1

   

JOLANTAAUGUSTYŃSKA

(O/NowySącz)

II posiedzenie ZG PTT X kadencji za nami

23 lipca 2016 roku w siedzibie PTT w Krakowie odbyło się II posiedzenie Zarządu Głównego PTT X kadencji. Zebranie

poprowadziłprezesWojciechSzarota,nawstępieprzedstawiającproblematykę,którązarządpodczaszebraniawiniensięzająć.

Prezesomówiłbilansotwarcia.Jako,żedokumentacjafinansowazostaładopierowtymdniuprzekazanaskarbnikowi,jestona

na chwilę obecną niepełna. Najpilniejsze zobowiązania Towarzystwa zostaną uregulowane, tym niemniej pełen obraz będzie

widocznydopieropouzyskaniudostępudokontaPTT(będzietomożliwepozmianachwKRS).Przywróconotakżeodbieranie

pocztyzadresównaserwerzeptt.org.plodpowiadającnawielezaległejkorespondencjizpoprzedniejkadencji.

Drugimbardzoważnymzagadnieniembyłakwestiawydawniczaidystrybucyjna„PamiętnikaPTT”.Zgodniezwcześniejszymi

ustaleniami,redakcjąnajbliższego,25.tomuzajmiesięBarbaraMorawska‐Nowak,abędzieonpoświęconyuczonymzwiązanym

z górami i PTT. Za redakcję kolejnego rocznika (t. 26) będą odpowiedzialni Szymon Baron i Tomasz Kwiatkowski, a jego

tematykabędziezwiązanazgóramiWielkiejBrytaniiiIrlandii.

KolejnympunktemzebraniabyłopowołanieKomisjiprzyZarządzieGłównymPTT.Uchwalononastępujące:



Komisjahistoryczna:J.Machulik(przewodniczący),Z.Jaskiernia,B.Morawska‐Nowak.



Komisja statutowo‐prawna: Z. Jaskiernia (przewodniczący), T, Gawlik, P. Myślik (R. Bułka – zaproponowany do współ‐

pracyzkomisją).



Komisjaochronyśrodowiska,politykiekologicznejiochronyzabytków:J.Mikołajczyk(przewodnicząca),G.Jedlikow‐

ska,B.Morawska‐Nowak,P.Myślik.



KomisjaGOT:R.Lichota(przewodniczący),Sz.Baron,J.Foszcz,G.Jedlikowska,W.Łoboz,B.Rapalska,R.Stanisławski.



Komisjaorganizacyjno‐techniczna:R.Stanisławski(przewodniczący),D.Wójcik.



Komisja ds. członkostwa honorowego i wyróżnień: T. Kwiatkowski (przewodniczący), Sz. Baron, J.P. Krakowski,

B.Morawska‐Nowak(M.Zaremba‐zaproponowany).



Komisjaznakarska:J.P.Krakowski(przewodniczący),W.Łoboz,R.Lichota,B.Stecz,St.Tomaszek.



Osobaodpowiedzialnazakontaktzmediami:T.Kwiatkowski.



Osobaodpowiedzialnazakontaktzoddziałami:Sz.Baron.

Zokazjizbliżającegosięjubileuszu35.rocznicyreaktywowaniaPTT,ustalono,zgodniezuchwałąXSprawozdawczo‐Wyborczego

ZjazduDelegatówPTT,żespotkaniewkrakowskimKlubieDziennikarza„PodGruszką”(lubwinnymlokalu,jeślitambędzieto

niemożliwe) odbędzie się 8 października 2016 roku. Zaplanowano terminy dwóch ogólnopolskich spotkań oddziałów PTT.

Pierwszym będzie jesienne spotkanie w dniach 17‐19 listopada 2016 r., organizowane przez oddział Nowy Sącz, a kolejnym

zimowespotkaniewdniach27‐29stycznia2016r.organizowaneprzezoddziałwOstrowcuŚwiętokrzyskim.

WtrakciewolnychwnioskówomówionopostępyprowadzonychpracremontowychwsiedzibiePTT,postępypraczwiązanych

zzajęciemstanowiskaprzezPTTwsprawieprywatyzacjiPolskichKoleiLinowych(uchwałazeZjazdu),pracenadopiniowaniem

powstaniaTurnickiegoParkuNarodowegoorazzałożeniaiproblematykęogólnopolskiegokonkursuwiedzyogórach(uchwała

zeZjazdu),któryzarządjestzobligowanyprzygotować.PostanowionorównieżprzywrócićiwdrożyćnadawanieprzezZGPTT

DyplomuUznaniatyminstytucjomiorganizacjom,którewspomagajądziałalnośćposzczególnychoddziałów.

KolejnezebranieZarząduGłównegozaplanowanona8października2016r.ogodz.10‐tejwsiedzibieZGPTTwKrakowie,zkolei

posiedzeniePrezydiumZGna17listopada2016r.,bezpośrednioprzedrozpoczęciemOgólnopolskiegoSpotkaniaOddziałówPTT.

WojciechSzarotapodziękowałzebranymzaprzybycieiaktywneuczestnictwo.Natymzebraniezakończono.

█

PamiątkowezdjęcieuczestnikówIIposiedzeniaZGPTTXkadencjiwKrakowie

2

  

Z życia ZG PTT

Czyste Tatry 2016

Jakcorokuwakcję„CzysteTatry”angażująsięmniejszelubwiększegrupyzPolskiegoTowarzystwaTatrzań‐
skiego.WtegorocznymsprzątaniutatrzańskichszlakówwzięliudziałprzedstawicieleoddziałówPTTzBielska‐
BiałejiŁodziorazSzkolnegoKołaPTT„Diablaki”zDąbrowyGórniczej.Ichrelacjeztegowydarzeniazamieszczamy

poniżej.

OddziałPTTwBielsku‐Białej

CorocznątradycjąOddziałuPTTwBielsku‐Białejjestuczestni‐
ctwowakcji„CzysteTatry”.Nieinaczejbyłoiwtymroku.Ośmio‐
osobowagrupawybrałasięwsobotniporanekwTatryZachodnie.

PodojechaniudoZakopanego,swojekrokiskierowaliśmy

najpierw na Równię Krupową. Szybka rejestracja, odbiór „start
packów”(tradycyjniezabrakłomałychkoszulekdladzieciaków)
ipokilkunastuminutachbyliśmyjużuwylotuDolinyStrążyskiej.
Przebraniwtegorocznepamiątkowekoszulki,zidentyfikatorami
naszyjachweszliśmyjakowolontariuszenaterenTatrzańskiego
ParkuNarodowego.

Natychmiastpowejściunaszlakprzystąpiliśmydoposzu‐

kiwaniaśmieci.Poszukiwania,bopracownicyiwolontariusze
TPN przez cały rok dbają o czystość najwyższych gór Polski.
Bujna roślinność nie ułatwiała nam zadania, lecz i tak udało
namsięznaleźćdwiebutelki,kilkanaściepuszek(główniepo
piwach)icałemnóstwodrobniejszychśmieci.Najbardziejocho‐
czośmieciposzukiwalinajmłodsi:Zosia,AnielkaiPaweł,lecz

potenajtrudniejszedowyciągnięciaśmiecischodzilioczywiście
dorośli.

Po dojściuna Polanę Strążyską zrobiliśmy dłuższy odpoczy‐

nek,poczympowędrowaliśmy,dalejsprzątając,wstronęwodo‐
spaduSiklawica.DalszaczęśćnaszejwędrówkitoŚcieżkanad
Reglami,którądotarliśmynaCzerwonąPrzełęcz,skądwysko‐
czyliśmynacelnaszejwycieczki–SarniąSkałę.Pięknywidok

namajestatycznyGiewontzrekompensowałnamtrudyspowodo‐
wanebardzoparnąpogodą.Zrobiliśmytutajzdjęciegrupowe.

PopowrocienaCzerwonąPrzełęczruszyliśmydalejczarnym

szlakiem,bypokilkunastuminutachskręcićzażółtymiznakami
wDolinęBiałego.Ujejwylotuzostawiliśmyzebrane

 

śmieci–

zaledwieokoło100litrów.

Itunasuwasiępewnerefleksja–natrasiemijaliśmysporo

grupek w koszulkach akcji „Czyste Tatry” z identyfikatorami
wolontariuszy,zjednąokołodwudziestoosobowągrupąmija‐
liśmy się w zasadzie na całej naszej trasie… i naprawdę nie‐
wieleosóbniosłozesobąworkinaśmieci.Większośćpotrak‐
towałaakcjęjakobezpłatnąprzepustkębywejśćnaterenTatrzań‐
skiegoParkuNarodowego.Chybanieotochodziłoorganizato‐

romakcji,prawda?Spotykaliśmyteżludzi,którzywidzącnas
zworkamipostanawialiwrzucićswojeśmiecidonaszychwor‐
ków…Edukowaliśmyichkażdorazowo,żewytworzoneśmieci
należyzesobąznieśćzgór,cospotykałosięzdziwnymodbio‐
rem–straszne…

NaparkinguwylotuDolinyStrążyskiejwróciliśmyŚcieżką

pod Reglami, w dalszym ciągu zbierając śmieci. Nie byliśmy

dzisiaj jednak jedyną grupą z Oddziału PTT w Bielsku‐Białej,
którawzięłaudziałwakcji„CzysteTatry2016”,bowiemnieco
późniejwDolinęStrążyskąwystartowałalicznagrupaSzkolnego
KołaPTT„Diablaki”zDąbrowyGórniczej,któradosprzątania
wybrała nieco inną trasę skręcając na Polanie Strążyskiej nie
wlewo,jakmy,leczwprawowstronęDolinyMałejŁąki.

SzymonBaron

SzkolneKołoPTT„Diablaki”wDąbrowieGórn.

W sobotni poranek 2 lipca 2016 roku o godzinie 5.30 przed
głównym wejściem do Szkoły Podstawowej nr 18 stawiła się
53‐osobowa grupa turystów,którzy postanowili wziąć udział

w akcji „Czyste Tatry 2016”. Akcji, w której jako koło „Dia‐
blaki”braliśmyoficjalnieudziałporazdrugi,chociażdlakilku
osóbbyłotojużczwarteuczestnictwowtatrzańskichporządkach
wramachtejakcji.

TrasędoZakopanegopokonaliśmyszybkoisprawnie.Tuż

pogodzinie9.00byliśmyjużnaRówniKrupowej,gdziedoko‐
naliśmy oficjalnej rejestracji grupy SK PTT „Diablaki” oraz ode‐
braliśmy„startpacki”.Takwyposażenidojechaliśmynaparking
niedalekoDolinyStrążyskiej.

Czekałtamnanasnaszdzisiejszyprzewodniktatrzański,za‐

kopiańczyk,znanyjużnamPanHubertJarzębowski.PanHubert

wprowadziłnaswmagicznąatmosferęTatr,przedstawiłtrasę
naszej dzisiejszej wędrówki oraz zasady obowiązujące podczas
wędrówkinaterenieTatrzańskiegoParkuNarodowego.

Trasanaszejdzisiejszejwędrówkiwyglądałanastępująco:Dolina

Strążyska–PolanaStrążyska–PrzełęczwGrzybowcu–Dolina
MałejŁąki–DolinaKuDziurze.Podczastrwanianaszejwęd‐
rówki nasz przewodnik przy każdej nadarzającej się okazji

wbarwny,malowniczy,ciekawy,niepowtarzalnysposóbopo‐
wiadałnamootaczającejnasprzyrodziezarównotejożywionej,
jakinieożywionej;oludziachzwiązanychzTatrami,okulturze
ihistoriiludzimieszkającychupodnóżaTatr.WBacówceuJaśka

BielszczanienaSarniejSkale

DiablakiwDolinieStrążyskiej

3

   

podReglamimieliśmyokazjęzobaczyćpracębacywyrabiającego
oscypki,atakżekupićiskosztowaćtychprzepysznychwyrobów.

Z radością muszę stwierdzić, że podczas prawie siedmio‐

godzinnejwędrówkitatrzańskimiszlakaminaodcinkuprawie
15kmzebraliśmyzaledwie150litrówśmieci.

Byłatojednazdłuższychjednodniowychimprezturystyki

kwalifikowanejSzkolnegoKołaPolskiegoTowarzystwaTatrzań‐
skiego„Diablaki”,ponieważzakończyłasięok.godziny23:30.
Dziękujęwszystkimuczestnikomzaobecność,zaangażowanie,

postawę podczas całego tego długiego dnia, zwłaszcza pod jego
zaskakującykoniec.

Szczególnepodziękowaniakierujędonaszegoprzewodnika

–HubertaJarzębowskiego,którydrugijużrazspołecznieizog‐
romnąpasjąpoprowadziłnaspotatrzańskichszlakach.Mamy
nadzieję, że spotkamy się jeszcze jesienią tego roku podczas

kolejnejtatrzańskiejimprezyturystykikwalifikowanejSKPTT
„Diablaki”.

NorbertOwczarek

OddziałPTTwŁodzi

TrojeprzedstawicieliOddziałuPTTwŁodzi(dwojeczłonków
ijedensympatyk)wzięłoudziałwakcji„CzysteTatry2016”.

Już w piątek, 1 lipca, wzięliśmy udział w pokazie filmów

oJerzymKukuczceispotkaniuzCecyliąKukuczkąiLeszkiem
Cichym.WsobotęwyruszyliśmyzKuźnicbyposprzątaćtatrzań‐

skieszlaki.PrzezDolinęJaworzynkiiPrzełęczpodKopamidotar‐
liśmynaHalęGąsienicową.SpodMurowańcażółtymszlakiem

weszliśmy na Kasprowy Wierch, skąd dalej zbierając śmieci,
zielonymszlakiemzeszliśmydoKuźnic.

PosprzątaniustawiliśmysięnaRówniKrupowej,gdziena

zakończenieakcjibyłwystępzespołuPiersi.

NinaMikołajczyk

█

ŁodzianiewdrodzenaHalęGąsienicową

Z życia Oddziałów

BRYGIDASORDYL

(K/Oświęcim)

Na Wielkim Choczu

Niedziela10lipca,godzina630.Tymrazemzebrałasiędwu‐

nastoosobowagrupa.Zanimruszymynagórskiszlakczekanas
około130kmjazdysamochodami.

Dlaczego właściwie idziemy na Chocz? Bo nigdy tam nie

byliśmy, a jego sylwetka, wyraźnie górująca nad okolicznymi
szczytami, intrygowała wiele razy. Spodziewamy się pięknej
panoramy,prognozypogodysązachęcające.Zastanawiamysię,
czyznajdziemypodobieństwoznaszymiPieninami,skoropasmo

GórChoczańskichzbudowanejestgłówniezeskałwapiennych.
Jednichcąodpocząćpotygodniupracy,czasemtrudnejistre‐
sującej, a inni poczuć, że są już wakacje. Wypróbowanie
nowychbutówiochotanabryndzowehaluszkidołączamyrów‐
nieżdolistymotywatorów.

Możemypowiedzieć,żespełniłysięwszystkienaszeocze‐

kiwania. No może prawie wszystkie, bo zamiast bryndzowych

haluszkówmusiałnaszadowolićrównie„słowacki” vyprażeny
syricesnakovapolievka…RzeczywiścieGóryChoczańskieskła‐
dająsięzodrębnych,stożkowatychszczytówowysokości1100‐
1300mn.p.m.JedynieWielkiChocz„odskakuje”odresztyokil‐
kasetmetrów(1611mn.p.m.)

Śródleśne łąki zachwycają mnogością kwiatów. Ciekawe, czy

zainspirowały Kasię do namalowania jeszcze jednego obrazu

podtymtytułem?Mamrównieżnadzieję,żeAnia,jakzwykle,
rozpoznanaswoichfotografiachwymienianewprzewodniku:
zerwykuliste,skalniceokrągłolistneilicznegatunkistorczyków.
Porośnięte kwiatami skały pojawiają się dość licznie w partii
szczytowej.Bardzodobrawidocznośćpozwalanacieszyćoczy
wspaniałąpanoramą:odPilskaiBabiejGórypoprzezWysokie
TatryzGerlachemnaczele,dalejNiżneTatryzcharakterysty‐

cznymChopokiem,wreszcie,dobrzenamjużznana,MałaFatra.

Wycieczkękończymyposilającciałospecjałamikuchnisłowa‐

ckiej w najstarszej ponoć miejscowości regionu, u stóp skały,
naktórejwznosisięOrawskiZamek.

█

JERZYPIOTRKRAKOWSKI

(O/Mielec)

XX Nocna Górska Wyrypa

Wtegorocznej,jubileuszowejXX„NocnejGórskiejWyrypie”wzięło

udział15osób.TrzynaścieosóbprzyjechałobusemzMielcado
miejscowości Izby zabierając po drodze w Tuchowie jeszcze
jednegouczestnika(ŁukaszP.dotarłtamzKrakowa).Ostatnia
osoba,MirozeStarejLubovny(Słowacja)dołączyłdonaswŚniet‐
nicy.TamteżnaszągrupępobłogosławiłksiądzJózef,proboszcz
miejscowejparafii.

WIzbach,powykonaniupamiątkowychfotekcałaekiparu‐

szyławkierunkugranicy.Towarzyszyłnamwiatriblaskksię‐
życa, który przebijał się przez chmury. Pierwszy odpoczynek
nastąpiłnaszczyciekrólowejBeskiduNiskiego,czylinaLacko‐
wej(997m),anastępnypodOstrymWierchem.Kolejnakrótka
przerwanastąpiławRopkach.

Zkilkuprzyczyntrasęskróciliśmy,rezygnujączdojściado

wsi Czarna a decydując się na rozpalenie ogniska w pobliżu
drogiŚnietnica‐Hańczowa.Kiełbaskipieczonenaogniusmako‐
wały wybornie. Po wygaszeniu ogniska wyruszyliśmy busem
(którywmiędzyczasieprzyjechałnaogniskowąpolankę)wdro‐
gępowrotną.

█

4

  

JANSACHNIK

(O/Opole)

Na Łomnicę

W romantycznym okresie taternictwa nazywano ją „Królową
Tatr”i„StrażnicąZiemiSłowiańskiej”.Jestdrugimpodwzglę‐
dem wysokości szczytem tatrzańskim. Ma 2634 metry wyso‐
kości.WypiętrzającasięwewschodniejczęściTatrWysokich
najokazalej i najpiękniej przedstawia się Łomnica ze Spisza.
Najejwierzchołkuznajdujesiędużymurowanybudynekgór‐

nejstacjikoleilinowejzTatrzańskiejŁomnicyorazstacjameteo‐
rologiczna.Nagraniszczytowejjestusytuowanadlazwiedza‐
jącychkamiennapromenadaotoczonażelaznąbalustradą.Jak
pisze Witold H. Paryski w przewodniku taternickim „Tatry
Wysokie”jestklikadrógwiodącychnaŁomnicę,odpowiednich
dlaturystówwysokogórskich.Sątodrogiodłatwychdodość
trudnych m.in. „Droga Jordana”, uchodząca za najtrudniejsza

drogę turystyczna w Tatrach. Obecnie jednak żadna z tych dróg
niejestznakowana,choćniektóresąsztucznieułatwioneiubez‐
pieczoneklamramiiłańcuchami.Wszystkietedroginadająsię
więcjedyniedlaturystówbardzosprawnychiprowadzonych
przezprzewodnikówtatrzańskich.WidokzwierzchołkaŁomnicy
jestbardzorozległyiprzepiękny.Wieloletnieobserwacjepracow‐
ników placówek naukowych na Łomnicy stwierdziły, ze z jej

wierzchołkawszczególniesprzyjającychwarunkachwidaćpo‐
łacie czterecj państw oraz różne góry m.in. Śnieżkę w Karko‐
noszachiPradziadawJesenikach.

WśródwszystkichszczytówtatrzańskichŁomnicajestjed‐

nymznajsłynniejszych,onajbogatszejinajbardziejróżnorod‐
nej historii i zajmuje pozycję wyjątkową w dziejach taterni‐
ctwa i turystyki tatrzańskiej. Od dawna Łomnica jest jednym

z najbardziej popularnych miejsc dla celów wysokogórskich
wTatrach.

Wczerwcubr.reprezentacjaoddziałuopolskiegowliczbie

sześciuczłonkówisympatykówpostanowiławjechaćnaŁomnicę
kolejąlinowązTatrzańskiejŁomnicy.Tenemocjonujący„prze‐
lot”nagóramito6kmjazdyi1723mróżnicypoziomów.

Maja i Rysiek Passon kilka dni wcześniej odwiedzili Łom‐

nicękolejką,aleprzydużymzachmurzeniuideszczu.Naszczycie
mieliszczęścieimoglipodziwiaćodsłonięteokoliczneszczyty
i granie. I chciałoby się zacytować Asnyka „Góry wyszły jak
z kąpieli i swym łonem świecą czystym, w granitowej bieli
wtympowietrzuprzeźroczystym”.

NasząbaząwypadowąbyłaNowaLeśna,akwaterąpensjo‐

natJurajaGlejdura(nocleg11€,kolacja6€).Sympatycznigospo‐
darze na przywitanie poczęstowali nas winem i domową śliwo‐
wicą,anakolacjebyłyhaluszkizbryndzą.

Następnegorankanaszarodzina–mojecóryKasiaiAsia,

wnukMaciuśija,76‐letnidziadekpojechaliśmyautemdoTat‐
rzańskiejŁomicynalanovkę.Prognozyniebyłyoptymistyczne,
ale w realu nie było źle, a widoki gór zapierały oddech. Nie

mieliśmyrównieżproblemuzzakupembiletów.

Przedgodzina9‐tąwsiadamywgondolowąlanovkeipoprze‐

siadce jesteśmy przy Łomnickim Stawie. Tymczasem szczyt
Łomnicy zaczyna chować się w chmurach. Około godz. 10‐tej
startujemynaszczytwmałym15‐osobowymwagoniku.Kolej‐
kawznosisięcorazwyżej,awpewnympunkciezwisa263m
ponadskalnymterenem.Imwyżej,tymwiększa„ćma”.Poje‐

denastuminutachwysiadamyikierujemysięnataraswidokowy.
A tam wita nas śnieżyca i burza huczy wokół nas. Nic nam
innego nie zostaje jak schować się do środka i prezes J.S.
zamawia góralską herbatkę, po chwili chmury zaczynają się
chować. Znów wychodzimy na taras i nie wierzymy swoim
oczom, bo przed nimi mamy wyłaniające się wspaniałe tatrzań‐
skie olbrzymy – Durny (2625 m) na wyciagnięcie ręki, połu‐

panagrańWideł–„najzuchwalsza,najdzikszagrańtatrzańska”,
Kieżmarskie Szczyty; Baranie Rogi i inne. W dole zaś widać
ZielonyStawwDolinieKiezmarskiejazdrugiejstronyDolinę
PięciuStawówSpiskichiChatęTeryego.TylkoLodowyniechce
nam się pokazać i kąpie się w ciemnych chmurach. Patrzymy

ipodziwiamytewspaniałeszczytyidoliny.Ktoniebyłwtym
miejscuniejestwstaniesobietegowyobrazić.Nachodząmnie

wspomnienia,kiedytozmojążonąBasiąimoimprzyjacielem
WłodkiemRospondem(obojeodeszlijużnawiecznąwędrów‐
kęiktowieczyniesąwTatrach)–śmigaliśmyniczymtegórskie
kozice na Łomnicę przez Niemiecką Drabinę i Miedziane Ławki.
ZChatyTeryegoszliśmynaŁomnicędrogąJordana.Przyzero‐
wejwidocznościwylądowaliśmynaszczycieDurnego.Tobyły
czasy.„Tosenevrati”–jakpowiadająnasipołudniowisąsiedzi.

No cóż trzeba było wracać i pomyśleć, że godzinny pobyt na
wierzchołkutejgórydałtylesatysfakcjiipozwoliłnaprzeżycie
takich niesamowitych chwil, a tym samym pozwolił jeszcze
onichpomarzyćItuchciałobysięzacytowaćks.RomanaRogo‐
wskiego.:„GdywyruszamwTatry,czujęsięstaryiociężałyjak
ptakpozbawionyskrzydeł,alegdyznichwracam,jestemodmło‐

dzonyipełenżycia.”

Ten wyjazd znowu dał mi nadzieje, ze jeszcze w Tatry

wrócę i chciałoby się powiedzieć: „Umów się ze mną życie ‐
jeszczenadługielata,zostawmniewdzikimzachwycieizabierz
na koniec świata, bo nawet po śmierci moje serce w Tatrach
wiecznie żyć będzie”. Zapamiętałem ten piękny cytat z forum
tatrzańskiegoiwciążgopowtarzam.

█

PrzedobserwatoriumnaŁomnicy

NadŁomnickimStawem

5

   

Musimy być wyraziści

zWojciechemSzarotą,obecnymprezesemPTTrozmawia

KINGABURAS

KingaBuras:PodczasXZjazduDelegatówPTTwKuźnicach
zostałeśwybranyPrezesemZarząduGłównegoPTT.Gratuluję
tejzaszczytnejiodpowiedzialnejfunkcji,którejsiępodjąłeś.
Jaka jest Twoja wizja, którą będziesz realizował podczas
rozpoczętejkadencji?

Wojciech Szarota: Dziękuję bardzo, choć głęboko zdaję sobie
sprawężejesttozaszczytnaaleiodpowiedzialnafunkcja.Nie
startowałem do wyborów z jakąś wizją, czy programem. Nie
startowałemzprzyczynosobistych.Głębokozdajesobiespra‐
wę, że każda organizacja, również nasza potrzebuje dobrego
zarządzania,komunikacjidoioddolnej.Jajestemzwolennikiem

zarządzaniapoprzezdelegacjęuprawnieńtakdalekojaktojest
wnaszymprzypadkumożliwe,takabymojaosobanieprzesz‐
kadzałanikomu,wręczbyłaniewidoczna,lublepiejnieprzesz‐
kadzała.Tojestoczywiścieideał,któryciężkoosiągnąć,aleten
typ zarządzania jest najskuteczniejszy przy takich zasobach
ludzkich jakie posiadamy. Chciałbym aby wszelkie jałowe spory,
kłótnie i intrygi odstawić na bok. Liczy się dobro PTT, naszej

organizacji, aby każdy z członków czy to wszelkich gremiów
jak i zwykły członek Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego czuł
się potrzebny i doceniany. Naszej organizacji brakuje równo‐
miernegorozwojunatereniePolski,bojużróżnorodnośćwrea‐
lizacji zadań statutowych wydaje mi się zaletą, która należy
wykorzystaćiczerpaćznajlepszychwzorów.

Musimy dalej realizować to co robiliśmy, kontynuować

działalność statutową, czy to w ochronie przyrody i naszych
zasobówturystycznych,czytowkreowaniumodeluturystyki
nazwałbym to ekologicznej, ciągle mającej swoich zwolenników
i w najmniejszym stopniu degradująca środowisko naturalne.
Musimy być aktywniejsi w kreowaniu i modelowaniu prawa
ztymzwiązanego,anietylkokoncentrowaniusięnaprotestach

inegacjach.Każdadziałalnośćmusimiećpodstawyfinansowe,
i o te finanse trzeba będzie zadbać. Mam nadzieje że żadna
osoba dysponująca odpowiednimi kontaktami i źródłami nie
odmówinamwspółpracy,choćwiemżetojestrównieżjedno
zmoichgłównychdziałańizadań.

K.B.:CzysąobszarydziałalnościPTT,naktórechceszszcze‐

gólniezwrócićuwagęlubnowe,któredotejporyniezostały
zrealizowane?

W.S.:Czytoobecniejestważneczycośjestnoweczyteżnie?
Musimybyćwyraziści,widocznibezdodatku„K”,akażdedzia‐
łaniepozytywnepodniesienaswyżej.Musimypostaraćsiędziałać
lepiej,wkażdejdziedzinieogromnegospektrumnaszychdziałań.

Chciałbym,abyinicjatorzyreaktywowaniaPTTczulisiędobrze
ibylidocenieni,boimtosiępoprostunależy.Chciałbymaby
nowepokolenie,nowychczłonków,młodychludzimiałoswoja
szansenarozwijanieswoichwizjiidziałań,namiaręichambicji
iwielkichumiejętności.Jawychowałemsięwrodziniewielo‐
pokoleniowejiwiem,żejesttomożliweabypołączyćdziałania
wielupokoleń,zwłaszcza,żegóry,Tatryznosząpodziały,aspo‐

sóbmyślenia,postrzeganiastajesięzbieżny,podobnyuwielu
znas.

K.B.:JakbędziewyglądałapracazczłonkamiZarząduGłów‐
nego,któregozebraniejużniebawem?

W.S.:Współpracaipracamusiprzynosićnamradość,awtedy

oefektyniebędęmusiałsięobawiać.Oczywiście,niccopiękne
idobreniejestprosteibezproblemowe,aleczyżwtakimTowa‐
rzystwieniejesteśmyrozwiązaćkażdegoproblemu.Każdyznas
poświęcaswójwolnyczas,więcmusimypostaraćsięojaknaj‐
lepsze jego wykorzystanie. Jak również wykorzystanie wielu
umiejętnościimożliwościnasze.

K.B.: Jak będzie wyglądała Twoja, jako Prezesa PTT, współ‐
pracazPrezesamiOddziałówwPolsce?

W.S.:Współpracajaksamanazwawskazujemusiniąbyć,anie
rozmowąwjednymkierunku,iwskazywaniempalcem.Chciał‐

bym lepiej poznać działalność każdego z Oddziałów, ale bez
wywyższaniasię.Zawszekażdemu,równieżmiprzydasiędobra
rada, wskazówka, wsparcie. I takie wsparcie będę każdemu
udzielałwmiaręswoichmożliwości.

K.B.:RolaPrezesa,torównieżspotkaniaiwspółpracazsamo‐
rządami, organizacjami turystycznymi i wieloma innymi

instytucjami.Najakieaspektychceszzwrócićuwagęwtej
współpracy?

W.S.: Już wcześniej wspomniałem, że musimy być wyraziści,
ale bez przesady. Jeżeli zauważą naszą działalność, pracę to
imożetodocenią.Współpracazsamorządami,zcałąotoczką
i infrastrukturą turystyczną, ochrony przyrody musi działać.

Tojużsątakiewymaganiawspółczesności.Najważniejsze,aby‐
śmystanowilipartneraaniepodmiotwtakiejwspółpracy.Ale
tojużzależyodmądrościiważkościpodejmowanychprzeznas
problemów,awtedybędąnassłuchać,pytać,współpracować.

K.B.:WPolskimTowarzystwieTatrzańskimmamySzkolne
Koła, w których młodzież realizuje się poprzez aktywne

wędrówkiwgóry,udziałwkonkursachotematycegórskiej
oraz prelekcjach i spotkaniach. Jak ukierunkujesz prace
prezesówSzkolnychKółwnowejkadencji?Jakimaszpo‐
mysł,byprzyciągnąćmłodychludzidoorganizacji?

W.S.:Młodychjakprzyciągnąć?Wiesz?CytująckwestiezfilmuLynca

„Prostahistoria”„…najgorszymwstarościjestto,żepamiętasię
jaksiębyłomłodym”.Japamiętamjakbyłemmłodym.Musimydać
impodstawywiedzyogórach,oprzyrodzieoTatrach,ajedno‐
cześnie dać im radość i wytchnienie od szarej rzeczywistości.
ChciałbymwykorzystującpomysłkoleżankizOstrowcaŚwięto‐
krzyskiegozorganizowaćogólnopolskikonkurswiedzyogórach.
Dlategojużapelujeoorganizacjęoddziałowychtakichkonkursów.

K.B.:Twoimatutemjestwieloletniedoświadczenienastano‐
wiskuPrezesaprężniedziałającegoOddziałuPTT„Beskid”
wNowymSączu.Jakwykorzystaszzdobytedoświadczenie
wnowejroli?

W.S.: Zdaje sobie sprawę, że moje doświadczenie na nowym

stanowisku może się mało przydać. Ale jak zawsze czerpać
zpewnychschematów,którychniejestemtwórcą,anp.Maciej
Zarembabędę.Wiem,żeważnajestwyobraźniaifantazja,bo
odtegowszystkosięzaczyna,iabymitegoniezabrakło,aprzy‐
było. Pozostałe lub wszystkie przydatne umiejętności wykorzy‐
stam do cna! Oczywiście czerpanie z mądrości drugich to ko‐
palniaprawieniewyczerpana.

K.B.: Jak oceniasz prace Zarządu Głównego minionej ka‐
dencji,któregobyłeświceprezesem?

W.S.: Ustępujący Zarząd oceniam pozytywnie, lub nawet bardzo
dobrze. Finanse, działalność zewnętrzna, wydawnicza, wysta‐
wiennicza były na wysokim poziomie. Zdaje sobie sprawę, że

dużej mierze to zasługa prezesa Józefa Haducha i jeszcze raz
ztegomiejscadziękujemuzajegoogrompracy,którąwłożył
w ta działalność. Dziękuje wszystkim, którzy współpracowali
zprezesemdladobraPTT.Mamdoczegorównać,imamna‐
dziejeżewspólnienamsięmożetoudać.

█

6

Bardzo istotną sprawą była poprawa wizerunku PTT

zJózefemHaduchem,byłymprezesemPTTrozmawia

KINGABURAS

KingaBuras:Pragnępodziękowaćzateniespełnatrzylata
współpracy, które naznaczyły nowy kierunek dla Polskiego
TowarzystwaTatrzańskiego.Równieżgratulujewielusukce‐
sówwtejtrudnej,aleowocnejpracydladobraPTTijego
członków.Pasja,zjakąrealizowałeśkolejnezadania,była

inspiracją i dawała satysfakcje z przynależności do tak
zacnego Towarzystwa. Będąc Prezesem ZG PTT w latach
2013‐2016podjąłeświelenowychinicjatyw.Któreznich
wartoprzypomniećczytelnikom„CoSłychać”?

Józef Haduch: Tak, było tego trochę. W tym działania, które
w sposób bezpośredni wpływały na istnienie, wizerunek PTT

ijegorozwój.Zostałyoneszczególniezaakcentowaneinanich
szczególnie mi zależało. Pierwsza sprawa i najważniejsza, to
uporządkowanie finansów i gospodarka finansami PTT. Została
poprowadzonatakabyfinansebyłytransparentneauzyskiwa‐
neśrodkifinansowezewszystkichźródeł(składkiczłonkowskie,
dotacje samorządowe, 1%, sprzedaż wydawnictw, wpływy ze
źródeł prywatnych i od sponsorów, umowy za reklamy itd.)

przeznaczyćnadziałalnośćstatutowąnaszegostowarzyszenia
przyjednoczesnymwypełnieniuzobowiązańwymogówadmi‐
nistracyjnych.PrzezcałąIXkadencjępłynnośćfinansowaani
przezchwilęniebyłazagrożona.MojaścisławspółpracazKomisją
Finansową ZG w tym gospodarka finansami, archiwizacja doku‐
mentacji finansowej przy wsparciu firmy księgowej była pro‐
wadzonazpełnąodpowiedzialnościąizgodniezobowiązującym

prawem.Oczywiścietowymagałoprzemyślanejzrównoważo‐
nej polityki finansami i wyważonych decyzji. Dysponując wy‐
starczającymizasobamiśrodkówfinansowychwmiaręspokojnie
możnabyłopodejmowaćkolejnedziałania,jakchoćbynp.działal‐
nośćwydawniczą,działalnośćwystawiennicząwramachobcho‐
dów Roku Kazimierza Przerwy‐Tetmajera, oraz modernizację

lokaluPTT.

Ważnym zadaniem teraz i na przyszłość jest współpraca

zmłodzieżą.PowstawanieizakładanieszkolnychkółPTTpo‐
winnobyćpriorytetemwkażdymnaszymoddziale.Jesttoinwe‐
stycjaperspektywicznadlacałegostowarzyszenia.IXkadencja
byłapodtymwzględemdobra,anoweszkolnekołaprzyczyniły
siędowzrostuliczebnościipopularnościPTT.

Ochrona górskiej przyrody i działalność na rzecz ekologii

górskiejtokolejneważnezagadnienie.Dynamicznyrozwójtech‐
nologiczny,łatwydostępdodóbrułatwiającychżycieczłowie‐
kowi powoduje zagrożenia dla gór, dla przyrody górskiej, dla
ludziwgórach.Ogórytrzebadbaćisamemudawaćprzykład
iprowadzićdziałanianarzeczochronyprzyrodyatakżeekologii
górskiej. Wymienię tu tylko niektóre nasze działania, którym

sporo czasu poświęciłem przy ścisłej współpracy z Komisją
Ochrony Przyrody i Zabytków. Podjęliśmy działania zmierzające
dowykluczeniaquadówimotocyklizeszlakówturystycznych
w górach. Wystąpiliśmy przeciwko ,,nowatorskim pomysłom
naorganizowaniezimowejolimpiadywTatrachibudowyzbior‐
ników wodnych” do naśnieżania tras narciarskich na Kaspro‐
wymWierchu.

Daliśmy też impuls do ochrony czystości powietrza w Zako‐

panem i modernizacji parkingów na Palenicy Białczańskiej.
Zaproponowaliśmymodernizacjętransportupublicznegoskła‐
dając oferty w Starostwie w Zakopanem i UM Zakopane.
CoprawdatramwajeniepojawiłysięjeszczenaulicachZakopa‐
nego, ale autobusy ekologiczne wyruszyły na trasy już w kwiet‐
niu tego roku. Korzyści są ogromne, systematyczna poprawa

jakości powietrza, poprawa komfortu jazdy dla podróżnych,
nowemiejscapracy,wyznaczanienowychstandardównaprzysz‐
łość,niesposóbwymienićwszystkiego.

Wlatach2013‐2016podjętowPTTszeregdziałańnarzecz

ochrony przyrody. Były to działania, pod moim patronatem
przy moim wsparciu lub dałem impuls do ich realizacji. Oto

niektóreznich:UdziałprzedstawicielaPTTJaninyMikołajczyk
w szkoleniu ,,Strażnicy Natury ‐ jak zwiększyć dostęp do
informacjiośrodowisku”zorganizowanymprzezFundacjęEko
Rozwójwdniach18‐20.12.2013wKrakowie.Udziałprzedsta‐
wiciela PTT Janiny Mikołajczyk w konferencji ,,Strażnicy

Natury 2000 ‐ obywatelski monitoring działań administracji
publicznej w ochronie przyrody” w dniu 12 września 2014
rokuweWrocławiuzorganizowanejprzezGeneralnąDyrekcję
Ochrony Środowiska. II Akcja sadzenia drzew zorganizowana
w 2015 roku przez Oddział PTT w Chrzanowie przy współ‐
udzialeNadleśnictwaChrzanów.KolejneIII‐2014r.;IV‐2015r.;
V‐2016 r.: akcje ,,Sprzątamy Beskidy z PTT’’ zorganizowane

przezOddziałwBielsku‐Białej,zkażdymrokiemrozszerzające
swój obszar i zasięg działania. Wystąpienie z protestem do
MinisterstwaŚrodowiska,GeneralnejDyrekcjiOchronyŚrodo‐
wiska oraz do Biura Zespołu Parków Krajobrazowych woj.
śląskiego w Będzinie, przeciw niszczeniu przyrody w pobliżu
rezerwatu na Łamanej Skale, na Czarnym Groniu w Beskidzie
Małym. Konkurs wiedzyo Parkach Narodowych StanówZjedno‐

czonychwOstrowcuŚwiętokrzyskimzorganizowanywramach
obchodów Dni Ziemi w dniach 8‐9 maja 2015 roku przez
Oddział PTT w Ostrowcu Świętokrzyskim. Spotkania w latach
2014,2015i2016zdyrektoremTPNSzymonemZiobrowskim,
reprezentacji Zarządu Głównego PTT w składzie prezes Józef
Haduch, oraz Barbara Morawska‐Nowak i Nina Mikołajczyk
z Komisji Ochrony Przyrody ZG. Omawiano sprawy związane

zochronąprzyrodywTPNorazprzedstawionoofertęzintegro‐
wanegotransportuekologicznegodlaZakopanegoiPodtatrza.
UdziałprzedstawicielaPTTJaninyMikołajczykwForumNatura
2000przyGeneralnejDyrekcjiOchronyŚrodowiskaorazwwar‐
sztatach dotyczących dostępu do informacji o środowisku w wi‐
zyciestudyjnej,,StrażnicyNatury‐obywatelskimonitoringdzia‐

łańadministracjipublicznejwochronieprzyrody’’wCzechach
w dniach 25‐28 czerwca 2014 roku. Udział przedstawiciela
PTTJaninyMikołajczykwczterechspotkaniachmediacyjnych
Naturowej Grupy Roboczej w sprawie ochrony nietoperzy w
Beskidzie Wyspowym. Wystąpienia pisemne do Ministerstwa
Sportu i Turystyki (MSiT) w sprawie przeciwdziałania bezpraw‐
nemuniszczeniuizagrożeniubezpieczeństwaprzezquadyimo‐

tocykle na szlakach turystycznych w Beskidach. Wystąpienie
doPremieraRPorazMSiTwsprawieprojektuprzedstawionego
przeznowegoministrasportuiturystykidotyczącegobudowy
zbiornika wodnego w okolicach Kasprowego Wierchu celem
stworzenia infrastruktury dla nowoczesnej trasy narciarskiej
na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Wystąpienia pi‐
semne do Prezydenta Miasta Krakowaido mediów z protestem

przeciw organizacji Zimowej Olimpiady Kraków 2022. Akcja
„Czyste Tatry” w latach 2014 i 2015. Udział czynny członków
PTT z Oddziałów Bielska‐Białej i Ostrowca Świętokrzyskiego.
UdziałprzedstawicieliPTTJaninyMikołajczyk–przewodniczą‐
cejKomisjiOchronyPrzyrodyZGiPrezesaZGJózefaHaducha
w Konferencji Zamykającej Projekt LIFE 10 INF PL 677 pn.
Ogólnopolskakampaniainformacyjno‐promocyjna,,Poznajswoją

Naturę”.Konferencjaodbyłasię24września2015rokuwMini‐
sterstwieŚrodowiskawWarszawie.W2014rokuzłożyłemdo
Starostwa w Zakopanem, a w roku 2015 do Urzędu Miasta
wZakopanemiponowniedoStarostwa,ofertęnaekologiczny
transport (tramwaje i autobusy elektryczne) poprawiający ja‐
kość powietrza w mieście Zakopane i na Podtatrzu. Udział
przedstawicieli PTT Janiny Mikołajczyk, Barbary Morawskiej‐

Nowak, Józefa Haducha w konferencji ,,Wspólne zarządzanie
przyrodą ‐ partycypowanie mapowanie terenów chronionych
naobszarzeNatura2000DolinkiJurajskie”.Konferencjazorga‐
nizowanaprzezStowarzyszenieCentrumRozwiązańSystemo‐
wychorazRegionalnejDyrekcjiOchronyŚrodowiskawKrakowie
w dniu 22 kwietnia 2016 r. w Karniowicach w Małopolskim

7

   

OśrodkuDoradztwaRolniczegowKarniowicach.

Należyzaznaczyćzaangażowanie,osobisteoddanieiogromny

wkładpracywdziałalnośćnarzeczochronyprzyrodyidziała‐
niaproekologiczneJaninyMikołajczyk.Gratulujęodznaczenia,
Złotego Krzyża Zasługi i godnej postawy. Dziękuję za działal‐
ność na rzecz PTT, to co zrobiono na pewno jeszcze długo
będziepozytywnieskutkowaćdlanaszegostowarzyszenia.

K.B.:JakoPrezesdałeśsiępoznaćjakoosoba,któraprzede

wszystkimdziaładladobraTowarzystwa.Zktórychdziałań
jesteśdumny?

J.H.:Jeszczerazpowiem,żezwszystkichdziałańPTTnarzecz
ochrony przyrody i ekologii szeroko pojętej oraz przyrody
w górach. To są inwestycje czynione dla przyszłych młodych

pokoleń.Niechnasimłodzituryści,kontynuująnaszedziałania
uprawiając turystykę i wypoczynek w górach w warunkach
nieskażonegogórskiegośrodowiska.Tokorzystniewpływana
wizerunekipromocjęPTT.

Bardzo istotną sprawą była poprawa wizerunku PTT. Nasza

strona główna www jest na bieżąco monitorowana nie tylko
przezindywidualnychturystówitocosiętamumieszczajest

poddaneocenieiodbiorowinietylkoprzeznaszychczłonków,
takżeprzezróżneinstytucjeażdoszczeblacentralnego.

W roku 2014‐2016 ukazało się 30 numerów informatora

PolskiegoTowarzystwaTatrzańskiego,,CoSłychać?’’.Pismojest
nabieżącowydawaneprzezZarządGłównyinabieżącopodaje
informacje o wydarzeniach w oddziałach i o pracy Zarządu
GłównegowformierelacjizposiedzeńPrezydiumZGiposie‐

dzeń ZG. Ponadto w piśmie podawane są aktualne tematy
związanezwydarzeniamiwgórachwPolsceinaświecie,tury‐
stykągórską,wyprawachidziałaniachnarzeczochronyprzy‐
rodyiśrodowiskagórskiego.

Pod koniec 2013 roku wydany został tom 21 Pamiętnika

PTT systematycznie dystrybuowany przez ZG a końcem roku
2014 w grudniu ukazał się Pamiętnik Polskiego Towarzystwa

Tatrzańskiego tom 22 o objętości 400 stron i nakładzie 800
egzemplarzy.Tematemprzewodnimtegowydaniabyła„Syberia”.
Pamiętnik ten nie uzyskał dotacji, pomimo że Zarząd Główny
PTTotakąwystąpił,aleuzyskałwsparciesponsorów.Wroku
2015wczerwcuwydanyzostał23.Tom„PamiętnikPTT”oobję‐
tości blisko też 400 stron o temacie wiodącym poświęconym
150RocznicyUrodzinKazimierzaPrzerwy‐Tetmajera.Tom24

PamiętnikaPTTotemaciewiodącym,,Bałkany”ukazałsięwmaju
2016 roku, a jego premiera odbyła się na X Zjeździe PTT
wZakopanem.Cieszyidumarozpiera,żeBarbaraMorawska‐
Nowakwuznaniuzaswojąpracęizasługinarzeczdziałalności
wydawniczejPTTzostałaodznaczonanadanymprzezMinistra
KulturyiDziedzictwaNarodowegoMedalem,,ZasłużonyKulturze
GloriaArtis”.Ponad300numerówgazetki,,CoSłychać?”i24wy‐

danetomyPamiętnikaPTTtowielkitrudisporopracy.Towiel‐
karzecznietylkodlaPolskiegoTowarzystwaTatrzańskiego,to
ogromnezasługidlaKulturyPolski.

Cieszy też, że ogromny wkład pracy na rzecz ochrony za‐

bytków przez Tadeusza Kiełbasińskiego, został uhonorowany
przyznaniem przez MKiDzN Srebrnej Odznaki za Zasługi dla
Ochrony Zabytków. Cieszy, że Kultura Polska wzbogaciła się

ostworzonemuzeum,autrzymywanieZabytkowejChyżyŁem‐
kowskiejwOlchowcuwBeskidzieNiskimjestzasługączłonka
PolskiegoTowarzystwaTatrzańskiego.

SiedzibaPolskiegoTowarzystwaTatrzańskiegoznajdujesię

wKrakowieprzyulicyTraugutta4,wbudynkuadministrowa‐
nym przez Zarząd Budynków Komunalnych w Krakowie.
Z uwagi na poprawę stanu bezpieczeństwa, poprawę estetyki

i wizerunku Zarząd Główny podjął decyzję o wymianie drzwi
wejściowych i zamków na nowe oraz w celu podniesienia
standardówihigienyprzeprowadzonoremontimodernizację
łazienki,wymienionostaredrzwiioknonanoweinowewypo‐
sażenie.Zakupiononowystółkonferencyjnyinowedrewniane
krzesła. Ponadtozakupiononoweroletydookieniwieszakna

WystąpienieJózefaHaduchapodczasXZjazduDelegatówPTT

ubrania poprawiając standardużytkowyiestetykę wyposażenia.
Zakupiono odkurzacz. Dla potrzeb ZG i działalności Oddziału
Kraków zakupiono rzutnik. Wszystkie zakupy sfinansowano

zfunduszyZG,częściowoniektórezrealizowanoprzywkładzie
OddziałuKraków.ZakupyzrealizowanoześrodkówwłasnychPTT.
Wkolejnymkrokuwlokalunależywymienićoknananowe.

DziękujęRobertowiStanisławskiemuzadużyinieoceniony

wkład pracyoraz inwencję przy pracach remontowych w lokalu
PTTprzyulicyTraugutta4wKrakowie.

UchwałąIXZjazduDelegatówPolskiegoTowarzystwaTat‐

rzańskiegowlistopadzie2013rokuwZakopanemnawniosek
Barbary Rapalskiej ogłoszono Rok 2015 rokiem Kazimierza
Przerwy‐Tetmajera z okazji 150. rocznicy urodzin poety.
W trakcie całego roku 2014 trwały intensywne prace mające
naceluwszczególnościprzygotowanieprogramuuroczystości
wmiejscowościachzwiązanychzżyciemidziałalnościąpoety.
NawiązałemkontaktzeZwiązkiemPodhalanizGimnazjumnr

2 im. Kazimierza Przerwy‐Tetmajera w Ludźmierzu których
zaprosiłemdowspółudziałuworganizacjiobchodów.

Przeprowadzonorozmowynaszczebluwydziałówkultury

Urzędu Miasta Kraków i ustalono program przewidziany do
realizacji w Krakowie. Podobne rozmowy przeprowadzono
wUrzędzieMiastaZakopanezkompetentnymipracownikami
wceluorganizacjiuroczystościwZakopanem.Wefekciedzia‐

łań organizacyjnych i przygotowawczych ustalono program
iterminarzuroczystościw2015rokuwLudźmierzu,Krakowie
iwZakopanem.

ZarządGłównyPTTpodjąłuchwałęże wydawanywroku

2015,23.tomPamiętnikaPolskiegoTowarzystwaTatrzańskiego
będzie zawierał artykuły poświęcone życiu i twórczości Kazi‐
mierza Przerwy‐Tetmajera i będzie to temat przewodni tego

tomu.

Wroku2014wystąpiłempisemniedoNarodowegoBanku

8

  

Polskiegozinicjatywąwyemitowaniaokolicznościowychrocz‐
nicowych monet. Podobnie wystąpiłem pisemnie do Poczty

Polskiejzinicjatywąemisjiokolicznościowegoznaczkapoczto‐
wego.Wobuprzypadkachuzyskałempisemnepotwierdzenie
realizacjiemisjiokolicznościowychmonetiokolicznościowego
znaczkapocztowegozgodniezpropozycjąPTT.Monetyizna‐
czekukazałysięw2015roku12lutegow150.rocznicęuro‐
dzinKazimierzaPrzerwy‐Tetmajera.

Przez cały rok trwały prace związane z przygotowaniem

iopracowaniemprzezautorówartykułówdoPamiętnika.Pro‐
wadzonodziałaniaorganizacyjne,kwerendywceluprzygoto‐
waniaiopracowaniawystawypoświęconejżyciuitwórczości
poety.Wystawabyłagłównąosiąwokółktórejodbywałysięuro‐
czystościrocznicoweorganizowanelokalnieprzezoddziałyPTT.

Nawiązanowspółpracęzezwiązanymzkrakowskimoddzia‐

łemPTTzespołem,,ZielonySzlak’’,którywswoimrepertuarze
posiada piosenki poetyckie oparte na twórczości Kazimierza
Przerwy‐Tetmajera prezentowane na imprezach rocznicowych.
NawiązanokontaktipodpisanoumowęowspółpracyzMuzeum
NarodowymwKrakowieipodjętodziałaniaorganizacyjnezwią‐
zane z przygotowaniem wystawy malarstwa inspirowanego
twórczościąTetmajerawwilliATMA‐MuzeumKarolaSzyma‐

nowskiegowZakopanem.

K.B.: Wystawa Kazimierza Przerwy‐Tetmajera przemie‐
rzyłacałąPolskę,budzączainteresowaniewśródlokalnej
społeczności.Jakdoszłodorealizacjitegoprojektu?

J.H.:Wystawapoświęconażyciu,twórczościidziałalnościKazi‐

mierzaPrzerwy‐Tetmajerapowstałanaokolicznośćobchodów
przezPTT,150.Rocznicyurodzinpoety.Odsamegojużpocząt‐
ku pojawiła się myśl że, przy tej okazji będzie możliwość
wejścia w przestrzeń publiczną i w ten sposób wizerunkowo
i jakościowo promować Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. Kon‐
cepcję wystawy obmyśliłem i opracowałem wg przez siebie
napisanegoscenariusza,jaksięokazałotrafiłemwdziesiątkę.

Napoczątkuroku2015przywspółpracyidużymwkładzie

pracyNikodemaFrodymyiJegoMamyprojektwystawyzostał
sfinalizowanymaterialnie.Premierawystawyodbyłasię13maja
2015rokunaPlacuSzczepańskimwKrakowie.Przyokazjido‐
dam,żemoimmarzeniembyło,abywizerunkowoPTTzaistniało
naPlacuSzczepańskimwKrakowie,właśniewtymprestiżowym
miejscuokreślającymrangęprzedsięwzięcia.

To był początek, bo po Krakowie wydarzenia obchodów

RokuKazimierzaPrzerwy‐Tetmajeranabrałyrozpęduichyba
wartowtymmiejscuprzypomniećkalendariumwydarzeńiuro‐
czystości poświęconych upamiętnieniu trochę zapominanego
Tetmajera, w których prawie wszędzie zaznaczyłem swoją
obecnośćpodkreślającrolęiwartościjakieniesiezsobąPTT.


12.02.2015 – Ludźmierz ‐ Konkurs recytatorski poezji

Kazimierza Przerwy‐Tetmajera w Gimnazjum nr 2 im.
KazimierzaPrzerwy‐TetmajerawLudźmierzu



12.02.2015 – Narodowy Bank Polski na wniosek PTT
wyemitował okolicznościowe monety o nominale 10 zł

(srebrna) i 200 zł (złota), poświęcone 150. Rocznicy
urodzinKazimierzaPrzerwy‐Tetmajera



12.02.2015 – Poczta Polska na wniosek PTT wydała

okolicznościowy znaczek pocztowy o nominale 1,75 zł
poświęcony 150. Rocznicy urodzin Kazimierza Przerwy‐
Tetmajera



14.02.2015–Ludźmierz‐Uroczystościpoświęcone150.

RocznicyurodzinKazimierzaPrzerwy‐Tetmajera.Uroczy‐
stamszaświęta,sesjanaukowa,odsłonięciepamiątkowej
tablicy.WDomuZwiązkuPodhalanwPolsceim.Kazimie‐

rza Przerwy‐Tetmajera i Władysława Orkana występy
zespołuregionalnego,występzespołufolkowego,,Zielony
Szlak”,prezentacjapoezjipoetyitwórczościopartejopro‐
zęipoezjęKazimierzaPrzerwy‐Tetmajera.



13.05.2015 ‐ 26.05.2015 – Kraków, Plac Szczepański ‐

Otwarciewystawyplenerowejpoświęconej150.Rocznicy

urodzin Kazimierza Przerwy‐Tetmajera. Okolicznościowe
przemówienia, występ zespołu Związku Podhalan w Polsce

,,Skalni”,występzespołu,,ZielonySzlak”.



29.05.2015–BaliceJW2363‐Otwarciewystawyplene‐

rowej poświęconej 150. Rocznicy urodzin Kazimierza
Przerwy‐Tetmajera.Okolicznościoweprzemówienia,występ
zespołu regionalnego z Gimnazjum nr 2 z Ludźmierza,
występzespołu,,ZielonySzlak”.



13.06.2015–Zakopane‐Uroczystamszaświętawstarym

kościelenaPęksowymBrzyzku.Złożeniewiązanekkwia‐
tównagrobiepoetynastarymcmentarzu.Przemarszpocz‐
tówsztandarowych,delegacjiiuczestnikówobchodówrocz‐

nicowychdoamfiteatruwParkuMiejskim.Występy:zes‐
połu regionalnego i kapeli góralskiej im. Bartusia Obrochty
zZakopanego,dudziarzy,członkówPTT.Występzespołu
folkowego,,ZielonySzlak”.Otwarciewystawyplenerowej
poświęconej 150 Rocznicy urodzin Kazimierza Przerwy‐
TetmajerawParkuMiejskim,któratrwaładodnia30czer‐
wca2015roku.



07.2015 – Ukazał się Pamiętnik Polskiego Towarzystwa
Tatrzańskiegotom23,tematyczniepoświęconysylwetce,

wtymtwórczości,działalnościartystycznejitatrzańskiej
aktywnościKazimierzaPrzerwy‐Tetmajera.



17.08.2015‐28.08.2015–Kozyk.Bielska‐Białej‐finisaż

wystawy poświęconej 150. Rocznicy Urodzin Kazimierza
Przerwy‐TetmajerawDomuKulturywKozach.Recytacja
wierszytatrzańskichTetmajeraprzezuczniaLOim.Krzysz‐
tofa Kamila Baczyńskiego w Kozach. Prezentacja o życiu
idziałalnościtatrzańskiejpoetyprzezczłonkówPTTzO/Biel‐
sko‐Biała.



04.09.2015 – Ostrowiec Świętokrzyski, Park Miejski. Otwar‐
ciewystawypoświęconej150.RocznicyUrodzinKazimierza

Przerwy‐Tetmajera zorganizowane przez O/PTT Ostrowiec
ŚwiętokrzyskiprzywsparciuMiejskiegoCentrumKultury.



25.09.2015 ‐ Myślenice, w Muzeum Regionalnym Dom

Greckiotwarciewystawypoświęconej150.RocznicyUro‐
dzinKazimierzaPrzerwy‐Tetmajerazorganizowaneprzez
O/PTTKraków.Okolicznościoweprzemówienia,prezentacja
sylwetkipoety,występzespołu,,ZielonySzlak”.



17.10.2015 ‐ Chrzanów, Otwarcie wystawy plenerowej

poświęconej 150. Rocznicy Urodzin Kazimierza Przerwy‐
Tetmajera zorganizowane przez O/PTT Chrzanów przy

wsparciuMiejskiegoOśrodkaKultury,SportuiRekraacji.
Okolicznościowe przemówienia, tatrzański pokaz multi‐
medialnyksiędzaZbigniewaPytlaiPiotraNawary,koncert
poezjiśpiewanejzespołu,,ZielonySzlak”.



31.10.2015‐Trzebinia,ZakładPenitencjalny.Prezentacja

wystawy plenerowej z okazji 150. Rocznicy urodzin
KazimierzaPrzerwy‐Tetmajera.



06.11.2015 ‐ Jaworzno, Miejska Biblioteka Publiczna. Wer‐

nisażwystawyzokazji150.RocznicyurodzinKazimierza
Przerwy‐Tetmajera, zorganizowany przez O/PTT Jaworzno.
Prelekcjaożyciuitwórczościpoety,czytaniewierszyoraz

występzespołu,,ZielonySzlak”.



20.11.2015 ‐ Sosnowiec Miejska Biblioteka Publiczna.

Wernisaż wystawy z okazji 150. Rocznicy urodzin Kazi‐
mierza Przerwy‐Tetmajera, zorganizowany przez O/PTT
Sosnowiec.Okolicznościoweprzemówienia,prelekcjaoży‐
ciu i twórczości poety (Janusz Machulik) oraz koncert
poezjiśpiewanejwwykonaniuzespołu,,ZielonySzlak”.



27.11.2015‐Zakopane,MuzeumKarolaSzymanowskiego

w willi ,,ATMA” w Zakopanem Oddział Muzeum Narodo‐
wego w Krakowie. Pokaz obrazów Na Skalnym Podhalu,
TatrywTwórczościMłodopolskichArtystów.Okolicznoś‐

ciowe odznaczenia zasłużonych członków PTT (Barbara
Morawska‐Nowak‐MedalGloriaArtis,TadeuszKiełbasiń‐
ski‐OdznakazaOpiekęnadZabytkami)okolicznościowe
przemówieniaiprezentacjatwórczościartystycznejinspi‐
rowanejdziałalnościąTetmajera,występyartystyczne.

9

   



17.01.2016‐PodkowaLeśna,Muzeumim.A.iJ.Iwaszkie‐

wiczów‐StawiskowPodkowieLeśnejotwarciewystawy
poświęconej 150. Rocznicy Urodzin Kazimierza Przerwy
Tetmajera.PrelekcjaodziałalnościiżyciuKazimierzaPrzerwy‐

Tetmajera. Prezentacja i recytacja wierszy o tematyce
tatrzańskiejTetmajeraiJarosławaIwaszkiewicza.



29.01.2016‐Zakopane,MuzeumKarolaSzymanowskiego

wwilli,,Atma”wZakopanemOddziałMuzeumNarodowego
wKrakowie.PrelekcjadrAntoninySebestyodziałalności
tatrzańskiejKazimierzaPrzerwy‐Tetmajera,występzespołu
,,ZielonySzlak”‐prezentacjapoezjiśpiewanejwgwierszy
KazimierzaPrzerwy‐TetmajeraiksiędzaTwardowskiego



12.02.2016–Trzebinia‐DworekZieleniewskich.Wysta‐
wapoświęcona150.RocznicyUrodzinKazimierzaPrzerwy‐

Tetmajera, koncert poezji śpiewanej w wykonaniu zespołu
,,Zielony Szlak”, pokaz multimedialny fotografii tatrzańskiej
i zabytków Zakopanego w wykonaniu księdza Zbigniewa
PytlaiPiotraNawary



11.03.2016–Mielec,otwarciewystawypoświęconej150.

RocznicyurodzinKazimierzaPrzerwy‐Tetmajerazorgani‐
zowaneprzezOddziałPTT,,Carpatia”wMielcu.



01.04.2016 – Tarnów, Mościckie Centrum Sztuki w Mości‐

cachwernisażwystawy!50.RocznicaurodzinKazimierza
Przerwy‐Tetmajera,recytacjawierszypoety,występartysty‐
cznyzespołumuzycznego,promocjaksiążkioZakopanem

ispotkaniezautoremMaciejemKrupą.Imprezazorgani‐
zowanaprzezOddziałPTTwTarnowie.

TotyleiażtyleoobchodachprzezPolskieTowarzystwoTat‐

rzańskie,150.RocznicyUrodzinKazimierzaPrzerwy‐Tetmajera.

Zadowolonyjestem,żeodrokuzapowiadanywykładPro‐

fesoraSławomiraStanisławaNicieji,wybitnegohistorykaRektora
Uniwersytetu Opolskiego, twórcy wybitnego dzieła, Kresowej

AtlantydyodbyłsięwłaśniewZakopanemnaZjeździePolskiego
Towarzystwa Tatrzańskiego. Mam nadzieję że przedstawiona
tematykaKresyWschodnie,KarpatyWschodnie,dynamikaprze‐
kazu, sposób interpretacji na długo zapadły w pamięci wszy‐
stkimsłuchaczomistałysięsymbolicznymzwieńczeniemzakoń‐
czonejIXkadencjiPTT.

K.B.: Jak oceniasz prace Zarządu Głównego w minionej
kadencji?

J.H.:Tobyłabardzointensywnadziałalnośćwskróconejoprawie
półrokukadencji.Powiem,żeprawiewszyscyczłonkowieZG
mojejkadencjiwnieślicośkonkretnego,wformiemyśli,dzia‐
łańlubnamacalniematerialnego.Przezcałąkadencjęstarałem

sięutrzymywaćbezpośrednilubelektronicznykontaktzczłonkami
ZG, aby podejmować decyzje na
bieżącowmiarępotrzeb,atakże
racjonalnie. Aby płynniekontynu‐
owaćiprowadzićpracezarządza‐
jące i organizacyjne, na bieżąco

było zwoływane Prezydium ZG.
Generalniewspółpracanaszcze‐
bluprezydialnym,jakisamego

 

ZG

układałasiębardzodobrze.Odmo‐
jejinwencjiipomysłowościzale‐
żałocoijakbędziefunkcjonować,
ileinacoprzeznaczymyswójcen‐

nyczasiśrodkifinansowe.Toco
przedstawiłem powyżej to tylko
część działalności ZG i PTT jako
stowarzyszenia pod moim prze‐
wodnictwem,którebardziejszcze‐
gółowoiszerzejudokumentowa‐
łem w sprawozdaniu na X Zjazd

i w rocznych sprawozdaniach w
tomach22‐24„PamiętnikaPTT”.
JednakmojedziałanianarzeczPTT
niezostałydostrzeżoneprzezwięk‐

szośćDelegatówXkadencjiPTT,aszkoda.Skwitowaniebucze‐
niem(niechkażdyktowczułsięwsytuacjęocenistosowność

tego zachowania) przez część delegatów, budzi wątpliwości,
czy byli to właściwi adresaci, a może dokonania IX kadencji
przerosły ich oczekiwania powodując niezrozumienie celowości
działań.Byćmożerefleksjapojawisięwrazzupływemczasu.
Poczekajmy.Pomimotegoniezniechęcamsięiliczę,żeudoku‐
mentowane w IX kadencji już historyczne, działania i przed‐
sięwzięcia,zostanądocenione.Wtymmiejscuteżpragnępodzię‐

kowaćWszystkimTymktórzymniewspieraliipodtrzymywali
na duchu, a w momentach zwątpienia dodawali otuchy. Dzię‐
kujęteżzawsparciedarczyńcomisponsorombezktórychdzia‐
łalnośćirealizacjacelówPTTniemogłabyrozwinąćskrzydeł.
PodziękowaniadlaNarodowegoBankuPolskiegoiPocztyPol‐
skiej,ANGAUszczelnieniaTechniczne,BanimexiKNORR‐BREMSE

SystemyKolejowezaszczególnewsparciezmiejscamojejpracy,
UrządMiastaKrakówiUrządMiastaZakopane,TatrzańskiPark
Narodowy, Związek Podhalan w Polsce, Muzeum Narodowe
wKrakowie.

K.B.:Jakukładałasiępracazsamorządamiiorganizacjami
turystycznymi? Ważną rolęodegrała niewątpliwie współ‐

praca z Tatrzańskim Parkiem Narodowym w sprawach
ochronyprzyrodyiekologiiśrodowiskagórskiego,jakiego
typubyłytodziałania?

J.H.:TakjaktojużwcześniejpowiedziałemwspółpracazTPN,to
niemożebyćfikcja,spotkaniazdyrekcjąprzeznaczonebyłyna
konsultacjeprojektówiwymianępoglądówimyśli.Topobudzaiins‐

piruje.Powiemtylko,żenaszaofertaipropozycjaekologicznego
transportuwZakopanemspotkałasię,żezdecydowanympopar‐
ciemizainteresowaniemdyrekcjiTPN.RozmowyzUMwKrakowie
na szczeblu Dyrektora Biura Prezydenta Miastazaskutkowały
tym,żeotrzymaliśmydotacjęnasfinansowaniewystawypoświęco‐
nej150RocznicyUrodzinKazimierzaPrzerwy‐Tetmajeraoraz
zrocznymwyprzedzeniemzgodęnato,abywystawaswojąpre‐

mieręmiałanareprezentacyjnymPlacuSzczepańskimwKra‐
kowie.PodobnierozmowyzUMwZakopanemstworzyłyramy
idofinasowaniedlaobchodówRokuKazimierzaPrzerwy‐Tet‐
majerawZakopanem.

K.B.: Na jakie obszary działalności powinien zwrócić uwagę
nowyPrezes?Jakiemaszradynakolejnąkadencje?

J.H.:Jeszczeraz,NowemuZarządowiiPrezesowiżyczępowodzenia,
zapału,satysfakcjiiabynigdyniezabrakłonadzieiiperspektywy
narzeczdobregoimieniaPolskiegoTowarzystwaTatrzańskiego.

█

10

STEFANSYTNIEWSKI

(O/Opole)

Portugalskie Camino de Santiago

UdziałwwyprawiewariantemnadbrzeżnymDrogiśw.Jakuba

w dniach 6‐24 maja 2016 r. wzięli Irena i Stefan Sytniewscy
zCzęstochowy(O/PTTOpole)orazEugeniuszGepfertzPszczyny.

Dwalatatemuprzeszliśmyponad100kmpółnocnymszla‐

kiemhiszpańskimzSarriadoSantiagodeCompostela.Tamteż
usłyszeliśmydużodobregooportugalskim–nadbrzeżnymwa‐
rianciecamino.

Wyjechaliśmy 6 maja z Częstochowy do Modlina. Korki

wŁomiankach.Zzarezerwowanegoprzeznasparkingudzwoni
panzzapytaniem,czymożenamewentualniepomócwdotarciu
do niego. Miły gest z jego strony. Mamy nawigację, ale opóź‐
nienie nasze nie wynika z błądzenia po okolicy parkingowej.
Docieramywreszcieszczęśliwienaparkingiposzybkimprze‐
rzuceniubagażynabusapanzparkinguwiezienasnalotnisko.

LecimydoBrukseliCharleroi.Nocspędzamynalotnisku.Rano
lecimydoPorto.Planujemywtymdniuprzejśćtrasąnadbrzeżną
z lotniska do centrum (ok. 10 km), ale leje. Schodzimy do
metra,atamzamiastokienkadosprzedażybiletów‐automat.
Wczytujemysięwinstrukcję,alenatychmiastpojawiasięprzy
nas miejscowa dziewczyna i instruuje nas jak kupić bilety.
Zanimtoczynimy,podbiegainnamłodaosobaidajenamdwa

bilety niewykorzystane przez siebie. Prawdopodobnie miała
zakupionychwięcejbiletówiprzedwylotemichniewykorzy‐
stała. Tak więc kupujemy tylko 1 bilet i jedziemy. Ponieważ
deszczzelżał,wysiadamykilkastacjiwcześniejniżcentrumiroz‐
poczynamywędrówkękrótsząodzaplanowanej.Nadrobimyto
zwiedzającPortodzisiajpopołudniuijutroprzezcałydzień.
Mamytuzarezerwowane2noclegiwhoteluBrasil.Zostawiamy

tambagażeiwlekkimdeszczuzwiedzamykościółkarmelitów,
wieżękleryków,zktórejroztaczająsiępięknewidokinaPorto.
Następnieposilamysięwniezbytdrogiejrestauracjiikupuje‐
mynawieczórbutelkęporto(ok.19%alk.)za5,5€,abyposma‐
kowaćlokalnegotrunku.

8 maja, po obfitym hotelowym śniadaniu wyruszamy na

zwiedzaniekatedryitamkupujemypaszporty(1,5€/sztuka)

zpierwsząpieczątką.Dalejmusimypamiętać,abyzapełnićje
pieczątkami z hosteli, albergue (schronisk turystycznych dla
pielgrzymów) i restauracji. Na całej trasie nie udało nam się
zdobyćwięcejpieczątekzkościołów.Byłyonewtrakcienaszej
wędrówki pozamykane. Deszcz pojawia się i znika. Porto to
pięknemiasto.PodziwiamymostzbudowanyprzezEiffla,wyso‐
kienabrzeżazobustronrzekiDouro,nadrzecznebulwaryotej

porzerokujeszczeniewpełnizapełnioneturystami.Spotyka‐
mytuteżPolakówzPoznania.Napółnocnymnabrzeżurzeki
sporo restauracji i barów serwujących porto oraz miejscowe
wina,gdziemożnaniedrogoidobrzezjeść,szczególniewtych
miejscach licznie uczęszczanych przez miejscowych. Widać stąd
malowniczekolorowedomkinaprzeciwległymbrzegu.Gorzej
zdogadaniemsiętampoangielskuwsprawiemenu.Najlepiej

jeślimająmenuzfotkamipotraw.WogóleiwPortugaliiiwHisz‐
paniibyłyproblemyzeznalezieniemmiejscowychludzimówią‐
cychpoangielsku.CzęstoPortugalczycypróbowalisiękomu‐
nikowaćznamipofrancusku,lubwłosku.Dzisiajprzechodzimy
17kmpomieście.

RanonaśniadaniuwhoteluspotykamytrojeJapończyków,

którzy „pielgrzymują” samochodem od Santiago w kierunku

przeciwnymdonaszego.Lejeodrana.Po1kmostregomok‐
nięcia wsiadamy w metro i podjeżdżamy do Vila do Conde.
Idziemydohoteluitamzostawiamybagaże.Deszczprzestaje
padać,idziemynaspacerwzdłużwybrzeżaAtlantyku.Docho‐
dzimydopozostałościwysokichakweduktów.Idziemycośzjeść.
Zazupę,łososiazgrilla,piwo(0,3)ikawęespressopłacimypo
5€/osobę. W takim kurorcieniezła cena. W informacji turys‐

tycznejdowiadujemysię,żeoddwóchmiesięcyfunkcjonujetu
albergue.NasztutejszyhotelbyłrezerwowanyjeszczewPolsce.

Dostaliśmymapęfragmentunaszegoszlakudosyćogólną.Na

niejkreskążółtąoznakowanieszlakubezżadnychnazw,czyin‐
nych znakóworientacyjnych. Same prostokątybudynków. Prze‐
szliśmydzisiajpomieście22km.Totrochęmniejniżdystans,
któryprzejechaliśmymetrem.

Drugidzieńcaminorozpoczynamyo9‐tej.Wyruszamyna

22kmtrasędoFao.Najpierwprzezmiasto,dalejwzdłużplaży
docieramy po 8 km do małej wioski. Tu odpoczywamy przy

kawie i porto. Dalej szlak prowadzi po długich drewnianych
„unijnych”podestachbiegnącychwzdłużwydm.Padaczasami
więcejpotemmniej.Drogabita,potempiaszczysta.Sporekałuże
doobejścia.Żadnegolokaluzkawąnatymodcinku.Po22km
niemajeszczeFao.Odległościpodawanenamapach,sąraczej
minimalnymi,byćmożedrogowymi.Faopojawiłosiędopiero

poprzejściuprawie29km.TrafiamydolokaluCafeSport,posi‐
lamysię,uzupełniamypłynyirobimypamiątkowezdjęciazmi‐
łymwłaścicielemlokalu.Onteżrobisobieznamizdjęcieiza
naszązgodąumieszczajenafacebookulokalu.Śpimywschro‐
nisku młodzieżowym niedaleko Cafe Sportu. Na tablicy obok
schroniskainformacja,żedocelumamy201km.

Dziśodranapadaśrednio,aleciągle.Pelerynywystarczają.

Mamyprzejść22km.Wychodzimyzmiasta,dalejszlakprowadzi
równolegledoszybszejdrogi,czasamipomiędzywysokimika‐
miennymiogrodzeniami.Po7kmrobimypostójwrestauracji
nakanapkęilampkęwina.Dalejmożebyćtakjakwczoraj,żad‐
nego miejsca na cywilizowany odpoczynek. Leje mocniej, ale
jakwychodzimyzlokalujestjużlepiej.Padawnormie.Szlak
słabooznakowany,pojawiasięiznika.Jestdługiodcinektrek‐

kingowywzdłużrzeki.Powyjściunadrogęgłównąstwierdza‐
my,żepomimoprzejściajuż22kmzostajenamjeszczeconaj‐
mniej10kmitodrogamigłównymi.Itakz22zrobiłosię33
km(!). Odtąd już nie wierzymy odległościom wykazanym na
mapie.Porzucamywięcszlakinajkrótsządrogądocieramydo
VianadoCastelo.KońcowyetaptodługimostnarzeceLima.
Docieramy w ulewie do miejsca, gdzie miał być albergue, ale

jest zamknięty. Informacja turystyczna zamknięta o 18‐stej.
Pytamywsklepieonocleg.Klientzesklepuotwieraparasolipro‐
wadzinasdopobliskiegohotelu,gdziepłacimydosyćdrogoza
nocleg‐tylecowPorto.

12majanastarciesucho.Potemlekkopada.Szlakprowadzi

pomiędzymuramiposesjiiprzezlasyeukaliptusowe.Mijamy
pięknedomyiogrodyawnichwysokiepalmy,rajskiekwiaty.

Wysokiekalierosnądziko,jakchwasty.Wszędzieczysto.Wbarze
spotykamydwieAmerykanki.Pozanimijakdotądnikogonie
widzimynawybranejprzeznastrasie.Wpołowiedrogiprzestaje
padaćiwychodzisłońce.Ponieważszlakczęstoodbijastromo
w górę, a za chwilę wraca na główną drogę, postanawiamy
ostatnie kilka km przejść prościej wzdłuż brzegu oceanu.
W Vila Praia de Ancora szybko znajdujemyhotel turystyczny

(***) z ulgowymi cenami dlapielgrzymów. Za 40 euro mamy
3‐osobowy duży pokój z dużą łazienką. Dzisiaj zamiast 20,
przeszliśmy25km.

Kolejnego dnia idziemy brzegiem oceanu, potem przez

wioskiwzdłużwybrzeża.WCaminho(Portugalia)czekananas
prom.KupujemybiletyipłyniemynimporzeceMinodoAGuarda
(Hiszpania).Tudostajemyplanmiastazzaznaczonymnaszym

szlakiem.Trasaprowadziprzezlaseukaliptusowyiwychodzi
wpobliżucentrum.Alberguejeszczezamknięty,alepaniwinfor‐
macjiturystycznejmówinam,żemożemyjużtamiść,boona
zadzwoniłaiza5min.ktośnaszakwateruje.Walberguewy‐
lewnie wita nas starszy pan. Obdarowuje nas muszlami na
sznurkua'lacamino,którepielgrzymiprzypinajądoplecaków.
Przekonujenas,żetobędzienaszdom,aniealbergue.Wska‐

zujenamnajbliższyskleporazpolecamiejscazdobrymjedze‐
niem. Idziemy tam i rzeczywiście za dobre obfite 3‐daniowe

11

   

jedzenie+kawapłacimyzaledwie6€/os.Dodającdotegonaj‐

 

tańszynoclegnacałejnaszejtrasie(5€/os.),tobyłnajtańszy

naszdzieńnawyprawie.Wrestauracjitejusiłujemydogadać
się z panią w kwestii zamówienia czarnej herbaty z cytryną.
Pomagająnamwtymdwieklientki,któreznająniektóresłowa
angielskie.Wkońcuwydajesię,żepaniwie,oconamchodzi
i powtarza nawet ‐ lemon tea. Przynosi zaparzoną w czajniczku
skórkęchybazcałejcytryny.Walberguewywieszonabyłamapa
świata, na której każdy pielgrzym wpinał szpilkę z kolorową

główką. Najwięcej szpilek było u Niemców. Drugie miejsce
Polska.Wubiegłymrokuproporcjebyłyodwrócone.Spaliśmy
tamsamiwponad20‐osobowejsali.

14majaidziemychybanajładniejszymszlakiembliskobrzegu

oraz lasami eukaliptusowymi. Po pół godzinie znowu pada.
DochodzimydoOia(15km).Zkościołasłychaćśpiewy.Wychodzi

procesjazorkiestrądętą.Niosąfiguręmatkiboskiejzdzieciąt‐
kiem oraz wieńce, które topią przy dźwiękach „ciszy” granej
na trąbce. Być może to rytuałzwiązany z początkiem sezonu
połowów. Wybuchają fajerwerki. Idziemy jeszcze 6,5 km do
alberguewpobliżuMougas,długojeszczesłyszymywybuchy.
Dochodzimyiprzestajepadać.Albergueczysty,alebezkuchni.
Najbliższy sklep 2,5 km. Idziemy obok do restauracji. Dobry

obiadzbutelkąwinadla3osób25euro.Wieczornyspacerjuż
bezdeszczu.

Rankiem idziemy wzdłuż wybrzeża. Nieoczekiwany ładny

alberguepo6km,torzadkośćwtejokolicy.Dalejrównieładny
kemping.Pięknewybrzeże,szlakskręcawprawowgórę.Mywy‐
bieramy wariant brzegowy do Baiony licząc się z tym, że bę‐
dziedłuższy.Pierwszydzieńbezdeszczu.Baiona,kurortprzed

sezonem. Piękne plaże, hotele, gastronomia czeka na klienta.
Wśrodkumiastadużyobszarnatura2000zbagnamiiptactwem.
W informacji turystycznej pytamy o albergue, który znajduje
się tuż za granicami miasta. Pani mówi, że nie potrafi nam
powiedzieć,boonajestodinformacjimiejskiej.Niewiedziała,
cojest1kmzamiastem(!).Docieramydoalbergue,wygląda‐
jącego na klasztorny, za 15€/os. (drogi i bez śniadania).

Wypytywanijesteśmynaokoliczność‐ktomąż,ktożona,żeby
nie splamić obiektu. I dzięki temu przesłuchaniu poprawnie
jesteśmy rozmieszczeni w pokojach. Po tych przeżyciach
idziemynaspacerpromenadąnadrzeką.

16 maja ‐ Piękny szlak lasem eukaliptusowym. Posilamy

sięna22kilometrze.Superjedzenie,piwo,kawa,sokwsumie
24€ (niedrogie). Dostajemy długopisy i portmonetkę. Dalszy

szlakniestetyomijacałeVigo.Jesttodlanasniezrozumiałe.Po
obejściuVigopytamyoalbergue.Najbliższyza15km.Decydu‐
jemysięnaposzukanieczegośwmieście.Zawracamy.Zapytany
Hiszpan kieruje nas zamiast do centrum, w pobliże stadionu,
gdziejesthotel,ale5‐gwiazdkowy.DzwonimydoPolskiitam
rodzinkarezerwujenamnajtańszynoclegwcentrum.Trzeba
tamdojśćjeszczeok4km.Wsumiewtymdniurobimyaż36km.

Kolejnegodniakrótki,18kmetapdoRedondeli.Najpierw

wzdłuż drogi ok 4 km aż strzałka kieruje nas do góry na
malowniczą trasę rowerowo‐pieszą w pięknym lesie. Czasem
odkrywasięszerokiwidoknazatokęzwysokości300mn.p.m.
Słońceświecicałydzień.Dobrze,żeidziemywlesie.WRedon‐
deliświęto.Sklepypozamykane,zatowkilkumiejscachwple‐
nerze występy teatrów lalkowych. Orkiestra gra na ulicy, sporo

kramów ze słodyczami. Tu łączą się trzy szlaki nadmorskie
biegnącezPorto.Widaćwielupielgrzymów.Jesttusporoalber‐
gue,leczniezbyttanich,częstobylejakich,bezpościeli,zatło‐
czonychłóżkami.Iwtakimśpimyza13€/os.Zatopogodapiękna,
obiadekteż...

18majaranowychodzimyzmiasta.3kmdalejostatnilokal

przeddłuższątrasą.Zamawiamykawę.Paninamprzynosido

niejciastko.Takjużbędzieodtejpory.Zwykleprzyzamówieniu
jakiegoś napoju, coś do niego dokładają. Trasa nasza odbija
mocnowgórę,potembiegnieporównym.Laseukaliptusowy,
miłezapachyleśnychroślin...5kmprzedcelemzatrzymujemy
się w barze dla pellegrino. Jemy sałatkę z pomidorów, cebuli,
sałaty.Dotegobutelkamiejscowegowina.Bardzotowarzyski

MostEifflawPorto

Naszlaku,80kilometrówdocelu

StarymostwPontewedra

KatedrawSantiagodeCompostela

12

  

gospodarztwierdzi,żetojegoproduktikosztujegowrazznami.
Zamawiamydrugąbutelkę.Spędzamytammiłotrochęczasu.

Gospodarzprzynosijeszczeswojąnalewkę.Rozsądniejąkosz‐
tujemy,abytuniepozostaćnanocleg.Płacimy20€.Mamyjesz‐
czedoprzejścia5km.DajemyradęidocieramydohoteluComer‐
ciowcentrumPontewedra,wcześniejzarezerwowanegona2noce.
Tumamypierwsząprzerwęwtrekkingu.Trzyetapyprzedkoń‐
cemdrogi.Dzisiajzamiast20przechodzimy26km.DoSantiago
zostało70km.Whotelustrudzeni‐odpoczywamy.Kolejnego

dniapolekkimśniadaniuwhotelu,jużbezbagaży,relaksowo
spacerujemy po starym mieście. Mało turystów, większość
znichtopielgrzymi.ZwiedzamykościołySanFrancisco,Santo
Domingo,bazylikęSantaMarialaMayor.

20majawnocypadało.Wychodzimyzmiasta,słońceprzebija

sięprzezchmury.Trasaprowadzirównolegledogłównejdrogi,

dalej wzdłuż torów kolejowych. Coraz bardziej gorąco i bez‐
wietrznie.Wyobrażamysobiesierpień
wtymmiejscu.Dotkliwybrakbarówpo
drodze.Dopieropo11kmprzecinamy
drogęiwtymmiejscujestprzytulny
bar,gdziezatrzymujemysięnalampkę
wina.Dalejidziemylasami,polamiwi‐

nogronidochodzimydoprzyjaznego
albergue na uboczu przed Calas do
Reis.Panowieidąnazakupy2kmdo
centrum.Nigdyniewiemy,czywkolej‐
nejmiejscowościniewypadniejakieś
lokalneświętoisklepymogąbyćpoza‐
mykane.Trzebanosićzesobądrobną

rezerwękonsumpcyjną.Jemyobiadoko‐
lacjęwalbergowymbarze.Dużeporcje
mięsne,bułka(zawszedodatekdokaż‐
dejpotrawy),piwo,sokwyciskanyzpo‐
marańczy. Do tego gratisjakieśplacu‐
szki(kelnerkamówi,żetegonauczyła
jąbabcia),pokieliszkugrappy(tojuż

naukadziadka).Płacimy27€iprzeno‐
simysięnazapleczedoogrodu,gdzie
wygrzewamysięwsłońcu.Słońcejesz‐
czewysoko,chociażjuż20.30.Jeszcze
lampka wina przed snem i spanko.
Albergueniewielki,alepełny.

21majaruszamydoPadron.Miałobyć20km,wyszło24.

Trasaładnaleczpochmurna.Chłodniejniżwczoraj.Małopunktów
zkawąnatrasie.Corazwięcejludzinatrasie,liczymywzasię‐
gu wzroku 8 osób przed i 9 za nami. Docieramy do albergue
przeddeszczem.Staryblok,gdziejednopiętrozajmujealber‐
gue. Mamy pokój 4‐osobowy na 3 piętrze. Na zakupy idzie
delegacjamęskawdeszczu.Jutroniedziela,więczakupywiększe.
Sklepy będą pozamykane. Idziemy na kolację do baru obok.

TamdwieAmerykankiiichkoleżankaHolenderkapożywiają
się. Wymieniamy doświadczenia na temat dzieci i wnuków.
Alberguezapełniasięszybko,pewniezpowodudeszczu.Może
winnychwarunkachczęśćludziposzłabydalej.Jutroostatni
etapdoSantiago,teoretycznie27kmzarezerwowanegohotelu.

Ranoprzednaszymalbergue,jakiwcentrumPadronjeden

wielki bazar. Pomimo niedzieli sklepy pootwierane. Jesteśmy

zaskoczeni,bodzisiajniedziela.Pozamiastemszlakprowadzi
bocznymi drogami przez winnice lub pomiędzy kamiennymi
murami posesji, czasem lasem. Trafił się tylko jeden odcinek
poboczem ruchliwej drogi, to ostatnie 4 km przed katedrą
wSantiago.Tudlaodmianysklepypozamykane,pozaścisłym
centrum.Pierwszarestauracjaczynnadopierowcentrum.Dobrze,

żezabraliśmykanapkiinapojenadrogęnieliczącnaposiłek
naobrzeżachSantiago.Niemożnabyłonacałejtrasiezakładać,

żebędziejakiślokalnawetpo10czy15kmmarszu.Docieramy
do hotelu robiąc 35 km (miało być 27 km). W restauracji
hotelowej obfite jedzenie dla pielgrzymów. Jemy do pełna
+butelkawinarazempo8euro/osobę.Przysąsiednimstoliku
2 Polki mieszkające w Niemczech. Kończymy trasę naszego
camino.Kolejnegodniaprzechodzimytylko14kmnalekkopo
mieście. Mieszkamy ok 2,3 km od katedry. Idziemy tam na

azymut. Pogoda słoneczna, chociaż chłodna. Docieramy do
katedry i szukamy punktu certyfikującego fakt odbycia piel‐
grzymkinapodstawiepaszportuzwbityminatrasiepiecząt‐
kami. Trafiamy tam i za 1 godz. załatwiamy certyfikat jeden
(potwierdzającyodbycieprzynajmniej100kmpieszolub200km
na rowerze lub konno) bezpłatny, a drugi z potwierdzeniem

kilometrażu za 3 euro. Cylindryczny pojemnik na certyfikaty

kosztuje2euro.Wypisujenamcerty‐
fikat kolorowy Hiszpan (postkolonial‐
ny)2lub3razykażdy,mylącsięnie‐
ustannie chociaż ma wszystko wypi‐
sanedrukowanymiliterami.Cieszysię
drąc nieudane egzemplarze twierdząc,

żenaszenazwiskasątrudne.Odpusz‐
czamy mu już wpis na certyfikacie
kilometrowym260km,jakiemiałna
swojej ściądze, zamiast 300, jakie
przeszliśmy, pomijając wędrówki po
miastach. Geniek u innego pisarza ob‐
roniłswoją300kmtrasę.Potychprze‐

życiachudajemysięnakawęwpew‐
nej odległości od katedry (ceny!!!).
Tamza1,2€każdydostajekawęlub
inny napój + dodatek. W tym lokalu
to ziemniaki w jajecznicy. Jest tego
tyle, że po kawie i piwie + oba do‐
datki,każdyznasza2,6€jesttakna‐

jedzony, że nie jemy już obiadoko‐
lacji. Zrzucamy nadmiar kalorii dok‐
ładniezwiedzająckatedrę,innezaby‐
tkiatakżepenetrującsklepyzpamiąt‐
kami. Na koniec robimy zakupy wy‐

jazdowewogromnymcentrumhandlowymwpobliżunaszego
hotelu.JutrolotdoBarcelonyapotemdoPolski.

Wyprawaudałasię.Trasajestmalowniczaiwbrewpozorom

urozmaicona.Brakjestnatomiastprzewodnikówimapnaszego
szlaku.Winformacjachturystycznychjeślibyłyjakieśmapy,to
drogowe,lubobejmującetylkodanąmiejscowość.Ponadtobiura
te czynne są z przerwą na sjestę i trzeba trafić na godziny
pracy.Cenyhoteli,hosteli,alberguesąumowne.Pozasezonem,
namniejuczęszczanychtrasachchodzącwkilkaosób,można

uzyskaćwhoteluniższącenęniżwdrogimalbergue(nasznaj‐
droższykosztował15euro/ositobezkuchni).Obecniealber‐
gue,toraczejkwestianazwyiprzyciągnięciapielgrzymów,niż
sama idea tanich miejsc noclegowych dla pielgrzymów. Obok
katedry jeden z albergue życzy sobie za pokój dwuosobowy
55€zadobę.NapotkaniPortugalczycy,jakiHiszpaniebylibar‐
dzo życzliwi i chętnie pomagali nam jeśli widzieli, że zatrzy‐

maliśmysięimamyjakiśproblem.Dużąwygodąnatrasiejest
posiadanie komórki z dostępem do internetu, najlepiej z na‐
wigacją. Można sobie dynamicznie zaplanować i zabukować
nocleg i bez pytania mieszkańców do niego dotrzeć. Oczy‐
wiście w mieście z wąskimi ulicami i wysokimi budynkami
nawigacjazawieszasięitunajlepszajestmapa.

█