Projekt okładki: Ewa Sukiennik-Makola

Skład: Paweł Kuźma

Ilustracje: Aleksandra W ianecka-Kuźma

© Copyright by Wydawnictwo Arson
© Copyright by Jagoda Cieszyńska

Kraków 2012

ISBN 978-83-61022-16-9

W ydawnictwo “A rson”

ul. Grażyny 6, 31-217 Kraków

tel./faks: 12 649 21 31
biuro@ arson.pl
www.arson.pl

Nagranie: Studio nagrań BREVIS Michał Woźniak

Druk: Drukarnia KNOW-HOW

WYKRZYKNIENIA I WYRAŻENIA DŹWIĘKONAŚLADOWCZE

1. Rola wykrzyknień i wyrażeń dźwiękonaśladowczych w rozwoju

języka dziecka

Wykrzyknienia i wyrażenie dźwiękonaśladowcze pojawiają się pod

koniec pierwszego roku życia dziecka. Pełnią bardzo ważną rolę

w rozwoju mowy i komunikacji. Dla wielu dzieci jeszcze przez kolejne

dwa lata pozostają jedynym sposobem przekazywania znaczeń.

Onomatopeje w naturalny sposób umożliwiają dziecku ćwiczenie

kompetencji komunikacyjnej (umiejętności porozumiewania się)

i artykulacji. W yrażenia dźwiękonaśladowcze i wykrzyknienia

zbudowane są najczęściej z sylaby otwartej, najłatwiejszej

artykulacyjnie, ale pojawiają się tu niemal wszystkie spółgłoski

z systemu języka. Dzięki temu dziecko ma możliwość ćwiczenia

wymowy także trudnych spółgłosek, ale w ułatwionej sytuacji

komunikacyjnej.

Wyrażenia dźwiękonaśladowcze nazywają nie tylko zwierzęta, ale

także przedmioty i zjawiska dziejące się wokół dziecka. Pełnią tym

samym rolę rzeczownika, czasownika, przymiotnika i przysłówka.

Budują w ten sposób system językowy dziecka, pozwalający mu

opowiadać o otaczającym świecie.

Dla dzieci z opóźnionym rozwojem mowy oraz z zaburzeniami

komunikacji językowej opanowanie wyrażeń dźwiękonaśladowczych

i wykrzyknień jest niezwykle ważne ponieważ buduje pewność

skutecznej komunikacji.

Dzieci z Zespołem Downa, z porażeniem m ózgowym ,

zaburzeniami słuchu, z cechami autyzmu odkrywają przyjemność

prowadzenia dialogu z dorosłym tylko wówczas gdy dochodzi do

porozumienia się. Onomatopeje pozwalają uzgodnić znaczenia

między dzieckiem i światem dorosłych.

Dzieci z opóźnionym rozwojem mowy niechętnie słuchają bajek

i opowiadań. Rodzice skarżą się, że dziecko nie słucha, odwraca

kolejną kartkę w poszukiwaniu ilustracji. Właśnie dla tych dzieci

zapoznanie się z ułatwionymi sposobami komunikacji językowej jest

niezw ykle ważne. Od tego czy za czn ą pow tarzać sylaby

w wyrażeniach onomatopeicznych zależy dalszy rozwój ich języka.

Pojawienie się wyrażeń dżw iękonaśladow czych um ożliwia

dziecku słuchanie opowiadania osoby dorosłej i będzie motywować

do samodzielnego nazywania obrazków w książeczkach.

Ilustracje przedstawiają znany dziecku obraz codziennych czynności,

przeżyć i doznań, a także świat zwierząt i zjawisk przyrodniczych.

2. Sposób postępowania terapeutycznego

Ćwiczenia powinny odbywać się codziennie przez 6 minut, czas

ten może zostać podzielony na dwie sesje. Warunkiem koniecznym

jest użycie słuchawek. Takie postępowanie jest uzasadnione

badaniami klinicznymi. Podczas słuchania dziecko musi być

o d gro dzon e od innych bodźców dźw ięko w ych oraz m ieć

bezpośrednią stymulację analizatora słuchu.

Najlepiej posadzić dziecko przy stoliku lub może ono siedzieć na

kolanach dorosłego. W początkowym etapie osoba dorosła pokazuje

palcem zapisane sylaby dobrane do ilustracji. Jeśli dziecko

spontanicznie nie rozpocznie naśladowania, robi to osoba dorosła,

siedząc tak, by dziecko mogło widzieć jej twarz.

Kiedy dziecko włączy już mechanizm naśladowania może ćwiczyć

samodzielnie.

3. Efekty

Systematycznie prowadzone ćwiczenia wyzwalają mechanizm

spontanicznego naśladowania wypowiedzi językowych. Kształtują

i utrwalają prawidłowy wzorzec wymowy samogłosek i spółgłosek

w sylabach. Stymulująsłuch fonemowy. Pozwalają dziecku opanować

drugi etap nauki czytania, którym jest zrozumienie zależności między

usłyszanym wyrażeniem dżwiękonaśladowczym a jego obrazem

graficznym i znaczeniem.

Ćwiczenia w znacznym stopniu poprawiają koncentrację i uwagę

dziecka, przygotowują je do dalszej nauki czytania i poprawiają jego

funkcjonowanie poznawcze.

39

39

ni/M ni/M

HAU HAU

Pi Pi

MiAU MiAU

S S S

6

7

iHA iHA

KLE KLE

8

UHU UHU

KUM KUM

9

KU KU

KiC KiC

Pi Pi

ME ME

FU FU

BRUM BRUM

12

TiK TAK

STUK STUK

13

PUK PUK

CHA CHA

HO HO

15

PLUM PLUM

KAP KAP

BUM BUM

PLiM PLAM

17

LA LA

SZU SZU

19

Bi Bi

KAP KAP

HOP HOP

PA PA

21

ZI

HOVIO HOVIO

I

cnvH

iO

iO

Książeczka zawiera płytkę CD która jest jej integralną częścią.