POST
POWANIE ADMINISTRACYJNE W INSTYTUCJACH EUROPEJSKICH
Proces decyzyjny  jest to postępowanie podmiotów aktywnych w sferze funkcjonowania
władzy publicznej, które ma doprowadzić do dokonania wyboru celu działania lub środków
jego realizacji poprzez podjęcie formalnej decyzji.
4 Modele procesu decyzyjnego.7
" Racjonalny model procesu decyzyjnego
" Decyzja jest to dokonanie wyboru między alternatywami, a więc selekcją opcji, które
sprzyjają osiągnięciu celów organizacji. Decydenci przyjmując określoną alternatywę
wcale nie kierują się chęcią maksymalizacji korzyści, ale decyzja ma być
satysfakcjonująca, albo względnie dobra
" Inkrementalny model procesu decyzyjnego
" Decyzja polityczna jest efektem stopniowego i postępującego procesu
dostosowywania uczestników do zmieniających się warunków. Treść konkretnej
decyzji to efekt prowadzonych negocjacji
" Biurokratyczny model procesu decyzyjnego
" Na treść decyzji mają wpływ sama struktura procesu decyzyjnego i specyficzny
sposób jej zorganizowania. Na charakter decyzji maja wpływ kultura organizacyjna
dominująca w danej organizacji, wartości wyznawane przez decydentów, wzorce
zachowań, przyjęte schematy podejmowania decyzji, czy interesy organizacji jako
całości lub jej segmenty
" Aktywność w ramach wspólnoty programowej. Akcentuje się &
Fazy podejmowania decyzji:
" faza inicjowania projektu decyzji (wprowadzenie decyzji w ramy agendy
programowej
" Agenda programowa - jest symbolicznym określeniem listy konkretnych kwestii
programowych, które decydent wybrał spośród wielu zgłaszanych
Pluralistyczny układ podejmowania decyzji, a więc grupy interesu powinny mieć ułatwiony
dostęp do procesu decyzyjnego. Powiązania między grupami interesu a administracją są
słabiej sformalizowane niż w przypadku układów korporacyjnych, a struktura tych relacji
opiera się na nieustających kompromisach i przetargach. Dojścia grup interesu do struktury
administracyjnej są relatywnie otwarte, czyli zależą od zasobów politycznych tychże grup.
Układ korporacyjny  istnieją tutaj bardzo stabilne powiązania między administracja
publiczną a grupami interesu. Zapewnia się grupom interesu wpływ na bieg spraw
publicznych. Polega to na współpracy i porozumieniu. Układ ten jest zamknięty, co powoduje
monopolizacje wpływu nielicznych grup interesu.
Notatki dzięki uprzejmości Michała
Występują tutaj cechy typowe dla pluralistycznego typu stosunków co nie wyklucza
zamykanie się takich grup. Możliwy konflikt.
" faza formułowania treści decyzji, czyli przedstawienie konkretnych propozycji
" etap związany z wyborem procedury przygotowania projektu
" etap związany z e zdefiniowaniem konkretnej kwestii&
" selekcja możliwych opcji i wybór tej, która jest& .
" faza implementacji czyli wprowadzenie decyzji w życie przez uprawniony organ
" faza oceny efektów
Style podejmowania decyzji  zależą od charakteru politycznego danego kraju i od
problemów na jakie napotykają administrujący. Style podejmowania decyzji to preferowany
przez decydentów sposób rozstrzygania kwestii problemowych, który dominuje w
określonym państwie. Style podejmowania decyzji są interakcją pomiędzy sposobem
podejścia władzy danej organizacji do rozstrzygania kwestii problemowych, a charakterem
relacji między ta władzą, a innymi aktorami w procesie podejmowania decyzji.
Sposób radzenia sobie z problemami:
" aktywny
" antycypacyjny
" styl reaktywny
Drugi wymiar opiera się na charakterystyce powiązań między agendami danej oranizacji, a
innymi uczestnikami procesu decyzyjnego. Relacje te mogą przybierać:
" charakter konsensualny
" może opierać się na jednostronnych rozstrzygnięciach instytucji w danej organizacji
Komisja Europejska
Dyrekcje generalne dysponują znacznym zakresem autonomii i wypracowały
określony styl działania na co wpływ ma narodowa tradycja biurokratyczna urzędników
wchodzących w ich skład. Z racji autonomii sektoralnej wypracowały dochodzi też do
konfliktów między dyrekcjami generalnymi, które reprezentują odmienne strategie
rozstrzygania kwestii problemowych.
Proces fragmentaryzacji organizacyjnej Komisji pogłębia zjawisko kształtowania się w
dyrekcjach generalnych poczucia przynależności do określonej wspólnoty decyzyjnej. Każdy
z dyrektoriatów generalnych tworzy stabilny układ powiązań z odpowiednia grupa roboczą w
radzie, Komisja w Parlamencie wciągając w jego ramy reprezentantów grup interesów tych
transnarodowych, jak i narodowych. Powstaje wspólnota skupiająca decydentów, odbiorców
decyzji, doradców, ekspertów, analityków, których celem jest wypracowanie określonego
projektu decyzji.
Na komisje wywierają presje 3 rodzaje czynników, które muszą być brane pod uwagę przy
podejmowaniu decyzji:
" technokratyczna presja (decydowanie w oparciu o profesjonalnie przygotowane
ekspertyzy)
" demokratyczna presja (społeczna legitymizacja decyzji)
" presja interesów państw członkowskich (układ powiązań miedzy rządowych)
5 czynników mające wpływ na podejmowanie decyzji:
" Komisja przygotowuje projekty decyzji, a zgodnie z niepisaną zasadą lobbingu
najbardziej efektywny sposób wywierania presji polega na kontrolowaniu wstępnego
etapu wtedy gdy zostaje określony problem i rozważane są możliwe rozstrzygnięcia
" Komisja charakteryzuje się znaczną fragmentaryzacja przy jednoczesnym
poszanowaniu autonomii Dyrekcji Generalnych co stwarza dla grup interesu wiele
alternatywnych punków dojścia do procesu decyzyjnego.
" Struktura Komisji świadczy o wewnętrznej specjalizacji co świadczy też o & .
Odpowiedzią grup interesu jest również zjawisko specjalizacji
" Proces przenikania grup interesów Komisji przypomina model pluralistyczny oparty z
jednej strony na występowaniu znacznej liczby punktów dojścia, a z drugiej na
zmieniającej się konfiguracji wspólnot decyzyjnych.
" Otwartość procesu decyzyjnego w Komisji jest też efektem rywalizacji
międzyinstytucjonalnej Unii Europejskiej
7 sposobów decydowania:
" podejmowanie decyzji przez szefów państw lub rządów przyjmuje to zwykle postać
posiedzenia Rady Europejskiej. Efektem są decyzje nie posiadające charakteru
prawnego
" podejmowanie decyzji przez Rade na podstawie wniosku Komisji. Efektem są akty
prawne o charakterze podstawowym.
" podejmowanie decyzji przez Komisje dotyczy to większości uchwalania aktów
wykonawczych w stosunku do aktów podstawowych. Efektem jest akt prawny
wykonawczy.
" procedura konsultacji, która polega na uchwaleniu aktu prawnego przez Radę na
wniosek Komisji po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Opinia Parlamentu nie
wiąże Rady, ale odrzucenie tej opinii w przypadku zaakceptowania przez komisje
możliwe jest tylko po uzyskaniu jednomyślności w Radzie. Efektem jest akt prawny o
charakterze podstawowym
" procedura współpracy. Różni się ona od procedury konsultacji wymogiem
dwukrotnego skonsultowania projektowanego aktu prawnego z Parlamentem
Europejskim. Opinie Parlamentu Europejskiego są niewiążące, choć odrzucenie
drugiej opinii w przypadku jej akceptacji przez Komisje wymaga jednomyślności
Rady. Efektem..
" procedura współdecydowania. Jej główną cechą jest wyrównanie kompetencji
decyzyjnych Rady i Parlamentu. Uchwalenie aktu prawnego na wniosek Komisji
wymaga pozytywnego stanowiska obu podmiotów. Przebieg procedury jest dośc
skomplikowany. Mamy max 3 czytania. Umożliwia Radzie i Parlamentowi stosowanie
veta zawieszającego i ostatecznego. Efektem jest akt prawny o charakterze
podstawowym
" procedura zgody. Polega ona na jednym czytaniu (prostej konieczności), wyrażenia
przez Parlament zgody na uchwalenie aktu prawnego przez Rade. Efektem jest akt
prawny o charakterze podstawowym.
Podstawą wewnętrznego administrowania:
Zasada równowagi instytucjonalnej  orzecznictwo ETS sformułowało zasadę na którą składa
się wiele postulatów:
" każda instytucja wspólnoty może działać jedynie na podstawie upoważnienia
wynikającego z traktatów.
" żadna instytucja nie może zastępować innych instytucji w wykonywaniu ich
kompetencji
" wszystkie instytucje muszą przestrzegać przewidzianych prawem procedur
" każda instytucja sama ustala swój wewnętrzny regulamin postępowania i żaden inny
organ nie ma wpływu na kształt tego regulaminu
" instytucje maja obowiązek współpracy w celu realizacji celów wynikających z
traktatów
Regulaminy proceduralne są tworzone albo przez same instytucje na ich własne potrzeby (np.
regulamin komisji, rady, parlamentu), albo przez inne instytucje (np. statut rzecznika praw
obywatelskich). Podstawę prawną do przyjmowania regulaminów tworzą przepisy traktatowe.
Te przepisy wewnętrzne SA wiążące dla danej instytucji czy organu, ich członków oraz
personelu administracyjnego. Niekiedy wiążą tez swoimi postanowieniami członków innych
instytucji. Nie maja natomiast charakteru prawa powszechnie obowiązującego.
Porozumienia instytucjonalne są powszechnym sposobem ustalania zasad współpracy UE w
określonych obszarach. Przykładem będzie umowa instytucjonalna podpisana 6 maja 1999
roku, której stronami są Parlament, Rada i Komisja. Dotyczy ona umocnienia dyscypliny
budżetowej i usprawnienia procedury budżetowej. Umowa ta obowiązuje od 1.1.2000 roku
Przebieg procedury budżetowej:
Instytucje wspólnot mają obowiązek sporządzić przed 1 lipca każdego roku preliminarze
wydatków, czyli wstępne prognozy dochodów i wydatków. Następnie Komisja załącza opinie
zawierającą rozmaite warianty preliminarzy. Komisja przekłada wstępny projekt budżetu
Radzie. Rada konsultuje się z Komisją, a w konkretnych przypadkach z innymi
zainteresowanymi instytucjami za każdym razem kiedy zamierza odstąpić od wstępnego
projektu budżetu. W kolejnym etapie Rada uchwala projekt i przedstawia Parlamentowi.
Parlament ma 3 możliwości działania:
" uchwalenie budżetu w terminie 45 dni od przedłożenia co skutkuje zakończeniem
procedury budżetowej
" dokonanie zmian projektu budżetu większością głosów a dotyczy to puli wydatków
nieobowiązkowych
" zaproponowanie Radzie stanowiąc bezwzględną większością oddanych głosów
poprawki do projektu w odniesieniu do wydatków obowiązkowych wynikających z
traktatów lub aktów uchwalonych na ich podstawie.
Nie zajęcie żadnego stanowiska po upływie 45 dni oznacza akceptacje i skutkuje ostatecznym
uchwaleniem budżetu.
W przypadku nie uchwalenia budżetu na tym etapie Parlament przesyła projekt budżetu ze
zmianami względnie proponowanymi poprawkami Radzie. Rada rozważa projekt wraz z
Komisją, niekiedy z innymi instytucjami. Jeśli w terminie 15 dni od chwili przedłożenia
projektu budżetu Rada nie zmodyfikuje żadnej ze zmian przyjętych przez Parlament
Europejski i jeśli proponowane przez niego poprawki podlegają akceptacji budżet jest wtedy
ostatecznie przyjęty o czym Rada ma obowiązek poinformować Parlament. Rada ma
kompetencje do zajęcia stanowiska negatywnego. Może większością kwalifikowaną
modyfikować każdą zmianę przyjętą przez Parlament. W przypadku gdy proponowana
poprawka spowoduje zwiększenie ogólnej kwoty wydatków instytucji, Rada może
większością kwalifikowaną zaakceptować proponowaną poprawkę. W razie braku decyzji o
jej akceptacji, proponowana poprawka jest odrzucana. Jeżeli Rada odrzuciła proponowaną
poprawkę , to może ona większością kwalifikowana bądz
utrzymać kwotę znajdująca się w
projekcie budżetu, bądz
określić inną kwotę. Parlament ma 15 dni na zajęcie stanowiska.
Może wtedy:
" większością głosów swoich członków i 3/5 oddanych głosów zmieniać lub odrzucać
poprawki do jego zmian dokonane przez Rade i w konsekwencji uchwalić budzet w
zmienionym kształcie
" nie zająć mogole stanowiska, co w konsekwencji jest ostatecznym uchwaleniem
budżetu
" odrzucić projekt budżetu w całości i zażądać przedstawienia nowego projektu budżetu.
W przypadku jednego z 2 rozwiązań przewodniczący PE stwierdza uchwalenie
budżetu i jest publikowany w dzienniku urzędowym UE.
Zasada odpowiedzialności zbiorowej
Art. 12 Procedura pisemna  udzielenie przez Komisje zgody na przyjęcie projektu
przedstawionego przez jednego albo więcej członków może odbyć się w trybie procedury
pisemnej pod warunkiem wcześniejszego zatwierdzenia przez służbę prawną oraz zgody
wydanej przez służby uczestniczące w konsultacjach. Takie zatwierdzenie lub zgoda mogą
zostać zastąpione porozumieniem szefów gabinetów na zasadach ustalonych przez Komisje.
Przed upływem terminu wyznaczonego do przedstawienia projektu członkowie muszą
wyrazić ewentualne zastrzeżenie lub propozycje zmian. Projekt wobec którego żaden z
członków nie zgłosi, ani nie podtrzyma wniosku o zawieszenie przed upływem terminu
procedury pisemnej uznaje się za przyjęty przez komisje.
Art. 13 procedura uprawnienia  Komisja może pod warunkiem pełnego poszanowania
zasadę odpowiedzialności zbiorowej upoważnić jednego lub więcej członków do przyjęcia w
jej imieniu środków zarządzania, lub środków administracyjnych. Komisja może za zgoda
przewodniczącego polecić jednemu lub grupie członków przyjęcie ostatecznego tekstu
jakiegokolwiek aktu lub jakiegokolwiek wniosku, które maja zostać przestawione innej
instytucji a których treść została określona w trakcie obrad.
Art. 14 procedura delegacji  Komisja może pod warunkiem pełnego poszanowania zasade
odpowiedzialności zbiorowej przekazać Dyrektorom Generalnym i szefom Wydziałów
uprawnienia do przyjmowania w jej imieniu środków zarządzania lub środków
administracyjnych
Komitet  zinstytucjonalizowana grupa reprezentatywnych i wyspecjalizowanych osób
posiadających wspólny program działania i wspólną rolę społeczną. Komitety:
- Eksperckie doradzające komisji na etapie przygotowania projektów aktów prawnych
- Komitet Ekonomiczno-Społeczny i Komitet Regionów będące organami pomocniczymi
wspólnoty
- Grupy Robocze i Komitet Stałych Przedstawicieli przygotowujące decyzje Rady
- Komisje w PE przygotowujące posiedzenia plenarne
- Komitety Komitologiczne asystujące Komisji w sprawowaniu przez nią funkcji
implementacyjnej, delegowanej przez wspólnotowe organy legislacyjne
Komitety Eksperckie :
" Wysłuchania  dotyczą zagadnień szczegółowych. Powoływane są do życia przez
Komisje, a ich członkostwo ma charakter mieszany. Mamy reprezentantów sektora
publicznego, naukowego i prywatnego. Obradom przewodniczy przedstawiciel
Komisji.
" Komitety Eksperckie tworzone w razie potrzeby  powoływane przez Komisje w ceju
opracowania szczególnej propozycji aktu prawnego. Skład jest mieszany. Obradom
przewodniczy przedstawiciel.
" Stałe Komitety Eksperckie  powoływane są przez Komisje i dot do głównie
Komitetów naukowych, albo powoływane są przez Radę.
Członkami Komitetów są najczęściej przedstawiciele sektora publicznego i naukowego, a
udział reprezentantów sektora prywatnego jest bardzo rzadki . Obradom przewodniczy
przedstawiciel Komisji, albo inna osoba wybrana przez członków Komitetów. Zadaniem
Komitetów jest udzielenie porady i wkład do aktu prawnego.
Eksperci są najczęściej mianowani przez rządy państw członkowskich. Czasami Komisja
zaprasza bezpośrednio ekspertów. W pojedynczym Komitecie nie może zasiadać więcej, niż
po 2 ekspertów mianowanych przez rząd i nie więcej niż 20 ekspertów prywatnych.
Komitety Komitologiczne:
Działają na podstawie norm prawnych zawartych w prawie pierwotnym i pochodnym. Typy
procedur określone są w ogólnej decyzji Rady. Komitety Komitologiczne (doradcze,
zarządzające i regulacyjne) tworzone są w celu monitorowania i kontrolowania aktywności
Komisji w zakresie wypełniania przez Komisje funkcji implementacyjnej, która polega na
uchwalaniu aktów wykonawczych w stosunku do aktów prawa pochodnego o charakterze
podstawowym. Natomiast w procedurze ochronnej nie przewiduje się konieczności istnienia
Komitetów, choć te czasami są tworzone. Pełnią jednak one funkcje administracyjną, co
powoduje że nie są uwzględniane w analizach komitologii. W praktyce rola Komitetów
Komitologicznych sprowadza się do opiniowania projektów aktów wykonawczych o
charakterze abstrakcyjnym lub konkretnym. W skład tych komitetów wchodzą mianowani
przez rządy państw członkowskich urzędnicy merytoryczni średniego i niższego szczebla oraz
przedstawiciel komisji będący przewodniczącym Komitetu. W posiedzeniach czasami biorą
udział z głosem doradczym reprezentanci różnych grup interesu. W niektórych Komitetach
głos doradczy mają także przedstawiciele państw członkowskich europejskiego obszaru
gospodarczego należących do EFTA. Udział konkretnego komitetu komiteologicznego w
procedurze uchwalania przez komisje aktu wykonawczego określony jest w konkretnym akcie
podstawowym przyjętym przez Radę lub PE i Radę
Komitologia  pojęcie wprowadzono do języka naukowego na określenie istnienia i
funkcjonowania w systemie instytucjonalnym wspólnoty szczególnego rodzaju Komitetów.
Składają się one z przedstawicieli rządów państw członkowskich , choć działają w szeroko
rozumianej strukturze Komisji. Celem jest ich kontrola wykonywania przez Komisje jej
funkcji implementacyjnej. Ograniczenie funkcjonowania komitologicznego do wspólnoty
europejskiej wynika z tego że nie występuje ono w EURATOM-ie oraz II i III filarze.
Cechy Komitologii:
" jest składnikiem administracji wspólnotowej wyrażającym międzyrządowy charakter
wspólnoty co powoduje że komitety komitologiczne maja bardziej formalny charakter
" Komitologia stanowi kombinacje procesów administracyjnych, których podstawową
rolę odgrywa aktywność merytorycznych i apolitycznych urzędników, którzy chodzą
ze sobą w interakcje nieformalne
" Komitologia jest wyrazem równowagi instytucjonalnej umożliwiającej istnienie
monopolu kontroli po stronie jednego aktora
" decyzje podejmowane z użyciem procedur komitologicznych mają duże znaczenie
społeczne i polityczne zwłaszcza w zakresie procesów regulacyjnych
" Komitety komitologiczne są elementami sieci transnarodowych będących
mechanizmem współpracy i koordynacji działań między sektorem publicznym, a
prywatnym
" działalność Komitetów na charakter nietransparentny co powoduje brak należytej
kontroli społecznej i niejasną odpowiedzialność za podejmowane decyzje
" w wyniku udziału przedstawicieli rządów państw członkowskich Komitologia ułatwia
póz
niejszą implementacje decyzji wspólnotowych na poziomie wewnątrzpaństwowym