"Przypadki Mikołaja Doświadczyńskiego" - pierwsza polska powieść nowożytna.











Wtorek, 25 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marek, Jarosław, Elwira
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Oświecenie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















"Przypadki Mikołaja
Doświadczyńskiego" - pierwsza polska powieść
nowożytna.










kategoria:   J.polski
zakres:   Oświecenie
dodano:   1999-07-26




Mianem pierwszej
polskiej powieści nowożytnej określa się "Przypadki Mikołaja
Doświadczyńskiego", której autorem był Ignacy Krasicki. Można
powiedzieć, iż od powyższego utworu rozpoczyna się w Polsce rozwój
tego gatunku. Nowa powieść jest silnie osadzona w realiach
społecznych, posiada cele dydaktyczne i wychowawcze oraz typowe
cechy kompozycyjne, takie jak: fabuła, narrator, świat
przedstawiony, następstwo zdarzeń, obecność opisów. Bohaterem tej
pierwszej powieści jest Mikołaj Doświadczyński - prowincjonalny
szlachcic opowiadający o swym wychowaniu, nauce i podróżach. Jego
biografia jest doskonałym pretekstem do ukazania oblicza
społeczeństwa, wyśmiania jego wad, a także do snucia różnorodnych
koncepcji filozoficznych. Całość podporządkowana została tendencjom
wychowawczym, a autor opowiadając kolejne wydarzenia jawi się nam
przede wszystkim jako moralista. W pierwszej części utworu
Krasicki opisuje życie i obyczaje dworu szlacheckiego. Poznajemy
dzieciństwo i młodość głównego bohatera - równocześnie autor
krytykuje wychowanie dzieci, drwi z ciemnoty i zabobonów, pokazuje
zgubny wpływ niedouczonych nauczycieli - cudzoziemców.
Opowiadając swe dzieje Doświadczyński relacjonuje sprawę,
jaką miał w sądzie. Te sceny służą Krasickiemu jako pretekst do
ukazania zepsucia moralnego, przekupstwa i prywaty w sądach. Barwne
życie, jakie Mikołaj wiedzie potem w Paryżu, także opatrzone jest
moralizatorskim komentarzem, wymierzonym w życie nad stan, pogoń za
modą, wreszcie marnotrawstwo. Rozwiązły tryb życia zmusza bohatera
do ucieczki przed wierzycielami. Część druga ma charakter
utopijny. Mikołaj Doświadczyński trafia na wyspę Nipu. Panuje tam
niemal idealny, patrialchalny układ stosunków społecznych.
Mieszkańcy żyją z rolnictwa, sprawiedliwie dzielą owoce swego trudu,
nie znają takich zjawisk jak kłamstwo, zdrada, pochlebstwo czy
kradzież. Praca jest dla nich wartością cenioną najwyżej. Pracują
wszyscy i robią to chętnie, wysiłek jest dla nich źródłem zdrowia
moralnego i fizycznego. Cechami charakterystycznymi dla wyspiarzy są
także wzajemna miłość, sprawiedliwość i poszanowanie tradycji. Na
wyspie tej bohater uczy się pracować, równocześnie obserwując
zachowanie i prawa oparte na zasadzie równości wszystkich ludzi.
W części trzeciej bohater powraca do kraju. Tutaj poświęca
się pracy na roli oraz pożytecznej działalności publicznej. Stara
się ulżyć doli swych poddanych - zwalnia ich więc z pańszczyzny i
wprowadza oczynszowanie. Początkowo jego sąsiedzi śmieją się z
niego, z biegiem czasu dostrzegają jednak korzyści płynące z takiego
stanu rzeczy, Doświadczyński ma bowiem najwyższe plony. Pod
wpływem życiowych doświadczeń bohater powieści zmienia się, dojrzewa
i w niczym nie przypomina już dawnego fircyka. Dlatego też autor
stawia go czytelnikowi za wzór. Podsumowując, można
powiedzieć, iż pierwsza polska powieść nowożytna jest utworem, który
ma za zadanie uczyć, bawić i wychowywać. Stanowi połączenie
elementów różnych typów prozy europejskiej: obyczajowo -
satyrycznej, utopijnej i podróżniczej. Napisana przez Krasickiego w
formie pamiętnika Mikołaja Doświadczyńskiego stanowi biografię
ówczesnego przeciętnego szlachcica końca drugiej połowy XVIII w..








Autor: Nieznany

Ocena : 2 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000