VII 6 nieruchomości leśne, dr inż W Morzyniec doc

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

AKADEMIA ROLNICZA W KRAKOWIE

KATEDRA GEODEZYJNEGO URZĄDZANIA TERENÓW WIEJSKICH

WŁADYSŁAWA MORZYNIEC

OKREŚLANIE WARTOŚCI

NIERUCHOMOŚCI

GRUNTOWYCH LEŚNYCH I ZADRZEWIONYCH

Stan: 2010 rok

KRAKÓW - luty 2011

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Spis treści:

Słownik podstawowych terminów leśnych..................................................................................

II.

Metody wyceny terenów leśnych, zadrzewionych i zakrzewionych......................................

II.1.

Określenie wartości nieruchomości gruntowych zalesionych w podejściu
porównawczym.............................................................................................................................

II.1.1.

Metoda porównywania parami.....................................................................................................

II.1.2.
II.1.3.

Metody korygowania średniej ceny.............................................................................................
Metody analizy statystycznej rynku.............................................................................................

8
8

II.2.

Określanie wartości nieruchomości leśnych w podejściu dochodowym....................................

II.3.

Określanie wartości nieruchomości leśnych w podejściu mieszanym metodą wskaźników
szacunkowych...............................................................................................................................

II.3.1.

Określanie wartości gruntów nieruchomości leśnych przeznaczonych w planach miejscowych na
cele leśne w podejściu mieszanym metodą wskaźników szacunkowych………………………….

II.3.2.
II.4

III.

Określanie wartości gruntów nieruchomości zadrzewionych..........................................................
Określanie wartości gruntów nieruchomości zadrzewionych, zakrzewionych lub leśnych
położonych w strefie zainwestowania miejskiego .......................................................................12

Określanie wartości drzewostanu..............................................................................................12

III.1.

Metody, podejścia ustalania wartości drzewostanów..................................................................

III.1.1.
III.1.2.
III.1.2a
III.1.3.
III.1.3.
III.1.4.

Wartość rynkowa drzew...............................................................................................................
Wartość rynkowa drzew w wieku blisko rębnym i starszych......................................................
Stopień zadrzewienia....................................................................................................................
Wartość odtworzeniowa drzewostanów w podejściu kosztowym techniką szczegółową...........
Wartość odtworzeniowa drzewostanów w podejściu kosztowym techniką wskaźnikową...........16
Wartość odtworzeniowa..................................................................................................................177

12
13
15
15

IV.

Wycena wartości drzewostanów w oparciu o informacje zawarte w planie urządzania lasu……17

IV.1.

Określanie cech taksacyjnych drzewostanu.................................................................................

IV.2.

Wycena drzewostanów nieposiadających operatów urządzeniowych........................................

Wartość pojedynczych drzew.......................................................................................................

V.1.

Obliczanie wartości rynkowych pojedynczych drzew.................................................................

V.2.

Określanie miąższości drzew.......................................................................................................

VI.

Nietypowe wyceny terenów zadrzewionych i zakrzewionych....................................................

VII.

Plan postępowania przy wycenie drzew i drzewostanów - zastosowanie różnych metod……

VII.1.
IX.
X
XI

Metoda sortymentacyjna……………………………………………………………………
Określanie wartości drzewostanu w przypadku jego przedwczesnego wyrębu………

Zieleń wysoka w miastach i osiedlach.........................................................................................
Sprzęt specjalistyczny do pomiaru drzew....................................................................................

19
28
29
30

XII.

Materiały źródłowe......................................................................................................................

XIII

Przepisy prawne...........................................................................................................................

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

I. SŁOWNIK PODSTAWOWYCH TERMINÓW LEŚNYCH

Bonitacja siedliska - jest miarą żyzności siedliska dla określonego gatunku drzewa. Klasę
bonitacji określa się przez porównanie przeciętnej wysokości drzewa z wysokością przeciętną
dla tego samego gatunku i wysokości określoną w „Tablicach zasobności”.
Bonitacja drzewostanu - określana jest na podstawie miąższości drzewostanu w określonym
wieku, jest to ocena jakości i kwalifikacja drzewostanu na podstawie zdolności produkcyjnej
siedliska leśnego dla określonego gatunku.
Budowa pionowa drzewostanu - wyróżnione drzewostany o różnych wysokościach
w warstwie drzew: jednopiętrowe, dwupiętrowe, trzypiętrowe, w klasie do odnowienia,
w klasie do odnowienia i o budowie przerębowej.
Drzewostan - zbiorowisko drzew, różniące się od otoczenia warunkami siedliskowymi,
składem gatunkowym i budową.
Etat rębny - okresowa wielkość wyrębu w m

miąższości grubizny lub w ha /jednostka ta

podawana jest jednocześnie/ dla obrębu lub kompleksu leśnego.
Formy zmieszania drzewostanów - jednostkowe, grupowe, drobnokępowe, kępowe,
rzędowe, pasowe, smugowe.
Gniazda - nieodnowione lub odnowione powierzchnie w drzewostanach, w których
wykonano je jako pierwsze etapy użytkowania rębnego odpowiednimi rębniami złożonymi.
Grubizna - drewno wielkowymiarowe i średniowymiarowe o średnicy w grubszym końcu, co
najmniej 25 cm, a w cieńszym 14 cm.
Grunty leśne - grunty o zwartej powierzchni, co najmniej 0,10 ha, przeznaczone do produkcji
leśnej, pokryte roślinnością leśną lub przejściowo jej pozbawiony:
 zalesione: z drzewostanami, plantacjami topolowymi, plantacjami drzew leśnych z

gatunkami szybko rosnącymi, plantacjami nasiennymi,

 nie zalesione służące do produkcji pomocniczej: plantacje choinek i krzewów, poletka

łowieckie.

 nie zalesione do zalesienia: zręby, halizny, płazowiny, nie zalesione ochronne,
 wylesione przewidziane do wyłączenia z produkcji leśnej np. komunikacyjne,
 stanowiące rezerwaty przyrody, wchodzące w skład parków narodowych, wpisane do

rejestru zabytków.

Halizna - grunt przejściowo pozbawiony drzewostanu dłużej niż dwa lata oraz uprawy i
młodniki w wieku do 20 lat o stopni zadrzewienia niższym niż 0,5, przewidywany do
odnowienia w najbliższych latach.
Kępy - grupa drzew niespełniających kryteriów powierzchniowych pozwalających ująć je w
pododdział.
Klasa, grupa i podgrupa - jednostka kwalifikacyjna surowca drzewnego według wymiarów
oraz stopnia dopuszczalności wad ujętych w normach.
Klasa wymiarowa - jednostka kwalifikacyjna drewna wielkowymiarowego według wymiaru
średnicy środkowej oraz drewna średnio wymiarowego podgrupy S3b według średnicy
znamionowej.
Klasyfikacja jakościowo-wymiarowa surowca drzew - system podziału surowca
drzewnego uwzględniający cechy jakościowe i wymiarowe drewna.
Klasa wieku - określone grupy podziału drzewostanów wg interwału wieku, ustalona dla
celów inwentaryzacyjnych i gospodarczych np.
I kl. wieku - drzewostany do 20 lat

II kl. wieku - drzewostany 21 - 40 lat

III kl. wieku - drzewostany 41 - 60 lat

VI kl. wieku - drzewostany 61 - 80 lat

V kl. wieku – drzewostany 81 -100 lat

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

VI kl. wieku - drzewostany 101 - 120 lat

VII kl. Wieku - drzewostany 121 - 140 lat

Linie gospodarcze - elementy liniowe wchodzące w skład podziału powierzchniowego,
przebiegają zazwyczaj w kierunku wschód-zachód.
Linie oddziałowe - elementy liniowe wchodzące w skład podziału powierzchniowego,
przebiegają zazwyczaj w kierunku północ-południe.
Luki - nie odnowione powierzchnie położone w drzewostanach II klasy wieku i starszych
przeznaczonych do użytkowania rębnego, nie spełniające kryteriów kwalifikacyjnych do
ujmowania je w oddzielne pododdziały.
Miąższość drewna (V) - objętość drewna wyrażona w m

Miąższość drzewa - objętość drewna zawartego w części nadziemnej drzewa, to jest w
strzale (pniu) i gałęziach. W części nadziemnej rozróżnia się miąższość grubizny i drobnicy.
Miąższość drzewostanu - suma miąższości wszystkich drzew wchodzących w skład
drzewostanu.
Miąższość stosu drewna (V) - sumaryczna miąższość drewna znajdująca się w objętości
stosu, określana w m

na podstawie stosowanych przeliczników.

Oddział - część powierzchni leśnych i nieleśnych wydzielona północnymi i wschodnimi
krawędziami linii podziału powierzchniowego.
Objętość stosu drewna (Vp) - suma miąższości drewna i objętości wolnych przestrzeni w
stosie, określona w metrach przestrzennych m

(p).

Pień - nadziemna część drzewa bez gałęzi.
Pierśnica drzewa - jest to średnica drzewa stojącego (d) mierzona dwukrotnie na wysokości
1,3 m ponad ziemią, zaokrąglona do pełnych centymetrów.
Plan urządzenia lasu (operat) lub - dla lasów niepaństwowych -uproszczony plan urządzania
- podstawowy dokument gospodarki leśnej opracowany dla określonego obiektu, zawierający
opis i ocenę stanu lasów oraz cele i zadania związane z gospodarką leśną.
Płazowiny - grunt porośnięty drzewami II klasy wieku, o stopniu zadrzewienia do 0,3
włącznie albo drzewami III i wyższej klasy wieku o zadrzewieniu 0,2 włącznie, z wyjątkiem
drzewostanów w klasie odnowienia i w klasie do odnowienia.
Podział powierzchniowy - podział przestrzenny kompleksu leśnego siecią linii
gospodarczych i oddziałowych na części zwane oddziałami.
Przeciętna pierśnica (średnica drzewostanu) (D) określa się dla poszczególnych gatunków
drzew i pięter drzewostanu od 7 cm wzwyż, w zaokrągleniu do pełnych centymetrów.
Przeciętna wysokość drzewostanu (H) - wyrażana jest w metrach, w zaokrągleniu do
pełnych metrów.
Skład gatunkowy drzewostanu - udział gatunków tworzących drzewostan, element opisu
taksacyjnego określony z dokładnością do 10%, wyrażony cyframi arabskimi podawanymi
obok skróconej nazwy gatunku:

np. "7 So, 3 Jd", co oznacza 70% sosny, 30% jodły.

Siedliskowe typy lasów - podział lasu ze względu na warunki glebowe i wilgotnościowe. Dla
nizin występują następujące typy siedliskowe: bór suchy, bór świeży, bór wilgotny i bór
bagienny, bór mieszany świeży, mieszany wilgotny i mieszany bagienny, las mieszany
świeży, las mieszany wilgotny, las mieszany bagienny, las świeży, las wilgotny, ols, ols
jesionowy, las łęgowy. Dla terenów wyżynnych: bór mieszany wyżynny, las mieszany
wyżynny, las wyżynny.
Dla terenów górskich: bór górski, bór wysokogórski, bór bagienny górski, bór mieszany
górski, las mieszany górski, las górski, las łęgowy górski, ols górski.
Wskaźnik zadrzewienia - stosunek rzeczywistej zasobności grubizny drzewostanu na 1 ha
do zasobności tabelarycznej tego samego gatunku, o tej samej bonitacji drzewostanu i w tym
samym wieku.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Średnica znamionowa drewna (dz) - średnica mierzona w odległości 1 m. od dolnego
końca.
Wiek rębności - oznacza taki wiek drzewostanu, w którym cechy kwalifikujące drzewostan
do wycięcia przejawiają się w stopniu najwyższym. Przy ustalaniu wieku rębności
uwzględnia się założenia ekonomiczne, funkcja społeczne, jakość i zdrowotność drzewostanu.
Taksacja leśna - czynności terenowe obejmujące prace jak: wydzielenia i pomiar drzewo-
stanów oraz inwentaryzację. Podczas wykonywania taksacji uwzględnia się strukturę,
budowę, wiek, skład gatunkowy, zasobność i przyrost drzewostanu. Inwentaryzację taką w
ramach określania wartości drzewostanów wykonuje się dla każdego drzewostanu oddzielnie.
Zręby - grunty przejściowo pozbawione drzewostanu w okresie ostatnich dwu lat
przewidzianych do odnowienia w najbliższych latach.

Słownik pojęć związanych z sortymentacją

Dłużyca - drewno okrągłe wielkowymiarowe i średniowymiarowe o długościach od 6,1 m
wzwyż.
Drewno małowymiarowe (M) - drewno okrągłe o średnicy dolnej mierzonej bez kory do
5.cm, w korze do 7 cm.
Drewno okrągłe - surowiec drzewny pozyskiwany w stanie okrągłym z zachowaniem
naturalnego kształtu pobocznicy pnia lub elementów korony drzewa.
Drewno specjalne - surowiec drzewny o szczególnych cechach jakościowych i
wymiarowych mających decydujące znaczenie dla dalszego wykorzystania.
Drewno średniowymiarowe (S) - drewno okrągłe o średnicach mierzonych bez kory: górnej
od 5 cm wzwyż i dolnej do 24 cm. W zależności od jakości i wymiarów drewno dzieli się
na 4 grupy:

S1 - drewno dłużycowe, np. kopalniakowe,
S2 - drewno stosowe użytkowe, które ze względu na parametry jakościowe i ilościowe
dzieli się na podgrupy a i b,
S3 - drewno żerdziowe,
S4 - drewno opałowe.

Drewno użytkowe - surowiec drzewny przeznaczony na różnego rodzaju wyroby lub do
bezpośredniego zastosowania z wyjątkiem celów opałowych.
Drewno wielkowymiarowe (W) - drewno okrągłe o średnicy górnej mierzonej bez kory od
14 cm wzwyż. W zależności od jakości i wymiarów drewno wielkowymiarowe dzieli się na 4
klasy: A, B, C, D.
Sortyment - drewno o określonych wymiarach i jakości.
Średnica dolna drewna (dd) - średnica grubszego końca sztuki drewna.
Średnica środkowa drewna (d) - średnica mierzona w połowie długości sztuki drewna.
Średnica górna drewna (dg) - średnica cieńszego końca sztuki drewna.

II. METODY WYCENY TERENÓW LEŚNYCH, ZADRZEWIONYCH
I ZAKRZEWIONYCH

Wartość nieruchomości leśnych możemy określić jako całość tzn. łącznie grunt z

drzewostanem lub, jeżeli wynika to z przepisów prawnych lub umowy ze zlecającym, jako
sumę wartości gruntów i drzewostanów.

Wartość nieruchomości

leśnej

Wartość gruntu

z drzewostanem

lub

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Wartość nieruchomości

leśnej

Wartość

gruntu

Wartość

drzewostanu

WN = WG + WD

gdzie:

WN - wartość w/w nieruchomości,
WG - wartość gruntów pod powyższymi terenami,
WD - wartość drzewostanu.

Wartość rynkową nieruchomości leśnych określamy w podejściach: porównawczym i

dochodowym, a jeżeli uwarunkowania nie pozwalają na zastosowanie tych podejść do
określania wartości rynkowej stosujemy podejście mieszane. Przy określaniu wartości
odtworzeniowej nieruchomości stosuje się podejście kosztowe, w którym oddzielnie określa
się wartość gruntu i jego części składowych np. drzewostanu.
Istnieje możliwość skorygowania wartości gruntu lub drzewostanu przez uwzględnienie
współczynników obniżających lub podnoszących wartość wycenianych elementów.

II.1. OKREŚLENIE WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI GRUNTOWYCH

ZALESIONYCH W PODEJŚCIU PORÓWNAWCZYM

W podejściu porównawczym wartość nieruchomości gruntowych zalesionych

określamy wykorzystując jedną z metod:

- porównywania parami,
- korygowania średniej ceny,
- analizy statystycznej rynku.

Postępowanie w podejściu porównawczym odbywa się w oparciu o zasady określone
w Standardzie III.7 „Wycena nieruchomości przy zastosowaniu podejścia porównawczego”.
Standard V.6 zaleca przyjmowanie jako jednostki porównawczej 1ha fizyczny, jednak wydaje
się, że hektary przeliczeniowe obliczone w oparciu o przeliczniki określone w Ustawie o
lasach bardziej oddają charakter nieruchomości leśnych.

II.1.1. Metoda porównywania parami

W metodzie tej porównujemy wycenianą nieruchomość leśną z nieruchomościami

podobnymi, które były przedmiotem obrotu rynkowego i dla których są znane ceny
transakcyjne, data transakcji, warunki zawarcia transakcji oraz cechy tych nieruchomości
wpływające na poziom ich cen. Minimalna ilość nieruchomości, które przyjmujemy do
porównań wynosi 3 -5.

Procedura postępowania przy określaniu wartości nieruchomości leśnej jest

następująca:

Ustalenie cech wycenianej nieruchomości mających wpływ na wartość gruntu oraz wartość
drzewostanu.

Dobór nieruchomości, które bierzemy do porównywania i ustalenie ich cech.

3. Przeliczenie nieruchomości wycenianej i przyjętych do porównywania na hektary

przeliczeniowe. Na podstawie tabeli podanej w art.64 p.1 ustawy o lasach z 1991 roku

/Dz. U. Nr 56, poz. 67 - tekst jednolity/.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

ha przel =

ha fiz

x k

gdzie:

przel

- powierzchnia wycenianej nieruchomości wyrażona w hektarach

przeliczeniowych,
P

ha fiz.

- powierzchnia wycenianej nieruchomości wyrażona w hektarach fizycznych,

i -

współczynnik przeliczeniowy hektarów fizycznych.

Skorygowanie cen transakcyjnych nieruchomości przyjętych do porównania na datę
wyceny ze względu na zmianę poziomu cen na wskutek upływu czasu.

Obliczenie wartości jednego hektara przeliczeniowego po uwzględnieniu zmian poziomu
cen:

T skor.

1 ha przel.

= ------------

ha przel.

gdzie:
W

1 ha przel.

- wartość 1 ha przeliczeniowego,

T skor. -

cena transakcyjna skorygowana na dzień wyceny,

ha przel. -

powierzchnia nieruchomości wyrażona w hektarach przeliczeniowych.

6. Określenie wyrażonych w procentach poprawek do ceny hektara przeliczeniowego ze
względu na cechy nieruchomości wziętych do porównań. Wielkość i znaki poprawki
określamy do cech nieruchomości wycenianej stosując zasadę, że znak dodatni ma poprawka,
gdy obiekt szacowany jest w odniesieniu do określonej cechy „lepszy” od obiektu wziętego
do porównań.
7. Określenie sumarycznej wielkości poprawek Vi.
8. Określenie skorygowanej wielkości hektara przeliczeniowego z poszczególnych par:

HP SK

= W

x [ 1 + Vi ]

HP SK

- wartość skorygowana 1 ha przeliczeniowego,

- wartość 1 ha przeliczeniowego,

Vi - i-ta poprawka określana jako iloraz i-tej cechy nieruchomości wycenianej

i nieruchomości wziętej do porównań.

= ---------

Pai

Określamy wartość hektara przeliczeniowego jako wielkość średnią arytmetyczną
określonych cech nieruchomości otrzymaną z poszczególnych par.

10.

Określamy wartość nieruchomości:

= W

1 HP

x P

gdzie:
P

- powierzchnia wycenianej nieruchomości w hektarach przeliczeniowych.

Cechy nieruchomości leśnej mające wpływ na jej wartość

Cechy nieruchomości leśnej dotyczą wartości gruntu oraz wartości drzewostanu.

Zaliczmy do nich:
 klasę bonitacji drzewostanu i jego gatunek,
 siedliskowy typ lasu,
 stan zagospodarowania i stopień degradacji siedliska leśnego
 położenie nieruchomości w strefie szkodliwego oddziaływania przemysłu na drzewostany

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

/gazy i pyły emitowane przez przemysł/, rozróżnia się strefy uszkodzeń: słabe, średnie, silne,

oraz wylesienia po przemysłowe,

 położenie nieruchomości w obszarach zagrożonych masowym występowaniem

szkodników pierwotnych, zagrożonych lub opanowanych przez szkodniki wtórne,

 położenie nieruchomości w odniesieniu do działki siedliskowej lub drogi głównej,
 jakość drogi dojazdowej,
 sąsiedztwo gruntów przyległych,
 walory rekreacyjne nieruchomości,
 inne cechy taksacyjne drzewostanów jak: wiek drzewostanu, wiek rębności, wskaźnik

zadrzewienia, jakość techniczna, przydatność hodowlana /cechy zdrowotne, dostosowanie
do siedliska / formy zmieszania i inne które mają wpływ na wartość.

II.1.2. Metoda korygowania średniej ceny

Przy tej metodzie przyjmuje się z rynku właściwego ze względu na położenie

wycenianej nieruchomości, co najmniej kilkanaście nieruchomości podobnych, które były
przedmiotem obrotu rynkowego i dla których znane są ceny transakcyjne, warunki zawarcia
transakcji oraz cechy tych nieruchomości. Wartość nieruchomości będącej przedmiotem
wyceny określa się w drodze korekty średniej ceny nieruchomości podobnych
współczynnikami korygującymi wartości przypisane poszczególnym cechom tych
nieruchomości

II.1.3. Metoda analizy statystycznej rynku

W metodzie tej należy wytypować grupę nieruchomości leśnych reprezentatywnych

dla rynku właściwego miejscowo. Z uwagi na bardzo niewielką liczbę transakcji
nieruchomościami leśnymi celowym jest badanie rynku obejmującego obszar, co najmniej
jednego powiatu lub kilku.

Następnie ustalamy dla grupy nieruchomości reprezentatywnych, które były

przedmiotem obrotu rynkowego ich ceny transakcyjne, warunki zawarcia transakcji, a także
cechy tych nieruchomości.

II.2. OKREŚLANIE WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI LEŚNYCH W PODEJŚCIU
DOCHODOWYM

Zasady postępowania rzeczoznawcy przy określaniu wartości nieruchomości leśnych

i zadrzewionych w podejściu dochodowym określa standard III.6, przy czym jeżeli dochód
można określić na podstawie czynszów dzierżawnych stosuje się metodę inwestycyjną, a
jeżeli nieruchomości przynoszą dochód z działalności prowadzonych na tych
nieruchomościach stosuje się metodę zysków.

II.3. OKREŚLANIE WARTOŚCI NIERUCHOMOŚCI LEŚNYCH W PODEJŚCIU

MIESZANYM METODA WSKAŹNIKÓW SZACUNKOWYCH GRUNTÓW.

Podejście to stosujemy w przypadku braku transakcji rynkowych dla nieruchomości

stanowiących zadrzewienia śródpolne oraz nieruchomości leśnych przeznaczonych w planach
miejscowych na cele leśne.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

II.3.1. Określanie wartości gruntów nieruchomości leśnych przeznaczonych w planach

miejscowych cele leśne w podejściu mieszanym metodą wskaźników szacunkowych
gruntów.

Metodę tą stosujemy przy określaniu wartości nieruchomości przeznaczonych w

planie miejscowym na cele leśne w przypadku braku transakcji rynkowych. Wartość gruntów
leśnych określa się jako iloczyn wskaźnika szacunkowego 1 ha i ceny 1 m

drewna, przy

czym stosuje się cenę drewna z rynku lokalnego albo nadleśnictwa właściwego dla miejsca
położenia nieruchomości oraz nadleśnictw sąsiednich.

Wartość gruntu przeznaczonego na cele leśne określa się wzorem:

=  (N

szij

* P

) * C

* ( 1 + v

+ v

+ ...+ v

)

gdzie: Pi - powierzchnia gruntu i-tego konturu z grupy typów siedliskowych lasu

przeznaczonego na cele leśne,

Nszij - wskaźnik szacunkowy dla 1 ha gruntów i-tego typu siedliskowego lasu oraz j-

tego okręgu podatkowego,

1 ...

-współczynniki korekcyjne dla cech nieruchomości leśnych,

- cena lokalna 1 m

drewna pomniejszona o koszt pozyskania i zrywki.

Cenę tą należy skorygować o koszty pozyskania i przemieszczania do miejsca odbioru

transportem mechanicznym. Cenę drewna przyjmuje się jako średnią ważoną z ostatnich 3 lat,
z uwzględnieniem rodzajów sortymentów sprzedawanego drewna.

Wskaźniki szacunkowe gruntów stanowiących lasy zależą od okręgu podatkowego,

w którym leży dana nieruchomość oraz grupy typów siedliskowych lasu.

Siedliskowe typy lasów zostały podzielone na 5 grup, którym przypisano wskaźniki

szacunkowe w m

drewna:

- grupa 1: lasy: świeży, wilgotny, łęgowy i górski oraz ols jesionowy i ols górski,
- grupa 2: lasy mieszane: świeży, wilgotny i bagienny, wyżynny, górski i ols,
- grupa 3: bory mieszane: świeży, wilgotny, bagienny, wyżynny i górski,
- grupa 4: bory: świeży, wilgotny, górski,
- grupa 5: bory: suchy i bagienny.

Wartości wskaźników szacunkowych gruntów stanowiących lasy przedstawia tabela 1,

a w tabeli nr 2 przedstawiono skale ocen dla poszczególnych cech nieruchomości leśnych
oraz wysokość współczynników korekcyjnych.

Tab.1. Wskaźniki szacunkowe gruntów stanowiących lasy

Wskaźniki szacunkowe w m

drewna z 1 ha gruntów stanowiących lasy

Okrąg

Grupy typów siedliskowych lasu

podatkowy

III

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

*Źródło: Rozporządzenie Rady Ministrów z 2004 r w sprawie zasad wyceny nieruchomości i

trybu sporządzania operatu szacunkowego.

Tab.2. Skale ocen cech nieruchomości (działek leśnych) oraz wynikających z tych cech
wysokości współczynników korekcyjnych

cechy

Cechy rynkowe

Ocena

Współczynniki

korekcyjne

1. Stopień degradacji siedliska leśnego

Bardzo dobry
Dobry
Częściowo zdegradowane
Znacznie zdegradowane

0,1

0,05

-0,05

-0,1

2. Położenie nieruchomości w strefie

szkodliwego oddziaływania przemysłu
na drzewostany (czynniki o charakterze
abiotycznym)

Nie występuje
Uszkodzenia słabe
Uszkodzenia średnie
Uszkodzenia silne

0,2

0,05

-0,1
-0,2

3. Położenie nieruchomości w obszarach

zagrożonych masowym
występowaniem szkodników
pierwotnych

Nie występuje
Występuje

+0,05

-0,05

4. Położenie nieruchomości w obszarach

zagrożonych lub opanowanych przez
szkodniki wtórne

Nie występuje
Występuje

+0,05

-0,05

5. Położenie nieruchomości w odniesieniu

drogi

głównej

lub

działki

siedliskowej

bardzo dobre
dobre
słabe

+0,1

+0,05

-0,1

6. Możliwości przeprowadzenia zrywki

(warunki)

Bardzo dobre
Dobre
średnie
Trudne
Bardzo trudne

0,2
0,1

-0,1
-0,2

7. Jakość drogi dojazdowej

Bardzo dobra
Dobra
Niska

+0,1

+0,05

-0,05

8. Sąsiedztwo użytków przyległych

Bardzo korzystne
Korzystne
Przeciętne
Niekorzystne

+0,05

0,0

-0,05

-0,1

9. Walory rekreacyjne nieruchomości

Bardzo duża przydatność
Duża przydatność
Mała przydatność
Nieprzydatność

0,1

0,05

0.0

-0,05

Źródło:

Rozporządzenie Rady Ministrów z 2004 r w sprawie zasad wyceny nieruchomości i

trybu sporządzania operatu szacunkowego.

II.3.2. Określanie wartości gruntów nieruchomości zadrzewionych

Metodę wskaźników szacunkowych gruntów w podejściu mieszanym można stosować

przy określaniu wartości nieruchomości zadrzewionych i zakrzewionych w przypadku braku
transakcji rynkowych. W tym przypadku wartość gruntów położonych w określonym okręgu

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

podatkowym oblicza się jako iloczyn wskaźnika dla szacunkowego 1 ha gruntu ornego
i 1 decytony ziarna żyta.

Jeżeli grunty śródpolne zadrzewione są klasyfikowane, to przyjmuje się 50 %

wskaźnika szacunkowego ustalonego dla odpowiedniej klasy gruntu ornego, z tym, że dla
klasy III i IV przyjmuje się wskaźniki gruntu ornego klasy IIIb i IVb. Jeżeli grunty nie są
klasyfikowane to przyjmuje się wskaźniki dla gruntu ornego klasy VI.

Cenę decytony ziarna żyta przyjmuje się z rynku lokalnego.

Tab. 3. Wskaźniki szacunkowe gruntów ornych

Wskaźniki szacunkowe w decytonach ziarna żyta z 1ha gruntów ornych

Okręg

Klasy gruntów

podatkowy

IIIa

IIIb

IVa

IVb

VIz

132

118

100

126

115

103

III

110

100

Źródło: Rozporządzenie Rady Ministrów z 2004 r w sprawie wyceny nieruchomości

i sporządzania operatu szacunkowego.

Tab.3. Skale ocen cech gruntów zadrzewionych i zakrzewionych oraz wynikających z tych

cech wysokości współczynników korekcyjnych

cechy

Cechy rynkowe

Ocena

Współczynniki

korekcyjne

1. Możliwości

przeprowadzenia

zrywki (warunki)

Bardzo dobre
Dobre
Średnie
Trudne
Bardzo trudne

+0,2
+0,1

0,0

-0,1
-0,2

2 Dostępność i związana z tym

możliwość transportu drewna
(warunki dojazdu)

Droga utwardzona
Droga gruntowa
Brak dojazdu

+0,1

0,0

-0,1

3 Walory rekreacyjne

Bardzo duża przydatność
Duża przydatność
Mała przydatność
Nieprzydatne

0,1

0,05

0,0

-0,05

Źródło: Rozporządzenie Rady Ministrów z 2004 r w sprawie wyceny nieruchomości

i sporządzania operatu szacunkowego.

II.4. Określanie wartości gruntów nieruchomości zadrzewionych, zakrzewionych lub

leśnych położonych w strefie zainwestowania miejskiego

Przy określaniu wartości nieruchomości zadrzewionych, zakrzewionych lub leśnych

położonych w strefie zainwestowania miejskiego, udostępnianych publicznie, stanowiących
parki, ogrody ozdobne, zieleńce lub lasy ochronne przyjmuje się, że wartość tych
nieruchomości stanowi suma wartości gruntu oraz wartości drzew, krzewów i innych roślin
znajdujących się na tym gruncie, przy czym:

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

- dla określenia gruntu przyjmuje się, że wartość 1 m

tych gruntów jest równa 50 %

wartości 1 m

gruntów o funkcji przeważającej wśród gruntów przyległych,

- dla określania wartości drzew, krzewów i innych roślin ustala się koszt ich nasadzenia

oraz pielęgnacji do dnia określania ich wartości [Art. 45.1 Rozporządzenia Rady
Ministrów z 2004 r w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu
szacunkowego].

Przy określaniu wartości nieruchomości zadrzewionych, zakrzewionych lub leśnych

położonych spełniających funkcje ochronne, rekreacyjne lub krajobrazowe, uwzględnia się
szczególne funkcje tych nieruchomości.

III. OKREŚLANIE WARTOŚCI DRZEWOSTANU

Drzewostan wchodzący w skład nieruchomości leśnych może stanowić oddzielny

przedmiot wyceny:
a/. przy zastosowaniu podejścia kosztowego w trakcie określania wartości odtworzeniowej
nieruchomości, kiedy odrębnie określa się wartość gruntu i jej części składowych np.
drzewostanu,
b/. w innych celach wyceny np. określaniu wartości odszkodowania, wywłaszczeniu itp.

III.1. Metody, podejścia ustalania wartości drzewostanów - WD

Dobór podejścia przy określaniu wartości drzew i drzewostanów zależy od

wytworzenia przez drzewo lub drzewostan materiałów użytkowych. Jeżeli w drzewostanie
zostały wytworzone materiały użytkowe, a wartość drewna, która może być pozyskana, jest
niższa od kosztów jego wytworzenia wówczas do określania wartości stosujemy podejście
kosztowe. W drzewostanach starszych, w których wartość pozyskanego drewna jest wyższa
od kosztów wytworzenia stosujemy podejście dochodowe, w którym określamy wartość
spodziewanych pożytków.

Uogólniając można ustalać wartość dla drzewostanów:

- młodszych - według włożonych kosztów na jego wytworzenie - WKi (metoda
kosztów odtworzenia w podejściu kosztowym),
- starszych - wg ceny sprzedażnej sortymentów drzewnych "na pniu" - WSPi (w podejściu
dochodowym metodą inwestycyjną).

Wartość drzewostanu wielogatunkowego określa się jako sumę oddzielnie

wyliczonych wartości poszczególnych gatunków drzew. Drzewa te muszą stanowić minimum
10 % składu gatunkowego drzewostanu.

Wartość

drzewostanu

Wartość poszczególnych

gatunków drzew w

drzewostanie

Wartość pojedynczych

drzew

Wartość drzewostanu różnowiekowego określa się jako sumę oddzielnie wyliczonych

wartości dla każdego gatunku i wieku.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Wartość drzewostanu

różnowiekowego

Sumie wartości drzewostanów

w różnym wieku

III.1.1. Wartość rynkowa drzew:
Wartość rynkową drzew określa się na nieruchomościach:
1. leśnych stanowiących płazowiny,

2. leśnych stanowiących zręby, na których pozostawiono nasienniki,
3. leśnych stanowiących grunty niezalesione, uprawy i młodniki, na których pozostawiono

przestoje,

4. zadrzewionych, w których drzewa wytworzyły sortymenty wielkowymiarowe,

stosując wzór:





















)

(

)

(

gdzie:

– miąższość grubizny drzewa z korą odczytane z tablic na podstawie pomierzonej

pierśnicy i wysokości drzewa,

– współczynnik do obliczania miąższości netto (bez kory), odczytany z tabeli nr 3

zawartej w komentarzu do Standardu na podstawie rodzaju drzewa oraz klasy
wieku; współczynnik ten stosujemy do tych gatunków drzew, dla których z tablic
miąższości odczytujemy miąższość grubizny łącznie z korą;

– wskaźnik udziału w grubiźnie całkowitej określonego „i”-tego sortymentu;

– cena sprzedaży przez właściwe terytorialnie nadleśnictwo określonego „i”-tego

sortymentu,

– wskaźnik redukujący ceny sprzedaży „C

” „i”-tego sortymentu o koszty pozyskania

i zrywki;

Dane o aktualnych cenach sprzedaży drewna należy uzyskiwać we właściwych terytorialnie
nadleśnictwach albo na rynku lokalnym. Ceny te koryguje się o koszty pozyskania i zrywki.

Tab. 4. Współczynniki służące do obliczania miąższości netto

Rodzaj drzewa

Klasy wieku

III

V i wyżej, KO,

KDO, BP, przestoje

Sosna, modrzew

0,72

0,75

0,77

0,79

Świerk, jodła daglezja

0,78

0,80

0,82

Dąb jesion, klon, jawor, wiąz i
inne twardoliściaste

0,70

0,72

0,73

0,75

Buk, grab

0,81

0,84

0,86

0,87

Brzoza, olsza

0,73

0,75

0,77

0,79

Osika, topola, wierzba, lipa

0,74

0,77

0,79

0,80

Źródło: Standard V.6.

III.1.2. Wartość rynkową drzewostanów w wieku blisko rębnym i starszych

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Wartość rynkową drzewostanów w wieku blisko rębnym i starszych należy ustalić

uwzględniając ich miąższość całkowita oraz udziały określonych sortymentów w miąższości
grubizny określone na podstawie szacunku brakarskiego. Podziału na sortymenty dokonuje
się z uwzględnieniem klasyfikacji jakościowo wymiarowej obowiązującej w Państwowym
Gospodarstwie leśnym Lasy Państwowe.

Wartość drzewostanów, o których mowa wyżej można obliczyć stosując wzór:





)

)(

(























gdzie:

– miąższość grubizny drzewa z korą określonego gatunku drzew występujących

w drzewostanie (w przypadku drzewostanów mieszanych),

– współczynnik do obliczania miąższości netto (bez kory), odczytane z tabeli nr 3

, k

,k

– wskaźniki (procent) udziału w grubiźnie całkowitej określonych

sortymentów drewna ustalonych na podstawie szacunku brakarskiego,

, C

,.C

,C

– cena sprzedaży przez właściwe terytorialnie nadleśnictwo ze

względu na położenie nieruchomości określonych sortymentów drewna, lub ceny
tych sortymentów występujące na rynku lokalnym,

, U

,U

– wskaźnik redukujący ceny sprzedaży 1 m

drewna C

, C

,C

C

o koszty pozyskania i zrywki odniesiony do określonych sortymentów

stosowany przez właściwe terytorialnie nadleśnictwo,

– miąższość drobnicy,

P – procentowy udział miąższości grubizny odczytany z tablic na podstawie wielkości

pierśnicy (d) i wysokości (h) przeciętnego drzewa w drzewostanie,

–wskaźnik (procent) przeliczający miąższość drobnicy całkowitej na miąższość

drobnicy użytkowej mającej wartość handlowa,

– cena sprzedaży drobnicy użytkowej stanowiącej drobnicę tyczkową lub

gałęziową przez właściwe terytorialnie nadleśnictwo, lub ceny tej drobnicy
występujące na rynku lokalnym; ceny te uwzględniają pozyskanie drobnicy przez
nabywcę.



Przy określaniu miąższości grubizny w drzewostanach w wieku bliskorębnym, rębnym
i starszych należy stosować metodę całkowitego pomiaru pierśnic drzew w tym
drzewostanie.



Wartość rynkową drzewostanów młodszych z wyjątkiem upraw i młodników, które nie
zostały jeszcze zaliczone do bliskorębnych, a które wytworzyły sortymenty średnio-
wymiarowe określa się w zależności od celu wyceny:

1. według zasad określonych w punkcie III.1.2. ( Standard V.6 -wzór 4),
2. jako iloczyn wskaźnika wartości 1 ha drzewostanu na pniu odczytanego z tablic

wskaźników wartości drzewostanów opracowanych przez Instytut Badawczy
Leśnictwa i ustalonego przez rzeczoznawcę majątkowego stopnia zadrzewienia
stosując:

wzór w przypadku drzewostanów jednogatunkowych

= W

SPi

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

gdzie:

SPi

– Wskaźnik wartości 1 ha drzewostanu na pniu wyrażony w m

drewna dla

określonego gatunku klasy bonitacji, wieku i wieku rębności odczytany z „Tablic
wskaźników wartości drzewostanów”, opracowanych przez Instytut Badawczy
Leśnictwa (T.Patryka, T. Trampler),

Z – stopień zadrzewienia ustalony przez rzeczoznawcę majątkowego,
P – pole powierzchni drzewostanu w ha,
C – cena 1 m

drewna tartacznego iglastego WBO z rynku lokalnego lub nadleśnictwa

właściwego dla miejsca położenia nieruchomości,

U – wskaźnik redukujący cenę sprzedaży drewna tartacznego iglastego (WBO) o koszty

pozyskania i zrywki.

b. stosując wzór w przypadku drzewostanów mieszanych:

























gdzie:
Z

– cząstkowy stopień zadrzewienia dla i-tego gatunku przy spełnieniu warunku,

że suma cząstkowych zadrzewień daje stopień zadrzewienia całego drzewostanu tj.



Z , gdzie parametry Z

– Z

– zadrzewienie cząstkowe.

W tym przypadku określa się wartość drzewostanów jako sumę
wartości poszczególnych gatunków drzew i ustalonych przez
rzeczoznawcę majątkowego stopni zadrzewienia odniesionych do
tych gatunków:

III.1.2.a. Stopień zadrzewienia

Stopień zadrzewienia Z w drzewostanach określa się jako stosunek miąższości rzeczywistej
drzewostanu do miąższości określonej na podstawie tablic zasobności w zależności od
gatunku, wieku i bonitacji, stosując wzór:

tab

rzcz

gdzie:

rzcz /

– miąższość rzeczywista drzewostanu ustalona dla określonego gatunku,

tab /

– miąższość ustalona na podstawie „Tablic zasobności i przyrostu

drzewostanów” opracowanych przez Bolesława Szymkiewicza na podstawie gatunku,
wieku i bonitacji.

W drzewostanach mieszanych stopień zadrzewienia określa się jako sumę cząstkowych stopni
zadrzewień określanych dla poszczególnych gatunków (i grup wiekowych) wchodzących w
skład drzewostanu.

Miąższość rzeczywistą w celu określenia zadrzewienia należy ustalić z dokładnością nie
mniejszą niż 10 % na podstawie:

1. Powierzchni próbnych z wyboru, w tym przypadku suma założonych powierzchni

próbnych nie powinna być mniejsza od 30 % całkowitej powierzchni drzewostanu:

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

wielkość pól powierzchni próbnych i ich liczba zależy od stopnia jednorodności
drzewostanu,

2. Powierzchni próbnych losowych (powierzchnie kołowe lub relaskopowe),
3. Powierzchni próbnych z wyboru (powierzchnie kołowe lub relaskopowe).

Zasady wyznaczania miąższości rzeczywistej drzewostanu na podstawie powierzchni
próbnych kołowych lub relaskopowych określone zostały w Instrukcji Urządzania Lasu.

III.1.3 Wartość odtworzeniową drzewostanów w podejściu kosztowym techniką

szczegółową

Wartość odtworzeniową drzewostanów w podejściu kosztowym, metodą kosztów
odtworzenia, techniką szczegółową, określa się stosując wzór:





gdzie:

– ponoszone koszty związane z przygotowaniem gleby do założenia uprawy,

zalesieniem lub odnowieniem, pielęgnacja, ochroną uprawy w zależności od
składu gatunkowego drzewostanu i jego wieku, odniesione do powierzchni w ha,
we właściwym terytorialnie nadleśnictwie lub występujące na rynku lokalnym
ze względu na położenie nieruchomości.

P – pole powierzchni drzewostanu w ha,
k

1,i

– współczynnik uwzględniający jakość hodowlaną drzewostanów ustaloną na

podstawie kryteriów podanych w instrukcji urządzania lasu. Współczynnik k

1,i

przyjmuje następujące wartości w zależności od jakości drzewostanu:

1,1

1,0 jakość bardzo dobra i dobra,

1,2

0,9 jakość zadowalająca,

1,3

0,8 jakość zła,

2,i

– współczynnik uwzględniający wypady i przerwy w uprawach i młodnikach,

które są przewidziane do poprawek i uzupełnień. Współczynnik k

2,i

przyjmuje

następujące wartości w zależności od stopnia zadrzewienia określającego
stopień zdatności lub stopień pokrycia powierzchni drzewami.

2,1

= 1,0 gdy stopień zadrzewienia ustalony przez

rzeczoznawcę majątkowego wynosi 0,8 i
wyżej,

2,2

= 0,8 gdy stopień zadrzewienia wynosi 0,7,

2,3

= 0,6 gdy stopień zadrzewienia wynosi 0,5–0,6.

III.1.4. Wartość odtworzeniowa drzewostanów w podejściu kosztowym metoda kosztów
odtworzenia, techniką wskaźnikową

Wartość odtworzeniową drzewostanów w podejściu kosztowym metoda kosztów
odtworzenia, techniką wskaźnikową określa się stosując wzór:

W = W

1,i

gdzie:

– wskaźnik wartości kosztów poniesionych na założenie i pielęgnację 1 ha

drzewostanu wyrażony w m

drewna dla określonego gatunku klasy bonitacji,

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

wieku i wieku rębności odczytany z tablic wskaźników opracowanych przez
Instytut Badawczy Leśnictwa (T. Patryka, T.Trampler),

Z – stopień zadrzewienia ustalony przez rzeczoznawcę majątkowego,
P – pole powierzchni drzewostanu w ha,
C – cena 1 m

drewna tartacznego iglastego WBO z rynku lokalnego lub nadleśnictwa

właściwego dla miejsca położenia nieruchomości,

U – wskaźnik redukujący cenę sprzedaży drewna tartacznego iglastego (WBO) o

koszty pozyskania i zrywki.

1,i

– współczynnik jakości hodowlanej..

Doboru technik wymienionych dokonuje rzeczoznawca majątkowy w zależności od celu
wyceny, rodzaju i stanu drzewostanów oraz możliwości pozyskania danych o cenach drewna,
ponoszonych kosztach pozyskania i zrywki we właściwym ze względu na położenie
nieruchomości nadleśnictwie.

III.1.4. Wartość odtworzeniową
Wartość odtworzeniową drzew i krzewów w parkach wiejskich,

Drzewa





gdzie:

p.g

– koszty związane z przygotowaniem gleby do nasadzenia rośliny,

– koszty nabycia bądź wytworzenia sadzonki,

p.o

– koszty pielęgnacji i ochrony.

Przy określaniu kosztów jednostkowych stosuje się ceny rynkowe.

IV. Wycena drzewostanów leśnych w oparciu o informacje zawarte w planie urządzania

lasu.



Z planu urządzania lasu należy sporządzić: wypis z opisu taksacyjnego i wyrys z map leśnych
(dane z opisu taksacyjnego: numer oddziału i oznaczenie pododdziału objętego wyceną,
powierzchnia leśna i nieleśna, typ siedliskowy lasu, skład gatunkowy, wiek drzewostanu, bonitacja
dla poszczególnych gatunków drzew, współczynnik zadrzewienia),



Przeprowadzenie wizji terenowej,



Zaktualizowanie danych zawartych w operacie (wiek, średnie wysokości drzew, średnie pierśnice,
zadrzewienie)



Ustalenie podejść i metod wyceny ( podejście kosztowe (WKi), podejście dochodowe wg. wartości
rynkowej sprzedażnej drzewostanu (WSPi),



Obliczenie wartości poszczególnych gatunków drzewostanu, następnie całego drzewostanu,



Obliczenie wartości gruntu,



Obliczenie wartości całej nieruchomości,



Sporządzenie operatu szacunkowego.

IV.1. Określanie cech taksacyjnych drzewostanu:

1. Bonitacja drzewostanu - kwalifikacja drzewostanu na podstawie zdolności produkcyjnych
siedliska leśnego dla danego gatunku drzewa, określona na podstawie wysokości i wieku.
2. Skład gatunkowy drzewostanu, w którym wszystkie gatunki wykazują miąższość grubizny, należy
z reguły określać według miąższości grubizny poszczególnych gatunków drzew, z wykazaniem tych,
których miąższość przekracza 5% miąższości grubizny całego drzewostanu. Skład gatunkowy podaje
się systemem dziesiętnym liczbami całkowitymi np. 8 So, 5Jd, 7 So.
3. Średnią wysokość i średnią pierśnicę drzewostanu ustalamy jako zwykłą średnią arytmetyczną
wysokości lub pierśnicy drzew w drzewostanie na powierzchniach próbnych. W tym celu do pomiaru

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

wysokości lub pierśnicy należy wybierać takie powierzchnie, aby obrazowały cały drzewostan.
Wybrane do pomiaru drzewa powinny mieć wymiary wysokości lub pierśnicy zbliżone do średnich.
4. Określanie wieku drzewostanów. Wiek drzewostanu należy z reguły ustalać przez dodanie liczby
lat, jakie upłynęły od ostatniej rewizji urządzeniowej. Wiek ustała się z dokładnością: w uprawach i
młodnikach Ia podklasy wieku - do 1 roku lub 2 lat, w młodnikach Ib podklasy wieku 5 - 5 lat, w
drągowinach (21 - 60 lat) -5 -10 lat, w drzewostanach starszych 10 -20 lat. Wiek pojedynczych drzew
ustalamy z liczby słojów rocznych na świeżo ściętych pniakach lub na podstawie próbki pobranej za
pomocą świdra przyrostowego, dla młodych drzew zliczamy okółki. Przy określaniu przeciętnego
wieku nie należy brać pod uwagę wieku pojedynczych drzew młodszych lub starszych.
5. Zadrzewienie - stosunek rzeczywistej miąższości grubizny drzewostanu na 1 ha do miąższości
grubizny drzewostanu wzorcowego odczytanego z tablic zasobności dla danego gatunku wieku i
bonitacji. W uprawach i młodnikach nie wykazujących miąższości grubizny zadrzewienie określa się
% udatności uprawy.

IV.2. Wycena drzewostanów nieposiadających operatów urządzeniowych.
Postępowanie:



Sporządzenie wypisu i wyrysu z operatu ewidencji gruntów,



Wizja terenowa w obecności zlecającego wycenę,



Ustalenie wydzieleń taksacyjnych i wyodrębnienie ich powierzchni na mapie (pomiar i
kartowanie),



Ustalenie cech taksacyjnych poszczególnych drzewostanów:

składu gatunkowego,

wieku drzewostanu,

b) przeciętnej pierśnicy,
c) przeciętnej wysokości,
e) bonitacji siedliska dla poszczególnych gatunków drzew,
f) współczynnika zadrzewienia.
UWAGA: wymienione cechy taksacyjne jest w stanie określić leśnik specjalista według metody
przedstawionej w "Instrukcji urządzania lasu".

V. WARTOŚĆ POJEDYNCZYCH DRZEW

V.1. Obliczanie wartości rynkowych pojedynczych drzew:

Wartość rynkowa pojedynczych drzew - metodą uproszczoną ustala się posługując się wzorem:

WD = V

x Wi x C x U

gdzie:

WD - wartość pojedynczego drzewa,
V

- miąższość grubizny ocenianego drzewa,

Wi - współczynnik przeliczeniowy wartości danego gatunku w określonym wieku

drzewa, przeliczony na wartość surowca iglastego WBO 2 kl. wymiarowej,

C - rynkowa we właściwym terytorialnie nadleśnictwie cena sprzedaży 1 m3 drewna

iglastego WBO,

U - współczynnik redukujący cenę drewna o koszt pozyskania i zrywki.

Tok postępowania przy metodzie uproszczonej:

- określenie gatunku i wieku drzewa,

- pomiar wysokości i pierśnicy,

- odczytanie z tabeli miąższości drzew stojących masy grubizny,
- przeliczenie masy grubizny na wartość drewna iglastego WBO,
- obliczenie wartości grubizny.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

V. 2. Określanie miąższości drzew:

Miąższość pojedynczych drzew należy określać na podstawie ustalonych i zmierzonych w

terenie parametrów: gatunku drzewa, pierśnicy, wysokości i wieku.
Miąższość określamy jedną z metod:



na podstawie gatunku, wieku, wysokości i pierśnicy odczytujemy miąższość całego drzewa,
grubizny lub drobnicy z „Tablic miąższości kłód odziomkowych i drzew stojących” M. Czuraja.



jeżeli zachodzi przypadek, że wymiary drzewa są duże i w tablicach nie podano ich miąższości,
wówczas posługujemy się liczbą kształtu i obliczamy miąższość wg wzoru:

V = g

gdzie:
V - miąższość grubizny lub drobnicy drzewa w m

g - powierzchnia przekroju pierśnicowego wyrażona w m

h - wysokość drzewa w metrach,
f - liczba kształtu dla grubizny lub drobnicy odczytana z tabel dla określonego gatunku

i bonitacji drzewostanu.

- wzorem Denzina:
d

= -----------

1000

gdzie:
d

- pierśnica drzewa w cm,

- miąższość grubizny.

Wzór ten ma jednak zastosowanie do obliczania miąższości określonych gatunków drzew i ustalonej
modelowej wielkości:
- dla sosny o wysokości 30 m.,
- dla jodły o wysokości 25 m.,
- dla świerku, dębu i buka o wysokości 26 m.

Dla drzew, których wysokość różni się od modelowej stosujemy poprawki:
- dla sosny na każdy metr wysokości więcej dodać 3%, a na każdy mniej odjąć 3 %,
- dla świerka na każdy metr wysokości więcej dodać 3%, a na każdy mniej odjąć 4 %,
- dla jodły na każdy metr wysokości więcej dodać 3%, a na każdy mniej odjąć 4 %,

- dla buka i dębu na każdy metr wysokości więcej dodać 5%, a na każdy mniej odjąć 5 %.

Inwentaryzacja pojedynczych drzew w terenie:

W czasie wizji terenowej sporządzamy opis i pomiar drzew. Dane zapisujemy w arkuszu

inwentaryzacyjnym. Praca w terenie polega na:



Określeniu gatunku,



Pomiarze wysokości z dokładnością 1m. - wysokościomierzem lub inną metodą,



Pomiarze pierśnicy dwukrotnie klupą / średnicomierzem/ lub pomierzenie obwodu pnia taśmą
i wyliczenie pierśnicy z wzoru na obwód koła, średnią arytmetyczną z pomiarów zapisujemy w
cm,



Określenie wieku drzewa,



Opisanie jakości drzewa / np. jego cech zdrowotnych: uszkodzeń strzał, występowanie
grzybów, zjawisko obumierania gałęzi oraz cech wzrostu i rozwoju: dostosowanie gatunku do
siedliska, rozwój i pokrój korony itp./.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

VI. NIETYPOWE WYCENY TERENÓW ZADRZEWIONYCH I ZAKRZEWIONYCH

1) Zadrzewienia wycenia się tylko wówczas, gdy po usunięciu stanowią one sortyment użytkowy,

wówczas ich wartość stanowi wartość użytkową pomniejszoną o koszty pozyskania.

Plantacje i szkółki drzew leśnych wycenia się wg ceny rynkowej materiału szkółkarskiego lub wg
kosztów wyłożonych.

Wycena parków - metody wyceny zależą od wpisu do rejestru zabytków przez wojewódzkiego
konserwatora przyrody. Jeżeli park znajduje się pod opieką konserwatora, to drzewostan w nim
należy wycenić według wartości potencjalnego surowca drzewnego, jaki można z niego pozyskać.
Cały park /grunt, drzewostan, budowle/ można wyceniać podejściem porównawczym/. Ze
względu na rzadkość tego typu wycen dane do porównywania należy zebrać z powiatu lub nawet
województwa.

VII. PLAN POSTĘPOWANIA PRZY WYCENIE DRZEW I DRZEWOSTANÓW -

ZASTOSOWANIE RÓŻNYCH METOD.

VII.1. Metoda sortymentacyjna /szacunek brakarski/ polega na ocenie ilości drewna w
poszczególnych klasach jakościowo-wymiarowych określonych w polskich normach branżowych.
Tok postępowania w trakcie określania wartości:

- określenie gatunku drzewa,

- pomiar wysokości i pierśnicy,

- odczytanie z tabeli miąższości drzew stojących masy grubizny,

- odczytanie współczynnika redukującego miąższość grubizny z korą na miąższość grubizny

bez kory,

- odczytanie z tabeli miąższości drobnicy,

- wyodrębnienie z masy grubizny sortymentów wielkowymiarowych i średniowymiarowych,

- wyodrębnienie sortymentów małowymiarowych,

- określenie wartości potencjalnej surowca drzewnego (zastosowanie cennika drewna

obowiązującego dla danej RDLP,

- wycena kosztów pozyskania i wyróbki,
- ostateczna wycena wartości drzewa.





















)

(

)

(

gdzie:

, ri, C

, k

, U

– „C

”- objaśnienia w części III.1.1.

Szacunek brakarski obejmuje zebranie informacji o ilości i przydatności technicznej

surowca drzewnego i pozwala na określenie możliwych do pozyskania sortymentów.
W zależności od wieku i rodzaju drzewostanu dopuszcza się zastosowanie jednej z trzech
metod:

1. Posztuczną, polegającą na szacowaniu każdego drzewa z osobna przeznaczonego do

wyceny stosowaną w drzewostanach rębnych i przedrębnych IV i starszych klas wieku

2. Na podstawie powierzchni próbnych, stosowaną w drzewostanach II i III klasy

wieku, przeznaczonych do trzebieży i czyszczeń późnych

3. Porównawczą, uwzględniającą wyniki szacunków z lat ubiegłych, można ją stosować

w drzewostanach równowiekowych iglastych II klasy wieku oraz w drzewostanach
jednogatunkowy i jednowiekowych użytkowanych rębnią zupełną, w których
zakładane kolejno zręby dają zbliżone wyniki.

Decyzję o wyborze metody wykonania szacunku podejmuje się na podstawie oględzin
terenowych i danych z opisu taksacyjnego. Przy metodzie powierzchni próbnych duże

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

znaczenie ma ich wybór, ponieważ od tego zależy dokładność całego szacunku. Powierzchnie
wytycza się w miejscu najbardziej reprezentatywnym dla całego drzewostanu zarówno pod
względem składu gatunkowego, zadrzewienia, zwarcia, jak i jakości drzew. Powierzchnie
próbne należy zakładać w odległości nie mniejszej niż 10 m od dróg i linii podziału
powierzchniowego. Ich powierzchnia powinna być uzależniona od wielkości i zróżnicowania
drzewostanu. W drzewostanach jednogatunkowych i jednowiekowych powinna stanowić
około 5% ogólnej powierzchni. W drzewostanach różnowiekowych, mieszanych i
niejednolitych pod względem zadrzewienia, powierzchnię należy zwiększyć do 10%. Jeżeli
na skutek zbyt dużego zróżnicowania drzewostanu istnieje trudność w wyznaczeniu jednej
powierzchni próbnej, można wyznaczyć dwie lub trzy mniejsze powierzchnie o łącznej
powierzchni zgodnej z zalecaną.

Szacunek brakarski polega na określeniu jakości drewna na podstawie cech

zewnętrznych drzewa. Na podstawie wyglądu pnia i jego zdrowotności, nierówności i spękań
kory, określamy między innymi wielkość i głębokość zalegania zarośniętych sęków, rozmiar
skrętu włókien, występowanie zgnilizny wewnętrznej.

Odchylenia od normalnej budowy drewna jak i wszystkie ujemne cechy oraz zmiany

jego właściwości określa się jako jego wady. Polska norma „Drewno okrągłe. Wady.”
(PN-79/D-01011) podaje, że „za wady drewna okrągłego uważa się widoczne uszkodzenia
lub anomalie jego budowy i barwy oraz takie cechy naturalne, które ograniczają zakres jego
użyteczności”. Do najważniejszych wad drewna należą: sęki, pęknięcia, krzywizny, skręt
włókien, zgnilizny oraz żery owadzie.

Aby określić wartości pojedynczego drzewa, powinniśmy najpierw ustalić jego

przynależność do klasy wymiarowej (wielko-, średnio- czy małowymiarowe, odpowiednio:
W, S czy M).

Tab. 5. Podział surowca drzewnego wg klasyfikacji jakościowo-wymiarowej

Symbol

Nazwa

Drewno wielkowymiarowe - o średnicy górnej bez kory 14 cm (18 cm) i wzwyż

Drewno wielkowymiarowe, klasa A

WAO

Drewno wielkowymiarowe, klasa A- bez określania

WA1

Drewno wielkowymiarowe, klasa A specjalne

Drewno wielkowymiarowe, klasa B

WBO

Drewno wielkowymiarowe, klasa B - bez określania

WB1

Drewno wielkowymiarowe, klasa B specjalne

Drewno wielkowymiarowe, klasa C

WCO

Drewno wielkowymiarowe, klasa C - bez określania

WC1

Drewno wielkowymiarowe, klasa C specjalne

Drewno wielkowymiarowe, klasa B

Drewno średniowymiarowe- o średnicy bez kory: górnej 5cm wzwyż i dolnej do 24 cm

Drewno średniowymiarowe, grupa 1 – (dłużycowe)

S10

Drewno średniowymiarowe, grupa 1 – (bez określania)

S11

Drewno średniowymiarowe, grupa 1 – (specjalne)

Drewno średniowymiarowe, grupa 2 – (stosowa użytkowa)

S2a

Drewno średniowymiarowe, grupa 2 – (podgrupa a)

S2b

Drewno średniowymiarowe, grupa 2 – (podgrupa b)

Drewno średniowymiarowe, grupa 3 – (żerdziowa)

S3a

Drewno średniowymiarowe, grupa 3 – (podgrupa a)

S3b

Drewno średniowymiarowe, grupa 3 – (podgrupa b)

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Drewno średniowymiarowe, grupa 4 – (opałowe)

Drewno małowymiarowe – 0 średnicy dolnej bez kory do 5 cm, w korze do 7 cm

Drewno małowymiarowe, grupa 1 (drobnica tyczkowa – użytkowa)

Drewno małowymiarowe, grupa 2 (drobnica gałęziowa - opałowa)

Karpina (surowiec drzewny pozyskany z karp)

Karpina przemysłowa – karpina sosnowa o zawartości żywicy

Karpina opałowa

Zrębki (cząstki drewna rozdrobnionego)

Zrębki przemysłowe – kawałki drewna przeznaczone do wyrobu płyt wiórowych i pilśniowych

Zrębki opałowe - kawałki drewna przeznaczone do opału

W klasie drewna wielkowymiarowego możliwe są również przypadki uzyskania

drewna cennego, o szczególnym charakterze. Jest to drewno okleinowe (WA1) lub drewno
łuszczarskie (WB1). Normy na drewno okleinowe i łuszczarskie zawiera tabela 8 i tabela 9.
Cena takiego drewna jest o wiele wyższa niż drewna wielkowymiarowego WA0.
Stosując normy obowiązujące w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe
określić należy następnie w zależności od jakości i wymiarów drewna jego klasę (w
przypadku drewna wielkowymiarowego – WA, WB, WC lub WD) lub grupę (drewno
średniowymiarowe: S1, S2, S3 i S4, drewno małowymiarowe: M1 i M2). Przygotowanie do
pomiaru i pomiar należy wykonać według normy PN-93/D-95000. Normy na surowiec
drzewny zawiera Zarządzenie nr 47 (drewno wielkowymiarowe iglaste – tab. 9) oraz
Zarządzenie nr 29 (pozostałe klasy wymiarowe – tab. 10, tab. 13, tab.14, tab.15) Dyrektora
Generalnego Lasów Państwowych.

Wartości drewna oblicza się mnożąc miąższość danego sortymentu przez jego cenę.

Dane o aktualnych cenach sprzedaży drewna należy uzyskiwać we właściwych terytorialnie
nadleśnictwach, pamiętając o fakcie, iż w cenę tą wliczone są koszty pozyskania i zrywki.

Po wykonaniu pomiaru pierśnicy (średnicy na wysokości 1,3m od ziemi) i wysokości

drzewa, obliczyć można miąższość drzewa stojącego, korzystając z tablic Czuraja pt: „Tablice
miąższości kłód odziomkowych i drzew stojących”.

Do określenia miąższości drzew leżących posłużyć możemy się wzorem środkowego

przekroju:





40000



gdzie: V – miąższość drzewa w m

d – średnica w połowie kłody w cm
l – długość kłody w m.

Tabela 6. Drewno wielkowymiarowe iglaste. Wymagania jakościowo – wymiarowe.

Nazwa wady lub cechy drewna

Dopuszczalny rozmiar występowania wad lub cech drewna

Średnica najmniejsza górna bez
kory

22 cm

14 cm

Minimalna długość

2,7 m z minimalnym odstopniowaniem co 10 cm

Najmniejsza średnica w odległości
1m od dolnego końca

35 cm

25 cm

nie ogranicza się

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Najmniejsza długość dolnego końca
bez wad lub z wadami
dopuszczalnymi

4 m

nie ogranicza się

Sęki

otwarte

dopuszczalne o średnicy do 2cm, w

drewnie So i Md niedopuszczalne

dopuszczalne

guzy

o wys. do 1cm nie bierze się pod

uwagę, wyższe:

dopuszczalne

niedopuszczalne dopuszczalne do

˝ obwodu

Pęknięcia

czołowe

dopuszczalne do:

dopuszczalne

średnicy czół 1/2 średnicy czół

z przesychania

dopuszczalne o

szer. do 3m

dopuszczalne

czołowo-boczne
głębokie i
przechodzące

niedopuszczalne

dopuszczalne

Krzywizna

Dopuszczalna, pozwalająca na wymanipulowanie kłód 2,7m z krzywizną

jednostronną do:

1cm/1m

2cm/1m

3cm/1m

5cm/1m

Skręt włókien

dopuszczalny do

5cm/1m

dopuszczalny

Zabitki

dopuszczalne, w drewnie

świerkowym niedopuszczalne

dopuszczalne

Zabarwienia

sinizna

niedopuszczalna

dopuszczalna na
przekrojach do ˝

pow. bielu

dopuszczalna

brunatnica

niedopuszczalna

dopuszczalna

Zgnilizny

wewnętrzna

niedopuszczalna

dopuszczalna na

jednym z czół do

¼ średnicy czoła

dopuszczalna

huby

niedopuszczalne

dopuszczalne

zewnętrzna

niedopuszczalna

dopuszczalna na

Ľ obwodu do

średnicy

dopuszczalna

Chodniki owadzie płytkie i głębokie

niedopuszczalne

dopuszczalne

Obecność ciał obcych

niedopuszczalna

dopuszczalna

Wad nie wymienionych w tabeli nie bierze się pod uwagę.

Źródło: PN-92/D-95017

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Tabela 7. Drewno wielkowymiarowe liściaste. Wymagania jakościowo – wymiarowe.

Nazwa wady lub cechy drewna

Dopuszczalny rozmiar występowania wad lub cech drewna

Średni. najmniejsza górna bez kory

30 cm

20 cm

18cm

Minimalna długość

2,5 m z minimalnym odstopniowaniem, co 10 cm

Sęki

zdrowe

dopuszczalne o średnicy do:

2 cm

5 cm

10 cm

dopuszczalne

nadpsute i zepsute

niedopuszczalne

dopuszczalne o średnicy do:

5 cm

8 cm

10 cm;

w drewnie Db do 15 cm

guzy

niedopuszczalne

o wys. do 1 cm

nie bierze się pod

uwagę, wyższe

dopuszczalne w

liczbie 1szt/2m

dopuszczalne

róże

dopuszczalne o średnicy do:

dopuszczalne

3 cm

10 cm

brewki

dopuszczalne o

kącie rozwarcia

pow. 90°

dopuszczalne

Pęknięcia

czołowe

dopuszczalne do:

dopuszczalne

średnicy czół

czołowo – boczne
i mrozowe

niedopuszczalne

dopuszczalne jedno w linii prostej

dopuszczalne

Krzywizna

dopuszczalna pozwalająca na wymanipulowanie wyrzynków 2,5m z krzywizną

jednostronną do:

2cm/1m

3cm/1m

4cm/1m

5cm/1m

Skręt włókien

dopuszczalny do:

dopuszczalny

7cm/1m

12cm/1m

Zabitki

dopuszczalna jedna

o szerokości do 6cm

Dopuszczalne o szerokości do:

dopuszczalne

6cm

12cm

Wielordzenność

nie dopuszczalna

dopuszczalna

Fałszywa twardziel

dopuszczalna do:

dopuszczalna

średnicy czół

Wewnętrzny biel

niedopuszczalny

dopuszczalny

Zaparzenie

niedopuszczalne

dopuszczalne do:

średnicy czół

Zgnilizna

wewnętrzna

dopuszczalna do:

średnicy czół

zewnętrzna

niedopuszczalne

dopuszczalne na:

¼ obwodu do
1/10 średnicy

˝ obwodu do 1/10 średnicy

w drewnie Db dopuszczalna w bielu pod

warunkiem zmniejszenia śr. drewna przy

obliczaniu miąższości o pierścień

zmurszałego bielu

strzały (huba)

niedopuszczalna

dopuszczalna

Chodniki owadzie płytkie i
głębokie

niedopuszczalne

dopuszczalne do

Ľ obwodu

dopuszczalne

Obecność ciał obcych

niedopuszczalna

dopuszczalne za zgodą

stron

Źródło: PN-92/D-95008

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Tab.8 Ramowe warunki techniczne na drewno okleinowe.

Źródło: PN-74/D-95011

Nazwa wady lub cechy drewna

Dopuszczalny rozmiar występowania wad lub cech drewna

Rodzaj

Sosna

Dąb

Jesion

Buk, Brzoza Olsza

Średnica najmniejsza górna bez kory d

35 cm

32 cm

28 cm

bk – 32 cm,

brz, ol – 25 cm

Minimalna długość

2,4 m z minimalnym odstopniowaniem co 10 cm

Sęki

otwarte

niedopuszczalne

dopuszczalne do 5 cm

1szt / 2mb 2szt / 1mb

guzy

niedopuszczalne

dopuszczalne

1szt / 2mb

niedopuszczalne

róże

dopuszczalne

1szt do 10cm /

2mb

dopuszczalne

ol, dopuszczalne o

średnicy do 5cm

brewki

bk, brz,

dopuszczalne o kącie

rozwarcia pow. 90

Pęknięcia

mrozowe

niedopuszczalne

dopuszczalne jedno o prostym przebiegu o odchyleniu w

ramach dopuszczalnego skrętu włókien

czołowo – boczne

niedopuszczalne

Krzywizna

dopuszczalne pozwalająca na wymanipulowanie wyrzynków o długości 2,4 m z

krzywizną jednostronną

1cm / 1m 3cm / 1m

Skręt włókien

dopuszczalny do bk – 12cm /

5cm / 1m 10cm / 1m dopuszczalny ol, brz – dop.

Zabitki

dopuszczalne do 6 cm na jednej prostej

Zabarwienia fałszywa twardziel

dopuszczalne do 1/3
średnicy przekrojów

czół

sinizna

niedopuszczalna

brunatnica

niedopuszczalna

zaparzenie

niedopuszczalna

Zgnilizna

wewnętrzna

dopuszczalna do 1/5 średnicy czół

zewnętrzna

niedopuszczalna

Chodniki owadzie płytkie i głębokie oraz

obecność obcych ciał

niedopuszczalne

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Tab.9 Ramowe warunki techniczne na drewno łuszczarskie.

Nazwa wady lub cechy drewna

Dopuszczalny rozmiar występowania wad lub cech drewna

Rodzaj

sosna, świerk

buk, brzoza, olsza, osika

Średnica najmniejsza górna bez kory dg

20 cm

buk – 24 cm

brzoza, olsza – 18 cm

osika – 16 cm

Minimalna długość

4 m z minimalnym odstopniowaniem co 10cm

Sęki

otwarte

So – niedopuszczalne
Św – dopuszczalne Ø

do 3 cm w okółkach

dopuszczalne do Ř 2 cm, większe

dopuszczalne do Ř 5 cm w liczbie 4szt/1mb

guzy

o wysokości 1 cm nie bierze się pod uwagę,

wyższe – dop. 4 okółki na ½ do długości od górnego końca

Pęknięcia

czołowe

dopuszczalne do ? średnicy czół w strefie przyrdzeniowej

czołowo-boczne i

boczne

niedopuszczalne

Krzywizna

dopuszczalna pozwalająca na wymanipulowanie wyrzynków z

krzywizną jednostronną 2cm/1m

Spłaszczenie

dopuszczalne do

średnicy w miejscu występowania

Zabitki

Św niedopuszczalne

pozostałe dopuszczalneo długości do 10 cm

Zabarwienia

sinizna

niedopuszczalna

brunatnica

niedopuszczalna

zaparzenie

niedopuszczalna

Zgnilizna miękka i dziupla

dopuszczalna w strefie przyrdzeniowej do 8 cm

Chodniki owadzie płytkie i głębokie oraz

obecność obcych ciał

niedopuszczalne

Tabela 10. Drewno średniowymiarowe. Wymagania wymiarowe.

Długość /m/

Średnica /cm/

Grupa

stopniowanie

wymiarów

stopniowanie odchyłka

górna min.

dolna max.

środkowa

znamionowa

bez kory

z korą

2,5 i wyżej

0,5

+,- 0,10

9 - 16

1,0;1,1;1,2

+,- 0,02

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

2,0 – 7,0

0,10

+,- 0,05

2,5 i wyżej

7 – 14

4,0 i wyżej

7 - 14

0,5;1,0;1,1;1,2

nie ogranicza

sie

Źródło: PN-92/D-95018

Tabela 11. Drewno średniowymiarowe. Wymagania jakościowe.

Wada

Dopuszczalny rozmiar występowania wad

Krzywizna

jednostronna

pozwalająca na

wymanipulowanie

odcinków o długości

co najmniej 1,5 m o

strzałce 1cm/m

jednostronna do 8cm/m

przy długości powyżej

1m do 10 cm na całej

długości; wielostronna

wynosząca połowę

wartości jednostronnej

dopuszczalna do

10cm/m

dopuszczalna

Zgnilizna

niedopuszczalna

a dopuszczalna twarda
b niedopuszczalna

niedopuszczalna

dopuszczalna miękka

do 50% powierzchni

przekroju poprzecznego

Zabarwienia

dopuszczalne z

wyjątkiem brunatnicy

dopuszczalne

Chodniki owadzie

płytkie i głębokie

niedopuszczalne

dopuszczalne

niedopuszczalne

dopuszczalne

Obecność obcych

ciał

niedopuszczalna widoczna

dopuszczalna

Zwęglenia

niedopuszczalne

dopuszczalne za

zgodą stron

dopuszczalne

Źródło: PN-92/D-95018

Tabela 12. Drewno małowymiarowe. Wymagania jakościowo – wymiarowe.

Lp.

Nazwa wady lub cechy

drewna

Wymagania dla grup

Średnica dolna w korze

do 7 cm

Długość

od 1,5 m wzwyż

nie ogranicza się

Krzywizna

dopuszczalna do 15cm/m

dopuszczalna

Zgnilizna

niedopuszczalna

dopuszczalna

Zwęglenia

niedopuszczalne

dopuszczalna

Źródło: PN-92/D-95019

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Ponieważ jednostką miary w obrocie drewnem jest m

wyrażający miąższość netto, a

podczas wykonywania szacunku brakarskiego na pniu pomiaru pierśnicy dokonuje się wraz z
korą, zachodzi, zatem potrzeba przeliczenia zinwentaryzowanego na nieruchomości zapasu
brutto (z korą) na netto (bez kory). Współczynniki przeliczeniowe służące do obliczenia
miąższości netto zawiera tabela 16.

Tabela 13. Współczynniki redukcyjne służące do obliczania miąższości netto.

Rodzaj drzewa

Klasy wieku

III

V i wyżej, KO, KDO, BP,

przestoje

Sosna, modrzew

0,72

0,75

0,77

0,79

Świerk, jodła, daglezja

0,78

0,80

0,82

Dąb, jesion, klon, jawor,
wiąz i inne
twardoliściaste

0,70

0,72

0,73

0,75

Buk, grab

0,81

0,84

0,86

0,87

Brzoza, olsza

0,73

0,75

0,77

0,79

Osika, topola, wierzba,
lipa

0,74

0,77

0,79

0,80

Źródło: Instrukcja urządzania lasu; część ogólna. Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i

Leśnictwa oraz Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych. Warszawa 2003

Poniżej przedstawiono raptularz terenowy używany w Państwowym Gospodarstwie

Leśnym Lasy Państwowe i wydruk z programu obliczeniowego „Acer”.

W raptularzu terenowym dla każdego gatunku zamieszcza się liczebność drzew

pogrupowaną w stopniach grubości. W celu oszacowania miąższości określa się również
wysokości wybranych drzew reprezentujących odpowiedni stopień grubości, a następnie
określa się procentowy udział poszczególnych klas (WD, S2, S4 i M). Takie dane wprowadza
się do programu „Acer”, który oblicza miąższość w rozbiciu na wszystkie klasy.

IX. OKREŚLANIE WARTOŚCI DRZEWOSTANU W PRZYPADKU JEGO
PRZEDWCZESNEGO WYRĘBU

Zasady określenia wartości drzewostanu w przypadku przedwczesnego wyrębu

przedstawia Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie
jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu (Dz. U. Nr 99, poz.
905), w którym znajdują sie załączniki w postaci Tablic wskaźników wartości drzewostanów.
Wskaźniki wartości W

, W

oraz W

, z uwzględnieniem wieku drzewostanu w chwili

przedwczesnego wyrębu oraz klasy bonitacji drzewostanu określone zostały dla
następujących gatunków i ich wieków rębności:

1.Dla sosny i modrzewia w wieku rębności do 100 lat oraz powyżej 100 lat.
2. Dla jodły i daglezji.
3. Dla świerka w wieku rębności do 100 lat oraz powyżej 100 lat.
4. Dla buka, klonu, wiązu i jaworu.
5. Dla dębu i jesionu w wieku rębności do 140 lat oraz powyżej 140 lat.
6. Dla dębu i jesionu w wieku rębności do 140 lat oraz powyżej 140 lat.
7. Dla olszy czarnej, lipy, robinii i topoli.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

8. Dla osiki.
9. Dla brzozy.
10. Dla grabu.

Dla olszy szarej jako wskaźnik wartości W

, W

oraz W

przyjmuje się odpowiedni wskaźnik

wartości Wi, Ws oraz Wk określony dla osiki IV klasy bonitacji
Wysokość jednorazowego odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu ustala się
według następującego wzoru:

O = (W

- W

) * Z * P * C

gdzie:

O – wysokość odszkodowania w złotych,
W

– wskaźnik wartości jednego ha drzewostanu na pniu w wieku przedwczesnego wyrębu

tego drzewostanu,

– wskaźnik wartości spodziewanej jednego ha drzewostanu na pniu w wieku rębności,

Z – stopień zadrzewienia drzewostanu stanowiący iloraz faktycznej miąższości drzewostanu

w wieku przedwczesnego wyrębu oraz miąższości potencjalnie możliwej do osiągnięcia
przez ten drzewostan,

P – powierzchnia drzewostanu w ha,
C – aktualna cena sprzedaży jednego m

drewna wynikająca z komunikatu Prezesa

Głównego

Urzędu

Statystycznego

ogłaszanego

Dzienniku

Urzędowym

Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski" dla celów podatku leśnego.

Jeżeli wskaźnik wartości W

nie został określony (ma to miejsce, gdy drzewostan jest młody i

nie wytworzył jeszcze sortymentów), wysokość odszkodowania ustala się według
następującego wzoru:

O = W

* Z * P * C

gdzie:

– jest to wskaźnik wartości kosztów poniesionych na założenie i pielęgnację

jednego ha drzewostanu,

Dla olszy szarej jako wskaźnik wartości W

, W

oraz W

przyjmuje się odpowiedni wskaźnik

wartości Wi, Ws oraz Wk określony dla osiki IV klasy bonitacji.

Wiek rębności drzewostanu ustala się na podstawie danych określonych dla tego

drzewostanu w planie urządzenia lasu, uproszczonym planie urządzenia lasu lub w
inwentaryzacji stanu lasów. Jeżeli dla drzewostanu nie sporządzono w/w dokumentów jako
wiek rębności przyjmuje się minimalny wiek wyrębu, o którym mowa w § 7 ust. 2 pkt 1

a) rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z
dnia 28 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania planu
urządzenia lasu,
b) uproszczonego planu urządzenia lasu oraz inwentaryzacji stanu lasu (Dz. U. z 1999
r. Nr 3, poz. 16).
Jeżeli nie określono wieku rębności dla lipy, jaworu lub robinii, jako ten wiek rębności

przyjmuje się wiek rębności dla dębu.
Jeżeli drzewostan składa się z drzew wielu gatunków, odszkodowanie ustala się jako sumę
odszkodowań ustalonych osobno dla każdego z tych gatunków.

X. ZIELEŃ WYSOKA W MIASTACH I OSIEDLACH

Z postępującym rozwojem osadnictwa pod budownictwo przeznacza się coraz większe

obszary ziemi. Szczególnie na obszarach miejskich, o środowisku zdegradowanym, z dużą
liczbą blokowisk, należy przywiązywać dużą wagę do roli, jaką pełni zieleni wysoka. Układ
drzew i krzewów w zadrzewieniach może przyjmować różne formy. W zależności od liczby

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

drzew, ich wzajemnego układu względem siebie, powierzchni, którą zajmują rozróżniamy
różne formy zadrzewień:
 Pojedyncze drzewa,
 Zadrzewienia w formie rzędowej np. wzdłuż ciągów komunikacyjnych, ogrodzeń itp.
 Pasowe, występujące, co najmniej w dwu rzędach o szerokości do 20 m. np. wokół osiedli,

zakładów przemysłowych itp.,

 Grupowe o powierzchni nieprzekraczającej 0,02 ha występujące na otwartych

przestrzeniach,

 Kępowe, które zajmują powierzchnię od 0,02 - 0,10 ha
 Powierzchniowe, które występują na powierzchniach powyżej 0,10 ha, a jednak nie są

lasem w myśl ustawy o lasach ze względu na sposób zagospodarowania terenu.

Zieleń miejska spełnia ważne funkcje nie tylko w kształtowaniu krajobrazu miast i

osiedli, lecz także wpływa na stan i jakość środowiska: pochłania dwutlenek węgla, produkuje
tlen, reguluje temperaturę, osłania przed wiatrem, hałasem, daje cień , zatrzymuje wodę,
wpływa na wilgotność powietrza, stwarza możliwość wypoczynku dla ludzi, a także
umożliwia życie ptakom, ssakom, owadom itp., ponadto zieleń rozgranicza nieruchomości,
często stanowi parawany ochronne dla szpetnych budowli w miastach jak śmietniki,
składowiska, baraki, a niska zieleń wyznacza zjazdy z wiaduktów, mostów itp.

XI. SPRZĘT SPECJALISTYCZNY DO POMIARU DRZEW

1. Średnicomierz (klupa) - do pomiaru pierśnic drzew
2. Wysokościomierz Blume - Leissa - do pomiaru wysokości drzew stojących
3. Świder przyrostowy Presslera - do określania wieku drzew
4. Taśma miernicza

XII. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE

1. Barszcz J., Morzyniec Wł., Ząbecki W., 1993. Wycena drzew i drzewostanów, Szkoła Wiedzy

o Terenia AR, Kraków.

2. Czuraj M., Radwański B., Strzemski S. 1966: Tablice miąższości drzew stojących. PWRiL

Warszawa.

3. Czuraj M. 1990: Tablice zasobności i przyrostu drzewostanów. PWRiL, Warszawa.
4. Gembaszewski A.1992: Podział i klasyfikacja drewna. Zeszyt 14. Wydawnictwo "Świat",

Warszawa.

5. Instrukcja urządzania lasu - część ogólna i załączniki. 1994. MOŚ,ZN i L, Dyrekcja Generalna

Lasów Państwowych, Warszawa.

6. Morzyniec W., Ząbecki W. 1993: Uwagi do wyceny drzew i drzewostanów leśnych w związku

z wprowadzeniem nowej klasyfikacji drewna. Kwartalnik Stowarzyszenia Rzeczoznawców
Majątkowych w Katowicach, "Nieruchomość", 4: 48 - 52.

7. Morzyniec, L. Zajączkowski, M. Żak – Wycena drzewostanów i pojedynczych drzew.

Krakowski Ośrodek Wiedzy o Terenie. Blok zag. Nr 8, Kraków 2006.

8. Wł. Morzyniec, M. Żak – Nieruchomości rolne i ich wycena oraz wycena drzewostanów.

Krakowski Ośrodek Wiedzy o Terenie.Blok zag. Nr 6, Kraków 2007.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

9. Nowak A. 1992. Parki wiejskie. Czasopismo Rzeczoznawców Szacowania Nieruchomości

"Wycena" nr 1. 13 - 15.

10. Podgórski M., i inni. 2001: Podstawy wyceny lasów. Zachodnie centrum organizacji. Zielona

Góra.

11. Szymkiewicz B. 1986: Tablice zasobności i przyrostu ważniejszych gatunków drzew leśnych.

PWRiL Warszawa.

Wybrane przepisy prawne stan styczeń 2009

1, Ustawa Kodeks Cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16 poz.93 z późn. zm).
2.Ustawa o gospodarce nieruchomościami z 21 sierpnia 1997 r. (Dz. U. Nr 261 poz.2603 -

tekst jednolity z 2004 roku z późn. zm.).

3, Rozporządzenie Rady Ministrów z 27 września 2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości

i sporządzania operatu szacunkowego ( Dz. U. Nr 207, poz.2109).

4. Ustawa z dnia 28.IX. 1991 r. o lasach. (Dz. U. z 2005 r. Nr 45 poz. 435 z późn. zm.).
5. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 20 czerwca 2002 r. w sprawie jednorazowego

odszkodowania za przedwczesny wyrąb drzewostanu. ( Dz. U. Nr 99 poz. 905).

6. Zarządzenie Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z

30.12.1995 r. w sprawie zasad ustalania jednorazowego odszkodowania za przedwczesny
wyrąb drzewostanu ( Mon. Pol. Nr 3 poz.33 z 19. 01.1996 r.) - (anulowany – posiłkowo
tablice T. Trampler, T. Partyka).

7. Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 20 października 2008 r w sprawie

średniej ceny sprzedaży drewna, obliczonej według średniej ceny drewna uzyskanej przez
nadleśnictwa za pierwsze trzy kwartały 2008 r. (Mon. Pol. Nr 81 poz.718) – 152,53 zł za 1
m

8. Komunikat Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 2008 r. w sprawie średniej ceny

skupu żyta za okres pierwszych trzech kwartałów 2008 r. (Mon. Pol. Nr 81, poz.717) –
55,80 zł za 1decytonę).

9. Rozporządzenie Ministra Finansów z 10 grudnia 2001 r. w sprawie zaliczania miast i gmin

do jednego z czterech okręgów podatkowych (Dz. U. Nr 143 poz. 1614).

10. Powszechne Krajowe Zasady Wyceny – PFSRM, Warszawa 2007.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

PODSTAWY LEŚNICTWA

1. Podstawowe pojęcia dotyczące lasów i drzewostanów

Art. 3. Ustawy o lasach podaje definicję lasu jako grunt:
1) o zwartej powierzchni, co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną (uprawami leśnymi) - drzewami i

krzewami oraz runem leśnym - lub przejściowo jej pozbawiony:

a) przeznaczony do produkcji leśnej lub
b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku narodowego albo
c) wpisany do rejestru zabytków;

2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb gospodarki leśnej: budynki i

budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie podziału przestrzennego lasu, drogi leśne, tereny pod liniami
energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także wykorzystywany na parkingi leśne i
urządzenia turystyczne.

1) gospodarka leśna - działalność leśną w zakresie urządzania, ochrony i zagospodarowania lasu, utrzymania
i powiększania zasobów i upraw leśnych, gospodarowania zwierzyną, pozyskiwania - z wyjątkiem skupu -
drewna, żywicy, choinek, karpiny, kory, igliwia, zwierzyny oraz płodów runa leśnego, a także sprzedaż tych
produktów oraz realizację pozaprodukcyjnych funkcji lasu;
2. trwale zrównoważona gospodarka leśna - działalność zmierzającą do ukształtowania struktury lasów i ich
wykorzystania w sposób i tempie zapewniającym trwałe zachowanie ich bogactwa biologicznego, wysokiej
produkcyjności oraz potencjału regeneracyjnego, żywotności i zdolności do wypełniania, teraz i w przyszłości,
wszystkich ważnych ochronnych, gospodarczych i socjalnych funkcji na poziomie lokalnym, narodowym
i globalnym, bez szkody dla innych ekosystemów;
3. klasa bonitacji drzewostanu - wskaźnik możliwości produkcyjnej siedliska leśnego i drzewostanu;
4. Właściciel lasu - osobę fizyczną lub prawną będącą właścicielem albo użytkownikiem wieczystym lasu
oraz osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będącą
posiadaczem samoistnym, użytkownikiem, zarządcą lub dzierżawcą lasu;
5. zagrożenie trwałości - stan lasu wywołany czynnikami zewnętrznymi lub nieprawidłową gospodarką
leśną, wymagający zabiegów zwalczających i ochronnych albo jego przebudowy;
6. plan urządzenia lasu - podstawowy dokument gospodarki leśnej opracowywany dla określonego obiektu,
zawierający opis i ocenę stanu lasu oraz cele, zadania i sposoby prowadzenia gospodarki leśnej;

11. uproszczony plan urządzenia lasu – plan opracowywany dla lasu o obszarze co najmniej 10 ha,

stanowiącego zwarty kompleks leśny, zawierający skrócony opis lasu i gruntów przeznaczonych do
zalesienia oraz podstawowe zadania dotyczące gospodarki leśnej;

11. drogi leśne – drogi położone w lasach niebędące drogami publicznymi w rozumieniu przepisów o

drogach;

11. etat cięć – miąższość drewna do pozyskania określoną w planie urządzenia lasu lub uproszczonym planie

urządzenia lasu, wynikającą z potrzeb odnowienia, pielęgnowania i ochrony lasu oraz zasady trwałości i
ciągłości użytkowania;

10. rozmiar pozyskania drewna – wielkość (miąższość) drewna do pozyskania wynikającą z planów
gospodarczo-finansowych;
11. program ochrony przyrody – część planu urządzenia lasu zawierającą kompleksowy opis stanu przyrody,
zadania z zakresu jej ochrony i metody ich realizacji, obejmującą zasięg terytorialny nadleśnictwa.

2.Gospodarowanie nieruchomościami Skarbu Państwa w zarządzie Lasów

Państwowych

2.2. Podział lasów ze względu na własność:
- lasy stanowiące własność Skarbu Państwa:
a/. zarządzane przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe,

b/. zarządzane przez parki narodowe,
c/. Agencję Nieruchomości Rolnych

- lasy komunalne,
- lasy prywatne: własność osób fizycznych, wspólnot gruntowych, kościołów, wspólnot wyznaniowych

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

2.3. Nadzór i zarządzanie nieruchomościami leśnymi

Lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa:
- zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, zwane "Lasami Państwowymi"
- w ramach sprawowanego zarządu Lasy Państwowe prowadzą gospodarkę leśną, gospodarują gruntami i innymi

nieruchomościami oraz ruchomościami związanymi z gospodarką leśną, a także prowadzą ewidencję majątku
Skarbu Państwa oraz ustalają jego wartość.

- nadzór nad Lasami Państwowymi sprawuje minister właściwy do spraw środowiska.

Nadzór nad gospodarką leśną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa sprawuje:
- starosta.
- w przypadku lasu, który obejmuje obszar więcej niż jednego powiatu, właściwy miejscowo jest starosta
powiatu, na którego terenie znajduje się większa część tego lasu. Starosta ten może powierzyć, w drodze
porozumienia, prowadzenie w jego imieniu spraw z zakresu nadzoru dyrektorowi regionalnej dyrekcji Lasów
Państwowych lub nadleśniczemu Lasów Państwowych, zwanemu "nadleśniczym".

2.4. Gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa będącym w zarządzie Lasów Państwowych

Problemy związane z gospodarowaniem mieniem Skarbu Państwa będącym w zarządzie Lasów Państwowych
zostały unormowane przepisami ustawy o lasach w rozdziale 6a:

Art. 37. 1. Kierownik jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych, za zgodą Dyrektora
Generalnego, może nabywać stanowiące własność osób fizycznych lub prawnych lasy oraz grunty
przeznaczone do zalesienia, jak również inne grunty i nieruchomości, jeżeli jest to uzasadnione
potrzebami gospodarki leśnej i nie narusza interesu Skarbu Państwa.

Art. 38. 1. Sprzedaż lasów, gruntów i innych nieruchomości Skarbu Państwa znajdujących się w
zarządzie Lasów Państwowych, z zastrzeżeniem art. 40a, może następować w przypadkach:
1) zbywania udziałów lasów stanowiących własność Skarbu Państwa we współwłasnościach;
2) regulacji granicy polno-leśnej;
3) stwierdzenia przez nadleśniczego nieprzydatności gruntów, budynków i budowli na potrzeby
gospodarki leśnej;
4) zmiany przeznaczenia na cele nieleśne i nierolnicze;
5) podyktowanych ważnymi względami gospodarczymi lub społecznymi, o ile nie narusza to
interesu Skarbu Państwa.
2. Sprzedaż, o której mowa w ust. 1 pkt 1-4, wymaga zgody Dyrektora Generalnego, z zastrzeżeniem
ust. 3, a sprzedaż, o której mowa w ust. 1 pkt 5, może nastąpić na wniosek Dyrektora Generalnego za
zgodą ministra właściwego do spraw środowiska.
3. Nadleśniczy może samodzielnie sprzedać grunty leśne i nieleśne o powierzchni do 1 ha, jeśli
stanowią enklawę wśród gruntów innej formy własności.
4. Sprzedaż lasów, gruntów i innych nieruchomości znajdujących się w zarządzie Lasów
Państwowych następuje w drodze przetargu publicznego. W przypadku, gdy dwukrotnie
przeprowadzony przetarg zakończy się wynikiem negatywnym wówczas przedmiot sprzedaży można
zbyć w drodze negocjacji cenowej.
5. W razie sprzedaży położonych w granicach administracyjnych miasta lasów, gruntów i innych
nieruchomości, o których mowa w ust. 4, gminie służy prawo pierwokupu.
6. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i
tryb przeprowadzania przetargu publicznego oraz sposób i warunki przeprowadzania negocjacji
cenowej w przypadku sprzedaży lasów, gruntów i innych nieruchomości znajdujących się w zarządzie
Lasów Państwowych, uwzględniając przejrzystość i sprawność zastosowanych procedur.

Art. 38a. 1. Nieruchomości przeznaczone na drogi krajowe, stanowiące własność Skarbu Państwa,
zarządzane przez Lasy Państwowe, stają się nieodpłatnie, z mocy prawa, przedmiotem trwałego
zarządu ustanowionego na rzecz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z dniem, w którym
decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej stała się ostateczna.
2. Ustanowienie trwałego zarządu stwierdza starosta w drodze decyzji.
3. Decyzja, o której mowa w ust. 2, stanowi podstawę wpisu do księgi wieczystej.

Art. 38b. Lasy Państwowe mogą, w drodze umowy zawartej pomiędzy Dyrektorem Generalnym a
Prezesem Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, przekazywać nieodpłatnie Agencji Własności

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Rolnej Skarbu Państwa lasy i grunty, na których nie jest możliwe prowadzenie racjonalnej
gospodarki, stanowiące w szczególności enklawy i półenklawy wśród gruntów wchodzących do
Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Art. 38c. 1. W razie zmiany przeznaczenia gruntów leśnych lub rolnych znajdujących się w zarządzie
Lasów Państwowych na cele nieleśne lub nierolnicze, dokonanej w trybie przepisów o ochronie
gruntów rolnych i leśnych, w związku z potrzebami innej jednostki organizacyjnej nieposiadającej
osobowości prawnej, przekazanie tych gruntów następuje nieodpłatnie, w drodze umowy o
przeniesienie zarządu pomiędzy kierownikiem jednostki organizacyjnej a:
1) nadleśniczym - w przypadku gruntów pochodzących z obszaru jednego nadleśnictwa;
2) dyrektorem regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych - w przypadku gruntów pochodzących z
obszaru więcej niż jednego nadleśnictwa.
2. Do przejmowania w zarząd Lasów Państwowych lasów, gruntów i innych nieruchomości
stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w zarządzie innych jednostek organizacyjnych
nieposiadających osobowości prawnej, bądź przekazywania przez Lasy Państwowe w zarząd innych
jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej zarządzających mieniem Skarbu
Państwa takich nieruchomości, bez zmiany ich przeznaczenia, ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Art. 38d. 1. Na wniosek starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej, grunty, o
których mowa w art. 38c ust. 1, oraz nieprzydatne dla potrzeb gospodarki leśnej budynki i budowle,
wraz z gruntem niezbędnym do korzystania z nich, mogą być przekazane przez Lasy Państwowe w
użytkowanie wieczyste osobie prawnej lub użytkowanie innej jednostce organizacyjnej
nieposiadającej osobowości prawnej.

Art. 38e. 1. Lasy, grunty i inne nieruchomości Skarbu Państwa pozostające w zarządzie Lasów
Państwowych mogą być przedmiotem zamiany na lasy, grunty i inne nieruchomości w przypadkach
uzasadnionych potrzebami i celami gospodarki leśnej, po ich wycenie przez osoby posiadające
uprawnienia z zakresu szacowania nieruchomości.
2. Zamiana dokonywana przez:
1) nadleśniczego - wymaga zgody dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych;
2) dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych - wymaga zgody Dyrektora Generalnego.

Art. 39. Lasy, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. a oraz pkt 2, pozostające w zarządzie Lasów
Państwowych, mogą być za zgodą dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych
wydzierżawione przez nadleśniczego, z zachowaniem celów i zadań gospodarki leśnej określonych w
planie urządzenia lasu. Inne nieruchomości, o których mowa w art. 4 ust. 3, pozostające w zarządzie
Lasów Państwowych mogą być wydzierżawiane i wynajmowane przez nadleśniczego za zgodą
dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów Państwowych.

Art. 40. 1. Dyrektor Generalny, na wniosek zainteresowanego ministra lub organu wykonawczego
jednostki samorządu terytorialnego, może przekazać w użytkowanie wskazanej przez wnioskodawcę
jednostce organizacyjnej lasy, grunty oraz inne nieruchomości, bez zmiany ich dotychczasowego
przeznaczenia, jeżeli za tym przemawiają względy:
1) obronności lub bezpieczeństwa państwa albo ochrony granicy państwowej;
2) nauki lub dydaktyki;
3) ochrony przyrody;
4) ochrony ujęć wodnych;
5) przeciwdziałania niebezpieczeństwu powodzi;
6) ochrony wybrzeża morskiego;
7) lecznictwa;
8) opieki nad zabytkami;
9) wypoczynku ludności;
10) gospodarki rolnej.
2. Przekazania w użytkowanie wskazanej jednostce organizacyjnej dokonuje Dyrektor Generalny, w
drodze umowy, w której określa się termin i warunki użytkowania oraz jednostkę sprawującą nadzór
nad gospodarką leśną.
3. W przypadku ustania potrzeb, dla których lasy, grunty oraz inne nieruchomości określone w ust. 1
zostały oddane w użytkowanie, a także w przypadku wykorzystywania ich niezgodnie z celami, dla
których zostały oddane w użytkowanie, lub prowadzenia gospodarki leśnej w sposób niezgodny z

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

planem urządzenia lasu Dyrektor Generalny, na wniosek dyrektora regionalnej dyrekcji Lasów
Państwowych, pozbawia jednostkę prawa użytkowania.
4. W przypadkach uzasadnionych potrzebami obronności państwa lasy, na wniosek Ministra Obrony
Narodowej, za zgodą ministra właściwego do spraw środowiska, mogą być przez Dyrektora
Generalnego wyłączone z zarządu Lasów Państwowych i przekazane w zarząd jednostce
organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej.

Art. 40a. 1. Lasy Państwowe mogą sprzedawać nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi
i samodzielne lokale mieszkalne, zwane dalej "lokalami", oraz grunty z budynkami mieszkalnymi w
budowie, nieprzydatne Lasom Państwowym.
2. Ustalenie ceny nieruchomości przy sprzedaży, o której mowa w ust. 1, następuje na zasadach
określonych w przepisach o gospodarce nieruchomościami.
3. Łącznie z lokalami sprzedaje się grunty wraz z przynależnościami, niezbędne do korzystania z
lokali. Grunty pod budynkami oraz grunty z budynkami związane, będące przedmiotem sprzedaży,
uważa się za grunty wyłączone z produkcji rolnej i leśnej w rozumieniu przepisów o ochronie
gruntów rolnych i leśnych. Grunty te podlegają z urzędu ujawnieniu w miejscowym planie
zagospodarowania przestrzennego oraz ewidencji gruntów i budynków jako grunty zabudowane.

3. Plan urządzania lasu oraz uproszczony plan urządzania lasu jako

źródło danych o nieruchomościach leśnych

1. Plan urządzenia lasu sporządza się, z zastrzeżeniem p. 2, na 10 lat, z uwzględnieniem:

1) przyrodniczych i ekonomicznych warunków gospodarki leśnej;

2) celów i zasad gospodarki leśnej oraz sposobów ich realizacji, określonych dla każdego drzewostanu i

urządzanego obiektu, z uwzględnieniem lasów ochronnych.

2. W przypadkach uzasadnionych stanem lasów, a w szczególności wystąpieniem szkód lub klęsk żywiołowych,
plan urządzenia lasu może być opracowany na okresy krótsze niż 10 lat.
3. Zmiana okresu, o którym mowa w ust. 1 i 2, wymaga zgody organu zatwierdzającego plan urządzenia lasu.

3.2 Plan urządzenia lasu powinien zawierać w szczególności:
- opis lasów i gruntów przeznaczonych do zalesienia, w tym:

a) zestawienie powierzchni lasów, gruntów przeznaczonych do zalesienia oraz lasów ochronnych,
b) zestawienie powierzchni lasów z roślinnością leśną (uprawami leśnymi) według gatunków drzew w

drzewostanie, klas wieku, klas bonitacji drzewostanów oraz funkcji lasów;

- analizę gospodarki leśnej w minionym okresie;
- program ochrony przyrody;
- określenie zadań, w tym w szczególności dotyczących:

a) ilości przewidzianego do pozyskania drewna, określonego etatem miąższościowym użytków

głównych (rębnych i przedrębnych),

b) zalesień i odnowień,
c) pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony przeciwpożarowej,
d) gospodarki łowieckiej,
e) potrzeb w zakresie infrastruktury technicznej.

3.3. Plany urządzenia oraz uproszczone plany urządzenia lasu sporządzają specjalistyczne jednostki:
- plany urządzenia dla lasów stanowiących własność Skarbu Państwa,
- uproszczone plany urządzenia lasu, sporządza się dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa oraz

dla lasów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.

- dla lasów rozdrobnionych o powierzchni do 10 ha, niestanowiących własności Skarbu Państwa, zadania z

zakresu gospodarki leśnej określa decyzja starosty wydana na podstawie inwentaryzacji stanu lasów.

- dla lasów rozdrobnionych o powierzchni do 10 ha, wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu

Państwa /ANR/, zadania z zakresu gospodarki leśnej na podstawie inwentaryzacji stanu lasów określa
nadleśniczy.

3.4. Źródła informacji danych o nieruchomościach w planie urządzania lasu:
- materiały kartograficzne,

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

- opis taksacyjny

Sporządzenie opisu taksacyjnego wymaga przeprowadzenia taksacji, to jest wyznaczenia granic wyłączeń
taksacyjnych oraz określenia elementów taksacyjnych drzewostanów i wskazań gospodarczych dla tych
wyłączeń.

Standard wskazuje na cechy drzewostanu, które powinny być wzięte pod uwagę podczas określania wartości
drzewostanu, a można je pozyskać z opisu taksacyjnego. Są to:
- cechy taksacyjne wynikające z zasad określonych w instrukcji urządzania lasu, a w szczególności: skład
gatunkowy, wiek, bonitacja (dla każdego gatunku wchodzącego w skład drzewostanu), wskaźnik zadrzewienia,
jakość techniczna, przydatność hodowlana, formy zmieszania,
- opis terenu, opis siedliska i gleby,
- siedliskowy typ lasu.

Z części opisowej planu urządzania lasu oraz map przeglądowych można pozyskać informacje dotyczące:
- stanu zagospodarowania i stopienia degradacji siedliska leśnego,
- położenie nieruchomości w strefie szkodliwego oddziaływania przemysłu (pyły i gazy emitowane przez
przemysł, szkody górnicze, zanieczyszczenie gleb),
- położenia nieruchomości w obszarach:

- zagrożonych masowym występowaniem szkodników pierwotnych,
- zagrożonych lub opanowanych przez szkodniki wtórne,

- lokalizacji i położenia, w odniesieniu do dróg głównych oraz siedlisk (działek siedliskowych),
- wyposażenia w budowle i urządzenia służące produkcji leśnej,
- występowania szczególnych cech mających wpływ na zdolność produkcyjną siedliska leśnego (sąsiedztwo
gruntów przyległych, trudności hodowli, pozyskania i zrywki drewna),
- walorów rekreacyjnych nieruchomości.

4. Przestrzenny podział lasów

Przestrzenny podział lasów to podział kompleksów leśnych siecią linii podziału powierzchniowego /linii
gospodarczych i oddziałowych/ na części zwane oddziałami.
W zależności od ukształtowania terenu rozróżnia się:
- podział powierzchniowy nizinny, w którym oddziały mają kształt figur geometrycznych,
- podział powierzchniowy górski dostosowany do rzeźby terenu i istniejącej od lat sieci komunikacyjnej, kształt
oddziałów jest nieregularny, linie gospodarcze przebiegają grzbietami gór, dolinami potoków, generalnie wzdłuż
warstwic, natomiast linie oddziałowe przebiegają generalnie prostopadle do linii gospodarczej w nawiązaniu do
fizjonomii terenu.
Linie podziału powierzchniowego oddzielają sąsiednie drzewostany oraz umożliwiają prowadzenie prawidłowej
gospodarki leśnej.
Oddziały na mapie gospodarczej opisane są pasami ostępowymi kolejnymi liczbami, a także podane są ich
powierzchnie np.:

54
-------------
22,56

Odziały dzielą się na mniejsze części zwane pododdziałami /wydzieleniami taksacyjnymi/, które na mapie
gospodarczej oznaczone są małymi literami alfabetu łacińskiego /bez litery e/ oraz przedstawiona jest ich
powierzchnia np.:
a
--------
3,72
Pododdziały na mapach przeglądowych oznaczone są:

8So -55
a ------------------------
III – 0,8

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

gdzie: a – oznaczenie pododdziału,
8So – procentowy udział gatunku dominującego,
55 – średni wiek gatunku dominującego,
III – bonitacja drzewostanu,
0,8 – zadrzewienie.

5. Grunty zadrzewione i zakrzewione

W załączniku nr 11 do rozporządzenia ministrów gospodarki przestrzennej i budownictwa oraz
rolnictwa i gospodarki żywnościowej z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie ewidencji gruntów i
budynków określono definicję gruntów zadrzewionych i zakrzewionych.

Gruntami zadrzewionymi i zakrzewionymi są grunty porośnięte roślinnością leśną, których
powierzchnia jest niższa od 0,1000 ha, a także:
1) kępy olszyn, brzóz i innych drzew i krzewów o niecałkowitym pokryciu terenu, występujące
zazwyczaj wśród użytków zielonych,
2) tereny torfowisk, pokrytych częściowo kępami krzewów i drzew karłowatych,
3) grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym oraz krzewiastymi formami wierzb w dolinach
rzek i obniżeniach terenu,
4) przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami lub krzewami, stanowiące
biologiczną strefę ochronną cieków i zbiorników wodnych,
5) jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub sztuczny w celu
zabezpieczenia przed erozją,
6) stare wysypiska kamieni i gruzowiska pozagrodowe porośnięte drzewami i krzewami,
7) tereny nieczynnych cmentarzy, poza zwartymi kompleksami lasów, wykazywane dotychczas w
ewidencji gruntów jako lasy,
8) grunty pod parkami wiejskimi, stanowiące zbiorowiska drzew i krzewów.

Regulacja ta oznacza, że grunty wymienione w tych ośmiu punktach nie są lasami nawet, jeśli ich

powierzchnia przekracza 0,10 ha nieruchomości leśnych oraz zadrzewionych i zakrzewionych”.

Pojęcie drzewostanu opisuje punkt 2.1.1. Standardu:

„Drzewostanami są części lasu jednorodne pod względem budowy, składu gatunkowego, wieku i
zwarcia drzew, siedliskowego typu lasu, stopnia zadrzewienia, różniące się wyraźnie od innych
części przynajmniej jedną z tych cech.
Do drzewostanów leśnych zalicza się:
- uprawy i młodniki I klasy wieku o zadrzewieniu 0,5 i wyższym (do upraw zalicza się
odnowienia i zalesienia od chwili ich powstania do osiągnięcia zwarcia);
- drzewostany II klasy wieku o zadrzewieniu 0,4 i wyższym;
- drzewostany III i starszych klas wieku o zadrzewieniu 0,3 i wyższym;
- drzewostany w klasie odnowienia i w klasie do odnowienia, bez względu na stopień
zadrzewienia”.

5. Parki, ogrody i zieleńce

Park narodowy jest to obszar o szczególnych walorach przyrodniczych, skupiający osobliwości
przyrody ożywionej i nieożywionej, wyróżniający się malowniczym krajobrazem i szczególnymi
cechami wpływającymi na specjalne objęcie ochroną.
Park krajobrazowy to obszar o ściśle określonych granicach, objęty ochroną ze względu na dobrze
zachowane naturalne cechy środowiska przyrodniczego oraz szczególnie cenne walory krajobrazu.

Parki miejskie i zakładane przy starych dworkach i pałacach są powszechnie dostępne
mieszkańcom, cechują się bardzo zróżnicowaną roślinnością: drzewami, krzewami, krzewinkami
oraz licznymi budowlami małej architektury ogrodowej.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Art. 3.

Ustawy o lasach podaje definicję lasu

jako grunt:

1) o zwartej powierzchni, co najmniej 0,10 ha, pokryty roślinnością leśną

(uprawami leśnymi) - drzewami i krzewami oraz runem leśnym - lub
przejściowo jej pozbawiony:

a) przeznaczony do produkcji leśnej lub
b) stanowiący rezerwat przyrody lub wchodzący w skład parku

narodowego albo

c) wpisany do rejestru zabytków;

2) związany z gospodarką leśną, zajęty pod wykorzystywane dla potrzeb

gospodarki leśnej: budynki i budowle, urządzenia melioracji wodnych, linie
podziału

przestrzennego

lasu,

drogi

leśne,

tereny

pod

liniami

energetycznymi, szkółki leśne, miejsca składowania drewna, a także
wykorzystywany na parkingi leśne i urządzenia turystyczne.

Gruntami zadrzewionymi i zakrzewionymi są grunty porośnięte
roślinnością leśną, których powierzchnia jest niższa od 0,1000 ha, a
także:

1) kępy olszyn, brzóz i innych drzew i krzewów o niecałkowitym
pokryciu terenu, występujące zazwyczaj wśród użytków zielonych,
2) tereny torfowisk, pokrytych częściowo kępami krzewów i drzew
karłowatych,
3) grunty porośnięte wikliną w stanie naturalnym oraz krzewiastymi
formami wierzb w dolinach rzek i obniżeniach terenu,
4) przylegające do wód powierzchniowych grunty porośnięte drzewami
lub krzewami, stanowiące biologiczną strefę ochronną cieków i
zbiorników wodnych,
5) jary i wąwozy pokryte drzewami i krzewami w sposób naturalny lub
sztuczny w celu zabezpieczenia przed erozją,
6) stare wysypiska kamieni i gruzowiska pozagrodowe porośnięte
drzewami i krzewami,
7) tereny nieczynnych cmentarzy, poza zwartymi kompleksami lasów,
wykazywane dotychczas w ewidencji gruntów jako lasy,
8) grunty pod parkami wiejskimi, stanowiące zbiorowiska drzew i
krzewów.

Regulacja ta oznacza, że grunty wymienione w tych ośmiu punktach nie są lasami nawet, jeśli ich

powierzchnia przekracza 0,10 ha.

Dr inż. Wł. Morzyniec - Podstawy leśnictwa 2011

Pojęcie drzewostanu opisuje punkt 2.1.1. Standardu:

Do drzewostanów leśnych zalicza się:

- uprawy i młodniki I klasy wieku o zadrzewieniu 0,5 i wyższym (do
upraw zalicza się odnowienia i zalesienia od chwili ich powstania do
osiągnięcia zwarcia);
- drzewostany II klasy wieku o zadrzewieniu 0,4 i wyższym;
- drzewostany III i starszych klas wieku o zadrzewieniu 0,3 i
wyższym;
- drzewostany w klasie odnowienia i w klasie do odnowienia, bez
względu na stopień zadrzewienia”.

Plan urządzenia lasu powinien zawierać w szczególności:

- opis lasów i gruntów przeznaczonych do zalesienia, w tym:

a) zestawienie powierzchni lasów, gruntów przeznaczonych do

zalesienia oraz lasów ochronnych,

b) zestawienie powierzchni lasów z roślinnością leśną (uprawami

leśnymi) według gatunków drzew w drzewostanie, klas wieku, klas
bonitacji drzewostanów oraz funkcji lasów;

- analizę gospodarki leśnej w minionym okresie;
- program ochrony przyrody;
- określenie zadań, w tym w szczególności dotyczących:

a) ilości przewidzianego do pozyskania drewna, określonego etatem

miąższościowym użytków głównych (rębnych i przedrębnych),

b) zalesień i odnowień,
c) pielęgnowania i ochrony lasu, w tym również ochrony

przeciwpożarowej,

d) gospodarki łowieckiej,
e) potrzeb w zakresie infrastruktury technicznej.

Do wyceny potrzebne z planu urządzania lasu:

- opis taksacyjny.
- mapy leśne (gospodarcza, gospodarczo-przeglądowe, przeglądowe)

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
przykładowa prezentacja przygotowana na zajęcia z dr inż R Siwiło oceniona
Sprawozdanie techniczne, GEODEZJA, IV semestr, Fotogrametria, Fotogrametria Ćwiczenia dr.inż.T.Kowa
Pytania z odp 1, WSTI Pawia 55, Semestr 4, dr inż. Zbigniew Suski
podstawy prawne bhp, dr inż
Chemia dr inz. Krystyna Kelar [ polimery itp] [ test], chemiaTest, TEST 1
sciaga eksploatacja, Pytania zaliczeniowe z eksploatacji, dr inż
Rosograf, SZKOŁA, Meteorologia, Sprawozdania (dr inż Słobodzian Ksenicz Oryna)
Lista seminarium dr inż M Pszczoła
Obsługa i programowanie?lownika Hitachi sera WJ200 praca do przodu Dr inż D Perczyńskix
Podstawy zarzadzania dr inz. Waclaw Kawczynski [ ściąga mini] [ teoria], zarzadzanie, ZARZADZANIE to
Rachunek kosztow dla inzynierow dr inz. Eugeniusz Neumann [ teoria] [ ściąga], rachKosztowDlaInz1, 1
18 chemiaogolna wyklad 011209, Dr inż
WSZOP zajęcia 2008, WSZOP ocena ryzyka zawodowego, Dr inż
WSZOP zajęcia 2008, WSZOP ocena ryzyka zawodowego, Dr inż
Pytania zaliczeniowe z eksploatacji, dr inż. M. Świętochowski, studia zaoczne
VII.7 8.4. Nieruchomości zajęte pod drogi
wzor-sprawozdanie-Informatyka-lab, ozdysk, odzysk, utp, Geom. i Grafika Inżynieryjna dr inż.R.Wiatr

więcej podobnych podstron