•

Kup książkę

•

Poleć książkę

•

Oceń książkę

•

Księgarnia internetowa

•

Lubię to! » Nasza społeczność

Spis treĂci

WstĊp

7

1. PrzejdĨ do konkretów

11

Magia szczegóáu 13
Kolekcjonuj nazwy

16

Nadawaj imiona

19

A co z abstrakcją? 21

2. OĪyw tekst

25

Jaki czasownik jest dynamiczny?

27

Wampir energetyczny nr 1: Nominalizacja

29

Wampir energetyczny nr 2: Strona bierna

33

Wampir energetyczny nr 3: Czasowniki modalne

38

Wampir energetyczny nr 4: Mieü i byü 40
Lista dynamicznych czasowników

44

3. Lekcja Iana Fleminga

49

4. Eksponuj to, co waĪne 59

Utnij niepotrzebną koĔcówkĊ 62
Nie komentuj tego, co napisaáeĞ 63
Rozáup zdanie na dwie czĊĞci 63
PrzejdĨ od informacji starej do nowej

64

Jak rozpocząü zdanie?

65

UáóĪ wyrazy w zdaniu

66

5. Zaciekawiaj od pierwszego zdania

73

Wrzuü czytelnika w wir wydarzeĔ 75
Zacznij od czegoĞ niezwykáego 76
WprowadĨ intrygującego bohatera

76

Kup książkę

Poleć książkę

4 | M A G I A S ’ Ó W . J A K P I S A m T E K S T Y , K T Ó R E P O R W k T ’ U M Y

Przykuj uwagĊ

77

Wybierz znaczący szczegóá 78
ZmuĞ czytelnika do refleksji

79

6. PozbądĨ siĊ sáów-Ğmieci 83

Tiki 84
Skamieliny 85
Papugi 87
Koturny 88
UrzĊdasy 90
Snoby 92
Tasiemce 93
Usypiacze 94
Podróbki 95
Gaduáy 96
Tchórze 97
Zuchwalcy 98
Instrukcje 98
Sobki 99
Anonimy 100
ZrzĊdy 100
Gmatwaniny 101

7. Lekcja Ernesta Hemingwaya

105

8. Nie bój siĊ dáugiego zdania

113

Poáącz zdania

115

Wyliczaj 117
Powtarzaj 119
Podsumuj 123
Wtrącaj 124

9. Opowiedz historiĊ 127

Początek (sytuacja)

131

ĝrodek (komplikacja)

138

Koniec (rozwiązanie) 145

Kup książkę

Poleć książkę

S P I S T R E ¥ C I | 5

10. Lekcja braci Grimm

149

11. Pokazuj, nie opisuj

157

Nie wyrĊczaj czytelnika

157

Mniej znaczy wiĊcej 160
ZmuĞ bohatera do dziaáania 161
Zadbaj o towarzystwo dla bohatera

162

Walcz o czytelnika

163

12. Graj na emocjach

165

Pisz sercem

165

Porywające opowieĞci 168
Poruszające reklamy

174

13. Buduj napiĊcie 179

Zawieszenie akcji

181

Strzelba Czechowa

183

Zwrot akcji

188

14. Lekcja Agathy Christie

195

15. Maluj sáowami 209

Kolor 209
ĝwiatáo i cieĔ 212
Kadr 213

16. Pobudzaj zmysáy 217

Zapach 218
DĨwiĊk 219
Smak 220
Dotyk 221
A teraz wszystko wymieszaj

222

Kup książkę

Poleć książkę

6 | M A G I A S ’ Ó W . J A K P I S A m T E K S T Y , K T Ó R E P O R W k T ’ U M Y

17. Lekcja van Gogha

225

18. Przemów wáasnym gáosem 233

19. ZakoĔczenie 239

Bibliografia 245

Kup książkę

Poleć książkę

Rozdziaï 4.

Eksponuj to, co waĝne

TĊtnią kopyta, Ğwiszcze wiatr, ojciec z umierającym synkiem w ra-
mionach pĊdzi przez olchowy las. Ojciec trzyma synka za rĊkĊ, czuje
bicie jego serca. Nagle cháopiec dostrzega pomiĊdzy drzewami zwiewną
postaü. To król Elfów. Na gáowie ma koronĊ, a z jego ramion spáywa
mlecznobiaáa szata. „Nie ma Īadnego króla, synku, tylko mgáa” —
táumaczy ojciec. Ale król Elfów nie daje za wygraną. Przyrzeka cháopcu,
Īe pokaĪe mu kwiaty nad wodą, swoją matkĊ w záotej sukni i piĊkne
córki taĔczące u bram królestwa. „Wiatr szeleĞci wĞród starych wierzb”
— uspokaja ojciec i przyciska syna mocniej. Król Elfów jest jednak po-
tĊĪniejszy i porywa cháopca do swego królestwa. Syn umiera w ramio-
nach ojca. PiĊkna ballada Goethego Król Elfow koĔczy siĊ sáowami:

In seinen Armen das Kind war tot.
(W jego ramionach dziecko byáo juĪ martwe).

Zwróü uwagĊ na to jedno krótkie sáowo na koĔcu tej linijki. Wszyst-

ko ucicháo: tĊtent kopyt, Ğwist wiatru, szum wierzb. Jest tylko maáe,
cichutkie sáowo tot.

ĩadne ze znanych mi táumaczeĔ ballady Goethego nie wyekspo-

nowaáo sáowa tot (martwy) na koĔcu wersu. OczywiĞcie táumaczenie
poezji to ciągáe ustĊpstwa na rzecz rymu i rytmu, wiĊc nie sposób
uchwyciü wszystkich niuansów. Spójrzmy jednak, jak koĔcówka bal-
lady wypada w jednej z polskich wersji:

Nie wiedziaá, Īe syn skonaá mu juĪ
W tym gáuchym lesie wĞród olch i brzóz.

Kup książkę

Poleć książkę

6 0 | M A G I A S ’ Ó W . J A K P I S A m T E K S T Y , K T Ó R E P O R W k T ’ U M Y

Sáowo skonaá pojawia siĊ w przedostatniej linijce, a czytając ostatni

wers, nie widzimy juĪ syna w ramionach ojca, lecz majaczące w od-
dali olchy i brzozy. W ten sposób efekt ostatniego sáowa zostaá za-
przepaszczony…

Záota zasada dobrego pisania mówi: NajwaĪniejsze sáowo

umieĞü na koĔcu zdania. Ta sztuczka odmieni Twój tekst w kil-
ka sekund. Kropka jest jak znak stop. Kiedy czytasz na gáos, zwy-
kle akcentujesz kilka ostatnich sáów, a potem bierzesz oddech, by
przejĞü do kolejnego zdania

1

. Ta krótka przerwa zwiĊksza znaczenie

ostatniego sáowa.

Doskonale rozumieją tĊ zasadĊ tekĞciarze. Spójrz na te dwie linijki

znanych piosenek:

All you need is love.
Would you know my name if I saw you in heaven?

A teraz spróbuj usunąü ostatnie sáowo. MoĪna by byáo w to miejsce

wstawiü prawie wszystko, prawda? Tym mocniejszy wydĨwiĊk ostat-
niego sáowa.

TĊ metodĊ pisania nazywa siĊ 2–3–1. NajwaĪniejsze sáowa umiesz-

czamy na koĔcu zdania, mniej waĪne — na początku, a najmniej
waĪne — w Ğrodku. Początek zdania jest jak odpalenie lontu, koĔ-
cówka to fajerwerk. JeĞli umieĞcisz to, co waĪne i mocne na początku
i na koĔcu zdania, niepostrzeĪenie to, co sáabsze, schowasz w Ğrodku.

Z pewnoĞcią pamiĊtasz obrazek z pierwszego rozdziaáu Maáego

KsiĊcia przedstawiający wĊĪa boa trawiącego sáonia. KaĪde zdanie,
w którym to, co najwaĪniejsze, ukrywasz w Ğrodku, jest jak wąĪ,
który poáknąá sáonia.

1

Na koĔcu zdania gáos lekko siĊ Ğcisza, co Ğwietnie wykorzystaá Jan Paweá

II w swym wielkim przemówieniu wygáoszonym podczas pierwszej piel-
grzymki do Polski. Gdy wypowiadaá sáowa: I odmieni oblicze ziemi, pod-
niósá gáos, co sugerowaáo, Īe nie skoĔczyá jeszcze mówiü. Intonacja opa-
dáa dopiero przy sáowach: Tej ziemi.

Kup książkę

Poleć książkę

E K S P O N U J T O , C O W A ¿ N E | 6 1

A które informacje wąĪ strawi bez trudu? Na przykáad te, które

wyjaĞniają, gdzie i kiedy coĞ siĊ dziaáo. Spójrz na zdanie:

Inspektor potwierdziá, Īe dokonano morderstwa wczoraj wieczo-
rem na ulicy Kujawskiej.

Ukryjmy wczoraj wieczorem oraz ulicĊ Kujawską w Ğrodku zdania,

a wtedy bĊdzie ono brzmiaáo tak:

Inspektor potwierdziá, Īe wczoraj wieczorem na ulicy Kujawskiej
dokonano morderstwa.

Przesuwając w lewo wczoraj wieczorem oraz ulicĊ Kujawską, nie

tylko wyeksponujesz najmocniejsze sáowo, czyli morderstwo,
ale takĪe zwiĊkszysz napiĊcie. Najpierw czytelnik dowie siĊ, kiedy,
póĨniej gdzie, a dopiero na samym koĔcu co siĊ wydarzyáo. KaĪde
zdanie to opowieĞü w miniaturze. I tak jak w dobrej opowieĞci to, co
byáo wczeĞniej, zapowiada to, co bĊdzie póĨniej.

MoĪesz mieü jednak waĪne powody ku temu, by wyeksponowaü

akurat ulicĊ Kujawską. Na przykáad dlatego, Īe ulica Kujawska wiedzie
przez najbogatszą, strzeĪoną dzielnicĊ miasta. A moĪe najwaĪniejsze
jest wczoraj wieczorem, bo wczoraj wieczorem byáa Wigilia? Przesu-
wając te sáowa Ğwiadomie na koniec zdania, sugerujesz czytelnikowi,
Īe to, co wydaje siĊ zwyczajne, wcale takie nie jest.

Sáowo, które chcesz wyróĪniü, umieĞü na koĔcu zdania. WáaĞciwie

powinnam napisaü: „Na koĔcu zdania umieĞü sáowo, które chcesz wy-
róĪniü”. Jak widzisz, ta technika pisarska to Ğwietna zabawa. Przekáadaj
sáowa jak kostkĊ Rubika, aĪ osiągniesz upragniony efekt.

Tym, co zwiĊksza znaczenie ostatniego sáowa, jest pusta prze-

strzeĔ. Poeci są w duĪo lepszej sytuacji, poniewaĪ wiedzą, po którym
sáowie pojawi siĊ pusta przestrzeĔ. W tekstach prozatorskich pusta
przestrzeĔ pojawia siĊ dopiero po ostatnim sáowie akapitu. Nie zmarnuj
tego strategicznego miejsca. Ostatnie sáowo akapitu aĪ woáa: „Spójrz
na mnie!”.

Kup książkę

Poleć książkę

6 2 | M A G I A S ’ Ó W . J A K P I S A m T E K S T Y , K T Ó R E P O R W k T ’ U M Y

Zasada 2–3–1 sprawdza siĊ takĪe w internecie, zwáaszcza podczas

pisania tytuáów newsów. Tytuáy internetowe naleĪy rozpoczynaü od
mocnych sáów kluczowych. A kiedy juĪ záapiemy czytelnika na haczyk,
moĪemy zakoĔczyü tytuá sáowem… jeszcze mocniejszym. Autorzy
tekstów internetowych czĊsto umieszczają wielokropek przed ostat-
nim sáowem, by fajerwerk wystrzeliá z wiĊkszym hukiem. Spójrzmy:

MĊĪczyzna straciá dáoĔ, przyszyli ją do… kostki

Miss Polski 2013 studiuje… glottodydaktykĊ

Pyrkosz: BĊdĊ graá Mostowiaka DO ĝMIERCI

Passent i Kuczok rozwodzą siĊ po… 7 miesiącach

Te witaminy mogą Ci zaszkodziü

A oto kilka metod, zaczerpniĊtych z ksiąĪki Josepha Williamsa pod

tytuáem Style, które pomogą Ci przesunąü najwaĪniejsze sáowo na
koniec zdania.

Utnij niepotrzebnÈ koñcówkÚ

W wielu zdaniach ostatnie sáowo jest powtórzeniem lub rozwiniĊ-
ciem duĪo bardziej wyrazistego sáowa poprzedzającego, tak jak w tym
przykáadzie:

Jedna puszka coli dziennie moĪe wywoáywaü agresjĊ i inne za-
chowania aspoáeczne.

Sáowo agresja zostaáo schowane w Ğrodku zdania, jak sáoĔ wewnątrz

wĊĪa boa. Zachowania aspoáeczne to bardzo ogólnikowe okreĞlenie,
które nie wnosi do zdania niczego nowego. Utnijmy wiĊc niepotrzebną
koĔcówkĊ, by nie psuáa dobrego efektu.

Kup książkę

Poleć książkę