Pan Tadeusz - epopeja, historia, bohaterowie

Rola przyrody w Inwokacji:
malarskie wskazanie miejsca akcji
kolor pagórków nie jest wymieniony, gdyż rozpościera się w dalszej odległości.
Płaszczyzna rzeki i łąki ukazana jest z dużą dokładnością (impresjonizm). Mimo
pozornej różnobarwności pól dominują dwa: złoty i biały (żyto się srebrzy,
gryka jak śnieg biała). Wszystkie barwy obrysowane są kolorem zielonym
troska o plastyczność wizji poetyckiej wynika z założeń romantyzmu: jak
najwszechstronniej ukazać świat aby działać na wyobraźnię odbiorcy


epopeja - jeden z głównych gatunków epiki, podstawowy i dominujący aż do
powstania powieści. Obejmuje rozbudowane utwory, zazwyczaj wierszowane,
ukazujące dzieje historycznych lub legendarnych bohaterów, rzucone na tło
wydarzeń przełomowych dla danej społeczności, narodu.

Cechy epopei w Panu Tadeuszu:
obszerny utwór podzielony na księgi
przełomowy moment historyczny
szerokie tło obyczajowe
istnienie narratora snującego opowieść, ukrywającego się za opisywanymi
wydarzeniami

Romantyczne cechy utworu:
1. Synkretyzm
liryka (inwokacja)
epika (opowieści o Jacku i Horeszce)
dramat (spowiedź, karczma)
2. Duża rola przyrody
3. Jacek Soplica kreowany na bohatera romantycznego
4. Wielowątkowa akcja

Oryginalność:
chronologia w przedstawianiu wydarzeń
naturalna kompozycja
realizm obyczajowy
wzbogacenie bohatera romantycznego o nowe cechy

Cechy stylu:
trzynastozgłoskowiec
różnorodność środków stylistycznych (apostrofy, personifikacja, przenośnie,
epitety)
używanie różnych czasów - dynamizacja wypowiedzi
indywidualizacja języka (Horeszko, Gerwazy)
nawiązanie do tradycji antycznej
rozbudowane porównania homeryckie

Bohaterowie

Stolnik Horeszko - magnat, zwolennik Konstytucji 3 maja i Unii Brzeskiej;
chciwy władzy i pieniędzy; nie przebierał w środkach a czym świadczy sposób
potraktowania Jacka Soplicy; zazdrosny; odważny i oddany ojczyźnie. Dobry dla
chłopów, głosił postępowe hasła; z natury spokojny i opanowany
Hrabia Horeszko - kosmopolita, przedstawiciel zamożnej szlachty, typowy
romantyk, modniś, chciwiec, kochliwy ignorant; twarz pociągła, oczy mądre,
łagodne, długie włosy; ubierał się w angielski surdut, "uśpiony patriota"
Sędzia Soplica - wzorowy gospodarz, dobry dla poddanych, potrafił ocenić
człowieka, tradycjonalista ale otwarty na nowoczesność; zachłanny i chciwy;
wielki patriota i bojownik o niepodległość; cenił rozwagę, sprawiedliwy wobec
innych
Podkomorzy - urzędnik szlachecki; rozjemca; patriota; staroświecki, "prawdziwy
Polak"; przeciwny francuszczyźnie; sprawiedliwy
Gerwazy - mściwy, były sługa Horeszków, zaślepiony miłością do nich;
nienawidził Sopliców, bitny, odważny; szanował tradycję; bezpośredni
Woźny - ostatni woźny trybunału; oddany Sędziemu; sprytny, uparty; dobrze znał
prawo i zwyczaje; tradycjonalista
Jacek Soplica jest bardzo skomplikowaną postacią. Historię jego osobowości
można podzielić na dwa etapy: pierwszy, Jacek jako szlachcic - hulaka, i drugi,
Jacek jako bojownik o niepodległość ojczyzny. Jeżeli chodzi o pierwszy okres
życia, to rzucającą się w oczy cechą jest duma. Duma pokazuje dwie skrajności w
Soplicy. Z jednej strony ambicja i dążenie do celu a z drugiej buńczuczność i
zaczepność. Nie można zapominać o mściwości. Jeżeli chodzi o dobre cechy, to
Jackowi nie brakowało ogłady i towarzyskiego wyobcowania. Siła jego charakteru
powodowała, że był przywódcą szlachty zaściankowej.
Drugi okres życia Soplicy, to przeważają cechy pozytywne. Ksiądz Robak był
zrównoważonym, skromnym i pokornym lwem, który jednak w chwilach zagrożenia
potrafił pokazać pazury Wtedy to na światło dzienne wychodziły takie przymioty
jak odwaga i energiczność w działaniu. Jako żołnierz ks. Robak kierował się
honorem. Był oddanym i ofiarnym patriotą. Z jego opowieści możemy wywnioskować,
że spełniał także rolę unikającego rozgłosu dyplomaty.

Historia

Wydarzenia opisane w "Panu Tadeuszu" rozgrywają się w latach 1811-1812, w dobie
wojen napoleońskich, które dla Mickiewicza są już historią. A zatem główne
wydarzenie historyczne utworu to ekspansja Napoleona, ze szczególnym
uwzględnieniem roli wojsk polskich. Bezpośrednio występują w utworze postacie
historyczne (gen. Dąbrowski, Kniaziewicz) wspominani są Napoleon, Kościuszko,
Rejtan, Książę Józef Poniatowski...
Tło historyczne tworzy jednak teraźniejszość utworu, natomiast historia jeszcze
wcześniejsza znajduje odbicie w monumentalnym koncercie Jankiela, który zawarł
w swojej grze dzieje Polski:
Konstytucja 3 Maja
rzeź Pragi w czasie powstania kościuszkowskiego
utworzenie legionów polskich we Włoszech
Każdy z epizodów wyrażony jest w muzyce, to gra Jankiela jest osią
konstrukcyjna opowieści o losach kraju. Fakty, które przywołuje i zarazem
interpretuje, mają przypomnieć czytelnikowi zdarzenia doniosłe i tragiczne w
historii Polski.