PODSTAWOWE POJĘCIA SOCJOLOGII

SOCJOLOGIA



termin wprowadzony przez A. Comte’a na określenie nauki o
społeczeństwie,



E. Durkheim - socjologia to nauka o faktach społecznych.

SOCJOLOGIA WYCHOWANIA



to nauka zajmująca się badaniem stosunków społecznych
występujących w procesach wychowawczych i kształcących oraz w
instytucjach wychowania bezpośredniego i pośredniego.

KULTURA



to względnie zintegrowana całość obejmująca zachowania ludzi
przebiegające według pewnych wzorów wspólnych dla społeczeństwa,
które są przyswajane w toku interakcji społecznych, są to także
wszystkie wytwory tych zachowań.

SOCJALIZACJA



proces przyswajania przez jednostkę pewnej wiedzy, dyspozycji,
umiejętności, czyniących ja zdolną do życia społecznego,



socjalizacja pierwotna - nabyta w dzieciństwie,



socjalizacja wtórna - nabyta w ciągu całego życia.

WYCHOWANIE



świadomie organizowane działania społeczne, mające na celu określone
zmiany w osobowości jednostki.

ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE



całokształt wpływów i oddziaływań środowiskowych organizowanych
celowo i występujących samorzutnie.

GRUPA SPOŁECZNA



pewna liczba osób charakteryzująca się obiektywną i zewnętrznie
postrzeganą wspólnotą pewnego typu (np. wspólnota celów do
wykonywania jakiegoś zadania).

WIEŹ SPOŁECZNA



pewien ogół relacji, które występują pomiędzy jednostkami czy
grupami.

ROLA SPOŁECZNA



zespół oczekiwań grupy odnoszących się do zachowań osoby
zajmującej daną pozycją w strukturze społecznej,



ogół pewnych praw i obowiązków wiążących się z daną pozycją
społeczną.

KONTROLA SPOŁECZNA



czynnik określający duże miasta,



pewien system różnorodnych oddziaływań ze strony społeczeństwa
wymuszający na jednostce, grupie zachowania zgodne z
obowiązującymi normami, wartościami występującymi w tejże
zbiorowości,



najstarszy czynnik kontroli to kara.

STRUKTURA SPOŁECZNA



pewien układ stosunków, zależności występujących pomiędzy
jednostkami, grupami, kategoriami itp.

INSTYTUCJE SPOŁECZNE



trwałe układy kulturowe, społeczne, strukturalne, które albo rozwijają
się samorzutnie albo zostają powołane w celu rozwiązywania
problemów społecznych.

STRATYFIKACJA SPOŁECZNA



ustawienie kategorii społecznych w pewnym hierarchicznym porządku.



3 podstawowe czynniki charakteryzujące społeczność to: wiedza, władza,
pieniądze.

HABITUS



nawyk, przyzwyczajenie dotyczące stałego sposobu postępowania
danej jednostki,



habitus pierwotny jest kształtowany przez rodzinę.

DEZINTEGRACJA



rozpad,



następuje, gdy wymagania roli społecznej są sprzeczne z cechami bio- i
psychogennymi.

ETNOCENTRYZM



tendencja do uznawania własnej kultury za lepszą od innych i ocena
innych kultur według własnych standardów.

RELATYWIZM KULTUROWY



żadna praktyka nie jest ani dobra ani zła i powinna być oceniana na
podstawie funkcjonowania.

NAŚLADOWNICTWO



upodobanie zachowań jednostki do zachowań innych osób.

AKOMODACJA



typ przystosowania jednostki do nowego środowiska, przyjmowanie
obcych wzorów przy zachowaniu własnych wartości.

ASYMILACJA



typ przystosowania się jednostki do nowego środowiska, przyjmowanie
obcych wzorów przy odrzuceniu dawnych wartości i pełnej akceptacji
danego środowiska.

Socjalizacja - proces przyswajania przez jednostkę wiedzy, umiejętności i dyspozycji,
czyniących ją zdolną do życia w społeczeństwie.
Socjalizacja - oddziaływanie ze strony środowiska, zmierzające do przekazania jednostce
swoich wzorów zachowań, norm, wartości oraz zdolności do samodzielnego utrzymania się i
pełnienia ról społecznych (ucznia, rodzica, pracownika, sąsiada, dziecka itd.).
Socjalizacja jawna - intencjonalne, świadome oddziaływanie na osobę, kształtowanie jej
osobowości, według przyjętego ideału wychowawczego.
Socjalizacja ukryta - dokonuje się ona poprzez przekazywanie jednostce przez grupę norm i
wartości społecznie uznanych a także przez ich faktyczną realizację.
W wyniku socjalizacji, dziedziczone są wzory zachowań pozytywnych jak i negatywnych.

Dwa etapy socjalizacji:
- pierwotna (dzieciństwo, młodość), kończy się gdy człowiek zaczyna mieć poczucie własnej
tożsamości.
- Wtórna - korekta socjalizacji pierwotnej (zachowań, norm, wartości, obyczajów, etc.)

Cechy socjalizacji:
1. Socjalizacja jest procesem ciągłym.
2. Socjalizacja jest procesem jednokierunkowym.

Przez socjalizację rozumie się całokształt wpływów wywieranych na jednostkę przez
środowisko społeczno-kulturowe w którym ona żyje i rozwija się jakby niezależnie od
wysiłków i starań nauczycieli i wychowawców.

Wychowanie, całokształt wpływów i oddziaływań środowiska
społecznego oraz przyrodniczego na człowieka, kształtujących jego rozwój
i osobowość oraz przygotowujących go do życia w społeczeństwie.

We współczesnej pedagogice używa się terminu wychowanie w węższym
znaczeniu tego słowa - jako świadome, zamierzone i specyficzne działania
osób (wychowawców), których celem jest osiągnięcie względnie trwałych
zmian w osobowości jednostki (wychowanka). Zmiany te obejmują
zarówno sferę poznawczo-instrumentalną, pozwalającą na poznanie
i przekształcanie rzeczywistości, jak i stronę aksjologiczną, kształtującą
stosunek człowieka do świata i ludzi, jego przekonania, system wartości
itp. W pedagogice używa się pojęcia wychowanie w trzech znaczeniach:

1) jako proces - rodzaj działalności ludzkiej, polegającej na wywoływaniu
zmian w osobowości człowieka,

2) jako stan - ogół zjawisk określających przebieg, cele, metody, środki
i warunki wychowania,

3) jako wynik - suma następstw wyrażająca się w zmianie osobowości
człowieka i w stopniu przygotowania go do życia społecznego.

Rozróżnia się wychowanie: umysłowe, moralne, społeczne, estetyczne
i fizyczne, a także samowychowanie.

Powiązania

Edukacja, Temperament, Wychowanie fizyczne, Psychologia
wychowawcza, Key Ellen Karoline Sofia