13
Elektronika dla Wszystkich
Grać? Ale jak grać? Oto jest pytanie. Trawe-
stując ów słynny wers pewnego dramaturga ze
Stratfordu, dochodzę do wniosku, iż do końca
świata będziemy czuć niedosyt, słuchając ko-
lejnych udoskonalanych wzmacniaczy, no
cóż, taka już nasza natura. Ale może właśnie
prezentowany wzmacniacz, zapowiadany pra-
wie dwa lata temu, spełni Wasze oczekiwania.
Jest to mostkowy wzmacniacz hybrydo-
wy oparty o wypróbowane układy lampowe
i nowoczesną technikę MOSFET. Na świe-
cie ukazało się sporo publikacji na ten temat
i to wszystko z powodu poszukiwań cieka-
wego brzmienia. Niestety opracowanie mo-
jego wzmacniacza wymagało prawie dwóch
lat. Pierwsza publikacja na ten temat ukaza-
ła się w czerwcowym EdW 2001 roku.
Chciałbym podziękować Czytelnikom za za-
interesowanie moją publikacją. Otrzymali-
śmy masę listów w tej sprawie. Szczególnie
chciałbym podziękować Panu Tomaszowi
Jezuskowi z Jeleniej Góry, który zadał sobie
sporo trudu, żeby zdobyć mój numer telefo-
nu, aby podzielić się swoimi ciekawymi
uwagami na ten temat, tyle wstępu - przejdź-
my do meritum.
Zbudowałem wzmacniacz pod „klucz”.
Jest to urządzenie w zgrabnej obudowie profe-
sjonalnej 2U, które może być montowane
w racku lub w stojaku technicznym. Prezento-
wany wzmacniacz lampowo-mosfetowy jest
dwukanałowym lub czterokanałowym urzą-
dzeniem mogącym oddać moc rzeczywistą,
w zależności od konfiguracji, 4x80W lub
2x250W . Przy projektowaniu kierowałem się
potrzebami przeciętnego użytkownika urzą-
dzeń elektroakustycznych, jak i bardziej wyra-
finowanych, traktujących zawodowo dźwięk
słuchaczy.
Moje próby skojarzenia techniki lampo-
wej z układami mocy typu MOSFET, w po-
czątkowej fazie projektowania
wzmacniacza, miały ciężki prze-
bieg. Wzmacniacz lampowy, niezależnie od
tego, czy jest to przedwzmacniacz, czy też
końcówka mocy, wymaga zasilania wysokim
napięciem, a do tego dochodzi konieczność
żarzenia włókien grzejników katod lamp. Nie
jest to jednak największa niedogodność, po-
jawił się bowiem problem nie-
dopasowania impedancyjnego
przedwzmacniacza lampowego
ze wzmacniaczem MOSFET.
Układy lampowe charakteryzują
się niestety bardzo dużą impe-
dancją wewnętrzną. Dotyczy to
wejść i wyjść układu, a są to set-
ki k
Ω. Do tego dochodzi duży
współczynnik szumowy (efekt
śrutowy). Znaczącą wadą lamp,
szczególnie pentod napięcio-
wych, jest zjawisko mikrofono-
wania. Lampa zachowuje się
wtedy jak mikrofon pojemnościowy, a rolę
membrany pełnią tutaj siatka i anoda. Dla-
czego mimo tych niezaprzeczalnych wad
lampy przeżywają tryumfalny comeback?
Odpowiedź na to pytanie zawarłem w dalszej
części artykułu.
2
2
6
6
6
6
3
3
/
/
A
A
H
H
y
y
b
b
r
r
y
y
d
d
o
o
w
w
y
y
w
w
z
z
m
m
a
a
c
c
n
n
i
i
a
a
c
c
z
z
l
l
a
a
m
m
p
p
o
o
w
w
o
o
-
-
m
m
o
o
s
s
f
f
e
e
t
t
o
o
w
w
y
y
2
2
x
x
2
2
5
5
0
0
W
W
l
l
u
u
b
b
4
4
x
x
8
8
0
0
W
W
Dane techniczne wzmacniacza
1. Moc wyjściowa - do 250W RMS 4
Ω/praca w trybie dwukanałowym
2. Moc wyjściowa - do 200W RMS 8
Ω/praca w trybie dwukanałowym
3. Moc wyjściowa - do 80W RMS 4
Ω/praca w trybie czterokanałowym
Zniekształcenia nieliniowe: 1. 250W RMS 0,4% THD
2. 200W RMS 0,4% THD
3. 80 W RMS 0,1% THD
Impedancja wejść głównych symetrycznych - 10k
Ω w całym paśmie
Impedancja wejść dla trybu czterokanałowego - 100k
Ω w całym paśmie
Pasmo przenoszenia wzmacniacza - płasko od 10Hz do 80kHz
Poziom szumów (nieważone) - 80dB
Układ wyciszania automatycznego (muting), który umożliwia
wyłączenie wzmacniacza w przypadku chwilowego zaniku zasilania
Wzmacniacz posiada 6 wejść - 2 główne do pracy mostkowej
i 4 do pracy czterokanałowej
Rys. 1
Projekty AVT
+++
+++
14
Elektronika dla Wszystkich
Opis układu
Schemat blokowy wzmac-
niacza lampowo-mosfeto-
wego przedstawiony zo-
stał na rysunku 1. Jak
widać, wzmacniacz skła-
da się z czterech głów-
nych modułów: przed-
wzmacniacza lampowego,
modułu sterowania, mo-
dułów mocy i zasilacza.
Przedwzmac-
niacz lampowy
Na rysunku 2 pokazany
jest schemat przed-
wzmacniacza. Jest to
właściwie trójstopniowy
wzmacniacz oporowy,
zrealizowany na popular-
nych triodach ECC-82,
specjalnie skonstruowa-
nych do tego celu (apli-
kacja ECC-82 przedsta-
wiona została na rysun-
ku 3). Pierwsza połówka tej lampy (V1A)
pełni rolę wzmacniacza napięciowego, który
jest sprzężony galwanicznie z odwracaczem
fazy (V1B). Ten stopień (druga połówka
ECC-82) nie wzmacnia. Jego wzmocnienie
wynosi <1. Ma on za zadanie jedynie od-
wrócić o 180
o
fazę sygnału sterującego dwo-
ma wzmacniaczami mocy. Otrzymujemy za-
tem z katody i anody drugiej połówki ECC-
82 (V1B) dwa sygnały o jednakowych ampli-
tudach ale o przeciwnych fazach. Tu właśnie
leży tajemnica dużej sprawności wzmacnia-
czy przeciwsobnych PUSH-PULL. Ta wła-
śnie zasada legła u podstaw współczesnych
wzmacniaczy mostkowych. Wróćmy jednak
do naszego układu lampowego. Pojawił się
problem wysokiej amplitudy sygnału. Wyno-
si ona bowiem aż 7V, a impedancja wejścio-
wa tego odwracacza równa się 150k
Ω. Do
wejścia tego przedwzmacniacza, w trakcie
testu, doprowadzony został sygnał o pozio-
mie 0,775V/0dB/1kHz stanowiący odniesie-
nie przyjęte w telekomunikacji. Przedwzmac-
niacz ten, zwany też „katodyną”, wzmacnia
sygnał dziesięciokrotnie, czyli około 20dB.
Wszystko się zgadza. Siatka pierwsza lamp
wymaga tak dużego napięcia sterującego nie-
zbędnego do odpowiedniego wysterowania
końcówki mocy.
Poza tym, tak duża amplituda odwracacza
fazy jest konieczna do prawidłowego funk-
cjonowania transformatora wyjściowego
wzmacniacza, który jest elementem wybitnie
nieliniowym. Wymaga więc objęcia głębo-
kim, ujemnym sprzężeniem zwrotnym 20dB.
Wzmacniacze MOSFET (cztery kity
AVT-2153), które pracują w moim wzmac-
niaczu, do pełnego wysterowania wymagają
sygnału 0dB. Nie pozostaje nam nic innego,
jak ten sygnał z odwracacza stłumić. Tylko
jak? Po pierwsze, należy
wprowadzić ujemne sprzęże-
nie zwrotne między wejściem
układu
przedwzmacniacza
a wyjściem odwracacza. Nie-
stety, impedancja wyjściowa
inwertera fazy jest zbyt duża,
wynosi bowiem 150k
Ω,
a z kolei impedancja wejścio-
wa na katodę pierwszej po-
łówki ECC-82 jest mała i wy-
nosi zaledwie 7,8k
Ω. W tej
sytuacji, z powodu niedopaso-
wania impedancyjnego układ
nie będzie funkcjonować. Je-
dynym sensownym rozwiąza-
niem jest zastosowanie trio-
dowego przemiennika impe-
dancji (wtórnik katodowy),
który działa podobnie jak
wtórnik emiterowy. Charakte-
rystyczną cechą takich prze-
mienników jest ich duża impe-
dancja wejściowa i bardzo
mała impedancja wyjściowa.
Dlatego też problem ten roz-
wiązały owe wtórniki, dzięki
którym mogłem stłumić sy-
gnał przedwzmacniacza trzy-
krotnie tj. ok. 10dB.
Dlaczego tylko 10dB, a nie
20dB? Dlatego, iż dalsze
zwiększanie głębokości ujem-
nego sprzężenia zwrotnego nie
zmniejszało już szumów i znie-
kształceń nieliniowych, a jedynie obciążało
zbytnio wyjście wtórnika katodowego. Dla
przykładu podam, że rezystor R25, który usta-
lał głębokość „pętli” na -10dB, ma wartość
39,4k
Ω. Aby zejść z pętlą na -20dB, trzeba by
zredukować jego wartość do 600
Ω. Niestety,
oporność taka źle wpływała na pracę układu.
Pozostałe 10dB postanowiłem zredukować na
dzielniku napięcia, który jest właściwie czwór-
nikiem zawierającym dodatkowo rezystor
Rys. 2
Rys. 3
Projekty AVT
nastawny – bardzo ważny przy kalibracji
wzmacniacza. On to właśnie ustawia syme-
trię napięć sterujących mostek. Tłumik ten
połączony jest z wyjściami wtórników kato-
dowych. Poprawia także parametry szumowe
przedwzmacniacza o co najmniej 10dB.
W efekcie tych wszystkich zabiegów sy-
gnał podany na wejście siatki pierwszej
przedwzmacniacza zostaje przesunięty w fa-
zie w drugim stopniu, a dalej przez wtórniki
impedancji o rezystancji wyjściowej 5k
Ω,
doprowadzony zostaje do dwóch końcówek
mocy, których impedancja wejściowa wyno-
si 22k
Ω.
Widzimy tu wyraźnie, iż zostały spełnio-
ne warunki dopasowania napięciowego wyj-
ście-wejście, a także warunki dopasowania
impedancyjnego. Impedancja źródła sterują-
cego tor elektroakustyczny powinna być wie-
lokrotnie mniejsza od wejścia urządzenia ste-
rowanego. Impedancja wyjściowa wtórnika
katodowego wynosi około 5k
Ω. Impedancja
wejścia wzmacniacza MOSFET to ok. 22k
Ω.
Mamy więc sytuację idealną. Zrealizowany
został także warunek dopasowania napięcio-
wego. Na wyjściu źródła, czyli wtórnika ka-
todowego za tłumikiem, napięcie wynosi
0,775V, czyli tyle co na wejściu przed-
wzmacniacza. Taka wartość jest potrzebna
do pełnego wysterowania układu mostkowe-
go wzmacniacza.
Przedwzmacniacz można zmontować na
płytce drukowanej pokazanej na rysunku 4.
W czterokanałowym trybie pracy (4x80W/
4
Ω), jak również w dwukanałowym mostko-
wym (2x250W/4
Ω; 2x200W/8Ω) potrzebne
są dwie płytki drukowane przedwzmacnia-
cza. Jedna płytka wystarczy podczas monta-
żu wzmacniacza o mocy 2x80W/4
Ω.
Czterokanałowy tryb pracy
przedwzmacniacza
Przełącznik trybu pracy podaje napięcie na
cewki przekaźników: P1, P2, P3, tym samym
przekaźnik P1 zwiera siatkę sterującą triody
przedwzmacniacza do masy, przekaźnik P2
odłącza wejścia wtórników katodowych od
inwertera fazy i przełącza na dodatkowe wej-
ścia wzmacniacza czterokanałowego.
Zbędny stał się w związku z tym dziesię-
ciodecybelowy tłumik, ponieważ przekaźnik
P3 przełącza wejścia mostka mocy wprost do
katod wtórników. Tłumienie sygnału stało się
zbędne, ponieważ wtórniki katodowe nie
wzmacniają, wręcz przeciwnie, lekko go tłu-
mią.
Moduł sygnalizacji
i sterowania
Każde współcześnie produkowane urządze-
nie elektroniczne lub elektryczne wyposażo-
ne jest w małe „centrum dowodzenia”. Rolę
tę pełni zazwyczaj procesor lub EPROM.
Przystępując do projektowania wzmacnia-
cza, brałem pod uwagę zastosowanie proce-
sora, który by sterował podstawowymi funk-
cjami mojego urządzenia, trybem pracy, au-
tomatycznym wyciszaniem i przełączaniem
wejść i wyjść wzmacniacza. Zdałem sobie
jednak sprawę, iż średnio zaawansowany lub
początkujący elektronik może źle tolerować
obecność mikroprocesorowych „wynalaz-
ków”. EPROM jako „serce” urządzenia wy-
maga także elementów wykonawczych (ko-
mutacyjnych). Zwykle są to CMOS-y albo
przekaźniki. Po co jednak kompli-
kować sobie życie?
Działanie mojego modułu jest
niezwykle proste. Można spokojnie
obyć się bez procesora, a całą „ro-
botę” wykonają dwa małe przeka-
źniki!
Spójrz teraz na schemat modułu
sterowania (na rysunku 5).
Głównym zadaniem tego ukła-
du jest dostarczenie w sposób kon-
trolowany napięć sterujących do
wzmacniacza, a więc do przekaźni-
ków i transoptorów modułu mocy
a także do przedwzmacniacza lam-
powego. Moduł sygnalizacji zasila,
poprzez dwusekcyjny wyłącznik
trybu pracy, przekaźniki znajdujące
się na płytce przedwmacniacza
lampowego (P1, P2, P3), które
przełączają się jednocześnie. To sa-
mo napięcie podane jest także na
przekaźnik przełączający uzwoje-
nia transformatora sieciowego.
Włączanie tego napięcia realizuje
pierwsza sekcja przełącznika dwu-
sekcyjnego. Druga sekcja tego
przełącznika w trakcie przełączania
na krótko przerywa obwód układu
MUTE, skutecznie tym samym
wyciszając wzmacniacz. Gwaran-
tuję Wam, że nie usłyszycie trza-
sków komutacyjnych w trakcie
przełączania trybu pracy wzmac-
niacza.
Moduł sterowania zawiera
także układ czuwający, zreali-
zowany na przekaźniku B
(PK2). Układ czuwający ma za
zadanie, w przypadku chwilo-
wego zaniku zasilania sieci,
automatycznie wyciszyć
wzmacniacz. Styki tego prze-
kaźnika na moment przerywają
obwód układu MUTE i powo-
dują wyciszenie wzmacniacza.
Po pojawieniu się zasilania
wzmacniacz jest w stanie wy-
ciszonym i należy ponownie
włączyć przycisk ON.
Na koniec zostawiłem „ser-
ce” modułu - układ MUTE.
Zrealizowany on został na
przekaźniku A (PK1). Zasada
działania tego systemu jest
prosta. Wykorzystałem zjawisko „samopod-
trzymania”, tzn. że uzwojenie tego przeka-
źnika jest zasilane poprzez jego własne styki,
a więc przekaźnik podtrzymuje styki tak dłu-
go, dopóki nie przerwiemy na moment ob-
wodu zasilania cewki. Aby ponownie go
włączyć, należy przycisnąć niestabilny
włącznik ON (S1). Aby wyciszyć wzmac-
niacz, wciskamy włącznik niestabilny OF
15
Elektronika dla Wszystkich
Rys. 4
Rys. 5
Projekty AVT
(S2), przerywając w ten sposób na chwilę ob-
wód cewki przekaźnika.
Poprzez styki przekaźnika A dostarczamy
napięć do transoptorów układu MUTE
w końcówkach mocy a także do przekaźni-
ków odłączających głośniki od końcówek
mocy. Napięcie na transoptorach i przekaźni-
kach mocy pojawia się jednocześnie, gwa-
rantuje to bezpieczną pracę wzmacniacza,
a także daje 100% pewność, iż nasze głośni-
ki nie zostaną uszkodzone.
Moduł sterowania można zmontować na
płytce uniwersalnej.
Moduł mocy
Do budowy tej części urządzenia wykorzy-
stałem znajdujące się w ofercie AVT kity
wzmacniacza mocy 100W (AVT-2153),
opracowane przez Pana Piotra Góreckiego.
Dlaczego wybrałem tę ofertę? Z kilku
powodów...
Zdecydowały o tym względy eksploata-
cyjne, a także wyjątkowe walory brzmienio-
we owego wzmacniacza, a jest to ,,płytka”
oparta o nowoczesny układ scalony SGS
Thompson o oznaczeniu TDA7294. Układ
ten umożliwia wykonanie wzmacniacza
o doskonałych parametrach dynamicznych,
a poza tym zawiera w sobie stopień wyjścio-
wy zrealizowany na tranzystorach MOSFET,
a jak wiadomo, MOSFET-y „grają lampo-
wo”. Ten projekt posiada jeszcze jedną cenną
rzecz, a mianowicie funkcję MUTE. Autor
tego opracowania w sposób zupełnie genial-
ny użył transoptora, który bezszumowo wy-
łącza i włącza wzmacniacz napięciem zmien-
nym lub wyprostowanym, ale bez użycia fil-
tru. W celu poprawienia liniowości w zakre-
sie dolnego pasma częstotliwości, wymieni-
łem kondensator C7 w pętli ujemnego sprzę-
żenia zwrotnego. Pojemność 10µF zamieni-
łem na 100µF. Zmieniłem też wartość kon-
densatora C1 470nF na 10µF tantalowy. Po
tych zmianach wzmacniacz przenosi płasko
częstotliwości od 10Hz do 80kHz, pomiaru
dokonałem przy mocy wyjściowej 5W.
Wszystkich, którzy są ciekawi szczegółów
kitu AVT-2153, odsyłam do artykułu
„Wzmacniacz 100W”, który ukazał się
w EdW w lipcu 1997 roku.
Cztery zakupione przeze mnie wzmacnia-
cze zostały zawieszone po dwa z każdej stro-
ny na specjalnie skonstruowanym korpusie,
który składa się z dwóch radiatorów złożo-
nych razem żeberkami do wewnątrz. W ten
sposób utworzony został tunel niezbędny do
wymuszonej cyrkulacji powietrza. Krążenie
podgrzanego powietrza „wymusza” wentyla-
tor umieszczony u wejścia kanału. Dlaczego
potrzebny jest aż tak wysoko sprawny system
chłodzenia?
Pamiętajcie! Radiator ten musi odprowa-
dzić nadmiar ciepła z dwóch wzmacniaczy
mostkowych. Pojedynczy wzmacniacz, który
oddaje przykładowo moc 20W, w parze z dru-
gim w układzie mostkowym i sterowany in-
werterem fazy oddaje prawie 80W mocy wyj-
ściowej! A więc ta moc wzrosła czterokrot-
nie. Jak już wspomniałem, pojawił się pro-
blem z oddaniem ciepła przez wzmacniacze
w konsekwencji wzrostu prądu i napięcia.
Moduł zasilania
Dobrze zaprojektowany zasilacz stanowi
podstawę sukcesu takiego przedsięwzięcia
jak budowa wzmacniacza mostkowego
o łącznej mocy wyjściowej 500W.
Przy sprawności tego urządzenia (klasa AB)
wynoszącej 60% będziemy zmuszeni do zasto-
sowania transformatora sieciowego o mocy ok.
700VA, z góry więc eliminujemy rdzeń na bla-
chach EI. Transformator zbudowany w tej tech-
nologii byłby duży, ciężki oraz kosztowny. Po-
zostaje jeszcze „toroid”. Transformatory takie
wykonywane są jednak na zamówienie i nie
proponuję nawijania ich samodzielnie. Poza
tym, transformator toroidalny wymaga umiejęt-
nego włączania do sieci. W szereg uzwojenia
pierwotnego należy włączyć rezystor ok.
15
Ω potrzebny do zredukowania prądu im-
pulsu występującego w chwili włączenia
transformatora. Rezystor ten należy z kolei
zewrzeć, gdy wzmacniacz zacznie pracować.
Dalszy opis dotyczy tylko tych Czytelni-
ków, którzy pragną zbudować wzmacniacz
2x250W. Jeśli zamiarem jest budowa urzą-
dzenia o mocy wyjściowej 2x100W/4
Ω lub
2x120W/8
Ω, to można spróbować taki trans-
formator zaprojektować samodzielnie lub ku-
pić gotowy. Na warszawskim Wolumenie leżą
na stoiskach całe stosy transformatorów, „toro-
idy” oraz na blachach EI. Wykonując transfor-
mator samodzielnie, należy pamiętać o napię-
ciu sieci 230V, oraz o fakcie, że bez obciążenia
napięcie na wtórnym uzwojeniu jest większe
od żądanego. Nie można też zapominać:
- o gęstości prądu na mm
2
przewodu nawojo-
wego (Ag, Cu),
- przekroju kolumny środkowej rdzenia dla
blach EI
- o liczbie zwojów na Wolt.
Zakładam, że znane są Wam zasady pro-
jektowania transformatorów. Bez tej wiedzy
nawet nie próbujcie zaczynać, bo stracicie
pieniądze i czas.
Schemat ideowy zasilacza przedstawiony
został na rysunku 6.
W moim wzmacniaczu potrzebna jest
moc 2x100W/4
Ω jaką konsumują profesjo-
nalne kolumny firmy STUDER. Proszę spoj-
rzećteraz na transformator sieciowy. Posiada
on 4 sekcje uzwojenia, każda po 13V/10A.
Uzwojenia te, w zależności od potrzebnej
mocy wyjściowej urządzenia, łączymy rów-
nolegle po dwie sekcje dla mocy wyjściowej
2x100W/4
Ω i szeregowo po 2 sekcje dla mo-
cy wyjściowej 2x180W/8
Ω.
Chciałbym poświęcić teraz trochę miejsca
zasilaczowi wysokiego napięcia części lam-
powej wzmacniacza. Zdobycie transformato-
ra wysokiego napięcia w dobie obwodów
16
Elektronika dla Wszystkich
Rys. 6
Projekty AVT
17
Elektronika dla Wszystkich
scalonych graniczy z cudem. Trzeba było za-
stosować fortel. Udało mi się uniknąć rozbie-
rania starych odbiorników lampowych w po-
szukiwaniu upragnionego transformatora. Na
Wolumenie kupiłem transformator sieciowy
220V/14V – o mocy 20W, po czym odwróci-
łem go uzwojeniami. Uzwojenie wtórne sta-
ło się pierwotnym, a pierwotne wtórnym.
W ten sposób uzyskałem wymagane 300V.
Należy pamiętać, aby napięcie uzwojenia
pierwotnego zakupionego transformatora by-
ło tożsame z napięciem uzwojenia L-5 głów-
nego transformatora sieciowego wzmacnia-
cza. Tabela 1 prezentuje uzyskaną moc wyj-
ściową wzmacniacza w układzie mostkowym
w funkcji napięcia zasilania i obciążenia.
Oto zasady łącze-
nia uzwojeń wtór-
nych transformatora
sieciowego wzmac-
niacza (rysunek 7):
Dla uzyskania niż-
szego napięcia ±15V
zasilacza dla mocy
wyjściowej 100W –
4
Ω na kanał, uzwoje-
nia łączymy równole-
gle, czyli punkt 1 z 3,
a punkt 2 z 4.
Dla uzyskania wyższego napięcia ±28V
dla mocy wyjściowej 180 W – 8
Ω na kanał,
uzwojenia łączymy szeregowo, zwieramy
punkt 1 z 4 i rozwieramy punkt 2 z punktem 4.
Identycznego przełączenia dokonujemy na
L-3 i L-4. Przełączenia tych uzwojeń realizuje
czterosekcyjny przekaźnik, posiadający styki
i zestyki typu R-15 (prąd styków po 10A).
Montaż i uruchomienie
Kiedy znajdziesz dobrą obudowę i radiatory
z dużymi żeberkami, możesz montować urzą-
dzenie. Transformator sieciowy należy umieś-
cić jak najdalej od płytek „lampowych”
i transformatorów wejściowych. Elektrolity
powinny znajdować się jak najbliżej koń-
cówek mocy, łącz je grubym drutem, połącze-
nia lutowane muszą być dobrze przegrzane.
Wejściowe transformatory symetryzujące
(np. produkcji „Cenrit” - o przekładni zmniej-
szającej 3x) muszą być obudowane ekranem
magnetycznym, a to z uwagi na rozproszone
pole magnetyczne transformatora sieciowego.
Masa mechaniczna, czyli masa obudowy
wzmacniacza, musi być połączona z masą
elektryczną to jest z „zerem” głównego zasi-
lacza. W praktyce zwieramy obie masy
w okolicach transformatora sieciowego.
Po włączeniu zasilacza zaświeci się dioda
LED D1 wyłącznika „OFF” . Sprawdź napię-
cia na elektrolitach głównego zasilacza.
Zmierz napięcie anodowe.
Ciąg dalszy na stronie 22.
Wykaz elementów
Przedwzmacniacz (1)
Rezystory
R1,R21,R22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1kΩ
R2,R13,R14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1MΩ
R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220kΩ 1%
R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7,8kΩ 1%
R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100kΩ
R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30kΩ 0,5W
R7,R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .150kΩ 1%
R9,R10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470kΩ
R11,R12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100kΩ
R15,R18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2kΩ
R16,R17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47kΩ
R19,R20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51kΩ
R23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51kΩ
R24 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6,14kΩ 0,5W
R25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .39,4kΩ
Kondensatory
C1,C6,C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22nF
C12,C13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
C14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2µF/250V
C2,C10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/250V
C3-C5,C11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF/250V
C15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF/400V
C8,C9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V
Inne
D1-D3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4148
P1-P3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .przekaźnik DS2Y 12V
V1,V2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .lampy ECC82
Podstawki pod lampy
Moduł sterowania
R1,R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1,2kΩ
C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2µF/35V
D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED czerwona
D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED zielona
D3,D4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BAVP19
M1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .mostek Graetza 1A
PK1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dwusekcyjny przekaźnik 12V
PK2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .jednosekcyjny przekaźnik 12V
S1,S2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .włącznik niestabilny
S3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .dwusekcyjny przełącznik
Zasilacz
R1,R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,4kΩ
R3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2kΩ
R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1kΩ 2W
R5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100kΩ 2W
C1-C8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6800µF/40V
C9,C10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470nF
C11,C12 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1000µF/25V
C13,C14 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1000µF/16V
C15,C16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47µF/400V
C17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF ceramiczny
C18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/25V
M1,M2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .mostek Graetza 20A
M3-M6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .mostek Graetza 1A
D1,D2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED
U1-U3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LM7812
B1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BT 3,15A
B2,B3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10A
B4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1,6A
TR1 . . . . . . . . . . . . . .transformator 700W (patrz schemat)
TR2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .transformator 220V/14V 10W
Moduł mocy
D1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .BAVP-19
PKM . . . . . . . . . . . . . . . . .przekaźnik 12V 30A
Kity AVT-2153 – „Wzmacniacz 100W” z EdW 7/1997
Płytka ddrukowana jjest ddostępna ww sieci
handlowej AAVT jjako kkit sszkolny AAVT-22663/A.
Projekty AVT
U
zas
15V
16V
20V
22V
25V
P
w y
90W
116W
160W
200W
250W
U
zas
20V
22V
25V
30V
P
w y
80W
120W
140W
200W
4Ω
Ω
8Ω
Ω
Rys. 7
Tabela 1