W procesie ujawniania odwzoro-

wañ linii papilarnych mamy do czy-
nienia z ró¿nego rodzaju metodami,
tj. optycznymi, fizycznymi, chemicz-
nymi oraz fizykochemicznymi. Jedn¹
z metod chemicznych najczêœciej
stosowanych do ujawniania odwzoro-
wañ linii papilarnych na wiêkszoœci
pod³o¿y ch³onnych jest ninhydryna
(ryc. 1). Substancja ta wykorzystywa-
na z powodzeniem od kilkudziesiêciu
lat uwa¿ana jest za jeden z najbar-
dziej skutecznych odczynników che-
micznych. W daktyloskopii jest stoso-
wana bardzo czêsto zapewne z uwa-
gi na fakt, ¿e umo¿liwia ujawnianie
odwzorowañ nawet po bardzo d³ugim
czasie od pozostawienia.

Wiadomo, ¿e odwzorowania linii

papilarnych trac¹ swoj¹ lepkoœæ,
gdy¿ nastêpuje wysuszenie substan-
cji potowo-t³uszczowej, co uniemo¿li-
wia przeniesienie odwzorowañ na fo-
liê daktyloskopijn¹. Ujawnianie linii
papilarnych na powierzchniach
ch³onnych po d³u¿szym czasie jest
mo¿liwa, gdy¿ sk³adniki organiczne
i nieorganiczne zawarte w substancji
potowo-t³uszczowej wnikaj¹ bardzo
powoli w g³¹b pod³o¿a.

Ninhydryna jako œrodek chemicz-

ny przeznaczona jest do ujawniania

odwzorowañ linii papilarnych na po-
wierzchniach ch³onnych. Uzyska³ j¹
w 1910 r. Ruhemann, a po raz pierw-
szy w procesie ujawniania odwzoro-
wañ linii papilarnych zastosowa³o j¹
dwóch szwedzkich naukowców: S.
Oden i B. Von Hofsten w roku 1954.
Obecnie ninhydryna jest powszech-
nie stosowna w kryminalistyce do
ujawniania odwzorowañ linii papilar-
nych naniesionych substancj¹ poto-
wo-t³uszczow¹ oraz do kontrastowa-
nia œladów krwawych na pod³o¿ach
ch³onnych, w szczególnoœci na pa-
pierowych, kartonach, surowym
drewnie i tynku.

Metoda ta jest jednak zupe³nie

nieskuteczna na pod³o¿ach, które by-
³y mokre lub znajdowa³y siê w œrodo-
wisku o du¿ej wilgotnoœci powietrza.
Dzieje siê tak dlatego, ¿e aminokwa-
sy zawarte w substancji potowo-t³us-
zczowej rozpuszczaj¹ siê w wodzie.
W ten sposób odwzorowania linii pa-
pilarnych, które ewentualnie powinny
siê tam znajdowaæ, zostaj¹ rozmyte
b¹dŸ te¿ ca³kowicie wymyte.

Mechanizm reakcji chemicznej za-

chodz¹cej miêdzy ninhydryn¹, której
chemiczna nazwa to 1,2,3-trójketo-
hydrinden uwodniony, a aminokwa-
sami zosta³ opisany szczegó³owo
przez M. Friedmana i L.D. Williama.
W uproszczeniu reakcja chemiczna
zachodz¹ca pomiêdzy aminokwasa-
mi a ninhydryn¹ polega na reakcji
grupy aminowej –NH

2

z ninhydryn¹,

w której wyniku powstaje barwny pro-
dukt dwuketohydrindamina, w litera-
turze fachowej okreœlany purpur¹ Ru-
hemanna. Ninhydryna, wchodz¹c
w reakcjê ze znajduj¹cymi siê w sub-
stancji potowo-t³uszczowej bia³kami
i produktami ich rozk³adu – amino-
kwasami, zabarwia odwzorowania li-
nii papilarnych pozostawione na pod-
³o¿u na ró¿ny stopieñ koloru purpuro-

wego. Ninhydryna reaguje równie¿
z ¿elatyn¹, kazein¹ oraz innymi
zwi¹zkami bia³kowymi, które czêsto
s¹ sk³adnikami papieru.

Wad¹ stosowania metody ninhy-

drynowej jest d³ugi okres ujawniania,
który mo¿e wynosiæ nawet do kilku
dni (co jest zale¿ne od warunków
przeprowadzania reakcji i wieku œla-
dów). Zalet¹ natomiast jest mo¿li-
woϾ jej stosowania do ujawniania
nawet bardzo starych odwzorowañ li-
nii papilarnych. Niekiedy jednak zda-
rza siê tak, ¿e w kanalikach potowych
na skórze niektórych osób nie wystê-
puje dostateczna iloœci bia³ek,
a w zwi¹zku z tym i aminokwasów,
dodatkowo nierównomierne ich roz-
mieszczenie na powierzchni skóry
powoduje, ¿e odwzorowania linii pa-
pilarnych nie ujawniaj¹ siê mimo za-
stosowanej metody. Zjawisko to, spo-
wodowane uwarunkowaniami fizjolo-
gicznymi cz³owieka, nie stanowi wa-
dy zastosowanego œrodka, niemniej
jednak jest istotn¹ przyczyn¹ braku
ujawniania siê odwzorowañ.

Nale¿y równie¿ mieæ na uwadze

fakt, ¿e przy stosowaniu tej metody
nale¿y bardzo ostro¿nie obchodziæ
siê z dowodami rzeczowymi. Do-
tkniêcie przedmiotu poddanego
wczeœniej dzia³aniu roztworu ninhy-
dryny go³ymi rêkami mo¿e spowodo-
waæ powstanie przypadkowych no-
wych odwzorowañ linii papilarnych
i wprowadziæ w ten sposób w b³¹d
osoby badaj¹ce. Jednoczeœnie mo¿e
spowodowaæ uszkodzenie starych
odwzorowañ.

W literaturze fachowej mo¿na zna-

leŸæ kilka receptur na przygotowanie
roztworu ninhydryny. Ze wzglêdu na
ró¿norodnoœæ sk³adników roztworów
i ich w³aœciwoœci maj¹ce wp³yw bez-
poœrednio na efekty ujawniania,
a tak¿e w³aœciwoœci powoduj¹ce na-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06

1

Z PRAKTYKI

Porównanie skutecznoœci dzia³ania
ró¿nych receptur roztworów ninhydryny

Ryc. 1. Wzór chemiczny ninhydryny (C9H6O4)
Fig. 1.

ra¿enie na ró¿nego rodzaju niebez-
pieczeñstwa podczas ich stosowania
– podjêto próbê wy³onienia najbar-
dziej skutecznego, a zarazem jak naj-
mniej szkodliwego dla zdrowia roz-
tworu. W tym celu przeprowadzono
badania walidacyjne szeœciu zna-
nych i stosowanych receptur roztwo-
rów ninhydryny.

Przebieg badañ

Przygotowanie materia³u badaw-

czego obejmowa³o wy³onienie naj-
powszechniej dostêpnych pod³o¿y
papierowych, pozostawienie na nich
œladów linii papilarnych i przechowy-
wanie w przyjêtych przedzia³ach cza-
sowych oraz przygotowanie ninhy-
dryny wed³ug badanych receptur. Do
badañ u¿yto trzech gatunków papie-
ru, które stanowi³y pod³o¿a do nano-
szenia odwzorowañ linii papilarnych
ryc. 2. Pod³o¿a u¿yte do badañ to:
papier bia³y kserograficzny, papier
gazetowy, papier pakowy.

Pobranie materia³u badawczego

Materia³ badawczy pobrano od 30

osób (18 mê¿czyzn i 12 kobiet) – po
trzy odbitki o malej¹cej iloœci sub-
stancji potowo-t³uszczowej, na ka¿-
dym z trzech przygotowanych gatun-
ków pod³o¿y. Czynnoœæ tê wykonano
czterokrotnie w celu powtórzenia te-
go samego cyklu badañ dla dwóch
czasów przechowywania œladów od
pozostawienia. Od jednej osoby po-
brano wiêc 36 odbitek (3 kolejne
przy³o¿enia x 3 pod³o¿a x 2 serie x

2 terminy). Pobieranie materia³u ba-
dawczego odbywa³o siê poprzez do-
tkniêcie powierzchni papieru central-
n¹ czêœci¹ d³oni po wczeœniejszym
potarciu ni¹ okolic twarzy i w³osów
bez wczeœniejszego umycia d³oni
(ryc. 3).

Nastêpnie powierzchniê z nanie-

sionymi œladami podzielono na szeœæ
sektorów, tak by mo¿liwe by³o zasto-
sowanie przygotowanych wczeœniej
szeœciu roztworów ninhydryny. Sek-
tory otrzymano, dziel¹c œlad sektora
centralnego d³oni wzd³u¿ kierunku od
brzegu radialnego (promieniowego)
do ularnego (³okciowego).

Czas przechowywania

pobranego materia³u badawczego

Pobrany materia³ badawczy po-

dzielono na dwie czêœci, tak by mo¿-
liwe by³o zastosowanie roztworów
ninhydryny po dwóch czasach od po-
zostawienia œladów, tj. po 2 tygo-
dniach i po 3 miesi¹cach. Przygoto-
wane pod³o¿a z pobranymi odbitkami
linii papilarnych przechowywano
w warunkach pokojowych w tempera-
turze ok. +20

o

C.

Zastosowane w badaniu

receptury ninhydryny

Ninhydryna dostêpna jest na ryn-

ku w formie substancji sta³ej koloru
bia³ego w postaci kryszta³ków lub
proszku, z których przygotowuje siê
samodzielnie roztwór, dodaj¹c do
niego poszczególne zwi¹zki che-
miczne, tworz¹c w ten sposób kon-
centrat, który nastêpnie rozcieñcza
siê w rozpuszczalniku. Dostêpna jest
te¿ w formie gotowego roztworu ae-
rozolowego.

Przygotowuj¹c roztwór, nale¿y za-

chowaæ wszelkie formy ostro¿noœci,
gdy¿ u¿ywane komponenty s¹ tok-
syczne i ³atwopalne, a sama ninhy-
dryna jest szkodliwa. Nale¿y za³o¿yæ
fartuch ochronny, rêkawiczki,
a w czasie pracy ze sproszkowan¹
ninhydryn¹ wskazane jest na³o¿enie
maski ochronnej. Wszystkie czynno-
œci nale¿y wykonywaæ pod w³¹czo-
nym wyci¹giem.

W sk³ad stosowanych roztworów

ninhydryny wchodz¹ ró¿ne zwi¹zki
chemiczne, które pe³ni¹ ró¿ne funk-
cje, i tak np. dodanie kwasu octowe-
go, który znajduje siê w wiêkszoœci
receptur, przyspiesza proces ujaw-
niania, wp³ywaj¹c jednoczeœnie na
stabilizacjê i wzmocnienie zabarwie-
nia odwzorowañ linii papilarnych. Po-
dobnie dzia³a zastosowanie chlorku
cynku czy azotanu kadmu. Do po-
wszechnie stosowanych rozpusz-
czalników nale¿¹ miêdzy innymi: eter
naftowy, aceton, octan etylu, alkohol
etylowy, izopropanol, metanol oraz
HFE 7100, które mo¿na dobieraæ,
uwzglêdniaj¹c przy tym ich wp³yw na
pod³o¿a, œrodki kryj¹ce czy na wyra-
zistoœæ kontrastowania œladów na da-
nym pod³o¿u.

W przeprowadzonym badaniu za-

stosowano szeœæ roztworów ninhy-
dryny wed³ug poni¿ej podanych re-
ceptur przygotowanych na piêæ dni
przed ka¿dym z dwóch terminów
ujawniania.

Receptura I

1

6 g ninhydryny C

9

H

6

O

4

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06

2

Z PRAKTYKI

Ryc. 2. Przygotowanie próbki trzech pod³o¿y
Fig. 2.

BRZEG MIÊDZYPALCOWY

BRZEG NADGARSTKOWY

BRZEG £OKCIOWY

(ULARNY)

BRZEG PROMIENIOWY

(RADIALNY)

Ryc. 3. Odbitka linii papilarnych centralnego
sektora d³oni
Fig. 3.
aa

1000 ml acetonu CH

3

COCH

3

Receptura II

2

a) Roztwór koncentratu
5 g ninhydryny C

9

H

6

O

4

30 ml metanolu CH

3

OH

40 ml izopropanolu C

3

H

7

OH

b) Roztwór roboczy
8 ml roztworu koncentratu
100 ml eteru naftowego C

2

H

5

O-

C

2

H

5

Receptura III

3

a) Roztwór koncentratu
5 g ninhydryny C

9

H

6

O

4

10 ml metanolu CH

3

OH

80 ml octanu etylu C

4

H

8

O

2

10 ml kwasu octowego lodowate-

go CH

3

COOH

b) Roztwór roboczy
10 ml roztworu koncentratu
90 ml eteru naftowego C

2

H

5

O-

C

2

H

5

Receptura IV

4

a) Roztwór koncentratu
5 g ninhydryny C

9

H

6

O

4

20 ml etanolu bezw. 99,8%

C

2

H

6

O

10 ml kwasu octowego lodowate-

go CH

3

COOH

b) Roztwór roboczy
3 ml roztworu koncentratu
97 ml eteru naftowego C

2

H

5

O-

C

2

H

5

Receptura V

5

a) Roztwór koncentratu
4 g ninhydryny C

9

H

6

O

4

20 mlmetanolu CH

3

OH

10 ml kwasu octowego lodowate-

go CH

3

COOH

70 ml octanu etylu C

4

H

8

O

2

b) Roztwór roboczy
10 ml roztworu koncentratu
90 ml eteru naftowego C

2

H

5

O-

C

2

H

5

Receptura VI

6

0,125 g chlorku cynku ZnCl

2

6 ml wody destylowanej
0,3 ml kwasu octowego lodowate-

go CH

3

COOH

100 ml acetonu CH

3

COCH

3

1 g ninhydryny C

9

H

6

O

4

Po przygotowaniu szeœciu roztwo-

rów ninhydryny wed³ug powy¿szych

receptur roztwory te umieszczono
w miejscu zaciemnionym.

W recepturze I i VI u¿yto acetonu

jako rozpuszczalnika, w pozosta³ych
recepturach zastosowano eter nafto-
wy. Jednoczeœnie z uwagi na fakt, ¿e
kadm wykazuje siln¹ w³aœciwoœæ ra-
kotwórcz¹, zmodyfikowano roztwór
VI, zamieniaj¹c podawany przez lite-
raturê azotan kadmu na chlorek cyn-
ku.

Sposób przeprowadzenia badañ

Po wyznaczonym czasie od pozo-

stawienia œladów (2 tygodnie i 3 mie-
si¹ce) zastosowano szeœæ roztworów
ninhydryny poprzez zanurzenie wy-
znaczonych sektorów w przygotowa-
nych roztworach. Materia³ badawczy
pozostawiono do wyschniêcia w celu
odparowania rozpuszczalników,
a nastêpnie umieszczono w zaciem-
nionej zamkniêtej komorze klimaty-
zowanej firmy Stanimex o symbolu
KSX-213 z dodatkowym zaciemnie-
niem na okres 24 godzin, zachowuj¹c
optymalne warunki ujawniania w tem-
peraturze ok. 25–30

o

C i przy wzglêd-

nej wilgotnoœci ok. 70–80%. Po tym
okresie pozostawiono go w zaciem-
nionym miejscu na kolejne 24 godzi-
ny w celu umo¿liwienia stabilizacji
œladów (zakoñczenia przebiegu reak-

cji ninhydrynowej). Ocenê ujawnio-
nych œladów linii papilarnych przepro-
wadzono w œwietle bia³ym. Do prze-
prowadzenia rejestracji fotograficznej
wybranych œladów u¿yto aparatu cy-
frowego marki Canon EOS 10
z obiektywem Sigma Zoom Aspheri-
cal o ogniskowej 28–135 mm umoco-
wanym na kolumnie reprodukcyjnej
marki Kaiser wraz z oœwietleniem.
Czynnoœci te powtarzano, prowadz¹c
badanie dla drugiego okresu czaso-
wego.

Wyniki badañ

Przyst¹piono do oceny uzyska-

nych wyników, przyjmuj¹c nastêpuj¹-
c¹ skalê oceny:

„–” – brak odwzorowañ linii papi-

larnych,

„1” – œlad z widocznymi odwzoro-

waniami linii papilarnych, ale niena-
daj¹cy siê do identyfikacji,

„2” – œlad dobrze widoczny, czytel-

ny nadaj¹cy siê do identyfikacji.

Wyniki po przeprowadzonych

oglêdzinach zsumowano i przedsta-
wiono w formie tabelarycznej.

Przedstawione w tabeli 1 dane za-

prezentowano na rycinie 5.

Jak wynika z ryc. 5, dla œladów

z kolejnych przy³o¿eñ na papierze
kserograficznym najefektywniejsze

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06

3

Z PRAKTYKI

Tabela 1

Zbiorcze zestawienie œredniej procentowej œladów linii papilarnych

nadaj¹cych siê do identyfikacji („2”) z dwóch serii badañ

ang
ang

PAPIER KSEROGRAFICZNY

1 przyłożenie

2 przyłożenie

3 przyłożenie

Roztwory

ninhydryny

2 tygod.

3 mies.

2 tygod.

3 mies.

2 tygod.

3 mies.

I

55

60

38,33

43,34

25

28,34

II

53,33

60

35

36,67

20

23,33

III

66,67

65

36,67

48,34

30

41,67

IV

71,67

70

45

56,67

36,67

48,33

V

73,34

78,34

45

58,33

33,34

45

VI

66,67

76,67

51,67

60

43,34

43,34

okaza³y siê roztwory V, VI i IV. Naj-
mniej odwzorowañ ujawni³o siê po
zastosowaniu roztworu II we wszyst-
kich trzech przy³o¿eniach.

Przedstawione w tabeli 2 dane za-

prezentowano na rycinie 5.

Jak wynika z ryc.5, dla œladów

z pierwszego przy³o¿enia na papie-
rze gazetowym najefektywniejsze
okaza³y siê roztwory IV, III i V; dla œla-
dów z drugiego przy³o¿enia roztwory
V, IV, VI, a dla œladów z trzeciego
przy³o¿enia – VI, V. Skutecznoœæ
ujawniania na papierze gazetowym
jest mniejsza dla wszystkich roztwo-
rów w stosunku do kolejnych przy³o-
¿eñ ni¿ na papierze kserograficznym.
Najmniej efektywny we wszystkich
trzech przy³o¿eniach, podobnie jak
na pod³o¿u kserograficznym, okaza³
siê roztwór II.

Przedstawione w tabeli 3 dane za-

prezentowano na rycinie 6.

Jak wynika z ryc. 6, dla œladów

z pierwszego przy³o¿enia na papie-
rze pakowym najefektywniejsze oka-
za³y siê roztwory V, IV. Dla œladów
z drugiego przy³o¿enia najefektyw-
niejsze by³y+ roztwory V, VI. Najsku-
teczniejszy dla œladów z trzeciego
przy³o¿enia, podobnie jak na pod³o¿u
gazetowym, okaza³ siê roztwór VI.

Najmniej efektywny we wszystkich

trzech przy³o¿eniach, podobnie jak
na pod³o¿u kserograficznym i gazeto-
wym, okaza³ siê roztwór II.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06

4

Z PRAKTYKI

PAPIER KSEROGRAFICZNY

Œ

rednia procentowa

œ

ladów linii papilarnych nadaj

¹

cych si

ê

do identyfikacji („2")

z dwóch serii bada

ñ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

I

II

III

IV

V

VI

I

II

III

IV

V

VI

I

II

III

IV

V

VI

1 przy

³

o

¿

enie 2 przy

³

o

¿

enie 3 przy

³

o

¿

enie

Roztwory ninhydryny

Œ

rednia

%

2 tyg

3 m-ce

PAPIER GAZETOWY

Œ

rednia procentowa

œ

ladów linii papilarnych nadaj

¹

cych sie do identyfikacji („2")

z dwóch serii bada

ñ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

I

II III IV V VI

I

II III IV V VI

I

II III IV V VI

1 przy

³

o

¿

enie 2 przy

³

o

¿

enie 3 przy

³

o

¿

enia

Roztwory ninhydryny

Œ

rednia

%

2 tyg

3 m-ce

Ryc. 4.

Ryc. 5.

Tabela 2

Zbiorcze zestawienie œredniej procentowej œladów linii papilarnych

nadaj¹cych siê do identyfikacji („2”) z dwóch serii badañ

ang
ang

PAPIER GAZETOWY

1 przyłożenie

2 przyłożenie

3 przyłożenie

Roztwory

ninhydryny

2 tygodnie 3 miesiące 2 tygodnie 3 miesiące 2 tygodnie 3 miesiące

I

40

50

20

30

11,67

15

II

36,67

45

11,67

13,34

5

8,34

III

48,33

63,34

21,67

26,67

11,67

16,67

IV

61,67

66,67

26,67

36,67

15

15

V

60

61,67

35

38,33

18,34

21,67

VI

41,67

50

35

35

18,34

23,33

Tabela 3

Zbiorcze zestawienie œredniej procentowej œladów linii papilarnych

nadaj¹cych siê do identyfikacji („2”) z dwóch serii

ang

ang

PAPIER PAKOWY

1 przyłożenie

2 przyłożenie

3 przyłożenie

Roztwory

ninhydryny

2 tygod.

3 mies.

2 tygod.

3 miesi.

2 tygod.

3 mies.

I

8,33

20

1,67

6,67

1,67

5

II

11,67

16,67

0

1,67

0

1,67

III

20

33,33

5

13,33

1,67

8,33

IV

28,34

46,67

5

11,67

1,67

8,34

V

23,34

53,34

11,67

16,67

1,67

10

VI

15

25

8,33

15

8,34

16,67

W dalszej czêœci pracy zestawio-

no w tabelach 4, 5, 6 uœrednione wy-
niki w procentach z trzech kolejnych
przy³o¿eñ na papierze kserograficz-
nym.

Przedstawione w tabeli 4 dane za-

prezentowano na rycinie 7.

Zbiorcze zestawienie potwierdza,

¿e na papierze kserograficznym naj-
skuteczniejsze s¹ roztwory V, VI i IV.

Przedstawione w tabeli 5 dane za-

prezentowano na rycinie 8.

Zbiorcze zestawienie potwierdza

mniejsz¹ skutecznoœæ roztworów na
papierze gazetowym. Na tym pod³o-
¿u najskuteczniejsze s¹ roztwory V,
IV, VI i III.

Przedstawione w tabeli 6 dane za-

prezentowano na rycinie 9.

Skutecznoœæ roztworów na papie-

rze pakowym jest mniejsza. Na tym
pod³o¿u najskuteczniejsze s¹ roztwo-
ry V, IV i VI. Najmniej œladów ujawni-
³o siê po zastosowaniu roztworu II.

Dane z tabel 4, 5 i 6 dotycz¹ce tyl-

ko pozytywnych ujawnieñ œladów linii
papilarnych na u¿ytych pod³o¿ach
zebrano w tabeli 7.

Przedstawione w tabeli 7 dane za-

prezentowano na rycinie 10.

W tabeli 8 zestawiono pozytywne

ujawnienia niezale¿nie od czasu, po
którym ujawniono œlady.

Przedstawione w tabeli 8 dane za-

prezentowano na rycinie 11.

Powy¿szy wykres prezentuje wy-

niki ujawniania œladów linii papilar-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06

5

Z PRAKTYKI

PAPIER PAKOWY

Œ

rednia procentowa

œ

ladów linii papilarnych nadaj

¹

ch si

ê

do identyfikacji ("2")

z dwóch serii bada

ñ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

I

II

III

IV

V

VI

I

II

III

IV

V

VI

I

II

III

IV

V

VI

1 przy

³

o

¿

enie 2 przy

³

o

¿

enie 3 przy

³

o

¿

enie

Roztwory ninhydryny

Œ

rednia %

2 tyg

3 m-ce

Ryc. 6

Ryc. 7

PAPIER KSEROGRAFICZNY

Wykres

œ

redniej procentowej z trzech kolejnych przy

³

o

¿

e

ñ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

I

II III IV V VI

I

II III IV V VI

I

II III IV V VI

„2” „1” „0”

Roztwory ninhydryny

%

2 tyg

3 m-ce

Tabela 4

Zbiorcze zestawienie œredniej procentowej œladów linii papilarnych

z trzech kolejnych przy³o¿eñ na papierze kserograficznym

ang
ang

Tabela 5

Zbiorcze zestawienie œredniej procentowej œladów linii papilarnych

z trzech kolejnych przy³o¿eñ na papierze gazetowym

ang
ang

P

PA

AP

PIIE

ER

R K

KS

SE

ER

RO

OG

GR

RA

AF

FIIC

CZ

ZN

NY

Y

„

„2

2”

”

„

„1

1”

”

„

„–

–”

”

Roztwory

ninhydryny

2 tygod.

3 mies.

2 tygod.

3 mies.

2 tygod.

3 mies.

II

39,44

43,89

16,11

10,56

44,45

45,56

IIII

36,11

40

12,78

11,11

51,11

48,89

IIIIII

44,45

51,67

18,33

12,23

37,22

36,12

IIV

V

51,11

58,33

17,78

12,78

31,11

28,89

V

V

50,56

60,56

17,22

13,34

32,22

26,12

V

VII

53,89

60

21,67

18,33

25,55

21,67

PAPIER GAZETOWY

„2”

„1”

„–”

Roztwory

ninhydryny 2 tygodnie 3 miesiące 2 tygodnie 3 miesiące 2 tygodnie 3 miesiące

I

23,89

31,67

11,12

9,45

65

58,89

II

17,78

22,23

15,56

10

70,56

70,56

III

27,22

35,56

15

10

57,78

54,44

IV

34,45

39,45

20,56

13,89

45

43,34

V

37,78

40,57

18,89

16,11

43,34

43,34

VI

31,67

36,11

19,98

11,11

48,33

52,78

nych na u¿ytych w badaniu pod³o-
¿ach. Niezale¿nie od pod³o¿a i cza-
su, po którym ujawniano œlady linii
papilarnych najskuteczniejsze s¹ roz-
twory VI, V, IV. Najmniej œladów linii
papilarnych, na u¿ytych pod³o¿ach,
ujawni³o siê po zastosowaniu roztwo-
ru II.

Przedstawione w tabeli 9 dane za-

prezentowano na rycinie 11.

Ryc. 11. Œrednia procentowa œla-

dów linii papilarnych nadaj¹cych siê
do identyfikacji („2”) ujawnionych na
wszystkich u¿ytych pod³o¿ach

Ze zgromadzonych danych przed-

stawionych na wykresach wynika, ¿e
najskuteczniejszym roztworem na
wszystkich badanych pod³o¿ach jest
roztwór V. Nieco mniejsz¹ skutecz-
noœæ wykazuj¹ roztwory IV i VI.

Wybrane œlady linii papilarnych

zarejestrowano fotograficznie z u¿y-
ciem aparatu cyfrowego marki Canon
EOS 10 z obiektywem Sigma Zoom
Aspherical o ogniskowej 28–135 mm
umocowanym na kolumnie reproduk-
cyjnej marki Kaiser wraz z oœwietle-
niem (ryc. 13–18).

Podsumowanie i wnioski z badañ

Celem przeprowadzonych badañ

by³a próba znalezienia najbardziej
efektywnego roztworu ninhydryny
spoœród szeœciu receptur tego roz-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06

6

Z PRAKTYKI

PAPIER GAZETOWY

Wykres

œ

redniej procentowej z trzech kolejnych przy

³

o

¿

e

ñ

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

I

II III IV V VI

I

II III IV V VI

I

II III IV V VI

„2" „1" „0"

Roztwory ninhydryny

Œ

rednia

%

2 tyg

3 m-ce

Ryc. 8

Ryc. 9

Tabela 6

Zbiorcze zestawienie œredniej procentowej œladów linii papilarnych

z trzech kolejnych przy³o¿eñ na papierze pakowym

ang
ang

Tabela 7

Porównawcze zestawienie œredniej procentowej œladów linii papilarnych

nadaj¹cych siê do identyfikacji („2”) z trzech kolejnych przy³o¿eñ na u¿ytych

pod³o¿ach papierowych, z uwzglêdnieniem czasu od pozostawienia œladów

a
a
a

PAPIER PAKOWY

„2”

„1”

„–”

Roztwory

ninhydryny

2 tygodnie 3 miesiące 2 tygodnie 3 miesiące 2 tygodnie 3 miesiące

I

3,89

10,56

8,89

10,56

86,67

78,89

II

3,89

6,67

2,78

7,23

93,33

83,33

III

8,89

13,33

10,56

10

80,56

71,67

IV

11,67

22,23

12,22

10,56

71,11

67,22

V

12,23

26,67

13,89

12,78

73,89

60,55

VI

10,56

18,89

12,78

10

76,67

71,11

P

PA

AP

PIIE

ER

R

K

KS

SE

ER

RO

OG

GR

RA

AF

FIIC

CZ

ZN

NY

Y

G

GA

AZ

ZE

ET

TO

OW

WY

Y

P

PA

AK

KO

OW

WY

Y

Roztwory

ninhydryny

2 tygod.

3 mies. 2 tygod.

3 mies.

2 tygod.

3 mies.

II

39,44

43,89

23,89

31,67

3,89

10,56

IIII

36,11

40

17,78

22,23

3,89

6,67

IIIIII

44,45

51,67

27,22

35,56

8,89

18,33

IIV

V

51,11

58,33

34,45

39,45

11,67

22,23

V

V

50,56

60,56

37,78

40,57

12,23

26,67

V

VII

53,89

60

31,67

36,11

10,56

18,89

tworu podawanych prze literaturê fa-
chow¹. Do przeprowadzenia badañ
u¿yto trzech gatunków papieru ksero-
graficznego, gazetowego i pakowe-
go. Zastosowanych roztworów ninhy-
dryny u¿yto do ujawnienia odwzoro-
wañ linii papilarnych po dwóch
i trzech miesi¹cach od momentu ich
naniesienia na wymienionych pod³o-
¿ach. W wyniku przeprowadzonego
doœwiadczenia stwierdzono, ¿e:

1. Najwiêcej œladów linii papilar-

nych ujawni³o siê na papierze ksero-
graficznym po zastosowaniu roztwo-
ru VI (na acetonie), a na papierze ga-
zetowym i pakowym – roztworu V (na
metanolu, eterze naftowym).

2. Najwiêksz¹ skutecznoœæ bez

wzglêdu na gatunek papieru i czas,
po którym ujawniono œlady, wykaza³y

roztwory V, IV (na etanolu, eterze
naftowym) i VI.

3.

Najmniej efektywny okaza³

siê roztwór II (na izopropanolu, ete-
rze naftowym) bez wzglêdu na gatu-
nek papieru i czas, po którym ujaw-
niano œlady.

4.

Po zastosowaniu roztworów

ninhydryny do ujawnienia odwzoro-
wañ linii papilarnych po trzech mie-
si¹cach od momentu ich pozostawie-
nia iloœæ czytelnych œladów nieco siê
zwiêkszy³a.

5.

Najwiêcej odwzorowañ linii

papilarnych ujawni³o siê na papierze
kserograficznym, mniej na papierze
gazetowym, a bardzo ma³o na papie-
rze pakowym.

Nale¿y te¿ zwróciæ uwagê na fakt,

¿e nie bez znaczenia jest osoba, któ-
ra pozostawi³a odwzorowania linii pa-
pilarnych. Wydaje siê, ¿e na wynik
mia³y wp³yw warunki fizjologiczne da-
nego cz³owieka. Wœród osób pozo-
stawiaj¹cych odwzorowania linii papi-
larnych na badanych pod³o¿ach znaj-
dowa³y siê osoby, których odwzoro-
wania by³y bardzo dobrze widoczne
po zastosowaniu ka¿dego roztworu
na wszystkich badanych pod³o¿ach,
ale te¿ takie osoby, których œlady –
niezale¿nie od zastosowanego roz-
tworu, pod³o¿a i czasu ich przecho-
wywania od naniesienia na pod³o¿e –
nie ujawni³y siê.

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06

7

Z PRAKTYKI

Wykres

œ

redniej procentowej

œ

ladów linii papilarnych nadaj

¹

cych si

ê

do identyfikacji („2") z trzech kolejnych przy

³

o

¿

e

ñ

na papierze xero, gazetowym, pakowym

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

I

II

III IV V VI

I

II

III IV V VI

I

II

III IV V VI

papier kserograficzny papier gazetowy papier pakowy

Roztwory ninhydryny

Œ

rednia

%

2 tyg

3 m-ce

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Średnia

%

I

II

III

IV

V

VI

Roztwory ninhydryny

Wykres średniej procentowej śladów linii papilarnych na trze ch podłożach

KSEROGRAFICZNY

GAZETOWY

PAKOWY

Ryc. 10

Ryc. 11

Tabela 8

Porównawcze zestawienie œredniej % œladów linii papilarnych nadaj¹cych siê

do identyfikacji („2”) ujawnionych na trzech u¿ytych pod³o¿ach

ang
ang

Tabela 9

Porównawcze zestawienie œredniej

procentowej œladów linii papilarnych

nadaj¹cych siê do identyfikacji („2”)

ujawnionych na wszystkich

u¿ytych pod³o¿ach

a
a
a

Ślady nadaj ące się do identyfikacji

Roztwory

ninhydryny

KSEROGRAFICZNY

GAZETOWY

PAKOWY

I

41,67

27,78

7,22

II

38,06

20

5,28

III

48,06

31,39

13,61

IV

54,72

36,94

16,95

V

55,56

39,17

19,45

VI

56,94

33,89

14,73

R

Ro

ozzttw

wo

orry

y

n

niin

nh

hy

yd

drry

yn

ny

y

Œ

Œrre

ed

dn

niiaa p

prro

occe

en

ntto

ow

waa

u

ujjaaw

wn

niio

on

ny

ycch

h œœllaad

dó

ów

w

II

25,56

IIII

21,02

IIIIII

31,02

IIV

V

36,20

V

V

38,06

V

VII

35,19

W przeprowadzonym doœwiadcze-

niu wp³yw na wynik ujawnienia po za-
stosowaniu roztworów ninhydryny
mia³ równie¿ zastosowany gatunek
pod³o¿a, który ró¿nie reagowa³ na
pozostawione na nim œlady linii papi-
larnych.

Doœwiadczenie wykaza³o, ¿e nie

mo¿na jednoznacznie wskazaæ jed-
nego najskuteczniejszego roztworu
ninhydryny z uwagi na niewielkie ró¿-
nice pomiêdzy trzema z szeœciu za-
stosowanych roztworów ninhydryny.
Mo¿na jedynie wyodrêbniæ grupê roz-
tworów, które wykaza³y siê najwiêk-
szym stopniem efektywnoœci, tj. roz-
twory V, IV i VI.

BIBLIOGRAFIA
1.

Baniuk K.: Optymalne wa-

runki przebiegu reakcji ninhydryno-
wej i ich wp³ywu na efekt na efekt
ujawniania œladów linii papilarnych,
'Problemy Kryminalistyki' 1979, nr
137, Warszawa, s. 54–65.

2.

Baniuk K.: Proces starzenia

siê œladów linii papilarnych. Badania
diagnostyczne oraz znamiona staro-
œci œladów, 'Problemy Kryminalistyki'
2004, nr 243, s. 34–35.

3.

Baniuk K., Bieñkowski J.:

Kompleksowa metoda ujawniania
œladów linii papilarnych na papierach
gwarancj¹ uzyskania najwy¿szej
efektywnoœci, 'Problemy Kryminali-
styki' 1988, nr 181, s. 294–303.

4.

Früh W., Hofman W.: Ujaw-

nianie niewidocznych œladów dakty-
loskopijnych na papierze, 'Problemy
Kryminalistyki' 1957, nr 6–7, s.
142–143.

5.

Grzeszyk C.: Daktyloskopia,

PWN, Warszawa 1992, s. 24–28.

6.

Ho³yst B.: Kryminalistyka,

PWN, Warszawa 2000, s. 516–517.

7.

Horoszowski P.: Metody

ujawniania i utrwalania œladów linii
papilarnych, 'Problemy Kryminalisty-
ki' 1957, nr 6–7, Warszawa, s. 5–48.

8.

Je¿ewski M.: Fizyka, War-

szawa 1957, s. 222–225.

9.

Kêdzierski W. [red. ]: Techni-

ka kryminalistyczna, t. I, Szczytno
2002, s. 32–34.

10.

Kowalik J.: Daktyloskopia

i pokrewne metody identyfikacji cz³o-
wieka, cz. I, Wyd. WSPol, Szczytno
2000, s. 31–33.

11.

Krasnowski W.: Porównanie

efektywnoœci dzia³ania roztworów
ninhydryny w odniesieniu do ujawnia-
nia œladów linii papilarnych œwie¿ych
i starych, 'Biuletyn Informacyjny'
1994, nr 93, Wyd. CLK KGP, Warsza-
wa, s. 50–53.

12.

Miernik S.: Metodyka badañ

daktyloskopijnych — wnioskowanie
oraz identyfikacja, Warszawa 1996,
wyd. CLK KGP, s. 20–21.

13.

Moszczyñski J.: Daktylosko-

pia. Zarys teorii i praktyki, Wyd. CLK
KGP, Warszawa 1997.

14.

Moszczyñski J., Rybczyñ-

ska-Królik M.: Daktyloskopia. Mate-
ria³y szkoleniowe, Wyd. CSP, Legio-
nowo 2000.

15.

Rybczyñska-Królik M.: Mo¿-

liwoœci zastosowania w roztworze
ninhydryny innych rozpuszczalników
zastêpuj¹cych aceton, 'Problemy
Kryminalistyki' 1985, nr 169, s.
468–482.

16.

Szkatulski J.: Daktyloskopia

i jej wykorzystanie — materia³y po-
mocnicze, Wyd. ZTK, S³upsk 1996.

17.

Tomaszycki K.: Porównanie

efektywnoœci ujawniania œladów linii
papilarnych 'klasycznym' roztworem
ninhydryny z dodatkiem gencjany,
'Biuletyn Informacyjny' 1994, nr 95, s.
32–39.

Ryc. 1. Wzór chemiczny ninhydry-

ny (C9H6O4)

Ryc. 2. Przygotowane próbki

trzech pod³o¿y

Ryc. 3. Odbitka linii papilarnych

centralnego sektora d³oni

Ryc. 4. Podzia³ ka¿dego z pod³o¿y

na sektory

Ryc. 13. Œlady linii papilarnych

ujawnione roztworem V na papierze
kserograficznym, gazetowym i pako-
wym po 3 miesi¹cach przechowywa-
nia

Ryc. 14. Œlady linii papilarnych

ujawnione roztworem IV na papierze

kserograficznym, gazetowym i pako-
wym po 3 miesi¹cach przechowywa-
nia

Ryc. 15. Œlady linii papilarnych

ujawnione roztworem V na papierze
kserograficznym, gazetowym i pako-
wym po 3 miesi¹cach przechowywa-
nia

Ryc. 16. Œlady linii papilarnych

ujawnione roztworem IV na papierze
kserograficznym, gazetowym i pako-
wym po 2 tygodniach przechowywa-
nia

Ryc. 17. Œlady linii papilarnych

ujawnione roztworem VI na papierze
kserograficznym, gazetowym i pako-
wym po 2 tygodniach przechowywa-
nia

Ryc. 18. Œlady linii papilarnych

ujawnione roztworem V na papierze
kserograficznym, gazetowym i pako-
wym po 2 tygodniach przechowywa-
nia

Przypisy:
6 Wzorowana na recepturze Bar-

roliera z modyfikacja Hoffmana opra-
cowana z udzialem ekspertów Wy-
dzialu Daktyloskopii CLK KGP

5 Ibidem — na podstawie Margot

P., Lennard Ch.: 'Manual of Finger-
print Detection Techniques' Universi-
te De, Lausanne 1992

4 Ibidem — na podstawie 'Manual

of Fingerprint Development Techni-
ques' — Home Office Police Scienti-
fic Development Branch, London
1992

3 Ibidem — na podstawie D. Ti-

ghe, J. Freon: 'Identification News
1984, nr 34/6, s. 3–4

2 Ibidem
1 Wg J. Moszczynski: 'Daktylosko-

pia. Zarys teorii i praktyki' Wyd. CLK
KGP, Warszawa 1997

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 254/06

8

Z PRAKTYKI