2674
2674
Cyfrowy zasilacz
C
y
f
r
o
w
y
z
a
s
i
l
a
c
z
Cyfrowy zasilacz
C
y
f
r
o
w
y
z
a
s
i
l
a
c
z
część 1
część 1
Do czego to służy? stał łatwo dostępny i nieskomplikowany mi- różni się tym, że jej niektórymi wyprowadze-
Każde urządzenie elektroniczne musi posia- krokontroler 89C4051, którego pamięć 4kb niami sterują przetworniki cyfrowo-analogo-
dać układ zasilający, ale przy budowie nowe- dla tak wielu funkcji okazała się trochę nie- we. Układ LM723 ma istotną zaletę, gdyż nie
go urządzenia istnieje potrzeba posiadania wystarczająca, program został napisany narzuca żadnych ograniczeń co do maksy-
uniwersalnego przyrządu zasilającego. Pre- w dwóch wersjach niewiele różniących się od malnego prądu wyjściowego, gdyż zależne
zentowany w artykule zasilacz ma nieco inną siebie, bo tylko obsługą komunikacji poprzez jest to od typu tranzystora wyjściowego. Dla
konstrukcję. Najważniejszą innowacją jest złącze RS232. Pierwsza wersja umożliwia przypomnienia, kostka ta zawiera wysoko-
sposób sterowania zasilaczem, a dokładnie wysyłanie bezpośrednio wpisanych w termi- stabilne z
ródło napięcia odniesienia (które
jego napięciem i prądem. W proponowanym nalu napięć lub prądów do zasilacza. Nato- dla aplikacji tego zasilacza nie jest wykorzy-
urządzeniu napięcie oraz prąd są ustalane na miast druga wersja jest kopią wszystkich stywane), komparator napięcia oraz tranzy-
drodze niemal całkowicie cyfrowej. W stan- przycisków znajdujących się na płycie czoło- stor odpowiedzialny za ograniczanie prądu.
dardowych konstrukcjach zasilaczy zazwy- wej zasilacza. To znaczy, że do każdego przy- Istotną wadą układu LM723 jest maksymal-
czaj są stosowane wieloobrotowe potencjo- cisku zasilacza jest przypisany odpowiedni ne napięcie wejściowe wynoszące ok. 35V.
metry. Dzięki cyfrowemu sterowaniu pozby- rozkaz, który można wysłać terminalem. Nie Komparator napięcia umieszczony w kostce
to się potencjometrów, od parametrów ma w tej wersji możliwości bezpośredniego działa tak, by napięcia na wejściach NI oraz
których zależały parametry zasilacza, a dzię- wysłania wartości prądu lub napięcia. Ponie- IN były sobie równe. Jeżeli np. na wejście 5
ki zastosowaniu techniki mikroprocesorowej waż możliwości wersji drugiej są takie same, zostanie przyłożone napięcie 4V, a dzielnik
zyskano dodatkowe funkcje jak choćby ste- jak przycisków na płycie zasilacza, poprze- R1, R2, P4 będzie miał podział równy 3,
rowanie ze zdalnego terminala czy zapamię- stałem na wersji pierwszej, która poszerza je- komparator odpowiednio wysteruje T3, by
tywanie nastawień. szcze bardziej funkcjonalność zasilacza przez na jego wejściach napięcie było równe 4V.
Funkcje zasilacza: umożliwienie bezpośredniego wysyłania wpi- Ponieważ dzielnik ma podział 3, na emiterze
- zakres regulacji napięcia 3V 24V z kro- sanych wartości i napięć czy prądów. Dlatego T3, otrzyma się stabilizowane napięcie 12V.
kiem 100mV, też program w wersji pierwszej umieściłem Cyfrowe sterowanie napięciem wyjściowym
- zakres regulacji ograniczenia prądowego w mikrokontrolerze 89C4051. Należy wspo- uzyskano poprzez zmianę napięcia na wej-
10mA  4A z krokiem 10mA, mnieć, że cały program został napisany w re- ściu NI (5) poprzez przetwornik C/A. Jako
- pomiar pobieranego prądu przez zasilany welacyjnym BASCOM-ie. przetworniki C/A zastosowane zostały 10-bi-
układ, Aby nie korzystać z prostych rozkazów towe układy MAX504. Zastosowanie prze-
- przycisk umożliwiający szybkie odłącze- przesyłanych przez terminal, napisałem dwa tworników 10-bitowych wynikło z możliwo-
nie napięcia od zasilanego układu, proste programy do obsługi zasilacza po- ści póz
niejszej rozbudowy zasilacza oraz
- pamięć dla ośmiu ustawień napięć oraz przez interfejs RS232. Pierwszy program do- z liczby kroków potrzebnych przy ustalaniu
prądów, tyczy wersji pierwszej, natomiast drugi, ma- napięcia czy prądu. Wystarczyłyby przetwor-
- przycisk uniwersalny nastaw  R , który za- ło różniący się, dotyczy wersji drugiej. Oba niki 9-bitowe, ale łatwiejsze do zdobycia są
pamiętuje każde ustawienie napięcia i prądu, programy zostały napisane w DELPHI 5. Po przetworniki 10-bitowe. Przetwornik
- możliwość współpracy z komputerem po- tym wstępie proponuję przejść do zapoznania MAX504 posiada w swoim wnętrzu napięcie
przez łącze RS232, się z elektroniczną budową tegoż zasilacza. odniesienia równe 2,048V dostępne na wyj-
- wskaz
nik przekroczenia ustalonego ogra- ściu REFOUT, co daje krok przetwornika
niczenia prądowego. Jak to działa? równy 2mV. Dzięki interfejsowi SPI wbudo-
Przycisk ustawień  R od pamięci ośmiu Całość elektroniki zasilacza została podzie- wanemu w przetwornik możliwe stało się
nastaw zasilacza różni się tym, że po wyborze lona na dwie części. Część główna zasilacza sterowanie za pomocą tylko 3 linii. Powraca-
tego przycisku każda zmiana napięcia i prądu przedstawiona została na rysunku 1, nato- jąc do cyfrowego wyboru napięć wyjścio-
jest zapamiętywana pod tym przyciskiem. miast część sterownika na rysunku 2. Sche- wych zasilacza, napięcie VOUT układu U5
Napięcie i prądy przypisane pod przyciskami mat ideowy zasilacza (rysunek 1) wydaje się wybrane cyfrowo poprzez interfejs SPI jest
od 1 8 są przypisane na stałe tylko w trybie skomplikowany, ale tylko z pozoru. Jako sta- wzmacniane we wzmacniaczu nieodwracają-
programowania, który będzie opisany w dal- bilizator zastosowana została powszechnie cym U8A dokładnie 10 razy. Zastosowanie
szej części artykułu. Ponieważ jako sterownik znana i od wielu lat produkowana kostka wzmacniacza dostosowuje małe napięcie
wszystkich funkcji zasilacza zastosowany zo- LM723, której często spotykana aplikacja wyjściowe z przetwornika U5 do większego
Elektronika dla Wszystkich
20
zakresu napięć potrzebnych na wejściu NI przez U9B napięcie z wyjścia przetwornika pobór prądu przekroczy zadaną przetworni-
stabilizatora U1. Jeżeli na wyjściu U5 będzie C/A U4. Zadaniem przetwornika U4 jest ste- kiem wartość, na wyjściu komparatora napię-
napięcie 400mV, to na wejściu NI pojawi się rowanie wielkością ograniczenia prądowego. cie z ujemnego zmieni się na dodatnie, które
napięcie 4V, co daje, jak było wspomniane Tak więc komparator U9A będzie porówny- będzie sterowało tranzystorem wewnątrz
wcześniej, napięcie wyjściowe równe 12V. wał wzmocnione napięcie z wyjścia U8B, układu U1. Wyjście komparatora dodatkowo
Układ U1 dba o stabilizację napięcia z mo- które jest wprost proporcjonalne do prądu pły- steruje tranzystorem T4, którego przewodze-
stka B1, by na wyjściu zasilacza utrzymywać nącego przez rezystor pomiarowy R3 ze nie załącza diodę LED (połączenia diody za-
ustawione napięcie. Kondensatory C1, C2 re- wzmocnionym napięciem z wyjścia przetwor- mieszczone są na rysunku 2), sygnalizującą
dukują tętnienia napięcia na wyjściu prostow- nika U4. W układzie LM723 znajduje się tran- przekroczenie pobieranego prądu od ustawio-
nika, natomiast C3, C5 filtrują napięcie wyj- zystor, którego przewodzenie blokuje tranzy- nego poziomu, co także skutkuje brakiem sta-
ściowe. Kondensator C4 zapobiega wzbudza- story wyjściowe zasilacza. Emiter tego tranzy- bilizacji napięcia wyjściowego zasilacza.
niu się komparatora i wzmacniacza prądowe- stora został zwarty do masy (kon. 3), nato- Następnym blokiem jest układ zgrubnego
go w LM723. Należy zauważyć, że dzielnik miast baza tegoż tranzystora sterowana jest pomiaru pobieranego prądu przez dołączone
pomiarowy R1, R2, P4 został umieszczony za sygnałem z wyjścia komparatora U9A. Jeżeli do zasilacza układy. Pomiaru zgrubnego, gdyż
rezystorem R3, który służy do pomiaru prądu.
Gdyby dzielnik pomiarowy był dołączony
wprost do masy, napięcie wyjściowe różniło-
by się od napięcia ustawionego o spadek na-
pięcia na rezystorze R3, który zależy od po-
bieranego z zasilacza prądu. Mamy już
omówioną zasadę działania bloku ustawiania
i stabilizacji napięcia, tak więc przyszedł czas
na blok dotyczący obwodów związanych
z prądem. Spadek napięcia na rezystorze po-
miarowym R3 jest proporcjonalny do pobiera-
nego prądu. Dla prądu 10mA spadek na R3,
będzie wynosił 1mV, a przy prądzie 4A będzie
odpowiednio 400mV. Jak widać, spadki na-
pięć są niewielkie, przez co zostały wzmoc-
nione 10 razy we wzmacniaczu U8B. Napię-
cie wyjściowe z U8B jest podawane na nieod-
wracające wejście komparatora U9A. Na dru-
gie wejście podawane jest wzmocnione 5 razy
Rys. 2 Schemat ideowy sterownika
Rys. 1 Schemat ideowy
zasilacza
Elektronika dla Wszystkich
21
tak zbudowany układ pomiaru prądu (ampero- przewodami zasilającymi staje się bardzo po włączeniu zasilania. Ponieważ w standar-
mierz) nie ma dużej dokładności, choć jego uciążliwe, aby temu zapobiec do zasilacza dzie RS232 poziomy napięć wynoszą odpowie-
działanie jest bardzo proste. Wzmocniony sy- wprowadzono pewne udogodnienie, którym dnio +12 i  12V, do zmiany poziomów
gnał z rezystora R3 jest filtrowany przez ob- jest przekaz
nik PK2. Odłącza on po naciśnię- 0V i 5V zastosowana została przetwornica U5.
wód R35, C26, skąd dalej trafia na bufor ciu odpowiedniego przycisku napięcie od zasi- Dławik eliminuje zakłócenia wytwarzane przez
U10A. Odseparowany sygnał z wyjściu bufora lanego układu. Stan przekaz
nika PK1 zmienia tę przetwornicę, natomiast zadaniem kondensa-
jest podawany na kolejny wzmacniacz U10B, się bistabilnie podczas naciskania przycisku torów C1, C2 oraz C7 jest dodatkowa filtracja
który ma wzmocnienie 20 razy. Wzmocnione oznaczonego  ON/OFF . Ponieważ podczas napięć zasilających. Sygnały z U5 bezpośre-
napięcie z tego wzmacniacza mierzy kolejny resetu mikrokontrolera jak i układu U7 wyjścia dnio zostały dołączone do gniazda Z2. Rezy-
przetwornik, tyle że A/C (MAX1243). Jest on przyjmują stan wysoki, przekaz
nik jest załą- stor R3 ograniczą prąd płynący przed diody
także 10-bitowy i posiada interfejs SPI, ale nie czany niskim stanem. Załączanie przekaz
nika podświetlenia wyświetlacza, oczywiście jeżeli
ma wewnętrznego napięcia odniesienia. Na- PK2 stanem niskim chroni dołączony układ zastosowany wyświetlacz jest z podświetle-
pięcie odniesienia zostało  pożyczone od np. przy włączaniu zasilania przełącznikiem niem. Rezystory R1, R5 ograniczają prąd pły-
przetwornika U5. Dioda D3 zabezpiecza wej- S1. Nieustalone napięcie na wyjściu mogłoby nący przez diody LED do bezpiecznej wartości.
ście przetwornika przed napięciami większymi uszkodzić zasilany układ. Stan przekaz
nika sy-
od 5V. Jeżeli napięcie na wyjściu U10B prze- gnalizowany jest diodą LED D2, której obwo- Montaż i uruchomienie
kracza zakres pomiarowy przetwornika U6, dy pokazane zostały na rysunku 2. Układ zasilacza składa się z dwóch płytek,
mikrokontroler poprzez załączenie T8 lub T9 Zasilacz został wyposażony w wentylator, z których jedna tworzy płytę czołową urządze-
tworzy odpowiedni dzielnik 10 razy i 100 razy. który chłodzi tranzystor T3 przy przekrocze- nia. Płytki zamieszczone zostaną w następnym
Odpowiednie załączanie dzielników gwarantu- niu granicy temperatury ustawianej potencjo- numerze EdW. Montaż należy rozpocząć naj-
je pomiar prądu w szerokim zakresie, którego metrem P1. Jako czujnik temperatury zastoso- lepiej od płytki zasilacza, wlutowując w pierw-
proporcjonalne napięcie nie przekracza zakre- wany został termistor. Napięcie z dzielnika szej kolejności zwory, przechodząc dalej do
su napięć wejściowych przetwornika A/C. R21, P1, R22 oraz z dzielnika RT1, R2 (rysu- elementów najmniejszych a kończąc na ele-
Kondensator C21 dodatkowo filtruje mierzone nek 2) dołączone są do komparatora, w który mentach największych. Ze względu na dokład-
przez przetwornik napięcie. Program został tak wyposażony został mikrokontroler. Jeżeli ność niektórych elementów zasilacza (np.
napisany, że wyświetlany wynik jest średnią temperatura wzrośnie ponad próg ustawiony wzmacniaczy), niektóre rezystory zastosowa-
dwóch pomiarów, dzięki czemu dodatkowo potencjometrem P1, mikrokontroler poprzez ne w zasilaczu najlepiej, jeśli będą o tolerancji
został zminimalizowany wpływ zakłóceń. Za- U7 załącza tranzystory T7, T5, które sterują wykonania wynoszącej 1%, choć jeżeli nie za-
stosowanie tranzystorów T8, T9 typu MO- wentylatorem. Elementy D4, C27 chronią czu- leży nam na dokładności, to bez większych
SFET przyczyniło się do zmniejszenia wpływu łe elementy zasilacza przed zakłóceniami emi- problemów mogą to być rezystory 5-procento-
tychże elementów na rezystancje dzielnika. towanymi przez silnik wentylatora. Do zasila- we. Na samym początku nie należy wkładać
Można by zastosować klucze np. 4066, ale ich nia pozostałych układów zastosowany został układów scalonych, gdyż mogą ulec uszkodze-
rezystancja w stanie otwarcia jest o wiele wy- zasilacz pomocniczy zbudowany z elementów niu w przypadku nieprawidłowości napięć za-
ższa niż tranzystorów MOSFET. Zastosowanie TR2, B2, U2, U3 oraz U11, który dostarcza po- silających te układy. Po podłączeniu transfor-
trzech przetworników z magistralą SPI umoż- trzebnych stabilizowanych napięć  12V, matora TR2 do gniazda Z2 należy sprawdzić
liwiło ich sterowanie trzema przewodami 12V oraz 5V. Z napięć  12V, 12V zasilane są poprawność napięć zasilających. Dla wzmac-
(SCLK, DIN oraz DOUT). Przy komunikacji wzmacniacze i wentylator, natomiast z napięcia niaczy operacyjnych powinny wynosić odpo-
z danym przetwornikiem jest on odpowiednio 5V zasilane są pozostałe elementy cyfrowe jak wiednio  12V oraz +12V względem masy, na-
wybierany poprzez wejście /CS. W danej mikrokontroler, wyświetlacze czy pamięć. Po- tomiast dla pozostałych układów cyfrowych
chwili tylko jeden może być aktywny. Ponie- nieważ niektóre zastosowane wzmacniacze +5V. Jeżeli napięcia będę inne, może to świad-
waż zastosowany mikrokontroler ma niewiel- pracują z napięciami bliskimi 0V, konieczna czyć o nieprawidłowym podłączeniu transfor-
ką liczbę portów, rozszerzono ich liczbę przez okazała się dla U8B oraz U9B korekta napięcia matora lub uszkodzeniu któregoś ze stabiliza-
zastosowanie układu PCF8574AP. Układ U7 niezrównoważenia. Korektę napięcia niezrów- torów. Jeżeli napięcia są poprawne, można
steruje wejściami /CS przetworników, przeka- noważenia tychże wzmacniaczy umożliwiają przystąpić do montażu pozostałej płytki, przy
z
nikami, tranzystorami T8, T9 oraz załącza- elementy R26, P2 oraz R25, P3. Pozostałe nie- której należy przestrzegać zasad takich jak
niem wentylatora. Dane wystawiane na wyj- wymienione kondensatory filtrują napięcia za- przy płytce zasilacza. Na płytce czołowej zo-
ściach układu U7 są przesyłane po magistrali silające elementy zasilacza. Do złącza Z1 dołą- stały umieszczone punkty lutownicze do
I2C. Zastosowanie tejże magistrali umożliwiło czone są elementy przedstawione na rysunku 2, podłączenia termistora oraz gniazda RS232.
zastosowanie dwóch układów PCF8574 oraz który, jak było wspomniane, przedstawia ste- Po poprawnym zmontowaniu należy płytki po-
pamięci dołączonych tylko do dwóch linii. rownik zasilacza. łączyć kawałkiem 10-żyłowej taśmy. Po po-
Aby zminimalizować straty w tranzysto- Diody LED D2, D1 są sterowane za pośre- nownym zasileniu całości należy sprawdzić
rze T3 podczas niskich napięć wyjściowych, dnictwem omówionych już bloków zawartych poprawność napięcia docierającego do ele-
zastosowano przełączane przekaz
nikiem w części schematu na rysunku 1. Także mentów płyty czołowej, które nie powinno być
uzwojenie transformatora TR1. Jeżeli napię- omówione zostało działanie czujnika tempera- inne niż +5V. Po włożeniu wszystkich ukła-
cie wyjściowe jest mniejsze od 12V, zasilacz tury RT1. Wyświetlacz LCD 1*16 dołączony dów scalonych, w tym zaprogramowanego mi-
korzysta tylko z jednego uzwojenia, nato- został do pozostałych linii portu P1, natomiast krokontrolera, po włączeniu na wyświetlaczu
miast jeżeli napięcie wyjściowe ustawione port P3 steruje komunikacją I2C, RS232 oraz powinien ukazać się tekst. Jeżeli brak jest ja-
będzie na większe od 12V, przekaz
nik załą- SPI. Do magistrali I2C dołączona została pa- kiegokolwiek tekstu, należy ustawić potencjo-
czy pozostałe uzwojenie transformatora. mięć EEPROM U4 (umożliwiająca zapamięty- metrem P1 (na płycie czołowej) odpowiedni
Przekaz
nik przełączający uzwojenia sterowa- wanie nastaw napięć oraz prądów) oraz układ kontrast wyświetlacza.
ny jest za pośrednictwem mikrokontrolera U2. Zadaniem układu U2 jest sterowanie kla- Jeżeli to nie pomaga, uszkodzony może
w zależności od ustawionego napięcia wyj- wiaturą, która została zbudowana z 16 przyci- być wyświetlacz lub nieprawidłowo pracuje
ściowego. sków połączonych w matrycę. Potencjometr P1 mikroprocesor. Po zasileniu mostka B1, naj-
Bardzo często trzeba odłączać budowany umożliwia regulację kontrastu wyświetlacza, lepiej transformatorem TST2*12V/200W,
układ od zasilacza. Częste manewrowanie natomiast kondensator C10 zeruje procesor U1 możliwa będzie regulacja zasilacza, która
Elektronika dla Wszystkich
22
opisana będzie w dalszej części artykułu. gdyż umożliwi to zasilanie go ze z
ródła o na- amperomierzem do obciążenia. Do sprawdze-
Płytka sterownika zasilacza zwymiarowana pięciu ~220V. Jako TR2 można zastosować nia poboru prądu można użyć kilku różnych
została pod czoło obudowy Z17. Do każdy inny transformator o napięciach zbli- żarówek lub rezystorów o odpowiedniej mocy.
wywiercenia i wycięcia w niej otworów żonych do 2*15V, przy czym powinien być Jak było wspomniane, jest to pomiar zgrubny
można posłużyć się szablonem płyty on co najmniej 15-watowy. Do stabilizatorów i wskazania dla najmniejszych prądów mogą
czołowej, który widoczny jest na rysunku 3. U2, U3 należy przykręcić niewielkie radiato- być obarczone znacznym błędem. W zasilaczu
Po przyłożeniu jej do płyty czołowej możli- ry, choćby wykonany z kawałka odpowiednio można nie montować obwodów odpowiedzial-
we będzie odpowiednie wyznaczenie miejsc wyciętej blaszki. Przy przymocowywaniu nych za pomiar prądu. Bez nich zasilacz także
wierceń oraz wycięć. Na płytce czołowej na- elementów do radiatorów należy pamiętać będzie pracował poprawnie. Dla zwiększenia
leży dodatkowo w zaznaczonym miejscu wy- o wcześniejszym posmarowaniu ich pastą dokładności pomiarów można dołączyć do
ciąć otwór na włącznik zasilania, ale tylko umożliwiającą lepsze odprowadzanie ciepła. U10 elementy regulacji napięcia niezrówno-
gdyby wyłącznik montowany był nie na tyl- Po podłączeniu całości można przejść do eta- ważenia, jak dla U8B czy U9B, choć dokład-
niej części zasilacza. Na tylnej części należy pu uruchamiania zasilacza, do którego po- ność, jaka jest, powinna jednak wystarczyć.
z prawej części wyciąć otwór na wentylator, trzebny będzie jedynie multimetr. W pierw- Lepszą dokładność pomiarów da dołączenie
a w pozostałej części tejże płytki otwory pod szej kolejności do zacisków wyjściowych za- osobnego woltomierza dołączonego do zaci-
gniazdo RS232 oraz gniazdo bezpieczniko- silacza należy dołączyć woltomierz. sków R3, choćby zbudowanego na popularnej
we (tak jak w urządzeniu modelowym). Po Po ustawieniu przyciskami  UP-H , ICL-ce. Zastosowanie w zasilaczu takiego roz-
dopasowaniu płyty czołowej do przedniej  DW- H lub  UP-L ,  DW-L np. napięcia wiązania z pomiarem prądu było spowodowa-
części obudowy, można przykleić wspomnia- 12,5V i włączeniu przekaz
nika załączającego ne chęcią wykorzystania jednego wyświetla-
ny rysunek z napisami. Przyklejony papier wyjście przyciskiem ON/OFF (rola przyci- cza. W przypadku zewnętrznego woltomierza
można zabezpieczyć folią samoprzylepną, sków zostanie omówiona w dalszej części ar- dołączonego do R3 należy w płycie czołowej
która dostępna jest w większości sklepów tykułu), pokręcając heltrimem P4, na płytce wykonać drugi otwór na wyświetlacz, co
z artykułami papierniczymi. Tranzystor T3 zasilacza należy doprowadzić do wskazań znacznie popsuje wygląd zasilacza. Ponieważ
trzeba umieścić na radiatorze, który powi- woltomierza dokładnie 12,5V. dokładny pobór prądu można zmierzyć multi-
nien znajdować się w pobliżu wentylatora. Jeżeli teraz zmienimy napięcie wyjściowe za metrem, poprzestaję na zastosowaniu do po-
Do jednego z żeber radiatora należy przykle- pomocą wspomnianych przycisków, to wy- miaru prądu obwodów, które zostały wbudo-
ić czujnik temperatury np. klejem dwuskła- świetlane napięcie na wyświetlaczu zasilacza wane w płytkę zasilacza. Jeżeli będzie istniała
dnikowym klejem topionym na gorąco. powinno odpowiadać wskazaniom woltomie- chęć zastosowania osobnego woltomierza, to
W przypadku zastosowania do zasilania elek- rza. Przestawiając przyciskiem  U/I regulację najlepiej będzie się nadawał miernik z wyświe-
troniki, transformatora TS15/34, jego uzwo- na prąd przyciskami wyboru wartości, należy tlaczem LCD. W asortymencie AVT znajduje
jenia pierwotne należy połączyć w szereg, ustawić prąd na wartość 10mA. Dołączając się kilka tego typu przyrządów pomiarowych.
woltomierz do wyjścia 7 wzmacniacza U9B, Powracając do uruchamiania zasilacza, został
Rys. 3 Szablon płyty czołowej (50%) potencjometrem P3 należy ustawić napięcie na do regulacji tylko próg temperatury, który spo-
wyjściu równe 10mV. Zmieniając wartość prą- woduje zadziałanie wentylatora. Dołączając
du przyciskami, wskazania woltomierza po- obciążenie (np. aktywne) do zasilacza, należy,
winny być takie jak ustawiona wartość prądu mierząc temperaturę radiatora termometrem
na wyświetlaczu. Ustawiając prąd zasilacza lub na dotyk, doprowadzić potencjometrem P1
np. na 1A, a napięcie na 10V, do jego wyjścia na płycie zasilacza do zadziałania wentylatora.
należy dołączyć niewielkie obciążenie np. ża- Oczywiście przy temperaturze radiatora wyno-
rówkę 24V. Na zaciskach rezystora R3 powi- szącej najlepiej ponad 60 stopni. Do sprawdze-
nien pojawić się spadek napięcia wprost pro- nia został tylko interfejs RS232. Po połączeniu
porcjonalny do prądu płynącego przez żarów- przewodem zasilacza i komputera należy uru-
kę. Dla sprawdzenia prądu płynącego przez ża- chomić jakikolwiek terminal z ustawionymi
rówkę należy w jej szereg włączyć ampero- parametrami transmisji na: com(x):9600:8:n:1.
mierz. Dołączając woltomierz do wyjścia Po wysłaniu litery  p zasilacz powinien prze-
wzmacniacza U8B, należy potencjometrem P2 słać do terminala swoje ustawienia. Jeżeli
ustawić napięcie wyjściowe 10 razy większe transmisja nie działa, przyczyną mogą być nie-
niż na rezystorze pomiarowym R3. Dla uła- prawidłowe ustawienia parametrów transmisji
twienia pomiarów można wyjściowe napięcie w terminalu, zamienione przewody RX, TX
ustawić na 10V, a zamiast żarówki zastosować w kablu czy niepodłączone przewodami piny 6
rezystor 1k&! 0,5W. Jak wynika z prawa Ohma, z 4 i 7 z 8 gniazda DB9/M zasilacza. Połącze-
da to przepływ prądu równy 10mA. Jeżeli prąd nia gniazda DB9/M pokazane są na rysunku 2.
pobierany przez obciążenie przekracza prąd W zasilaczu zastosowany został transformator
ustawiony przyciskami, powinna zaświecić się toroidalny o napięciu 2x12V i mocy 200W. Je-
dioda  current . Do sprawdzenia poprawności żeli istnieje potrzeba zwiększenia wydajności
działania przekaz
nika PK1 wystarczy wolto- zasilacza, można zastosować transformator
mierz dołączony do wyjścia oraz próbna zmia- o większej mocy, przy czym wymagać to bę-
na napięcia przyciskami w zakresie od 3 do dzie zmiany w programie ograniczenia do war-
24V. Przy napięciach wyższych od 12V po- tości 4A. Jeżeli zastosowany będzie transfor-
winno być słyszalne zadziałanie przekaz
nika. mator o innym napięciu, nie można przekro-
Jeżeli przekaz
nik przełącza uzwojenia niepra- czyć wyprostowanego i przefiltrowanego
widłowo, nie będzie możliwe uzyskanie napięć przez C1 napięcia większego niż 35V. Jak by-
na wyjściu zasilacza do 24V. Przełączając ło wspomniane, większe napięcie zniszczy
przyciskiem  MODE na tryb pomiaru prądu, układ LM723.
można porównać wskazania z dołączonym Marcin Wiązania
Elektronika dla Wszystkich
23