Ministerstwo Edukacji Narodowej

311[28]/T,SP/MEN/2008.

PROGRAM NAUCZANIA

TECHNIK POLIGRAF

311[28]

Zatwierdzam

Minister Edukacji Narodowej

Warszawa 2008

Autorzy:

mgr Elżbieta Gonciarz
mgr inż. Paweł Pierzchalski
mgr inż. Wojciech Pilc

Recenzenci:
dr inż. Henryk Godlewski
dr inż. Bogdan Kamiński

Opracowanie redakcyjne:
dr Grzegorz Rycharski

Spis

treści

I. Plany

nauczania

II.

Programy nauczania przedmiotów zawodowych

Podstawy

poligrafii

Materiałoznawstwo poligraficzne

Technologia

Maszyny

urządzenia

Podstawy projektowania procesów poligraficznych

Zajęcia praktyczne

Język obcy zawodowy

Działalność poligraficzna

Praktyka zawodowa

I. PLANY NAUCZANIA

PLAN NAUCZANIA

Technikum czteroletnie
Zawód: technik poligraf 311[28]

Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla młodzieży

Dla dorosłych

Liczba

godzin

tygodniowo

czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

tygodniowo

czteroletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

czteroletnim

okresie

nauczania

Semestry I-VIII

Lp.

Przedmioty nauczania

Klasy I-IV

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy poligrafii

2. Materiałoznawstwo poligraficzne

3. Technologia

126

4. Maszyny i urządzenia

101

5. Podstawy

projektowania

procesów

poligraficznych

6. Zajęcia praktyczne

189

7. Język obcy zawodowy

8. Specjalizacja*

9. Działalność poligraficzna

Razem

630

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

Program wybranej przez szkołę specjalizacji opracowuje szkolny zespół

przedmiotowy właściwy dla zawodu.

PLAN NAUCZANIA

Szkoła policealna
Zawód: technik poligraf 311[28]
Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie

Dla młodzieży

Dla dorosłych

Liczba

godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

tygodniowo

w dwuletnim

okresie

nauczania

Liczba

godzin

dwuletnim

okresie

nauczania

Semestry I - IV

Lp. Przedmioty

nauczania

Klasy I -II

Forma

stacjonarna

Forma

zaoczna

1. Podstawy poligrafii

2. Materiałoznawstwo poligraficzne

3. Technologia

136

4. Maszyny i urządzenia

109

5. Podstawy projektowania procesów

poligraficznych

6. Zajęcia praktyczne

205

7. Język obcy zawodowy

8. Specjalizacja*

9. Działalność poligraficzna

Razem

682

Praktyka zawodowa: 4 tygodnie

* Program wybranej przez szkołę specjalizacji opracowuje szkolny zespół

przedmiotowy właściwy dla zawodu.

II. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW

ZAWODOWYCH

PODSTAWY POLIGRAFII

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:

–

przedstawić historyczny rozwój technik poligraficznych,

–

scharakteryzować podstawowe działy poligrafii,

–

scharakteryzować rodzaje wyrobów poligraficznych,

–

określić podstawowe szeregi i formaty wyrobów papierniczych,

–

określić systemy miar stosowanych w poligrafii,

–

posłużyć się przyrządami pomiarowymi,

–

scharakteryzować rodzaje materiałów wydawniczych,

–

scharakteryzować procesy składu komputerowego,

–

sklasyfikować oryginały przeznaczone do reprodukcji,

–

scharakteryzować proces reprodukcji elektronicznej,

–

scharakteryzować proces tworzenia makiety elektronicznej,

–

sklasyfikować formy kopiowe,

–

określić sposoby wykonania form kopiowych,

–

scharakteryzować etapy obróbki materiałów światłoczułych „na
mokro”,

–

wyjaśnić podstawowe terminy z zakresu sensytometrii
i densytometrii,

–

scharakteryzować procesy proofingu stosowanego w poligrafii,

–

sklasyfikować rodzaje form drukowych,

–

określić sposoby przygotowania form drukowych,

–

sklasyfikować rodzaje form drukowych,

–

scharakteryzować procesy drukowania wypukłego,

–

scharakteryzować procesy drukowania płaskiego,

–

scharakteryzować procesy drukowania wklęsłego,

–

określić przebieg procesu drukowania sitowego,

–

określić przebieg procesu drukowania cyfrowego,

–

scharakteryzować proces przyrządzania maszyny drukującej,

–

określić zakres stosowania maszyn i urządzeń poligraficznych,

–

określić sposoby wykończania druków,

–

scharakteryzować jednostkowe operacje introligatorskie,

–

określić rodzaje opraw introligatorskich,

–

scharakteryzować procesy wykonywania wkładów książkowych,

–

scharakteryzować procesy wykonywania okładek i opraw,

–

określić metody wytwarzania opakowań,

–

posłużyć się podstawową terminologią z zakresu poligrafii,

–

odczytać schematy technologiczne ilustrujące przebieg procesów
poligraficznych,

–

skorzystać z różnych źródeł informacji.

Materiał nauczania

1. Wprowadzenie

Historia poligrafii. Podstawowe pojęcia poligraficzne. Operacje
jednostkowe. Proces technologiczny. Podział procesów
technologicznych. Klasyfikacja wydawnicza produktów poligraficznych.
Druki periodyczne, dziełowe i akcydensowe. Poligraficzna klasyfikacja
druków. Szeregi i formaty wyrobów papierniczych. Miary poligraficzne,
zależności między miarami. Urządzenia kontrolno-pomiarowe stosowane
w poligrafii.

Ćwiczenia

• Klasyfikowanie wyrobów poligraficznych.

• Obliczanie pochodnych formatów wytworów papierniczych.

• Wykonywanie pomiarów elementów wyrobów poligraficznych.

• Przeliczanie miar stosowanych w poligrafii.

• Sporządzanie blokowych schematów podstawowych procesów

poligraficznych.

2. Poligraficzne procesy przygotowawcze

Materiały wydawnicze. Systemy produkcyjne w poligrafii. Cyfrowy
przepływ danych. Systemy DTP. Konfiguracja systemów DTP. Procesy
składania tekstów. Oryginały. Reprodukcja elektroniczna. Metody
obróbki zeskanowanych oryginałów. Procesy łączenia elementów
tekstowych i graficznych. Impozycja. Zasady przygotowania prac do
naświetlania i drukowania. Techniki montażu klasycznego. Procesy
naświetlania i obróbki materiałów światłoczułych. Sensytometria

i densytometria. Proofing. Formy kopiowe. Formy drukowe sporządzane
w technologii CtP.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie rodzajów materiałów wydawniczych.

• Sporządzanie szkiców wydawniczych.

• Rozpoznawanie oraz ocena jakości oryginałów.

• Rozpoznawanie form kopiowych.

3. Formy drukowe, procesy drukowania

Formy drukowe stosowane w technikach wypukłych. Formy drukowe
stosowane w technikach płaskich. Formy drukowe stosowane

w technikach wklęsłych. Formy do drukowania sitowego. Klasyfikacja
technik drukowania. Charakterystyka techniki offsetowej,
rotograwiurowej, sitowej, fleksograficznej, tamponowej i typooffsetowej.
Cyfrowe techniki drukowania. Przyrząd drukarski. Sposoby drukowania
wielokolorowego i wielobarwnego.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie form drukowych.

• Rozpoznawanie druków wykonanych różnymi technikami drukowania.

• Rozpoznawanie druków wielobarwnych i wielokolorowych.

4. Procesy introligatorskie

Introligatorskie procesy jednostkowe. Procesy cięcia, krojenia,
wykrawania. Sposoby wykonywania wkładów książkowych. Procesy
złamywania, kompletowania oraz łączenia składek. Sposoby
wykonywania okładek. Procesy oprawiania. Sposoby wytwarzania
opakowań. Metody uszlachetniania druków.

Ćwiczenia

• Wykonywanie złamów różnymi sposobami.

• Kompletowanie składek różnymi sposobami.

• Analiza budowy wkładu książkowego.

• Klasyfikowanie okładek i opraw.

• Rozpoznawanie rodzajów uszlachetniania druków.

• Klasyfikowanie opakowań.

Środki dydaktyczne

Stanowiska komputerowe do składania tekstów oraz reprodukcji
poligraficznej.
Specjalistyczne oprogramowanie komputerowe.
Tablice graficzne ilustrujące: klasyfikację materiałów poligraficznych,
budowę maszyn i urządzeń poligraficznych, zasady drukowania.
Zestaw form kopiowych.
Zestaw form drukowych.
Katalogi gatunków papieru.
Wzorniki farb drukowych.
Zestaw oryginałów materiałów do reprodukcji.
Wzorniki kolorów CMYK i Pantone.
Próbne odbitki barwne.

Zestaw materiałów światłoczułych.
Katalog odbitek drukarskich.
Zbiór okładek i opraw.
Wzory opakowań.
Filmy wideo obrazujące procesy poligraficzne.
Zestaw norm poligraficznych (PN, BN).
Przymiary metryczne, miarka typograficzna, lupy, mikroskopy.
Densytometr refleksyjny i transmisyjny.

Uwagi o realizacji

Celem realizacji programu przedmiotu Podstawy poligrafii jest

opanowanie przez uczniów wiedzy i umiejętności dotyczących: historii
poligrafii, terminologii poligraficznej, procesów, maszyn i urządzeń
stosowanych w poligrafii.

Program powinien być realizowany w pracowni technologicznej

w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na
zespoły 3–4 osobowe.

Ćwiczenia i inne zadania praktyczne powinny być wykonywane

w sposób umożliwiający realizację celów kształcenia. Stanowiska
ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne materiały,
narzędzia, sprzęt i środki dydaktyczne. Uczniowie powinni korzystać
z różnych źródeł informacji, jak: normy, instrukcje, poradniki,
dokumentacja techniczna, czasopisma specjalistyczne, Internet.

Wskazane jest stosowanie metod nauczania: pokazu z wyjaśnieniem,

pokazu z instruktażem, ćwiczeń praktycznych. Szczególną uwagę należy
zwracać na realizację treści programowych trudnych do opanowania
przez uczniów. Do takich treści należy zaliczyć:
− odczytywanie schematów procesów technologicznych,

− przeliczanie jednostek miar stosowanych w poligrafii,

− obliczanie pochodnych formatów wyrobów papierniczych.
Uzyskanie przez uczniów odpowiedniego poziomu kompetencji
zawodowych wymaga również kształtowania umiejętności pracy

w zespole, korzystania z różnych źródeł informacji, uzupełniania
i aktualizowania wiedzy oraz kształtowania postaw zawodowych, jak:
systematyczność, odpowiedzialność za wyniki swojej pracy

i współpracowników, przestrzeganie dyscypliny i porządku w miejscu
pracy, racjonalne wykorzystywanie narzędzi, maszyn i urządzeń,
gospodarowanie materiałami i energią.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do

przedsiębiorstw poligraficznych, na targi specjalistyczne, wystawy,
pokazy, umożliwiających poznanie przez uczniów współczesnych technik
i technologii.

Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów

tematycznych:

Lp. Działy tematyczne

Orientacyjna

liczba godzin

1. Wprowadzenie

2. Poligraficzne procesy przygotowawcze

3. Formy drukowe, procesy drukowania

4. Procesy introligatorskie

Razem

108

Zamieszczona w tabeli orientacyjna liczba godzin na realizację

poszczególnych działów tematycznych dotyczy procesu kształcenia
w czteroletnim technikum dla młodzieży. Nauczyciel może dokonywać
zmian w zależności od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

w trakcie realizacji programu na podstawie kryteriów ustalonych na
początkowych zajęciach.
Proces oceniania powinien obejmować:
− diagnozowanie poziomu wiadomości i umiejętności uczniów przed

przystąpieniem do realizacji programu,

− identyfikowanie postępów uczniów w trakcie realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

− sprawdzanie wiadomości i umiejętności uczniów po zakończeniu

realizacji działu tematycznego.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów może być dokonywane za
pomocą:
− sprawdzianów ustnych i pisemnych,

− testów osiągnięć szkolnych,

− obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i innych

zadań.

Podczas obserwacji pracy uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń
należy zwracać uwagę na:
− organizację stanowiska pracy,

− odczytywanie schematów technologicznych,

− wykonywanie pomiarów i przeliczeń,

− klasyfikowanie

półproduktów i wyrobów,

− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpożarowej.

W trakcie oceniania osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na
zastosowanie opanowanej wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość
wypowiedzi, posługiwanie się poprawną terminologią.

Umiejętności praktyczne mogą być oceniane za pomocą: obserwacji

pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń zamieszczonych

w programie oraz ćwiczeń zaprojektowanych przez nauczyciela.

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględniać wyniki

stosowanych sprawdzianów i testów osiągnięć.

Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie

z obowiązującą skalą ocen.

Literatura

Buczyński L.: Komputerowe urządzenia peryferyjne. AnnaPol, Warszawa
2003
Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.
Polska Izba Druku, Warszawa 1999
Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza
PW, Warszawa 2001
Czech G., Stankiewicz B.: Sitodruk. COBRPP, Warszawa 2006
Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP,
Warszawa 1996
DeJidas L. Jr., Destree T.: Technologia offsetowego drukowania
arkuszowego. COBRPP, Warszawa 2007
German Ch.: Systemy produkcyjne w poligrafii. COBRPP, Warszawa
2007
Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997
Kamiński B.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykończeniowe.
Translator, Warszawa 2005
Kamiński B.: Nowoczesny prepress. Translator, Warszawa 2006
Kamiński B.: Przetwarzanie informacji. Cz.1. Przetwarzanie tekstu.
Przetwarzanie obrazu. WSiP, Warszawa 2004
Kamiński B.: Upowszechnianie informacji. Cz.2. Komputerowe
przygotowanie publikacji. WSiP, Warszawa 2005
Krupa R., Stanuch S.: ABC komputerowo-drukarsko-wydawnicze.
Sponsor, Kraków 1994
Kwaśny A.: DTP. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002
Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1999
McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion,
Gliwice 2007
Poligrafia, procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP,
Warszawa 2002

Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003
Czasopisma specjalistyczne.

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

MATERIAŁOZNAWSTWO POLIGRAFICZNE

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:

– scharakteryzować rodzaje materiałów poligraficznych,
– rozpoznać materiały poligraficzne,
– sklasyfikować wyroby, wytwory i przetwory papiernicze,
– scharakteryzować surowce stosowane do produkcji wytworów

papierniczych,

– scharakteryzować procesy produkcji, uszlachetniania i wykończania

papieru,

– określić właściwości wytworów papierniczych,
– określić warunki klimatyzowania i magazynowania papieru,
– scharakteryzować rodzaje papieru stosowanego w procesach

drukowania,

– scharakteryzować tektury wielowarstwowe stosowane w procesach

drukowania,

– sklasyfikować rodzaje farb graficznych według różnych kryteriów,
– określić skład farb graficznych na podstawie kart katalogowych,
– wyjaśnić mechanizmy utrwalania farb,
– określić użytkowe właściwości poszczególnych rodzajów farb,
– dobrać środki pomocnicze do polepszania właściwości farb,
– scharakteryzować lakiery stosowane w produkcji poligraficznej,
– sklasyfikować materiały światłoczułe stosowane w poligrafii,
– scharakteryzować warstwy kopiowe stosowane w poszczególnych

technikach drukowania,

– scharakteryzować fotograficzne materiały światłoczułe stosowane

w poligrafii,

– sklasyfikować materiały introligatorskie,
– scharakteryzować introligatorskie materiały konstrukcyjne

i pokryciowe stosowane do produkcji okładek,

– scharakteryzować materiały pomocnicze stosowane

w introligatorstwie,

– scharakteryzować introligatorskie materiały pomocnicze do łączenia

elementów opraw,

– scharakteryzować introligatorskie materiały pomocnicze do zdobienia

wyrobów poligraficznych,

– sklasyfikować kleje introligatorskie,
– scharakteryzować proces sklejania materiałów stosowanych

w introligatorstwie,

– określić zakres stosowania poszczególnych rodzajów klejów,
– scharakteryzować rodzaje folii introligatorskich stosowanych do

tłoczeń,

– scharakteryzować sposoby oczyszczania wody oraz neutralizacji

zanieczyszczeń,

– określić zakres stosowania metali i stopów w procesie produkcji form

drukowych,

– określić zakres stosowania metali i stopów w konstrukcji maszyn

poligraficznych,

– sklasyfikować związki wielkocząsteczkowe stosowane w poligrafii,
– określić właściwości formy fotopolimerowej twardej i miękkiej,
– sklasyfikować tworzywa sztuczne stosowane w procesach

poligraficznych,

– określić zakres stosowania gumy i kauczuku w procesach

poligraficznych,

– scharakteryzować budowę obciągów offsetowych,
– określić właściwości oraz zakres stosowania materiałów smarnych,
– określić właściwości oraz zakres stosowania rozpuszczalników,
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

– skorzystać z różnych źródeł informacji.

Materiał nauczania

1. Wyroby papierowe stosowane w poligrafii

Klasyfikacja i charakterystyka materiałów poligraficznych. Podział
wyrobów papierowych. Wytwory i przetwory papiernicze. Klasyfikacja
wytworów papierniczych. Surowce do wytwarzania wytworów
papierniczych. Papiernicze półprodukty włókniste. Dodatki masowe,
pomocnicze środki chemiczne. Proces wytwarzania papieru. Metody
uszlachetniania papieru. Metody wykończania papieru. Właściwości
wytworów papierniczych: strukturalno-wymiarowe, wytrzymałościowe,
optyczne, hydrofobowe i hydrofilowe, chemiczne. Właściwości specjalne.
Klimatyzacja i magazynowanie papieru. Klasyfikacja rodzajów papieru
przeznaczonego do drukowania. Rodzaje luksusowego papieru
drukowego. Rodzaje papieru przeznaczonego do drukowania
kolorowych czasopism. Rodzaje papieru gazetowego. Rodzaje papieru
specjalnego. Rodzaje tektury wielowarstwowej przeznaczonej do
zadrukowania. Papier syntetyczny.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie wyrobów papierowych.

• Rozpoznawanie wytworów papierniczych.

• Oznaczanie kierunku włókien w papierze.

• Obliczanie wagi arkusza wytworu papierniczego.

• Badanie podstawowych właściwości wytworów papierniczych.

2. Farby graficzne i lakiery stosowane w poligrafii

Podział farb graficznych według różnych kryteriów. Składniki farb
graficznych. Barwniki. Pigmenty. Laki. Spoiwa. Substancje pomocnicze.
Produkcja farb graficznych. Mechanizmy utrwalania farb graficznych:
przez absorpcję, przez utlenienie z polimeryzacją, przez odparowanie
rozpuszczalnika, przez promieniowanie i termoutwardzanie. Właściwości
farb graficznych: reologiczne, optyczne, tiksotopia, stopień krycia,
lepkość, tack, drukowność. Charakterystyka farb offsetowych,
rotograwiurowych, fleksograficznych, sitodrukowych, tampodrukowych.
Farby triadowe. Farby dobierane. Środki pomocnicze do farb. Lakiery.
Sposoby lakierowania. Rodzaje lakierów. Utrwalanie lakierów.

Ćwiczenia

• Porównywanie odbitek wykonanych w różnych systemach barw.

• Dobieranie koloru farby według systemu Pantone.

• Porównywanie powierzchni lakierowanych różnymi sposobami.

• Dobieranie lakierów do uszlachetniania wyrobów poligraficznych.

• Badanie właściwości farb graficznych.

• Dobieranie farb graficznych do procesów drukarskich.

3. Materiały światłoczułe

Klasyfikacja materiałów światłoczułych. Materiały kopiowe. Podział,
podstawowe składniki warstw kopiowych. Warstwy kopiowe
fotorozpuszczalne i fotoutwardzalne. Parametry techniczne warstw
kopiowych. Warstwy kopiowe w technikach drukowania płaskiego,
wypukłego, wklęsłego, sitowego. Wywoływacze do płyt. Fotograficzne
materiały światłoczułe. Skład i budowa fotograficznych materiałów
światłoczułych. Związki światłoczułe. Materiały podłożowe i inne
warstwy. Filmy fotograficzne do różnego typu prac. Wywoływacze
fotograficzne. Skład i właściwości wywoływaczy. Substancje wywołujące,
konserwujące, przyspieszające, antyzadymiające i hamujące. Rodzaje
wywoływaczy stosowanych w poligrafii. Utrwalacze fotograficzne. Skład
utrwalaczy.

Ćwiczenia

• Dobieranie warstw kopiowych do określonych technik drukowania.

• Wywoływanie pozytywowej płyty offsetowej presensybilizowanej.

• Sporządzanie warstwy kopiowej w technice sitodrukowej.

• Dobieranie filmów fotograficznych do różnego rodzaju prac.

• Dobieranie wywoływaczy do zastosowanego filmu światłoczułego.

4. Materiały introligatorskie

Podział i charakterystyka materiałów introligatorskich. Materiały
konstrukcyjne na okładki twarde: tektura introligatorska, preszpan
introligatorski, kartony wysokich temperatur. Introligatorskie materiały
pokryciowe: tkaniny pokryciowe, syntetyczne materiały pokryciowe,
okleiny papierowe, skóry. Okładki z tworzyw sztucznych. Włókiennicze
materiały pomocnicze: kapitałka, gaza introligatorska (merla). Materiały
do łączenia wkładów i okładek. Podział klejów. Skład, właściwości,
zastosowanie klejów introligatorskich. Proces sklejania materiałów. Drut
introligatorski. Nici introligatorskie. Elementy opraw specjalnych.
Materiały pomocnicze do zdobienia. Folie do laminowania. Folie do
tłoczeń. Naklejki, okucia, pieczęcie. Materiały do pakowania produktów
gotowych.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie materiałów introligatorskich.

• Wykonywanie bloczków introligatorskich metodą klejenia.

• Łączenie składek z zastosowaniem drutu introligatorskiego.

• Wykonanie oprawy specjalnej z zastosowaniem metalowych

i plastikowych elementów łączących.

• Ocena jakości wyrobów uszlachetnionych przez lakierowanie

i foliowanie.

• Dobieranie materiałów pomocniczych do zdobienia wyrobów

poligraficznych.

• Tłoczenie elementów graficznych z zastosowaniem folii.

5. Inne materiały stosowane w poligrafii

Woda w przemyśle poligraficznym. Skład, zanieczyszczenia wody.
Twardość wody. Metody uzdatniania wody. Neutralizacja wody. Metale
i stopy stosowane w poligrafii. Formy drukowe miedziane, cynkowe,
aluminiowe i stalowe. Metale i stopy stosowane w konstrukcji maszyn
poligraficznych. Folie metaliczne. Związki wielkocząsteczkowe. Związki
wielkocząsteczkowe stosowane do wykonania form fotopolimerowych.
Klasyfikacja, budowa i charakterystyka tworzyw sztucznych. Tworzywa
termoutwardzalne, chemoutwardzalne, termoplastyczne, piankowe

i warstwowe. Tworzywa sztuczne do matrycowania. Tworzywa sztuczne
do wykonywania form drukowych. Zestawy żywic do przygotowania form.
Gumy i kauczuki. Surowce do produkcji gumy. Formy drukowe z gumy.
Obciągi offsetowe. Folie: celulozowe, poliolefinowe, poliestrowe,

z polichlorku winylu. Folie kompleksowe. Inne rodzaje folii. Właściwości
materiałów smarnych. Klasyfikacja materiałów smarnych. Oleje, smary
stałe, smary specjalne. Rozpuszczalniki.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie form drukowych wykonanych z różnych metali.

• Rozpoznawanie materiałów stosowanych do produkcji części maszyn

poligraficznych.

• Określanie zakresu stosowania fotopolimerowych form drukowych.

• Przygotowanie fotopolimerowych form drukowych.

• Dobieranie obciągów offsetowych do maszyny drukującej.

• Określanie zakresu stosowania materiałów smarnych.

Środki dydaktyczne

Katalogi, foldery, prospekty, karty katalogowe: rodzaje luksusowego
papieru drukowego, papieru przeznaczonego do drukowania kolorowych
czasopism, papieru gazetowego zwojowego, papieru specjalnego,
tektury wielowarstwowej przeznaczonej do zadrukowania, papieru
syntetycznego, farb graficznych do różnych technik drukowania.
Katalogi farb stosowanych w różnych systemach drukowania.
Katalogi materiałów światłoczułych i odczynników.
Katalogi pokryciowych i pomocniczych materiałów introligatorskich.
Wzory wytworów papierniczych: luksusowego papieru drukowego,
papieru przeznaczonego do drukowania kolorowych czasopism, papieru
gazetowego zwojowego, papieru specjalnego, tektury wielowarstwowej,
papieru syntetycznego.
Próbki farb graficznych stosowanych w różnych technikach i systemach
drukowania.
Próbki materiałów introligatorskich konstrukcyjnych, pokryciowych

i pomocniczych.
Próbki fotopolimerów, tworzyw sztucznych, folii, laminatów, materiałów
smarnych, rozpuszczalników.
Gotowe wyroby poligraficzne wykonane na różnych podłożach,
zadrukowane różnymi farbami i uszlachetnione różnymi metodami.
Formy drukowe do różnych technik drukowania.
Obciągi offsetowe.
Przyrządy i urządzenia do badania właściwości wytworów papierniczych:
lupy, mikroskop, twardościomierz, wiskozymetr, grubościomierz, pH-
metr.
Waga laboratoryjna.
Wzorniki farb typu CMYK, Pantone.
Części maszyn poligraficznych.

Uwagi o realizacji

Program przedmiotu Materiałoznawstwo poligraficzne zawiera treści

dotyczące charakterystyki oraz zakresu stosowania materiałów
poligraficznych. Realizacja programu powinna odbywać się
z uwzględnieniem metod nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu
z objaśnieniem, pokazu z instruktażem, dyskusji dydaktycznej, ćwiczeń
praktycznych.

Podczas realizacji programu należy zwracać szczególną uwagę na

treści trudne do opanowania przez uczniów. Do takich treści
programowych należy zaliczyć:

–

rozpoznawanie materiałów poligraficznych w gotowych wyrobach,

–

dobieranie materiałów do określonego procesu poligraficznego,

–

badanie podstawowych właściwości wytworów papierniczych,

–

dobieranie farb według wzornika Pantone,

–

sporządzanie warstw kopiowych i form drukowych.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać
uczniów z rodzajem oraz zakresem realizowanych zadań, z obsługą
aparatury oraz z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni materiałoznawstwa

w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na
zespoły 3–4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowanie

materiałów niezbędnych do wykonania ćwiczeń, jak: instrukcje, normy,
przepisy prawa, katalogi, wzorniki, próbki materiałów. Stanowiska
ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne materiały, przyrządy
i aparaturę. Zadania praktyczne mogą być realizowane w rzeczywistych
i symulowanych warunkach pracy .

Wskazane jest również organizowanie wycieczek dydaktycznych do

przedsiębiorstw poligraficznych celem poznania przez uczniów
współczesnych technik i technologii.

Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów

tematycznych:

Lp. Działy tematyczne

Orientacyjna

liczba godzin

1. Wyroby papierowe stosowane w poligrafii

2. Farby graficzne i lakiery stosowane w poligrafii

3. Materiały światłoczułe 12
4. Materiały introligatorskie

5. Inne materiały stosowane w poligrafii

Razem

144

Zamieszczona w tabeli orientacyjna liczba godzin na realizację

poszczególnych działów tematycznych dotyczy procesu kształcenia
w czteroletnim technikum dla młodzieży. Nauczyciel może dokonywać
zmian w zależności od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie

z kryteriami ustalonymi na początkowych zajęciach.

W wyniku sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów uzyskuje się

informacje dotyczące poziomu opanowania umiejętności określonych
w szczegółowych celach kształcenia.

Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopień

realizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:

–

organizacja stanowiska pracy,

–

poprawne wykonanie ćwiczeń,

–

organizacja pracy w trakcie realizacji zadań,

–

jakość oraz sprawność wykonania pracy.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za
pomocą:

–

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

–

testów osiągnięć szkolnych,

–

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń
i innych zadań należy zwracać uwagę na:
− posługiwanie się dokumentacją techniczną,

− rozpoznawanie

materiałów poligraficznych,

− klasyfikowanie

półproduktów i wyrobów,

− korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,

− dobór materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonania określonych

zadań,

− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji
programu należy uwzględniać wyniki stosowanych sprawdzianów

i testów osiągnięć.

Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie

z obowiązującą skalą ocen.

Literatura

Ciszewski A., Radomski T., Szummer A.: Materiałoznawstwo.
Wydawnictwo PW, Warszawa 2000
Czichon H., Czichon M.,: Technologia form offsetowych. Oficyna
Wydawnicza PW, Warszawa 2002
Czichon H., Jakucewicz S, Magdzik S., Mudrak E.: Formy drukowe.
WSiP, Warszawa 1996
Gruin I.: Materiały polimerowe. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa
2003
Jakucewicz S.: Farby drukowe. Michael Huber Polska, Wrocław 2001
Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych.
WSiP, Warszawa 2001
Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997
Jakucewicz S.: Materiały samoprzylepne. Ecco Papier, Warszawa 2004
Jakucewicz S.: Vademecum papierów dla wydawcy. Inicjał, Warszawa
2004
Jakucewicz S.: Papier w poligrafii. Inicjał, Warszawa 2005
Jakucewicz S.: Tektury graficzne i opakowaniowe. Ecco Papier,
Warszawa 2003
Magdzik S.: Ćwiczenia laboratoryjne z technologii introligatorstwa
przemysłowego. Oficyna Wydawnicza PW, Warszawa 1996
Poligrafia, procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP,
Warszawa 2002
Praca zbiorowa: Mały poradnik mechanika. WNT, Warszawa 1996
Przybysz K.: Technologia papieru. Łódź 2007
Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

TECHNOLOGIA

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:

− określić przebieg procesu wydawniczego,

− posłużyć się podstawową terminologią, jak: maszynopis wydawniczy,

arkusz autorski, wydawniczy, drukarski, introligatorski,

− określić elementy układu typograficznego,

− wykonać adiustację materiałów wydawniczych,

− sporządzić szkic wydawniczy i makietę wydawniczą,

− zaprojektować sposób wydania publikacji z uwzględnieniem

podstawowych zasad typograficznych,

− określić wymagania dotyczące dzielenia i przenoszenia wyrazów oraz

wyróżniania fragmentów tekstu,

− określić zasady składu tabel,

− określić zasady składu wzorów matematycznych i chemicznych,

− określić zasady łączenia tekstu i grafiki na podstawie szkiców

i makiet,

− określić zasady składu wyrobów o charakterze akcydensowym,

− określić zasady wykonania layoutu oraz łamania gazet i czasopism,

− zmierzyć gęstość optyczną w świetle przepuszczonym i odbitym,

− określić etapy reprodukcji klasycznej,

− określić technologiczne parametry skanerów,

− określić parametry i jednostki skanowania,

− scharakteryzować technologiczne parametry aparatów cyfrowych,

− dobrać aparat cyfrowy i wyposażenie dodatkowe do wykonania

zdjęcia w określonych warunkach,

− skonfigurować systemy DTP zgodnie z profilem produkcji,

− dobrać urządzenia do określonego systemu DTP,

− scharakteryzować rodzaje fontów cyfrowych oraz programów do ich

obsługi,

− scharakteryzować systemy cyfrowego przepływu prac Digital

Workflow stosowane w ramach standardu CIP4,

− określić etapy cyfrowego tworzenia publikacji,

− ustalić parametry plików postscriptowych oraz plików typu PDF,

− określić czynności technologiczne procesu montażu,

− określić zakres stosowania nadlewek, elementów na spad, wycinek

i nadruków,

− wykonać wydruki próbne z zastosowaniem drukarek komputerowych,

− wykonać merytoryczną, typograficzną i graficzną korektę publikacji,

− ocenić jakość materiałów wykonanych w przygotowalni poligraficznej,

− określić zakres stosowania wypukłych form drukowych,

− scharakteryzować techniki drukowania wypukłego,

− określić rodzaje błędów powstających podczas drukowania

wypukłego,

− określić zakres stosowania płaskich form drukowych,

− scharakteryzować techniki drukowania płaskiego,

− określić rodzaje błędów powstających podczas drukowania płaskiego,

− określić zakres stosowania wklęsłych form drukowych,

− scharakteryzować techniki drukowania wklęsłego,

− określić rodzaje błędów powstających podczas drukowania wklęsłego,

− określić zakres stosowania innych technik drukarskich,

− przygotować prace do drukowania cyfrowego,

− scharakteryzować technologie drukowania cyfrowego,

− ocenić jakość odbitek wykonanych technikami drukowania cyfrowego,

− określić przebieg procesu cięcia, krojenia i wykrawania,

− scharakteryzować oraz określić zakres stosowania wykrojników

introligatorskich,

− określić przebieg procesu perforowania, nadkrawania oraz wiercenia

w wyrobach papierniczych,

− określić przebieg procesu złamywania arkusza i wstęgi papieru,

− określić warianty złamywania oraz czynniki wpływające na wybór

wariantu,

− określić metody uszlachetniania i zdobienia wyrobów poligraficznych,

− określić rodzaje tłoczenia na okładkach introligatorskich,

− określić sposoby i technologie kompletowania składek lub kartek,

− określić uwarunkowania procesów klejenia oraz szycia drutem i nićmi,

− scharakteryzować proces kształtowania i wzmacniania grzbietu

wkładu,

− scharakteryzować proces okrawania wyrobów z zastosowaniem

krajarki trójnożowej,

− określić zakres stosowania okładek i opraw introligatorskich,

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− skorzystać z różnych źródeł informacji.

Materiał nauczania

1. Zasady przygotowania materiałów wydawniczych do składu

Redakcja merytoryczna i techniczna. Maszynopis wydawniczy jednolity
i niejednolity. Pierwodruk. Załączniki do maszynopisu. Znaki
adiustacyjne. Metody adiustacji maszynopisu wydawniczego. Zasady

opracowania materiału ilustracyjnego. Środki wyrazu plastycznego.
Budowa elementów graficznych, rodzaje, układy. Zasady kompozycji
tekstowej i graficznej na płaszczyźnie. Podstawowe elementy układu
typograficznego. Zasada złotego podziału odcinka. Zasady doboru
elementów tekstowych i graficznych oraz form tekstu i grafiki do
określonych treści. Kolor i światło. Rozwiązania kompozycyjne. Szkic
wydawniczy. Znaki korektorskie. Zasady i etapy korekty materiałów
wydawniczych.

Ćwiczenia

• Określanie wymagań dla maszynopisu wydawniczego.

• Rozmieszczanie tekstu na kolumnie.

• Rozpoznawanie kroju i odmian pisma.

• Określanie środków wyrazu plastycznego stosowanych

w publikacjach.

• Projektowanie kształtu i graficznego układu publikacji.

• Adiustacja materiałów wydawniczych.

• Sporządzanie szkiców wydawniczych.

• Przygotowanie projektu publikacji nieperiodycznej z uwzględnieniem

zasad typograficznych.

• Wykonywanie korekty technicznej materiałów wydawniczych.

2. Zasady przygotowania materiałów tekstowych do procesu

drukowania

Podział i charakterystyka tekstów przeznaczonych do składu. Cechy
składu gładkiego. Akapit oraz wcięcie akapitowe w tekście gładkim.
Odstępy międzyliterowe i międzywyrazowe. Interlinia. Zasady dzielenia
i przenoszenia wyrazów. Wyróżnienia w tekście gładkim, znaki
interpunkcyjne. Zasady składu przypisów i objaśnień. Ustalanie hierarchii
tytułów. Zasady składu spisu treści. Zasady składu bibliografii,
skorowidzów, słowników i katalogów. Podstawowe zasady składu tekstu
w językach obcych. Graficzne i typograficzne cechy utworów poetyckich.
Zasady składu utworów poetyckich. Cechy utworów scenicznych.
Zasady składu utworów scenicznych. Podział, budowa i formaty tabel.
Dobór rodzaju pisma do tabeli. Zasady włamywania i obłamywania tabel.
Zasady składu główek tabel. Zasady składu boczków tabeli. Zasady
wypełniania pola rubrykowego. Tabele z liniami i bez linii. Tabele
rozkładowe podłużne i poprzeczne. Zasady składu zestawień
tabelarycznych. Zasady składu wzorów matematycznych i chemicznych.
Podstawowe typy układów graficznych gazety i książki. Rozmieszczenie
materiału w gazecie. Zasady tworzenia makiety odręcznej i technicznej.
Zasady łamania książek w zależności od rodzajów tekstu. Technika

tworzenia makiet elektronicznych dla akcydensów, gazet i książek.
Metody łączenia tekstu i grafiki.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie rodzajów składu tekstowego.

• Obliczanie wielkości wcięcia akapitowego.

• Ocena poprawności składu prac tekstowych gładkich.

• Ocena poprawności składu prac tekstowych o charakterze poetyckim

i dramatycznym.

• Ustalanie parametrów i sposobu składu tabel.

• Ocena poprawności składu prac tekstowych z wzorami

matematycznymi i chemicznymi.

• Projektowanie elektronicznej makiety gazety i czasopisma.

• Projektowanie elektronicznej makiety książki i broszury.

• Określanie sposobu łączenia tekstu i grafiki w różnych typach

publikacji.

3. Zasady przygotowania materiałów ilustracyjnych do procesu

drukowania

Światło i barwa. Zakres promieniowania widzialnego. Atrybuty barw.
Temperatura barwowa. Przestrzenie i modele barw. Rodzaje barw.
Zasady działania filtrów selekcyjnych. Sensytometria. Krzywa
charakterystyczna. Densytometria. Gęstość optyczna. Pomiar gęstości
optycznej w świetle odbitym i przepuszczonym. Rodzaje oryginałów.
Ocena oryginałów. Zasady kadrowania oryginałów. Retusz oryginałów.
Aparaty fotoreprodukcyjne. Metody reprodukcji klasycznej jedno-

i wielotonalnej. Proces rastrowania projekcyjnego. Kopiarki stykowe.
Technologia kopiowania i rastrowania stykowego. Procesy fotograficzne
stosowane w poligrafii: wywoływanie, utrwalanie, płukanie. Reprodukcja
elektroniczna. Podział skanerów. Skanery płaskie i bębnowe. Parametry
technologiczne i użytkowe skanerów stosowanych w reprodukcji. Zasady
ustalania parametrów skanowania. Proces reprodukcji oryginałów
refleksyjnych i transparentowych. Metody mocowania oryginałów
w skanerze. Elektroniczny retusz skanów. Narzędzia retuszu
elektronicznego. Poziomy szarości. Histogram obrazu wielotonalnego.
Krzywa tonalna. Przejścia tonalne. Korekta tonalna: liniowa, nieliniowa.
Zjawisko mory, sposoby zapobiegania i usuwania. Kąty rastra dla
kolorów składowych. Efekty specjalne uzyskiwane na skanach. Aparaty
cyfrowe. Dodatkowe wyposażenie aparatów. Formaty plików graficznych.
Technika wykonywania zdjęć cyfrowych. Metody cyfrowej obróbki zdjęć.
Przenoszenie i archiwizacja skanów.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie oryginałów oraz ocena ich jakości.

• Dokonywanie pomiarów densytometrycznych w świetle odbitym

i przepuszczonym.

• Ustalanie etapów reprodukcji oryginału metodami klasycznymi.

• Dobieranie parametrów skanowania.

• Określanie przydatności skanerów do reprodukcji oryginałów.

• Określanie możliwości tonalnej i barwnej korekty skanów.

• Określanie możliwości ograniczania i eliminacji zjawiska mory.

• Określanie zakresu stosowania efektów specjalnych przez

zastosowanie filtrów.

• Wykonanie zdjęć cyfrowych przeznaczonych do wykorzystania

w przygotowalni poligraficznej.

4. Poligraficzne systemy produkcyjne
Systemy DTP. Konfiguracja sprzętowa systemów DTP. Sprzęt
komputerowy stosowany w systemach DTP. Urządzenia peryferyjne
wchodzące w skład systemów DTP. Naświetlarki do filmów CtF.
Parametry technologiczne naświetlarek CtF. Zasady eksploatacji
naświetlarek CtF. Proces automatycznego wywoływania filmów.
Parametry technologiczne naświetlarek CtP. Zasady eksploatacji
naświetlarek CtP. Oprogramowanie stosowane w prepressie: programy
OCR, edytory testu, programy skanujące i antywirusowe. Programy do
grafiki wektorowej i bitmapowej. Programy do składu i łamania publikacji.
Formaty zapisu danych. Metody przesyłu danych. Rodzaje fontów
stosowanych w prepressie. Wybór formatu fontu. Sposoby pozyskiwania
fontów. Metody tworzenia i modyfikacji fontów. Programy do zarządzania
fontami. Systemy produkcyjne w poligrafii. Zasada działania standardu
CIP4. Formaty stosowane w systemie CIP4: PPF, JDF. System MIS.
System ISO w poligrafii. Współczesne systemy drukarskie: druk na
żądanie, publikowanie sieciowe i elektroniczne. Systemy cyfrowego
przepływu prac Digital Workflow. Formaty stosowane w Digital Workflow:
Postscript, EPS, PDF, TIFF, JPEG. Proces przygotowania plików PDF.
Zasady cyfrowego tworzenia publikacji: budowanie makiety
elektronicznej, wprowadzanie tekstu i grafiki. Proces cyfrowego łamania
stronic. Proces cyfrowego separowania barw. Systemy cyfrowego
zarządzania barwami (CMS). Metody kalibrowania urządzeń do pracy
z barwami. Zasady budowania profili barwowych. Zasady posługiwania
się CMS w aplikacjach graficznych. Proces rastrowania amplitudowego
i stochastycznego. Parametry rastra. Program lub urządzenie Raster
Image Processor. Proces drukowania postscriptowego z różnych
programów. Zakres wykorzystania Internetu w procesach

przygotowawczych.

Ćwiczenia

• Projektowanie systemów DTP.

• Dobieranie sprzętu komputerowego stosowanego w DTP.

• Określanie technologicznych parametrów naświetlarek.

• Dobieranie programów komputerowych stosowanych w DTP do

wykonania określonych zadań.

• Analiza fontów stosowanych w przygotowalni poligraficznej.

• Określanie zakresu stosowania systemów produkcyjnych w poligrafii.

• Analiza działania cyfrowych systemów przepływu prac.

• Rozpoznawanie formatów stosowanych w systemach produkcyjnych.

• Określanie etapów oraz parametrów tworzenia pliku postscritowego.

• Określanie etapów oraz parametrów tworzenia pliku PDF.

• Ustalanie etapów cyfrowego przygotowania produkcji.

• Analiza systemów zarządzania barwą Color Management.

• Analiza procesów rastrowania.

5. Metody wykonania impozycji i proofingu

Zasady montażu stronic i arkuszy. Metody ręcznego i maszynowego
montażu arkuszy. Schematy rozmieszczenia użytków. Zasady rozkładu
użytków na formacie. Metody rozliczania użytków. Zasady doboru
kolejności stronic. Montaż klasyczny jedno- i wielostopniowy. Impozycja
elektroniczna. Programy impozycyjne. Zasady wykonywania nadlewek,
elementów „na spad” i nadruków. Metody wykonywania „wycinek”.
Elementy dodatkowe: pasery, punktury, skale szarości, skale barwne,
elementy kontrolne, metryczki. Zasady doboru formatu drukowania
i naświetlania. Drukarki komputerowe stosowane w systemach DTP:
atramentowe, laserowe, sublimacyjne. Wydruki przeznaczone do
korekty. Korekta merytoryczna. Korekta typograficzna. Korekta graficzna.
Kontrola prawidłowości skanów. Kontrola elementów barwnych. Kontrola
jakości filmów i form drukowych. Zdalna kontrola pracy, kontrola na
ekranie. Próby drukarskie mokre. Barwne odbitki próbne wykonywane
metodami analogowymi. Systemy cyfrowych odbitek próbnych. Cyfrowe
wydruki bezrastrowe. Cyfrowe wydruki rastrowe. Testy kontrolne
umieszczane na próbach. Pomiary pól kontrolnych.

Ćwiczenia

• Określanie zakresu stosowania montażu ręcznego.

• Określanie zakresu stosowania procesów impozycji z zastosowaniem

plików PDF.

• Rozpoznawanie elementów dodatkowych stosowanych w trakcie

montażu.

• Dobieranie parametrów naświetlania i drukowania.

• Wykonywanie wydruków komputerowych z zastosowaniem drukarek

komputerowych.

•

Wykonywanie korekty prac z zastosowaniem wydruków

komputerowych.

• Określanie zakresu stosowania analogowych i cyfrowych systemów

proofingu.

• Porównywanie barwnych odbitek cyfrowych z oryginałem.

• Analiza testów kontrolnych znajdujących się na próbach.

• Wykonywanie densytometrycznych pomiarów pól kontrolnych.

6. Metody przygotowania form, procesy drukowania technikami

wypukłymi

Proces przygotowania form typograficznych fotopolimerowych. Montaż
formy typograficznej. Zasady przyrządzania maszyny typograficznej.
Proces drukowania typograficznego arkuszowego. Proces
przygotowania form typooffsetowych. Montaż formy typooffsetowej.
Zasady przyrządzania maszyny typooffsetowej. Proces drukowania
typooffsetowego. Proces przygotowania form fleksograficznych. Montaż
formy. Zasady przyrządzania maszyny typograficznej. Proces
drukowania fleksograficznego arkuszowego i zwojowego. Czynniki
wpływające na jakość procesów drukowania wypukłego. Wizualna ocena
odbitek wykonanych technikami wypukłymi. Pomiary densytometryczne
odbitek wykonanych technikami wypukłymi. Przepisy bezpieczeństwa
i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

Ćwiczenia

• Analiza budowy formy drukowej typooffsetowej.

• Określanie zakresu stosowania techniki drukowania typooffsetowego.

• Ocena jakości wydruków typooffsetowych.

• Analiza budowy formy drukowej fleksograficznej.

• Ustalanie sposobu montażu formy fleksograficznej.

• Określanie zakresu stosowania techniki drukowania

fleksograficznego.

• Ocena jakości wydruków fleksograficznych.

• Określanie warunków bezpiecznej obsługi maszyn do drukowania

wypukłego.

7. Metody przygotowania form, procesy drukowania technikami

płaskimi

Formy drukowe offsetowe jedno i wielometalowe. Formy drukowe
offsetowe do zwilżania oraz do offsetu bezwodnego. Płyty offsetowe do
drukowania w technologii CtF i CtP. Płyty offsetowe procesowe

i bezprocesowe. Proces przygotowania form offsetowych z płyt
presensybilizowanych technologią bezpośrednią pozytywową. Parametry
procesu. Montaż formy offsetowej. Zasady przyrządzania maszyny
offsetowej. Proces drukowania offsetowego arkuszowego i zwojowego.
Proces drukowania wielokolorowego i wielobarwnego. Czynniki
wpływające na jakość procesów drukowania płaskiego. Ocena wizualna
odbitek wykonanych technikami płaskimi. Pomiary densytometryczne
odbitek wykonanych technikami płaskimi. Przepisy bezpieczeństwa
i higieny oraz ochrony przeciwpożarowej.

Ćwiczenia

• Analiza budowy offsetowej presensybilizowanej formy drukowej.

• Porównywanie typów form drukowych offsetowych.

• Ustalanie sposobu montażu formy offsetowej na cylindrze.

• Określanie zakresu stosowania techniki drukowania offsetowego.

• Ocena jakości wydruków offsetowych.

• Wykonywanie densytometrycznych pomiarów odbitek offsetowych.

• Określanie warunków bezpiecznej obsługi maszyn do drukowania

płaskiego.

8. Metody przygotowania form, procesy drukowania technikami

wklęsłymi

Proces przygotowania form rotograwiurowych głębokościowo-zmiennych
metodami pośrednimi, pośrednio-bezpośrednimi i bezpośrednimi. Proces
przygotowania form rotograwiurowych powierzchniowo-zmiennych
metodami pośrednimi i bezpośrednimi. Proces przygotowania
rotograwiurowych form głębokościowo- i powierzchniowo- zmiennych
metodami pośrednimi i bezpośrednimi. Montaż cylindrów
rotograwiurowych. Zasady przyrządzania maszyny rotograwiurowej.
Proces drukowania rotograwiurowego arkuszowego i zwojowego.
Publikacyjna i opakowaniowa technika drukowania rotograwiurowego.
Proces przygotowania form do drukowania tamponowego. Proces
drukowania tamponowego pośredniego. Czynniki wpływające na jakość
procesów drukowania wklęsłego. Wizualna ocena wydruków
wykonanych technikami wklęsłymi. Densytometryczne pomiary odbitek
wykonanych technikami wklęsłymi. Przepisy bezpieczeństwa i higieny
oraz ochrony przeciwpożarowej.

Ćwiczenia

• Analiza budowy form drukowych rotograwiurowych.

• Określanie sposobu montażu formy rotograwiurowej.

• Określanie zakresu stosowania techniki drukowania

rotograwiurowego.

• Ocena jakości wydruków rotograwiurowych.

• Analiza budowy tamponów do tampodruku.

• Określanie zakresu stosowania techniki drukowania tamponowego.

• Ocena jakości wydruków tamponowych.

• Określanie warunków bezpiecznej obsługi maszyn do drukowania

wklęsłego.

9. Metody przygotowania form, procesy drukowania innymi

technikami

Formy do drukowania sitowego. Wymagania technologiczne stawiane
siatkom. Metody ręcznego przygotowania form sitodrukowych.
Technologia bezpośredniego i pośredniego przygotowania form
sitodrukowych. Technologie drukowania sitowego: dociskowa, płaska,
rotacyjna Wizualna ocena wydruków wykonanych techniką sitową.
Zasada drukowania cyfrowego. Metody przygotowania danych do
drukowania cyfrowego. Systemy kopiowania cyfrowego. Proces
drukowania cyfrowego CtPs. Proces drukowania cyfrowego CtPt.
Cyfrowe wydruki wielkoformatowe. Densytometryczne pomiary odbitek
cyfrowych. Techniki powielania: kserografia, risografia. Przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

Ćwiczenia

• Analiza budowy sitowych form drukowych.

• Określanie sposobu montażu sita.

• Określanie zakresu stosowania technologii drukowania sitowego.

• Ocena jakości wydruków sitowych.

• Przygotowanie prac do drukowania cyfrowego.

• Określanie zakresu stosowania techniki drukowania cyfrowego.

• Ocena jakości wydruków cyfrowych.

• Określanie zakresu stosowania technik powielania.

10. Metody wykonania introligatorskich operacji jednostkowych
Introligatorskie operacje jednostkowe. Procesy obróbki arkuszy i zwojów.
Metody wyrównywania arkuszy. Procesy krojenia i cięcia wytworów
papierniczych. Czynniki wpływające na jakość krojenia. Proces
wykrawania. Wykrojniki przelotowe i płytowe. Metody perforowania

i nadkrawania. Metody wykonywania opakowań. Metody wiercenia
w wytworach papierniczych. Procesy złamywania arkusza i wstęgi
papieru. Warianty złamywania. Metody prasowania i kalibrowania
składek. Czynniki wpływające na jakość złamywania i prasowania
składek. Kontrola i ocena procesu złamywania. Metody wykończania
produktów introligatorskich. Metody lakierowania wyrobów
poligraficznych: dyspersyjna, wybiórcza, UV. Proces foliowania wyrobów
i półproduktów poligraficznych. Zasady tłoczenia na okładkach
introligatorskich. Parametry procesu tłoczenia na okładkach. Przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

Ćwiczenia

• Określanie rodzajów zagrożeń związanych z obsługą maszyn do

krojenia i cięcia wytworów papierniczych.

• Analiza procesu krojenia stosu papieru na krajarce jednonożowej

według zadanych parametrów.

• Ocena jakości procesu krojenia oraz określanie sposobów eliminacji

błędów.

• Projektowanie opakowań.

• Wykonywanie opakowań określoną metodą introligatorską.

• Określanie sposobów złamywania arkuszy na złamywarkach

nożowych i kasetowych.

• Ocena poprawności procesu złamywania arkuszy papieru.

• Określanie przyczyn powstawania błędów w procesie złamywania

arkuszy papieru oraz sposobów ich eliminacji.

• Dobieranie sposobu uszlachetniania wyrobu poligraficznego.

• Określanie zakresu stosowania procesów lakierowania i foliowania.

• Określanie czynników wpływających na jakość tłoczenia elementów

introligatorskich.

• Określanie warunków bezpiecznej obsługi maszyn do wykonywania

introligatorskich procesów jednostkowych.

11. Metody wykonywania opraw
Technologia kompletowania składek lub kartek. Metody łączenia składek
we wkład. Introligatorskie procesy szycia drutem. Zszywka i jej elementy.
Rodzaje szycia drutem. Introligatorskie procesy szycia nićmi. Rodzaje
ściegów i ich zastosowanie. Czynniki wpływające na wytrzymałość
wkładów szytych nićmi. Proces klejowego łączenia wkładu. Technika
łączenia wkładu nićmi termoplastycznymi. Elementy połączeń
specjalnych. Metody kształtowania i wzmacniania grzbietu wkładu.
Proces prasowania i kalibrowania grzbietów wkładów. Proces okrawania
na krajarkach trójnożowych. Typy opraw introligatorskich. Rodzaje

okładek. Charakterystyka okładek jednolitych. Charakterystyka okładek
łączonych. Proces wypukłego i wgłębnego tłoczenia okładek.
Charakterystyki opraw introligatorskich. Oprawy proste. Oprawy złożone.
Oprawy specjalne. Technika wykonywania opraw zeszytowych. Zasady
wykonywania opraw prostych przylegających i zakrywających. Metody
wykonywania opraw złożonych. Dodatkowe elementy opraw. Sposoby
pakowania produktów poligraficznych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny
pracy.

Ćwiczenia

• Ocena prawidłowości procesu kompletowania składek.

• Określanie metod ręcznego kompletowania wkładu.

• Określanie metod grzbietowego i bocznego szycia drutem.

• Ocena poprawności procesu szycia drutem, identyfikowanie

i eliminacja powstałych błędów.

• Analiza procesu łączenia wkładu książkowego przez klejenie.

• Rozpoznawanie elementów wzmacniających grzbiet wkładu.

• Analiza procesu wykonywania okładek jednolitych i łączonych.

• Określanie przebiegu procesu wykonywania oprawy prostej

z półproduktów według zadanych parametrów.

• Określanie przebiegu procesu wykonywania oprawy złożonej

z półproduktów według zadanych parametrów.

• Określanie warunków bezpiecznej obsługi maszyn do wykonywania

opraw introligatorskich.

Środki dydaktyczne

Przykłady wyrobów poligraficznych.
Przykłady szkiców, makiet wydawniczych, publikacji, form drukowych,
wykrojników przelotowych i płytowych, wkładów, okładek i opraw
książkowych.
Tablice: kroje czcionek, zasady składu i podziału tekstu, zasady
kompozycji wydawniczej, zasady łączenia tekstu i grafiki, elementy
typograficznego układu publikacji, sposoby rozmieszczania tekstu
i ilustracji, znaki adiustacyjne i korektorskie, proces rozbarwiania.
Plansze i foliogramy ilustrujące: procesy przygotowania form drukowych,
schematy wypukłych maszyn drukujących, płaskich maszyn drukujących,
wklęsłych maszyn drukujących, schematy zespołów offsetowej maszyny
arkuszowej i zwojowej, schematy krajarek jedno- i trójnożowych,
złamywarek, pras introligatorskich.
Schematy procesów lakierowania i foliowania produktów poligraficznych.
Schematy ściegów stosowanych w procesie szycia nićmi.
Schemat procesu obróbki grzbietu wkładu łączonego klejowo.

Schematy maszyn kompletujących, samonakładaków maszyn, budowy
rodzajów okładek introligatorskich, agregatów do wykonywania opraw
prostych i złożonych, linii potokowych do wykonywania opraw prostych
i złożonych.
Filmy dydaktyczne dotyczące: przygotowania form drukowych dla
różnych technik drukowania, drukowania techniką typooffsetową,
fleksograficzną, offsetową, rotograwiurową, tamponową.
Filmy dydaktyczne dotyczące: złamywania lejowego, złamywania
rotacyjnego nożowego, maszynowego kompletowania składek, szycia
wkładu nićmi, okrawania na krajarkach trójnożowych, klejowego łączenia
wkładu książkowego, obróbki grzbietu wkładu książkowego, procesów
wykonywania opraw introligatorskich w warunkach przemysłowych.
Foldery, prospekty, karty katalogowe maszyn i urządzeń stosowanych
w przygotowalni poligraficznej, maszyn i urządzeń do wykonywania form
drukowych, maszyn drukujących, maszyn i urządzeń introligatorskich.
Stanowiska komputerowe połączone w system DTP.
Oprogramowanie: edycyjne, do grafiki wektorowej i rastrowej oraz do
składu publikacji.
Drukarki komputerowe.
Stacja dydaktyczna do fotografii reprodukcyjnej.
Stacja do chemicznej obróbki filmów „na mokro”.
Stanowiska do montażu klasycznego.
Oryginały różnych typów.
Stanowisko do reprodukcji elektronicznej i obróbki skanów.
Cyfrowe aparaty fotograficzne z dodatkowym wyposażeniem.
Naświetlarka do filmów CtF.
Oprogramowanie typu RIP.
Wywoływarka automatyczna.
Urządzenie do proofingu cyfrowego.
Densytometr refleksyjny i transmisyjny.
Przymiar metryczny, miarka typograficzna.
Miarka liniatury rastra.
Wzorniki kolorów CMYK i Pantone.
Stanowisko do wykonywania form flexo oraz do drukowania
fleksograficznego.
Stanowisko do przygotowania form offsetowych.
Stanowisko do przygotowania form tamponowych.
Drukarka tamponowa jednokolorowa.
Stanowisko do wykonania różnych typów okładek oraz oprawy prostej
i złożonej.
Stanowisko wyposażone w maszynę do szycia drutem, półprodukty
w postaci gotowych składek, klej introligatorski oraz oprzyrządowanie
do klejowego łączenia wkładu książkowego.

Stanowisko do bindowania i spiralowania.
Wiertła do papieru.
Noże perforujące.
Przykłady różnej jakości składek.
Przykłady wkładów z elementami wzmacniającymi grzbiet.
Formy i folie do tłoczenia okładek.

Uwagi o realizacji

Program przedmiotu Technologia zawiera treści dotyczące

charakterystyki procesów poligraficznych obejmujących: przygotowanie
do drukowania, procesy wykonywania form drukowych, procesy
drukowania, procesy introligatorskie. Realizacja programu powinna
odbywać się z uwzględnieniem metod nauczania: wykładu
informacyjnego, pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktażem, ćwiczeń
praktycznych.

Podczas realizacji programu należy zwracać szczególną uwagę na

treści trudne do opanowania przez uczniów. Do takich treści
programowych należy zaliczyć:

–

przygotowanie materiałów wydawniczych do drukowania,

–

wykonanie makiet elektronicznych,

–

opracowanie metody retuszu elektronicznego zeskanowanego

oryginału,

–

opracowanie projektu poligraficznego systemu produkcyjnego,

–

tworzenie plików postscriptowych oraz plików PDF,

–

wykonanie proofingu oraz analizę barwnych odbitek próbnych,

–

ocenę jakości form drukowych,

–

analizę jakościową odbitek drukarskich wykonanych różnymi

technikami,

–

rozpoznawanie rodzaju uszlachetnienia wyrobu poligraficznego,

–

analizę budowy wkładów i opraw książkowych.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń zamieszczonych

w programie oraz ćwiczeń zaprojektowanych przez nauczyciela należy
zapoznać uczniów z rodzajem oraz zakresem realizowanych zadań,
z obsługą aparatury oraz z obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni technologicznej

w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na
zespoły 3–4 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowanie

i aparaturę. Zadania praktyczne mogą być realizowane w rzeczywistych
i symulowanych warunkach pracy.

Wskazane jest również organizowanie wycieczek dydaktycznych do

przedsiębiorstw prowadzących działalność poligraficzną celem poznania
przez uczniów współczesnych technik i technologii.

Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów

tematycznych:

Lp. Działy tematyczne

Orientacyjna

liczba godzin

1. Zasady przygotowania materiałów wydawniczych

do składu

2. Zasady przygotowania materiałów tekstowych do

procesu drukowania

3. Zasady przygotowania materiałów ilustracyjnych

do procesu drukowania

4. Poligraficzne systemy produkcyjne

5. Metody wykonania impozycji i proofingu

6. Metody przygotowania form, procesy drukowania

technikami wypukłymi

7. Metody przygotowania form, procesy drukowania

technikami płaskimi

8. Metody przygotowania form, procesy drukowania

technikami wklęsłymi

9. Metody przygotowania form, procesy drukowania

innymi technikami

10. Metody wykonania introligatorskich operacji

jednostkowych

11. Metody wykonywania opraw

Razem

336

Zamieszczona w tabeli orientacyjna liczba godzin na realizację

poszczególnych działów tematycznych dotyczy procesu kształcenia
w czteroletnim technikum dla młodzieży. Nauczyciel może dokonywać
zmian w zależności od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie

z kryteriami ustalonymi na początkowych zajęciach.

W wyniku sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów uzyskuje się

informacje dotyczące poziomu opanowania umiejętności określonych
w szczegółowych celach kształcenia.

Podstawowym kryterium oceniania osiągnięć uczniów jest stopień

realizacji celów kształcenia. Inne kryteria, to między innymi:

–

organizacja stanowiska pracy,

–

poprawne wykonanie ćwiczeń,

–

posługiwanie się poprawną terminologią,

–

przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za
pomocą:

–

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

–

testów osiągnięć szkolnych,

–

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i innych
zadań.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń
należy zwracać uwagę na:
− posługiwanie się dokumentacją techniczną,

− korzystanie z norm, instrukcji i katalogów,

− organizację pracy w trakcie realizacji zadań,

− jakość oraz sprawność wykonania pracy,

− dobór materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonania określonych

zadań.

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji
programu przedmiotu należy uwzględniać wyniki stosowanych
sprawdzianów i testów osiągnięć.

Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie

z obowiązującą skalą ocen.

Literatura

Buczyński L.: Komputerowe urządzenia peryferyjne. AnnaPol, Warszawa
2003
Buczyński L.: Skanery i skanowanie. Wydawnictwo Mikom, Warszawa
2005
Busch D.: Skanowanie cyfrowe dla profesjonalistów. Wydawnictwo RM,
Warszawa 2004

Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.
Polska Izba Druku, Warszawa 1999
Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza
PW, Warszawa 2001
Ciupalski S.: Maszyny offsetowe zwojowe. Oficyna Wydawnicza PW,
Warszawa 2000
Czech G, Stankiewicz B.: Sitodruk. COBRPP, Warszawa 2006
Czichon H., Czichon M.,: Technologia form offsetowych. Oficyna
Wydawnicza PW, Warszawa 2002
Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP,
Warszawa 1996
DeJidas L. Jr., Destree T.: Technologia offsetowego drukowania
arkuszowego. COBRPP, Warszawa 2007
German Ch.: Systemy produkcyjne w poligrafii. COBRPP, Warszawa
2007
Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych.
WSiP, Warszawa 2001
Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997
Kamiński B.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykończeniowe.
Translator, Warszawa 2005
Kamiński B.: Nowoczesny prepress. Translator, Warszawa 2006
Kamiński B.: Przetwarzanie informacji. Cz.1. Przetwarzanie tekstu.
Przetwarzanie obrazu. WSiP, Warszawa 2004
Kamiński B.: Skanowanie i fotografia cyfrowa. Translator, Warszawa
2001
Kamiński B.: Upowszechnianie informacji. Cz.2. Komputerowe
przygotowanie publikacji. WSiP, Warszawa 2005
Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny i urządzenia. Maszynoznawstwo
poligraficzne dla introligatorów. WSiP, Warszawa 1990
Krupa R., Stanuch S.: ABC komputerowo-drukarsko-wydawnicze.
Sponsor, Kraków 1994
Kwaśny A.: DTP. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002
McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion,
Gliwice 2007
Poligrafia, procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP,
Warszawa 2002
Reed R., Destree T.: Trudności w arkuszowym drukowaniu offsetowym.
COBRPP, Warszawa 2007
Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

MASZYNY I URZĄDZENIA

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:

– scharakteryzować rodzaje rysunku technicznego,
– dobrać materiały i przybory kreślarskie,
– posłużyć się przyborami kreślarskimi,
– ustalić odpowiednie podziałki rysunku,
– sporządzić szkice figur geometrycznych,
– wykonać rysunki brył geometrycznych w rzutach prostokątnych,
– określić liczbę rzutów niezbędnych do odwzorowania kształtu

przedmiotu,

– odwzorować kształt przedmiotu na podstawie rzutów prostokątnych,
– rozróżnić rodzaje przekrojów,
– scharakteryzować zasady wymiarowania w rysunku technicznym,
– zwymiarować rysunek przedmiotów,
– odczytać z rysunku wymiary określonych elementów,
– odczytać oraz sporządzić proste rysunki techniczne,
– scharakteryzować podstawowe rodzaje połączeń mechanicznych,
– scharakteryzować podstawowe mechanizmy i części maszyn,
– odczytać oraz sporządzić proste schematy kinematyczne,
– wyjaśnić zjawisko zużycia części maszyn,
– scharakteryzować sposoby smarowania maszyn i urządzeń,
– sklasyfikować maszyny i urządzenia poligraficzne,
– sklasyfikować urządzenia przygotowalni poligraficznej,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania urządzeń

wchodzących w skład zautomatyzowanych systemów DTP,

– określić możliwości techniczne systemów DTP,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania cyfrowych

skanerów poligraficznych,

– dobrać skaner do określonego systemu DTP,
– określić rodzaje cyfrowych aparatów fotograficznych,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania

naświetlarek CtF i CtP,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania

wywoływarek automatycznych stosowanych w systemach DTP,

– zaprojektować system składu i reprodukcji poligraficznej DTP,
– scharakteryzować urządzenia do reprodukcji klasycznej,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania urządzeń

do proofingu,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania

densytometrów i spektrofotometrów,

– wyjaśnić zasadę działania kopioramy,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania urządzeń

do wykonania form fleksograficznych,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania urządzeń

do wykonania form rotograwiurowych,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania urządzeń

do wykonania form tamponowych i sitowych,

– scharakteryzować maszyny do wypukłych technik drukowania,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania

fleksograficznych maszyn zwojowych i arkuszowych,

– scharakteryzować poszczególne zespoły maszyn fleksograficznych,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania arkuszowej

maszyny offsetowej,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania maszyny

typooffsetowej,

– scharakteryzować systemy zasilające i prowadzące papier

w arkuszowej maszynie offsetowej,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania

samonakładaków maszyn arkuszowych,

– scharakteryzować budowę zespołów drukujących maszyn

offsetowych,

– scharakteryzować budowę zespołów nawilżających,
– scharakteryzować budowę zespołu farbowego do farb mazistych,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania zwojowych

maszyn offsetowych,

– scharakteryzować budowę urządzenia do automatycznej zmiany roli

w maszynach zwojowych,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania urządzenia

złamującego w zwojowej maszynie drukującej,

– scharakteryzować wklęsłodrukowe maszyny drukujące,
– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania

wklęsłodrukowej maszyny arkuszowej i zwojowej,

– scharakteryzować rodzaje zespołów farbowych maszyn

wklęsłodrukowych,

– wyjaśnić zasadę działania zespołów farbowych maszyn

wklęsłodrukowych,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania zespołu

drukującego maszyn wklęsłodrukowych,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania maszyn do

druku tamponowego,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania maszyn

sitodrukowych,

– wyjaśnić zasadę działania cyfrowych maszyn drukujących,
– sklasyfikować maszyny introligatorskie,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania krajarek

jedno- i trójnożowych,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania maszyn

złamujących,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania maszyn

kompletujących,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania zszywarki

drutowej,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasadę działania maszyny

do szycia nićmi,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania agregatów

do łączenia klejowego,

– scharakteryzować budowę oraz wyjaśnić zasady działania agregatów

oprawiania złożonego,

– scharakteryzować budowę introligatorskich linii potokowych do opraw

zeszytowych, prostych i złożonych,

– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

– skorzystać z różnych źródeł informacji.

Materiał nauczania

1. Podstawy rysunku technicznego i maszynoznawstwa

Zasady doboru przyborów i materiałów kreślarskich. Sposoby
posługiwania się przyborami kreślarskimi. Rodzaje rysunków
technicznych. Zasady doboru podziałek rysunkowych. Metody
szkicowania figur geometrycznych. Zasady wymiarowania. Zasady
wykonywania rzutów prostokątnych. Metody wykonywania przekrojów.
Zasady wykonywania rysunków złożeniowych, zestawieniowych

i montażowych. Rodzaje połączeń mechanicznych. Pary kinematyczne.
Mechanizmy dźwigniowe, przekładnie, krzywki, sprzęgła, sprężyny,
łożyska. Oznaczenia stosowane na schematach maszyn. Procesy
zużycia części maszyn. Zasady smarowania.

Ćwiczenia

• Określanie rodzajów rysunku technicznego.

• Sporządzanie szkiców figur geometrycznych.

• Sporządzanie rysunku rzutów prostokątnych figur geometrycznych.

• Uzupełnianie brakującego rzutu prostokątnego na rysunku.

• Sporządzanie rysunku elementów maszyn w przekrojach.

• Wymiarowanie rysunków technicznych.

• Rysowanie oznaczeń stosowanych na schematach mechanizmów

maszyn.

• Sporządzanie prostych schematów kinematycznych.

2. Maszyny i urządzenia procesów przygotowawczych

Maszyny i urządzenia poligraficzne. Klasyfikacja maszyn i urządzeń
przygotowalni poligraficznej. Urządzenia przygotowalni tradycyjnej.
Zautomatyzowane systemy składu i reprodukcji DTP. Skanery.
Naświetlarki CtF i CtP. Urządzenia do proofingu. Wywoływarki
automatyczne. Densytometry refleksyjne i transmisyjne.
Spektrofotometry. Kopioramy. Urządzenia do wykonywania form
fleksograficznych. Urządzenia do przygotowania form fotopolimerowych.
Urządzenia do wykonywania form rotograwiurowych. Urządzenia do
wykonywania form tamponowych i sitodrukowych.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie maszyn i urządzeń poligraficznych.

• Określanie rodzajów maszyn i urządzeń stosowanych

w przygotowalni poligraficznej.

• Sporządzanie schematów zautomatyzowanych systemów składu

i reprodukcji.

• Rozpoznawanie urządzeń do wykonania form drukowych.

3. Maszyny drukujące w technikach wypukłych

Klasyfikacja wypukłodrukowych maszyn drukujących. Fleksograficzne
maszyny arkuszowe i zwojowe. Zespoły maszyn fleksograficznych.
Parametry techniczne maszyn fleksograficznych. Zespoły zasilające
maszyn fleksograficznych. Mechanizmy prowadzące i naprężające
wstęgę. Zespoły drukujące maszyn fleksograficznych. Zespoły farbowe
maszyn fleksograficznych. Urządzenia suszące maszyn
fleksograficznych. Urządzenia wyciągowe. Maszyny typooffsetowe.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie zespołów maszyn fleksograficznych.

• Rozróżnianie maszyn fleksograficznych.

• Wyjaśnianie zasady działania zwojowej fleksograficznej maszyny

drukującej.

• Wyjaśnianie zasady działania maszyny typooffsetowej.

4. Maszyny drukujące w technikach płaskich

Klasyfikacja maszyn drukujących technikami płaskimi. Offsetowe
maszyny arkuszowe i zwojowe. Systemy zasilające maszyny
arkuszowej. Systemy zasilające maszyny zwojowej. Samonakładaki.
Mechanizmy automatycznej zmiany roli papieru i prowadzenia wstęgi.

Urządzenia złamujące maszyny zwojowej. Zespoły drukujące maszyn
offsetowych. Zespoły nawilżające maszyn offsetowych. Zespoły farbowe
maszyn offsetowych. Urządzenia prowadzące arkusz. Urządzenia
wykładające zadrukowane arkusze. Maszyny offsetowe wielokolorowe.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie zespołów maszyn offsetowych.

• Rozpoznawanie rodzajów maszyn offsetowych.

• Wyjaśnianie zasady działania arkuszowej maszyny offsetowej.

• Wyjaśnianie zasady działania zwojowej maszyny offsetowej.

• Analiza budowy maszyn offsetowych wielokolorowych.

5. Maszyny drukujące w technikach wklęsłych

Klasyfikacja maszyn wklęsłodrukowych. Rotograwiurowe maszyny
arkuszowe i zwojowe. Zespoły farbowe w maszynach wklęsłodrukowych.
Mechanizm noża zgarniającego (rakla) w maszynach rotograwiurowych.
Zespoły drukujące w maszynach rotograwiurowych. Urządzenia suszące
w maszynach rotograwiurowych. Instalacje wyciągowe w maszynach
rotograwiurowych. Maszyny do drukowania tamponowego.

Ćwiczenia

• Rozpoznawanie zespołów maszyn rotograwiurowych.

• Wyjaśnianie zasady działania zwojowej maszyny rotograwiurowej.

• Rozpoznawanie rodzajów maszyn rotograwiurowych.

•

Charakteryzowanie budowy wielokolorowych maszyn

rotograwiurowych.

• Charakteryzowanie maszyn do drukowania tamponowego.

6. Maszyny drukujące w innych technikach

Charakterystyka maszyn sitodrukowych. Rodzaje maszyn
sitodrukowych. Cyfrowe maszyny drukujące CtPs. Cyfrowe maszyny
drukujące CtPt. Systemy kopiowania cyfrowego. Kserografy. Risografy.

Ćwiczenia

• Wyjaśnianie zasad działania maszyn sitodrukowych.

• Charakteryzowanie cyfrowych maszyn drukujących.

7. Maszyny introligatorskie do operacji jednostkowych

Podział maszyn do introligatorskich operacji jednostkowych. Utrząsarki,
Liczarki. Krajarki jednonożowe. Krajarki trójnożowe. Krajarki krążkowe.
Wykrawarki i wykrojniki. Wiertarki. Prasy. Złamywarki nożowe, kasetowe
i kombinowane. Lakierówki. Foliarki.

Ćwiczenia

• Określanie rodzajów maszyn introligatorskich.

• Rozpoznawanie maszyn do introligatorskich operacji jednostkowych.

• Określanie zasad działania krajarek.

• Wyjaśnianie zasady działania wykrawarek.

• Wyjaśnianie zasady działania złamywarek.

• Charakteryzowanie maszyn do uszlachetniania druków.

8. Introligatorskie maszyny do wykonywania opraw

Maszyny do kompletowania składek. Maszyny do zszywania drutem.
Maszyny do szycia nićmi. Agregaty do łączenia klejowego. Agregaty do
oprawiania złożonego. Linie do oprawiania zeszytowego. Linie potokowe
do opraw prostych. Linie potokowe do opraw złożonych.

Ćwiczenia

• Charakteryzowanie maszyn do łączenia składek.

• Wyjaśnianie zasad działania agregatów do wykonywania opraw

prostych i złożonych.

• Charakteryzowanie introligatorskich linii potokowych.

Środki dydaktyczne

Plansze i foliogramy ilustrujące: budowę maszyn i urządzeń do
przygotowania form drukowych, schematy wypukłych maszyn
drukujących, płaskich maszyn drukujących, wklęsłych maszyn
drukujących, schematy zespołów offsetowej maszyny arkuszowej

i zwojowej, schematy krajarek jedno- i trójnożowych, złamywarek, pras
introligatorskich.
Schematy urządzeń DTP: naświetlarek, skanerów, urządzeń do
proofingu, drukarek.
Schemat densytometru refleksyjnego i transmisyjnego.
Schematy drukarek tamponowych.
Schematy maszyn kompletujących, samonakładaków maszyn,
agregatów do wykonywania opraw prostych i złożonych, linii potokowych
do wykonywania opraw prostych i złożonych.
Filmy dydaktyczne dotyczące: maszyn do przygotowania form dla
różnych technik drukowania, maszyn do drukowania techniką
typooffsetową, fleksograficzną, offsetową, rotograwiurową, tamponową.
Filmy dydaktyczne dotyczące urządzeń do: złamywania lejowego,
rotacyjnego nożowego, maszynowego kompletowania składek, szycia
wkładu nićmi, okrawania na krajarkach trójnożowych, klejowego łączenia
wkładu książkowego, obróbki grzbietu wkładu książkowego,
wykonywania opraw introligatorskich w warunkach przemysłowych.

Foldery, prospekty, karty katalogowe maszyn i urządzeń stosowanych
w przygotowalni poligraficznej, maszyn i urządzeń do wykonywania form
drukowych, maszyn drukujących, maszyn i urządzeń introligatorskich.

Uwagi o realizacji

Program przedmiotu Maszyny i urządzenia zawiera treści dotyczące

charakterystyki, budowy oraz zasad działania maszyn i urządzeń
poligraficznych.

Realizacja programu powinna odbywać się

z uwzględnieniem metod nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu
z objaśnieniem, pokazu z instruktażem, ćwiczeń praktycznych,
projektów.
Podczas realizacji programu należy zwracać szczególną uwagę na treści
trudne do opanowania przez uczniów. Do takich treści programowych
należy zaliczyć:

–

projektowanie systemów DTP,

–

charakteryzowanie maszyn do wykonywania form rotograwiurowych,

–

wyjaśnianie zasad działania maszyn wielokolorowych,

–

wyjaśnianie zasad działania introligatorskich linii potokowych.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni maszynoznawstwa

w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na
zespoły 3 - 5 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowanie

materiałów niezbędnych do wykonania ćwiczeń, jak: instrukcje,
schematy, normy, przepisy prawa, katalogi. Stanowiska ćwiczeniowe
powinny być wyposażone w niezbędne materiały, przyrządy
i aparaturę.

Zadania praktyczne mogą być realizowane w rzeczywistych

i symulowanych warunkach pracy.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do

przedsiębiorstw poligraficznych celem poznania przez uczniów
współczesnych technik i technologii.

Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów

tematycznych:

Lp. Działy tematyczne

Orientacyjna

liczba godzin

1. Podstawy rysunku technicznego

i maszynoznawstwa

2. Maszyny i urządzenia procesów

przygotowawczych

3. Maszyny drukujące w technikach wypukłych 32

4. Maszyny drukujące w technikach płaskich 40

5. Maszyny drukujące w technikach wklęsłych 32

6. Maszyny drukujące w innych technikach

7. Maszyny introligatorskie do operacji jednostkowych

8. Introligatorskie maszyny do wykonywania opraw

Razem 264

Zamieszczona w tabeli orientacyjna liczba godzin na realizację

poszczególnych działów tematycznych dotyczy procesu kształcenia
w czteroletnim technikum dla młodzieży. Nauczyciel może dokonywać
zmian w zależności od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Proces kontroli i oceny osiągnięć uczniów powinien być realizowany

zgodnie z kryteriami ustalonymi na zajęciach początkowych.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów może być dokonywane za
pomocą:

–

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

–

testów osiągnięć szkolnych,

–

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań.

Umiejętności intelektualne mogą być sprawdzane i oceniane za pomocą
dyskusji kierowanej, indywidualnych wypowiedzi uczniów oraz ustnych
sprawdzianów wiedzy. Należy zwracać uwagę na umiejętność
zastosowania opanowanej wiedzy, merytoryczną jakość wypowiedzi,
posługiwanie się poprawną terminologią.

Umiejętności praktyczne mogą być sprawdzane i oceniane podczas

wykonywania ćwiczeń i innych zadań. Należy zwracać uwagę na
organizację stanowiska pracy, dokładność i sprawność wykonania
zadań, przestrzeganie zasad bezpiecznej pracy.

Podstawą do uzyskania przez uczniów pozytywnych ocen jest

poprawne wykonanie ćwiczeń, sprawdzianów i zadań testowych.

Po zakończeniu realizacji treści programowych wskazane jest

zastosowanie testów osiągnięć szkolnych oraz sprawdzianów
praktycznych z zadaniami typu próba pracy, zaopatrzonymi w kryteria
oceny i schemat punktowania.

Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów

uczniów. Umożliwia to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz
organizacyjnych form pracy uczniów.

Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie

z obowiązującą skalą ocen.

Literatura

Boratyński K., Kwintkiewicz M.: Maszyny i urządzenia reprodukcyjne.
WSiP, Warszawa 1984
Buczyński L.: Komputerowe urządzenia peryferyjne. AnnaPol, Warszawa
2003
Buczyński L.: Skanery i skanowanie. Wydawnictwo Mikom, Warszawa
2005
Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.
Polska Izba Druku, Warszawa 1999
Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza
PW, Warszawa 2001
Ciupalski S.: Maszyny offsetowe zwojowe. Oficyna Wydawnicza PW,
Warszawa 2000
Czech G, Stankiewicz B.: Sitodruk. COBRPP, Warszawa 2006
DeJidas L. Jr., Destree T.: Technologia offsetowego drukowania
arkuszowego. COBRPP, Warszawa 2007
Destree T.: Trudności w arkuszowym drukowaniu offsetowym. COBRPP,
Warszawa 2007
Dobrzański T.: Rysunek techniczny maszynowy. WNT, Warszawa 2007
German Ch.: Systemy produkcyjne w poligrafii. COBRPP, Warszawa
2007
Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997
Kamiński B.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykończeniowe.
Translator, Warszawa 2005
Kamiński B.: Nowoczesny prepress. Translator, Warszawa 2006
Kamiński B.: Skanowanie i fotografia cyfrowa. Translator, Warszawa
2001
Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny i urządzenia. Maszynoznawstwo
poligraficzne dla introligatorów, WSiP, Warszawa 1990
Kwaśny A.: DTP. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002
McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion,
Gliwice 2007

Poligrafia, procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP,
Warszawa 2002
Praca zbiorowa: Mały poradnik mechanika. WNT, Warszawa 1996
Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003
Czasopisma specjalistyczne.

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

PODSTAWY PROJEKTOWANIA PROCESÓW

POLIGRAFICZNYCH

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:

– rozróżnić typy i rodzaje publikacji,
– scharakteryzować wydawniczą kompozycję książki,
– odczytać znaczenie symboli UKD i ISBN,
– określić etapy procesu wydawniczego,
– określić możliwości inicjowania produkcji wydawniczej,
– posłużyć się terminami, jak: arkusz autorski, wydawniczy, drukarski,

introligatorski,

– obliczyć objętość publikacji,
– określić podstawowe elementy graficznego układu publikacji,
– zaplanować proces wytwarzania produktu poligraficznego,
– sporządzić schemat procesu produkcji wyrobu poligraficznego,
– ustalić technologiczne parametry wyrobu,
– dobrać podłoża drukowe oraz inne materiały do procesów

produkcyjnych,

– określić zapotrzebowanie materiałowe,
– określić przyczyny powstawania strat materiałowych oraz obliczyć

nadwyżkę materiałową,

– ustalić optymalną technikę drukowania,
– określić zakres stosowania poszczególnych technik drukowania,
– dobrać maszyny drukujące do określonego procesu drukowania,
– określić szacunkowo czas produkcji wyrobu,
– sporządzić kalkulację kosztów wytwarzania wyrobów poligraficznych,
– zaplanować proces kontroli technicznej,
– sporządzić schemat obiegu dokumentów w określonych warunkach

technologicznych i organizacyjnych,

– skorzystać z polskich i branżowych norm poligraficznych w wersji

papierowej i elektronicznej,

– przyjąć zamówienia klientów na wykonanie wyrobów poligraficznych,
– opracować kartę technologiczną dla określonego wyrobu

poligraficznego,

– wypełnić zlecenie naświetlenia filmów w technologii CtF,
– wypełnić zlecenie naświetlenia form w technologii CtP,
– wypełnić zlecenie dotyczące skanowania oryginałów,
– wypełnić zlecenie dotyczące wykonania druku cyfrowego lub

wielkoformatowego,

– posłużyć się instrukcją obsługi maszyn i urządzeń poligraficznych,

– posłużyć się dokumentacją techniczno-ruchową (DTR) maszyn

i urządzeń poligraficznych,

– opracować plan smarowania i remontów maszyn poligraficznych,
– wypełnić druki pobrania i przekazania materiałów, urządzeń,

półproduktów oraz wyrobów gotowych do magazynu,

– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

– skorzystać z różnych źródeł informacji.

Materiał nauczania

1. Zasady technicznego planowania publikacji

Podział oraz charakterystyka publikacji. Periodyki i nieperiodyki.
Akcydensy. Uniwersalna klasyfikacja dziesiętna UKD. Międzynarodowy
numer książki ISBN. Wydawnicza kompozycja książki. Typowe elementy
budowy książki. Cykl wydawniczy. Etap autorsko-redakcyjny. Etap
techniczno-produkcyjny. Metody badania rynku wydawniczego.
Planowanie wydawnicze: finansowe, techniczno-ekonomiczne,
tematyczne, tytułowe. Inicjowanie produkcji wydawniczej: inicjatywa
własna, wznowienie, zakup praw autorskich, przekład z języka obcego,
wydawnictwo zlecone. Zasady obliczania objętości publikacji. Arkusz
autorski. Arkusz wydawniczy. Czynniki wpływające na sposób wydania
publikacji. Podstawowe elementy kształtu oraz układu graficznego
publikacji. Zasady wykorzystywania Internetu w technicznym planowaniu
publikacji.

Ćwiczenia

• Rozróżnianie rodzajów publikacji.

• Charakteryzowanie wydawniczej kompozycji książki.

• Odczytywanie symboli z klasyfikacji UKD oraz ISBN.

• Planowanie etapów cyklu wydawniczego.

• Obliczanie objętości publikacji.

• Określanie czynników wpływających na sposób wydania publikacji.

• Projektowanie kształtu i graficznego układu publikacji.

• Wykorzystywanie Internetu w technicznym planowaniu publikacji.

2. Metody technologicznego przygotowania produkcji poligraficznej

Zasady planowania produkcji poligraficznej. Schematy blokowe
dotyczące wytwarzania wyrobów poligraficznych. Zasady projektowania
podstawowych i alternatywnych sposobów produkcji. Zasady planowania
produkcji na podstawie dokumentacji technologicznej. Metody ustalania
parametrów produktów poligraficznych. Zasady doboru materiałów do

produkcji poligraficznej. Zasady doboru oraz przygotowania podłoży
drukowych. Metody obliczania zapotrzebowania materiałowego. Zasady
dobierania techniki drukowania. Zasady doboru maszyny drukującej.
Metody określania możliwości technicznych maszyn i urządzeń
poligraficznych. Metody szacowania czasu produkcji. Zasady
sporządzania kalkulacji wstępnej i końcowej. Międzyoperacyjna
i końcowa kontrola procesu produkcji.

Ćwiczenia

•

Dobieranie techniki drukowania zgodnie z wymaganiami

technologicznymi.

• Dobieranie podłoża drukowego zgodnie z wymaganiami

technologicznymi.

• Dobieranie maszyny drukującej zgodnie z technologicznymi

warunkami produkcji.

• Obliczanie zapotrzebowania materiałowego.

• Określanie strat materiałowych związanych z procesem produkcji.

• Sporządzanie kalkulacji kosztów wytwarzania wyrobów

poligraficznych.

• Planowanie etapów kontroli technicznej.

3. Zasady posługiwania się dokumentacją techniczną

i technologiczną

Schemat obiegu dokumentów w przedsiębiorstwie poligraficznym.
Polskie i branżowe normy dotyczące poligrafii. Druki zamówień na
wyroby i usługi poligraficzne. Karta technologiczna. Druki kalkulacji
wyrobów poligraficznych. Programy do komputerowej kalkulacji kosztów
wytwarzania wyrobów i realizacji usług poligraficznych. Druk zlecenia
naświetlania filmów CtF. Druk zlecenia naświetlania form drukowych
CtP. Druk zlecenia skanowania oryginałów. Druk zlecenia wykonania
proofingu analogowego i cyfrowego. Druk zlecenia wykonania wydruków
cyfrowych i wielkoformatowych. Instrukcje obsługi maszyn
poligraficznych. Dokumentacje techniczno-ruchowe maszyn
poligraficznych. Instrukcje smarowania i remontów maszyn i urządzeń
poligraficznych. Druki pobrania i zdania materiałów, przyrządów,
półproduktów i gotowych wyrobów do magazynu. Przepisy
bezpieczeństwa i higieny pracy.

Ćwiczenia

• Sporządzanie schematu obiegu dokumentów w określonych

warunkach technologicznych i organizacyjnych.

• Korzystanie z norm poligraficznych w wersji papierowej

i elektronicznej.

• Wypełnianie druków zamówień na wykonanie różnego rodzaju

wyrobów poligraficznych.

• Wypełnianie karty technologicznej dla różnego rodzaju wyrobów

poligraficznych.

• Określanie kosztów wytwarzania wyrobów poligraficznych metodą

tradycyjną i komputerową.

• Wypełnianie druków zamówień dotyczących naświetlania CtF, CtP,

skanowania, proofingu, druku cyfrowego.

• Opracowanie planu smarowania oraz remontów maszyn i urządzeń.

• Wypełnianie druków magazynowych.

Środki dydaktyczne

Przymiar metryczny, miarka typograficzna.
Miarka liniatury rastra.
Przykłady szkiców i makiet wydawniczych.
Prezentacje multimedialne projektów graficznych, układów
typograficznych, wydawniczej kompozycji publikacji.
Wzorniki pism, podłoży drukowych, farb graficznych, wyrobów
introligatorskich.
Przykłady różnego rodzaju publikacji.
Tablice: kroje czcionek, zasady składu i podziału tekstu, kompozycja
wydawnicza książki, zasady łączenia tekstu i grafiki, elementy
typograficznego układu publikacji, sposoby rozmieszczania tekstu

i ilustracji, znaki adiustacyjne i korektorskie.
Sprzęt komputerowy z dostępem do Internetu.
Oprogramowanie do sporządzania kalkulacji kosztów wykonania
wyrobów poligraficznych.
Schematy produkcji wyrobów poligraficznych.
Foldery, katalogi, karty technologiczne maszyn i urządzeń
poligraficznych.
Przykłady różnych rodzajów wyrobów poligraficznych.
Schematy obiegu dokumentów w przedsiębiorstwach poligraficznych.
Zestawy norm dotyczących poligrafii w wersji papierowej i elektronicznej
(PN, BN).
Druki kart technologicznych.
Przykłady kalkulacji wyrobów poligraficznych.
Programy do sporządzania kalkulacji wyrobów poligraficznych.
Druki zamówień: naświetlania CtF, CtP, skanowania, proofingu, druku
cyfrowego i wielkoformatowego.
Druki magazynowe.

Instrukcje obsługi maszyn poligraficznych.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Uwagi o realizacji

Celem realizacji programu przedmiotu Podstawy projektowania

procesów poligraficznych

jest opanowanie przez uczniów wiedzy

i umiejętności dotyczących projektowania procesów technologicznych
i wyrobów poligraficznych.

Program przedmiotu powinien być realizowany w pracowni

technologicznej w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb
z podziałem na zespoły 3–4 osobowe.

Ćwiczenia i inne zadania praktyczne powinny być wykonywane

Wskazane jest stosowanie metod nauczania: pokazu z wyjaśnieniem,

pokazu z instruktażem, ćwiczeń praktycznych.

Szczególną uwagę należy zwracać na realizację treści

programowych trudnych do opanowania przez uczniów. Do takich treści
należy zaliczyć:

–

planowanie wydawnicze publikacji,

–

obliczanie objętości publikacji w różnych jednostkach,

–

sporządzanie schematów technologicznych produkcji wyrobów
poligraficznych,

–

dobieranie maszyn i materiałów do produkcji poligraficznej,

–

wypełnianie dokumentacji poligraficznej,

–

sporządzanie kalkulacji cen na wyroby poligraficzne.

Uzyskanie przez uczniów odpowiedniego poziomu kompetencji
zawodowych wymaga również kształtowania umiejętności pracy

w zespole, korzystania z różnych źródeł informacji, uzupełniania
i aktualizowania wiedzy oraz kształtowania postaw zawodowych, jak:
systematyczność, odpowiedzialność za wyniki swojej pracy

i współpracowników, przestrzeganie dyscypliny i porządku w miejscu
pracy, racjonalne wykorzystywanie narzędzi, maszyn i urządzeń,
gospodarowanie materiałami i energią.

Wskazane jest organizowanie wycieczek dydaktycznych do

przedsiębiorstw poligraficznych, na targi specjalistyczne, wystawy,
pokazy, umożliwiających poznanie przez uczniów współczesnych technik
i technologii.

Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów

tematycznych:

Lp. Działy tematyczne

Orientacyjna

liczba

godzin

1. Zasady technicznego planowania publikacji

2. Metody technologicznego przygotowania produkcji

poligraficznej

3. Zasady

posługiwania się dokumentacją techniczną

i technologiczną

Razem

Zamieszczona w tabeli orientacyjna liczba godzin na realizację

poszczególnych działów tematycznych dotyczy procesu kształcenia
w czteroletnim technikum dla młodzieży. Nauczyciel może dokonywać
zmian w zależności od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Proces oceniania powinien być realizowany zgodnie z kryteriami

ustalonymi na początkowych zajęciach.

W wyniku sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów uzyskuje się

informacje dotyczące poziomu opanowania umiejętności określonych
w szczegółowych celach kształcenia.

Wiedza i umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za

pomocą:

–

sprawdzianów ustnych i pisemnych,

–

testów osiągnięć szkolnych,

–

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i innych
zadań praktycznych.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań należy
zwracać uwagę na:

–

organizację stanowiska pracy,

–

poprawne wykonanie ćwiczeń,

–

posługiwanie się dokumentacją techniczną i technologiczną,

–

poprawne wykonywanie obliczeń,

–

posługiwanie się poprawną terminologią,

–

przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji
programu należy uwzględniać poziom wykonania ćwiczeń oraz wyniki
stosowanych sprawdzianów i testów osiągnięć.

Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie

z obowiązującą skalą ocen.

Literatura

Chwałkowski R.: Typografia typowej książki. Helion, Gliwice 2002
Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.
Polska Izba Druku, Warszawa 1999
German Ch.: Systemy produkcyjne w poligrafii. COBRPP, Warszawa
2007
Jakubicka M. (red.).: Katalog krojów pism wraz z poradnikiem wydawcy.
Agencja Wydawnicza M. M. Jakubiccy. Warszawa 1993
Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997
Kamiński B.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykończeniowe.
Translator, Warszawa 2005
Kamiński B.: Nowoczesny prepress. Translator, Warszawa 2006
Krupa R., Stanuch S.: ABC komputerowo-drukarsko-wydawnicze.
Sponsor, Kraków 1994
Kwaśny A.: DTP. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002
Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1999
Malinowska T., Syta L.: Redagowanie techniczne książki. Wydawnictwa
Naukowo-Techniczne. Warszawa 1981
McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion,
Gliwice 2007
Poligrafia, procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP,
Warszawa 2002
Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003
Trzaska F.: Podstawy techniki wydawniczej. IWZZ, Warszawa 1987
Czasopisma specjalistyczne.
Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

ZAJĘCIA PRAKTYCZNE

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:

– zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
– skompletować materiały wydawnicze,
– złożyć testy gładkie i utrudnione,
– wykonać layout publikacji,
– wykonać retusz oryginałów,
– ustalić parametry skanowania,
– wykonać elektroniczną reprodukcję oryginałów,
– dokonać retuszu i obróbki skanów,
– dokonać połączenia elementów tekstowych i graficznych,
– wykonać merytoryczną, typograficzną i graficzną korektę prac,
– wykonać nadlewki, nadruki oraz elementy na spad,
– przygotować prace w technologii PDF,
– dokonać oceny prac wykonanych w technologii PDF,
– dobrać parametry naświetlania oraz przygotować plik postscriptowy,
– wykonać impozycję oraz rozbarwienie prac,
– wykonać odbitki próbne,
– ocenić jakość pracy na podstawie proofingu,
– dobrać parametry naświetlania formy kopiowej,
– naświetlić formę kopiową,
– dokonać pomiaru optycznej gęstości formy kopiowej,
– obsłużyć oraz dokonać konserwacji naświetlarki i wywoływarki

automatycznej,

– dobrać materiały eksploatacyjne do naświetlania i wywoływania,
– dokonać oceny jakości formy kopiowej,
– wykonać naświetlenie płyty offsetowej w technologii CtP,
– zarchiwizować dane na różnych nośnikach pamięci,
– zmierzyć podstawowe parametry form drukowych,
– wykonać formy drukowe dla wypukłych technik drukowania,
– ocenić jakość wypukłych form drukowych,
– wykonać formy drukowe dla płaskich technik drukowania,
– ocenić jakość form drukowych dla płaskich technik drukowania,
– wykonać formy drukowe dla wklęsłych technik drukowania,
– ocenić jakość wklęsłych form drukowych,
– dobrać farby do określonego systemu drukowania,
– dobrać kolor farby na podstawie wzoru lub wzornika Pantone,
– wykonać przyrząd drukarski i odbitkę przyrządową na maszynie do

drukowania wypukłego,

– wykonać przyrząd drukarski i odbitkę przyrządową na maszynie do

drukowania płaskiego,

– wykonać przyrząd drukarski i odbitkę przyrządową na maszynie do

drukowania wklęsłego,

– wydrukować nakład z zastosowaniem maszyny wypukłodrukowej,
– wydrukować nakład z zastosowaniem maszyny płaskodrukowej,
– wydrukować nakład z zastosowaniem maszyny wklęsłodrukowej,
– skontrolować pracę zespołów maszyn drukujących,
– posłużyć się densytometrem, wzornikiem kolorów oraz innymi

urządzeniami w trakcie procesu drukowania,

– dokonać konserwacji maszyn drukujących,
– dobrać podłoża drukowe, farby, bufory, zmywacze,
– określić szacunkowo czas drukowania nakładu,
– sformatować wytwory papiernicze i wyroby poligraficzne,
– wykonać składki metodą ręczną i za pomocą złamywarki,
– skompletować składki z zastosowaniem określonej metody,
– połączyć składki różnymi sposobami,
– dokonać obróbki wkładu książkowego,
– wykonać różnego typu okładki,
– wykonać oprawę zeszytową, przylegającą i zakrywającą,
– wykonać oprawę prostą i złożoną,
– zastosować metody uszlachetniania wyrobów poligraficznych,
– zapakować gotowe wyroby poligraficzne,
– obsłużyć maszyny introligatorskie do wykonania operacji

jednostkowych,

– ocenić jakość półproduktów i produktów introligatorskich,
– dobrać materiały introligatorskie do realizacji określonych zadań,
– dokonać konserwacji maszyn introligatorskich,
– zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

– skorzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa

specjalistycznego.

Materiał nauczania

1. Organizacja zajęć
Zapoznanie uczniów z organizacją warsztatów szkolnych

i przedsiębiorstw poligraficznych. Omówienie regulaminu
obowiązującego w miejscu realizacji zajęć praktycznych, wymagań
stawianych uczniom, przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Określenie zasad
zachowania się w przypadku ewentualnych zagrożeń, które mogą
wystąpić na terenie warsztatów szkolnych i przedsiębiorstw
poligraficznych. Zapoznanie uczniów z zasadami udzielania pierwszej

pomocy osobom poszkodowanym. Zapoznanie uczniów z drogą
ewakuacji. Podział na grupy szkoleniowe.

2. Poligraficzne procesy przygotowawcze

Adiustacja maszynopisu wydawniczego. Wykonanie szkicu
wydawniczego. Przygotowanie oryginałów do reprodukcji. Skład tekstów
gładkich, tabel, poezji, utworów scenicznych, wzorów matematycznych
i chemicznych. Wykonanie makiet elektronicznych na podstawie
materiałów wydawniczych. Reprodukcja oryginałów. Obsługa
i kalibracja skanerów. Skanowanie oryginałów. Obróbka zeskanowanych
oryginałów. Tonalna i barwna korekta skanu. Łączenie elementów
tekstowych i graficznych. Konfiguracja systemów DTP. Merytoryczna,
typograficzna i graficzna korekta publikacji. Montaż klasyczny.
Impozycja. Przygotowanie prac do naświetlania i

drukowania.

Przygotowanie plików PDF. Kontrola plików PDF. Wykonywanie plików
postscriptowych. Obsługa naświetlarek. Obsługa wywoływarek
automatycznych. Dobieranie materiałów eksploatacyjnych w DTP.
Naświetlanie form kopiowych. Wywoływanie filmów. Wykonywanie
analogowych
i cyfrowych próbnych odbitek barwnych. Naświetlanie płyt offsetowych
w technologii CtP. Archiwizacja prac poligraficznych. Przestrzeganie
zasad eksploatacji sprzętu DTP. Przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej.

3. Formy drukowe, procesy drukowania
Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpożarowej. Wykonywanie form fotoreliefowych. Ustalanie
parametrów naświetlania form fotoreliefowych. Naświetlanie, wymywanie
i doświetlanie form fotoreliefowych. Wykonywanie form płaskich.
Zastosowanie negatywowych i pozytywowych płyt presensybilizowanych.
Zastosowanie bezprocesowych płyt offsetowych. Wykonywanie form
tamponowych. Wykonywanie form sitowych. Drukowanie na maszynach
wypukłodrukowych, płaskodrukowych i wklęsłodrukowych. Obsługa
i regulacja samonakładaka. Mocowanie form drukowych. Zakładanie
obciągu. Regulacja marek i mierzycy. Przygotowanie farby oraz
regulacja zespołu farbowego. Obsługa i regulacja zespołu
nawilżającego. Regulacja zespołu odbierającego. Regulacja zespołu
utrwalającego. Drukowanie arkuszowe prac jedno- i wielokolorowych.
Drukowanie prac kreskowych i wielotonalnych. Drukowanie

z zastosowaniem farb specjalnych. Korekta obrazu na formie drukowej.
Konserwacja maszyn drukujących.

4. Obróbka introligatorska
Ręczne i maszynowe liczenie arkuszy. Wyrównywanie arkuszy w stosie.
Wykonywanie operacji krojenia, cięcia, wiercenia. Wykrawanie.
Wykonywanie opakowań. Ręczne i maszynowe złamywanie arkuszy.
Wykonywanie i kompletowanie składek. Zszywanie drutem. Zszywanie
nićmi. Łączenie klejowe i specjalne. Wykonywanie, kształtowanie
i zdobienie wkładu książkowego. Wykonywanie i zdobienie okładek.
Wykonywanie oprawy prostej i złożonej. Wykonywanie galanterii
introligatorskiej. Uszlachetnianie druków i wyrobów poligraficznych.
Kontrola jakości wyrobów. Pakowanie wyrobów. Konserwacja maszyn
introligatorskich. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Środki dydaktyczne

Instrukcje do wykonania zadań.
Przymiar metryczny, miarka typograficzna.
Wzorniki kolorów CMYK i Pantone.
Stanowiska komputerowe połączone w system DTP.
Oprogramowanie edycyjne.
Oprogramowanie do grafiki wektorowej.
Oprogramowanie do grafiki pitmatowej.
Oprogramowanie do łamania publikacji.
Oprogramowanie dodatkowe związane z DTP.
Drukarki komputerowe monochromatyczne i kolorowe.
Densytometr refleksyjny i transmisyjny.
Stanowiska do montażu klasycznego.
Naświetlarka do filmów CtF.
Oprogramowanie typu RIP.
Wywoływarka automatyczna.
Urządzenie do proofingu cyfrowego.
Stanowisko do wykonywania fotopolimerowych form drukujących.
Stanowisko wyposażone w: kopioramę i inne urządzenia, materiały,
przyrządy, odczynniki do wykonania form drukowych z płyt
presensybilizowanych.
Stanowisko do naświetlania płyt offsetowych w technologii CTP.
Stanowisko do wykonywania form sitodrukowych.
Wypukłodrukowa maszyna drukująca.
Arkuszowa offsetowa maszyna drukująca.
Maszyna do drukowania tamponowego.
Farby i środki pomocnicze.
Podłoża drukowe.
Dokumentacje techniczne maszyn drukujących.

Liczarka arkuszy.
Utrząsarka.
Krajarka jednonożowa i trójnożowa.
Złamywarka nożowa, kasetowa lub kombinowana.
Maszyna do zszywania drutem.
Maszyna do szycia nićmi.
Maszyny uszlachetniające druki.
Kleje i introligatorskie materiały pokryciowe.

Uwagi o realizacji

Celem realizacji programu Zajęć praktycznych jest poznanie przez
uczniów różnych form pracy oraz kształtowanie umiejętności
praktycznych niezbędnych w pracy zawodowej. Zajęcia praktyczne mogą
być realizowane w warsztatach szkolnych, pracowni projektowania
graficznego, w Centrach Kształcenia Praktycznego oraz

w przedsiębiorstwach poligraficznych.
Program zajęć praktycznych powinien być realizowany w grupach
liczących 4-6 uczniów. Zadania do wykonania przez uczniów należy
dobierać w sposób umożliwiający realizację celów kształcenia.
W procesie realizacji programu wskazane jest stosowanie metody
ćwiczeń praktycznych w połączeniu ze świadczeniem usług. Motywuje to
uczniów do poprawnego i dokładnego wykonania zadań.
Przed przystąpieniem do realizacji zadań praktycznych konieczne jest
zapoznanie uczniów z przepisami bezpieczeństwa obowiązującymi na
poszczególnych stanowiskach pracy oraz uświadomienie im
potencjalnych zagrożeń związanych z wykonywaną pracą. Niezbędne
jest również zapoznanie uczniów ze sposobem posługiwania się
przyrządami, urządzeniami i narzędziami specjalistycznymi.
W strukturze zajęć należy uwzględniać: instruktaż wstępny, instruktaż
bieżący oraz instruktaż końcowy.

Celem instruktażu wstępnego jest przygotowanie uczniów do

wykonania zadania, udzielanie pomocy podczas doboru narzędzi,
materiałów oraz planowania kolejności wykonania operacji
technologicznych.

Celem instruktażu bieżącego jest udzielanie pomocy uczniom

w wykonaniu trudniejszych zadań. Instruktaż bieżący jest realizowany
poprzez pokaz, wyjaśnienia oraz nadzór nad bezpiecznym i zgodnym
z technologią wykonaniem ćwiczeń.

Zadaniem instruktażu końcowego jest sprawdzenie, ocena

poprawności wykonania pracy oraz ocena przebiegu zajęć.
W trakcie zajęć praktycznych należy kształtować takie postawy
uczniów, jak: odpowiedzialność za wyniki swojej pracy

i współpracowników, przestrzeganie dyscypliny i porządku w miejscu

pracy, racjonalne gospodarowanie materiałami i energią, poszanowanie
narzędzi, urządzeń oraz maszyn poligraficznych.
Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów
tematycznych:

Lp. Działy tematyczne

Orientacyjna
liczba godzin

1. Organizacja zajęć 20
2. Poligraficzne procesy przygotowawcze

200

3. Formy drukowe, procesy drukowania

200

4. Obróbka introligatorska

100

Razem

520

Zamieszczona w tabeli orientacyjna liczba godzin na realizację

poszczególnych działów tematycznych dotyczy procesu kształcenia
w czteroletnim technikum dla młodzieży. Nauczyciel może dokonywać
zmian w zależności od aktualnych potrzeb edukacyjnych.
Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy
zapoznać uczniów z regulaminem pracy, harmonogramem zajęć,
z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony przeciwporażeniowej. Uczniowie powinni opanować
sposoby udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym.

Treści programowe dotyczące zastosowania różnych technik

drukowania mogą być realizowane w następujący sposób:

–

techniki drukowania wypukłego na maszynie fleksograficznej lub
typograficznej dociskowej,

–

techniki drukowania płaskiego na offsetowej maszynie arkuszowej,
jedno- lub wielokolorowej,

–

techniki drukowania wklęsłego na maszynie rotograwiurowej lub
tamponowej.

Uczniowie powinni opanować umiejętności posługiwania się przyrządami
pomiarowymi. Przed przystąpieniem uczniów do wykonywania zadań
praktycznych należy przeprowadzić pokaz wykonania poszczególnych
operacji i objaśnić sposób ich wykonania.

Szczególną uwagę należy zwracać na organizację stanowiska pracy,

dobór oraz posługiwanie się narzędziami, zgodność wykonania pracy
z dokumentacją technologiczną, przestrzeganie przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony
środowiska.
Stanowiska do realizacji ćwiczeń powinny być wyposażone
w niezbędny sprzęt, narzędzia, materiały i środki dydaktyczne.
Uczniowie powinni korzystać z różnych źródeł informacji, jak: normy,
instrukcje, poradniki, dokumentacja techniczna i technologiczna.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

zgodnie z kryteriami ustalonymi na początkowych zajęciach. Kontrola
i ocena osiągnięć edukacyjnych powinna dotyczyć przede wszystkim
poziomu opanowania przez uczniów umiejętności określonych
w szczegółowych celach kształcenia.
Kontrola i ocena osiągnięć uczniów może być dokonywana za
pomocą:
− sprawdzianów ustnych i pisemnych,

− sprawdzianów praktycznych z zadaniami typu próba pracy,

− obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania zadań.
Przed przystąpieniem do realizacji zadań praktycznych należy sprawdzić
poziom niezbędnej wiedzy i umiejętności uczniów.
W trakcie kontroli i oceny osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na
zastosowanie opanowanej wiedzy, merytoryczną jakość wypowiedzi,
posługiwanie się poprawną terminologią.

Ocena umiejętności praktycznych może być dokonywana za pomocą

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania powierzonych zadań.

W trakcie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy zwracać

uwagę na:
− organizację stanowiska pracy,

− przygotowanie materiałów, narzędzi, urządzeń i sprzętu kontrolno-

pomiarowego,

− rozmieszczenie materiałów, narzędzi i sprzętu kontrolno-

pomiarowego,

− dobór środków ochrony indywidualnej,

− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− posługiwanie się instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń,

− posługiwanie się dokumentacją techniczną,

− dobór parametrów technicznych,

− posługiwanie się przyrządami kontrolno-pomiarowymi,

− ocenę stanu technicznego maszyn przed rozpoczęciem pracy,

− przestrzeganie kolejności wykonania zadań,

− utrzymanie porządku na stanowisku pracy,

− sposób użytkowania maszyn i urządzeń poligraficznych,

− konserwację oraz zabezpieczanie maszyn i urządzeń po zakończeniu

pracy,

− jakość wykonania pracy.

Na zakończenie realizacji programu wskazane jest stosowanie
sprawdzianów praktycznych z zadaniami typu próba pracy,
zaopatrzonymi w kryteria oceny i schemat punktowania.
W końcowej ocenie pracy uczniów należy uwzględniać wyniki
stosowanych sprawdzianów.
Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie
z obowiązującą skalą ocen.

Literatura

Boratyński K., Kwintkiewicz M.: Maszyny i urządzenia reprodukcyjne.
WSiP, Warszawa 1984
Buczyński L.: Komputerowe urządzenia peryferyjne. AnnaPol, Warszawa
2003
Buczyński L.: Skanery i skanowanie. Wydawnictwo Mikom, Warszawa
2005
Busch D.: Skanowanie cyfrowe dla profesjonalistów. Wydawnictwo RM,
Warszawa 2004
Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.
Polska Izba Druku, Warszawa 1999
Ciupalski S.: Maszyny drukujące konwencjonalne. Oficyna Wydawnicza
PW, Warszawa 2001
Ciupalski S.: Maszyny offsetowe zwojowe. Oficyna Wydawnicza PW,
Warszawa 2000
Czichon H., Czichon M.: Technologia form offsetowych. Oficyna
Wydawnicza PW, Warszawa 2002
Czichon H., Magdzik S., Jakucewicz S.: Formy drukowe. WSiP,
Warszawa 1996
DeJidas L. Jr., Destree T.: Technologia offsetowego drukowania
arkuszowego. COBRPP, Warszawa 2007
Destree T.: Trudności w arkuszowym drukowaniu offsetowym. COBRPP,
Warszawa 2007
German Ch.: Systemy produkcyjne w poligrafii. COBRPP, Warszawa
2007
Jakucewicz S., Magdzik S.: Materiałoznawstwo dla szkół poligraficznych.
WSiP, Warszawa 2001
Jakucewicz S., Magdzik S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1997
Kamiński B.: Cyfrowy prepress, drukowanie i procesy wykończeniowe.
Translator, Warszawa 2005
Kamiński B.: Nowoczesny prepress. Translator, Warszawa 2006

Kamiński B.: Przetwarzanie informacji. Cz.1. Przetwarzanie tekstu.
Przetwarzanie obrazu. WSiP, Warszawa 2004

Kamiński B.: Skanowanie i fotografia cyfrowa. Translator, Warszawa
2001
Kamiński B.: Upowszechnianie informacji. Cz.2. Komputerowe
przygotowanie publikacji. WSiP, Warszawa 2005
Kołak J., Ostrowski J.: Maszyny i urządzenia. Maszynoznawstwo
poligraficzne dla introligatorów. WSiP, Warszawa 1990
Krupa R., Stanuch S.: ABC komputerowo-drukarsko-wydawnicze.
Sponsor, Kraków 1994
Kwaśny A.: DTP. Księga eksperta. Helion, Gliwice 2002
Magdzik S., Jakucewicz S.: Podstawy poligrafii. WSiP, Warszawa 1999
McCue C.: Profesjonalny druk. Przygotowanie materiałów. Helion,
Gliwice 2007
Poligrafia, procesy i technika. Tłumaczenie ze słowackiego. COBRPP,
Warszawa 2002
Sroka W. (red.): Poligrafia współczesna. Weka, Warszawa 2003
Czasopisma specjalistyczne.

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych

pozycji wydawniczych

JĘZYK OBCY ZAWODOWY

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
− nawiązać i podtrzymać kontakty związane z pracą przedsiębiorstwa,

− porozumieć się z klientami w sprawach dotyczących wykonania

wyrobów oraz realizacji usług poligraficznych,

− porozumieć się w sprawach dotyczących realizowanych zadań,

− zastosować terminologię dotyczącą procesów poligraficznych,

− udzielić informacji dotyczących działalności przedsiębiorstwa

poligraficznego,

− skorzystać z ogólnych, technicznych i specjalistycznych słowników

obcojęzycznych,

− skorzystać z norm, katalogów i poradników opracowanych w języku

obcym,

− posłużyć się obcojęzyczną dokumentacją techniczną maszyn

i urządzeń stosowanych w przemyśle poligraficznym,

− przetłumaczyć z języka obcego na język polski korespondencję,

literaturę i prasę z zakresu poligrafii,

− zredagować różne rodzaje pism urzędowych,

− posłużyć się instrukcjami i oprogramowaniem w języku obcym,

− opracować polecenia i instrukcje w języku obcym,

− posłużyć się terminologią obcojęzyczną dotyczącą prowadzenia

poligraficznej działalności gospodarczej,

− opracować życiorys zawodowy i list motywacyjny w języku obcym,

− skorzystać z obcojęzycznych źródeł informacji o zawodzie,

− zaprezentować umiejętności zawodowe podczas rozmowy

kwalifikacyjnej o przyjęcie do pracy,

− skorzystać z różnych źródeł informacji.

Materiał nauczania

Terminologia dotycząca: budowy, zasad funkcjonowania zespołów
maszyn poligraficznych, organizacji i realizacji usług, wykonywania
napraw, przeglądów okresowych, eksploatacji maszyn i urządzeń
poligraficznych.
Zasady odczytywania konstrukcyjnej i obsługowo-naprawczej

dokumentacji maszyn poligraficznych.
Zasady nawiązywania i podtrzymywania kontaktów z klientami
przedsiębiorstwa poligraficznego.
Zasady prowadzenia rozmowy bezpośredniej i telefonicznej.
Zasady prowadzenia korespondencji zawodowej.
Zasady redagowania pism urzędowych.

Terminologia dotycząca usługowej działalności przedsiębiorstwa
poligraficznego.
Podstawowe komendy komputerowe.
Zasady korzystania ze słowników obcojęzycznych.
Zasady czytania ze zrozumieniem tekstu technicznego.
Życiorys i list motywacyjny.
Rozmowa kwalifikacyjna dotycząca przyjmowania do pracy.
Obcojęzyczne źródła informacji zawodowej.

Ćwiczenia:
• Rozpoznawanie zespołów i elementów maszyn poligraficznych na

podstawie nazewnictwa.

• Tłumaczenie krótkich tekstów technicznych z wykorzystaniem

słowników wyrazów obcych.

• Analiza dokumentacji konstrukcyjnej maszyn poligraficznych.

• Określanie zadań obsługowych i naprawczych na podstawie

dokumentacji.

• Tłumaczenie instrukcji opracowanych w języku obcym na język polski.

• Wypełnianie formularzy związanych z działalnością zawodową.

• Wyszukiwanie oraz pozyskiwanie informacji dotyczących zawodu.

• Nawiązywanie i prowadzenie rozmowy z klientem.

• Określanie zakresu usługi poligraficznej w trakcie rozmowy

z klientem.

• Sporządzanie pism urzędowych.

• Sporządzanie streszczeń krótkich tekstów specjalistycznych.

• Sporządzanie dokumentów związanych z zatrudnieniem.

• Prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej (w warunkach symulowanych).

Środki dydaktyczne

Filmy dydaktyczne w wersji obcojęzycznej.
Nagrania tekstów w języku obcym.
Dwujęzyczne słowniki techniczne.
Dokumentacja konstrukcyjna i obsługowo-naprawcza.
Zestaw plansz i prezentacji multimedialnych z obcojęzyczną terminologią
zawodową.
Obcojęzyczna prasa specjalistyczna.
Normy, katalogi.

Uwagi o realizacji

Celem realizacji programu przedmiotu Język obcy zawodowy jest

opanowanie przez uczniów umiejętności posługiwania się językiem
obcym na poziomie wspomagającym realizację zadań zawodowych.

Wskazane byłoby, żeby językiem obcym był język angielski lub
niemiecki. Decyzję w tej sprawie podejmuje szkoła kształcąca
w zawodzie.

Program przedmiotu powinien być realizowany w pracowni języka

obcego w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem
na zespoły 3-4 osobowe. Pracownia języka obcego powinna być
wyposażona w niezbędny sprzęt i środki dydaktyczne. Uczniowie
powinni korzystać z różnych źródeł informacji, jak: normy, instrukcje,
poradniki, dokumentacja techniczna, czasopisma specjalistyczne.

Proces kształcenia powinien rozpoczynać się od oceny poziomu

językowych kompetencji uczniów. Oprócz powtarzania

i utrwalania tematyki z zakresu gramatyki należy kształtować
umiejętności sprawnego porozumiewania się w języku obcym oraz
wykorzystywania materiałów obcojęzycznych w realizacji zadań
zawodowych.

Realizacja ćwiczeń zamieszczonych w programie oraz ćwiczeń

opracowanych przez nauczyciela wpływa na efektywność procesu
nauczania. Wskazane jest stosowanie metod nauczania: dyskusji
dydaktycznej, inscenizacji, projektów, ćwiczeń praktycznych.

Program przedmiotu powinien być realizowany w klasie czwartej.

Ułatwi to bezpośrednie przygotowanie uczniów do podjęcia pracy
zawodowej.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Kontrola i ocena osiągnięć uczniów powinna być dokonywana zgodnie
z kryteriami ustalonymi na początkowych zajęciach.
Przed przystąpieniem do realizacji programu należy przeprowadzić
test kompetencji językowych celem określenia poziomu umiejętności
uczniów.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów może być dokonywane za
pomocą:
− sprawdzianów ustnych i pisemnych,

− testów osiągnięć szkolnych,

−

obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń
zamieszczonych w programie oraz ćwiczeń zaprojektowanych przez
nauczyciela.

W trakcie obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń
należy zwracać uwagę na:

− prowadzenie rozmowy dotyczącej realizowanych zadań,

− tłumaczenie krótkich obcojęzycznych tekstów dotyczących zawodu na

język polski,

− korzystanie z dokumentacji maszyn i urządzeń poligraficznych

sporządzonej w języku polskim i obcym.

Wskazane jest systematyczne prowadzenie kontroli i oceny postępów
uczniów. Umożliwia to korygowanie stosowanych metod nauczania oraz
organizacyjnych form pracy uczniów.
Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie
z obowiązującą skalą ocen.

Literatura

Barker Ch.: Boost Your Vocabulary 1, 2, 3, 4. Pearson Education
Limited, Essex 2002
Cichocki L., Pawlicki T., Ruczka I.: Poligraficzny słownik terminologiczny.
Polska Izba Druku, Warszawa 1999
Grant D., McLarty R.: Business Basics. Oxford University Press, Oxford
2002
Hollett V.: Business Objectives. Oxford University Press, Oxford 2002
Knight G., O’Neil M., Hayden B.: Business Goals 1. Cambridge
University Press, Cambridge 2004
Linde-Usiekniewicz J. (red.): Wielki słownik angielsko-polski.
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
Murphy R.: English Grammar In Use. Cambridge University Press,
Cambridge 1991
O’Driscoll N., Scott-Barrett F.: Business Challenges. Pearson Education
Limited, Essex 1999
Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo
Akademickie „Żak”, Warszawa 1998
Puńko E., Rostek E.: English. Słownik tematyczny. Wagros, Poznań
2006
Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. Instytut
Technologii Eksploatacji, Radom 1998
Thompson A. J., Martinet A.V.: A Practical English Grammar. Oxford
University Press, Oxford 1990
Czasopisma specjalistyczne.

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

DZIAŁALNOŚĆ POLIGRAFICZNA

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:

− wyjaśnić mechanizmy funkcjonowania gospodarki rynkowej,

− rozróżnić formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw produkcyjnych

i usługowych,

− scharakteryzować rodzaje poligraficznej działalności gospodarczej,

− określić zakres poligraficznej działalności gospodarczej,

− przyporządkować organizacyjno-prawną formę działalności do

planowanego przedsięwzięcia,

− określić zadania przedsiębiorstwa funkcjonującego na rynku

poligraficznym,

− dokonać analizy lokalnego rynku pracy,

− określić możliwości zatrudnienia oraz prowadzenia działalności

gospodarczej,

− dokonać analizy rynku usług poligraficznych,

− zidentyfikować niszę rynkową dla prowadzenia działalności

gospodarczej,

− ustalić tryb postępowania dotyczący uruchamiania działalności

gospodarczej,

− sporządzić dokumenty niezbędne do podejmowania i prowadzenia

działalności gospodarczej,

− określić zasoby rzeczowe i finansowe, niezbędne do uruchomienia

i prowadzenia działalności,

− określić źródła finansowania działalności poligraficznej,

− sporządzić budżet oraz zaplanować rozwój firmy,

− opracować plan marketingowy przedsiębiorstwa poligraficznego,

− określić zadania i obowiązki pracodawcy i pracowników dotyczące

prowadzenia działalności,

− sporządzić dokumenty związane z zatrudnieniem,

− zastosować zasady współpracy z zespołem pracowników i klientami,

− porozumieć się z uczestnikami procesu pracy,

− podjąć decyzje dotyczące realizacji zadań zawodowych,

− określić podstawowe obowiązki pracownika i pracodawcy dotyczące

zapewnienia bezpiecznych warunków pracy,

− podjąć działania związane z poszukiwaniem pracy,

− skorzystać z Kodeksu pracy,

− zastosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej,

− uruchomić działalność gospodarczą,

− określić konsekwencje wynikające z naruszenia przepisów prawa

pracy oraz przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

− zastosować przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw i obowiązków

pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy,

− określić zasady etycznego postępowania pracowników i pracodawcy,

− zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− skorzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa

specjalistycznego.

Materiał nauczania

1. Podejmowanie działalności poligraficznej

Podstawy gospodarki rynkowej. Rodzaje działalności gospodarczej. Cele
i zadania przedsiębiorstwa na rynku pracy. Formy organizacyjno-prawne
przedsiębiorstw produkcyjnych i usługowych. Kryteria wyboru
organizacyjno-prawnej formy działalności. Miejsce i zakres działalności
gospodarczej. Dokumenty związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej. Rodzaje rynku. Rynek poligraficzny. Charakterystyka
rynku poligraficznego. Potrzeby poligraficznego rynku pracy.
Marketingowa analiza potrzeb na usługi poligraficzne na rynku pracy.
Charakterystyka stanowisk pracy technika poligrafa. Metody
poszukiwania pracy. Przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej.
Wybrane przepisy prawa pracy. Przepisy Kodeksu pracy dotyczące praw
i obowiązków pracownika i pracodawcy oraz warunków pracy.

Ćwiczenia

• Wyjaśnianie mechanizmów funkcjonowania gospodarki rynkowej.

• Klasyfikowanie rodzajów działalności.

• Charakteryzowanie form organizacyjno-prawnych przedsiębiorstw

funkcjonujących w polskim systemie gospodarczym.

• Określanie kryteriów wyboru organizacyjno-prawnej formy

działalności.

• Dobieranie formy organizacyjno-prawnej dla różnych przedsiębiorstw.

• Wypełnianie dokumentów dotyczących podejmowania działalności

gospodarczej.

• Określanie rodzajów i zakresu działalności poligraficznej.

• Określanie mocnych i słabych stron rynku poligraficznego.

• Wyszukiwanie ofert pracy i usług poligraficznych.

• Analiza rynku pracy oraz określanie możliwości zatrudnienia

i prowadzenia działalności poligraficznej.

• Konstruowanie narzędzi do rozpoznawania potrzeb na wyroby i usługi

poligraficzne.

• Interpretacja przepisów prawa dotyczących działalności zawodowej.

• Zastosowanie metod poszukiwania pracy.

2. Organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem poligraficznym

Podstawy organizacji pracy. Formy i zasady organizacji pracy. Struktura
przedsiębiorstwa. Środowisko pracy. Organizacja stanowisk pracy.
Metody rozwiązywania problemów organizacyjnych. Techniki
porozumiewania się. Formy doskonalenia zawodowego. Elementy
socjologii i psychologii pracy. Człowiek jako istota społeczna. Grupy
społeczne. Przedsiębiorstwo jako organizacja i system społeczny. Grupy
zawodowe. Role zawodowe. Pozycja zawodowa. Funkcje i style
kierowania. Konflikty społeczne. Źródła i metody rozwiązywania.
Podstawy etyki. Praca jako wartość i zjawisko społeczne. Kultura pracy.

Ćwiczenia

• Określanie zasad organizacji pracy.

• Opracowanie planu i sposobu realizacji określonych usług

poligraficznych.

• Określanie sposobów rozwiązania problemów organizacyjnych.

• Charakteryzowanie środowiska pracy.

• Określanie zasad tworzenia optymalnych warunków pracy.

• Projektowanie rozwiązań problemów organizacyjnych.

• Określanie i prezentacja sposobów komunikowania się.

• Określanie form doskonalenia zawodowego z wykorzystaniem

różnych źródeł informacji.

• Określanie mocnych i słabych stron stylów kierowania.

3. Prowadzenie działalności poligraficznej

Marketing i reklama w przedsiębiorstwie poligraficznych. Plan
marketingowy przedsiębiorstwa. Koszty działalności gospodarczej,
źródła finansowania. Programy Unii Europejskiej oraz fundusze
społeczne skierowane na rozwój mikroprzedsiębiorstw. Rozliczenia
finansowe przedsiębiorstwa prowadzonego przez osoby fizyczne.
Struktura budżetu i plan rozwoju przedsiębiorstwa. Nabór pracowników.
Dokumenty związane z zatrudnieniem. Zasady wynagradzania za pracę.
Dokumentacja działalności poligraficznej. Bazy danych klientów i usług.
Techniki komunikowania się z klientem. Prowadzenie negocjacji.
Elementy ergonomii. Organizacja stanowisk pracy. Podstawowe
obowiązki pracodawcy i pracownika dotyczące zapewnienia
bezpiecznych warunków pracy. Czynniki szkodliwe dla zdrowia,

uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy. Zasady
kształtowania bezpiecznych warunków pracy. Środki ochrony
indywidualnej i zbiorowej. Zagrożenia pożarowe. Przepisy ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Formy szkolenia
pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Dobór maszyn, urządzeń
i narzędzi kontrolno-pomiarowych. Sposoby udzielania pierwszej pomocy
osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy. Zasady etycznego
postępowania.

Ćwiczenia

• Sporządzanie planu marketingowego dotyczącego określonego

rodzaju działalności poligraficznej.

• Opracowanie planu rozwoju firmy poligraficznej.

• Określanie zasobów rzeczowych niezbędnych do uruchomienia

działalności przedsiębiorstwa.

• Określanie źródeł finansowania działalności gospodarczej.

• Sporządzanie dokumentów niezbędnych do prowadzenia działalności

gospodarczej.

• Sporządzanie dokumentów związanych z zatrudnieniem.

• Określanie zasad kierowania procesem realizacji usług

poligraficznych.

• Podejmowanie decyzji w określonych sytuacjach zawodowych

(w warunkach symulowanych).

• Określanie praw i obowiązków pracownika i pracodawcy dotyczących

zapewnienia bezpiecznych warunków pracy.

• Rozpoznawanie znaków bezpieczeństwa i higieny pracy.

• Rozpoznawanie zagrożeń związanych z procesem pracy.

• Dobieranie środków gaśniczych odpowiednio do źródła pożaru

(w warunkach symulowanych).

Środki dydaktyczne

Oprogramowanie komputerowe umożliwiające dokumentowanie
działalności przedsiębiorstwa.
Foliogramy, fazogramy, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne
dotyczące funkcjonowania rynku poligraficznego.
Prezentacje multimedialne i filmy dydaktyczne dotyczące: prowadzenia
działalności poligraficznej, ergonomii, bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpożarowej, zasad udzielania pierwszej pomocy.
Źródła prawa: Kodeks pracy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania
administracyjnego, Kodeks spółek handlowych, Ustawa o rzemiośle,
Ustawa o spółdzielczości, Ustawa dotycząca działalności gospodarczej,

Ustawa: Prawo działalności gospodarczej.
Polskie Normy dotyczące bhp i ergonomii.
Regulaminy i instrukcje dotyczące obsługi maszyn i urządzeń.
Dokumentacja dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy.
Teksty przewodnie do wykonania ćwiczeń.
Oferty usług kredytowych.
Przykłady biznesplanu.
Druki pism i dokumentów niezbędnych do podejmowania działalności
gospodarczej.
Biuletyny i inne formy promocji poligrafii.

Uwagi o realizacji

Program przedmiotu Działalność poligraficzna zawiera treści
dotyczące zagadnień związanych z podejmowaniem i prowadzeniem
działalności poligraficznej. Realizacja programu powinna odbywać się
z uwzględnieniem metod nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu
z objaśnieniem, tekstu przewodniego, dyskusji dydaktycznej, ćwiczeń
praktycznych, projektów.
Podczas realizacji programu należy zwracać szczególną uwagę na
treści trudne do opanowania przez uczniów. Do takich treści
programowych należy zaliczyć:
− dokonywanie analizy rynku pracy,

− określanie kosztów związanych z podejmowaniem działalności

poligraficznej,

− określanie źródeł finansowania działalności,

− interpretację przepisów prawa dotyczących działalności zawodowej,

praw i obowiązków pracowników i pracodawcy, warunków pracy.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni komputerowej

w grupie liczącej do 15 uczniów, a w miarę potrzeb z podziałem na
zespoły 3–5 osobowe.

Przed przystąpieniem do zajęć wskazane jest przygotowanie

materiałów niezbędnych do wykonania ćwiczeń, jak: teksty przewodnie,
zestawy przepisów prawa, zestawy regulaminów i instrukcji, przykłady
półproduktów i wyrobów poligraficznych, prezentacji multimedialnych
i filmów dydaktycznych, zestawy druków i dokumentów niezbędnych do
podejmowania działalności gospodarczej, przykłady biznesplanu,
przykłady promocji działalności przedsiębiorstwa. Stanowiska
ćwiczeniowe powinny być wyposażone w niezbędne materiały, przyrządy
i aparaturę.

Wskazane jest również organizowanie wycieczek dydaktycznych do

przedsiębiorstw poligraficznych celem poznania przez uczniów
zagadnień dotyczących podejmowania i prowadzenia działalności
poligraficznej.

Proponuje się następujący podział godzin na realizację działów

tematycznych:

Lp. Działy tematyczne

Orientacyjna

liczba godzin

1. Podejmowanie działalności poligraficznej

2. Organizacja i zarządzanie przedsiębiorstwem

poligraficznym

3. Prowadzenie działalności poligraficznej

Razem

Zamieszczona w tabeli orientacyjna liczba godzin na realizację

poszczególnych działów tematycznych dotyczy procesu kształcenia
w czteroletnim technikum dla młodzieży. Nauczyciel może dokonywać
zmian w zależności od aktualnych potrzeb edukacyjnych.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się

przystąpieniem do realizacji programu,

− identyfikowanie postępów uczniów w trakcie realizacji treści

kształcenia oraz rozpoznawanie trudności w osiąganiu założonych
celów kształcenia,

− sprawdzanie wiadomości i umiejętności uczniów po zakończeniu

realizacji działu tematycznego.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów może być dokonywane za
pomocą:
− sprawdzianów ustnych i pisemnych,

− testów osiągnięć szkolnych,

− obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i innych

zadań.

Podczas obserwacji pracy uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń
należy zwracać uwagę na:
− korzystanie z różnych źródeł informacji,

− komunikowanie się z uczestnikami procesu pracy,

− przestrzeganie zasad współpracy z zespołem,

− podejmowanie decyzji dotyczących wykonywanych zadań,

− przestrzeganie zasad etycznego postępowania,

− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

W trakcie oceniania osiągnięć uczniów należy zwracać uwagę na
zastosowanie opanowanej wiedzy i umiejętności, merytoryczną jakość
wypowiedzi, posługiwanie się poprawną terminologią.

Umiejętności praktyczne mogą być oceniane za pomocą: testów

osiągnięć szkolnych oraz obserwacji pracy uczniów podczas
wykonywania ćwiczeń.

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględniać wyniki

stosowanych sprawdzianów i testów osiągnięć.

Proces sprawdzania i oceniania powinien być realizowany zgodnie

z obowiązującą skalą ocen.

Literatura

Adamowicz E., Gregorczyk S., Romanowska M., Sopińska A.,
Wachowiak P.: Ekonomika bez tajemnic. Cz. 1. WSiP, Warszawa 2003
Bednarczyk H., Woźniak J. (red.): Pedagogika pracy wobec problemów
ochrony pracy. ITeE, Radom 2004
Białecki K.: Podstawy marketingu. Wyższa Szkoła Handlu i Prawa
im. Ryszarda Łazarskiego, Warszawa 2002
Bittner B., Stępień J.: Wprowadzenie do etyki zawodowej. Wydawnictwo
eMPi

, Poznań 2000

Duraj J. (red.): Podstawy ekonomiki przedsiębiorstwa. PWE, Warszawa
2002
Florek L., Zieliński T.: Prawo pracy. C. H. Beck, Warszawa 2003
Jakubowski W. J., Maj T., Załęski P.: Podstawy przedsiębiorczości.
Edukacyjna Krzysztof Pazdro, Warszawa 2003
Jaślan H., Jaślan J.: Słownik terminologii prawniczej i ekonomicznej
angielsko-polski. WP, Warszawa 2001
Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe: metody i techniki. PWE,
Warszawa 2002
Kalina-Prasznic U. (red.): Encyklopedia prawa. C. H. Beck, Warszawa
2000
Kielan K., Pokora K.: Przygotowanie do działalności usługowej. WSiP,
Warszawa 2003
Kłeczek R., Kowal W., Wożniczka J.: Strategiczne planowanie
marketingowe. PWE, Warszawa 1999

Laszczak M.: Kierowanie małą firmą, tajniki przedsiębiorczości. Poltext,
Warszawa 2004
Listwan T. (red.): Zarządzanie kadrami. Wydawnictwo C. H. Beck,
Warszawa 2004
Majchrzak-Guzowska A.: Finanse w gospodarce rynkowej. WSiP,
Warszawa 1998
Makieta Z., Rachwał T.: Podstawy przedsiębiorczości. Nowa Era,
Warszawa 2002
Mikina A., Sepkowska Z., Sienna M.: Funkcjonowanie przedsiębiorstwa
w warunkach gospodarki rynkowej. REA, Warszawa 2003
Mikina A., Sienna M.: Przedsiębiorczość, klucz do sukcesu. REA,
Warszawa 2002
Nałęcz M., Porzecka B. (red.): Kodeks pracy wraz z indeksem
rzeczowym. C. H. Beck, Warszawa 2003
Podstawy organizacji i zarządzania. Wydawnictwo Naukowe
Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2004
Rószkiewicz M.: Narzędzia statystyczne w analizach marketingowych.
C.H. Beck, Warszawa 2002
Stępień J.: Wstęp do socjologii, psychologii i organizacji pracy.
Wydawnictwo eMPi

, Poznań 2000

Wach K.: Jak założyć firmę w Unii Europejskiej. Oficyna Ekonomiczna
Wolfers Kluwer Polska Sp. z o.o., Kraków 2006
Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa 2001

Czasopisma specjalistyczne

Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.

PRAKTYKA ZAWODOWA

Szczegółowe cele kształcenia

W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć:
− zastosować się do wymagań określonych w regulaminie

przedsiębiorstwa poligraficznego,

− scharakteryzować strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa,

− zorganizować i utrzymać w porządku stanowisko pracy,

− opracować dokumentację technologiczną wyrobu poligraficznego,

− wykonać kalkulację kosztów wytwarzania wyrobów poligraficznych,

− zastosować zasady pracy i współpracy z zespołem,

− wykonać czynności związane z obsługą zautomatyzowanego systemu

składu i reprodukcji,

− wykonać czynności związane z drukowaniem nakładu na

fleksograficznej maszynie zwojowej,

− wykonać czynności związane z drukowaniem nakładu na

wielokolorowej offsetowej maszynie zwojowej,

− wykonać rotograwiurową formę drukową,

− wykonać czynności związane z drukowaniem nakładu na

wielokolorowej maszynie rotograwiurowej,

− wykonać czynności związane z obsługą introligatorskiej linii potokowej

do oprawy prostej,

− wykonać czynności związane z obsługą introligatorskiej linii potokowej

do oprawy złożonej,

− posłużyć się dokumentacją techniczno-ruchową maszyn i urządzeń

oraz dokumentacją technologiczną,

− posłużyć się katalogami, instrukcjami, przepisami i normami,

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− skorzystać z różnych źródeł informacji oraz z doradztwa

specjalistycznego.

Materiał nauczania

Zapoznanie uczniów ze strukturą organizacyjną, regulaminem
wewnętrznym, z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, obowiązującymi
w przedsiębiorstwie poligraficznym.
Zapoznanie uczniów z obiegiem dokumentacji.
Organizacja stanowiska pracy.
Zastosowanie dokumentacji techniczno-ruchowej i technologicznej

w działalności przedsiębiorstwa.

Zapoznanie uczniów ze statusem pracownika, warunkami przyjmowania
do pracy, prawami i obowiązkami.
Opracowanie dokumentacji technologicznej dotyczącej wykonania
wyrobu poligraficznego.
Zapoznanie uczniów z maszynami i urządzeniami przygotowalni
poligraficznej (prepress).
Zapoznanie uczniów z obsługą fleksograficznych maszyn zwojowych.
Zapoznanie uczniów z obsługą offsetowych zwojowych maszyn
drukujących.
Zapoznanie uczniów z procedurami wykonywania form
rotograwiurowych.
Zapoznanie uczniów z obsługą zwojowych maszyn rotograwiurowych.
Zapoznanie uczniów z obsługą introligatorskich linii potokowych do
opraw prostych i złożonych.
Analiza dokumentacji technicznej dotyczącej konserwacji oraz
przeglądów maszyn drukujących i introligatorskich.
Dobieranie narzędzi i przyrządów pomiarowych stosowanych podczas
obsługi maszyn i urządzeń.

Uwagi o realizacji

Celem realizacji programu Praktyki zawodowej jest zastosowanie

i pogłębianie wiedzy i umiejętności opanowanych przez uczniów

w szkole, w rzeczywistych warunkach pracy. W trakcie realizacji
programu praktyki uczniowie powinni doskonalić umiejętności
wykonywania określonych zadań na poszczególnych stanowiskach
pracy.

Praktyka zawodowa stanowiąca końcowy etap kształcenia

w zawodzie powinna być realizowana w klasie trzeciej w wymiarze
czterech tygodni. Wskazane jest, aby praktyka zawodowa odbywała się
w przedsiębiorstwach poligraficznych stosujących współczesne techniki
i technologie oraz dysponujących odpowiednią bazą techniczną.

Szkoła powinna pośredniczyć w pozyskiwaniu miejsc praktyki dla

uczniów oraz ustalać szczegółowy program praktyki i harmonogram
zajęć. Wskazane jest dostosowywanie sposobu realizacji programu
praktyki zawodowej do specyfiki przedsiębiorstwa poligraficznego.

W trakcie realizacji programu należy zwracać uwagę na procedury

i zasady pracy obowiązujące w przedsiębiorstwie, a przede wszystkim
na tematykę programową dotyczącą planowania i organizacji
pracy oraz sposobu wykonania zadań. Bardzo ważne jest kształtowanie
umiejętności rzetelnego, dokładnego i poprawnego wykonywania
powierzonych zadań.

Niezależnie od miejsca odbywania praktyki, organizacyjno-

technicznych możliwości przedsiębiorstwa, zajęcia powinny być

prowadzone z zastosowaniem metody ćwiczeń praktycznych w grupie
liczącej 2-3 uczniów.

Przed przystąpieniem do wykonywania zadań praktycznych należy

zapoznać uczniów z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi
w przedsiębiorstwie.

Wskazane jest, aby podczas praktyki uczniowie poznali pracę

wszystkich działów przedsiębiorstwa oraz wykonywali zadania na
różnych stanowiskach pracy. W wyniku praktyki zawodowej uczniowie
poznają zasady funkcjonowania przedsiębiorstwa poligraficznego.

Uczniowie powinni dokumentować przebieg praktyki zawodowej

w dzienniczku praktyki.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się na

podstawie kryteriów ustalonych na początku praktyki zawodowej. Oceny
osiągnięć edukacyjnych dokonuje opiekun praktyki zawodowej na
podstawie obserwacji pracy uczniów podczas realizacji powierzonych
zadań oraz na podstawie analizy zapisów w dzienniczku praktyki.
W procesie kontroli i oceny przebiegu praktyki należy zwracać uwagę na:
− samodzielność wykonania pracy,

− zdyscyplinowanie i punktualność,

− organizację stanowiska pracy,

− organizację oraz sposób wykonania pracy,

− zaangażowanie w realizację zadań,

− jakość i sprawność wykonania pracy,

− przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Wskazane jest, aby na zakończenie praktyki uczeń przedstawił
opiekunowi praktyki zawodowej sprawozdanie z jej realizacji,
zamieszczone w dzienniczku praktyki. Sprawozdanie z przebiegu
praktyki powinno zawierać informacje dotyczące struktury

i funkcjonowania przedsiębiorstwa, charakterystyki stanowisk pracy, na
których uczeń pracował oraz realizowanych zadań.
Na zakończenie realizacji programu opiekun praktyki zawodowej
powinien wpisać w dzienniczku praktyki ocenę końcową oraz opinię
o pracy i postępach ucznia.

Document Outline

Ministerstwo Edukacji Narodowej

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
techniki wykład krwotoki 28.04.2015, Położnictwo, Techniki położnictwa i prowadzenia porodu
00 Program nauki Technik elektronik 311 07
Opis zawodu Technik poligraf, Opis-stanowiska-pracy-DOC
Egzamin zawodowy technik geodeta 311 [10] czerwiec 2012
Techniki poligraficzne, cosinus Organizacja Reklamy
Komentarz 2012 technik elektronik 311[07]
techniki wykład krwotoki 28.04.2015, Położnictwo, Techniki położnictwa i prowadzenia porodu
technik elektryk 311[08] z2 06 n
technik telekomunikacji 311[37]
technik mechatronik 311[50] o1 03 u
technik elektryk 311[08] o1 02 n
00 Program nauki Technik geolog 311 12
technik elektryk 311[08] o2 01 u
Technik budownictwa 311[04] O1 04 u
technik elektryk 311[08] z1 01 n
technik elektryk 311[08] o2 03 n
technik meteorolog 311[23] z4 01 u

więcej podobnych podstron

TECHNIK POLIGRAF 311[28]

Document Outline