Europa w ruchu
Wspólnota kultur
Komisja Europejska
1
Niniejsza publikacja została wydana we wszystkich oficjalnych językach
Unii Europejskiej: hiszpańskim, duńskim, niemieckim, greckim, angielskim,
francuskim, włoskim, niderlandzkim, portugalskim, fińskim i szwedzkim.
Wiele innych informacji na temat Unii Europejskiej można uzyskać przez Internet
via serwer Europa (http://europa.eu.int)
Komisja Europejska
Dyrekcja Generalna Edukacji i Kultury
Dział  Publikacje , Dyrekcja Generalna Budżetu
Rue de la Loi 200, B-1049 Bruksela
Wspólnota kultur
Seria: Europa w ruchu
ISBN 83-88199-54-4
� Wspólnoty Europejskie 2001
Reprodukcja dozwolona za podaniem x
ródła
Publikacja została wydana przez Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce
wspólnie w Wydawnictwem  Wokół nas
Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce
00-478 Warszawa, ul. Emilii Plater 53
tel. [phone]
fax [phone]
e-mail: [e-mail]
www.europa.delpol.pl
Wydawnictwo  Wokół nas
44-100 Gliwice, ul. Basztowa 2/4, tel. [phone]
e-mail: [e-mail]
http://www.wokolnas.gliwice.pl
Jest to 173. publikacja Wydawnictwa  Wokół nas
Wspólnota kultur
Unia Europejska i kultura
Spis treS
ci
Wspólnota kultur 3
Wymiana kulturalna 5
Arcydzieła w zasięgu  kliknięcia myszą
R
lady Babel w Mons
Stymulowanie twórczoS
ci 10
Toscanini przeciw bezrobociu
Prawa autorskie  wspieranie twórczoS
ci
Wędrowni tancerze
Ochrona dziedzictwa kulturowego 14
Teatr  dyscyplina multimedialna
�land ratuje swą przeszłoS
ć
Szczególny sektor gospodarki 18
Kiedy kulturę sprzedaje się w Internecie
Unia Europejska i S
wiat 21
Kino po obu stronach Morza R
ródziemnego
Wspólnota kultur
 Pokonanie kolejnego etapu proce- członkowskie Unii. Mimo bowiem
su integracji europejskiej zapocząt- różnorodnoS
ci narody europejskie
kowanego utworzeniem Wspólnoty łączy historia, która jest wartoS
cią
Europejskiej ,  popieranie coraz S
ci- wyróżniającą Europę w S
wiecie i za-
S
lejszej unii między narodami Euro- sadą jej specyfiki.
py... . To pragnienie, wyrażone przez
sygnatariuszy Traktatu o Unii Euro-  Europejski model kulturalny łączy
pejskiej z Maastricht z 1992 roku, zatem poszanowanie odrębnoS
ci
jest pragnieniem utworzenia Europy kulturowej każdego narodu z wymia-
Narodów. Tak rozumianą Europę bu- ną i współpracą, która wzbogaca
duje się również za poS
rednictwem każdą kulturę.
kultury, dlatego sygnatariusze Trak-
tatu po raz pierwszy przyznali Unii Wyzwaniem dla polityki prowadzo-
Europejskiej pewne kompetencje nej przez Unię jest uwypuklenie
w tej dziedzinie. wspólnych cech dorobku europej-
skiego, umocnienie poczucia przy-
Traktat wprowadza także termin należnoS
ci do wspólnoty przy jedno-
 obywatelstwo europejskie , które czesnym respektowaniu różnic kul-
jest uzupełnieniem obywatelstwa turowych, narodowych czy regional-
państwowego, lecz go nie zastępu- nych, przyczynianie się do rozkwitu
je. Pojęcie obywatelstwa europej- i rozprzestrzeniania kultur.
skiego jest wyrazem podstawowych,
wspólnych dla Europejczyków war- Traktat z Maastricht nakłada na Unię
toS
ci, na których opiera się konstruk- Europejską obowiązek uwzględnia-
cja europejska. Należy do nich rów- nia aspektów kulturalnych w cało-
nież wspaniałe dziedzictwo kultural- kształcie polityki. Pomoc udzielana
ne. Przez wieki prądy artystyczne, przez Unię w ramach polityki socjal-
naukowe czy filozoficzne, wykracza- nej czy regionalnej (przynajmniej
jące poza podziały geograficzne, re- 500 milionów euro rocznie) powo-
ligijne i polityczne, wzajemnie na duje, że instytucje europejskie stają
siebie oddziaływały i ubogacały się, się bardzo ważnym czynnikiem roz-
tworząc wspólny dorobek, na który woju kultury.
mogą się dziS
powoływać państwa
5
Wspólnota kultur
Do zadań Unii, oprócz wkładu finan- dzinie. Dysponując zaledwie 167 mi-
sowego, należy również popieranie lionami euro na cztery lata, wydaje
wymiany kulturalnej, współpracy się on bardzo ubogi w porównaniu
między twórcami kultury i obiegu z całoS
cią wydatków Unii. Jednak
dzieł kultury. Konkretne projekty wiele gałęzi polityki również obejmu-
mają na celu zaangażowanie obywa- je kulturę i to w jej najszerszej defini-
teli, artystów, pracowników kultury cji: oprócz polityki regionalnej i so-
w projekty i sieci europejskie, sprzy- cjalnej są to także: edukacja, forma-
janie wzajemnemu poznawaniu do- cja zawodowa, programy badań na-
robku kulturalnego, stworzenie każ- ukowych, inicjatywy na rzecz języ-
demu narodowi Unii możliwoS
ci wy- ków. Ich praktyczna realizacja budu-
powiedzi. Projekty przedstawione je ideę Europy pluralistycznej, wyra-
w tej broszurze stanowią zaledwie żającej się w imię wspólnego dzie-
kilka przykładów spoS
ród wielu po- dzictwa, ale także niosącej wartoS
ci
dejmowanych przez Unię działań. różnorodnoS
ci i dialogu kulturowego
ponad granicami. Troska o to jest
Począwszy od roku 2000 Unia, na główną ideą porozumień, które Unia
podstawie pionierskich programów zawarła z krajami trzecimi: zachowa-
w dziedzinie dorobku, tłumaczenia nie dziedzictwa S
wiatowego, wzajem-
i współpracy artystycznej, zaczęła ne poznawanie dorobku, wspieranie
wdrażać pierwszy program ramowy lokalnych działań kulturalnych  oto
o charakterze S
ciS
le kulturalnym: drogi prowadzące do rozwoju spo-
 Kultura 2000 . Jest on punktem wyj- łecznego i porozumienia między na-
S
cia dla wszelkich działań w tej dzie- rodami.
6
Wymiana kulturalna
Pragnąc zbliżenia między narodami i pogłębienia znajo-
moS
ci wspólnej historii, Unia Europejska wspiera wszel-
kie inicjatywy spotkań i wymiany między Europejczyka-
mi. Jednak chociaż chce rozszerzyć wspólną przestrzeń
kulturową, to w tym samym stopniu zależy jej na zacho-
waniu specyficznych cech tworzących ją kultur, na przy-
kład języków używanych przez mniejszoS
ci.
Co roku Rada Ministrów kultury wy- Oprócz działań zachęcających Euro-
biera  europejskie miasta kultury . pejczyków do spotykania się i współ-
Ateny, Awinion, Berlin czy Helsinki pracy Unia finansuje liczne projek-
otrzymały pomoc Unii na zorganizo- ty, które są przyczynkiem do upo-
wanie koncertów, spektakli, wystaw wszechnienia dóbr kultury. Można tu
czy konferencji o zasięgu europej- wymienić projekt  Debora (Digital
skim, na które zapraszani byli artyS
ci access to books of the Renaissance),
z całej Europy. Dzięki programowi który ma zapewnić użytkownikom
wspierania partnerstwa miast tysiące Internetu dostęp do cyfrowych kolek-
miejscowoS
ci nawiązuje trwałe wię- cji XVI-wiecznych dokumentów, po-
zi współpracy i wymiany. W całej Eu- chodzących z wielu europejskich
ropie ogromnym powodzeniem cie- bibliotek.  Debora jest jednym
szą się  dni kultury , regularnie za- z licznych przykładów wspierania
chęcające liczną publicznoS
ć do (po- przez Unię muzeów, bibliotek i in-
nownego) odkrycia gromadzonego nych instytucji kulturalnych, które
przez wieki bogactwa artystycznego. pragną udostępniać swe zbiory szer-
szej publicznoS
ci.
Inicjatywa o nazwie Netd@ys Euro-
pa zachęca do stosowania nowych
mediów w szkolnictwie i kulturze,
a przede wszystkim pomaga obywa-
telom w aktywnym włączaniu się
w życie kulturalne. Raz w roku w ca-
łej Europie organizowany jest tydzień
Netd@ys, podczas którego szkoły, or-
ganizacje młodzieżowe, domy kul-
tury etc. zapraszane są do prezenta-
cji i wymiany efektów swej pracy,
w której technologia wspomaga wy-
siłek człowieka, takich jak multime-
dialne bajki, artykuły na tematy kul-
turalne i historyczne tworzone przez
różne szkoły, warsztaty reklamy, mul-
timedialne prace artystyczne, wirtu-
alne ekspozycje...
7
Wspólnota kultur
Uczestnictwo w kulturze jest także
Podróżować,
kwestią wykształcenia  zdobywania
by się lepiej poznać
wiedzy o kulturze swej epoki, ale
również odkrywania tego, co łączy
Wiele programów Unii sprzyja prze-
pokolenia i zbliża narody. Na płasz-
mieszczaniu się obywateli państw
czyx
nie społecznej oznacza to inte-
członkowskich, jak również krajów
grację. Wspomagając programy edu-
kandydujących do przystąpienia i in-
kacyjne, Unia popiera działania pe-
nych krajów S
wiata. Wymiana taka
dagogiczne uwydatniające dorobek
obejmuje różnorodną działalnoS
ć
lub różnorodnoS
ć kultur. Na płasz-
zawodową czy naukową. Przykła-
czyx
nie ekonomicznej chodzi tu
dem może być szwedzki architekt
o konkurencyjnoS
ć Europy. Ostatnio
uczący się arkanów zawodu w Bolo-
w polityce europejskiej przedefinio-
nii, młody Francuz odkrywający inne
wano nawet samo pojęcie edukacji.
kultury podczas wielomiesięcznego
DziS
przyjmuje się, że człowiek uczy
pobytu w Afryce Północnej, czy stu-
się w szkole, ale także po jej ukoń-
dent przebywający przez semestr
czeniu i poza nią. W programach
w Wielkiej Brytanii, by doskonalić
Unii Europejskiej pojęcia  uczenia
swoją znajomoS
ć języka... Cyfry mó-
się przez całe życie ,  edukacji nie-
wią same za siebie: od 1987 roku
formalnej i  elektronicznej nauki
ponad milion studentów wyjechało za
(eLearning) uzupełniają tradycyjne
granicę dzięki programowi edukacyj-
koncepcje nauczania.
nemu  Sokrates , a program  Mło-
dzież od 1995 roku objął ponad 400
tysięcy młodych Europejczyków.
Wymiana już w samym założeniu
sprzyja odkrywaniu innych kultur.
Tematy działań mogą być zorganizo-
wane wokół pewnych tematów kul-
turalnych, na przykład projektu re-
alizowanego w ramach programu
 Młodzież , który skupia młodych
ludzi z czterech krajów S
ródziemno-
morskich (Algieria, Grecja, Włochy,
Tunezja) w celu wzajemnego pozna-
wania sztuki i kultury basenu Morza
R
ródziemnego.
8
ARCYDZIEŁA W ZASIĘGU MYSZY
Europejskie muzea i galerie sztuki pełne są ukrytych skarbów. Niestety, możliwoS
ć dostępu do nich
przez Internet jest często ograniczona. Czy to z powodu braku S
rodków, czy złej organizacji archiwów
skutek jest ten sam: dzieła sztuki, których nie można zobaczyć bez przemierzenia setek kilometrów.
Dzisiaj mamy do dyspozycji technologię umożliwiającą pełnowartoS
ciowy dostęp na odległoS
ć do
zbiorów. Projekt  Artysta , który obejmuje cztery wielkie europejskie muzea sztuki (Galeria Uffizi we
Florencji, National Gallery i Victoria and Albert Museum w Londynie oraz Luwr w Paryżu), a także
partnerów prywatnych z sektora wydawniczego i nowych technologii informacji, wdraża tę koncepcję
w życie. Projekt zapoczątkowany w 2000 roku będzie trwać dwa i pół roku, a jego celem jest skatalo-
gowanie i wprowadzenie do sieci wysokiej jakoS
ci reprodukcji malarstwa. Jest to wielka pomoc dla
naukowców, studentów sztuki, ale także wydawców i mediów.
 Artysta jest więcej niż zwykłą operacją katalogowania dzieł: odda on do dyspozycji naukowców,
studentów i historyków szereg narzędzi przydatnych w ich pracy. Bardzo wysoka jakoS
ć proponowa-
nych obrazów umożliwi porównania między malarzami i epokami pod kątem zastosowania koloru,
stylu, a nawet sposobu prowadzenia pędzla. Rozważmy przypadek konserwatora muzeum, pragnące-
go zilustrować katalog na temat różnych stylów malarskich. Wystarczy, by podał nazwę stylu, a  Arty-
sta zajmie się wyszukaniem wszystkich odpowiadających mu dzieł dostępnych w jego bazie danych.
Jest to tylko jeden przykład spoS
ród wielu innych możliwoS
ci, jakie oferuje ten projekt wszystkim miło-
S
nikom i twórcom sztuki.
Projekt ten finansowany jest z V Programu Ramowego Badań, Rozwoju Technicznego i Wdrożeń Unii
Europejskiej.
9
Wspólnota kultur
Unia troszczy się także o umożliwie-
Języki filarem kultury
nie każdemu obywatelowi odkrywa-
nia i poznawania dzieł zagranicz-
Rok 2001 ogłoszony został Europej-
nych twórców we własnym języku.
skim Rokiem Języków. Był kluczo-
Takie inicjatywy jak Międzynarodo-
wym rokiem długofalowej polityki
wy Festiwal Poezji w Sztokholmie
mającej zachęcić Europejczyków do
albo sieć  NEW Theatre przyczynia-
opanowania dwóch języków obcych.
ją się do poznawania autorów na are-
Zorganizowano kampanię na rzecz
nie międzynarodowej i do obiegu ich
wszystkich języków używanych
dzieł dzięki przekładom. CzęS
ć bu-
w Europie. W 2001 roku miasta i wio-
dżetu przyznawanego na współpra-
ski stawały się  wieżami Babel ,
cę kulturalną w Europie poS
więcana
otwierając swe domy, kawiarnie i
jest na wspieranie przekładów i roz-
szkoły na wielojęzyczne rozmowy.
powszechnianie utworów literac-
kich. Od 1996 roku przetłumaczono
Nauka języków jest stałą wytyczną
ponad 800 książek, wS
ród których
działań europejskich w dziedzinie
były:  Der Zalenteufel Hansa Ma-
edukacji i szkoleń. Języki otwierają
gnusa Enzensbergera z niemieckiego
drzwi do innych kultur, natomiast ich
na grecki,  Smokove Vlivadite Jor-
nieznajomoS
ć utrudnia wymianę
dana Radickova z bułgarskiego na
w Europie i poza nią. Dlatego Unia
włoski,  The European Renaissance
popiera wprowadzanie, poprzez pro-
Petera Burke a z angielskiego na fran-
gram badań naukowych i rozwoju
cuski i włoski,  Barćo de Teive: Edu-
technologicznego oraz program
ca�ćo do Estóico Fernanda Pessoy
 eContent , narzędzi lingwistycz-
z portugalskiego na norweski.
nych pozwalających na przykład na
automatyczne tłumaczenie albo na
Unia przyczynia się również do za-
szukanie w Internecie dokumentów
chowania języków regionalnych
w różnych językach.
i mniejszoS
ciowych. Szacuje się, że
około 40 milionów Europejczyków
mówi językiem różnym od oficjalne-
go języka swego państwa, np. Kata-
lończycy, Bretończycy, Walijczycy.
Poszanowanie różnorodnoS
ci języ-
kowej stanowi jeden z fundamentów
Europy.
10
R
LADY BABEL W MONS
Od 17 do 26 wrzeS
nia 2001 roku miasto Mons w Belgii zamieniło się w wieżę Babel dzięki ogólnodo-
stępnemu festiwalowi języków.
Cel?  Uwrażliwienie jak największej liczby obywateli na ważkoS
ć i bogactwo kulturalne znajomoS
ci
języków, czy to w zawodowej trosce o zrozumienie, czy o osobisty rozwój, czy o otwarcie się na
innych... Ale także zachęcenie mieszkańców miasta do zaangażowania się w naukę, niezależnie od
motywacji, wieku, S
rodowiska społecznego i kulturowego...  można było przeczytać na stronie inter-
netowej poS
więconej temu wydarzeniu.
A okazji ku temu nie brakowało. Restauracje otworzyły swoje podwoje dla  stolików konwersacji
w języku duńskim, angielskim czy też greckim, prowadzonych przez nauczycieli tych języków. Festi-
wal pieS
ni, mimów i skeczy pozwolił nauczycielom i uczniom dzielić się swymi metodami nauczania
języków z publicznoS
cią. We współpracy z miejscowymi kupcami zorganizowano konkurs wieloję-
zycznych zagadek. Utworzono łańcuch przyjax
ni, zaS
dzięki Internetowi mieszkańcy Mons mogli kon-
taktować się z mieszkańcami różnych krajów Unii Europejskiej.
Podczas dziesięciu dni w mieS
cie zagoS
ciły języki: niemiecki, angielski, hiszpański, duński, grecki,
włoski i niderlandzki, a nawet język migowy. Projekt realizowany był w ramach Europejskiego Roku
Języków.
11
Wspólnota kultur
Stymulowanie twórczoS
ci
Stopniowo tworzy się europejska przestrzeń kulturalna.
Powstaje dzięki pragnieniom artystów z różnych stron, by
wspólnie pracować i by ich dzieła znane były poza gra-
nicami państw. Jednak by stymulować powstawanie
i obieg książek, filmów, spektakli, konieczne jest wprowa-
dzenie odpowiednich przepisów prawnych. Dzieła europej-
skie i tworzący je autorzy, od pierwszego tchnienia inspi-
racji po ich rozpowszechnianie, objęci są wspólnotowymi
działaniami w materii kulturalnej. Wspierane są wszystkie
formy twórczoS
ci artystycznej: taniec, teatr, sztuki wizual-
ne i plastyczne, kino, literatura, muzyka.
Festiwal teatru wędrownego, umiesz-
Pracownicy kultury
czenie w sieci nowej kompozycji
muzycznej, przekład utworu literac-
Unia Europejska liczy około 7 milio-
kiego na wiele języków  oto niektó-
nów pracowników sektora kultury.
re przykłady działań kulturalnych
Menedżerowie i animatorzy projek-
wspieranych przez program  Kultura
tów, nauczyciele przedmiotów arty-
2000 . Projekty, czy to ograniczone
stycznych, producenci mogą uczest-
w czasie (organizacja wydarzeń, wy-
niczyć w wieloletniej współpracy
staw czy festiwali), czy długofalowe
czy w organizowaniu wydarzeń na
(tworzenie sieci współpracy), zachę-
skalę europejską bądx
międzynaro-
cają do współdziałania, wymiany
dową, popieranych przez  Kulturę
idei, poznawania dzieł i ich twórców.
2000 . Stworzenie przez europej-
Natomiast dla artystów możliwoS
ć
skich ekspertów programu kompute-
pracy w niecodziennych sytuacjach
rowego dla studentów architektury
i wzbogacania swej wizji S
wiata
czy organizacja festiwalu literatury
w kontakcie z innymi rzeczywisto-
nordyckiej przez duńskich, szwedz-
S
ciami jest nieocenionym x
ródłem
kich i brytyjskich partnerów to tylko
inspiracji, Europa zaS
stanowi dla nich
dwa przykłady takich projektów
swoiste  pudło rezonansowe .
o zasięgu europejskim.
12
TOSCANINI PRZECIW BEZROBOCIU
Brak możliwoS
ci zatrudnienia czy trudnoS
ć pogodzenia wolnoS
ci tworzenia z koniecznoS
cią utrzyma-
nia się ze sprzedaży swych dzieł uniemożliwia realizację wielu artystycznych karier. Wychodząc z te-
go założenia, Fundacja Artura Toscaniniego od połowy lat dziewięćdziesiątych proponuje staże dla
bezrobotnych muzyków. Jej pierwszym projektem było zaoferowanie stażu w orkiestrze symfonicznej
osiemdziesięciu muzykom bez pracy. Podzielono ich na trzy sekcje (instrumenty perkusyjne, dęte i stru-
nowe). Wykłady prowadzili profesorowie, instrumentaliS
ci i doS
wiadczeni soliS
ci słynnych orkiestr oraz
przedstawiciele najbardziej renomowanych europejskich i amerykańskich szkół muzycznych. Te same
założenia (zakorzenienie w S
rodowisko zawodowe, stosowanie nowych technologii i rzeczywistoS
ci
wirtualnej w programie szkolenia na odległoS
ć) realizuje obecnie także projekt  Mythos , adresowany
tym razem do solistów, chórzystów, muzyków i pracowników technicznych opery.
Oprócz zdobywania doS
wiadczeń muzycznych staże Fundacji Toscaniniego uczą konkretnych zacho-
wań w S
wiecie pracy. Kładą nacisk na umiejętnoS
ć organizacji i promocji swych utworów na rynku
płytowym. Dzięki nim uczestnicy dowiadują się o możliwoS
ciach zatrudnienia w S
rodowisku muzycz-
nym. Tworzenie grup mieszanych, złożonych ze studentów i wybitnych członków orkiestry symfonicz-
nej Artura Toscaniniego, jednej z najbardziej prestiżowych we Włoszech, jest dla muzyków najko-
rzystniejszym aspektem tego projektu. Program stażów Fundacji Toscaniniego od samego początku
wspierany jest z Europejskiego Funduszu Społecznego.
13
Wspólnota kultur
Kultura, jak każdy inny sektor dzia- studyjne etc.). Jeden z projektów
łalnoS
ci, korzysta ze swobody prze- wspieranych przez program  Leonar-
mieszczania się uznanej przez Trak- do da Vinci  projekt  Cortex  pro-
tat o Unii Europejskiej. Ale podobnie ponuje pracownikom kultury, instruk-
jak każdy inny sektor ma specyficzne torom i poszukującym pracy płasz-
potrzeby, związane z kształceniem czyznę spotkań i kontaktów przez In-
i zatrudnianiem pracowników. Stu- ternet: system dostarcza informacji na
denci i pracownicy sektora kultury temat kształcenia, stażów i miejsc pra-
nierzadko mają szansę studiowania, cy w sektorze kultury w Europie i po-
odbywania stażu czy zatrudnienia za zwala na dokonywanie wyboru w za-
granicą. Europejskie programy eduka- leżnoS
ci od kompetencji akademic-
cji i kształcenia zawodowego  Sokra- kich i indywidualnych. Ponadto Euro-
tes i  Leonardo da Vinci obejmują pejski Fundusz Społeczny, główny in-
cały cykl kształcenia w dziedzinie strument wspólnotowej polityki spo-
kultury, sztuk pięknych i rzemiosła, od łecznej, również walczy z bezrobo-
podstaw nauczania aż po doskonale- ciem i pomaga odnalex
ć się w S
wie-
nie zawodowe. Zachęcają one kształ- cie pracy, na różne sposoby włącza-
cące się osoby do przemieszczania się jąc w te działania teatr i literaturę.
(międzynarodowe projekty zatrudnie-
nia, wymiana doS
wiadczeń, wizyty
PRAWA AUTORSKIE: WSPIERANIE TWÓRCZOR
CI
Prawa autorskie są w naszym społeczeństwie zapłatą za dzieła sztuki. Zapewniają wynagrodzenie auto-
rom i innym do tego uprawnionym (artyS
ci interpretatorzy lub wykonawcy, producenci, dystrybutorzy
medialni). Prawa autorskie stoją też na straży relacji między dziełem a jego autorem, który może na
przykład czuwać nad właS
ciwym wykorzystywaniem swego utworu i nie dopuszczać do nieuzasadnio-
nych zmian. Wraz z rozwojem technik cyfrowych muzyka, filmy czy książki, oderwane od materialnego
noS
nika, mogą być reprodukowane i rozpowszechniane na niespotykaną wczeS
niej skalę. Te nowe moż-
liwoS
ci otwierają drogę do ogromnego wzrostu sektora dóbr i usług chronionych prawami autorskimi
i prawami pokrewnymi, ale narażają również utwory na nielegalne wykorzystywanie. Od początku lat
dziewięćdziesiątych Unia Europejska tworzy wspólne ramy prawne normujące zasady ochrony tych
praw. W maju 2001 dorobek ten uzupełniony został o nową dyrektywę dotyczącą ochrony praw autor-
skich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. Tworzy ona przepisy dostosowane do wirtualnego
i zglobalizowanego kontekstu sieci informatycznych i zaprowadza równowagę między ochroną praw
a dostępem do dzieł w jasno okreS
lonych warunkach. Państwa członkowskie muszą do końca 2002 roku
wdrożyć tę dyrektywę na szczeblu państwowym.
14
WĘDROWNI TANCERZE
W 2000 roku dziewięć miast zostało mianowanych
przez Unię Europejską  europejskimi miastami kultu-
ry .  Trans Danse , wędrowny festiwal, wspierany
przez program  Kultura 2000 , skorzystał z tej okazji,
by udać się do siedmiu spoS
ród tych miast i zapoznać
się ze stanem tańca współczesnego w Europie. Miał
uS
wiadomić odbiorcom i twórcom, jaki kierunek roz-
woju przybiera ta dyscyplina: europejscy choreogra-
fowie coraz częS
ciej sięgają po inne formy artystycz-
nej ekspresji. Na deskach scen spotykają się teatr, mu-
zyka, techniki multimedialne.
 Trans Danse zgromadził siedem formacji tanecznych
z Awinionu, Bergen, Pragi, Bolonii, Helsinek, Reykja-
viku i Brukseli. Choreografowie z formacji zaangażo-
wanych w projekt przez tydzień pokazywali w każdym
mieS
cie swoje spektakle, ale także organizowali staże
dla tancerzy zawodowych i amatorów oraz dla arty-
stów innych dziedzin sztuki. W tych europejskich wę-
drówkach sieć  Trans Danse odkryła zarówno bogac-
two, jak i słabe punkty rzeczywistoS
ci, w jakich roz-
wija się współczesny taniec w Europie; jest to cenny
materiał do refleksji nad nowymi inicjatywami euro-
pejskimi.
Media są przedmiotem szczególnej nie scenariuszy, produkcja, filmy ani-
uwagi w polityce kulturalnej Unii mowane) i festiwale filmu europej-
Europejskiej. PoS
więcono im specjal- skiego, m.in. w Marsylii (Międzyna-
ny program  MEDIA . Ma on wiele rodowy Festiwal Filmu Dokumental-
zadań: wspomaganie rozwoju i roz- nego), w Osnabr�ck (European Me-
powszechniania dzieł, nauczanie dia Art Festival) czy w Salonikach
technik pisania, umożliwienie pra- (Międzynarodowy Festiwal Filmo-
cownikom doskonalenia swych wy), wspierane są przez program
umiejętnoS
ci w dziedzinie zarządza-  MEDIA .
nia finansami czy nowych technolo-
gii. Liczne warsztaty filmowe (pisa-
15
Wspólnota kultur
Ochrona dziedzictwa kulturowego
Działania konserwatorskie i wysiłki na rzecz dorobku kul-
turowego podejmowane przez Unię Europejską obejmują
dziS
zarówno obiekty architektoniczne i ich otoczenie, ru-
chomoS
ci i dzieła sztuki, jak i dorobek niematerialny. Tra-
dycje, obyczaje społeczne, wiedza i technologie mają peł-
ny udział w pojęciu wspólnego dorobku narodów europej-
skich. Ruiny z czasów rzymskich czy wyjątkowo piękny
krajobraz mają znaczenie nie tylko dla pobliskich miesz-
kańców, ale dla wszystkich Europejczyków.
Odrestaurowanie zabytkowej dziel- woju Regionalnego przyznaje znacz-
nicy czy uratowanie od zapomnie- ne S
rodki finansowe na regionalne
nia ludowej tradycji oprócz korzyS
ci projekty pomocy w tej dziedzinie.
dla turystów oznacza także przywró- W niektórych wypadkach projekty te
cenie lokalnej społecznoS
ci jej cią- dotyczą renowacji i ochrony dzie-
głoS
ci rozwoju i tożsamoS
ci. Utrwa- dzictwa. Dzięki temu Grecja mogła
lanie pamięci kulturowej narodów wprowadzić program kulturalny, któ-
europejskich to cel stowarzyszenia ry uzyskał 605 milionów euro na
 Euroregio z Belgii i jego partnerów okres 2000 2006 r. (z czego dwie
z Francji, Grecji i Włoch.  Eurore- trzecie z Unii), przy czym częS
ć tej
gio gromadzi filmy dokumentalne kwoty przeznaczona jest na ochro-
na temat dziedzictwa archeologicz- nę i promocję dziedzictwa archeolo-
nego, zabytków, dokumentów etno- gicznego, szczególnie poprzez mo-
graficznych czy tradycji ludowych, dernizację muzeów i oferowanych
a następnie udostępnia je telewizjom przez nie usług dla publicznoS
ci.
państwowym i regionalnym, oS
rod-
kom badawczym i europejskim insty- Działania Unii na rzecz S
rodowiska
tucjom oS
wiatowym. Program  Kul- mogą również wspierać projekty
tura 2000 przeznacza jedną trzecią o charakterze kulturalnym. W Car-
budżetu na takie właS
nie projekty za- nac we Francji znajduje się najwięk-
chowywania i uwrażliwiania na sze skupisko megalitów w Europie.
wspólne dziedzictwo narodów euro- To bardzo cenione przez turystów
pejskich. Mogą one dotyczyć szko- miejsce stało się ofiarą własnego suk-
leń pracowników, wymiany do- cesu i coraz większego napływu
S
wiadczeń czy tworzenia noS
ników zwiedzających. Z pomocą programu
multimedialnych. S
rodowiskowego  LIFE w okresie od
lipca 1994 r. do stycznia 1999 r. zre-
Oprócz  Kultury 2000 Unia Euro- alizowano projekt ochrony Carnac.
pejska dysponuje wieloma instru- Jego celem było uS
wiadomienie tu-
mentami służącymi do ochrony i rystom, jakie ewentualne szkody
podnoszenia rangi dziedzictwa kul- może spowodować ich obecnoS
ć.
turowego. Europejski Fundusz Roz-
16
TEATR  DYSCYPLINA MULTIMEDIALNA
Jak wyglądały przedstawienia teatralne w nieistniejących dziS
Pompejach czy w teatrze dionizyjskim?
Bardziej niż długi wykład przemówi do naszej wyobrax
ni rysunek, zwłaszcza trójwymiarowy. JeS
li
dodamy do niego efekty dx
więkowe i odpowiednie oS
wietlenie, odniesiemy wrażenie obecnoS
ci w tych
miejscach.
Projekt  Theatron , dzięki wiedzy specjalistów, architektów i archeologów oraz talentowi programi-
stów komputerowych i artystów S
rodków masowego przekazu, pozwala na przeżycie emocji, jakich
doS
wiadczali widzowie tamtej epoki. To nowa i dynamiczna perspektywa dla historii sztuki. Dla teatru
zaS
, który od swych początków miał charakter multimedialny, jest to właS
ciwy kierunek.
Celem projektu było udostępnienie nowatorskich narzędzi wykładowcom, studentom i naukowcom
zainteresowanym historią praktyk teatralnych od starożytnej Grecji aż po dzisiejsze czasy. Narzędzia
te przybierają różne formy: modeli struktur architektonicznych, technik animacji, baz danych graficz-
nych i tekstowych, zastosowania VRML (rzeczywistoS
ci wirtualnej) i są dostępne na CD-romach i w In-
ternecie.
Projekt, wspierany w latach 1994 1999 przez Unię Europejską za poS
rednictwem V Programu Ramo-
wego Badań, Rozwoju Technicznego i Wdrożeń Unii Europejskiej, zgromadził wielu partnerów euro-
pejskich w Niemczech, Grecji, Francji, Włoszech, Holandii i Wielkiej Brytanii.
17
Wspólnota kultur
�LAND RATUJE SWĄ PRZESZŁOR
Ć
Zapowiedx
sprzedaży przez państwo posiadłoS
ci Sk�ftek�rr na szwedzkiej wyspie �land spowodowa-
ła natychmiastową, jednomyS
lną reakcję ludnoS
ci. Powołano do życia stowarzyszenie  Vision
Sk�ftek�rr . Skupia ono 600 mieszkańców z północy wyspy zdecydowanych walczyć o ocalenie jed-
nego z najpiękniejszych klejnotów architektury ich historycznego dziedzictwa. Dzięki pomocy z fun-
duszy strukturalnych Unii Europejskiej udzielanej w latach 1994 1999 udało się im odkupić posia-
dłoS
ć i uratować główny budynek, wybudowany w 1860 roku i przeznaczony początkowo na szkołę
leS
nictwa. DziS
mieS
ci się w nim muzeum, sala wystawowa, sala taneczna i kawiarenka. Odbywają się
tu kursy zawodowe mające na celu ożywienie lokalnej gospodarki. W otaczającym go parku zwiedza-
jący mogą podziwiać 140 gatunków stuletnich drzew, wS
ród nich niektóre bardzo rzadkie. ZaS
pozo-
stałoS
ci domostw z okresu III VIII wieku, umieszczone w alejach parku, służą za dekorację historycz-
nym rekonstrukcjom, żywym obrazom odgrywanym przez statystów w strojach z epoki. W trakcie tych
przedstawień publicznoS
ć może na nowo odkrywać tradycyjne metody wytwarzania narzędzi i na-
czyń. Do tej pory ponad 40 000 zwiedzających mogło podziwiać uroki posiadłoS
ci Sk�ftek�rr.
18
Ochronie dziedzictwa służą też eu- moc finansową dla ekspertów od
ropejskie badania naukowe. V Pro- technik cyfrowych zajmujących się
gram Ramowy Badań, Rozwoju kinematografią oraz dla specjalnych
Technicznego i Wdrożeń Unii Euro- programów edukacyjnych.
pejskiej zajmuje się trwałym rozwo-
jem miast europejskich, również Dbając o rozwój społeczeństwa in-
w ich wymiarze kulturalnym. formacyjnego w Europie, ramowy
Wspierane przezeń projekty badają program badań i rozwoju technolo-
strategie ochrony, jakie można gicznego Unii zachęca przemysł
wprowadzić, szkodliwe skutki tury- multimediów, instytucje kulturalne
styki czy możliwoS
ci włączenia za- i uniwersytety do współpracy part-
bytków w nowoczesne zespoły nerskiej. Biblioteki, muzea i archiwa,
urbanistyczne. Mogą one mieć for- bogate w doS
wiadczenie i w S
rodki
mę badań nad mechanizmami nisz- z sektora prywatnego, mogą wpro-
czenia budynków, stosowania na- wadzać nowe formy produktów
rzędzi i metod renowacji albo S
rod- i usług oraz podnosić swój potencjał
ków towarzyszących, jak specjali- w zakresie multimedialnych S
rodków
styczne konferencje, stypendia na- przekazu treS
ci kulturowych. Temu
ukowe itd. właS
nie służy projekt badawczy  3D-
Murale , skupiający partnerów au-
striackich, belgijskich, brytyjskich
Technika cyfrowa
i szwajcarskich, który oferuje multi-
w służbie dziedzictwa
medialne narzędzia dla archiwizacji
kulturowego
i wirtualnej rekonstrukcji ruin i wyko-
palisk archeologicznych. Po ukończe-
Inicjatywy na rzecz europejskiego niu projektu w 2003 roku tak zrekon-
dziedzictwa kulturowego również struowane dziedzictwo udostępnione
mogą wykorzystywać potencjał ofe- będzie szerokiej publicznoS
ci po-
rowany przez technologie informa- przez Internet.
tyczne i to zarówno w działaniach na
rzecz ochrony kultury, jak i o charak- Projekty te mogą również opierać się
terze komercyjnym. na programach europejskich wprowa-
dzających nowe technologie na ry-
Spora liczba filmów stworzonych nek. Program  TEN-Telecom umoż-
w pierwszych latach kina, przecho- liwia oferowanie usług w europej-
wywanych w większoS
ci przypad- skich i S
wiatowych sieciach informa-
ków na taS
mach, szczególnie delikat- tycznych. Projekt  Szansa jest tego
nym noS
niku, uległa już częS
ciowe- konkretnym przykładem. Dzięki ba-
mu lub całkowitemu zniszczeniu. zie danych pozwala on, zarówno tu-
Przenoszenie tych filmów na noS
ni- rystom, jak i badaczom historii sztu-
ki cyfrowe, uznawane za nieznisz- ki, na zlokalizowanie muzeum, w któ-
czalne, uzupełnia lub wręcz zastę- rym znajduje się dany obraz, rzex
ba
puje klasyczne techniki ich przecho- czy zabytek. Program  eContent na-
wywania i restaurowania. Ze wzglę- tomiast skupia działania na handlo-
du na czas i S
rodki konieczne do wy- wym wykorzystaniu europejskich baz
konania zadania o takim rozmachu cyfrowych i dostosowywaniu produk-
program  MEDIA stanowi cenną po- tów i usług do sektora kultury zagra-
nicznych rynków.
19
Wspólnota kultur
Szczególny sektor gospodarki
Kultura jest ważnym sektorem gospodarki i w związku z tym
kieruje się zasadami Traktatu o Unii Europejskiej, zwłaszcza
zasadą wolnej konkurencji i swobodnego przemieszczania
się na rynku wewnętrznym. Unia jednak zdaje sobie spra-
wę ze specyfiki kultury, zarówno w polityce na szczeblu
europejskim, jak i w stosunkach, jakie utrzymuje z resztą
S
wiata.
Otwierając granice, popierając wy- Zasada swobodnego przepływu dóbr
mianę handlową i wolną konkuren- na rynku wewnętrznym ma również
cję, państwa członkowskie Unii pra- ograniczenia, jeS
li chodzi o dobra
gnęły stymulować rozwój ekono- kultury: traktat pozwala państwom
miczny Europy i konkurencyjnoS
ć członkowskim na stosowanie S
rod-
swych przedsiębiorstw. Ale dziełom ków zakazu lub restrykcji w przypad-
kultury przyznają one specjalny sta- ku skarbów narodowych posiadają-
tus z racji ich dwoistej natury: są to cych wielką wartoS
ć artystyczną, hi-
dobra i usługi gospodarcze, oferują- storyczną czy archeologiczną.
ce wielkie możliwoS
ci pomnażania
S
rodków finansowych i tworzenia Na arenie S
wiatowej reguły stosowa-
miejsc pracy; są to także wyznacz- ne w handlu definiowane są w trak-
niki tożsamoS
ci kulturowej, które cie negocjacji prowadzonych przez
odzwierciedlają i kształtują nasze członków R
wiatowej Organizacji
społeczeństwa. Handlu. W jej ramach Unia nie zo-
bowiązała się do liberalizacji w dzie-
Z tego powodu rozwój sektora kul- dzinie S
rodków masowego przekazu,
tury nie jest oparty wyłącznie na si- chcąc zachować swobodę działania
łach rządzących rynkiem, a Unia na rzecz zachowania i promowania
uwzględnia tę zasadę we wszystkich różnorodnoS
ci kulturowej. Nie jest to
gałęziach polityki. Subwencje pań- sprzeczne z bardzo dużym otwar-
stwowe dla prywatnych przedsię- ciem rynku europejskiego. Przykła-
biorstw są normalnie ograniczone. dem może być kinematografia  cho-
Ale kultura jest sektorem w którym ciaż Unia produkuje więcej filmów
pomoc publiczna odgrywa wielką niż USA, to 75 proc. dochodów kin
rolę, w podtrzymywaniu i promocji europejskich pochodzi z filmów
różnorodnoS
ci kultur. Ten traktatowy amerykańskich...
wymóg zajmuje istotne miejsce
w dziedzinie stosowania europejskich
reguł konkurencji. Traktat uznaje rów-
nież wielką rolę kulturową, społecz-
ną i demokratyczną służby publicznej
masowych S
rodków przekazu.
20
KIEDY KULTURĘ SPRZEDAJE SIĘ W INTERNECIE
Turysta chce nabyć dobra kultury
w jednym lub wielu muzeach regio-
nu, który zwiedzał. Muzeum pragnie
wydać katalog na CD-romie, prosząc
o to producenta multimedialnego.
Kolekcjoner obrazów chce poszerzyć
wachlarz potencjalnych nabywców
jednego ze swych głównych dzieł
przez Internet.
W czasach, kiedy kultura podlega
prawom handlu elektronicznego,
projekt  Regnet ma na celu ofero-
wanie usług przydatnych wszystkim
podmiotom działającym na tym pręż-
nie rozwijającym się rynku.  Pojęcie
cyfrowej księgarni nie może się ogra-
niczać do technicznych ram umoż-
liwiających dostęp do cyfrowych za-
pisów. Konieczne jest wprowadzenie
nowych mechanizmów współpracy
między różnymi stronami (instytucje
kulturalne, przemysł, administracja,
itd.) . Opierając się na tym stwier-
dzeniu  Regnet skupia muzea, bi-
blioteki i informatyków z dziesięciu
krajów europejskich, w tym Bułgarii
i Rosji, aby stworzyć wspólną płasz-
czyznę elektronicznego handlu do-
brami i usługami kulturalnymi, opar-
tą na najnowoczeS
niejszych techno-
logiach. Projekt, zapoczątkowany
dzięki pomocy Programu Ramowe-
go Badań, Rozwoju Technicznego
i Wdrożeń Unii Europejskiej, zosta-
nie sfinalizowany w połowie 2003
roku. Jego promotorzy mają nadzie-
ję włączyć do niego około 3000
muzeów.
21
Wspólnota kultur
Europejskie filmy napotykają spore zapewnić swobodny przepływ pro-
trudnoS
ci w rozpowszechnianiu gramów telewizyjnych na terytorium
poza krajami pochodzenia. Sukces Unii i zagwarantować najlepszy czas
filmu, nawet o niezaprzeczalnej war- antenowy na kanałach telewizyjnych
toS
ci, uwarunkowany jest wysokoS
cią dla dzieł europejskich. Unia i Euro-
S
rodków finansowych, jakimi dyspo- pejski Bank Inwestycyjny pomagają
nuje w fazie powstawania i dystrybu- również europejskiemu przemysłowi
cji. Program  MEDIA wspomaga audiowizualnemu w rozbudowie
przygotowanie produkcji oraz dystry- bazy finansowej i przyspieszaniu do-
bucję i promocję filmów, ułatwiając stosowywania się do technologii cy-
obieg dzieł audiowizualnych w ca- frowych.
łej Europie.
Dobra kulturalne podlegają podatko-
Oprócz aspektów ekonomicznych wi VAT, ale w celu stymulowania
obiegowi filmów europejskich w prze- twórczoS
ci artystycznej i otwarcia
strzeni wspólnotowej sprzyja też wza- dostępu szerszej publicznoS
ci do
jemna znajomoS
ć kultur europej- kultury, na niektóre z tych dóbr,
skich.  Rosetta braci Dardenne, zwłaszcza książki, nałożono niższy
 Pane e tulipani Silvia Soldiniego, podatek. Ponadto na szczeblu pań-
 Wszystko o mojej matce Pedra Al- stwowym możliwe jest wprowadze-
modovara,  Amelia Jean-Pierre a nie systemu stałych cen książek,
Jeuneta są filmami szeroko rozpo- mającego na celu zachowanie róż-
wszechnianymi na terytorium Unii norodnoS
ci produkcji literackiej, pod
dzięki programowi  MEDIA . warunkiem, że system ten nie będzie
ograniczać swobodnego przepływu
Dyrektywa  telewizja bez granic towarów między państwami człon-
wprowadza ramy prawne mające kowskimi.
22
Unia Europejska i S
wiat
Otwierając swoje programy kulturalne na kraje trzecie, an-
gażując się w partnerstwa z krajami z innych kontynentów,
rozciągając swoją aktywnoS
ć na Wschód w perspektywie
rozszerzenia, Unia Europejska wzbogaca stosunki zagra-
niczne o wymiar kulturowy. W relacjach między Unią a resz-
tą S
wiata dominują idee wymiany i dialogu kulturowego, po-
dobnie jak dzieje się to między krajami europejskimi.
W niektórych przypadkach Unia po- Dzieje się tak w ramach Układu
zwala na udział państw trzecich z Cotonou skupiającego Unię i 77
w programach przeznaczonych dla krajów Afryki, Karaibów i Pacyfiku.
krajów członkowskich, a obejmują- Zachowanie dziedzictwa, wartoS
ci
cych wymiar kulturowy. Mogą to być i tożsamoS
ci tych krajów zajmuje tu
kraje kandydujące do przystąpienia, ważne miejsce. Unia wspiera rozwój
kraje Europejskiego Obszaru Gospo- lokalnej kinematografii, organizację
darczego (Islandia, Norwegia, Liech- imprez kulturalnych i tworzenie
tenstein) lub inne kraje związane technicznego zaplecza kultury. W la-
układami stowarzyszeniowymi albo tach 2000 2003 przeznacza 4,8 mi-
układami o współpracy. lionów euro na politykę kulturalną
Mali, zwłaszcza na odnowę muzeum
Po zburzeniu muru berlińskiego narodowego Bamako i otwarcie
Unia wprowadziła dwa nowe pro- trzech muzeów regionalnych, ale
gramy mające ułatwić przejS
cie blo- także na finansowanie filmów, twór-
ku komunistycznego na gospodarkę czoS
ci teatralnej czy wystaw fotogra-
rynkową:  Phare przygotowuje kra- ficznych...
je Europy R
rodkowo-Wschodniej do
wejS
cia do Unii;  Tacis finansuje
współpracę i pomoc Unii dla krajów
dawnego Związku Radzieckiego.
Kraje partnerskie zachęcane są do
współpracy również między sobą
poprzez projekty związane z dzie-
dziną kultury.
W latach dziewięćdziesiątych sto-
sunki Unii z partnerami z basenu
Morza R
ródziemnego, Afryki, Ame-
ryki Łacińskiej czy Azji wzbogaciły
się o wymiar kulturalny, co odgrywa
ważną rolę w dialogu zarówno na
szczeblu regionalnym, jak i z Unią.
23
Budowanie Wspólnota kultur
Europy Narodów
KINO PO OBU STRONACH MORZA R
RÓDZIEMNEGO
Chociaż x
ródła inspiracji mogą być różne, język filmu jest uniwersalny. Kino jest jednym z najważniej-
szych czynników propagowania kultury. Jednak w Europie nazwiska wielkich twórców kina arabskie-
go, jak Yousef Chahine czy Salah Abou Seif, nie są powszechnie znane. Zarówno europejska, jak
i arabska publicznoS
ć słabo zna filmy z drugiego brzegu Morza R
ródziemnego. Od marca 2000 roku
 Cinema Med , trzyletni projekt współpracy między Unią Europejską a S
wiatem arabsko-S
ródziemno-
morskim, próbuje wypełnić tę lukę.
 Cinema Med obejmuje trzy etapy:
" 2000/2001: festiwal kina krajów arabsko-S
ródziemnomor-
skich goszczący w siedmiu miastach europejskich, od Pa-
lermo do Edynburga. Pełni funkcję okna wystawowe po-
łudniowego wybrzeża i jest okazją do spotkań twórców
i publicznoS
ci. Ma ułatwić dystrybucję filmów arabskich
w Europie.
" 2001/2002: warsztaty, w trakcie których dwóch autorów
europejskich uczyć będzie pisania scenariuszy na dwóch
uniwersytetach arabskich (Marakesz i Bejrut).
" 2002: akcja na rzecz S
ródziemnomorskiego dorobku kino-
wego, poS
więcona filmografii Salaha Abou Seifa, jednego
z wielkich twórców kina egipskiego. W ramach retrospek-
tywy  Cinema Med chce doprowadzić do współpracy eu-
ropejskich i arabskich służb archiwalnych w projekcie re-
nowacji i konserwacji filmów tego reżysera.
 Cinema Med wpisuje się w program  Euromed audiovisuel , który organizuje współpracę między
europejskimi i S
ródziemnomorskimi podmiotami sektora audiowizualnego.
 Euromed Audiovisuel związany jest z trzecim aspektem (społecznym, kulturalnym i humanistycz-
nym) umowy o partnerstwie europejsko-S
ródziemnomorskim.
24
Wzajemny szacunek i zrozumienie Unia Europejska i jej państwa człon-
ponad różnicami kulturowymi i reli- kowskie współpracują także z inny-
gijnymi zakłada również partnerstwo mi organizacjami międzynarodowy-
wiążące Unię Europejską i dwana- mi działającymi w dziedzinie kultu-
S
cie krajów południowego wybrze- ry, jak UNESCO czy Rada Europy.
ża Morza R
ródziemnego, które obej- Chodzi często o współpracę w kon-
muje współpracę w dziedzinie au- kretnych sprawach, która przejawia
diowizualnej, dziedzictwa kultural- się w organizacji spotkań i wspól-
nego i młodzieży. nych kampanii oraz we wspólnym fi-
nansowaniu projektów. Niemniej
jednak wzrost zainteresowania pew-
nymi kwestiami poruszanymi na are-
nie międzynarodowej, takimi jak de-
bata na temat różnorodnoS
ci kultu-
rowej, nadaje tej współpracy coraz
bardziej polityczny odcień.
Aby uzyskać więcej informacji
Dokumenty, nowoS
ci i inne informacje na tematy omawiane




w niniejszej broszurze można znalex
ć na stronie  Europa i kultura
Komisji Europejskiej:
http://europa.eu.int/comm/culture/
25
Wspólnota kultur
Pr eds a iciels o Komisji E ropejskiej Polsce
War a kie Centrum inan e
ul. Emilii later
00 11 War a a, l ka
9 pi tr
tel. ( 48 0 8 00
a ( 48 0 8 8
dele ati n p land cec.eu.int
Ofer jemy
" br ur Unii Eur pej kiej
" publikacje in t tucji Unii Eur pej kiej
" d kument W p ln t Eur pej kich
" materia audi i ualne i multimedialne
" materia pra e
" d t p d internet ch ba dan ch Unii Eur pej kiej
" p m c p uki aniu r de in rmacji
P nk Informacyjny Unii E ropejskiej
ul. Emili later
00 11 War a a
tel 48 0 8
a 48 0 8
e mail in eudel.pl
.eur pa.delp l.pl
26
Pomoc Unii Europejskiej w dziedzinie kultury
Program Kultura 2000
Unia Europejska wspiera współpracę we wszystkich dziedzinach kultury, począwszy od teatru, poprzez
sztuki plastyczne, literaturę, malarstwo, muzykę oraz ochronę dziedzictwa narodowego.
Program Kultura 2000, którego budżet na lata 2000  2004 wynosi 167 mln euro ma na celu promowa-
nie różnorodnoS
ci kulturowej Unii Europejskiej, kreatywnoS
ci, wymiany pomiędzy ludx
mi zaangażo-
wanymi w działalnoS
ć artystyczną i kulturalną oraz ułatwianie dostępu do kultury szerokim rzeszom
odbiorców. Pomoc finansowa przyznawana jest co roku najlepszym projektom na zasadach konkurso-
wych. Na początku każdego roku Komisja Europejska ogłasza kolejną edycję programu zapraszając do
składania wniosków. Mniejsze projekty kulturalne o charakterze regionalnym wspierane są w ramach
funduszy strukturalnych.
Informacje:
http://europa.eu.int/comm/culture/c2000-index_en.htm
Komisja Europejska: [e-mail]
Kontaktowe punkty informacji o programie w krajach członkowskich
(Culture Contact Points  CCP): http://europa.eu.int/comm/culture/contact-point_en.html
Punkt Kontaktowy w Polsce:
Koordynator: Luiza Drela
e-mail: [e-mail]
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Departament Współpracy Międzynarodoweji Integracji Europejskiej
ul. Krakowskie PrzedmieS
cie 15/17
00-071 Warszawa
tel: [phone]
fax: [phone]
e-mail: [e-mail]
http://www.mk.gov.pl/pkk
Program Media Plus
Jednym z najważniejszych elementów realizowania polityki audiowizualnej Unii Europejskiej jest pro-
gram Media. Jego budżet na lata 2001-2005 wynosi 400 mln euro. Celem programu jest wspieranie
rozwoju produkcji filmowej i multimedialnej, jak również dystrybucji i promocji. Dofinansowanie mogą
otrzymać także kina promujące europejskie produkcje, festiwale, projekty stosujące nowe technologie
w kinematografii i telewizji, ze szczególnym naciskiem na zachowanie dziedzictwa kulturowego. Do-
datkowe 50 mln przeznaczone jest na rozwój przedsiębiorczoS
ci, szkolenia w zakresie marketingu oraz
praw autorskich, jak również grafiki komputerowej oraz pisania scenariuszy dla odbiorców reprezentu-
jących inne narodowoS
ci.
Informacje:
http://europa.eu.int/comm/avpolicy/media/index_en.html
Komisja Europejskia: [e-mail]
Biuro  Mediadesk w Polsce:
Koordynator: Agata Pietkiewicz
27
Wspólnota kultur
PL
Nadając Unii Europejskiej
uprawnienia w zakresie kultury,
rządy europejskie chciały stworzyć
Europę Narodów. Powierzyły jej
misję uwrażliwienia Europejczyków
na wspólną historię i łączące ich
wartoS
ci, starały się zachęcić do
poznawania europejskich dzieł
i dziedzictwa, przy poszanowaniu lokalnych i regionalnych
różnic kulturowych. Pragnęły zachęcić do wymiany kulturalnej
w Europie, pozwolić obywatelom, artystom i pracownikom
kultury na uczestnictwo w projektach europejskich, wspierać
twórczoS
ć i otworzyć dostęp do kultury jak największej liczbie
obywateli.
ISBN 83-88199-54-4
9 788388 199547 >
28