96. Na czym polega polemika Fredry z ideaÂÅ‚ami rornantyzmu, zawarta w "ÅÅ‚lubach panieÃÄ…skich"?

Autor misternie wÂÅ‚ÂÄ…czyÂÅ‚ w komediê polemikê z romantycznymi koncepcjami. Przejawia siê owa dyskusja w:

* uksztaÂÅ‚towaniu gÂłównych postaci,

* wÂÅ‚asnej "antyromantycznej" definicji miÂÅ‚oÅ“ci.



Zacznijmy od postaci. Rok 1834 to chwila, w której czytelnik znaÂÅ‚ juÂż "Dziady" Mickiewicza, "Kordiana" SÂÅ‚owackiego, nie mówiÂÄ…c o Werterze Goethego. W Dziadach postaÃÅš nieszczêœliwego kochanka uosabiaÂÅ‚ Gustaw. W ÅÅ‚lubach panieÃÄ…skich spotykamy Gucia! Co za perfidna aluzja! Zdrobnienie to oÅ“miesza romantycznego nieszczêœnika. ÂÅ»e Gustaw mógÂÅ‚ cierpieÃÅš do granic obÂłêdu, popeÂÅ‚niÃÅš samobójstwo z miÂÅ‚oÅ“ci to zrozumiaÂÅ‚e, lecz czy mógÂÅ‚by uczyniÃÅš to ktoÅ“ o imieniu Gucio? Charakter gÂłównego amanta takÂże jest odmienny: trzpiot, zdobywca serc, inteligentny rozrabiaka, który osiÂÄ…ga to co sobie umyÅ“liÂÅ‚ - to parodia nieszczêœliwca i raz tylko zakochanego bohatera romantycznego. Albin - jest to bohater romantyczny. Cierpi i pÂÅ‚acze jak Werter. Klara odrzuca jego afekty i najwyraŸniej go lekcewaÂży - przeÂżywa zatem Albin cierpienia Gustawa i Kordiana, wspomina o samobójstwie, umie bardzo wymownie przedstawiÃÅš stan swojej duszy... Lecz... kiedy tylko Albin pojawia siê na scenie, wita go gromki Å“miech widzów. Dlaczego? Bo Fredro uczyniÂÅ‚ z Albina karykaturê bohatera romantycznego - to typ czÂÅ‚owieka jêczÂÄ…cego, miêkkiego, pÂÅ‚aczliwego i nader gadatliwego. Gdy Gucio kaÂże mu milczeÃÅš, pozostajÂÄ… mu jeszcze wzdychania. Albin - zbiór cech bohatera romantycznego "niszczy" swój szlachetny prototyp przez oÅ“mieszenie. Klara i Aniela - dwie zupeÂÅ‚nie róÂżne osobowoÅ“ci, obie sÂÄ… dowodem na to, Âże róÂżne mogÂÄ… byÃÅš obiekty mêskich afektów. Aniela bliÂższa jest typowi romantycznej heroiny, lecz ukochana Albina to zupeÂÅ‚ne przeciwstawienie Lotty, Laury, czy wybranki mickiewiczowskiego Gustawa. Nie jest cicha, sÂÅ‚odka, poddana woli starszych i nieszczêœliwa. Jest bÂÅ‚yskotliwa, inteligentna, zbuntowana a nawet zÂÅ‚oÅ“liwa. Klara pragnie sterowaÃÅš swoim Âżyciem, jest postaciÂÄ… aktywnÂÄ…, a tego dotÂÄ…d w romantycznych zwiÂÄ…zkach nie bywaÂÅ‚o...

Detinicja miÂÅ‚oÅ“ci, jakÂÄ… prezentuje Fredro jest rzeczywiÅ“cie "antyromantyczna". Przypomnijmy dzieje romantycznych kochanków. Zwykle niewiele widzieliÅ“my o poczÂÄ…tkach uczuÃÅš Gustawa czy Kordiana. MoÂżna siê byÂÅ‚o domyÅ“liÃÅš, Âże to miÂÅ‚oÅ“ÃÅš nagÂÅ‚a, od pierwszego wejrzenia, peÂÅ‚na "bólu" i wyznaÃÄ… miÂÅ‚oÅ“ÃÅš pierwsza i jedyna. Niestety - przeszkody, np. w postaci nierównoÅ“ci spoÂÅ‚ecznej nie pozwalaÂÅ‚y na szezêœliwe speÂÅ‚nienie zwiÂÄ…zku. Pannê wydawano za mÂÄ…Âż, a kochanek cierpiaÂÅ‚ srodze, do granic obÂłêdu i do próby samobójezej Å“mierci. Fredro ujmuje sprawê inaczej, w jego komedii uczucie nie spada z ksiêÂżyca, lecz stopniowo siê rozwija, obserwujemy caÂÅ‚y przebieg procesu. MiÂÅ‚oÅ“ÃÅš Fredryjest radosna i zwyciêska. Gucio walczy o swoje uczucie - miÂÅ‚oÅ“ÃÅš potrzebuje czynu, a nie pÂÅ‚aczliwych wywodów Albina. I koÃÄ…ezy siê maÂÅ‚ÂżeÃÄ…stwem, bo tylko szczêœliwe uczucie ma sens. ZauwaÂżmy, Âże koncepcja Fredry nie zaprzecza istnieniu cierpienia i innych sposobów odczuwania. Komediopisarz przeciwstawia siê tylko nienaturalnej, tragicznej wizji uczucia, której symbólem sÂÄ… ÂÅ‚zy a efektem Å“mierÃÅš, ukazuje ezym miÂÅ‚oÅ“ÃÅš byÃÅš powinna: dziaÂÅ‚aniem w sprawie wÂÅ‚asnego Âżycia i szczêœciem czÂÅ‚owieka.