higiena dla zsz poradnik metodyczny

Dominika Gortatewicz

Higiena

Poradnik metodyczny

dla nauczyciela

Projekt okáadki: Radosáaw Pazdrijowski

Redakcja: BoĪenna ChiciĔska

Redaktor prowadzący: Stanisáaw Grzybek

© Wydawnictwo REA, Warszawa 2011

ISBN 978-83-7544-385-1

Wydawnictwo REA s.j.
01-217 Warszawa, ul. Kolejowa 9/11
tel./fax: (22) 631-94-23, 632-21-15, 632-69-03, 632-68-82

http://www.rea-sj.pl
e-mail: handlowy@rea-sj.pl

PodrĊcznik i wszystkie pomoce dydaktyczne są chronione prawem.

KaĪdorazowe ich wykorzystanie w innych niĪ zastrzeĪone prawem przypadkach
wymaga pisemnego zezwolenia wydawnictwa.

Skáad: WMC s.c.

Spis treści

WstĊp

Wskazówki metodyczne

Spis tematów

Propozycja nauczycielskiego planu wynikowego do przedmiotu
higiena w zawodzie fryzjer 514[01] na podstawie rozporządzenia
w sprawie podstaw programowych ksztaácenia w zawodach
z dnia 30 wrzeĞnia 2010 r.

Scenariusz lekcji

Przykáadowe scenariusze lekcji

Przykáadowe testy

KrzyĪówki

Bibliogra¿ a

Wstęp

Przekazujemy PaĔstwu zestaw edukacyjny do nauczania przedmiotu higie-

na, skáadający siĊ z dwóch czĊĞci: z podrĊcznika ,,Higiena” i „Poradnika meto-
dycznego dla nauczyciela”.

Poradnik odpowiada treĞci merytorycznej zawartej w podrĊczniku, który

zostaá dopuszczony do uĪytku szkolnego przez ministra wáaĞciwego do spraw
oĞwiaty i wychowania i znajduje siĊ w wykazie podrĊczników przeznaczonych
do nauczania zawodu fryzjer na poziomie zasadniczej szkoáy zawodowej.

Poradnik zostaá napisany zgodnie z obowiązującą podstawą programową

z dnia 30 wrzeĞnia 2010 roku. W planie wynikowym zostaáy uwzglĊdnione tre-
Ğci zgodne ze standardem egzaminacyjnym Centralnej Komisji Egzaminacyjnej,
wery¿ kowane podczas egzaminu potwierdzającego kwali¿ kacje zawodowe
w zawodzie fryzjer.

TreĞci zawarte w poradniku mogą byü pomocne w pracy dydaktycznej,

mogą uáatwiü prowadzenie zajĊü i sprawdzanie postĊpów uczniów. Materiaá
poradnika, którego celem jest przybliĪenie metod i form przekazywania wie-
dzy z zakresu higieny, stanowi podstawĊ do tworzenia wáasnych koncepcji pro-
wadzenia i organizowania zajĊü przez nauczyciela.

Autorka

Wskazówki metodyczne

Chodzi o to, aby kaĪdy czáowiek mógá ksztaáciü siĊ taką metodą,

W takim rytmie i w takich formach,

Jakie są dla niego najbardziej odpowiednie

Edgar Faure

W rozdziale poĞwiĊconym wskazówkom metodycznym zostaáy omówione

tylko niektóre zagadnienia dotyczące pracy dydaktycznej nauczyciela. Rozdziaá
kierowany jest przede wszystkim do nauczycieli rozpoczynających pracĊ za-
wodową; ma za zadanie wspieraü ich i pomóc stworzyü wáasny warsztat pracy
dydaktycznej.

Dydaktyka ma na celu przygotowanie do skutecznego nauczania i uczenia

siĊ wykorzystując róĪne formy, metody, Ğrodki, treĞci i zasady. Nauczyciel jest
pewnego rodzaju doradcą edukacyjnym, który kieruje procesem nauczania,
pracując systematycznie z uczniami. Uczenie siĊ jest to Ğwiadomy i zamierzony
proces zdobywania wiadomoĞci i umiejĊtnoĞci.

Nauczanie higieny jest procesem, który ma na celu wyposaĪyü ucznia w nie-

zbĊdną wiedzĊ uprawniającą do praktycznego wykonywania zawodu. ZajĊcia
te mają równieĪ zapoznawaü uczniów z szeroko pojĊtą „higieną”, która ma
istotne znaczenie w utrzymaniu zdrowia kaĪdego czáowieka, zatem w sposób
poĞredni wpáywa równieĪ na jego pracĊ.

W procesie tym powinny byü wykorzystywane odpowiednio dobrane metody,

Ğrodki, formy i treĞci ksztaácenia. Metody ksztaácenia dotyczą przede wszystkim
czynnoĞci uczniów, oraz ich aktywnoĞci. Speániają równieĪ nastĊpujące funkcje:

x pomagają w zapoznaniu uczniów z nowym materiaáem,
x zapewniają utrwalenie zdobytej wiedzy,
x umoĪliwiają kontrolĊ i ocenĊ stopnia opanowania danego materiaáu.

RozmaitoĞü metod ksztaácenia utrudnia ujednolicenie ich klasy¿ kacji.

Opracowania pedagogiczne podają róĪne podziaáy w zaleĪnoĞci od autora i od
koncepcji, na jakich klasy¿ kacja jest oparta. Wybrane metody ksztaácenia, któ-
re mogą mieü zastosowanie podczas prowadzenia zajĊü z higieny to: wykáad,
dyskusja, metaplan, pogadanka, metody ekspresyjne i problemowe.

Wykáad jest najczĊĞciej stosowaną formą nauczania; polega na ustnym prze-

kazaniu wiedzy. Podczas wykáadu nauczyciel moĪe korzystaü z róĪnych pomo-
cy dydaktycznych, m.in.: schematów, plansz, prezentacji. Wáączanie Ğrodków
wizualnych sprzyja przyswojeniu wiedzy zarówno sáuchowcom, jak i wzro-
kowcom. DziĊki tym Ğrodkom zajĊcia stają siĊ ciekawsze.

Dyskusja to jeden ze sposobów wymiany poglądów, wspólnego rozwiązy-

wania problemów popartego argumentami. Odbywa siĊ najczĊĞciej z podzia-
áem na grupy. Celem dyskusji moĪe byü równieĪ uzupeánienie i utrwalenie
wiadomoĞci.

Metaplan jest to forma dyskusji, podczas której uczestnicy wspólnie tworzą

plakat (gra¿ czny skrót wymiany poglądów, dyskusji).

Pogadanka to rozmowa nauczyciela z uczniami, którą nauczyciel kieruje

w taki sposób, aby osiągnąü zaáoĪony cel zajĊü. Pogadanka powinna byü tak
prowadzona, aby pobudziü uczniów do samodzielnego myĞlenia i pracy.

Metody ekspresyjne (jedna z metod waloryzacji) odgrywają duĪą rolĊ nie

tylko w ksztaátowaniu sfery psychicznej i emocjonalnej uczniów, ale równieĪ
w ksztaátowaniu umiejĊtnoĞci opanowania zewnĊtrznego wyrazu swoich emo-
cji, co jest niezwykle waĪne ze wzglĊdów zdrowotnych i spoáecznych.

Metoda problemowa to metoda, dziĊki której uczeĔ zdobywa nową wie-

dzĊ teoretyczną i praktyczną, rozwiązując problem. Rozwiązanie przebiega
w trzech fazach:

x tworzenie sytuacji problemowej,
x szukanie pomysáów na rozwiązanie danej sytuacji,
x sprawdzenie rozwiązania i usystematyzowanie nabytych wiadomoĞci
Do metod problemowych zalicza siĊ:

– metodĊ przypadków,

– metodĊ sytuacyjną,

– metodĊ gier dydaktycznych,

– metodĊ symulacyjną,

– metodĊ inscenizacyjną,

– gry psychologiczne i decyzyjne,

– burzĊ mózgów.

Nie ma idealnej metody ksztaácenia, która bĊdzie ,,przemawiaáa’’ do kaĪde-

go ucznia. Dlatego w miarĊ moĪliwoĞci technicznych, jak równieĪ tych zwią-
zanych z czasem realizacji oraz tematem lekcji, naleĪy urozmaicaü zajĊcia,
wprowadzając róĪne metody nauczania. Najciekawsze dla ucznia i zarazem

najbardziej efektywne są aktywizujące formy ksztaácenia. Metody te pozwa-
lają uczniowi aktywnie uczestniczyü w zajĊciach. Niestety, ze wzglĊdu na spe-
cy¿ kĊ zagadnieĔ i ob¿ toĞü materiaáu z zakresu higieny w stosunku do liczby
przewidzianych godzin dydaktycznych, najczĊĞciej stosowaną formą nauczania
jest wykáad.

Oprócz doboru odpowiedniej metody nauczania nauczyciel powinien rów-

nieĪ skupiü uwagĊ na celach, które mają byü osiągniĊte przez uczniów. Cel po-
winien byü rzeczowy, precyzyjny i tak przedstawiony, aby jego realizacja byáa
moĪliwa w okreĞlonym czasie. Nie naleĪy zakáadaü realizacji zbyt wielu celów,
raczej powinno siĊ podejĞü do tej kwestii realnie.

Praca dydaktyczna nauczyciela moĪe przebiegaü w róĪnorodny sposób, w za-

leĪnoĞci od wielu czynników, takich jak materiaá nauczania danego przedmio-
tu, wiek ucznia i innych. Jednak pewne dyrektywy postĊpowania podczas pro-
cesu nauczania są wspólne, niezaleĪnie od nauczanego przedmiotu. Wskazują
one, jak uczyü, aby osiągnąü optymalne wyniki ksztaácenia. W szczególnoĞci
naleĪy zwróciü uwagĊ na:

x odpowiednie zmotywowanie ucznia do uczenia siĊ poprzez uĞwiadomie-

nie celów opanowania danego materiaáu,

x zapoznanie uczniów z nowym materiaáem z wykorzystaniem wáaĞciwie

dobranych Ğrodków dydaktycznych,

x zakres i stopieĔ przyswojenia nowych wiadomoĞci oraz ich utrwalenie,
x wiązanie teorii z praktyką, zarówno zawodową, jak i w Īyciu codzien-

nym,

x systematyczną kontrolĊ i ocenĊ wyników nauczania,
x proces samokontroli procesów nauczania przez uczniów.

KaĪdy nauczyciel powinien kontrolowaü swoje doĞwiadczenia zawodowe

i wyciągaü wnioski z pracy dydaktycznej. Odzwierciedleniem pracy nauczy-
ciela jest aktywnoĞü uczniów na lekcji, ich wáączanie siĊ do dyskusji, zaan-
gaĪowanie, zadawanie pytaĔ, jak teĪ opanowanie materiaáu przez uczniów
i wyniki nauczania. OczywiĞcie nie na wszystko nauczyciel moĪe mieü bezpo-
Ğredni wpáyw. Sáabe wyniki w nauce lub záe zachowanie uczniów na zajĊciach
odbiegające od wymagaĔ, nie zawsze wynikają z báĊdów nauczyciela. Warto
jednak, aby nauczyciel zastanawiaá siĊ, czy podaje materiaá w sposób przy-
swajalny dla ucznia, czy potra¿ zainteresowaü danym tematem, czy na zajĊ-
ciach panuje odpowiednia atmosfera. Aby zwery¿ kowaü swoje przemyĞlenia,
a tym samym pracĊ dydaktyczną, nauczyciel moĪe siĊgaü po informacje od
uczniów. Najlepszym sprawdzianem ich zaangaĪowania i metodą uzyskiwania

wiarygodnej opinii o prowadzeniu zajĊü, jest ankieta. ĩeby jej wyniki byáy
najbardziej zbliĪone do prawdziwych odczuü ucznia, powinna byü anonimowa.
AnkietĊ moĪna przeprowadzaü systematycznie w pewnych odstĊpach czaso-
wych lub w razie wystąpienia konkretnych problemów w danej klasie.

Przykładowa anonimowa ankieta ewaluacyjna

dla ucznia dotycząca zajęć z higieny

Odpowiedz na pytania w skali 1 do 5, z czego 1 jest oceną najniższą,
a 5 najwyższą.

Pytanie

Skala ocen

Czy zajĊcia wzbudzają
Twoje zainteresowanie?

Czy odpowiadaáo Ci tempo
pracy?

Czy pomoce naukowe
pomogáy Ci w zrozumieniu
tematu?

Czy nauczyciel byá dobrze
przygotowany do zajĊü?

Czy atmosfera na zajĊciach
sprzyja przyswajaniu
wiadomoĞci?

Czy sposób prowadzenia
lekcji jest ciekawy?

Jak oceniasz swoje
zaangaĪowanie na
zajĊciach?

Jak ocenisz zaangaĪowanie
innych uczniów?

Spis tematów

1. Organizacja zajĊü. Wprowadzenie do przedmiotu, omówienie programu

nauczania, podrĊczników i zasad oceniania

2. Podstawowe pojĊcia związane z higieną, jej cele i zadania

3. Racjonalny tryb Īycia

4. Kartkówka. Higiena skóry

5. Higiena dáoni i paznokci

6. Higiena stóp i obuwia

7. DolegliwoĞci stóp

8. Kartkówka. Higiena wáosów

9. Czynniki zewnĊtrzne wpáywające na kondycjĊ wáosów

10. Higiena narządu sáuchu

11. Higiena narządu wzroku

12. Higiena jamy ustnej i uzĊbienia

13. Kartkówka. Higiena ukáadu oddechowego

14. Higiena ukáadu krąĪenia

15. Pro¿ laktyka niewydolnoĞci Īylnej

16. Higiena narządu ruchu

17. Schorzenia narządu ruchu

18. Podsumowanie wiadomoĞci z zakresu higieny osobistej

19. Sprawdzian wiadomoĞci z zakresu higieny osobistej

20. Zasady prawidáowego odĪywiania

21. Zapotrzebowanie energetyczne organizmu

22. Rola i podziaá wĊglowodanów, táuszczy i biaáek

23. Kartkówka. Wpáyw witamin na skórĊ i wáosy

24. Wpáyw skáadników mineralnych na kondycjĊ wáosów

25. Wpáyw skáadników mineralnych na owáosioną skórĊ gáowy

26. Rola wody w organizmie

27. Podsumowanie wiadomoĞci z zakresu Īywienia czáowieka

28. Sprawdzian wiadomoĞci z zakresu Īywienia czáowieka

29. Funkcje skóry

30. Budowa skóry

31. Proces keratynizacji

32. Podziaá i funkcje gruczoáów potowych

33. Gruczoáy áojowe i rola áoju

34. Kartkówka. Funkcje wáosów

35. Keratyna. Budowa korzenia wáosa

36. Rodzaje pigmentów i barwa wáosów

37. Budowa áodygi wáosów

38. Cykl wzrostu wáosa

39. Podsumowanie materiaáu w zakresie budowy skóry i przydatków

40. Sprawdzian wiadomoĞci z zakresu budowy skóry i przydatków

41. Choroby bakteryjne skóry

42. Choroby wirusowe skóry

43. Rodzaje alergii i alergeny wystĊpujące w Ğrodowisku pracy

44. Kartkówka. Rozprzestrzenianie siĊ chorób grzybiczych; czynniki sprzy-

jające rozprzestrzenianiu siĊ tych chorób

45. Grzybice owáosionej skóry gáowy

46. Grzybice skóry gáadkiej i zakaĪenia droĪdĪakowe

47. Choroby pasoĪytnicze

48. Kartkówka. Rodzaje áysienia i czynniki wpáywające

49. àuszczyca

50. Zaburzenia barwnikowe

51. àojotok i áupieĪ áojotokowy

52. Podsumowanie wiadomoĞci w zakresie chorób skóry i wáosów

53. Sprawdzian wiadomoĞci z zakresu chorób skóry i wáosów

54. Czynniki ¿ zyczne wystĊpujące w pracy

55. Czynniki chemiczne wystĊpujące w pracy

56. Czynniki biologiczne wystĊpujące w pracy

57. Kartkówka. Pro¿ laktyka zakaĪeĔ

58. Metody i zasady dezynfekcji

59. Proces sterylizacji

60. Wpáyw stresu i zmĊczenia na organizm

61. Podsumowanie wiadomoĞci z zakresu czynników wystĊpujących w Ğro-

dowisku pracy

62. Sprawdzian wiadomoĞci z zakresu czynników wystĊpujących w Ğrodo-

wisku pracy

63. PojĊcia: „higiena pracy”, „bezpieczeĔstwo” i „ergonomia”

64. PojĊcie „wypadek przy pracy” i „choroba zawodowa”

65. Obowiązujące przepisy dotyczące warunków pracy

66. Rozplanowanie pomieszczeĔ w salonie fryzjerskim i stanowisk pracy

67. Kartkówka. Pomieszczenia gospodarcze i przechowywanie odpadów

68. OdzieĪ ochronna fryzjera

69. Przechowywanie preparatów kosmetycznych, przyborów i narzĊdzi pra-

70. Podsumowanie wiadomoĞci z zakresu bezpieczeĔstwa i higieny pracy

71. Sprawdzian wiadomoĞci z zakresu bezpieczeĔstwa i higieny pracy

72. Regulacje prawne i obowiązki pierwszego ratownika

73. Etapy udzielania pierwszej pomocy. Reanimacja

74. Pierwsza pomoc w nagáych wypadkach

75. Podsumowanie wiadomoĞci z zakresu pierwszej pomocy

76. Sprawdzian wiadomoĞci z zakresu pierwszej pomocy

Propozycja nauczycielskiego planu
wynikowego do przedmiotu higiena

w zawodzie fryzjer 514[01] na podstawie rozporządzenia
w sprawie podstaw programowych kształcenia w zawodach
z dnia 30 września 2010 r

lekcji

Temat lekcji

wymagania

podstawowe

ponadpodstawowe

uczeĔ potra¿ :

I Organizacja – 1 h

Organizacja
zajĊü. Wpro-
wadzenie do
przedmiotu,
omówienie
programu
nauczania,
podrĊczni-
ków i zasad
oceniania

– wyjaĞniü podstawo-

we cele nauczania
higieny we fryzjer-
stwie

– scharakteryzowaü przed-

miot higiena w odniesieniu
do ksztaácenia w zawodzie
fryzjerskim

II Higiena, jako nauka – 2 h

Podstawo-
we pojĊcia
związane
z higieną, jej
cele i zada-
nia

– zde¿ niowaü sáowa

„higiena” i „zdro-
wie” wedáug ĝwia-
towej Organizacji
Zdrowia

– wymieniü dziaáy

higieny.

– wymieniü i omówiü cele

i zadania higieny

– okreĞliü cele poszczegól-

nych dziaáów higieny, poda-
jąc przykáady

Racjonalny
tryb Īycia

– zde¿ niowaü racjo-

nalny tryb Īycia

– zde¿ niowaü i wy-

mieniü choroby cy-
wilizacyjne

– okreĞliü wpáyw trybu Īycia

na zdrowie

– wymieniü elementy ksztaá-

tujące racjonalny tryb Īycia

– okreĞliü zagroĪenia dla

zdrowia wynikające z trybu
Īycia czáowieka wspóácze-
snego, wpáywające na roz-
wój chorób cywilizacyjnych

III Higiena osobista – 16 h

Kartkówka.
Higiena
skóry

– zde¿ niowaü wyra-

Īenie „higiena oso-
bista”

– wymieniü czynno-

Ğci związane z hi-
gieną skóry

– wymieniü rodzaje

cer

– okreĞliü cele higieny osobi-

stej

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne elementy higieny skó-
ry

– okreĞliü zagroĪenia wyni-

kające z lekcewaĪenia hi-
gieny osobistej

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne rodzaje cer

Higiena dáo-
ni i paznokci

– wymieniü czyn-

noĞci związane
z higieną dáoni
i paznokci

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne czynnoĞci związane
z higieną dáoni i paznokci

– okreĞliü cel poszczególnych

czynnoĞci dotyczących hi-
gieny dáoni i paznokci.

Higiena stóp
i obuwia

– wyjaĞniü cel higie-

ny stóp i obuwia

– wymieniü czynno-

Ğci związane z hi-
gieną stóp i obuwia

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne elementy higieny stóp
i obuwia

DolegliwoĞci
stóp

– wymieniü dolegli-

woĞci stóp związa-
ne z nieprawidáową
higieną stóp i obu-
wia

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne dolegliwoĞci stóp
związane z nieprzestrze-
ganiem zasad higieny stóp
i obuwia

Kartkówka.
Higiena
wáosów

– wymieniü czynno-

Ğci związane z hi-
gieną wáosów

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne czynnoĞci związane
z prawidáową higieną wáo-
sów

– uzasadniü cel przestrzega-

nia prawidáowej higieny
wáosów

Czynniki
zewnĊtrzne
wpáywające
na kondycjĊ
wáosów

– wymieniü czynniki

zewnĊtrzne wpáy-
wające niekorzyst-
nie na kondycjĊ
wáosów

– scharakteryzowaü

substancje wpáywa-
jące korzystnie na
kondycjĊ wáosów

– scharakteryzowaü czynniki

zewnĊtrzne dziaáające szko-
dliwie na wáosy

– wymieniü uszkodzenia

struktury wáosa spowo-
dowane poszczególnymi
czynnikami zewnĊtrznymi

– scharakteryzowaü substan-

cje korzystnie dziaáające na
kondycjĊ wáosów i owáosio-
nej skóry gáowy

– sklasy¿ kowaü substancje

czynne w zaleĪnoĞci od ich
dziaáania

Higiena na-
rządu sáuchu

– zde¿ niowaü pojĊcie

„haáas”

– okreĞliü wpáyw haáasu na

funkcjonowanie organizmu

– okreĞliü czynniki wpáywa-

jące na uszkodzenie sáuchu

Higiena
narządu
wzroku

– okreĞliü cel prze-

strzegania zasad
higieny narządu
wzroku

– wyjaĞniü wpáyw

oĞwietlenia na wy-
konywanie czyn-
noĞci zawodowych
w salonie fryzjer-
skim

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne elementy higieny na-
rządu wzroku

– wymieniü dolegliwoĞci

oczu związane z niepra-
widáową higieną narządu
wzroku i podaü objawy

Higiena
jamy ustnej
i uzĊbienia

– wymieniü czynno-

Ğci związane z hi-
gieną jamy ustnej
i uzĊbienia

– scharakteryzowaü czynno-

Ğci związane z higieną jamy
ustnej i uzĊbienia

Kartkówka.
Higiena
ukáadu odde-
chowego

– zde¿ niowaü oddy-

chanie

– wymieniü czynniki

dziaáające szkodli-
wie na ukáad odde-
chowy

– przedstawiü szkodliwoĞü

czynników zewnĊtrznych

– scharakteryzowaü alergicz-

ny nieĪyt nosa i astmĊ

Higiena
ukáadu krą-
Īenia

– scharakteryzowaü

¿ zjologiĊ ukáadu
krąĪenia

– wyjaĞniü, co to są

Īylaki

– wymieniü objawy

niewydolnoĞci Īyl-
nej

– okreĞliü, co nazywamy

przewlekáą niewydolnoĞcią
Īylną

– okreĞliü czynniki wpáywa-

jące na rozwój niewydolno-
Ğci Īylnej

Pro¿ laktyka
niewydolno-
Ğci Īylnej

– wymieniü przyczy-

ny powstawania
Īylaków

– wskazaü grupy ry-

zyka zachorowania

– scharakteryzowaü zakazy

i nakazy pro¿ laktyczne
dotyczące niewydolnoĞci
Īylnej

Higiena na-
rządu ruchu

– wymieniü funkcje

ukáadu ruchu

– scharakteryzowaü przewle-

káe choroby narządu ruchu

Schorzenia
narządu
ruchu

– wymieniü schorze-

nia narządu ruchu
związane z wyko-
nywaniem pracy
fryzjera

– okreĞliü przyczyny i obja-

wy schorzeĔ narządu ruchu

Podsu-
mowanie
wiadomoĞci
z zakresu
higieny oso-
bistej

– rozpoznaü stopieĔ

speániania wyma-
gaĔ podstawowych

– zanalizowaü stopieĔ speá-

niania wymagaĔ ponadpod-
stawowych

Sprawdzian
wiadomoĞci
z zakresu
higieny oso-
bistej

IV ĩywienie czáowieka – 9 h

Zasady pra-
widáowego
odĪywiania

– wymieniü zasady

odĪywiania wedáug
piramidy zdrowia

– scharakteryzowaü zasady

racjonalnego odĪywiania

– uzasadniü wpáyw odĪywia-

nia na zdrowie czáowieka

Zapotrze-
bowanie
energetyczne
organizmu.

– zde¿ niowaü sáowo

„poĪywienie”

– opisaü dzienne

zapotrzebowanie
energetyczne

– scharakteryzowaü caákowi-

tą przemianĊ materii

– okreĞliü podstawową prze-

mianĊ materii dorosáego
czáowieka

Rola i po-
dziaá wĊglo-
wodanów,
táuszczy
i biaáek

– rozróĪniaü grupy

biaáek, táuszczy
i wĊglowodanów,
podając przykáady

– wskazaü w Īywie-

niu rolĊ biaáek,
táuszczy i wĊglowo-
danów

– okreĞliü rolĊ glukozy, nie-

zbĊdnych nienasyconych
kwasów táuszczowych i bia-
áek w organizmie czáowieka

– wymieniü objawy niedo-

boru i nadmiaru biaáek,
táuszczy i wĊglowodanów
w poĪywieniu

Kartkówka.
Wpáyw wita-
min na skórĊ
i wáosy

– wymieniü witaminy

dziaáające korzyst-
nie na kondycjĊ
wáosów i skóry

– pogrupowaü wita-

miny ze wzglĊdu na
noĞnik w poĪywie-
niu

– zde¿ niowaü sáowa: „awita-

minoza” i „hiperwitamino-
za”

– znaü nazewnictwo poszcze-

gólnych witamin

– okreĞliü dziaáanie kaĪdej

witaminy na wáosy i skórĊ
oraz przedstawiü objawy
ich niedoboru lub nadmiaru

Wpáyw
skáadników
mineralnych
na kondycjĊ
wáosów

– podzieliü skáadniki

mineralne na mi-
kroelementy i ma-
kroelementy

– wymieniü skáadniki

mineralne korzyst-
nie dziaáające na
wáosy

– okreĞliü funkcje skáadni-

ków mineralnych w organi-
zmie

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne skáadniki mineralne
mające wpáyw na wáosy

– wymieniü objawy niedo-

boru i nadmiaru oraz Ĩró-
dáa wystĊpowania danego
skáadnika mineralnego

Wpáyw
skáadników
mineralnych
na owáosioną
skórĊ gáowy

– wymieniü skáadniki

mineralne korzyst-
nie dziaáające na
owáosioną skórĊ
gáowy

– wskazaü ich bogate

Ĩródáa wystĊpujące
w poĪywieniu

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne skáadniki mineralne
mające wpáyw na owáosio-
ną skórĊ gáowy

Rola wody
w organi-
zmie

– okreĞliü rolĊ wody

w organizmie
i w poĪywieniu

– przedstawiü zapotrzebo-

wanie organizmu na wodĊ
oraz wpáyw utraty wody na
organizm ludzki

Podsu-
mowanie
wiadomoĞci
z zakresu
Īywienia
czáowieka

– rozpoznaü stopieĔ

speániania wyma-
gaĔ podstawowych

– zanalizowaü stopieĔ speá-

niania wymagaĔ ponadpod-
stawowych

Sprawdzian
wiadomoĞci
z zakresu
Īywienie
czáowieka

V Skóra i przydatki – 12 h

Funkcje
skóry

– wymieniü funkcje

skóry.

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne funkcje skóry.

Budowa
skóry

– wymieniü warstwy

skóry i znajdujące
siĊ w nich elementy

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne warstwy skóry

– okreĞliü związek budowy

skóry z jej funkcjami

Proces kera-
tynizacji

– wymieniü etapy

procesu keratyniza-
cji

– scharakteryzowaü proces

keratynizacji

– wymieniü warstwy, przez

które przechodzą komórki
i czas przejĞcia

Podziaá
i funkcje
gruczoáów
potowych

– wymieniü rodzaje

gruczoáów poto-
wych i ich roz-
mieszczenie

– scharakteryzowaü gruczoáy

ekrynowe oraz apokrynowe
i podaü ich funkcje

Gruczoáy
áojowe i rola
áoju

– wymieniü miejsca

áojotokowe

– scharakteryzowaü gruczoáy

áojowe

– okreĞliü rolĊ áoju

Kartkówka.
Funkcje
wáosów

– wymieniü funkcje

wáosów

– scharakteryzowaü funkcje

wáosów i ich umiejscowie-
nie

Keratyna.
Budowa ko-
rzenia wáosa

– okreĞliü, co to jest

keratyna

– wskazaü umiejsco-

wienie korzenia
wáosa

– scharakteryzowaü budowĊ

korzenia wáosa

– zaznaczyü na schemacie

brodawkĊ, macierz, gruczoá
áojowy, miĊsieĔ przywáoso-
wy i naczynia krwionoĞne

Rodzaje
pigmentów
i barwa wáo-
sów

– wymieniü rodzaje

pigmentów znajdu-
jących siĊ we wáosie

– wskazaü umiejscowienie

komórek barwnikowych

– scharakteryzowaü rodzaje

pigmentów, zabarwienie
wáosów i proces siwienia

Budowa áo-
dygi wáosów

– wymieniü czĊĞci

wchodzące w skáad
áodygi wáosa

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne elementy budowy
áodygi wáosa

– zaznaczyü (narysowaü)

na schemacie rdzeĔ, korĊ,
mikro¿ bryle, makro¿ bryle,
osáonkĊ

Cykl wzro-
stu wáosa

– wymieniü fazy cy-

klu wáosowego.

– scharakteryzowaü anagen,

katagen i telogen

– narysowaü schemat po-

szczególnych faz cyklu
wáosa

– oceniü stan mieszków za

pomocą trichogramu

Podsumowa-
nie materiaáu
w zakresie
budowy skó-
ry i przydat-
ków

– rozpoznaü stopieĔ

speániania wyma-
gaĔ podstawowych

– zanalizowaü stopieĔ speá-

niania wymagaĔ ponadpod-
stawowych

Sprawdzian
wiadomoĞci
z zakresu
budowy skó-
ry i przydat-
ków

VI Choroby skóry i wáosów – 13 h

Choroby
bakteryjne
skóry

– wymieniü choroby

bakteryjne skóry,
z którymi moĪna
siĊ zetknąü, wy-
konując czynnoĞci
zawodowe

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne choroby bakteryjne
skóry podając objawy

Choroby
wirusowe
skóry

– wymieniü choroby

wirusowe skóry,
z którymi moĪna
siĊ zetknąü, wy-
konując czynnoĞci
zawodowe

– scharakteryzowaü poszcze-

gólne choroby wirusowe
skóry, podając objawy.

Rodzaje aler-
gii i alergeny
wystĊpujące
w Ğrodowi-
sku pracy

– zde¿ niowaü termin

„alergia”

– wymieniü objawy

alergii najczĊĞciej
wystĊpujących na
skórze

– przedstawiü podziaá alergii,

wskazując drogĊ dostawa-
nia siĊ alergenu do organi-
zmu z podaniem przykáa-
dów

– wymieniü alergeny wystĊ-

pujące w kosmetykach

– scharakteryzowaü po-

krzywkĊ, obrzĊk, wyprysk
kontaktowy, wyprysk z po-
draĪnienia i atopowe zapa-
lenie skóry

Kartkówka.
Rozprze-
strzenianie
siĊ chorób
grzybiczych;
czynniki
sprzyjające
rozprzestrze-
nianiu siĊ
tych chorób

– wyjaĞniü ryzyko

zakaĪenia siĊ choro-
bami grzybiczymi
w salonie fryzjer-
skim

– okreĞliü czynniki sprzyjają-

ce zakaĪeniom grzybiczym.

Grzybice
owáosionej
skóry gáowy

– wymieniü choroby

grzybicze owáosio-
nej skóry gáowy

– scharakteryzowaü objawy

grzybic owáosionej skóry
gáowy

Grzybice
skóry gáad-
kiej i zakaĪe-
nia droĪdĪa-
kowe

– wymieniü rodzaje

grzybic skóry gáad-
kiej i zakaĪeĔ droĪ-
dĪakowych

– scharakteryzowaü grzybice

skóry gáadkiej i zakaĪeĔ
droĪdĪakowych

Choroby pa-
soĪytnicze

– wymieniü choroby

pasoĪytnicze

– scharakteryzowaü

wszawicĊ gáowową

– scharakteryzowaü choroby

pasoĪytnicze, objawy i dro-
gi zakaĪenia

Kartkówka.
Rodzaje
áysienia
i czynniki
wpáywające

– wyjaĞniü, co to jest

áysienie

– wymieniü przyczy-

ny nadmiernego
wypadania wáosów

– scharakteryzowaü rodzaje

áysienia i ich przyczyny

– okreĞliü objawy i przyczy-

ny hirsutyzmu

àuszczyca

– wymieniü przyczy-

ny áuszczycy i typo-
we umiejscowienie
zmian chorobowych

– opisaü zmiany skórne

w áuszczycy

Zaburzenia
barwnikowe

– wymieniü zabu-

rzenia barwnikowe
i podaü ich przyczy-
ny

– scharakteryzowaü bielac-

two i albinizm

àojotok i áu-
pieĪ áojoto-
kowy

– wyjaĞniü, co to jest

áojotok

– wyjaĞniü, co to jest

áupieĪ áojotokowy

– okreĞliü czynniki wpáywa-

jące na powstanie áojotoku

– rozróĪniü rodzaj i scharak-

teryzowaü áupieĪ áojotoko-
wy

– okreĞliü czynniki sprzyjają-

ce rozwojowi áupieĪu

Podsu-
mowanie
wiadomoĞci
w zakresie
chorób skóry
i wáosów

– rozpoznaü stopieĔ

speániania wyma-
gaĔ podstawowych

– zanalizowaü stopieĔ speá-

niania wymagaĔ ponadpod-
stawowych

Sprawdzian
wiadomoĞci
z zakresu
chorób skóry
i wáosów

VII Czynniki wystĊpujące w Ğrodowisku pracy – 9 h

Czynniki
¿ zyczne
wystĊpujące
w pracy

– wymieniü czynniki

¿ zyczne wystĊpu-
jące w Ğrodowisku
pracy

– scharakteryzowaü czynniki

¿ zyczne i przedstawiü ich
wpáyw na organizm czáo-
wieka

– wyjaĞniü podstawowe za-

sady bezpieczeĔstwa w po-
stĊpowaniu z urządzeniami
elektrycznymi

Czynniki
chemiczne
wystĊpujące
w pracy

– wymieniü rodzaje

szkodliwych czyn-
ników chemicznych
wystĊpujących
w Ğrodowisku pracy

– okreĞliü reakcje organizmu

na substancje chemiczne
i wskazaü, od czego one
zaleĪą

Czynniki
biologiczne
wystĊpujące
w pracy

– wymieniü czynniki

biologiczne, które
mogą wystĊpowaü
w Ğrodowisku pracy
fryzjera

– wymieniü wirusy

krwiopochodne
i drogi zakaĪenia
siĊ nimi

– okreĞliü drogi rozprzestrze-

niania siĊ drobnoustrojów
w salonie fryzjerskim

– scharakteryzowaü wirusy

HBV, HCV i HIV

Kartkówka.
Pro¿ laktyka
zakaĪeĔ

– zde¿ niowaü sáowo

„dekontaminacja”

– okreĞliü procesy zapobiega-

jące rozprzestrzenianiu siĊ
zakaĪeĔ w salonie fryzjer-
skim

– zde¿ niowaü termin „sanity-

zacja”

Metody i za-
sady dezyn-
fekcji

– zde¿ niowaü termin

„dezynfekcja”

– wymieniü metody

dezynfekcji i podaü
ich przykáady

– okreĞliü zasady dezynfekcji

chemicznej

– wyjaĞniü, na czym polega

dezynfekcja powierzchni

Proces stery-
lizacji

– zde¿ niowaü termin

„sterylizacja”

– wymieniü, które

narzĊdzia naleĪy
poddawaü steryliza-
cji

– okreĞliü róĪnicĊ miĊdzy

dezynfekcją a sterylizacją

– okreĞliü cel sterylizacji

w salonie fryzjerskim

– scharakteryzowaü zalecaną

metodĊ sterylizacji

Wpáyw
stresu i zmĊ-
czenia na
organizm

– odróĪniü stres od

zmĊczenia

– wymieniü oznaki

zmĊczenia

– okreĞliü Ĩródáa stresu w Īy-

ciu zawodowym

– okreĞliü wpáyw zmĊczenia

i stresu na organizm czáo-
wieka

– wymieniü metody zapobie-

gania zmĊczeniu

– zde¿ niowaü wyraĪenie

„wypalenie zawodowe”

Podsu-
mowanie
wiadomoĞci
z zakresu
czynników
wystĊpują-
cych w Ğro-
dowisku pra-
cy

– rozpoznaü stopieĔ

speániania wyma-
gaĔ podstawowych

– zanalizowaü stopieĔ speá-

niania wymagaĔ ponadpod-
stawowych

Sprawdzian
wiadomoĞci
z zakresu
czynników
wystĊ-
pujących
w Ğrodowi-
sku pracy.

VIII BezpieczeĔstwo i higiena pracy – 9 h

PojĊcia: „hi-
giena pracy”,
„bezpieczeĔ-
stwo” i „er-
gonomia”.

– wymieniü cele er-

gonomii i higieny
pracy

– zde¿ niowaü termin „ergo-

nomiczne stanowisko pra-
cy”

PojĊcia:
„wypadek
przy pracy”
i „choroba
zawodowa”

– zde¿ niowaü termin

„wypadek przy pra-
cy”

– zde¿ niowaü termin „choro-

ba zawodowa”

– okreĞliü przyczyny wypad-

ków w pracy

Obowiązują-
ce przepisy
dotyczące
warunków
pracy

– okreĞliü podstawo-

we przepisy, którym
podlegają salony
fryzjerskie

– wymieniü organy

paĔstwowe spra-
wujące nadzór nad
warunkami pracy

– okreĞliü cel nadzorowania

salonu fryzjerskiego przez
poszczególne organy paĔ-
stwowe

– okreĞliü obowiązujące prze-

pisy i rozporządzenia praw-
ne

Rozpla-
nowanie
pomieszczeĔ
w salonie
fryzjerskim
i stanowisk
pracy

– wymieniü pomiesz-

czenia, które we-
dáug rozporządzeĔ
muszą znajdowaü
siĊ w salonie fry-
zjerskim

– scharakteryzowaü normy

obowiązujące na etapie pro-
jektowania salonu fryzjer-
skiego

– zaprojektowaü odpowiada-

jące normom pomieszcze-
nia, w których mogą byü
wykonywane usáugi fry-
zjerskie, oraz znajdujące siĊ
w nich stanowiska pracy

Kartkówka.
Pomiesz-
czenia
gospodarcze
i przecho-
wywanie
odpadów

– przedstawiü rolĊ

pomieszczeĔ gospo-
darczych

– opisaü odpowiadające

normom pomieszczenia
gospodarcze, sanitarno-hi-
gieniczne oraz szatnie, któ-
re powinny siĊ znajdowaü
w salonie fryzjerskim

OdzieĪ
ochronna
fryzjera

– wymieniü elementy

odzieĪy ochronnej
fryzjera

– przedstawiü cel

uĪywania odzieĪy
ochronnej

– scharakteryzowaü odzieĪ

ochronną fryzjera

– przedstawiü postĊpowanie

z odzieĪą ochronną po wy-
konaniu usáugi

Przecho-
wywanie
preparatów
kosme-
tycznych,
przyborów
i narzĊdzi
pracy

– wskazaü miejsca

przechowywania
preparatów kosme-
tycznych, przy-
borów i narzĊdzi
pracy, zarówno
czystych jak i uĪy-
wanych

– omówiü przechowywanie

preparatów kosmetycznych,
przyborów i narzĊdzi pracy
w salonie fryzjerskim

Podsu-
mowanie
wiadomoĞci
z zakresu
bezpieczeĔ-
stwa i higie-
ny pracy

– rozpoznaü stopieĔ

speániania wyma-
gaĔ podstawowych

– zanalizowaü stopieĔ speá-

niania wymagaĔ ponadpod-
stawowych

Sprawdzian
wiadomoĞci
z zakresu
bezpieczeĔ-
stwa i higie-
ny pracy

IX Pierwsza pomoc – 5 h

Regulacje
prawne
i obowiązki
pierwszego
ratownika

– zde¿ niowaü wyra-

Īenia: „pierwszy
ratownik” i „pierw-
sza pomoc”

– wymieniü regulacje prawne

dotyczące udzielania pierw-
szej pomocy

– przedstawiü obowiązki

pierwszego ratownika

Etapy udzie-
lania pierw-
szej pomocy.
Reanimacja

– wymieniü etapy

udzielania pierwszej
pomocy

– zapisaü numery

alarmowe

– wymieniü elemen-

tarne zasady reani-
macji

– opisaü szczegóáowo prze-

bieg udzielania pierwszej
pomocy

– oceniü stan poszkodowane-

– zanalizowaü postĊpowanie

podczas reanimacji

– wymieniü czynnoĞci wy-

konywane podczas ukáada-
nia osoby poszkodowanej
w bezpiecznej pozycji

Pierwsza
pomoc
w nagáych
wypadkach

– wyjaĞniü przebieg

udzielania pierwszej
pomocy w nagáych
wypadkach

– scharakteryzowaü i uzasad-

niü postĊpowanie pierwsze-
go ratownika udzielającego
pierwszej pomocy w na-
gáych wypadkach

Podsu-
mowanie
wiadomoĞci
z zakresu
pierwszej
pomocy

– rozpoznaü stopieĔ

speániania wyma-
gaĔ podstawowych

– zanalizowaü stopieĔ speá-

niania wymagaĔ ponadpod-
stawowych

Sprawdzian
wiadomoĞci
z zakresu
pierwszej
pomocy

Scenariusz lekcji

Scenariusz lekcji jest to rodzaj potwierdzenia przygotowania nauczyciela do

prowadzenia zajĊü. Scenariusz zawiera wykaz celów lekcji, Ğrodków dydak-
tycznych – z rozbiciem na poszczególne etapy. Scenariusze są istotną pomo-
cą nauczyciela podczas lekcji. Uáatwiają teĪ przestrzeganie pewnych rygorów
czasowych. Mogą równieĪ sáuĪyü jako podstawa, na której nanosi siĊ pewne
zmiany, dokonuje korekty, przygotowując siĊ do nastĊpnych zajĊü.

Przykładowe szablony scenariuszy lekcji:

Data:

Szkoáa:

Osoba prowadząca:

Klasa:

Przedmiot:

Czas realizacji:

Temat lekcji:

Cel gáówny:

Cele operacyjne: (w formie: uczeĔ wie, rozumie, potra¿ itd.)

CzĊĞci lekcji

s r

zac

Ğci

cie

Ğci

Zasad

ĝro

WstĊpna

Gáówna (realizacji)

KoĔcowa (podsu-
mowująca)

III

Część organizacyjna

Rok szkolny

Nazwisko prowadzącego

Przedmiot

Klasa

Liczba uczniów

Liczba godzin

Temat

Część merytoryczna

Cel:

Część metodyczna

Metody nauczania:
ĝrodki dydaktyczne:
Przebieg zajĊü:

Tematy zadaĔ rozwiązywanych na lekcji:

Tematy zadaĔ domowych:

Uwagi i wnioski:

Wskazówki metodyczne:

Zaáączniki:

Część wstępna lekcji zawiera następujące elementy:

x CzynnoĞci organizacyjno-porządkowe: powitanie, sprawdzenie listy

obecnoĞci, sprawdzenie pracy domowej.

x Przypomnienie wiadomoĞci z poprzedniej lekcji.

Część główna (faza realizacji) zawiera następujące elementy:

x Przygotowanie uczniów przez nawiązanie do nowego tematu i wyjaĞnie-

nie celów lekcji.

x Przekazanie treĞci nowego materiaáu odpowiednio dobranymi metodami

dydaktycznymi, np.: wykáad, pogadanka, praca z podrĊcznikiem.

x Usystematyzowanie, uogólnienie i utrwalenie nowych wiadomoĞci, np.

w formie pogadanki, wspólnego rozwiązywania krzyĪówki lub üwicze-
nia.

x Zadania indywidualne w celu sprawdzenia wiedzy.

Część końcowa lekcji (faza podsumowująca) zawiera następujące
elementy:

x Uporządkowanie i sprawdzenie stopnia zrozumienia najwaĪniejszych tre-

Ğci lekcji.

x Ocena pracy uczniów w trakcie trwania zajĊü.
x Podanie zadania domowego.
x CzynnoĞci porządkowe i poĪegnanie.

Przykładowe scenariusze lekcji

Scenariusz 1

Temat: Racjonalny tryb Īycia

Cel ogólny: UĞwiadomienie uczniom, co to jest racjonalny tryb Īycia i jaki

jest jego wpáyw na zdrowie czáowieka.

Po zakoĔczeniu zajĊü uczeĔ powinien umieü:

– wyjaĞniü pojĊcia:

x,,racjonalny tryb Īycia’’
x,,choroba cywilizacyjna’’,

– okreĞliü wpáyw trybu Īycia czáowieka na jego zdrowie,

– wymieniü poznane choroby cywilizacyjne,

– podaü elementy ksztaátujące racjonalny tryb Īycia,

– wskazaü zagroĪenia wynikające z nieracjonalnego tryby Īycia, wpáywa-

jące na rozwój chorób cywilizacyjnych.

Formy pracy:

xpraca indywidualna

Metody ksztaácenia:

xelementy wykáadu
xpogawĊdka

ĝrodki dydaktyczne i materiaáy pomocnicze:

xtablica
xpodrĊcznik

Czas realizacji: 45 minut

CzĊĞü wstĊpna lekcji:

CzynnoĞci organizacyjno-porządkowe.

Sprawdzenie listy obecnoĞci.

Podanie tematu lekcji.

Wprowadzenie do tematu przez nawiązanie do poprzedniej lekcji.

CzĊĞü gáówna lekcji:

WyjaĞnienie, co to znaczy: „racjonalny tryb Īycia” i co to są „choroby cy-

wilizacyjne”.

Nauczyciel prowadzi z uczniami pogawĊdkĊ na temat elementów ksztaátują-

cych tryb Īycia, mających wpáyw na zdrowie. Uczniowie starają siĊ uzasadniü
swoje poglądy.

CzĊĞü koĔcowa lekcji:

Podsumowanie wiadomoĞci z lekcji.

Ocena pracy uczniów.

Sporządzenie notatek.

PoĪegnanie.

Scenariusz 2

Temat: Pro¿ laktyka niewydolnoĞci Īylnej

Cele lekcji:

Po przeprowadzonych zajĊciach uczeĔ powinien umieü:
x podaü przyczyny powstawania Īylaków,
x scharakteryzowaü pro¿ laktykĊ przewlekáej niewydolnoĞci Īylnej,
x podaü grupy podwyĪszonego ryzyka zachorowania.

Metody i forma pracy:
x indywidualna, grupowa
x metaplan, dyskusja

ĝrodki dydaktyczne i materiaáy pomocnicze:

xschematy powstawania Īylaków
xpodrĊcznik
xarkusze i mazaki do tworzenia metaplanu

Czas realizacji: 45 minut

Przebieg lekcji:

Faza wstĊpna:

CzynnoĞci organizacyjno-porządkowe.

Sprawdzenie listy obecnoĞci.

Wprowadzenie do tematu, nawiązanie do lekcji poprzedniej.

OkreĞlenie zasad pracy podczas zajĊü i podziaá uczniów na grupy 5 – 7

osobowe.

Faza realizacji:

Uczniowie, pracując w grupach, okreĞlają przyczyny powstawania przewle-

káej niewydolnoĞci Īylnej. Poszczególne grupy tworzą metaplan wedáug sche-
matu. Kolejnym etapem jest dyskusja i wspólne formuáowanie wniosków oraz
nakazów pro¿ laktycznych.

Przykładowy schemat metaplanu

Faza podsumowująca:

Omówienie pro¿ laktyki i podanie krótkich notatek.

Ocena aktywnoĞci uczniów.

Scenariusz 3

Temat: Wpáyw witamin na skórĊ i wáosy

Cele operacyjne:

Po zakoĔczeniu lekcji uczeĔ powinien:
xznaü nazewnictwo witamin,
xumieü podzieliü witaminy na rozpuszczalne w wodzie i w táuszczach,
xzde¿ niowaü terminy: „awitaminoza” i „hiperwitaminoza”,
xwiedzieü, które witaminy mają wpáyw na wáosy i skórĊ i jakie jest ich

dziaáanie.

Czas realizacji: 45 minut

CzĊĞü merytoryczna

CzĊĞü metodyczna

Czas

Wiodąca

metoda

Realizowane

zasady na-

uczania

Podstawowe

Ğrodki dy-
daktyczne

I faza wstĊpna:

1. CzynnoĞci organi-

zacyjno –porząd-
kowe, sprawdzenie
listy obecnoĞci

2. Podanie tematu lek-

cji oraz wyjaĞnienie
celów lekcji

3. Przypomnienie

wiadomoĞci z po-
przednich zajĊü

10 min

Metoda
podająca

Zasada syste-
matycznoĞci

II faza realizacji:

1. Omówienie

25 min

Metoda
podająca,
dyskusja
dydak-
tyczna

Schematy,
tabele Īy-
wieniowe

III faza podsumowu-

jąca:

1. Podsumowanie

i utrwalenie wiado-
moĞci z lekcji

10 min

Zasada trwa-
áoĞci wiedzy

Scenariusz 4

Temat: Budowa skóry

Cel ogólny: Zapoznanie uczniów ze schematem przedstawiającym budowĊ

skóry.

Po zakoĔczeniu zajĊü uczeĔ powinien umieü:
x wymieniü i scharakteryzowaü warstwy skóry,
x podaü i wskazaü na schemacie elementy znajdujące siĊ w poszczególnych

warstwach skóry,

x okreĞliü związek budowy skóry z funkcjami, jakie ona peáni.

ĝrodki dydaktyczne:
x tablica przedstawiająca schemat budowy skóry z opisami
x podrĊcznik
x zaáączniki do üwiczeĔ

Metody i formy pracy:
x elementy wykáadu
x praca indywidualna
x üwiczenia w grupach

Czas realizacji: 45 minut

Przebieg zajęć:

Faza wstĊpna

Sprawy organizacyjno-porządkowe.

Sprawdzenie listy obecnoĞci.

Nawiązanie do tematu z poprzedniej lekcji.

OkreĞlenie zasad pracy podczas lekcji.

Faza realizacji

Nauczyciel omawia zagadnienia dotyczące budowy skóry, wykorzystując

tablicĊ przedstawiającą schemat budowy skóry. Nawiązuje do funkcji, które
peáni skóra.

Ćwiczenie:

Nauczyciel dzieli klasĊ na 4 grupy. KaĪda grupa losuje zadanie (zaáącznik 1).

Korzystając z pomocy nauczyciela oraz opisów w podrĊczniku uczniowie za-
znaczają lub dorysowują kolorowym pisakiem na schemacie (zaáącznik 2) ele-
menty, które zostaáy wymienione w wylosowanym zadaniu.

Załącznik 1

Grupa I

Zaznacz na podanym schemacie:
x naskórek,
x gruczoá áojowy,
x zraziki táuszczowe,
x melanocyty.

Grupa II

Zaznacz na podanym schemacie:
x tkankĊ podskórną,
x gruczoá potowy,
x granicĊ skórno-naskórkową.

Grupa III

Zaznacz na podanym schemacie:
x skórĊ wáaĞciwą,
x naczynia krwionoĞne,
x zakoĔczenia nerwów czuciowych.

Grupa IV

Zaznacz na podanym schemacie:
x mieszek wáosowy
x páaszcz hydro-lipidowy
x warstwĊ rogową.

Załącznik 2

Scenariusz 5

Temat: Etapy udzielania pierwszej pomocy. Reanimacja

Cel: Zapoznanie uczniów z poszczególnymi etapami udzielania pierwszej

pomocy i z zasadami reanimacji.

Po zakoĔczeniu zajĊü uczeĔ powinien umieü:
x podaü przebieg i postĊpowanie podczas udzielania pierwszej pomocy i re-

animacji,

x oceniü stan poszkodowanego,
x podaü numery alarmowe,
x opisaü pozycjĊ bezpieczną.

Formy pracy:

praca indywidualna

Metody ksztaácenia:

elementy wykáadu

ĝrodki dydaktyczne:
prezentacja multimedialna

Etap

Planowana aktywnoĞü nauczyciela

I nawiązujący

– Sprawy organizacyjno-porządkowe.

– Nawiązanie do poprzedniego tematu.

– Przypomnienie pojĊü: „pierwsza pomoc”, „pierwszy

ratownik” oraz obowiązków pierwszego ratownika.

II postĊpujący

Nauczyciel prezentuje przygotowane materiaáy, omawia
poszczególne etapy udzielania pierwszej pomocy, przed-
stawia ocenĊ stanu poszkodowanego, przebieg reanimacji,
metody sztucznego oddychania i pozycjĊ bezpieczną.

III rekapitula-

cja

Podsumowanie lekcji.

Nauczyciel Īegna siĊ z uczniami

Załącznik 1

Prezentacja

Przykładowe testy

Test I

Higiena jako nauka i higiena osobista

1. Chorobą cywilizacyjną nie jest

a. alergia
b. áuszczyca
c. cukrzyca
d. Īylaki

2. Jakie podwyĪszenie pod piĊtą (obcas) w obuwiu jest najzdrowsze dla

ukáadu krąĪenia i stóp?

a. Obuwie bez obcasa na páaskiej podeszwie
b. PodwyĪszenie pod piĊtą 6-8 cm
c. WysokoĞü obcasa nie ma znaczenia dla ukáadu krąĪenia
d. PodwyĪszenie okoáo 2-4 cm

3. Optymalny odczyn pH Ğrodka myjącego to

a. pH poniĪej 3
b. pH okoáo 5,5
c. pH powyĪej 7,5
d. pH okoáo 9,5

4. Substancja wspomagająca leczenie áupieĪu to

a. wyciąg ze skrzypu
b. lanolina
c. wyciąg z áopianu
d. jedwab

5. Optymalna temperatura wody do kąpieli powinna wynosiü:

a. 34-38 ÛC
b. 40ÛC
c. 48°C
d. 20-27ÛC

6. Który rodzaj cery dobrze toleruje czynniki zewnĊtrzne takie jak woda

czy mróz?

a. Sucha
b. Táusta
c. Mieszana
d. WraĪliwa

7. CzynnoĞü, która nie jest elementem higieny rąk to

a. skracanie páytki paznokciowej
b. osuszanie dáoni
c. mycie
d. malowanie lakierem

8. Po 30 minutach kąpieli w ciepáej wodzie naskórek jest

a. dobrze nawilĪony
b. zmacerowany
c. natáuszczony
d. uelastyczniony

9. Jakie zmiany nie zachodzą we wáosie pod wpáywem promieniowania

ultra¿ oletowego?

a. Domykanie áusek wáosowych
b. Zmatowienie osáonki wáosa
c. Zmiana koloru, wypáowienie
d. Podatne na uszkodzenia mechaniczne

10. Czynnikiem niewpáywającym na zaostrzenie objawów alergii wziewnej

jest

a. dym papierosowy
b. suche powietrze
c. kontakt z alergenami
d. niewydolnoĞü Īylna

11. ĩylaki koĔczyn dolnych są to

a. przeĞwitujące naczynia Īylne
b. trwale uszkodzone naczynia
c. naczynia uwidaczniające siĊ przy napiĊtych miĊĞniach
d. defekty kosmetyczne koĔczyn dolnych

12. Na rozwój przewlekáej niewydolnoĞci Īylnej nie ma wpáywu

a. ciąĪa
b. jazda na rowerze
c. nadwaga
d. wystĊpowanie schorzenia w rodzinie

Klucz odpowiedzi

10.

11.

12.

Karta odpowiedzi

ImiĊ i nazwisko

Klasa

Nr w dzienniku

Temat testu: Higiena, jako nauka i higiena osobista.

Polecenie: ZakreĞl prawidáową odpowiedĨ.

Numer

zadania

OdpowiedĨ

Punkty

10.

11.

12.

Razem

Przykładowa punktacja:

12 pkt

– celujący

11–10 pkt

– bardzo dobry

9 – 8 pkt

– dobry

7–6 pkt

– dostateczny

5 pkt

– dopuszczający

4 pkt i poniĪej – niedostateczny

Test II

Podstawy żywienia człowieka

1. IloĞü energii, którą naleĪy dostarczaü wraz z poĪywieniem w ciągu doby

okreĞla skrót:

a. CPM

b. PPM

c. KCAL

d. PPPM

2. Co stanowi wyáączne Ĩródáo energii dla komórek organizmu ludzkiego?

a. Glukoza

b. Fruktoza

c. Báonnik

d. Witaminy

3. Podstawowym budulcem organizmu są

a. witaminy

b. táuszcze

c. biaáka

d. skáadniki mineralne

4. Do organizmu nie dostarcza kalorii

a. biaáko

b. woda

c. táuszcze

d. wĊglowodany

5. Związek w poĪywieniu, który zmniejsza stĊĪenie cholesterolu oraz regu-

luje ciĞnienie krwi to

a. nienasycone kwasy táuszczowe

b. táuszcze zawarte w woáowinie

c. proteiny

d. witamina C

6. Nadmierne spoĪywanie witamin prowadzi do

a. tworzenia siĊ zatorów w naczyniach

b. awitaminozy

c. hiperwitaminozy

d. odkáadania siĊ ich w tkance táuszczowej

7. Do zwiĊkszenia wypadania wáosów moĪe prowadziü nadmiar witaminy

a. B5

b. A

c. E

d. C

8. Grzybobójczo nie dziaáa

a. krzem

b. selen

c. cynk

d. Īelazo

9. Związek biorący udziaá w syntezie barwników wáosów to

a. chlor

b. miedĨ

c. witamina H

d. NNKT

10. Niedobór Īelaza wpáywa niekorzystnie na kondycjĊ wáosów. Najbogatsze

Ĩródáa Īelaza wykazują

a. owoce i warzywa kapustne

b. ryby i jaja

c. wątroba wieprzowa i orzechy

d. szpinak i nabiaá

Klucz odpowiedzi

10.

Karta odpowiedzi

ImiĊ i nazwisko

Klasa

Nr w dzienniku

Temat testu: Podstawy Īywienia czáowieka.

Polecenie: ZakreĞl prawidáową odpowiedĨ.

Numer

zadania

OdpowiedĨ

Punkty

10.

Razem

Przykładowa punktacja:

10 pkt

– celujący

9 pkt

– bardzo dobry

8–7 pkt

– dobry

5 pkt

– dostateczny

4 pkt

– dopuszczający

3 pkt i poniĪej – niedostateczny

Test III

Skóra i przydatki

1. KolejnoĞü warstw skóry od warstwy wewnĊtrznej to

a. naskórek, skóra wáaĞciwa, tkanka podskórna

b. skóra wáaĞciwa, naskórek, tkanka podskórna

c. tkanka podskórna, skóra wáaĞciwa, naskórek

d. tkanka podskórna, naskórek, skóra wáaĞciwa

2. RozluĨnienie, spáaszczenie i záuszczenie komórek naskórka to

a. proces keratynizacji

b. peelingowanie

c. schorzenie skóry

d. zmiany powstaáe wskutek oparzenia

3. Sebum jest to wydzielina gruczoáów

a. ekrynowych

b. apokrynowych

c. mlecznych

d. áojowych

4. Podstawowym budulcem wáosa jest

a. keratyna

b. kreatyna

c. karnityna

d. kreatynina

5. Komórki wytwarzające pigment, który nadaje barwĊ wáosom znajdują

siĊ

a. wewnątrz áodygi

b. powyĪej brodawki

c. pod komórkami osáonki

d. wewnątrz gruczoáu áojowego

6. Czynnik niewpáywający na proces siwienia wáosów to

a. starzenie

b. stres

c. farbowanie

d. niedobory Īywieniowe

7. W samym Ğrodku áodygi wáosa znajduje siĊ

a. centrum wzrostu

b. rdzeĔ

c. kora

d. kutykula

8. Czynnik zewnĊtrzny wpáywający korzystnie na zwarte uáoĪenie komó-

rek osáonki wáosa to

a. Ğrodek o odczynie kwaĞnym

b. Ğrodek o odczynie zasadowym

c. ciepáe powietrze

d. lakier do wáosów

9. NajwiĊksza liczba wáosów na owáosionej skórze gáowy znajduje siĊ w fa-

zie

a. wzrostu

b. spoczynku

c. inwolucji

d. przejĞcia

10. Okres spoczynku wáosa to

a. katagen

b. anagen

c. telogen

d. inwolucja

Klucz odpowiedzi

10.

Karta odpowiedzi

ImiĊ i nazwisko

Klasa

Nr w dzienniku

Temat testu: Skóra i przydatki.

Polecenie: ZakreĞl prawidáową odpowiedĨ.

Numer

zadania

OdpowiedĨ

Punkty

10.

Razem

Przykáadowa punktacja

10 pkt

– celujący

9 pkt

– bardzo dobry

8–7 pkt

– dobry

5 pkt

– dostateczny

4 pkt

– dopuszczający

3 pkt i poniĪej – niedostateczny

Krzyżówki

Krzyżówka I

Podstawowe pojĊcia związane z higieną i higieną osobistą

10.

11.

12.

Pytania do krzyżówki:

1. Zdrowie to dobrostan psychiczny, ¿ zyczny i …

2. ,,Bariera’’ odgraniczająca ustrój czáowieka od czynników zewnĊtrznych.

3. Higiena jest to nauka badająca m.in.

4. Zastawki w Īyáach zapobiegają……krwi.

5. Jeden z elementów higieny stóp.

6. Trwaáe znieksztaácenie stawu duĪego palca u nogi.

7. Wyciąg z weány dziaáający korzystnie na wáosy.

8. Objaw niewydolnoĞci Īylnej.

9. Infekcja bakteryjna opuszki palca np. po ukáuciu.

10. Astma inaczej.

11. Element higieny wáosów.

12. RoĞlina wykorzystywana do pro¿ laktyki oraz leczenia przewlekáej nie-

wydolnoĞci Īylnej.

Rozwiązanie

10.

11.

12.

Krzyżówka II

Podstawy Īywienia czáowieka. Skóra i przydatki.

10.

Pytania do krzyżówki

1. Inaczej witamina H.

2. MĊskie hormony zwiĊkszające m.in. wydzielanie áoju.

3. Wchodzi w skáad aminokwasów.

4. Centrum wzrostu wáosa.

5. Inna nazwa wĊglowodanów.

6. Reguluje i wspomaga pracĊ jelit.

7. W niej znajdujĊ siĊ m.in. kora.

8. CzĊĞü wáosa znajdująca siĊ w skórze.

9. Brązowoczarny barwnik wáosów.

10. Bierze udziaá w syntezie melaniny.

Rozwiązanie

10.

Bibliografi a

Arends R. I., Uczymy siĊ nauczaü, WSiP, Warszawa 1998.

Gortatewicz D., Higiena, Wydawnictwo REA, Warszawa 2011.

GoĨliĔska E., Nie lekcje, lecz zajĊcia edukacyjne, WSiP, Warszawa 2004.

Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna, O¿

cyna wydawnicza Graf-Punkt,

Warszawa 2002.

Niemierko B., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Wydawnictwo ĩak,

Warszawa 2003.

OkoĔ W., Nowy sáownik pedagogiczny, Wydawnictwo ĩak, Warszawa 1996.

OkoĔ W., Zarys dydaktyki ogólnej, PZWS, Warszawa 1968.