Uboczne użytkowanie lasu 
jego stan i kierunki rozwoju
Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
III Sesja Zimowej Szkoły Leśnej przy Instytucie Badawczym Leśnictwa
Sękocin, 16 marca 2011 r.
Korzystanie z leśnych surowców / produktów
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
niedrzewnych (tzw. uboczne użytkowanie lasu):
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
" tradycja
" spontaniczna działalność
" dziedzina nauk leśnych
" gałąz
gospodarki
Przyszłość i kierunki rozwoju ubocznego
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
użytkowania lasu należy rozpatrywać w tym
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
właśnie kontekście:
spontaniczna działalność gałąz
gospodarki
?
Problem:
Dr inż. Michał Kalinowski
Znaczenie ubocznego użytkowania lasu
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
jako gałęzi gospodarki leśnej
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
nie jest obecnie właściwie doceniane w Polsce
przez administrację leśną 
a zwłaszcza nie jest postrzegane
jako potencjalne z
ródło dochodów.
" Leśne surowce i produkty uboczne / niedrzewne 
pojęcia, zakres, definicje, klasyfikacja
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
" Stan aktualny i perspektywy rozwoju
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
użytkowania leśnych surowców niedrzewnych
w Polsce
" Problemy regulacji ubocznego użytkowania lasu
" Bariery rozwoju użytkowania leśnych surowców /
produktów niedrzewnych
" Analiza SWOT czynników wpływających na rozwój
niedrzewnej produkcji leśnej
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Leśne surowce i produkty uboczne / niedrzewne
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
 pojęcia, zakres, definicje, klasyfikacja
W Polsce przez leśne użytki uboczne / niedrzewne
najczęściej rozumie się:
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
ż� użytki pochodzenia roślinnego  żywice i inne wydzieliny,
kora, listowie, owoce leśne, zioła lecznicze, rośliny
przemysłowe, dekoracyjne itp.;
ż� grzyby jadalne;
ż� użytki pochodzenia zwierzęcego  m.in. ślimaki, produkty
pszczelarstwa leśnego, jedwabnictwa itp.;
ż� użytki wydobywane z ziemi (niezależnie od ich pierwotnego
pochodzenia)  kopaliny (torf, piasek, minerały, bursztyn itp.).
Tradycyjnie nie włącza się do ubocznego użytkowania lasu
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
gospodarki łowieckiej, która stanowi odrębną dziedzinę
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
gospodarki leśnej.
Natomiast w zakres ubocznego użytkowania lasu wchodzi
prowadzenie plantacji roślin użytkowych (wiklina, choinki,
rośliny lecznicze i owocodajne) oraz wypalanie węgla
drzewnego i pozyskiwanie karpiny przemysłowej.
Terminologia w Europie i na świecie
Dr inż. Michał Kalinowski
Najpowszechniej stosowane
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
i najbardziej uniwersalne pojęcia:
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Non-wood forest products (NWFP);
Non-timber forest products (NTFP)
niedrzewne leśne surowce i produkty
...and services (...&S)
Definicja zaproponowana przez FAO, 1999:
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
"Non-wood forest products consist of goods of biological
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
origin other than wood, derived from forests, other wooded
land and trees outside forests"
Leśne surowce / produkty niedrzewne to dobra
biologicznego pochodzenia inne niż drewno,
pochodzące z lasu, innych terenów zadrzewionych
oraz z drzew rosnących poza lasami
Współcześnie, w leśnictwie wielofunkcyjnym, pojęcie
ubocznego użytkowania lasu nabiera znacznie szerszego
znaczenia i wykracza poza sferę surowców i produktów.
Dr inż. Michał Kalinowski
Obejmuje mianowicie szeroko pojęte czerpanie trudnych do
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
waloryzowania korzyści z lasu; maDr inż. Paweł Staniszewski
ścisłe powiązanie z
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
pozaprodukcyjnymi funkcjami lasu: ochronnymi,
krajobrazowymi, a przede wszystkim rekreacyjnymi.
Ta złożoność powoduje, że trudno o uniwersalną klasyfikację
leśnych użytków niedrzewnych.
Ogólna klasyfikacja leśnych i drzewnych produktów [FAO]
Forest and tree
products
(Produkty/surowce
Dr inż. Michał Kalinowski
leśne i drzewne)
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Non-wood forest
Forest services
Wood products products
(Leśne usługi/
(produkty/surowce (Leśne produkty/
korzyści?/
drzewne) surowce
świadczenia?)
niedrzewne)
Industrial wood,
Plants and plant
Small woods Animals and
fuelwood and
products
(Drewno animal products
charcoal
(Surowce i produkty
małowymiarowe, (Surowce i produkty
(Drewno prze-
pochodzenia
drobnica użytkowa, pochodzenia
mysłowe, opałowe,
roślinnego)
itp.) zwierzęcego)
węgiel drzewny)
Klasyfikacja leśnych użytków niedrzewnych (w lasach borealnych i
klimatu umiarkowanego chłodnego)
[Vantomme, 1998]:
1. Korzyści
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
a) wartości kulturowe (folklor, religia, mitologia, tradycje ludowe 
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
nieodłącznie związane z lasem);
b) walory krajobrazowe, ozdobne, rekreacyjne (drzewa ozdobne,
zacienienie terenów zurbanizowanych, zadrzewienia wzdłuż dróg i
autostrad, tereny rekreacyjne itp.);
c) funkcje środowiskowe (wodochronne, glebochronne,
wiatrochronne, wiązanie CO2, zacienienie itp.).
2. Surowce i produkty
Dr inż. Michał Kalinowski
a) ozdobne (choinki, stroisz, liście, kora, korzenie, mchy i porosty,
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
ściółka itp.);
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
b) spożywcze (nasiona, owoce, zioła zioła, przyprawy, jagody,
dziczyzna, miód, jadalne owady, grzyby);
c) materiały włókniste używane w konstrukcjach, przemyśle
tekstylnym, produkcji opakowań (np. łyko pewnych gatunków
drzew);
d) surowce do dalszego przerobu (produkcja żywicy, destylacja
olejków eterycznych, wosk, lecznicze substancje czynne itp.).
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Stan aktualny i perspektywy rozwoju
użytkowania leśnych surowców
niedrzewnych w Polsce
Pozyskiwanie żywicy sosnowej w Polsce
(w tonach)
Dr inż. Michał Kalinowski
23159
25000
22838 Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
22728
Dr inż. Paweł Staniszewski
19821
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
18216
20000
15000
11686
9265
8403
10000
6400
5000
965
806
0 0 0
0
1945 1950 1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1992 1994 1996 1998
y
ródło: Leśnictwo 2002. Główny Urząd Statystyczny. Warszawa
Możliwości reaktywowania żywicowania sosny
Średnią roczną bazę surowcową żywicowania sosny w Polsce
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
można oszacować na:
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
przy metodzie klasycznej  11,4 tys. ton
przy metodach chemicznych  15,4 tys. ton
Daje to od 10% do 15% wartości pozyskiwanego surowca drzewnego
[Głowacki, Staniszewski, 2003]
Pozyskanie choinek w Lasach Państwowych
[ tys. szt. ]
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
400
339
336
317
292
259
300
224
188
162
200
146
110
103
64
61
59
100
49
0
y
ródło: DGLP
90
95
96
97
98
99
00
01
02
03
04
05
06
07
08
19
19
19
19
19
19
20
20
20
20
20
20
20
20
20
Wielkość skupu owoców leśnych
w latach 2000 - 2009 [T]
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
19138
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
20000
16442
16484
15062
14509
13951
15000
12245
10127
9146
8745
10000
5000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
y
ródło: Leśnictwo 2010. Główny Urząd Statystyczny
Wielkość skupu jadalnych grzybów leśnych
Dr inż. Michał Kalinowski
w latach 2000 - 2009 [T ]
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
8000
6922
7000
6133
5914
6000
5187
5000
4186 4176
3276
4000
2764
2379
3000
1705
2000
1000
0
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
y
ródło: Leśnictwo 2010. Główny Urząd Statystyczny
6000
5000
Średnia wartość sprzedaży drewna
3 850,34
4000
w PGL LP w latach 2000 - 2009:
3000
3 850 340 000 PLN
2000
Dr inż. Michał Kalinowski
1000 Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
0 Katedra Użytkowania Lasu SGGW
180000
Średnia wartość owoców i grzybów
160000
grzyby
leśnych skupionych w latach 2000 -
owoce
140000
2009:
120000
104 803 000 PLN
100000
43 647
80000
60000
40000
61 156
20000
0
2,7%
mln PLN
tys. PLN
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
o
ni
200
200
200
200
200
200
200
200
200
200
ed
r
ś
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
o
ni
200
200
200
200
200
200
200
200
200
200
ed
r
ś
Wiarygodność danych!
Dr inż. Michał Kalinowski
Według oceny Grzywacza*, ilość grzybów leśnych zbieranych
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
zarówno na własne potrzeby, jak i dla celów komercyjnych
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
w  grzybnym roku może osiągać 100 tys. ton,
co daje wartość rzędu 740 milionów złotych.
*Grzywacz A. 2010. Wartość rynkowa zbiorów grzybów jadalnych
z polskich lasów. Sylwan R.154 (11):731-741
Problemy regulacji
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
ubocznego użytkowania lasu
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach (z póz
niejszymi zmianami)
Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych I Leśnictwa z dnia
28. 12. 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ochrony i zbioru płodów runa leśnego
oraz zasad lokalizacji pasiek na obszarach leśnych
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 18. 11. 2008 r. w sprawie grzybów dopuszczonych
Dr inż. Michał Kalinowski
do obrotu lub produkcji przetworów grzybowych oraz środków spożywczych
Zakład
zawierających grzyby oraz uprawnień klasyfikatora grzybów Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
i grzyboznawcy
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Ustawa z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko
występujących roślin objętych ochroną
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków
dziko występujących grzybów objętych ochroną
Ustawa z dnia 13 paz
dziernika 1995 r. Prawo łowieckie
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze
Instrukcja Urządzania Lasu. Załącznik do Zarządzenia nr 43 Dyrektora Generalnego
Lasów Państwowych z dnia 18 kwietnia 2003 r.
Zarządzenie Nr 11a Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych z dnia 11 maja 1999 r.
w sprawie doskonalenia gospodarki leśnej na podstawach ekologicznych
Certyfikacja
- proces, w którym trzecia, niezależna strona, udziela
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
pisemnego zapewnienia, że dany produkt, proces lub usługa
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
spełnia specyficzne wymagania; jest zgodna z określonymi
standardami.
Certyfikacja jest postrzegana jako narzędzie promocji trwałego
użytkowania określonych zasobów naturalnych.
W zakresie leśnych surowców i produktów niedrzewnych,
Dr inż. Michał Kalinowski
celem programów certyfikacji jest promocja zrównoważonego
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
użytkowania, poprzez kontrolowanie aspektów produkcji
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
na różnych poziomach:
" społecznych,
" ekologicznych,
" ekonomicznych,
" jakościowych.
Certyfikacja leśnych surowców i produktów niedrzewnych jest
wciąż wyzwaniem; w porównaniu z drewnem i produktami
rolnictwa nie jest należycie przeanalizowana i udokumentowana.
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Idea certyfikacji leśnych surowców ubocznych jest realizowana
od niedawna:
nadal brak szczegółów, procedur i doświadczeń w tym zakresie
Przegląd schematów certyfikacji odnoszących się do leśnych surowców i produktów
niedrzewnych [Walter, 2002]
RAMY PRAWNE
PODMIOT Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Handel
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Certyfikacja
i marketing Pozyskiwanie
gospodarki leśnej
Certyfikacja
Certyfikacja
produkcji naturalnej
społeczna
(ekologicznej)
Certyfikacja jakości
Produkcja Przetwórstwo
produkcji
Niezależne systemy certyfikacji:
PEFC
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
(Programme for the Endorsement Użytkowania Lasu SGGW
Katedra
of Forest Certification Schemes)
Kryteria trwale zrównoważonej gospodarki leśnej
ż� zgodnie z dokumentem: Polskie Kryteria i Wskaz
niki Trwałego i Zrównoważonego
Zagospodarowania Lasów dla Potrzeb Certyfikacji Lasów. Polski System Certyfikacji
Leśnictwa PEFC; dokument nr 4;
Dr inż. Michał Kalinowski
ż� opracowane na podstawie kryteriów i wskaz
ników trwale zrównoważonej gospodarki
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
leśnej, przyjętych po Konferencji Helsińskiej w 1993 r.:Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Kryterium I  Utrzymanie, odpowiednie wzmocnienie oraz powiększanie i podnoszenie
wartości zasobów leśnych i ich udział w globalnym bilansie węgla.
Kryterium II  Zachowanie i wzmocnienie zdrowia i witalności ekosystemów leśnych.
Kryterium III  Utrzymanie i wzmocnienie produkcyjnych funkcji lasów.
Kryterium IV  Zachowanie, ochrona o odpowiednie wzbogacenie leśnej
różnorodności biologicznej.
Kryterium V  Utrzymanie i rozszerzenie ochronnych funkcji lasów zwłaszcza funkcji
glebo- i wodochronnych.
Kryterium VI  Utrzymanie i rozwój innych społeczno-ekonomicznych funkcji lasów.
Zadanie badawcze: Certyfikacja gospodarki leśnej w użytkowaniu lasu
w Polsce.
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Główny cel: przedstawienie koncepcji certyfikacji gospodarki leśnej w
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra
użytkowaniu lasu w systemie PEFC, a następnieUżytkowania Lasu SGGW
opracowanie zasad i
reguł postępowania, umożliwiających spełnienie wymogów stawianych
przez PEFC i uzyskanie przez jednostkę podlegającą audytowi PEFC
odpowiedniego certyfikatu.
W ramach projektu określono m. in. wymagania audytu certyfikacyjnego w
systemie PEFC w zakresie ubocznego użytkowania lasu
[Paschalis /ed./ 2009]
Wymagania certyfikacyjne w zakresie użytkowania leśnych surowców ubocznych
opisano szczegółowo, odnosząc się do obowiązującego prawa oraz do Polskich
Kryteriów i Wskaz
ników (...), według następującego schematu:
ż� udostępnienie drzewostanów oraz zasady pozyskiwania leśnych surowców
Dr inż. Michał Kalinowski
niedrzewnych;
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
ż� zasoby surowcowe oraz czynniki limitujące ich użytkowanie;
ż� pozyskiwanie leśnych roślin użytkowych oraz grzybów jadalnych;
ż� pozyskiwanie żywicy;
ż� pozyskiwanie soku brzozowego;
ż� pozyskiwanie cetyny;
ż� gospodarka łowiecka;
ż� pozyskiwanie kopalin na terenach leśnych;
ż� wypalanie węgla drzewnego w retortach.
Przyszłość ubocznego użytkowania lasu (?):
Dr inż. Michał Kalinowski
�� stabilne zainteresowanie zasobami powszechnie
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
dostępnymi (grzyby, owoce, zioła...);
�� pojawianie się produktów  niszowych , niekiedy o znacznej
wartości;
�� domestyfikacja  wzrost znaczenia uprawy plantacyjnej;
�� wzrost znaczenia pozaprodukcyjnych funkcji lasu, które
w wielu aspektach nabierają cech komercyjnych.
Wyzwania:
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
�� konieczność skutecznego uregulowania / opracowania
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
zasad użytkowania zasobów, zwłaszcza runa leśnego;
�� inwentaryzacja zasobów;
�� certyfikacja;
�� dylemat: las i jego zasoby  dobro publiczne czy prywatne?
Nadrzędny problem:
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Konieczność stworzenia nowoczesnego systemu /
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
strategii ubocznego użytkowania lasu, w nawiązaniu
do tzw. polskiej koncepcji ubocznej produkcji leśnej,
zaproponowanej ponad pół wieku temu przez
profesora Grochowskiego, ale przede wszystkim z
uwzględnieniem nowych prądów w tej dziedzinie,
prezentowanych przez ludzi nauki oraz obecnych w
praktyce leśnej.
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Problemy specyficzne dla niedrzewnej
produkcji leśnej i bariery rozwoju użytkowania
leśnych surowców / produktów niedrzewnych
www.pruchnik.nazwa.pl/photogallery
The COST Action E30 entitled "Economic
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
integration of urban consumers' demand and
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
rural forestry production" (Anssi Niskanen)
Bariery rozwoju niedrzewnej produkcji leśnej w
wybranych krajach europejskich (Leśne Prace
Badawcze 2010, Vol. 71 (4): 407 413)
http://www.lesne-prace-badawcze.pl/zeszyty-archiwalne/2010/numer-
4/kalinowski10-4-9.pdf
Polityka leśna
Rametsteiner i in. 2005 (raport Produkty i
Edukacja ogólna
austriacki) usługi - ogólnie
w małym stopniu
zorientowana na
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
prowadzenie
Dr inż. Paweł Staniszewski
przedsiębiorczości
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Edukacja leśna
zorientowana na
produkcję
drzewną
Hoogstra, Willems 2005 (raport Turystyka i
Subsydia dla
holenderski) rekreacja
właścicieli lasów
Aarne i in. 2005 (raport fiński), Turystyka,
Wolny dostęp do
Ni Dhubh�in i in. 2005 (raport rekreacja, inne
lasów
irlandzki), Lunnan i in. 2005 usługi i
(raport norweski), Mizaras i in. produkty
2005 (raport litewski), Seeland i
in. 2005 (raport szwajcarski)
Postawy właścicieli lasów i przedsiębiorców
Rametsteiner i in. Produkty i
Niechęć właścicieli do
2005 (raport usługi -
podejmowania nowych
austriacki) ogólnie
sposobów użytkowania
Dr inż. Michał Kalinowski
swoich lasów
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Koncentracja rolników,
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
a jednocześnie właścicieli
lasów na produkcji rolnej
Brak zainteresowania
zyskiem nowej grupy
właścicieli lasów,
pochodzących z miast
Znikome zainteresowanie
właścicieli lasów
prowadzeniem działalności
gospodarczej
Problemy oraz bariery przyrodnicze i techniczne
Mendes, Feliciano 2005 (raport Produkty i
Ryzyko zagrożenia zasobów przez
portugalski) usługi -
pożary lasów
ogólnie
Grochowski 1990 Produkty -
Słaba koncentracja zasobów
Dr inż. Michał Kalinowski
ogólnie
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Grochowski 1990, Mendes,
Nierównomierne rozmieszczenie
Dr inż. Paweł Staniszewski
Feliciano 2005 (raport Katedra Użytkowania Lasu SGGW
zasobów
portugalski)
Mizaras i in. 2005 (raport
Silna zależność urodzaju od
litewski)
warunków klimatycznych
Grochowski 1990, Seeland i in. Płody
Ograniczone możliwości
2005 (raport szwajcarski) runa
mechanizacji zbioru
leśnego,
kasztany
jadalne
Grochowski (1990), Lintu 1998, Grzyby,
Duża zmienność urodzaju w czasie
Mizaras i in. 2005 (rap. litewski) owoce
(w tym sezonowość) i przestrzeni
Grochowski 1990 Grzyby,
Słaba trwałość produktów i
owoce
podatność na uszkodzenia w
transporcie
Bariery ekonomiczne
Zając i in. 2005 (raport Produkty i usługi
Wypieranie produktów i usług
polski), Mendes, - ogólnie
przez ich  nieleśne zamienniki
Feliciano 2005 (raport
(np. borówka czarna i wysoka,
portugalski), Lunnan i
korki do win  naturalne i
in. 2005 (raport
Dr inż. Michał Kalinowski
syntetyczne, zajęcia w klubach
norweski) Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
fitness i na świeżym powietrzu)
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Bouriaud i in. 2005 Produkty -
Brak informacji statystycznej
(raport rumuński) ogólnie
Słabo rozwinięte kanały
informacyjne
Słabo rozwinięty rynek
krajowy, w tym  rynki
niszowe
Brak strategii marketingowych
dostosowanych do potrzeb
klientów
Ograniczone możliwości
wytwarzania produktów o
wartości dodanej
Bariery ekonomiczne cd.
Slee i in. 2005 (raport Produkty 
Brak infrastruktury
brytyjski) ogólnie
dostosowanej do zbioru
niedrzewnych surowców
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład
leśnychZarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Slee i in. 2005 (raport
Konsumenci nie rozróżniają i
brytyjski)
nie są uwrażliwieni na to, które
produkty pochodzą ze
składników rodzimych
Aarne 2005 (raport fiński), leg
Kanały rynkowe między
i in. 2005
obszarami zurbanizowanymi i
wiejskimi są bardzo słabe lub
zanikają
Ni Dhubh�in i in. 2005 (raport Produkty 
Firmy przerabiające wymagają
irlandzki) Slee I in. 2005 ogólnie, drzewka
dostaw surowca w dużych
(raport brytyjski) bożonarodzeniowe
ilościach, możliwie tanio i
zgodnie z harmonogramem
Bariery ekonomiczne cd.
Seeland i in. 2005 (raport Kasztany, korek,
Problemy z kontrolą jakości
szwajcarski), Mendes i drzewka
produktu
Feliciano 2005 (raport bożonarodzenio
Dr inż. Michał Kalinowski
portugalski), Ni Dhubh�in I we
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
in. 2005 (rap. irlandzki)
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Mizaras i in. 2005 (raport Grzyby
Popyt tylko na niektóre z gatunków
litewski), Zając i in. 2005
użytkowanych (np. na Litwie,
(raport polski)
podobnie jak w Polsce  na kurkę i
borowika)
Ni Dhubh�in i in. 2005 Drzewka
Brak doradztwa technicznego i usług
(raport irlandzki) bożonarodzenio
zewnętrznych
we
Lunnan i in. 2005 (raport Usługi - ogólnie
Trudność stworzenia zintegrowanego
norweski)
produktu (duża liczba rozproszonych
właścicieli lasu)
Collier i in. 2004 Turystyka i
Brak informacji o liczbie osób
rekreacja
uprawiających rekreację w lesie i
popycie na takie usługi
Problemy oraz bariery społeczne
Slee i in. 2005 (raport brytyjski) Produkty -
Cena produktów
ogólnie
naturalnych zebranych w
Dr inż. Michał Kalinowski
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
lasach jest ściśle związana
Dr inż. Paweł Staniszewski
z kosztami pracy
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
Na terenach wiejskich jest
deficyt rąk do pracy
sezonowej
M�sz�ros i in. 2005 (raport Grzyby
Konflikty interesów
węgierski)
Ni Dhubh�in i in. 2005 (raport Turystyka i
Małe zagęszczenie
irlandzki), Mendes, Feliciano rekreacja
populacji
2005 (raport portugalski)
Analiza SWOT czynników wpływających na rozwój niedrzewnej
produkcji leśnej (szczególnie - użytkowania zasobów dolnych warstw
lasu)
Dr inż. Michał Kalinowski
MOCNE STRONY SA
ABE STRONY
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
" małe i średnie, nowoczesne " zasoby (i zaopatrzenie) są zmienne
Dr inż. Paweł Staniszewski
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
przedsiębiorstwa w czasie i przestrzeni (grzyby i owoce
" duży potencjał innowacyjności i leśne)
rozwoju " surowiec jest nietrwały, co powoduje
" użytkowanie niedrzewnych zasobów problemy w jego transporcie i
leśnych, w tym - zbiór i spożywanie przechowywaniu (grzyby i owoce
owoców i grzybów leśnych, jest silnie leśne)
zakorzenione w tradycji " pozycja zbieraczy, osób skupujących
surowiec i dokonujących wstępnych
operacji w procesie przetwórczym jest
słaba w porównaniu z dalszymi
elementami łańcucha marketingu i
produkcji (problemy z wytworzeniem
wartości dodanej)
Analiza SWOT  cd.
SZANSE ZAGROŻENIA
Dr inż. Michał Kalinowski
" eksport grzybów i owoców leśnych " zasoby nie są użytkowane w sposób
Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi IBL
Dr inż. Paweł Staniszewski
do krajów UE trwały i zrównoważony (intensywne
Katedra Użytkowania Lasu SGGW
pozyskanie  na potrzeby własne i w
" zainteresowanie zdrowym trybem
celach komercyjnych, użytkowanie
życie i naturalnymi produktami
niewielkiej liczby gatunków, brak
spożywczymi, kosmetycznymi, itp.
inwentaryzacji przy pojawiających się
sygnałach o kurczeniu się jagodzisk i
grzybowisk)
" niektóre dziko rosnące gatunki są
zastępowane przez ich hodowlane
zamienniki (na przykład: borówka
czarna i borówka wysoka, korki do win
 naturalne i syntetyczne, kluby fitness
i zajęcia na świeżym powietrzu)
" sektor nie jest zorganizowany i nie
ma reprezentacji (np. stowarzyszenia)