Odbiornik UKF FM
O
d
b
i
o
r
n
i
k
U
K
F
F
M
Odbiornik UKF FM
O
d
b
i
o
r
n
i
k
U
K
F
F
M
2469
2
4
6
9
2469
2
4
6
9
Do czego to służy?
Z korespondencji docierającej do redakcji
oraz sprzedaży kitów AVT wynika, że
odbiorniki UKF cieszą się nadal dużym po-
wodzeniem.
W ubiegłym roku, po wyłączeniu w kraju
nadajników w dolnym zakresie UKF FM Szczęśliwym zbiegiem okoliczności na kra- szawska firma MJM (dostępne także na
(65,5-74MHz), dało się zauważyć - także jowym rynku pojawiło się kilka fabrycznych Elektronicznej Giełdzie  Wolumen ).
wśród naszych Czytelników - większe zain- uniwersalnych głowic UKF na pasmo 87,5- Wyprowadzenia głowicy DT2200 pokazano
teresowanie odbiornikami oraz konwerterami 108MHz, przeznaczonych głównie do wy- na rysunku 2, a poniżej podano podstawowe
do pracy w górnym zakresie, czyli 88- miany w starych odbiornikach z dolnym za- parametry głowicy na podstawie danych ka-
108MHz. Jak wiemy, od 1 stycznia 2000 ro- kresem UKF. talogowych:
ku stacje pracują tylko w tym zakresie i co Właśnie z wykorzystaniem jednej z takich - zakres częstotliwości: 87,5-108MHz
prawda w okresie przejściowym pozostało głowic powstał poniżej opisany odbiornik - zakres napięcia przestrajania:
jeszcze kilka stacji OIRT, ale po przydziele- UKF. Oprócz gotowej głowicy DT2200F, nie 1,5ą0,1...8ą0,5V
niu im częstotliwości w zakresie CCIR, lada wymagającej strojenia, autor zastosował kil- - pasmo p.cz.: 10,7ą0,2MHz
chwila zapanuje zupełna cisza (chodzi tutaj ka typowych i łatwych do nabycia, tanich - impedancja wejściowa: 75W
głównie o Radio Maryja). podzespołów. Powstały w ten sposób prosty - impedancja wyjściowa: 300
W ofercie handlowej AVT było już wiele ki- odbiornik monofoniczny UKF charakteryzu- - napięcie zasilania 8,2V ą10%
tów odbiorników UKF, ale większość z nich je się zupełnie przyzwoitymi i powtarzalny- - maksymalny pobór prądu: 20mA
wymagała nawijania cewek i strojenia głowi- mi parametrami. - wzmocnienie napięciowe: 31ą6dB
cy UKF. Choć operacja taka nie jest zbyt - szerokość pasma p.cz.: 300-700kHz
trudna dla osób mających nieco doświadcze- Jak to działa? - napięcie wyjściowe generatora: 100mV
nia z układami w.cz. oraz dysponującymi Schemat blokowy odbiornika UKF pokaza- - zakres działania ARW: -20dB (5-0V)
choćby minimalnym zestawem przyrządów no na rysunku 1. Jak już wspomniano, w Schemat elektryczny opisywanego odbiorni-
pomiarowych o częstotliwości pracy około układzie wykorzystano gotową głowicę ka UKF pokazano na rysunku 3.
100MHz, to jednak dla wielu elektroników DT2200 Electronic. Jest to uniwersalna Do zasilania głowicy oraz przestrajania
cewki są elementami odstraszającymi i za głowica FM CCIR przystosowana do diody pojemnościowej poprzez potencjo-
wszelką cenę są omijane poprzez stosowanie odbiorników strojonych napięciowo za po- metr P1 wykorzystano dodatkowy stabili-
np. gotowych modułów w.cz. średnictwem potencjometru. Urządzenie zator scalony 7808 o napięciu wyjściowym
można stosować również w odbiornikach z 8V.
syntezą częstotliwo- Pozostałe układy odbiornika, tzn. wzmacnia-
ści z napięciem stro- cze pośredniej częstotliwości oraz małej czę-
jenia 2-25V. Głowi- stotliwości, są zasilane wejściowym napię-
ca jest wykonana w ciem 12V z zasilacza stabilizowanego bądz

technice SMD i jest akumulatora.
wyposażona we Wyjściowy sygnał p.cz., poprzez trójkoń-
wzmacniacz w.cz. cówkowy filtr ceramiczny F1 (FCM 10,7),
oraz mieszacz na jest podany na wejście wzmacniacza p.cz.
dwubramkowym FM z detektorem koincydencyjnym zrealizo-
tranzystorze MO- wanym na układzie scalonym TBA120U (od-
Rys. 1 Schemat blokowy SFET. Oczywiście oprócz tego zawiera ona powiednik CEMI UL1244N). Zawiera on
generator strojony diodą pojemnościową z szerokopasmowe wzmacniacze różnicowe i
Rys. 2 Wyprowadzenia wyprowadzonym sygnałem w.cz., który jest demodulator FM (łącznie z filtrem LC). Przy
potrzebny w syntezerze do pracy w pętli napięciu zasilania 12V wzmocnienie napię-
PLL, a także do pomiaru częstotliwości. W ciowe układu wynosi około 68dB, próg ogra-
naszym przypadku wyjście to nie będzie na niczania amplitudy 70mV, zaś maksymalne
razie wykorzystane, ale być może kiedyś napięcie wyjściowe m.cz. dochodzi do 0,7V
pojawi się także kit AVT zawierający synte- (wg danych katalogowych). W obwodzie
zę ze sterownikiem i wyświetlaczem cyfro- detektora można zastosować gotowy filtr
wym. Układy takie produkuje m.in. war- 7x7 typu 205, który zawiera wewnątrz
Elektronika dla Wszystkich
92
kondensator i jest zestrojony na częstotli- ograniczającymi od strony masy oraz  + za- stać obudowę po uszkodzonym radioodbior-
wość 10,7MHz. silania (na początek można wykorzystać po- niku fabrycznym. Szczególnie ciekawie bę-
Wyjściowy sygnał m.cz. poprzez potencjo- tencjometry montażowe, które pozwolą na dą się tutaj prezentowały odbiorniki lampo-
metr siły głosu jest podany na wzmacniacz doświadczalne ograniczenie potrzebnego za- we w stylu retro, w których można wykorzy-
końcowy m.cz. TBA820M i dalej na głośnik kresu przestrajania odbiornika). stać uzwojenia żarzenia do zasilania naszego
dynamiczny. Wzmacniacz ten (odpowiednik Jako anteny można użyć kawałka drutu oko- układu (np. w układzie podwajacza napię-
UL1482M) charakteryzuje się dużym ło 0,5m, a najlepiej antenę teleskopową z cia), oryginalne potencjometry oraz istnieją-
wzmocnieniem napięciowym dochodzącym górnego zakresu UKF. cy głośnik, który - dzięki znacznym wymia-
do 75dB i maksymalną mocą 2W (na 8W W przypadku przesterowania układu głowi- rom oraz odpowiedniemu zamocowaniu -
przy zasilaniu 12V). cy, np. przez lokalną stację UKF, można ponownie będzie spisywał się znakomicie.
spróbować ograniczyć wzmocnienie głowicy
Rys. 3 Schemat ideowy Andrzej Janeczek
Wykaz
elementów
R1, R2, R5 . . . . . . . . .4,7kW
R
1
,
R
2
,
R
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
,
7
k
R3 . . . . . . . . . . . . . . .330W
R
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
3
0
R4 . . . . . . . . . . . . . . .100W
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
R6 . . . . . . . . . . . . . . .24kW
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
4
k
R7, R8 . . . . . . . . . . . . .56W
R
7
,
R
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
5
6
R9 . . . . . . . . . . . . . . . .1W
R
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
P1 . .10...100kW/A obrotowy
P
1
.
.
1
0
.
.
.
1
0
0
k
/
A
o
b
r
o
t
o
w
y
P2 . .10...100kW/B obrotowy
P
2
.
.
1
0
.
.
.
1
0
0
k
/
B
o
b
r
o
t
o
w
y
C1, C13 . . . . . . . . . . .220nF
C
1
,
C
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
n
F
C2, C3, C6 . . . . . . . . . 22nF
C
2
,
C
3
,
C
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
n
F
C4, C7, C8, C9, C11 . . . . . .
C
4
,
C
7
,
C
8
,
C
9
,
C
1
1
.
.
.
.
.
.
100mF/16V
1
0
0
F
/
1
6
V
C5 . . . . . . . . . . . .1mF/16V
C
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
F
/
1
6
V
C10 . . . . . . . . . . . . . .220pF
C
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
p
F
C12 . . . . . . . . . .220mF/16V
C
1
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
F
/
1
6
V
C14 180pF (tylko dla filtru
C
1
4
1
8
0
p
F
(
t
y
l
k
o
d
l
a
f
i
l
t
r
u
204)
2
0
4
)
F1 . . . . . . . . . . . .FCM 10,7
F
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
F
C
M
1
0
,
7
F2 . . . . . . . . . . . .204 (205)
F
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
0
4
(
2
0
5
)
U1 . . . . . . .głowica DT2200F
U
1
.
.
.
.
.
.
.
g
ł
o
w
i
c
a
D
T
2
2
0
0
F
U2 . . . . .TBA 120U (UL1244)
U
2
.
.
.
.
.
T
B
A
1
2
0
U
(
U
L
1
2
4
4
)
U3 . . . . .TBA 820M (UL1482)
U
3
.
.
.
.
.
T
B
A
8
2
0
M
(
U
L
1
4
8
2
)
U4 . . . . . . . . . . . . . . .7808
U
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
8
0
8
G . . . . .głośnik 8-16W/0,5W
G
.
.
.
.
.
g
ł
o
ś
n
i
k
8
1
6
/
0
,
5
W
Komplet podzespołów
z płytką jest dostępny
w sieci handlowej AVT
jako kit szkolny
AVT- 2469
korygując dzielnik rezy-
Montaż i uruchomienie storowy w obwodzie ARW
Układ odbiornika można zmontować na płyt- (np. zmniejszając wartość rezystora R2).
ce drukowanej pokazanej na rysunku 4. Na W przypadku zasilania odbiornika napię-
płytce znajdują się od razu otwory do wsta- ciem 9V czy baterią 6F22 należy zrezy-
wienia głowicy UKF. gnować ze stabilizatora U4, a w jego skraj-
Odbiornik zmontowany ze sprawnych ele- ne otwory wstawić diodę krzemową (do-
mentów jest w zasadzie gotowy do pracy. wolną, katodą w stronę głowicy).
Gdyby jednak zdarzyło się, że natrafimy na Również w przypadku braku filtru cera-
rozstrojone obwody p.cz., to można je łatwo micznego F1 można w jego skrajne otwo-
skorygować poprzez pokręcenie rdzeni p.cz. ry wstawić kondensator o wartości 1nF.
w filtrze 7x7 i ew. w głowicy na maksymal- Przy użyciu łatwo dostępnego filtru 204
ną siłę głosu, przy której nie wystąpią zauwa- należy zastosować zewnętrzny kondensa-
żalne zniekształcenia. tor C14 - 180pF (przy 205 pozostawić
W skrajnych położeniach potencjometru wolne otwory w miejscu kondensatora).
strojenia powinniśmy uzyskać pokrycie z za- Cały układ odbiornika łącznie z zasila-
pasem całego zakresu CCIR (87-108MHz). czem i głośnikiem można zamontować do
Oczywiście najlepiej będzie zastosować po- fabrycznej obudowy plastikowej z dostęp-
tencjometr wieloobrotowy z rezystorami nego typoszeregu. Można także wykorzy-
Elektronika dla Wszystkich
93