1

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

MODUŁ

Czynniki Biologiczne

w

Gospodarce Odpadami

2

Prawodawstwo unijne

Dyrektywa 2000/54/WE

Zał

ączni

kI

WYKAZ

RODZAJÓW

DZI

AŁALNOŚCI

(A

r

t

ykuł4(2))

1.

Pr

aca

w

zakł

adach

pr

odukcj

i

żywności

.

2. Praca w rolnictwie.

3.

Pr

ace

w

t

r

akci

e

kt

ór

ych

dochodzi

do

kont

akt

u

ze

zwi

er

zęt

ami

i

/

l

ub produktami

pochodzeni

a

zwi

er

zęcego.

4.

Pr

aca

w

sł

użbi

e

zdr

owi

a,w

t

ym

w

zakł

adach

odi

zol

owanych

or

az

zakł

adach

typu post-mortem.

5. Praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych, z
wył

aczeni

em

mi

kr

obi

ol

ogi

cznych

l

abor

at

or

i

ów

di

agnost

ycznych.

6.

Pr

aca

w

zakł

adach

usuwani

a

odpadów.

7.

Pr

aca

pr

zy

ur

ządzeni

ach

oczyszczani

a

ści

eków.

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

3

Sortowanie

Pr

zewożeni

e

za

pomocą

ł

adowar

ki

Zbieranie

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

Stanowiska pracy

Gospodarka odpadami

4

St

anowi

ska

pr

acy

z

dużym

nar

ażeni

em

(>wysokie ryzyko!)

na czynniki biologiczne

• Zał

adowywani

e

i

r

ozł

adowywani

e

odpadów

• Ładowar

ki

bez

went

yl

acj

i

w kabinie

• Ręczne

ot

wi

er

ani

e

worków

• Sortowanie odpadów
• Kierowcy pojazdów

pr

zewr

acaj

ących

st

er

t

y

• Naprawa/ konserwacja

ur

ządzeń

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

5

Gł

ówne

aspekt

y

oceny

r

yzyka



Zebr

ani

e

dost

ępnych

i

nf

or

macj

i



I

dent

yf

i

kacj

a

zagr

ożeń



I

dent

yf

i

kacj

a

ekspozycj

i

i

nar

ażonych

pr

acowni

ków



Ocena

wszyst

ki

ch

i

nf

or

macj

i

dot

yczących

mi

ej

sca

pr

acy

(

i

l

ości

owa

l

ub

j

akości

owa)



Ust

al

eni

e

śr

odków

ochr

onnych



Kont

r

ol

a

skut

eczności

dzi

ał

ań

Informowanie pracowników
Dokumentacja

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

6



pr

zed

r

ozpoczęci

em

pr

acy



w

r

egul

ar

nych

odst

ępach

czasów

w przypadku zmiany warunków pracy



w

pr

zypadku

wyst

ąpi

eni

a

chor

ób

zwi

ązanych

z

wykonywaną

pr

acą

Ki

edy

nal

eży

dokonać

oceny

r

yzyka:

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

7



I

nf

or

macj

e

odnośni

e

czynni

ka

bi

ol

ogi

cznego



I

nf

or

macj

e

odnośni

e

czynności

w

mi

ej

scu

pr

acy



I

nf

or

macj

e

odnośni

e

spodzi

ewanego

nar

ażeni

a



I

nf

or

macj

e

o

chor

obach

zwi

ązanych

z

czynnikami biologicznymi w miejscu pracy

Ocena ryzyka

–

Zebr

ani

e

dost

ępnych

i

nf

or

macj

i

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

8



Jaki

e

czynni

ki

bi

ol

ogi

czne

wyst

ępuj

ą

?



Kt

ór

e

czynni

ki

bi

ol

ogi

czne

są

i

st

ot

ne

ze

wzgl

ędu

na

zdr

owi

e

zawodowe

?



Jak

t

e

czynni

ki

bi

ol

ogi

czne

zost

ał

y

zakl

asyf

i

kowane

do

gr

up

ryzyka (GR)

?



Jaki

e

dr

ogi

pr

zenoszeni

a

są

i

st

ot

ne

dl

a

t

ych

czynni

ków

biologicznych

?



Czy

wyst

ępuj

ą

dzi

ał

ani

a

al

er

gi

zuj

ące

i

t

oksyczne

?

Pytania:

Czynniki biologiczne

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

9

Bakterie

(

pr

z

ykł

ady,

mogą

wyst

ępowaćinne)

Grupa ryzyka

Enterococcus spp.

2

Enterobacter spp.

2

Escherichia coli

2

Clostridium botulinum

2

Clostridium perfringens

2

Clostridium tetani

2

Leptospira interrogans

2

Listeria monocytogenes

2

Staphylococcus aureus

2

Streptococcus spp. grupa A

2

Streptococcus spp. grupa D

2

Thermophilic actinomycetes

ni

e

uj

ęt

o

(

wyst

ępuj

ą

w

dużych

i

l

ości

ach

w

zakł

adach

kompostowniczych)

Informacje o rodzaju i grupie ryzyka

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

10

Wirusy

(

pr

z

ykł

ady,

mogą

wyst

ępować

i

nne)

Grupa ryzyka

Wirus WZW A

2

V

Wirus WZW B

3**

V,D

WZW C

3**

D

Wirus opryszczki (

Herpes simplex)

2

Wirus ECHO

(zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych)

2

Wirus Coxsackie B

2

Informacje o rodzaju i grupie ryzyka

V = istnieje skuteczna szczepionka

D =

nal

eży

pr

zechowywać

l

i

st

ę

nar

ażonych

pr

acowni

ków

pr

zez

ponad

10

lat po

ust

ąpi

eni

u

nar

ażeni

a

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

11

Grzyby

(

pr

z

ykł

ady,

mogą

wyst

ępować

i

nne)

Grupa ryzyka

Candida albicans

2 A

Aspergillus fumigatus

2 A

Grzyby skórne

(Epidermophyton, Microsporum, Trichophyton)

2

Ni

e

okr

eśl

one

w

Dyr

ekt

ywi

e2000/54/WE (wyst

ępuj

ą

j

ednak

w

odpadach

st

ał

ych)

Aspergillus spp. (

i

nne

ni

żA. fumigatus)

A

Cladosporium spp.

A

Penicillium spp.

A

Rhizomucor pusillus

A

Rhizopus microsporus

A

Informacje o rodzaju i grupie ryzyka

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

A =

możl

i

we

dzi

ał

ani

a

al

er

gi

zuj

ące

Uwaga: Niektóre aspergilli
oraz penicilli

mogą

pr

odukować

mykot

oksyny

12

Informacja o stanowiskach pracy

Typowe stacjonarne stanowiska

pr

acy

i

czynności

wykonywane

w

pr

zemyśl

e

pr

zet

war

zani

a

odpadów

w

Polsce

– Skł

adowi

ska

– Mogilniki
– Zbiorniki odpadów
– Waga
– Sortowanie odpadów
– Przewracanie kompostu
– Przesiewanie i pakowanie kompostu
– Utrzymanie ruchu

Naj

wi

ększe

nar

ażeni

e

podczas

kont

akt

u

z

odpadami

np.

opr

óżni

ani

a

poj

emni

ków

i

wor

ków,

zr

zucani

a

odpadów

z

ci

ężar

ówek,

r

ęcznego

sortowania odpadów, kompostowania

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

13

Informacje o stanowiskach pracy

Typowe mobilne stanowiska pracy i wykonywane

czynności

w

pr

zemyśl

e

odpadów

w

Pol

sce

–Ki

er

owcy

samochodów

ci

ężar

owych

–Osoby

ł

aduj

ące

odpady

–Ki

er

owcy

poj

azdów

gąsi

eni

cowych

–Kierowcy pojazdów do przewracania i ł

adowar

ek

ł

opat

owych

–Personel t

echni

czny

zaj

muj

ący

si

ę

konser

wacj

ą

Naj

wi

ększe

nar

ażeni

e

ma

mi

ej

sce

podczas

kont

akt

u

z

odpadami

t

j

.

podczas

opr

óżni

ani

a

poj

emni

ków

i

wor

ków, zrzucania odpadów z

samochodów,

r

ęcznego

sor

t

owani

a

odpadów, kompostowania

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

14

Rodzaj,

st

opi

eń, czas trwania

nar

ażeni

ai drogi przenoszenia

Nar

aż

eni

e

z

mi

eni

a

si

ę

z

nacz

ni

e

z

biegiem czasu

dł

ugi

wysoki

bakterie

Nar

aż

eni

e

z

al

eż

y

od

źr

ódł

a/

pochodzenia
st

ał

ych

odpadów

krótki

niski

wirusy

Nar

aż

eni

e

z

mi

eni

a

si

ę

z

nacz

ni

e

z

biegiem czasu

dł

ugi

wysoki

grzyby

Komentarz

Czas trwania

St

opi

eń

Rodzaj

Wzr

ost

bakt

er

i

i

i

gr

zybów

w

odpadach

st

ał

ych

może

zost

ać

znaczni

e

pr

zyspi

eszony

wskut

ek

wysoki

ej

wi

l

got

ności

,

wysoki

ej

t

emper

at

ur

yi

dł

ugi

ego

okr

esu

skł

adowani

a

pr

zed

usuni

ęci

em/

pr

zet

wor

zeni

em

odpadów.

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

15

Oszacowanie potencjalnego ryzyka

zwi

ązanego

z

czynni

kami

bi

ol

ogi

cznymi

 naturalna wirulencja czynnika biologicznego


ci

ężkość

chor

oby

wywoł

anej

pr

zez

czynni

k

bi

ol

ogi

czny



zdol

ność

czynni

ka

bi

ol

ogi

cznego

do

pr

zet

r

wani

a

w

śr

odowi

sku



dawka

i

nf

ekcyj

na

pot

r

zebna

do

wywoł

ani

a

chor

oby



dr

oga

pr

zenoszeni

a,

dzi

ał

ani

a

al

er

gi

zuj

ące

i

t

oksyczne

 sytuacja epidemiologiczna
 indywidualna predyspozycja pracownika


dost

ępność

pr

of

i

l

akt

yki

i

l

eczeni

a

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

16

Rodzaj,

st

opi

eń, czas trwania

nar

ażeni

aoraz drogi przenoszenia

Drogi przenoszenia

-

fekalno-oralna: np. WZW A

-

kontaktowa: np. Herpes simplex

-

przez aerozole: liczne wirusy, bakterie i grzyby

-

pozajelitowa: np. WZW B

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

17

Inhalacja

–

dzi

ał

ani

a

t

oksyczne

i

al

er

gi

zuj

ące

•

zewnąt

r

zpochodne

al

er

gi

czne

zapal

eni

e

pęchr

zyków

pł

ucnych

(

„

pł

uco

f

amer

a“

)

:

alergia (typ III / typ IV)

na

pl

eśni

e

promieniowce

•zewnąt

r

zpochodna

al

er

gi

czna

ast

maoskrzelowa

alergia (typ I)

•

syndr

om

t

oksyczny

wywoł

any

pył

em

or

gani

cznym

(ODTS):

toksyczna reakcja na endotoksyny

•

syndr

om

podr

ażni

eni

a

bł

on

śl

uzowych(MMIS):

podr

ażni

eni

e

bł

on

śl

uzowych

PŁUCO

ostry !

pr

zewl

ekł

y?

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

18

I

nf

or

macj

a

o

spodzi

ewanym

nar

ażeni

u

Identyfikacja potencjalnego kontaktu



przez bioaerozole

czyszczeni

e

pod

wysoki

m

ci

śni

eni

em



pr

zez

skór

ę

l

ub

bł

ony

śl

uzowe

zmi

ękczeni

e

skór

y



przez usta

jedzenie, picie,

pal

eni

e

bez

upr

zedni

ego

umyci

a

r

ąk



wni

kni

ęci

e

do

gł

ębszych

części

t

kanki

skal

eczeni

a

l

ub

zakł

uci

a

r

any

spowodowane

ugr

yzi

eni

em

pr

zez

zwi

er

zęt

a

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

19

Funkcja p

ł

uc u

pracowników
kompostowni

15 % pracowników
ci

er

pi

ał

o

na

spadek

spr

awności

oddechowej o ponad
10%

w

ci

ągu

5

l

at!

1996/7

2

0

0

1

50

70

90

110

130

150

50

60

70

80

90

100

110

120

130

140

150

compost workers
controls

10 % r eduction

Wyni

ki

dot

yczą

ut

r

at

y

u50%

w

ci

ągu25 lat pracy w

war

unkach

wzr

ast

aj

ącego

nar

ażeni

a!!!

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

20

Zewnąt

r

zpochodne

alergiczne zapalenie

pęcher

zyków

pł

ucnych

typowe objawy (brak wczesnych
objawów!):

chor

oba

pr

zypomi

naj

ąca

gr

ypę

(Influenza): 20 minut do 6 - 8 godzin po

kont

akci

e

z

al

er

genem

gr

zyby

pl

eśni

owe

lub bakterie (actinomycetes)
gor

ączka, kaszel, duszność

powt

ar

zaj

ące

si

ę

obj

awy

powoduj

ą

zwł

ókni

eni

e

pł

uc

Specyf

i

czne

pr

zeci

wci

ał

aIgG

we krwi

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

zwł

ókni

eni

e

pł

uc

21

I

nf

or

macj

e

o

chor

obach

zwi

ązanych

z

czynnikami biologicznymi w miejscu pracy

Pr

zykł

ady

chor

ób

zewnąt

r

zpochodne

al

er

gi

czne

zapal

eni

e

pęcher

zyków

pł

ucnych

sortowanie odpadów

WZW

A,

t

ężec

oczyszczal

ni

e

ści

eków

borelioza,

wści

ekl

i

zna

l

eśni

ct

wo

pł

uco

f

ar

mer

a

rolnictwo

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

22

I

nf

or

macj

e

dot

yczące

chor

ób

wywoł

anych

pr

zez

czynniki biologiczne w miejscu pracy

Szczepienia ochronne wskazane do wykonania pracownikom

podej

muj

ącym pr

acęlub zatrudnionym na tych stanowiskach -

pr

zykł

ady

(

Roz

por

z

ądz

eni

e

Mi

ni

st

r

a

Zdr

owi

aDz.U.03.5.60)

Okr

eśl

eni

e

mi

ej

sca

pr

acy

____ ___

Szczepionka przeciw

Możl

i

wy

kont

akt

z

l

udz

ki

m

mat

er

i

ał

em

bi

ol

ogi

czny

m

WZW B

(krew pacjentów, wydzieliny i ekskrementy)

Gospodar

ka

odpadami

i

ści

ekami

WZW A, t

ęż

cowi

Cz

ęst

y

kont

akt

z

z

i

emi

ą

t

ęż

cowi

Praca w lasach i obszarach

mi

ej

scowego

wy

st

ąpi

eni

a

kleszczowemu zapaleniu

kleszczowego zapalenia mózgu

mózgu

Di

agnoz

owani

e

wści

ekl

i

zny

u

zwi

er

z

ąt

i

moż

l

i

wy

wści

ekl

i

źni

e

kontakt z nietoperzami

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

23

Ocena

r

yzyka

=>

śr

odki

ochr

onne

Do

czego

wykor

zyst

ać

zebr

ane

i

nf

or

macj

e?

 Ocena ryzyka na bazie zebranych informacji



Ust

al

eni

e

śr

odków

ochr

onnych

•

konstrukcyjne / techniczne

•

organizacyjne / higieniczne

•

indywidualne / osobiste



Kont

r

ol

a

skut

eczności

śr

odków

 Informowanie pracowników

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

24

Infomacje o stanowiskach pracy

Śr

odki

ochr

ony

w

kol

ej

ności

wedł

ug

ważności

:

–

S

ubstitution -

Zast

ąpi

eni

e

ni

emożl

i

we

–

T

echnical safety

–Bezpi

eczeńst

wo

t

echni

czne

(

np.

zamont

owani

e

osł

on

na

maszynach

i

ur

ządzeni

ach

cel

em

zmni

ej

szeni

a

nar

ażeni

a

na

kont

akt

z

bioaerozolami)

–

O

rganisation - Organizacja

(

np.

ogr

ani

czeni

e

dost

ępu

do

mi

ej

sc

obci

ążonychr

yzyki

em

nar

ażeni

a

na

kontakt z bioaerozolami)

–

P

ersonal safety

–Śr

odki

ochr

ony

indywidualnej

(

np.

st

osowani

e

masek

na

ust

a

podczas

pr

acy

w

mi

ej

scach

o

dużym

st

ężeni

u

bioaerozoli)

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

25

Środki ochronne na stanowiskach pracy

Pr

zykł

ady

śr

odków

ochr

onnych

na

st

anowi

skach

pracy w gospodarce odpadami:



Minimalizacja czynników biologicznych na
stanowiskach pracy



Oddzielenie zanieczyszczonych obszarów



Techniczna wentylacja w kabinach



Zabezpi

eczone

ur

ządzeni

a; minimalizacja spadku



Wykluczenie stanowisk pracy w ogóle niechronionych



Czyszczeni

e

i

śr

odki

hi

gi

eny



Ochr

ona

ukł

.

oddechowego& i inne ochrony

indywidualne

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

26

Środki ochronne na stanowiskach pracy -

Oddzielenie budowlane

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

27

System wentylacji na dachu
kabiny kierowcy

Nar

ażeni

e

na

bi

oaer

ozol

e

na

t

ej

pl

at

f

or

mi

e

bez

śr

odków

ochr

onn.

Zmierzono 10

9

jtk

gr

zyb.

pl

eśn./m

3

powietrza

.

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

Śr

odki

ochr

onne–śr

odki

t

echni

czne

28

Techni

czne

śr

odki

ochr

onne

System wentylacji w kabinach sortowania

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

bardzo dobra wentylacja – brak wentylacji

29

Techniczne

śr

odki

ochronne

System wentylacji w
kabinie gdzie odbywa
si

ę

r

ęczne

sor

t

owani

e

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

30

TWINNING PROJECT

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

ur

ządzeni

a

ni

e

zabezpi

eczone

ur

ządzeni

a

zabezpi

eczone

Techni

czne

śr

odki

ochr

onne

zabezpi

eczeni

e

ur

ządzeń

31

Wykluczenie nie chronionych stanowisk

TWINNING PROJECT

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

Ręczne

ot

wi

er

ani

e

wor

ków

z

odpadami:

Pracownik jest chroniony przy
pomocy

ochr

ony

ukł

adu

oddechowego,

al

e

śr

odki

ochr

ony

i

ndywi

dual

nej

ni

e

powi

nny

być

st

ał

ymi

śr

odkami

ochr

ony.

32

Środki ochronne -

czyszczenie

• powi

er

zchni

e

ł

at

we

do

czyszenia

• regularne czyszczenie
• unikanie czyszczenia na

sucho

• plan czyszczenia
• dokumentacja czyszczenia
• kabi

na

ł

at

wa

do

czyszczenia
oraz system wentylacji w
kabinie

TWINNING PROJECT

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

33

Środki ochronne - zasady higieny

• Pr

zed

pr

zer

wą

i

po

zakończeni

u

czynności

nal

eży

umyć

r

ęce

• Nal

eży

udost

ępni

ć

i

st

osować

śr

odki

czyszczeni

a,

ochr

ony

i

pi

el

ęgnacj

i

skór

y

• Nal

eży

udost

ępni

ć

ł

azi

enki

z

pr

yszni

cami

• Umożl

i

wi

ć

oddzi

el

ne

pr

zechowywani

e

odzi

eży

pr

ywat

nej

i roboczej

• Oddzi

el

ne

pr

zechowywani

e

żywności

i

napoj

ów

• Nal

eży

r

egul

ar

ni

e

i

w

r

azi

ekoni

eczności

czyści

ć

l

ub

zmi

eni

ać

odzi

eż

r

oboczą

i

śr

odki

ochr

ony

i

ndywi

dual

nej

TWINNING PROJECT

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

34



Zal

eżne

od

oceny

r

yzyka(!)

 Buty ochronne klasy S 2 (EN **)


Rękawi

ce

ochr

onnekategoria II (EN 388)

 Fartuch ochronny (EN 340)



Ochr

ona

ukł

adu

oddechowego(EN 149)

 Maska z filtrem P2 lub

 Maska z filtrem FFP2 (z wentylem)

Środki ochronne - śr

odki

ochr

ony

indywidualnej

TWINNING PROJECT

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

35

Środki ochronne –

śr

odki

ochr

ony

i

ndywi

dual

nej

TWINNING PROJECT on

Occupational Health and Safety

Regarding Biological Agents at Work

pół

maska

f

i

l

t

r

uj

ąca

(FFP)

maska z systemem
wentylacji

Maski

ochr

onne

mogą

f

unkcj

onować

wł

aści

wi

e,

al

e

ni

e

powi

nny

być

st

osowane

j

ako

st

ał

y

śr

odek

ochr

onny!!

Maski

ochr

onne

ni

e

mogą

zast

ępować

śr

odków

went

yl

acj

i

!