Nina Kasiorkiewicz
I rok uzup. mag.
Instytut Stosowanych Nauk Społecznych
Uniwersytet Warszawski
Nr albumu 311387


Harold Garfinkel „Co to jest etnometodologia?”

1.

Czym jest etnometodologia?

Etnometodologia jest sposobem badania rzeczywistości społecznej poprzez badanie

najmniejszych sytuacji oraz wszelkich praktyk społecznych, zarówno tych które są

wykonywanie przez zwykłych uczestników życia społecznego, jak i tych uczestników, którzy

ową rzeczywistość badają i starają się opisać. Cechami charakterystycznymi etnometodologii

są:

o

Przekonanie, że codzienność tworzy konteksty

o

Układy społeczne są dynamiczne

o

Procedury powinno się badać jako zjawiska

Etnometodologia jest sposobem badania bardzo zbliżonym do etnografii, gdzie cały sens

stanowi opis i zauważenie pewnych zjawisk, a niekoniecznie ich wyjaśnienie.

2.

Garfinkel zwraca uwagę na dwa rodzaje wyrażania się:

Wyrażenia obiektywne

Wyrażenia wskazujące (subiektywne)

W naukach społecznych postuluje się, aby zastępować wyrażenia wskazujące obiektywnymi,

jednak autor podkreśla, że jest to postulat utopijny. W naukach ścisłych jest ten postulat

możliwy ze względu na przedmiot badania, który jest odrębny i może być obiektywny, np. w

przypadku mierzenia temperatury cieczy. W naukach społecznych jest niemożliwe całkowite

odcięcie się od wyrażeń wskazujących, gdyż sami badacze są uczestnikami życia społecznego

i są zarówno przedmiotem, jak i podmiotem badania.

3.

Badacze zajmują się tym, co widzą, co jest dane na tę, obecną chwilę. Z góry

odrzucają zainteresowanie czynnościami, które sami wykonują, nie są zainteresowani

tym, co sami robią. Gdy stosują wytłumaczenie „na tę chwilę” dają sobie pewien

zakres potencjalnego błędu, zastrzegając, że wyniki są takie, gdyż takie są w tej chwili

okoliczności.

Badacze nie zdają jednak sobie często sprawy, że badając sami tworzą pewien kontekst

badanemu przedmiotowi.

Zwrotność -> na badacza wpływa kontekst, który sam współtworzy

4.

Praktyczne myślenie socjologiczne:

!W praktycznym myśleniu socjologicznym dąży się do wyeliminowania wyrażeń i zachowań

wskazujących!

Garfinkel rozróżnia 3 rodzaje praktycznego myślenia socjologicznego:

o

Tłumaczenie „sytuacji racjonalnego wyboru”

Ten rodzaj praktycznego myślenia socjologicznego wyjaśniany jest na przykładzie

kliniki badającej przyczyny samobójstw. W omawianej instytucji konkretne badane

przypadki były zawsze dopasowywane do pewnych ram i reguł, które obowiązywały

w badaniach w owej klinice. Badacze postępowali wg określonych reguł i nie

wychodzili poza nie, ale co ciekawe, ramy według których opisywali dany przypadek

uniemożliwiały wyjście badaczom poza nie.

Bardzo dobrze opisuje to cytat z książki:

„Oto wynik naszej pracy; spośród wszystkich określeń, jakimi dysponujemy, to

najlepiej wyraża to, do czego doszliśmy”

Celem badacza za każdym razem jest udowodnienie, że jego działania mają sens.

o

Kodowanie treści na podstawie instrukcji

W tym rozróżnieniu przytaczany był przykład innej kliniki, tym razem psychiatrycznej, w

której badacze gromadzili wszelkie dane w bardzo uporządkowany sposób, według

konkretnej nadanej instrukcji. Ciekawe było to, że za każdym wykonywanym badaniem

(dotyczącym danego przypadku) wyniki były zgodne. Garfinkel zauważa, że zgodność

wyników wynikała z używania tzw. „prowizorek”, czyli stwierdzeń, które odbierają

naukowość wywodowi oraz nadają jemu nieprecyzyjny charakter. Przykłady taki prowizorek:

„o ilę” czy „jak na tę chwilę”.

o

Rozumienie potoczne

Garfinkel odróżnia rozumienie od porozumienia, gdzie porozumienie oznacza zgodę, co do

zasadniczych kwestii (odnosi się do metod rozpoznania porządku wypowiedzi, czyli ważny

jest proces), a rozumienie, można utożsamiać z intersubiektywnością, czyli uniwersalizacją

wywodu.