Radiofonia i telewizja cyfrowa w pa
ś
mie VHF (zakres cz
ę
stotliwo
ś
ci 174 - 230 MHz)
W zwi
ą
zku z uruchomieniem procesu przej
ś
cia z telewizji analogowej na cyfrow
ą
w systemie
DVB-T i trwaj
ą
cymi testowymi emisjami programów radiofonicznych w systemie T-DAB+/T-
DMB, oraz rosn
ą
cym zainteresowaniem rozpocz
ę
ciem cyfryzacji radiofonii w Polsce ze
strony nadawców emituj
ą
cych programy radiofoniczne w sposób analogowy w pa
ś
mie UKF
(87,5-108,0 MHz), bior
ą
c pod uwag
ę
wyniki konsultacji
odno
ś
nie mo
ż
liwo
ś
ci wdro
ż
enia
radiofonii cyfrowej przy u
ż
yciu cz
ę
stotliwo
ś
ci z pasma L, Prezes UKE pragnie przedło
ż
y
ć
do
konsultacji propozycj
ę
wykorzystania dla potrzeb naziemnej radiofonii i telewizji cyfrowej
zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230 MHz (tzw. III zakres TV) w pa
ś
mie VHF.
1. Uwarunkowania krajowe wykorzystania zakresu 174 - 230 MHz.
Zgodnie z Krajow
ą
Tablic
ą
Przeznacze
ń
Cz
ę
stotliwo
ś
ci (stanowi
ą
cej zał
ą
cznik do
Rozporz
ą
dzenia Rady Ministrów z dnia 29 czerwca 2005 r. w sprawie Krajowej Tablicy
Przeznacze
ń
Cz
ę
stotliwo
ś
ci – Dz. U. Nr 134 Poz. 1127, z 2006 r. Nr 246, poz. 1792, z 2008
r. Nr 97, poz. 629 oraz z 2009 r. Nr 132, poz. 1086)
,
zakres cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230 MHz jest
przeznaczony dla słu
ż
by radiodyfuzyjnej, jako słu
ż
by pierwszej wa
ż
no
ś
ci. U
ż
ytkowanie
zakresu jest okre
ś
lone jako cywilne. Przy czym,, ostatnie 5 MHz tego zakresu (225-230
MHz) jest ponadto przeznaczone dla słu
ż
by stałej i słu
ż
by ruchomej jako słu
ż
b drugiej
wa
ż
no
ś
ci do wykorzystania przez u
ż
ytkowników rz
ą
dowych (wojskowych). Rozwa
ż
any
zakres cz
ę
stotliwo
ś
ci nie jest na razie obj
ę
ty planem zagospodarowania cz
ę
stotliwo
ś
ci.
W Polsce III zakres TV jest od wielu lat zdominowany przez naziemn
ą
telewizj
ę
analogow
ą
.
Tak zwany III zakres TV (174-230 MHz) jest wykorzystywany przez 77 stacji nadawczych (19
z moc
ą
ERP równ
ą
b
ą
d
ź
wi
ę
ksz
ą
od 1 kW), które w wi
ę
kszo
ś
ci transmituj
ą
program TVP1
(por. Zał
ą
cznik nr 1).
2. Uwarunkowania mi
ę
dzynarodowe wykorzystania zakresu 174 - 230 MHz.
Zgodnie
z
Regulaminem
Radiokomunikacyjnym
Mi
ę
dzynarodowego
Zwi
ą
zku
Telekomunikacyjnego (Radio Regulations ITU – edition 2008) omawiany zakres
cz
ę
stotliwo
ś
ci jest w tzw. Regionie 1 (Europa, Afryka, kraje
Ś
rodkowego Wschodu, kraje
dawnego Zwi
ą
zku Radzieckiego i Mongolia) przeznaczony dla słu
ż
by radiodyfuzyjnej, jako
słu
ż
by pierwszej wa
ż
no
ś
ci, ponadto ostatnie 7 MHz tego zakresu (223-230 MHz) jest
dodatkowo przeznaczone dla słu
ż
by stałej i słu
ż
by ruchomej jako słu
ż
b drugiej wa
ż
no
ś
ci.
Europejska Tablica Przeznacze
ń
i Zastosowa
ń
Cz
ę
stotliwo
ś
ci (Raport 25 ERC) równie
ż
lokuje radiodyfuzj
ę
jako słu
ż
b
ę
pierwszej wa
ż
no
ś
ci w całym omawianym zakresie, lecz nieco
odmiennie ni
ż
w RR odnosi si
ę
do słu
ż
by ruchomej l
ą
dowej. Szczegółowy podział tego
zakresu przedstawia poni
ż
sza tabela.
Tabela 1. Przeznaczenie zakresu 174-230 MHz wg Europejskiej Tablicy Przeznacze
ń
i Zastosowa
ń
Cz
ę
stotliwo
ś
ci (literami du
ż
ymi oznaczono słu
ż
by pierwszej a małymi drugiej wa
ż
no
ś
ci).
Zakres
cz
ę
stotliwo
ś
ci
[MHz]
Przeznaczenie
Wykorzystanie
Porozumienia
Mikrofony bezprzewodowe i urz
ą
dzenia
wspomagaj
ą
ce słyszenie (ALD)
RUCHOMA L
Ą
DOWA
Aparaty słuchowe i inna pomoc dla
osób niedosłysz
ą
cych i niesłysz
ą
cych
Rozsiewcza TV analogowa i DVB-T
GE06
174-216
RADIODYFUZJA
T-DAB
WI95revCO07
Rozsiewcza TV analogowa i DVB-T
GE06
216-225
RADIODYFUZJA
T-DAB
WI95revCO07
Rozsiewcza TV analogowa i DVB-T
GE06
RADIODYFUZJA
T-DAB
WI95revCO07
225-230
Stała, ruchoma
Systemy wojskowe
GE-06 – Porozumienie Regionalne Genewa 2006
WI95revCO07 – Specjalne Porozumienie Wiesbaden 1995 (skorygowane na konferencji Konstan
Ń
a 2007)
2
Zasady planowania cz
ę
stotliwo
ś
ci i sieci stacji nadawczych w omawianym zakresie
cz
ę
stotliwo
ś
ci były na przełomie kilkudziesi
ę
ciu lat przedmiotem kilku regionalnych
i specjalnych porozumie
ń
mi
ę
dzynarodowych: Sztokholm 1961 (ST61 - w odniesieniu do
naziemnej telewizji analogowej), Wiesbaden 1995 (WI95 - w odniesieniu do naziemnej
radiofonii cyfrowej w systemie T-DAB), Chester 1997 (CH97 - w odniesieniu do naziemnej
telewizji cyfrowej w systemie DVB-T) i Genewa 2006 (GE06 – w odniesieniu do naziemnej
radiofonii cyfrowej T-DAB i telewizji cyfrowej DVB-T).
Jak ju
ż
wspomniano, w 1995 r. odbyła si
ę
konferencja mi
ę
dzynarodowa, która zaowocowała
Specjalnym Porozumieniem Wiesbaden 1995 (skorygowanym pó
ź
niej na konferencji
Konstan
Ń
a 2007 – WI95revCO07). W ramach Porozumienia WI95 ustalono plan rozdziału
cz
ę
stotliwo
ś
ci dla sieci T-DAB innymi tym równie
ż
dla zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230 MHz
(tzw. III zakres TV) w pa
ś
mie VHF. Dokonano ponadto podziału tego podpasma na 32 bloki
cz
ę
stotliwo
ś
ciowe w sposób pokazany na rys. 1, i rozdzielenia zasobów pomi
ę
dzy
poszczególne administracje. Dla radiofonii T-DAB wyznaczono bloki cz
ę
stotliwo
ś
ciowe
powstałe z podziału kanału telewizyjnego o szeroko
ś
ci 7 MHz na cztery cz
ęś
ci,
z zachowaniem dodatkowo stosownych odst
ę
pów ochronnych pomi
ę
dzy poszczególnymi
blokami. Na kra
ń
cach zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230 MHz szeroko
ść
tego odst
ę
pu wynosi
160 kHz, a pomi
ę
dzy poszczególnymi blokami warto
ść
owego przedziału to 176 kHz.
Wyjatek stanowi sytuacja, gdy odst
ę
p ochronny obejmuje cz
ę
stotliwo
ś
ci graniczne siedmio-
megahercowych kanałów TV, wówczas jego szeroko
ść
wynosi odpowiednio 320 lub
336 kHz.
W 2006 roku, w wyniku Regionalnej Konferencji Radiokomunikacyjnej ITU (RRC-06)
podpisano Porozumienie oraz ustalono Plan (GE06) - plan rozdysponowania cz
ę
stotliwo
ś
ci -
mi
ę
dzy innymi w zakresie 174-230 MHz - dla potrzeb naziemnej radiofonii (T-DAB) i telewizji
cyfrowej (DVB-T) obejmuj
ą
cy obszar Europy, Afryki, krajów byłego Zwi
ą
zku Radzieckiego
oraz Iranu. Porozumienie oraz Plan GE06 zast
ą
piły wszystkie poprzednie porozumienia
i plany cz
ę
stotliwo
ś
ciowe dotycz
ą
ce radiodyfuzji cyfrowej w zakresie cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230
MHz.
W Porozumieniu GE06 zachowano sposób aran
ż
acji bloków cz
ę
stotliwo
ś
ciowych dla T-DAB
przyj
ę
ty w Porozumieniu WI95, opieraj
ą
c je na podziale kanału TV o szeroko
ś
ci 7 MHz.
Taki wła
ś
nie wzajemny układ kanałów TV i bloków cz
ę
stotliwo
ś
ci przewidziany na potrzeby
radiofonii i telewizji cyfrowej w omawianym zakresie cz
ę
stotliwo
ś
ci powoduje du
ż
o wi
ę
ksze
prawdopodobie
ń
stwo
kolizji
z
telewizj
ą
analogow
ą
wówczas,
gdy
działa
ona
z wykorzystaniem kanałów TV o szeroko
ś
ci 8 MHz. Z tak
ą
sytuacj
ą
mamy do czynienia
w Polsce. Dotyczy to wykorzystania głównie tych bloków cz
ę
stotliwo
ś
ci (6A, 7B, 8B, 9C, 10C
i 11D), które zachodz
ą
na dwa o
ś
mio-megahercowe kanały TV. Oznacza to,
ż
e
implementacja sieci stacji nadawczych w celu rozpowszechniania programów radiowych
i telewizyjnych w sposób cyfrowy w omawianym zakresie b
ę
dzie bardzo trudna do czasu
całkowitego wył
ą
czenia telewizji analogowej.
Zapisy Porozumienia GE06 pozwalaj
ą
w sposób elastyczny implementowa
ć
sieci stacji
nadawczych zgodnie z Planem GE06 w zakresie 174-230 MHz. Wynika to z faktu
zastosowania dwóch wa
ż
nych koncepcji:
-
tworzenia planu cz
ę
stotliwo
ś
ciowego w oparciu o obszary wykorzystania/rezerwacji
cz
ę
stotliwo
ś
ci (allotments), dzi
ę
ki czemu budowniczy sieci uzyskuj
ą
du
ż
y stopie
ń
swobody w sposobie jej realizacji (buduj
ą
c jedn
ą
lub kilka lub nawet kilkadziesi
ą
t stacji
w ramach sieci jednocz
ę
stotliwo
ś
ciowej - SFN) maj
ą
c na uwadze konieczno
ść
uzyskania
stosownych poziomów sygnałów u
ż
ytecznych dla zało
ż
onego trybu odbioru programów
(stacjonarnego, przeno
ś
nego lub ruchomego) przy jednoczesnym spełnieniu wymaga
ń
odno
ś
nie dopuszczalnych poziomów zakłóce
ń
,
-
okre
ś
lenia tzw. dopuszczalnej maski (obwiedni) widmowej dla emisji DVB-T i T-DAB,
która nie mo
ż
e zosta
ć
przekroczona podczas transmisji sygnałów, co pozwala na
3
swobod
ę
we wra
ż
aniu usług radiodyfuzyjnych i multimedialnych tak
ż
e z u
ż
yciem innych
systemów, przy jednoczesnym zachowaniu zasad planowania jak dla DVB-T i T-DAB.
Rys.1 Podział zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230 MHz na 8 kanałów TV (5-12/7 MHz) dla DVB-T oraz na 32 bloki
cz
ę
stotliwo
ś
ciowe dla T-DAB (od 5A do 12D) o szeroko
ś
ci 1,536 MHz oddzielonych od siebie tzw. odst
ę
pem
ochronnym o szeroko
ś
ciach: 160 kHz, 176 kHz, 320 kHz i 336 kHz, w odniesieniu do tradycyjnego podziału na 7
kanałów TV (6-12/8MHz) dla telewizji analogowej.
4
Na mocy wspomnianego Porozumienia GE-06 Polska uzyskała, podobnie jak inne kraje,
zasoby cz
ę
stotliwo
ś
ci pozwalaj
ą
ce na budow
ę
trzech sieci T-DAB i jednej sieci DVB-T
o zasi
ę
gu ogólnokrajowym.
Rys.2 . Mapki kanałowe dla obszarów wykorzystania cz
ę
stotliwo
ś
ci DVB-T i T-DAB zgodnie z Planem GE06.
Tabela 1. Przyporz
ą
dkowanie bloków cz
ę
stotliwo
ś
ciowych i kanałów TV z zakresu 174- 230 MHz do
poszczególnych obszarów wykorzystania cz
ę
stotliwo
ś
ci (allotments) zgodnie z Planem GE06.
No Obszar
D-1
D-2
D-3
T-8
1
BIALYSTOK
5B
5C
5D
8
2
BYDGOSZCZ
11C
11A 10A
8
3
GDANSK
10D
5D
5B
6
4
GIZYCKO
6D
6C
6B
7
5
KALISZ
11B
10B
x
7
6
KALISZ - N
x
x
6D
x
7
KALISZ - S
x
x
12D
x
5
No Obszar
D-1
D-2
D-3
T-8
8
KATOWICE
x
11A
5B
6
9
KATOWICE – KRAKOW
10A
x
x
x
10 KIELCE
11C
10D
5D
8
11 KOSZALIN
12D
10B
5C
7
12 KRAKOW
x
11B 10B
7
13
KRAKOW - E 12D
x
x
x
14 LODZ
5C
x
x
9
15
LODZ - N
x
5B
10C
x
16
LODZ - S
x
11D 12C
x
17 LUBLIN
10B
10C 11B
12
18 OLSZTYN
10C
10B 11B
9
19 OPOLE
11C
10C
5D
8
20 PLOCK
10D
11D
6A
12
21 POZNAN
12A
11D 10C
9
22 RZESZOW
11A
10A
x
6
23
RZESZOW - N
x
x
11D
x
24
RZESZOW - S
x
x
12A
x
25 SIEDLCE
11C
11A 10A
9
26 SZCZECIN
11A
10A 12B
6
27 WARSZAWA
6B
6C
6D
7
28 WROCLAW
12B
5B
10A
6
29 ZIELONA GORA
12C
11C 10D
8
Całkowite wykorzystanie zasobów cz
ę
stotliwo
ś
ci przyznanych Polsce w ramach Planu GE06
b
ę
dzie mo
ż
liwe po wył
ą
czeniu telewizji analogowej w Polsce i krajach o
ś
ciennych.
Na konferencji RRC-06 dat
ę
ko
ń
ca ochrony przed szkodliwymi zakłóceniami odbioru
sygnałów emitowanych w technologii analogowej przez naziemne stacje TV ustalono na
dzie
ń
16 czerwca 2015 r. Z kolei w przyj
ę
tym przez Rad
ę
Ministrów w dniu 4 czerwca 2010 r.
Planie wdra
ż
ania telewizji cyfrowej w Polsce dat
ę
całkowitego wył
ą
czenia telewizji
analogowej w Polsce okre
ś
lono na dzie
ń
31 lipca 2013 r. Komisja Europejska rekomenduje
wszystkim krajom członkowskim, wył
ą
czenie analogowych emisji TV nast
ą
piło do ko
ń
ca
2011 r.
3. Zagospodarowanie zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci 174 - 230 MHz po wył
ą
czeniu telewizji
analogowej w Polsce.
Poniewa
ż
dost
ę
pna telewizyjna oferta programowa, rozpowszechniana obecnie w sposób
rozsiewczy naziemny za pomoc
ą
technologii analogowej, zostanie odtworzona przy
zastosowaniu technologii cyfrowej na cz
ę
stotliwo
ś
ciach z zakresu 470-790 MHz, nale
ż
y
zauwa
ż
y
ć
,
ż
e rozwa
ż
ania odno
ś
nie docelowego przeznaczenia zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-
230 MHz odnosz
ą
si
ę
de facto do problemu zagospodarowania dywidendy cyfrowej.
Maj
ą
c na wzgl
ę
dzie fakt, i
ż
Porozumienie GE06 jest podstaw
ą
harmonizacji zakresu 174-
230 MHz dla cyfrowej radiodyfuzji, co sprzyja tworzeniu globalnego rynku usług i sprz
ę
tu
w tym zakresie, Prezes UKE nie przewiduje wykorzystania tego zakresu dla
ś
wiadczenia
usług innych ni
ż
radiofoniczne i audiowizualne usługi medialne.
Bior
ą
c pod uwag
ę
wspomniany na wst
ę
pie sposób aran
ż
acji kanałów TV i bloków
cz
ę
stotliwo
ś
ciowych dla radiodyfuzji cyfrowej w omawianym zakresie cz
ę
stotliwo
ś
ci zgodnie
zapisami Porozumienia GE06 a tak
ż
e fakt,
ż
e obszary wykorzystania cz
ę
stotliwo
ś
ci zarówno
dla DVB-T jak i T-DAB zostały zapisane w Planie GE06 dla trybu odbioru przeno
ś
nego
i w ruchu, istnieje mo
ż
liwo
ść
zamiany, z pewnymi ograniczeniami, warstwy/sieci DVB-T na
cztery warstwy/sieci T-DAB. Mo
ż
liwe s
ą
zatem dwa scenariusze rozdysponowania zasobów
z omawianego zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci:
6
-
przeznaczenie tych zasobów na potrzeby trzech ogólnokrajowych sieci T-DAB (T-DAB+ lub
T-DMB) i jednej ogólnopolskiej sieci DVB-T (ew. DVB-T2), lub
-
przeznaczenie tych zasobów na potrzeby siedmiu sieci T-DAB (T-DAB+ lub T-DMB).
Niezb
ę
dne jest wi
ę
c podj
ę
cie decyzji, jak
ą
cz
ęść
zasobów cz
ę
stotliwo
ś
ci w zakresie
174-230 MHz, po wył
ą
czeniu telewizji analogowej, przeznaczy
ć
na potrzeby naziemnej
radiofonii cyfrowej, a jak
ą
na inne cele.
Pytanie nr 1: Czy istnieje potrzeba zamiany jedynego ogólnokrajowego pokrycia DVB-
T w zakresie 174-230 MHz na cztery ogólnopolskie pokrycia T-DAB?
Analizuj
ą
c powy
ż
sz
ą
decyzj
ę
z punktu widzenia rynku naziemnej cyfrowej telewizji nale
ż
y
ustali
ć
, czy pozbawienie tego rynku jednego multipleksu ogólnopolskiego nie ograniczy
nazbyt dost
ę
pu widzów do szerokiej oferty programowej lub nie zaw
ę
zi dost
ę
pu do lepszej
jako
ś
ci obrazu i d
ź
wi
ę
ku (HD, 3D). Ponadto uruchomienie nadawania programów TV
w ramach dodatkowego multipleksu przyczyni si
ę
do wzrostu konkurencji na rynku telewizji
naziemnej oraz pomi
ę
dzy platform
ą
naziemn
ą
a platformami satelitarnymi i kablowymi, co
powinno by
ć
korzystne dla klientów wszystkich tych platform.
Ewentualne wprowadzenie płatnej naziemnej telewizji cyfrowej w ramach dwóch ostatnich
multipleksów na cz
ę
stotliwo
ś
ciach z zakresu 470-790 MHz, mogłoby zostac rozszerzone
równie
ż
na multipleks na cz
ę
stotliwo
ś
ciach w zakresie 174-230 MHz. Gdyby rezerwacj
ę
cz
ę
stotliwo
ś
ci na wspomniane trzy multipleksy uzyskał jeden podmiot, miałby on mo
ż
liwo
ść
pakietyzacji oferty i skutecznej konkurencji z płatnymi platformami satelitarnymi i kablowymi.
Kolejnym sposobem na zagospodarowanie cz
ę
stotliwo
ś
ci z III zakresu TV, przeznaczonych
wst
ę
pnie dla DVB-T, jest mo
ż
liwo
ść
testowania a potem wdra
ż
ania nowych technologii
z dziedziny radiodyfuzji, np. systemu DVB-T2 lub innych systemów multimedialnych.
Z drugiej strony argumentem za pozbawieniem systemów telewizyjnych dost
ę
pu do zakresu
cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230 MHz, który pojawiał si
ę
podczas prac nad rozporz
ą
dzeniem Ministra
Infrastruktury w sprawie wymaga
ń
technicznych i eksploatacyjnych dla urz
ą
dze
ń
konsumenckich słu
żą
cych do odbioru cyfrowych naziemnych transmisji telewizyjnych, było
obni
ż
enie cen set-top-box’ów dedykowanych na polski rynek, w wyniku uproszczenia ich
konstrukcji spowodowanego brakiem konieczno
ś
ci instalowania dodatkowych modułów
obsługuj
ą
cych sygnały w pa
ś
mie VHF.
Przechodz
ą
c do analizy potrzeb rynku radiowego wobec koncepcji konwersji jednej sieci
DVB-T na cztery sieci T-DAB (a dokładniej T-DAB+ lub T-DMB) nale
ż
y udzieli
ć
sobie
odpowiedzi na ppytanie czy istnieje zapotrzebowanie na tak du
ż
e zasoby cz
ę
stotliwo
ś
ci
i w sumie tak wielkie przepływno
ś
ci w celu nadawania programów ogólnopolskich
i regionalnych (zakładaj
ą
c,
ż
e w jednym multipleksie T-DAB+ zmie
ś
ci si
ę
15 programów
radiowych, to przy wykorzystaniu siedmiu multipleksów uzyskujemy liczb
ę
ponad 100
programów ogólnopolskich) i czy działalno
ść
polegaj
ą
ca na bezpłatnym
ś
wiadczeniu usług
emisji programów radiofonicznych zdoła si
ę
utrzyma
ć
z przychodów z emisji reklam. Nale
ż
y
przy tym pami
ę
ta
ć
,
ż
e do dyspozycji nadawców programów radiofonicznych pozostaj
ą
jeszcze zasoby cz
ę
stotliwo
ś
ci pozwalaj
ą
ce na budow
ę
dwóch ogólnopolskich sieci T-DAB
w pa
ś
mie L (1,5 GHz), które z powodzeniem mog
ą
by
ć
wykorzystane do emisji programów
o charakterze lokalnym czy regionalnym. W wyniku nasycenia widma cz
ę
stotliwo
ś
ci
w pa
ś
mie UKF (87,5 - 108 MHz) i wynikaj
ą
cymi z tego faktu bardzo niewielkimi
mo
ż
liwo
ś
ciami doboru nowych cz
ę
stotliwo
ś
ci dla nowych rozgło
ś
ni radiowych, wiele
podmiotów, oferuj
ą
cych np. programy tematyczne lub o charakterze lokalnym, nie mo
ż
e
uzyska
ć
dost
ę
pu do tego rynku. Ogranicza to pluralizm w radiofonii w zakresie
ź
ródeł
informacji i programów. Trzeba jednak
ż
e zweryfikowa
ć
tez
ę
, zgodnie z któr
ą
udost
ę
pnienie
nadawcom radiofonicznym mo
ż
liwo
ś
ci rozpowszechniania programów w ramach pi
ę
ciu
multipleksów ogólnokrajowych (trzech realizowanych z wykorzystaniem cz
ę
stotliwo
ś
ci
z pasma VHF i dwóch z u
ż
yciem zasobów z pasma L) rzeczywi
ś
cie umo
ż
liwi
w wystarczaj
ą
cym zakresie, regulowanym przez Krajow
ą
Rad
ę
Radiofonii i Telewizji, dost
ę
p
7
nowych nadawców z nowymi programami do rynku radiofonicznego lub rozszerzenie
koncesji dla nadawców działaj
ą
cych obecnie, np. nie posiadaj
ą
cych rezerwacji cz
ę
stotliwo
ś
ci
na sieci ogólnopolskie.
Jeszcze jedn
ą
kwesti
ę
nale
ż
y brac pod uwag
ę
przy omawianiu ewentualnej zamiany
pokrycia DVB-T na cztery pokrycia T-DAB - infrastruktur
ę
dla tych czterech sieci radiofonii
cyfrowej. Zamiana jednego kanału TV przeznaczonego dla naziemnej telewizji cyfrowej na
cztery s
ą
siednio-kanałowe bloki cz
ę
stotliwo
ś
ciowe na potrzeby naziemnej radiofonii cyfrowej
wymusza, podczas transmisji sygnałów, konieczno
ść
umieszczenia czterech nadajników T-
DAB na tym samym obiekcie nadawczym. W przeciwnym wypadku mog
ą
wyst
ą
pi
ć
tzw.
zakłócenia s
ą
siednio-kanałowe. Zatem omawiane cztery ogólnopolskie sieci radiofonii
cyfrowej, pochodz
ą
ce z konwersji sieci DVB-T, powinny korzysta
ć
z tej samej infrastruktury
nadawczej. Rezerwacja cz
ę
stotliwo
ś
ci na potrzeby rozpowszechniania lub rozprowadzania
programów
w ramach
czterech
multipleksów
z wykorzystaniem
skonwertowanych
cz
ę
stotliwo
ś
ci powinna zatem zosta
ć
udzielona na rzecz jednego podmiotu. Operator tych
multipleksów, jak równie
ż
operator sieci nadawczej (je
ś
li operator MUX nie byłby
jednocze
ś
nie operatorem sieci), zyskałby istotn
ą
pozycj
ę
w stosunku do innych operatorów
ś
wiadcz
ą
cych usługi udost
ę
pniania multipleksów i sieci, co wymaga oceny o strony
zachowania konkurencji na rynku wła
ś
ciwym oraz warunków dost
ę
pu dostarczycieli tre
ś
ci do
sieci.
4. Mo
ż
liwo
ś
ci
techniczne
wdro
ż
enia
naziemnej
radiofonii
cyfrowej
przy
wykorzystaniu cz
ę
stotliwo
ś
ci z zakresu 174 - 230 MHz przed całkowitym
wył
ą
czeniem telewizji analogowej w Polsce i krajach s
ą
siednich.
Maj
ą
c na uwadze ograniczenia (opisane w pkt 2) w pełnym wykorzystaniu zasobów
cz
ę
stotliwo
ś
ci przyznanych na mocy Porozumienia GE06 na potrzeby naziemnej radiofonii
cyfrowej podczas funkcjonowania naziemnej telewizji analogowej, sprawdzono, z punktu
widzenia gospodarki cz
ę
stotliwo
ś
ciami, mo
ż
liwo
ś
ci techniczne wdro
ż
enia Polsce naziemnej
radiofonii cyfrowej z u
ż
yciem cz
ę
stotliwo
ś
ci z zakresu 174-230 MHz przed całkowitym
wył
ą
czeniem telewizyjnych emisji w sposób analogowy w Polsce i krajach o
ś
ciennych.
Z przeprowadzonych w tym procesie analiz kompatybilno
ś
ciowo-sieciowych wynika, i
ż
istniej
ą
pewne mo
ż
liwo
ś
ci uruchomienia emisji w systemie T-DAB (T-DAB+ lub T-DMB)
pozwalaj
ą
ce obj
ąć
pokryciem znaczny procent populacji kraju, pod warunkiem wykorzystania
stacji nadawczych o niewielkich mocach promieniowanych i z u
ż
yciem polaryzacji anten
nadawczych ortogonalnych do polaryzacji pobliskich analogowych stacji TV. Przewidywany
stopie
ń
pokrycia Polski b
ę
dzie zale
ż
ny od struktury i g
ę
sto
ś
ci sieci stacji nadawczych. Im
mniejsze moce stacji nadawczych, a co za tym idzie, im wi
ę
ksza g
ę
sto
ść
sieci, tym wi
ę
ksze
pokrycie sygnałem, lecz tak
ż
e wy
ż
sze koszty budowy infrastruktury.
Tabela 2. Przyporz
ą
dkowanie bloków cz
ę
stotliwo
ś
ciowych dla nadawania programów w multipleksie
przej
ś
ciowym T-DAB.
Lp
województwo
allotment
blok
1
dolno
ś
l
ą
skie
Wrocław
5B
2
kujawsko-pomorskie
Bydgoszcz
8B
3
lubelskie
Lublin
12D
4
lubuskie
Zielona Góra
12C (lub 8B)
5
łódzkie
Łód
ź
5C
Kraków
-
6
małopolskie
Kraków - E
12D
Płock
12D
Siedlce
9B
7
mazowieckie
Warszawa
7B
8
opolskie
Opole
8B
Rzeszów
11A
9
podkarpackie
Rzeszów - N
-
8
Rzeszów - S
-
10
podlaskie
Białystok
5C
Gda
ń
sk
10D
11
pomorskie
10D (lub 6A)
12
ś
l
ą
skie
Katowice
6A
13
ś
wietokrzyskie
Kielce
5D
Olsztyn
10C
14 warmi
ń
sko-mazurskie
Gi
ż
ycko
Brak
Kalisz
7A
Kalisz - N
-
Kalisz - S
-
15
wielkopolskie
Pozna
ń
9C +7A
Szczecin
11A (+6A)
16
zachodniopomorskie
Koszalin
12D
Rys.3 . Przyporz
ą
dkowanie bloków cz
ę
stotliwo
ś
ciowych do obszarów ich wykorzystania na potrzeby transmisji
multipleksu przej
ś
ciowego T-DAB.
Symulacje przeprowadzone w UKE wykazały, i
ż
w zale
ż
no
ś
ci od struktury sieci mo
ż
liwe
byłoby uzyskanie pokrycia ludno
ś
ciowego od 44 % do 73 % (pokrycie powierzchniowe
w granicach 21-55%). Parametry techniczne wykorzystania cz
ę
stotliwo
ś
ci przez cz
ęść
z analizowanych hipotetycznych stacji zostały wysłane do uzgodnie
ń
mi
ę
dzynarodowych.
Przeprowadzenie tych uzgodnie
ń
w pełnym zakresie mo
ż
liwe b
ę
dzie po otrzymaniu od
9
operatora sieci listy stacji przewidzianych do wykorzystania wraz z parametrami
technicznymi. Jak wida
ć
na rys. 3 do skompletowania sieci na okres przej
ś
ciowy (do czasu
wył
ą
czenia telewizji analogowej w III zakresie TV) „wypo
ż
yczono” cz
ę
stotliwo
ś
ci z sieci DVB-
T, które b
ę
d
ą
zamienione na cz
ę
stotliwo
ś
ci z sieci T-DAB po zaprzestaniu ich
wykorzystywania przez telewizj
ę
analogow
ą
. Oznacza to, i
ż
operator sieci poniesie
dodatkowe koszty zwi
ą
zane ze zamianami wykorzystywanych cz
ę
stotliwo
ś
ci na niektórych
obszarach kraju.
Jak wynika z powy
ż
szych rozwa
ż
a
ń
realizacja sieci stacji T-DAB na okres przej
ś
ciowy
b
ę
dzie przedsi
ę
wzi
ę
ciem do
ść
kosztownym, ze wzgl
ę
du na konieczno
ść
uruchomienia du
ż
ej
liczby stacji o małej mocy promieniowanej oraz dokonywania modernizacji systemów
antenowych w zwi
ą
zku ze zmianami cz
ę
stotliwo
ś
ci dla niektórych emisji.
Nale
ż
y szczegółowo rozwa
ż
y
ć
, jakie istotne obiektywne kryteria oceny ofert, poza
obligatoryjnym kryterium zachowania warunków konkurencji, powinny by
ć
brane pod
uwag
ę
podczas konkursu na rezerwacj
ę
cz
ę
stotliwo
ś
ci na rozpowszechnianie lub
rozprowadzanie programów w pierwszym multipleksie T-DAB.
Wst
ę
pne analizy wykazuj
ą
,
ż
e istotnym kryterium powinno by
ć
tempo rozwoju sieci
a ewentualnie dopiero w drugiej kolejno
ś
ci wysoko
ść
zadeklarowanej przez uczestnika
konkursu kwoty. Równie istotne wydaje si
ę
zapewnienie przez oferentów szerokiej oferty
programowej, które to kryterium było jednym z istotnych warunków zamieszczonych
w dokumentacji konkursowej na rezerwacj
ę
cz
ę
stotliwo
ś
ci dla potrzeb tzw. telewizji mobilnej.
Pytanie nr 2: Jakie powinny by
ć
najwa
ż
niejsze kryteria oceny ofert w konkursie na
rezerwacj
ę
cz
ę
stotliwo
ś
ci przeznaczonych dla pierwszego multipleksu T-DAB?
5. Standardy emisji tre
ś
ci audialnych i audiowizualnych z wykorzystaniem
cz
ę
stotliwo
ś
ci z zakresu 174-230 MHz.
W chwili obecnej prowadzone s
ą
w Polsce dwie emisje eksperymentalne programów
radiofonicznych i tre
ś
ci multimedialnych z u
ż
yciem standardów T-DAB+ i T-DMB na
cz
ę
stotliwo
ś
ciach z zakresu 174-230 MHz z u
ż
yciem bloków cz
ę
stotliwo
ś
ci z Planu GE06
przeznaczonych dla T-DAB.
Nale
ż
y rozwa
ż
y
ć
czy zasadne jest okre
ś
lanie standardu emisji tre
ś
ci radiofonicznych
i/lub audiowizualnych z u
ż
yciem bloków cz
ę
stotliwo
ś
ci przeznaczonych w Planie GE06
dla T-DAB. Czy te
ż
nale
ż
y pozostawi
ć
w tym zakresie decyzj
ę
operatorowi multipleksu,
wydaj
ą
c
mu rezerwacj
ę
cz
ę
stotliwo
ś
ci w oparciu
o
zasad
ę
neutralno
ś
ci
technologicznej? Je
ś
li nale
ż
y dokona
ć
wskazania konkretnego standardu, to czy ma
to by
ć
T-DAB+ czy T-DMB czy inny?
Wst
ę
pne analizy wykazuj
ą
,
ż
e dla stabilno
ś
ci rynku odbiorników nale
ż
y wskaza
ć
konkretny
standard. Zdaniem UKE powinien by
ć
to T-DAB+ jako standard najpowszechniej wdra
ż
any
w Europie.
Pytanie nr 3: Jaki standard emisji powinien zosta
ć
wybrany do celów transmisji tre
ś
ci
radiofonicznych
i/lub
audiowizualnych
z
u
ż
yciem
bloków
cz
ę
stotliwo
ś
ci
przeznaczonych w Planie GE06 dla T-DAB: T-DAB+ czy T-DMB lub inny? Czy te
ż
,
kieruj
ą
c si
ę
zasad
ą
neutralno
ś
ci technologicznej, nale
ż
y pozostawi
ć
w tym zakresie
decyzj
ę
operatorowi multipleksu?
Podobne pytanie mo
ż
na sformułowa
ć
w odniesieniu do naziemnej telewizji cyfrowej.
Pytanie nr 4: Jaki standard emisji powinien zosta
ć
wybrany do celów transmisji tre
ś
ci
radiofonicznych i/lub audiowizualnych z u
ż
yciem kanałów cz
ę
stotliwo
ś
ciowych
przeznaczonych w Planie GE06 dla DVB-T: DVB-T czy DVB-T2 lub inny? Czy te
ż
,
kieruj
ą
c si
ę
zasad
ą
neutralno
ś
ci technologicznej, nale
ż
y pozostawi
ć
w tym zakresie
decyzj
ę
operatorowi multipleksu?
10
Zaproszenie do konsultacji
Stanowiska, komentarze i opinie w powy
ż
szych sprawach mo
ż
na składa
ć
do dnia 30
wrze
ś
nia 2010 r. w formie pisemnej z dopiskiem „Radiofonia i telewizja cyfrowa w pa
ś
mie
VHF” na adres:
Urz
ą
d Komunikacji Elektronicznej
ul. Kasprzaka 18/20
01-211 Warszawa
lub
w
formie
elektronicznej
na
adres
e-mail:
dzc_konsultacje@uke.gov.pl
Załącznik nr 1
11
Wykorzystanie zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230 MHz przez telewizj
ę
analogow
ą
Rys. 1. Wykorzystanie zakresu cz
ę
stotliwo
ś
ci 174-230 MHz przez telewizj
ę
analogow
ą
.
Tabela 1. Wykaz stacji TV wykorzystuj
ą
cych cz
ę
stotliwo
ś
ci z zakresu 174-230 MHz.
L.p
Program TV
Lokalizacja
Kanał/TV
ERP(kW)
Województwo
1.
TVP1
Karpacz
7
0,025
dolno
ś
l
ą
skie
2.
TVP1
Le
ś
na
7
0,020
dolno
ś
l
ą
skie
3.
TVP1
Mieroszów
7
0,020
dolno
ś
l
ą
skie
4.
TVP1
Nowa Ruda
7
0,020
dolno
ś
l
ą
skie
5.
TVP1
Wojcieszów
7
0,010
dolno
ś
l
ą
skie
6.
TVP1
Łód
ź
/Zygry
7
80,00
łódzkie
7.
TVP1
Sucha Beskidzka
7
0,020
małopolskie
8.
TVP3
KRAKÓW
Szczawnica/Góra
Przehyba
7
0,500
małopolskie
9.
TVP1
Zawoja I
7
0,020
małopolskie
10.
TVP1
ś
egiestów Wie
ś
7
0,020
małopolskie
11.
TVP1
Ostroł
ę
ka
7
1,000
mazowieckie
12.
TVP1
Cisna
7
0,010
podkarpackie
13.
TVP1
Iwonicz Zdrój
7
0,010
podkarpackie
14.
TVP1
Olszanica
7
0,010
podkarpackie
15.
TVP1
Rzeped
ź
7
0,010
podkarpackie
16.
TVP2
Rzeszów
7
0,500
podkarpackie
17.
TVP1
Tarnawa
7
0,020
podkarpackie
18.
TVP1
Zatwarnica
7
0,010
podkarpackie
19.
TVP1
Gdynia
7
0,050
pomorskie
20.
POLSAT
Kartuzy
7
0,010
pomorskie
21.
TVP1
ś
ywiec
7
0,015
ś
l
ą
skie
Załącznik nr 1
12
L.p
Program TV
Lokalizacja
Kanał/TV
ERP(kW)
Województwo
22.
TVP3
SZCZECIN
Łobez
7
0,020
zachodniopomorskie
23.
TV 4
Szczecin
7
0,500
zachodniopomorskie
24.
TVP3
SZCZECIN
Trzebiatów
7
0,030
zachodniopomorskie
25.
TVP1
Piechowice
8
0,100
dolno
ś
l
ą
skie
26.
TVP1
Włocławek
8
0,037
kujawsko-pomorskie
27.
TVP1
Grybów
8
0,005
małopolskie
28.
TVP1
Muszyna
8
0,020
małopolskie
29.
TVP1
Białystok/Krynice
8
80,00
podlaskie
30.
TVP1
Katowice/Kosztowy
8
200,0
ś
l
ą
skie
31.
TVP1
Koszalin/Gołogóra
8
80,00
zachodniopomorskie
32.
TVP1
L
ą
dek Zdrój
9
0,020
dolno
ś
l
ą
skie
33.
TVP1
Szczytna I
9
0,010
dolno
ś
l
ą
skie
34.
TVP1
Wałbrzych
9
0,060
dolno
ś
l
ą
skie
35.
TVP1
Lublin/Piaski
9
80,00
lubelskie
36.
Niezale
ż
na
Telewizja
Lokalna
Radomsko
Radomsko
9
1,000
łódzkie
37.
TVP1
Rawa Mazowiecka
9
0,050
łódzkie
38.
TVP1
Szczawnica 1
9
0,050
małopolskie
39.
TVP1
Czarna
9
0,020
podkarpackie
40.
TVP1
Solina
9
0,010
podkarpackie
41.
TVP1
Olsztyn/Pieczewo
9
100,0
warmi
ń
sko-mazurskie
42.
TVP1
Pozna
ń
/
Ś
rem
9
100,0
wielkopolskie
43.
TVP1
Duszniki Zdrój
10
0,030
dolno
ś
l
ą
skie
44.
TVP1
Kowary
10
0,010
dolno
ś
l
ą
skie
45.
TVP1
Zamo
ść
/Tarnawatka
10
50,00
lubelskie
46.
POLSAT
Zielona Góra
10
1,000
lubuskie
47.
TVP1
Kraków/Chor
ą
gwica
10
200,0
małopolskie
48.
TVP1
Krynica 1
10
0,030
małopolskie
49.
TVP3 OPOLE
Opole/Chrzelice
10
40,00
opolskie
50.
TVP1
Bircza
10
0,010
Podkarpackie
51.
TVP2
Hoczew
10
0,020
podkarpackie
52.
TVP1
Koma
ń
cza
10
0,010
podkarpackie
53.
TVP1
Krzemienna
10
0,010
podkarpackie
54.
TVP1
Sanok
10
0,020
podkarpackie
55.
TVP1
Wołkowyja
10
0,010
podkarpackie
56.
TVP1
Gda
ń
sk/Chwaszczyno
10
100,0
pomorskie
57.
TVP3
SZCZECIN
Gryfice
10
0,010
zachodniopomorskie
58.
TVP1
Ś
winouj
ś
cie
10
0,900
zachodniopomorskie
59.
TVP1
Luba
ń
/Nowa Karczma
11
1,000
dolno
ś
l
ą
skie
60.
TVP1
Słupiec
11
0,020
dolno
ś
l
ą
skie
61.
TVP1
Warszawa/Raszyn
11
250,0
mazowieckie
62.
TVP1
Solina/Plasza
11
0,010
podkarpackie
63.
TVP1
Cieszyn
11
0,060
ś
l
ą
skie
Załącznik nr 1
13
L.p
Program TV
Lokalizacja
Kanał/TV
ERP(kW)
Województwo
64.
TVN
Cz
ę
stochowa/ Bleszno
11
0,300
ś
l
ą
skie
65.
TVP1
Chodzie
ż
11
0,010
wielkopolskie
66.
TVP2
Pozna
ń
11
0,400
wielkopolskie
67.
TVP3
SZCZECIN
Koszalin
11
0,500
zachodniopomorskie
68.
TVP1
Wrocław/
Ś
l
ęż
a
12
100,0
dolno
ś
l
ą
skie
69.
TVP1
Tomaszów Mazowiecki
12
0,100
łódzkie
70.
TVP1
Kro
ś
cienko
12
0,005
małopolskie
71.
TVP1
Ł
ą
cko
12
0,010
małopolskie
72.
TVP1
Tymbark
12
0,020
małopolskie
73.
TVP3
KRAKÓW
Zakopane/Gubałówka
12
0,100
małopolskie
74.
TVP1
ś
egiestów Zdrój
12
0,010
małopolskie
75.
TVP1
Rzeszów/Sucha Góra
12
100,0
podkarpackie
76.
TVP1
Ła
ń
sk
12
0,020
warmi
ń
sko-mazurskie
77.
TVP1
Szczecin/Kołowo
12
100,0
zachodniopomorskie
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
NOTAKI Z TECHNIKI CYFROWEJ
Wykład XI Metody opisu układów cyfrowych
Cyfrowy system rejestracji obrazu
Ortofotomapa cyfrowa i Numeryczny Model Terenu
Dźwięk cyfrowy plik cyfrowy
konsultacje wyklad
CYFROWA PRZYSZŁOŚĆ
3 osiowy cyfrowy kompas (magnet Honeywell HMC5883L id 34381 (2)
aparaty cyfrowe praktyczny przewodnik r 14 trudne zdjecia stan sitwe helion 56GBUFHXJXG6NRFSKVYCN
Modul 3 Podstawy elektroniki cyfrowej
CWICZENIE 1B DSC VHF SAILOR IRM RAT
AVT 2727 CYFROWA STACJA LUTOWNICZA
Corel Paint Shop Pro X Obrobka zdjec cyfrowych cwiczenia
biblioteki cyfrowe ocena, Informacja Naukowa i Bibliotekoznawstwo, Materiały
203 rejestry, Politechnika Wrocławska - Materiały, logika ukladow cyfrowych, sprawozdania
nieodporny sprawozdanie, Pwr, Metody i algorytmy sterowania cyfrowego, sprawka
więcej podobnych podstron