Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Nexto.pl.
Wydawnictwo PLACET zaprasza do lektury
Biznes
Zarz dzanie
Marketing
ZZL
Bankowo ć
J zyki
Unia Europejska
Finanse
Ekonomia
Informatyka
2
 ð
Marek Durlik
ZARZ
DZANIE
W SA
UŻBIE ZDROWIA
organizacja procesowa i zarzÄ…dzanie wiedzÄ…
ð
ð
ð
ð
ð
ð
ð
ð
ð
ð
3
Projekt okładki:
Aleksandra Olszewska
Redakcja:
Leszek Plak
© Copyright by Marek Durlik 2008
Wydanie ebook
Wydawca:
Wydawnictwo PLACET
ul. Mickiewicza 18a/1
01 517 Warszawa
tel.: [phone]
fax: [phone]
[e-mail]
http://www.placet.pl
Wszelkie prawa zastrze one.
Publikacja ani jej cz ci nie mog być w adnej formie i za pomoc
jakichkolwiek rodków technicznych reprodukowane
bez zgody wła ciciela copyright.
ISBN 978- 83-7488-042-8
Skład i łamanie: PLACET
Druk i oprawa: ebook.
4
 ð
7
1.1. Rola wiedzy w działalnooci szpitala klinicznego 13
1.2. Rola kapitału intelektualnego 16
1.3. Zarz dzanie wiedz 17
2.1. System usługowy szpitala 22
2.2. Otoczenie systemu usługowego szpitala 24
3.1. Szpital jako organizacja kieruj ca si3 poczuciem misji 27
3.2. Charakterystyka strategicznych koncepcji struktury
organizacyjnej szpitala 29
3.2.1. Klasyczna, funkcjonalna struktura, zwana te hierachiczn 30
3.2.2. Procesowa organizacja usług medycznych i zarz dzania szpitalem 32
3.2.3. Struktura macierzowa i sieciowa 34
3.2.4. Podstawowe ró nice mi3dzy organizacjami o strukturach
funkcjonalnych i procesowych  nowy paradygmat zarz dzania 36
3.2.5. Nowa kultura zarz dzania 39
4.1. Silne i słabe strony struktur funkcjonalnych szpitali w kraju 47
4.2. Problemy przechodzenia na struktury procesowe w zarz dzaniu
szpitalem  doowiadczenia szpitalnictwa w Irlandii 51
4.2.1. Uwarunkowania krajowe 51
5
4.2.1. Uwarunkowania zagraniczne 54
szpitalnictwie
6.1. Konieczne warunki zewn3trzne 65
6.2. Uwarunkowanie wewn3trzne 68
z wykorzystaniem r
7.1. Radykalne przeprojektowanie i optymalizacja systemu procesów 72
7.2. Cele i implementacja procesów wysokiej sprawnooci 73
7.2.1. Podwy szanie satysfakcji pacjentów, udziałowców firmy
i współpracowników (personelu kierowniczego i wykonanwczego) 74
7.3. Zasady projektowania systemów sprawnooci na bazie zarz dzania procesami
74
non profit
Literatura
6
 ð
ð
Wst3p
7
Społecze6stwo europejskie, w tym równieM i polskie, na prze-
łomie XX i XXI wieku, staje wobec nowych problemów organiza-
torskich, technicznych, ekonomicznych, społecznych i politycz-
nych, które nie daj si łatwo rozwi zać. Problemy te s nowe,
złoMone oraz trudne, i to zarówno na etapie analizy i projekto-
wania, jak równieM wdraMania. Jeszcze kilka lat temu o niektó-
rych z nich nikt nie słyszał, a dzisiaj stanowi o powodzeniu ca-
łych ogromnych projektów rozwojowych. Nowe techniki diagno-
styki medycznej, nowa aparatura zabiegowa, operacyjna i reha-
bilitacyjna dokonuj istotnego przewrotu w dotychczasowej
praktyce medycznej. Te nowe dziedziny nauki i techniki odmie-
niaj nasz Awiat. Nadziej budzi rozwój elektroniki, informatyka,
a takMe nanotechnologia (niezwykle pojemne pami ci i bezstrat-
ne przesyłanie energii). JuM dzisiaj widać, Me zintegrowane
z układem nerwowym protezy zmieniaj dotychczasowy Awiat
wielu ludzi umoMliwiaj c im normalne Mycie, co jeszcze kilka lat
temu było niemoMliwe. Co b dzie za lat 10 czy 15 trudno powie-
dzieć, nauka bowiem ze swej natury nie moMe być do ko6ca
przewidywalna, a zadania jakie si na tym tle pojawiaj s coraz
bardziej złoMone i trudne do realizacji. Przyczyn takiego stanu
jest niew tpliwie silne powi zanie i wielopłaszczyznowoAć poja-
wiaj cych si problemów, a ich obserwacja i poddanie zabiegom
racjonalnego sterowania moMliwe jest wył cznie przez zasadni-
czy proces społeczno-gospodarczej, a równieM i politycznej trans-
formacji.
Jedno jest jednak jasne  w rozwi zywaniu tych trudnych
problemów technicznych organizatorskich najwaMniejszy
jest czynnik ludzki. Chodzi tu o człowieka jako usługodaw-
c i usługobiorc , dlatego istotne jest przygotowanie kaM-
dej osoby zatrudnionej w szpitalu do działa6, których ce-
lem jest sprostanie wyzwaniom współczesnoAci na miar in-
dywidualnych predyspozycji i dokonanie w ten sposób wkładu
do wszechogarniaj cego procesu zmian dla dobra człowieka.
8
WaMne jest równieM przygotowanie pacjentów do współdzia-
Å‚ania z personelem szpitala w aplikacji nowej techniki i organi-
zacji dla uzyskiwania satysfakcjonuj cej obsługi chorego.
Z tego właAnie wzgl du kształtowanie i przygotowanie do no-
wych zada6 personelu medycznego i pomocniczego jest jednym
z najwaMniejszych wyzwa6, przed którymi stoi społecze6stwo
polskie; lecz zakres i skala przedsi wzi ć z tym zwi zanych
w naszym kraju róMni si zasadniczo od rozwini tych krajów eu-
ropejskich. Trzeba bowiem zdawać sobie spraw z tego, Me Pol-
ska nie wyszła jeszcze z okresu społeczno-gos-podarczej trans-
formacji. Mimo upływu lat zmiany te nast puj wolno i właAci-
wie nie obj Å‚y jeszcze sfery ochrony zdrowia, edukacji, a takMe
przyjaznych człowiekowi ubezpiecze6 na wypadek nieszcz Acia i
staroAci. RównieM wymagania te dotycz gospodarki komunal-
nej, szeroko pojmowanych, róMnorodnych usług dla ludnoAci ze
szczególnym uwzgl dnieniem mieszka6ców wsi i małych miast.
Nie znalazły jeszcze właAciwego miejsca w rozwoju cywilizacyj-
nym naszego kraju post py techniki informatycznej i high-
technology. Wszystko to jest w trakcie tworzenia.
Cywilizacja moMe być rozumiana jako poziom rozwoju
społecze6stwa  w róMnym okresie historycznym  mierzony po-
ziomem jego kultury duchowej i materialnej. Z punktu
widzenia omawianej tematyki szczególnego znaczenia nabiera
cywilizacja naukowa i techniczna  jedna z podstawowych cech
cywilizacji jako całoAci. Jej głównym wyznacznikiem jest wielo-
rakie sprz Menie mi dzy nauk , technik i gospodark w proce-
sie rozwoju społecze6stwa. Czynnikiem sprawczym tego sprz -
Menia jest niew tpliwie współczeAnie pojmowanie zarz dzanie.
Analizuj c trendy rozwojowe współczesnej cywilizacji moMna
zaryzykować twierdzenie, Me nic nie zapowiada, aby obserwowa-
ny burzliwy rozwój nauki i technologii wpłyn ł łagodz co na ob-
serwowan w ostatnim ćwierćwieczu zachorowalnoAć na choro-
by cywilizacyjne. Jedne choroby ust puj (np. gruKlica)
a pojawiaj si nowe (np. AIDS).
9
Wydaje si wi c, Me z jednej strony mamy do czynienia z co-
raz bardziej cywilizowanym społecze6stwem i coraz lepiej wypo-
saMonym technicznie, ale coraz bardziej zagroMonym zdrowotnie
na skutek degradacji Arodowiska i coraz bardziej stresogennych
warunków Mycia.
Jest to nieuchronny i nieodwracalny rezultat rewolucji infor-
matycznej, która otwiera przed ludzkoAci na nowo  bramy raju ,
a jednoczeAnie zmusza do radykalnej zmiany obecnego mechani-
zmu społecznego produkcji i usług z ukierunkowaniem na: eduka-
cj , komunikacj i transport, ochron zdrowia.
Wzgl dne zacofanie Polski w tych trzech dziedzinach nie tyl-
ko nie ułatwia naszej sytuacji lecz j istotnie utrudnia. Powta-
rzaj cy si argument o specyfice Polski, która ze wzgl du na swe
zacofanie wobec Zachodu nie podlega tym samym co on prawi-
dłowoAciom naleMy odłoMyć do lamusa historii, jest to bowiem
rozumowanie bł dne. JeAli w otaczaj cym nas Awiecie dokonuj
si nowe istotne przeobraMenia innowacyjne na gruncie rewolu-
cji naukowej i technicznej, to Polska jako kraj europejski samo-
istnie w nich partycypuje. W Alad za tym id wszystkie konse-
kwencje tego procesu, o których mowa dalej, i w zwi zku z tym
musi si znaleKć juM teraz, bez odkładania na dalsz lub bliMsz
przyszłoAć, praktyczne rozwi zanie trzech problemów:
1. znalezienie rozs dnego odbiurokratyzowanego sposobu ad-
ministrowania działalnoAci gospodarcz oraz wykreowanie
nowego sposobu zarz dzania procesami społecznymi i poli-
tycznymi właAciwego dla ery informatycznej i warunków hi-
gh-technology;
2. przygotowanie ludzi w nowym systemie edukacyjnym, by po-
trafili sprostać nowym wyzwaniom cywilizacyjnym; trzeba
przy tym uwzgl dnić, Me wymagane standardy kształcenia
b dzie wyznaczać nie ideologia lecz osi gni ty juM poziom
cywilizacji Awiatowej i europejskiej. Istnieje potrzeba takiego
kształcenia, aby absolwenci polskich szkół Arednich
10
i wyMszych byli zdolni t cywilizacj rozwijać nie tylko
w kraju, ale i za granic , przyczyniaj c si w ten sposób do
post pu w skali globalnej;
3. stworzenie w miar spójnego, przystaj cego do innych kra-
jów europejskich, systemu ochrony zdrowia ludnoAci, oraz
ochrony coraz bardziej zagroMonego Arodowiska.
Wydaje si , Me moMna zaryzykować twierdzenie, iM w tych
zmianach innowacyjnych czynnikiem spinaj cym i integruj cym
jest człowiek, wi c edukacja i ochrona zdrowia s na tym etapie
rozwoju cywilizacyjnego Polski najwaMniejsze.
11
1
ð
12
e
Klasyk współczesnego zarz dzania, Peter Drucker twierdził,
Me współczesne społecze6stwa krajów zaawansowanych techno-
logicznie znajduj si na drodze od społecze6stwa kapitalistycz-
nego do postkapitalistycznego.
Istot dokonuj cej si transformacji stanowi, według uczo-
nego, zmiana rangi obowi zuj cych w społecze6stwie kapitali-
stycznym czynników produkcji i usług. Dotychczas twierdzono,
Me podstawowymi czynnikami produkcji s kapitał bankowy,
urz dzenia, surowce, ziemia, kapitał ludzki. Ostatnio twierdzi
si , Me czynnikami produkcji i usług s równieM informacja
i wiedza.
W społecze6stwie postkapitalistycznym na pierwszy plan wy-
suwa si szeroko rozumiana wiedza, która stanowi Kródło prze-
wagi konkurencyjnej. Przy tej okazji trzeba wyjaAnić, Me infor-
macje nie mog być utoMsamiane z wiedz , gdyM istnieje mi dzy
tymi poj ciami wyraKna róMnica.
Informacja jest strumieniem wiadomoAci, a wiedza jest wy-
tworem tego strumienia tkwi cym w przekonaniach i oczekiwa-
niach ludzi. Wiedza zapisana jest w dokumentach i ksi gach lub
tkwi w przekonaniach ludzkich. Dlatego moMe ona być sformali-
zowana lub spersonalizowana. Wiedza w takim uj ciu zwi zana
jest z ludzkim działaniem.
RóMnice mi dzy wiedz i informacj przedstawia tabela 1.
PodłoMem teorii organizacyjnego tworzenia wiedzy jest ak-
tywna i subiektywna natura wiedzy zawarta w przekonaniach
i oczekiwaniach ludzi, które tkwi w indywidualnych systemach
wartoAci. A wi c w szpitalu zaleMy ona głównie od personelu me-
dycznego wyMszego i Aredniego. Z pozyskiwanych infor-
13
Tabela 1. Ró nice mi dzy informacj a wiedz
INFORMACJA WIEDZA
Przetworzone dane Pozwala na podj cie działa6
Po prostu zawiera fakty UmoMliwia przewidywanie, przy-
padkowe skojarzenia lub podejmo-
wanie decyzji dotycz cych przy-
szłoAci
Jasna, rzeczowa, prosta, i uporz dko- M tna, niejasna, cz Aciowo nieupo-
wana rz dkowana
A
atwa do wyraMenia w formie pisemnej Intuicyjna, trudna do przekazania,
wyraMenia ustnego lub zilustrowa-
nia
Uzyskana z danych przez kondenso- Tkwi w powi zaniach, rozmowach,
wanie, poprawianie i wyliczanie intuicji wynikaj cej z doAwiadcze-
nia oraz ludzkiej umiej tnoAci
i inteligencji
Nie zaleMy od właAciciela Jest zaleMna od właAciciela, jego
wykształcenia, doAwiadczenia,
zdolnoAci analizy i syntezy
Radz sobie z ni dobrze systemy in- Wymaga kanałów nieformalnych
formatyczne
Podstawa zrozumienia duMych iloAci Podstawa inteligentnego podejmo-
danych wania decyzji, przewidywania, pro-
jektowania, planowania, diagnozo-
wania i intuicyjnego oceniania rze-
czywistoAci
Wynika z danych: sformalizowana Tworzona w umysłach ludzkich,
w bazach danych, ksi Mkach, instruk- przedmiot zespołowej wymiany
cjach, dokumentach informacji, wynika z doAwiadcze-
nia, sukcesów, pomyłek
ródło: Tiwana A.: Przewodnik po zarz dzaniu wiedz ; e-biznes i zastosowania CRM, PLACET,
Warszawa 2003, s. 64.
14
macji zatrudnieni w szpitalu lekarze, piel gniarki, pracuj cy ja-
ko profesorowie, ordynatorzy, siostry oddziałowe oraz członko-
wie kierownictwa szpitala mog tworzyć wiedz szpitala, jako
realn rzeczywistoAć, która kształtuje ich os dy, zachowania
i postawy. Wiedza ta pozwala na tworzenie misji i wizji celów
strategicznych i doraKnych swojego szpitala, które z kolei sty-
muluj zachowania całej organizacji a szczególnie motywuj
personel. [14]
W takim znaczeniu, jak opisano, wiedza to konglomerat in-
formacji, doAwiadcze6, i umiej tnoAci tworz cych podstaw do
oceny zjawisk i ich doskonalenia. Taka wiedza powinna być do-
st pna tam, gdzie wymagane jest wykreowanie stosownych dzia-
Å‚a6 diagnostycznych, terapeutycznych i gospodarczych oraz
podj cie właAciwych decyzji w wymaganym czasie. Wiedza jest
pot Mnym Kródłem przewagi konkurencyjnej. Kiedy nast puj
zmiany innowacyjne pojawiaj si nowe techniki diagnostyczne,
terapeutyczne, rehabilitacyjne, ale jednoczeAnie mnoM si kon-
kurenci na rynku usług. Sukces osi gaj te zakłady usług me-
dycznych, które szybciej i sprawniej tworz now wiedz . Nie
tylko tworz t now wiedz , ale potrafi j wykorzystać dla do-
skonalenia procesu leczenia, uzyskiwania satysfakcji pacjentów
oraz poprawy organizacji i ekonomiki szpitala.
Podstaw takich zmian stanowi nowa organizacja i ekono-
mia, high-technology procesów podstawowych i pomocniczych
oraz technologia informatyczna. aden szpital nie moMe ignoro-
wać tego kierunku rozwoju, poniewaM tylko te systemy stwarzaj
szans poprawy jakoAci Awiadczonych usług medycznych, a tak-
Me uzyskania przewagi konkurencyjnej daremnie poszukiwanej
w rozwi zaniach tradycyjnych. [5] [6]
15
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji kliknij tutaj.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora sklepu na którym można
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji. Zabronione są
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania siÄ™ jej
od-sprzedaży, zgodnie z regulaminem serwisu.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
internetowym Nexto.pl.