Tematy: PNB, PKB, dochód narodowy, przychód, dochód, budżet
Produkcja globalna to miara określająca wartościowo (w pieniądzach) lub ilościowo (w tonach, sztukach) wynik
procesu produkcji i usług, wytworzonych przez gospodarkę w określonym czasie.
PNB (Produkt Narodowy Brutto)
To wartość wszystkich dóbr i usług finalnych (końcowych) wytworzonych przez naród (ogół obywateli w kraju i za
granicą) w danym roku. PNB uwzględnia efekty handlu zagranicznego i przepływy kapitałów
między krajami. PNB nie uwzględnia produktów wytworzonych przez obcokrajowców w danym kraju, dlatego nie
odzwierciedla faktycznej kondycji gospodarki.
Dobra i usługi finalne to produkty, które są gotowe do konsumpcji przez gospodarstwa domowe czy przedsiębiorstwa.
PKB (Produkt Krajowy Brutto)
To miara określająca wartość (w pieniądzach) towarów, usług i inwestycji wytworzonych przez gospodarkę w
określonym czasie. Inaczej to wartość dóbr i usług finalnych wytworzonych w Polsce w danym roku, zarówno przez
Polaków jak i obcokrajowców. PKB nie uwzględnia produkcji Polaków za granicą. Do PKB nie zalicza się
sprzedawanych dóbr używanych np. używany samochód był już zaliczony do PKB w latach poprzednich.
Na wartość PKB składają się:
- wydatki konsumpcyjne społeczeństwa  żywność, dobra trwałe, usługi
- inwestycje prywatne
- dobra i usługi nabywane przez rząd np. inwestycje w edukacje, poprawa infrastruktury (drogi, mosty)
- eksport netto czyli różnica między eksportem a importem.
PNB jest równy PKB powiększonemu o dochody netto (transfery netto czyli nadwyżkę napływu dochodów z
zagranicy nad odpływem dochodów z kraju) z tytułu własności za granicą.
PKB i PNB są podawane w cenach bieżących czyli cenach rzeczywistych, po jakich zostały nabyte wytworzone
dobra i usługi  nominalne PKB.
Realne PKB  wartość nominalna PKB po uwzględnieniu inflacji (czyli wzrostu poziomu cen dóbr i usług).
Dynamika PKB czyli wskaz
nik tempa wzrostu, przedstawia się w tzw. cenach stałych, czyli takich samych w obu
porównywalnych okresach. Wyrażony jest w procentach [%].
Przykład
Chleb 1zł za kg i cukier 2 zł za kg, produkcja 1000 kg jednego i drugiego.
Rok I PKB 3000 zł (1 x 1000 + 2 x 1000)
Rok II chleb dalej 1 zł, cena cukru wzrosła 2,20 za kg
Nominalny PKB 3200 zł (1 x 1000 + 2,20 x 1000)
Realny PKB 3000, bo przyjmujemy ceny stałe z I roku.
Nastąpił wzrost cen - chleb 1,10 zł za kg, cukier 2,20 za kg
Jeśli zmianom cen towarzyszy zwiększenie produkcji chleba o 10%
i cukru o 20%, to nominalny PKB w II roku wynosi
3740 zł (1,10 x 1100 + 2,20 x 1200),
realny PKB 3500 zł (1 x 1100 + 2 x 1200).
Dynamika to zmiana absolutna podzielona przez poziom danej
wielkości w roku wyjściowym, wyrażona w procentach
(500 : 3000 zł ) x 100 = 0,166 x 100 = 16,6 %
Dochód narodowy otrzymujemy odejmując od PKB amortyzację i podatki pośrednie.
Amortyzacja  zmniejszenie wartości majątku trwałego w ciągu roku, w wyniku jego wykorzystania.
Podatki pośrednie  to podatek VAT i podatek akcyzowy.
Przychód  wszelkie pożytki, w pieniądzu i w innych świadczeniach, jakie otrzymuje osoba prowadząca działalność
gospodarczą (osoba fizyczna lub osoba prawna) lub wykazująca się inną formą działalności np. pracą, działalnością
wykonywaną osobiście.
Dochód  nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania (czyli wszelkie koszty poniesione w celu uzyskania
przychodu). Dochód jest podstawą od której oblicza się podatek dochodowy.
Budżet  zestawienie i podsumowanie dochodów i wydatków wykonywanych lub zaplanowanych w określonym czasie.
Budżet państwa  roczny plan gromadzenia dochodów i realizacji wydatków przez państwo w związku z wykonywaniem
przez nie różnych funkcji (administracyjnych, obronnych, bezpieczeństwa publicznego, edukacyjnych). Budżet musi być
uchwalony przez parlament w formie ustawy. Parlament sprawuje kontrolę nad wydatkami z budżetu państwa.
Zasady budżetowe:
·ð zasada rocznego okresu budżetowego
·ð zasada jednoÅ›ci i zupeÅ‚noÅ›ci budżetu
·ð zasada jawnoÅ›ci budżetu
·ð zasada szczegółowoÅ›ci budżetu
·ð zasada zrównoważenia budżetu.