POWSTANIE PAŃSTWA POLSKIEGO.




POWSTANIE
PAŃSTWA POLSKIEGO.

Na ziemiach polskich na
przełomie IX/X w. zamieszkiwały różne plemiona słowiańskie
, które tam przybyły w dobie Wędrówki Ludów.

Pierwszą organizacją
przedpaństwową było państwo Wiślan , które zostało
pokonane przez p. Wielkomorawskie , które to z kolei uległo
Węgrom i dziedzictwo po p. Wielkomorawskim zostało przejęte
przez władców czeskich.Historycy przypuszczają ,że w I
połowie X w.Małopolska jak i Śląsk mogły znajdować się we
władaniu monarchów czeskich. Najważniejsze plemiona , które
zamieszkiwały ziemie polskie to Wiślanie, Pomorzanie,
Mazowszanie, plemiona Śląskie i prawdopodobnie Polanie. Wśród
historyków trwały jednak spory, ponieważ plemię Polan
wyłoniło się niespodziewanie. Nie wspomina o nim geograf
Bawarski, natomiast Samsonowicz sugeruje, że mogła być to
drużyna niewiadomego pochodzenia, która obięła władzę nad
plemionami zamieszkującymi rejony Gniezna, Kruszwicy, Gopła.

W tym czasie
społeczności plemion słowiańskich prowadziły osiadły tryb
życia, gdzie podstawą zorganizowania społecznego była tzw.
Wielka Rodzina , w skład której wchodziły rodziny małe , a
więc ojciec patriarcha i dorośli synowie z żonami i wnukami.
Taka wspólnota prowadziła własną gospodarkę , poprzez
uprawę , hodowlę. Po śmierci patriarchy rozpadała się na
wielkie rodziny. Obszar zamieszkiwany przez grupę rodzinną
nazywano polem , a jednostką nadrzędną było opole. Opola
łączyły się w terytoria plemienne. Każde opole posiadało
centralne miejsce tzw. czoło opolne , które przeważnie
znajdowało się o 1 dzień pieszej wędrówki od granic opola.
Tam mógł znajdować się również gród , aczkol wiek
budowano inne grody. Tam też odbywał się wiec złożony ze
wszystkich doro słych mężczyzn. Wiec posiadał władzę
sądowniczą , czyli rozstrzygał spory , mógł podejmować
uchwały dotyczące wszystkich. Na wiecu wybierano wodza - naczelnika ,na
wypadek wyprawy zbrojnej. Możemy mówić o wiecu opolnym i
plemiennym.Decyzje na wiecu zapadały drogą konsensusu tzn. jak
ktoś nie zgadzał się z decyzją wiecu to obijano go kijami ,
gdy nadal trwał w swej opozycji to palono mu chatę. Najwięcej
do powiedzenia na wiecu mieli przedstawiciele
silnych i możnych rodów, spośród których wybierano księcia
, który przyjmował obowiązki obrony terytorium plemiennego ,
urządzał wyprawy na sąsiednie terytoria , miał władzę
sądzenia , karania i ściągania danin i posług. Instrumentem władzy
księcia była drużyna rozlokowana po grodach , które były
również ośrodkami administracji i ściągania
danin.Oczywiście całą władzę wykonywano w imieniu księcia.

Pierwszym historycznym
władcą był MIESZKO I ( 960-992 ). Mieszko był kolejnym
władcą z dynastii Polan . Państwo Mieszka jak i jego
następców miało charakter patrymonialny tzn. że władca
uważany był za właściciela zarządzanej ziemi i z tego
tytułu należały mu się daniny oraz posługi i moc sądzenia i
karania. Zobowiązany on był do obrony swego terytorium
ale po śmierci państwo dzielone było zgodnie z regułą: tyle
podziałów ile dziedziców. Ziemie władcy uważane były za
własność rodu i poza ród ta ziemia nie mogła wyjść.
Podstawą terytorialną państwa Mieszkowego były początkowo
Wielkopolska i Mazowsze. Jeśli chodzi o społeczeństwo to
główną grupą ludności byli wolni kmiecie. Wpływową grupą
byli możnowładcy , czyli posiadacze wielkich stad bydła , a
także ci , którzy uczestniczyli w daninach i posługach jakie
wpływały do grodów na rzecz księcia. Dwór Mieszka i
jego następców miał charakter objazdowy , zaś f. dworskie i
osobiste posługi przy księciu były łączone z f.
państwowymi. Najważniejszym urzędnikiem po księciu był
wojewoda, natomiast władzę księcia w terenie reprezentowali panowie
grodowi zwani kasztelanami.Można jeszcze zwrócić uwagę , że
na podgrodziach osiedlali się kupcy i rzemieślnicy , którzy
korzystali z ochrony prawnej księcia , ale mogli pracować na
zapotrzebowanie załogi grodu.

POLITYKA MIESZKA I

Czechów z Wieletami łączyło przymierze , co
powodowało , że Mieszko nie mógł prowadzić ekspansji na
północ w kierunku Pomorza. By rozbić to przymierze Mieszko
zdecydował się na zawarcie sojuszu z Czechami co wiązało się
z małżeństwem Mieszka z córką władcy czeskiego oraz
koniecznością przyjęcia chrztu. Przyjęcie chrztu z kolei (
966 r.) włączało państwo Mieszka do Europy Zachodniej , ale
wiązało się to z koniecznością uznania zwierzchnictwa
cesarskiego. Mieszko złożył hołd cesarzowi , zobowiązał
się do płacenia trybutu. Do Polski został wysłany biskup
misyjny Jordan.

Dalej wypadki potoczyły
się w ten sposób , że jeden z margrabiów niemiec. Hodon
usiłował zapobiec ekspansji Mieszka na tereny Pomorza i doszło
do bitwy pod CEDYNIĄ ( 972 r.) W bitwie tej zwyciężył Mieszko
i w tym samym roku zajął Pomorze , ale został wezwany na sąd
carski , gdzie cesarz zarządził wydania od Mieszka jego syna na
zakładnika. Po śmierci Dobrawy w 977 r. nastąpiło pogorszenie
stosunków polsko-czeskich.Obaj władcy wdali się w rozgrywki
między książętami szczepowymi , gdzie chodziło o koronę
niemiecką. Mieszko poparł wtedy jednego z pretendentów ,
którzy przegrali.W odweci zwycięski rywal OTTON II ( syn Ottona
I ) w 979r. wyprawił się na Polskę. Wyprawa nie była do
końca udana, ale układ, który ją skończył przewidywał , że
Mieszko poślubi ODĘ córkę Teodoryka margrabiego marchii
północnej. Otton II nie panował zbyt długo. Zmarł w 983 r.
zaś jego następcą formalnie w wyniku wojny domowej został
nieletni Otton III. W tym czasie Mieszko prowadził bardzo zręczną
grę polityczną , a mianowicie o ile Czesi popierali
kandydaturę księcia Bawarii do korony królewskiej , o tyle
Mieszko w porę wycofał się z poparcia Henryka i przeszedł na
stronę Ottona. Zyskał dzięki temu poparcie i posiłki
niemieckie , za pomocą których odzyskał z rąk Czeskich
Śląsk i Małopolskę.

Uprzednio w 981 r.
Mieszko przyłączył do Polski GRODY CZERWIŃSKIE ( wszystkie
daty są tu raczej umowne ).

W tym czasie król
niemiecki miał poważny kłopot , bo w 983 r. na płn-wschodnich
terenach trwało wielkie powstanie Słowian Połabskich i Mieszko
był jedynym chrześcijańskim sojusznikiem przeciw owym
Słowianom.

ROLA CHRZTU W POLITYCE MIESZKA I I DALSZE
KONSEKWENCJE KULTUROWE.

- Była to pierwsza
integracja Polski ze strukturami zachodnimi : cesarstwem oraz papiestwem.

- Dostęp do zachodnich
wzorców kulturowych i cywilizacyjnych ( między innymi sztuka
czytania i pisania , dostęp

do literatury ).

- Chrzest doprowadził
do integracji światopoglądowej zarówno społeczeństwa jak i
elit państwowych.

- Razem z
chrześcijaństwem przyszła do Polski sztuka wznoszenia budowli
kamiennych.

- Doszła nowa
legitymizacja władzy.

W roku 990 w skład
patrymonium Mieszkowego wchodziły także takie dzielnice jak:
Pomorze , Wielkopolska , Małopolska , Mazowsze , Śląsk , a
więc w kształcie terytorialnym był to zakres obecnego
terytorium Polski. W 991 r.Mieszko wystawił dokument o nazwie
" Dagome Iudex" , gdzie oddawałswoje ziemie pod
opiekę papieża , a jednocześnie papieżowi polecał swoją
żonę Odę i dwóch synów: Mieszka i Lamberta. W dokumencie nie
wymieniono Małopolski ani Bolesława.