Jak uratowa zdj cie - cz

7: wielokrotna ekspozycja i poprawne na wietlanie

trudnych scen

Jak dziaøa cyfrowa multiekspozycja? Jak stosowa filtry poøówkowe? Dzisiejszy odcinek naszego praktycznego
poradnika omawia sposoby powi kszenia tonalno ci zdj cyfrowych.

W dzisiejszym odcinku naszego poradnika praktycznego przybli ymy kilka popularnych sposobów na poszerzenie tonalno ci
zdj cyfrowych. Zaprezentujemy mi dzy innymi u ycie filtrów szarych i specjaln obróbk selektywn , czyli cyfrowy odpowiednik
analogowej multiekspozycji. Ta ostatnia metoda, znana w wiecie analogowej fotografii niemal od samego pocz tku, jest søabiej
znana w wiecie fotografii cyfrowej gøównie z powodu ogranicze technicznych dost pnych na rynku aparatów. Obie metody
umo liwiaj stworzenie zdj cia zbli onego do tego, który rejestrujemy wøasnym okiem.

Zakres tonalny
Prze wietlenia i niedo wietlenia, o których pisali my w ostatnich odcinkach bior si z ogranicze , jakie narzuca na
fotografuj cego sensor wiatøoczuøy w aparacie. Ka dy aparat posiada swój wøasny zakres tonalny rozci gaj cy si od
najja niejszych bieli do czerni, które potrafi jednocze nie uwieczni . Je li fotografowana scena posiada drastycznie du e
kontrasty, mo emy by pewni, e aparat wypali niebo i ja niejsze partie albo niedo wietli zacienionych miejsc znajduj cych si w
kadrze. W zale no ci od wybranego obszaru, w którym zrobimy pomiar wiatøa, nasz aparat b dzie na wietlaø zdj cia mniej
wi cej tak:

1.

pomiar pobrany z jasnej partii kadru (czyli wskazanie celownikiem aparatu w jasne miejsce): takie zdj cie b dzie
posiadaøo niedo wietlone cienie i poprawnie na wietlone wiatøa,

2.

pomiar pobrany w ciemnej partii kadru: zdj cie b dzie prze wietlone w ja niejszych cz ciach obrazu, a cienie b d
poprawnie na wietlone, z widocznymi detalami.

Filtry poøówkowe
Je li cz sto fotografujemy krajobrazy i nie lubimy nosi ze sob ci kiego statywu, to obowi zkowo powinni my zaopatrzy si w
filtr poøówkowy szary. Jego dziaøanie polega na zrównowa eniu wiatøa, padaj cego na matryc aparatu cyfrowego czy klisz
filmu fotograficznego. Dzi ki specjalnej budowie, jedna cz

filtra blokuje cz ciowo wiatøo, a druga przepuszcza je. W

zale no ci od warunków i pory dnia, do wyboru zazwyczaj mamy trzy lub wi cej wersji filtra (w zale no ci od producenta). Im filtr
mocniejszy, tym bardziej zatrzymuje wiatøo.

filtr poøówkowy (szary)

1.

przezroczysta cz

filtra, przepuszcza wiatøo i nie ma na nie adnego wpøywu

2.

"zadymiona" cz

, powleczona jest specjalna powøok , która w zale no ci od siøy filtra przepuszcza odpowiednio mniej

wiatøa.

Zazwyczaj do wyboru mamy filtry o sile od najsøabszego 0.3, poprzez 0.6, do silnego 0.9.

Filtry poøówkowe najlepiej speøniaj swoje zadanie, gdy u ywane s w sytuacjach, gdzie niebo wypeønia caøkowicie
odpowiadaj cy filtrowi obszar, tak jak jest to na rysunku A1 lub gdy niebo zajmuje jedna stron w kadrze jak na ilustracji A2.
Obracamy wtedy filtr w zale no ci od potrzeb. Pozostawienie filtra w horyzontalnej pozycji spowoduje niedo wietlenie
zabudowa . Filtr nie nadaje si do fotografowania, je li po obu stronach w kadrze znajd si zabudowania razem z niebem. Efekt
b dzie bardzo nienaturalny.

ilustracja A1

Strona 1 z 5

Fotopolis.pl: Jak uratowa zdj cie - cz

7: wielokrotna ekspozycja i poprawne na ...

2012-05-31

http://www.fotopolis.pl/index.php?n=3547&jak-uratowac-zdjecie-czesc-7-wielokrotn...

ilustracja A2

Filtry takie najlepiej sprawdzaj si z obiektywami/aparatami, które podczas ustawiania ostro ci nie obracaj przedni soczewk ,
do której mocujemy filtr. Przed zakupem sprz tu nale y sprawdzi czy producent oferuje filtr o odpowiedniej dla nas rednicy,
je li obiektyw nie posiada oznacze , musimy si odwoøa do instrukcji dostarczonej wraz z aparatem.

Multiekspozycja

Czyli dwa lub wi cej, jednakowe uj cia ró ni ce si na wietleniem, zø czone w jedno zdj cie. Technika ta sprawdza si idealnie,
gdy na zdj ciu nie znajduj si ruchome elementy. Z powodu ogranicze technicznych, wielokrotne na wietlanie jest bardzo
søabo wspierane przez cyfrowe aparaty. Wspóøcze nie, aparaty cyfrowe umo liwiaj ce fotografowanie w tej technice mo emy
policzy na palcach jednej reki, s to lustrzanki z górnej póøki, przeznaczone gøównie dla zaawansowanych u ytkowników.
Dlatego proponujemy metod "cyfrowej multiekspozycji", ró ni c si od zwykøej tym, e finalne zø czenie zdj nast puje w
komputerowym programie, a nie bezpo rednio w aparacie.

Do wykonania zdj , które poddamy ø czeniu, wymagany b dzie stabilny statyw. Zdj cia powinny by wykonywane
natychmiastowo, jedno po drugim, w celu unikni cia zmian, które wprowadzaj warunki atmosferyczne (np: poruszenie drzew
przez wiatr). Jedno zdj cie na wietlamy na cienie, drugie zdj cie na wietlamy na wiatøa, tak jak na rysunku poni ej. Przydatne
jest wcze niejsze wypróbowanie ró nych ekspozycji i zapisanie ich na kartce, by mo na byøo szybko zmieni ustawienia w
aparacie, odczytuj c je z notesu. Nie nale y jednak zbytnio przedøu a caøego procesu, ze wzgl du na to, e o niektórych porach
dnia wiatøo mo e zmieni si dosøownie z minuty na minut .

Na potrzeby poradnika przygotowane zostaøy zdj cia dwa testowe. Zach camy do ich ci gni cia (

zdj cie nr 1

i

zdj cie nr 2

) i

wypróbowania tej techniki krok po kroku.

Multiekspozycja - krok po kroku

Do obróbki posøu ymy si aplikacj Adobe Photoshop Elements 4.0 (tutorial jest kompatybilny równie z wersj 3.0) w trybie
Standard Edit (wersja testowa Adobe Photoshop Elements do ci gni cia ze strony producenta:

wersja Windows

lub

wersja

Macintosh

). Zaznaczyøem na poni szym rysunku B1, trzy istotne elementy interfejsu, które b d nam potrzebne przy obróbce.

l

kolorem ró owym zaznaczona zostaøa belka narz dziowa, zawieraj ca wszystkie dost pne narz dzia, odwoøuj c si do
narz dzia potrzebnego w tutorialu, podawane b d miejsca w kolejno ci od góry oraz skrót klawiszowy

l

kolorem zielonym zaznaczona zostaøa belka trybów kursora, belka b dzie si zmieniaøa w zale no ci od wybranego
narz dzia z podstawowej belki narz dziowej omawianej w punkcie A

l

kolorem óøtym zaznaczona zostaøa zakøadka Layers (warstwy). W niej b d si znajdowa oba zdj cia podczas obróbki.

Strona 2 z 5

Fotopolis.pl: Jak uratowa zdj cie - cz

7: wielokrotna ekspozycja i poprawne na ...

2012-05-31

http://www.fotopolis.pl/index.php?n=3547&jak-uratowac-zdjecie-czesc-7-wielokrotn...

ilustracja B1

Nast pnie otwieramy dwa zdj cia w edytorze:

Krok 1
Za pomoc kursora przenoszenia (pierwszy na belce narz dziowej, skrót klawiszowy V) klikamy lewym przyciskiem na
prze wietlone zdj cie i nie puszczaj c przycisku myszki, przenosimy zdj cie, puszczaj c przycisk dopiero, gdy znajdzie si on
nad zdj ciem nieo wietlonym (hierarchia ta jest bardzo istotna, zdj cie prze wietlone musi by nad niedo wietlonym). W tym
momencie przenie li my nasze zdj cie do dokumentu z niedo wietlonym zdj ciem. Musimy za pomoc tego samego narz dzia
ustawi by nasze przeniesione zdj cie byøo dokøadnie nad zdj ciem niedo wietlonym. Oba zdj cia s tych samych rozmiarów, co
uøatwia nam prace. Zwró my uwag , e w óøtej zakøadce Layers (warstwy) mamy teraz dwie miniatury. Miniatura Background
(tøo) to zdj cie niedo wietlone, a Layer 1 (warstwa1) to zdj cie prze wietlone. Patrz ilustracja B2.

ilustracja B2

Krok 2
Po przeniesieniu, w zakøadce layers powinni my mie zaznaczon warstw layer 1. Jest to wa ne, poniewa wszelkie zmiany,
jakie b dziemy przeprowadza na zdj ciach, b d si pojawia tylko na zaznaczonej w danym momencie warstwie. Nad
warstwami odnajdujemy pozycje Opacity. Za jej pomoc mo emy sterowa przezroczysto ci danej warstwy. Zmiana
przezroczysto ci odsøania nam niedo wietlone zdj cie. Na szcz cie poruszenie drzewa przez wiatr w naszym przypadku nie
b dzie wiadczyøo o niepowodzeniu.

Krok 3
Zaznaczamy warstw layer 1. Przezroczysto

(opacity) warstwy ustawiamy ponownie na 100%. Powinni my widzie dokøadnie

to, co pokazuje rysunek B2. Wybieramy narz dzie Eraser Tool (gumka, pozycja 16-sta, schodz c od góry, skrót klawiszowy E).
Po wybraniu narz dzia, spogl damy na nasz belk pomocnicz . Na rysunku B3 oznaczyøem j cyjanem (niebieskim). Nasze
narz dzie "p dzel gumka", zaraz po wybraniu jest odrobin za maøe do naszego zadania. Z rozwijanego menu p dzli (czarna
falka) wybieramy p dzel numer 100.

Strona 3 z 5

Fotopolis.pl: Jak uratowa zdj cie - cz

7: wielokrotna ekspozycja i poprawne na ...

2012-05-31

http://www.fotopolis.pl/index.php?n=3547&jak-uratowac-zdjecie-czesc-7-wielokrotn...

ilustracja B3

Krok 4
Gdy ju wybierzemy narz dzie "p dzel gumka", przyst pujemy do wymazywania nieba ø cznie z drzewami. Nie wymazujemy
zabudowa . Operacja jest do trudna do wykonania, dlatego mo e przyda si skrót klawiszowy CTRL+Z, za pomoc którego
b dziemy mogli cofn zmiany. Je li w twojej wersji programu skrót nie dziaøa, mo na cofn wykonane zmiany z poziomu menu
Edit (edycja)/Undo (cofnij)_nazwa ostatniej operacji. Po zako czeniu operacji powinni my mie przed sob zbli ony efekt do
ilustracji B4.

ilustracja B4

ilustracja B5

Krok 5
Ostatnim krokiem b dzie zmniejszenie przezroczysto ci (Opacity ) warstwy 1 (layer 1 ) do 55%. Po wykonaniu zadania klikamy
prawym przyciskiem myszki (u ytkownicy Macintoshy klikaj z przyciskiem ctrl) warstw 1 w zakøadce Layers (warstwy) i
wybieramy opcj Flatten Image (spøaszcz obraz).

Po wykonaniu ostatniego kroku nasze zdj cie powinno by zgodne z pokazan ni ej ilustracj , porównuj c skøadowe zdj cia i
wynik ko cowy.

Strona 4 z 5

Fotopolis.pl: Jak uratowa zdj cie - cz

7: wielokrotna ekspozycja i poprawne na ...

2012-05-31

http://www.fotopolis.pl/index.php?n=3547&jak-uratowac-zdjecie-czesc-7-wielokrotn...

zdj cia skøadowe (prze wietlenie, niedo wietlenie) i wynik ko cowy

Na koniec mo emy dokona jeszcze jednej korekty. By wyrówna caø scen przechodzimy z trybu Standard Edit (standardowy
interfejs edytora) w tryb Quick Fix. Po zaøadowaniu si interfejsu, klikamy raz przycisk Auto w pozycji Smart fix (sprytna korekta),
tak, jak to jest pokazane na obrazku B5. Na tym etapie pozostaje nam jedynie zapisa zdj cie, u ywaj c komendy Save as
(zapisz jako), któr znajdziemy w menu File (plik).

po zabiegu smartfix

W dzisiejszym odcinku poradnika to ju wszystko. Zapraszam za tydzie .

autor:

kj

Strona 5 z 5

Fotopolis.pl: Jak uratowa zdj cie - cz

7: wielokrotna ekspozycja i poprawne na ...

2012-05-31

http://www.fotopolis.pl/index.php?n=3547&jak-uratowac-zdjecie-czesc-7-wielokrotn...