Agaricus (pieczarka)


www.grzyby.pl| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Agaricales>Agaricaceae
| Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |

Agaricus  L.: Fr. - pieczarka

Budowa owocnika
  Owocniki mięsiste; duże, średnie lub małe. Kapelusz w młodości o podwiniętym brzegu. Powierzchni nagiej lub pokrytej przylegającymi łuskami; suchej. Blaszki wolne; początkowo różowe lub szaroróżowe potem czekoladowobrązowe. Trzon z przyrośniętym. zwieszającym się lub wzniesionym pierścieniem - pozostałość błoniastej osłony. Podstawa trzonu może być bulwkowato zgrubiała ale jest bez pochwy. Wysyp zarodników czekoladowobrązowy. Zarodniki owalne do okrągławych, gładkie.

Występowanie
  W Europie występuje ok. 60 gatunków. Naziemnie saprofity.

Wartość
  Większość to gatunki jadalne. Kilka lekko trujących, odznaczają się one niemiłym zapachem karbolu i mogą żółknąć po uszkodzeniu.

Uwagi
  Pieczarki bywają mylone ze śmiertelnie trującymi muchomorami jak muchomor sromotnikowy (Amanita phalloides) który ma też białą odmianę var. verna. Muchomory mają białe lub białawe blaszki i taki wysyp zarodników. Blaszki pieczarek mogą być białawe jedynie gdy są bardzo młode, a wysyp zarodników jest ciemnobrązowy lub czarniawy.


Klucz do rodzaju Agaricus (pieczarka)
Klucz za:
1. Michael, Hennig, Kreisel, 1979-84, Handbuch fur Pilzfreunde.
2. Moser, M., 1983, Die Roehrlinge und Blaetterpilze (Poliporales, Boletales, Agaricales, Russulales)
in Kleine Kryptogamenflora, Band IIb/2


Gatunekcechy charakterystyczneśr.kapSiedlisko, podłożewystępowanie
1. Miąższ czerwienieje lub jest niezmienny. Próba Schaffera negatywna.
1.1. Pierścień zwieszony (daje się ściągać ku górze) lub zanikający.
1.1.1. Ostrza blaszek z podstawkami i zarodnikami. Sekcja Intermediae
aestivalis   
altipes   
1.1.2. Ostrza blaszek sterylne.
1.1.2.1. Miąższ przybiera barwę krwistoczerwoną (karminowoczerwoną). W lasach. Sekcja Sanguinolenti.
1.1.2.1.1. Kapelusz biały lub jasny; nagi lub drobno łuseczkowaty.
deylii   
benesii   
silvaticus-- formy jasne  
1.1.2.1.2. Kapelusz brązowy lub brązowymi łuskami (zwykle grubymi).
lanipesk. z wklęśniętym środkiem; z szerokimi czekoladowobrązowymi łuseczkami; t. z bulwkowatą podstawą pokrytą brązowymi łuseczkami  
medio-fuscust. krótki z brązowymi łuskami u podstawy; pierścień od spodu z rudymi kłaczkami60-100lasy iglaste
langeit. wydłużony, równogruby, nagi, białawy z różowym nalotem; k. gruby, z czerwonawo do rdzawobrązowymi łuseczkami i kłaczkami; miąższ przebarwia się jasnoczerwonawo40-150lasy iglaste
fusco-fibryllosus  k. dość ciemno orzechowobrązowy, centrum ciemniejsze, powierzchnia z promieniście ułożonymi włókienkami; bl. różowe, potem czekoladowobrązowe z białym sterylnym ostrzem z dużymi kulistymi cheilocystydami40-90lasy liściaste
-- trzon z bulwkowatą podstawą
impudicus   
haemorrhoidarius   
silvaticus   pod świerkamiczęsta
1.1.2.2. Miąższ niezmienny, biały lub słabo czerwieniejący. Sekcje Agaricus i Sanguinolenti.
1.1.2.2.1. Gatunki o wysmukłym trzonie, rosnące w lasach.
impudicus   
depauperatus   
squamulifer   
1.1.2.2.2. Mięsiste owocniki z krótszym, krępym trzonem, nie wyrastające w lasach.
1.1.2.2.2.1. Kapelusz ciemnobrązowy. Trzon z brązowymi paskami.
vaporarius   
lanipes   
1.1.2.2.2.2. Kapelusz białawy. Trzon ze smugami.
bresadolianus   
spissicaulis   
1.2. Pierścień skórzasty, wzniesiony ku górze (daje się ściągać ku dołowi), często połączony z osłoną całkowitą. Cystydy na ostrzu blaszek. Sekcja Duploannulatae.
1.2.1. Podstawki dwuzarodnikowe.
bisporus   
1.2.2. Podstawki czterozarodnikowe.
1.2.2.1. Kapelusz biały do kremowego.
bernardii   
bitorquis (szlachetna)  owocniki częściowo podziemne, trzon krępy, sztywny; miąższ b. zwarty, twardy, o przyjemnym zapachu50-100tereny ruderalne, pobocza dróg, drogipospolitygromadniepóźna wiosna - jesień
gennadii   
1.2.2.2. Kapelusz ochrowy do brązowego.
maleolens   
subfloccosus   
1.3. Pierścień wełnisty, nikły (nie daje się ściągać). Ostrza blaszek z podstawkami, bez cystyd. Sekcja Agaricus.
campestris   
campeobrunneus   
2. Trzon żółknący (przynajmniej u podstawy) lub żółknący kapelusz (jeżeli żółknie podstawa trzonu i dodatkowo czerwienieje patrz A. lanipes).
2.1. Wynik próby Schaffera negatywny. Zapach przypominający karbol lub jodoform (najsłabszy w podstawie trzonu). Miąższ i podstawa trzonu natychmiast po uszkodzeniu przybierają barwę żółtą do pomarańczowej. Sekcja Xanthodermatei.
2.1.1. Podstawa trzonu zwykle bulwkowata.
xanthodermus   
placomyces   
phaeolepidotus   
2.1.2. Postawa trzonu nie jest bulwiasta
pilatianus   
2.2. Próba Schafera daje wynik pozytywny. Zapach przeważnie przypomina anyż lub gorzkie migdały. Sekcja Flavescentes = Arvensis
2.2.1. Małe, delikatne owocniki. Kapelusz średnicy 1.5 - 5 cm. Podsekcja Minores.
2.2.1.1. Młode blaszki żywo różowe. Kapelusz biały, blado skórzasty. Ostrza blaszek z zarodnikami.
comtulus   
rusiophyllus   
2.2.1.2. Młode blaszki szare, szaroróżowe. Podstawa trzonu cebulkowato zgrubiała. Ostrza blaszek sterylne.
semotus   
purpurellus   
dulcidulus   
2.2.2. Owocniki średnie do dużych. Średnica kapelusza 4 - 20 cm.
2.2.2.1. Kapelusz biały do jasnoochrowego. Podsekcja Arvenses
2.2.2.1.1. Średniej wielkości, cienkomięsiste owocniki ze smukłym trzonem. Kapelusz i trzon z żółtymi plamami. Zapach anyżu. W lasach.
leucotrichuskapelusz jedwabisty; kapelusz i maczugowato zgrubiała podstawa trzonu są pokryte białawymi odstającymi łuseczkami  
silvicola (zaroślowa)  kapelusz białawy, kremowobiały, cienkomięsisty, jedwabisty, jedynie na brzegu z kłaczkami; podstawa trzonu maczugowato zgrubiała; miąższ u podstawy trzonu przebarwia się brązowawo lub czarniawo.6-8(12)lasy liściaste i iglastepospolita
abruptibulbus (bulwiasta (essettei))  kapelusz czysto biały, jedwabiście włóknisty lub nagi, jedwabiście błyszczący; podstawa trzonu z krzywą, obrzeżoną i spłaszczoną na dole bulwką8-12lasy iglaste, rzadziej liściastepospolita
2.2.1.1.2. Duże, mięsiste owocniki z mocnym trzonem (ponad 12 mm średnicy). Miejsca uciśnięte żółkną.
arvensis   
macrocarpus   
fissuratus   
2.2.1.1.3. Bardzo duże, mięsiste owocniki z mocnym trzonem (średnicy ponad 25 mm)
macrosporus   
stramineus   
2.2.2.2. Kapelusz rdzawobrązowy lub purpurowoczerwonawy. Trzon pusty w środku.
augustus   
porphyrizon   






| Menu główne | Klucz do oznaczania grzybów >Agaricales>Agaricaceae
| Grzybowy kalendarz pór roku | Grzyby jadalne warte polecenia | Słowniczek pojęć |