Ku wolności  Wietnam i jego perypetie
po 1945 roku
Paweł Kordek
str. 1
Spis treści
Wstęp ...................................................................................................................................................... 3
Rozdział I .................................................................................................................................................. 5
Działania wojenne  wojna francuska ................................................................................................. 5
Przełom................................................................................................................................................ 6
Podsumowanie konfliktu francusko  wietnamskiego ........................................................................ 7
Rozdział II ................................................................................................................................................. 8
 Ci, którzy nie rozumieją historii powtarzają własne błędy  Wojna amerykańska .......................... 8
Legenda ............................................................................................................................................... 9
Katalizator konfliktu ............................................................................................................................ 9
Operacja  Tet ................................................................................................................................... 12
Zakończenie ....................................................................................................................................... 13
Bibliografia......................................................................................................................................... 14
str. 2
Wstęp
ojna wietnamska była jednym z najdłuższych i najkrwawszych konfliktów, jakich doświadczył
W
świat po 1945 roku. W sposób szczególny zawładnęła ludzką wyobraz
nią głównie, dlatego, że
stała się najobszerniej filmowaną i najdokładniej relacjonowaną wojną w historii.
W roku 1940 Japończycy wykorzystując klęskę Francji na początku II Wojny Światowej zajęli
Indochiny, pozbawione wsparcia odziały francuskie nie mogły stawić czoła armii cesarskiej. Francuzi
byli mniej liczni i gorzej uzbrojeni a żołnierze często pochodzili z kolonii. Indochiny podległe rządowi z
Vichy zaczęły kolaborować z Japończykami. Japończyków interesowały skarby Indochin: guma,
węgiel, ryż i kukurydza.
Francuska kolonia miała stać się bazą skąd miały zaatakować japońskie oddziały takie terytoria jak:
Chiny oraz położone na południu Birmy Indie, Filipiny i Australię. Japończycy chcieli przegnać
Europejczyków z Indochin. Głosili hasła walki z imperializmem zaś kolonie francuskie wsadzili do tak
zwanej Azjatyckiej Grupy Dobrobytu1. Okazało się, że dobrobyt jest zarezerwowany tylko dla
Japończyków, którzy bezlitośnie rabują surowce i płody rolne. Szacuje się, że w latach japońskiej
okupacji w Wietnamie zmarło z głodu dwa miliony ludzi.
W latach czterdziestych nad Wietnamem pojawiły się pierwsze amerykańskie bombowce, zrzucano z
nich broń, amunicje i medykamenty. Walkę z Japończykami prowadziła Liga na rzecz Niepodległości
Wietnamu2. Rok 1945 japońscy oficerowie zostają aresztowani za zbrodnie przeciw narodowi
wietnamskiemu, w Indochinach jest niespokojnie, północne rejony okupują chińscy nacjonaliści ale
Japończyków rozbraja Viet Minh w imieniu komunistycznego rządu z Hanoi. Na jego czele stoi Ho Chi
Minh.
Wietnam jest podzielony  na południu stacjonują Brytyjczycy, których jest zbyt mało a Francuzi są
tak słabi, że żołnierze Japońscy pełnią rolę tymczasowej policji. Na ulicach Sajgonu pojawiają się
komunistyczne hasła, chodzi o niepodległość i zjednoczenie kraju. Francuzi chcieli jak najszybciej
przywrócić swoja władzę w Indochinach. Do kolonii przybywa co raz więcej oddziałów z metropolii.
Francuzi ogłaszają, że Indochiny mogą same prowadzić politykę wewnętrzną natomiast o polityce
zewnętrznej i obronnej ma decydować Paryż. Viet Minh zgadza się na taki układ na tą chwilę
najważniejsze było wyrzucenie z kraju Chińczyków. Narasta jednak napięcie miedzy Francuzami a Viet
Minhem. Po drugiej wojnie światowej pozycja Francji uległa zmianie, jednak wojsko jak i rząd tego
nie akceptował. Francuzi mają za mało sił by pokonać siły Viet Minhu, za mało by zniechęcić
komunistów do rozpoczęcia walki a powojenna Francja nie jest już światowym mocarstwem.
1
Strefa Wspólnego Dobrobytu Wielkiej Azji Wschodniej, Wielki Wschodnioazjatycki Obszar Dobrobytu (jap.
'YqgśN qQhW Dai-tM
a-kyM
eiken) - japońskie plany utworzenia w 1940 r. z podbitych państw oraz z zajętych
europejskich posiadłości w Azji Południowo-Wschodniej, bloku państw będących w rzeczywistości
podporządkowaną Japonii strefą okupacyjną.
2
Vi�t Minh (skrót od Vi�t Nam �Łc L�p �Óng Minh HŁi,  Liga na rzecz Niepodległości Wietnamu ) organizacja założona w
1941 roku przez wietnamskie stronnictwa niepodległościowe, związane z Komunistyczną Partią Indochin, której celem było
uniezależnienie Wietnamu (wchodzącego wówczas w skład Indochin Francuskich) od Francji Vichy. Ligą kierował Nguy�n TĄt
Thąnh  lepiej znany jako HÓ Ch� Minh.
str. 3
Przywódca kraju generał De Gaul3 jest patriotą i wierzy w wielkość swojej ojczyzny. Swoją
działalnością wymusił na Aliantach by traktowali Francję jako jedno z 4 mocarstw. Francuskie
imperium musiało się odrodzić. Indochiny zawsze były perłą Francji, zasobna prowincja była bogata w
rolnictwo. Dochodzi do szeregu konfrontacji Francuzów i Viet Minhu, wreszcie w roku 1946 wybucha
wojna a rząd Ho Chi Minh`a4 schodzi do podziemia. Francuzi chcąc skończyć jak najszybciej konflikt
stosowali taktykę Blitzkriegu5, która święciła triumf w Europie. W Wietnamie nieprzyjaciel po prostu
się wycofuje a wojna indochińska to inna wojna - wojna bez linii frontu.
3
De Gaulle Charles Andr� (1890 1970), francuski mąż stanu, generał brygady (od 1940).
4
HÓ Ch� Minh (1890-1969)  wietnamski polityk komunistyczny, przywódca Wietnamu Północnego 1954-1969.
5
Blitzkrieg (niemiecka wojna błyskawiczna), termin oznaczający błyskawiczne uderzenie wojskowymi siłami
zbrojnymi (powietrznymi, morskimi i lądowymi) na dany kraj.
str. 4
Rozdział I
Działania wojenne  wojna francuska
Rok 1947 to rok strategicznego odwrotu Viet Minhu, komuniści unikają większych starć skupiając się
na działaniach partyzanckich. Viet Minh buduje sieć wywiadowczą. Francuzi nigdy nie wiedzą czy
dany człowiek to przyjaciel czy wróg. Francuzi starają się przywrócić struktury władzy należące do
minionej epoki a w latach 1947 i 1948 Francuzi wierni strategii Napoleona I atakują Viet Minh a przez
następne 7 lat będą z uporem dążyć do stoczenia decydującej bitwy. Zależało im bardzo na tym by jak
najszybciej zakończyć wojnę, komuniści bardzo ostro występowali przeciwko wojnie. Kiedy Francuzi
zdobywali teren wieczorem po powrocie do koszar obszar ponownie zajmowali partyzanci. Sieć
umocnionych obozów francuskich miała uniemożliwić infiltracje Chin.
W 1949 Mao Tse Tung6 pokonał nacjonalistów i zdobył władzę w Chinach, do Wietnamu dotarła fala
uciekinierów. Wietnamscy komuniści zyskali bezpieczna bazę i potężnego sojusznika, który
zaopatrywał ich w broń i sprzęt.
W 1951 roku oddziały Viet Minhu uderzyły na francuskie obozy w północnej części kraju, które
strzegły najkrótszej drogi z Chin do Wietnamu. Obozy padały jeden po drugim, Francuzi stracili 6 000
ludzi, ponieśli klęskę militarną i polityczną. Granica z Chinami stała teraz otworem, pomoc dla
komunistów płynęła szerokim strumieniem. Komuniści zaatakowali w Delcie Czerwonej Rzeki, walki
na lądzie i wodzie trwały bez przerwy.
W roku 1951 Francuzi rozpoczęli ofensywę w Delcie a nieprzyjaciel jak zwykle wycofał się.
Niespodziewanie podczas pościgu Viet Minhu na Francuzów spada potężne kontr uderzenie, ci
dysponując wielkimi siłami zaatakowali z ziemi i powietrza  komuniści stracili 6.000 ludzi a obie
strony zyskały cenne doświadczenie  wojnę wygra ten, kto lepiej dostosuje się do warunków
terenowych.
Komuniści indoktrynowali Wietnamczyków a na terenie Chin prowadzili szkolenia, Francuzi byli
uzależnieni od dostaw nowoczesnej amerykańskiej broni. Viet Minh po klęsce w Delcie zachował
sytuacje strategiczną, partyzanci nadal atakowali w lasach i górach na północ i południe od Hanoi.
Garnizony francuskie wciąż były atakowane, wielka rolę w konflikcie odgrywały jednostki
spadochronowe. Era śmigłowców miała nadejść więc tylko spadochroniarze dysponowali
aeromobilnością7.
Francuzi przez cały czas prowadzili działania, które żywo przypominały póz
niejsze amerykańskie
operacje typu  szukaj i niszcz skierowanych przeciwko koncentracjom wojsk Viet-Congu i armii
Północnego Wietnamu. Ze względu na obawy o reakcję opinii publicznej prezydent Johnson rozkazuje
zmienić nazwę operacji na mniej agresywnie brzmiącą "White Wing" ("białe skrzydło").
6
Mao Tse-tung (ur. 26 grudnia 1893, zm. 9 września 1976)  chiński przywódca komunistyczny; od 1943 r. szef
biura politycznego oraz Przewodniczący Komitetu Politycznego Komunistycznej Partii Chin (aż do śmierci).
7
Wojska te posiadają największe taktyczne i operacyjne możliwości manewrowe. Ich zdolności przerzutu oraz
możliwość rażenia środków opancerzonych przeciwnika czynią je szczególnie predysponowanymi do szybkiego
działania. Jednostki te szkolą się i walczą jako zespoły połączone wraz z pododdziałami wsparcia we
współdziałaniu z lotnictwem sił powietrznych. Są zdolne do prowadzenia działań głębokich, przecięcia jego dróg
zaopatrzenia i ewakuacji, opanowania lotnisk, niszczenia elementów dowodzenia, blokowania jednostek
wzmocnienia oraz uchwycenia kluczowych obiektów terenowych.
str. 5
Wojna bez linii frontu z nieumundurowanym nieprzyjacielem, jak rozpoznać, który z cywilów jest
wrogiem? Konflikt był konfliktem politycznym a Francuzi prowadzili działania propagandowe,
najważniejsza dla Francuzów była walka z komunistyczną infiltracją.
W 1951 roku Francuzi uważali, że kluczem do sukcesu może być opanowanie delty Czerwonej Rzeki,
powstaje plan nowej ofensywy. W marcu 1951 roku Francuzi postanowili opanować miasto Hoa Binh
by przeciąć linie zaopatrzeniowe komunistów zmuszając wojska Viet Minhu do ataku. Operacja nosiła
kodowa nazwę  Maszynka do mięsa 8. Potężny cios wojsk spadochronowych, ciężkiego sprzętu,
artylerii poszedł jednak w próżnie. W odpowiedzi komuniści otoczyli miasto Hoa Binh i rzucili do walki
ostatnie rezerwy. Walki toczyły się o drogę nr 6 i Czarną Rzekę  czyli szlaki handlowe. Komuniści
rzucili do walki wszystko co mieli, żołnierze Viet Minhu atakowali falami, szli na okopy jak Niemcy w
1916 roku pod Verdun i na froncie zachodnim. Walki były tak zażarte, że zdarzało się, iż ciała
poległych leżały na pancerzach czołgów, strzały nie milkły nawet na chwilę. Na początku 1952 roku
Hoa Binh ewakuowano, Francuzi wycofywali się lądem i rzeką.
Z bitwy o Hoa Binh obie strony otrzymały lekcje ale wnioski wyciągnęli tylko komuniści. Przez cały
1952 rok komuniści atakowali francuskie posterunki, wojna trwała już 5 lat i przynosiła tylko śmierć i
cierpienie.
Pod koniec 1952 roku Viet Minh postanowił zmienić taktykę, Wietnamczycy chcieli zwabić Francuzów
na północno  zachodniej prowincji zamierzali przenieść działania w pokryte lasami góry. Listopad
1952 operacja Lo En . Wietnamczycy zaatakowali w Na San, Francuzi chwycili przynętę. Mimo
bombardowań szlaków handlowych i misji czyszczących Francuzi popełniają wielki błąd: samoloty
skonstruowane do nalotów wielkich europejskich miast musiały atakować maleńkie wioski i ledwo
widoczne ścieżki w dżungli.
Przywódca Wietnamu Ho Chi Minh chwalił się, ze nie stracił żadnego czołgu  bo nie miał żadnego.
Broń oraz taktyka europejczyków nie sprawdzała się w Indochinach. Przeciwnikami Francuzów w tej
wojnie była przyroda i ludność wietnamska.
Przełom
Koniec 1952 roku to rozgryzienie taktyki europejczyków, walki przenoszono na zachód kraju by
rozciągnąć francuskie linie zaopatrzeniowe. Pozbawieni wsparcia z powietrza Francuzi stawali się
łatwym celem. Wiosna 1953 rok pododdziały Viet Minhu przenikają do Laosu, wojna toczy się na
coraz większym obszarze  można to nazwać pojawieniem się kolejnego frontu. 20 marzec 1953
Francuzi zakładają obóz warowny w Dien Bien Phu. Nadchodząca bitwa miała mieć ogromne
znaczenie, w tym czasie w Genewie toczyły się już rozmowy pokojowe, przedstawiciele ZSRR, Stanów
Zjednoczonych, Chin, Wielkiej Brytanii i Francji mieli decydować o przyszłości Wietnamu.
Utrzymanie Dien Bien Phu mogło oznaczać zakończenie wojny, w obozie stacjonowało 12 batalionów
piechoty, silna artyleria i czołgi. Wietnamczycy czyli ćwierć miliona tragarzy przenosiło wydeptanymi
ścieżkami zaopatrzenia dla komunistów. Francuzi przenosili działa samolotami, komuniści rozkręcali
działa na małe części i przewozili je rowerami. Wietnamskie baterie były tak zakamuflowane, że kiedy
rozpoczął się atak wtedy Francuzi dowiedzieli się o ich istnieniu. 10 marca rozpoczyna się atak
artyleryjski Viet Minhu, który niszczy dwa pasy startowe potrzebne francuzom do transportu. Po
trzech dniach pada pierwszy punkt oporu. Wietnamczycy podchodzili co raz bliżej, strzelali do
8
Zadaniem operacji było zniszczyć żywą siłę komunistów.
str. 6
samolotów sanitarnych. W pierwszym miesiącu walk Viet Minh stracił 10.000 ludzi, w połowie
kwietnia 50 tysięcy komunistów walczyło z 16 tysięcznym garnizonem.
Proponowano użycie broni jądrowej na co nie zgodzili się Brytyjczycy . 7 maja padają ostatnie punkty
oporu. Zginęło 7 tysięcy Francuzów, 8 tysięcy dostało się do niewoli. Viet Minh stracił co najmniej 18
tysięcy żołnierzy  rannych nie liczono.
Podsumowanie konfliktu francusko  wietnamskiego
Francuzi nie wierzyli, że komuniści mogą skoncentrować tak duże siły, upadek Dien Bien Phu
wstrząsnął francuskim społeczeństwem, następstwem przegranej było postanowienie rządu Francji o
zakończeniu wojny. Klęska Dien Bien Phu wstrząsnęła europejskimi potęgami kolonialnymi.
Zrozumiano, że czas kolonii przeminął. Francuzi stracili ducha walki, w delcie Czerwonej Rzeki - Viet
Minh rzuca przeciwko nim 80 tysięcy żołnierzy. Po upadku Dien Bien Phu rozmowy w Genewie
dobiegły końca, Francuzi mieli opuścić kolonie, wycofać wojska uznano rząd Ho Chi Minh`a. Kraj
podzielono wzdłuż siedemnastego tego równoleżnika, na północ od tej linii leżało państwo
komunistów, na południu Republika ze stolicą w Sajgonie. Amerykanie chcieli by rząd południa
pomógł im powstrzymać komunistów, podział kraju dla Viet Minhu i Chin oznaczał jego osłabienie.
Według porozumienia genewskiego9 w 1956 roku w Wietnamie miały odbyć się wolne wybory.
Traktat pokojowy nie został dobrze przygotowany a żadna ze stron nie była szczęśliwa z pokoju.
Komunistom nie podobało się, ze Amerykanie będą wspierać południe.
Po wycofaniu Francuzów z Wietnamu 9 paz
dziernika 1954 roku w tzw. kolektywizacji ziemi zginie
ponad 100,000 tysięcy posiadaczy ziemskich. Wielu uciekinierów przenosi się z północy na południe
Wietnamu a wśród nich wielu agitatorów. Będzie to póz
niej wielka zmora Południowego Wietnamu.
Pokój miał trwać tylko chwilę. Skończyła się wojna kolonialna zaczęła się zimna wojna. Broniąc kolonii
Francja straciła 93 000 ludzi, ginęli Murzyni, Francuzi, Arabowie  wszyscy nosili francuskie mundury,
do dziś nie wiadomo ilu Wietnamczyków poległo i zostało zamordowanych. Jednak nie wszyscy
wyciągnęli wnioski z tamtej krwawej historii. Wojna pokazała, że przewaga technologiczna nie musi
zwyciężyć. Kolejna wojna wisiała w powietrzu...
9
Porozumienia genewskie - przewidywały przeprowadzenie wyborów po obu stronach 17 równoleżnika
(tymczasowej linii demarkacyjnej) do 20 lipca 1956 r. oraz jedność i integralność terytorialną kraju. Jednak
wspierany przez USA premier Ng� 
�nh Di�m odwołał wybory motywując swoją decyzję brakiem możliwości
przeprowadzenia uczciwych wyborów na północy ze względu na brak pluralizmu i wolności politycznej w
rządzonej przez komunistów części kraju. Obawiał się także porażki w starciu wyborczym z twórcą
niepodległego Wietnamu HÓ Ch� Minhem. Zamiast tego proklamował powstanie Republiki Wietnamu. W
rządach oparł się głównie na swoich współwyznawcach  katolickiej mniejszości religijnej popadając w ostry
konflikt z buddyjską większością Wietnamczyków i buddyjskim duchowieństwem. Prześladował dawnych
weteranów partyzantki antyfrancuskiej uważając ich za stronników komunizmu.
str. 7
Rozdział II
 Ci, którzy nie rozumieją historii powtarzają własne błędy  Wojna
amerykańska
W roku 1960 Ho Chi Minh przywódca wietnamskich komunistów otworzył nowy rozdział w historii
swojego kraju. Wcześniej po pokonaniu Francuzów przywódca postanowił dokonać podboju
południowej części kraju, rozpoczęła się ofensywa propagandowa. W roku 1960 Ho Chi Minh
rozpoczął działania wojenne a przez piętnaście następnych lat lała się krew. Konflikt miał wstrząsnąć
fundamentami amerykańskiego społeczeństwa. Tym razem nie była to wojna Wietnamczyków z
kolonizatorami, komuniści walczyli z tak zwanym wolnym światem. Ho Chi Minh zamierzał
wykorzystać konflikty południowego Wietnamu, większość przodków była buddystami, tym razem
wyznawcy ci mieli wrażenie, że wykorzystuje ich katolicka mniejszość  klika, która sprawowała
władzę, klika ludzi przekupnych i skorumpowanych. Wybory były przeprowadzane uczciwie tylko w
teorii a władcy południa mieli zapędy dyktatorskie, o wszystkim decydowały znajomości lub koneksje
rodzinne. Wietnamczycy protestowali gdyż byli niezadowoleni, wychodzili na ulicę, strajkowali.
Protestowali także buddyjscy mnisi, zdarzały się popełniane w miejscach publicznych samobójstwa
przez samospalenie. Komunistyczni partyzanci zaatakowali na rozkaz Ho Chi Minha, uderzali w
miastach i na głębokiej prowincji, celem ataków było pozbawienie rządu południa wiarygodności i
autorytetu.
Armia Południowego Wietnamu miała amerykański sprzęt, żołnierze byli szkoleni przez instruktorów
ze Stanów Zjednoczonych. Korzenie każdej armii tkwią z społeczności, z której wyrasta. John
Kennedy10 ostrzegał, że tylko Wietnamczycy mogą wygrać walkę z komunistami. Południowo
Wietnamscy żołnierze szkoleni przez Amerykanów, walczyli i myśleli jak Amerykanie. Okazało się
jednak, że narzucone odgórnie wzorce nie sprawdzają się i stanowią zarzewie klęski. Wietnamczycy z
Południa związani ze swoimi krajanami ze wsi, przyzwyczajonymi do tego, że trzeba bronić domu
przed obcymi teraz mieli zachowywać się jak obcy.
Na polach bitew pojawiło się nowoczesne uzbrojenie i sprzęt, nad polami ryżowymi zaczęły latać
śmigłowce, armia Południowego Wietnamu stała się mobilna. Większa mobilność spowodowała
utratę łączności z tubylcami, Wietnamczycy z południa nosili obce mundury, byli sojusznikami obcych
 partyzanci Viet Kongu11 ubierali się tak samo jak wieśniacy. Amerykanie zaczęli zaopatrywać
Południe w 1954 roku, po podziale Wietnamu na 2 państwa.
Na południe płynęła nowoczesna technologia, amerykańskie statki tygodniami oczekiwały na
rozładowanie. W roku 1960 na scenie po raz pierwszy pojawili się amerykańscy żołnierze, na razie byli
10
John Fitzgerald Kennedy (ur. 29 maja 1917 w Brookline, zm. 22 listopada 1963 w Dallas) nazywany  JFK ,
 Jack Kennedy ,  Ken  35. prezydent Stanów Zjednoczonych, zginął w zamachu.
11
Wietkong, Vietcong (wiet. Vi�t CŁng) - nazwa używana przez żołnierzy amerykańskich, a potem przez światowe media,
na określenie partyzantów należących do Narodowego Frontu Wyzwolenia Wietnamu w czasie wojny wietnamskiej. Nazwa
Vietcong (w języku polskim zapisywana jako Wietkong) jest skrótem frazy z języka wietnamskiego Vi�t Nam CŁng SŁn, czyli
"Wietnamski Komunista". Pierwotnie terminem tym określano armię partyzancką o nazwie Ludowe Zbrojne Siły
Wyzwoleńcze, zbrojne ramię Narodowego Frontu Wyzwolenia Wietnamu Południowego (po wietnamsku M�t Tr�n GiŁi
Phóng Mi�n Nam Vi�t Nam) lub Narodowego Frontu Wyzwolenia.
str. 8
to. Armia Amerykańska jest jeszcze zdyscyplinowana, żołnierze mają czyste mundury  jest to
niezwykły kontrast w porównaniu do zdemoralizowanych, obdartych i naćpanych Wietnamczyków
Północy lat sześćdziesiątych.
Legenda
Dziś pamiętamy przede wszystkim legendę Wietnamu, pamiętamy jak wojna zmieniła amerykańskie
społeczeństwo, której wojna wstrząsnęła jej posadami. W roku 1963 Ameryka była bezpiecznym i
dostatnim krajem, dzieckiem epoki Dwighta Eisenhowera12, krajem który uwierzył w wizję Johna
Kennedy`ego. Płynący do Wietnamu żołnierze byli pewni, że ich ojczyzna jest potężnym,
najsilniejszym krajem świata, że w Ameryce wszystko jest możliwe i że płyną by walczyć w słusznej
sprawie. Najważniejszym było przeświadczenie, że powstrzymają przesiąknięty złem komunizm.
Katalizator konfliktu
W roku 1964 dokonała się pierwsza znacząca zmiana  amerykańskie okręty zostały ostrzelane przez
jednostki północno wietnamskie, wydarzenie to nie do końca wyjaśnione stało się katalizatorem. W
Wietnamie pojawiły się liniowe jednostki armii amerykańskiej a żołnierze, piloci nie mieli już tylko
doradzać i uczyć, mieli ruszyć w bój. Żołnierze armii amerykańskiej od dawna nie zaznali goryczy
porażki, służyli w potężnej armii a swoim wrogiem gardzili. Zadawali sobie pytanie:  Co mogą nam
zrobić wieśniacy czy też kiepsko uzbrojeni partyzanci . W latach sześćdziesiątych mentalność
Amerykanów była taka, że cele narodowe były ich prywatnymi celami, byli przeświadczeni, że
Wietnam potrzebuje pomocy, że Wietnam potrzebuje właśnie Amerykę, że przeciwnikami będą
godni najwyższej pogardy partyzanci. Dla miejscowych amerykanie to jeszcze jedna obca armia 
poprzednio walczyły tu armie cesarza Chin, cesarza Japonii i Francuzi, teraz przybyli Amerykanie.
Historia zatoczyła krąg, amerykanie myśleli i walczyli inaczej niż Wietnamczycy, zamierzali wygrać
wykorzystując swoja przewagę technologiczna. Przybysze zza oceanu musieli zdobyć serca i umysły
tubylców, mieszkańcy biednych prowincji jak i miast podchodzili obojętnie do tego co im
proponowali Amerykanie.
Wieczorem kiedy Amerykanie opuszczali wioskę zjawiał się Viet Kong, nocą władza komunistyczna
powracała nieuchronnie. W Wietnamie stoczono wiele bitew, walki toczyły się na ulicach miast
Południa, partyzanci Viet Kongu stosowali praktyki, które dziś stosują terroryści ale cały świat kojarzy
wojnę wietnamską we wsiach i dżungli, na polach ryżowych nad którymi krążą śmigłowce. Ich załogi
godzinami i często nieskutecznie wypatrywały partyzantów Viet Kongu, komuniści podkładali bomby i
atakowali Amerykanów, z zimną krwią mordowali członków rządu Wietnamu Południowego. W czasie
tej wojny nie istniała linia frontu, Amerykanie często nie wiedzieli kto jest przyjacielem a kto
wrogiem. Walki najczęściej toczyły się na wsi, amerykańska piechota prowadziła akcje typu  szukaj i
niszcz , niewielkie pododdziały uparcie szukały wroga, Viet Kong unikał otwartej walki, komuniści
najchętniej atakowali z zasadzki a ich snajperzy polowali na żołnierzy i oficerów, chętnie podkładali
12
Dwight David Eisenhower, ps. Ike (ur. 14 paz
dziernika 1890 w Denison, zm. 29 marca 1969 w Waszyngtonie)
 amerykański dowódca wojskowy, generał armii United States Army, uczestnik II wojny światowej, Naczelny
Dowódca Alianckich Ekspedycyjnych Sił Zbrojnych (1943 1945), polityk, 34. prezydent Stanów Zjednoczonych
(1953 1961).
str. 9
miny i ładunki wybuchowe, rzadko dochodziło do poważniejszych starć, komuniści nie nosili
mundurów. Amerykanie urządzali tak zwane  bazy ogniowe - były to ufortyfikowane obozy, w
których urządzano stanowiska dział średniego i dużego kalibru. Działa te wspierały piechotę typu
 szukaj i niszcz , bazy miały być swego rodzaju przynętą. Gdyby Viet Kong zaatakował i wyszedł z
dżungli partyzanci mogliby zostać zniszczeni, dzięki przewadze technologicznej i ogniowej bazy takie
mogły być zakładane dosłownie wszędzie. Żołnierze amerykańskiej piechoty nigdy nie czuli się
opuszczeni i samotni, w każdej chwili mogli wezwać pomoc. Viet Kong starał się by uderzenia
Amerykanów zawsze trafiały w próżnię, komuniści umacniali swoja władzę dzięki indoktrynacji,
porwaniom, torturom i zabójstwom, atakowali każdego kto współpracował z rządem Południa.
Ostrzeliwali Amerykanów z dżungli, podkładali ładunki wybuchowe, zastawiali pułapki, bardzo
aktywni byli ich snajperzy. Często Amerykanie nie widzieli wroga tylko jego cień, zmuszeni byli
ostrzeliwać miejsca w których wróg kiedyś był.
Symbolem wojny w Wietnamie dla wielu ludzi pozostanie śmigłowiec a ta wojna udowodniła, że bez
nich nie można prowadzić działań wojennych. Dzięki śmigłowcom amerykanie i południowo
wietnamscy żołnierze mogli zaskoczyć swojego wroga. Śmigłowce przewoziły broń, amunicję,
zaopatrzenie. To dzięki nim i przewadze technologiczno materiałowej straty Viet Kongu były o wiele
większe niż straty Amerykanów i aliantów. W Wietnamie latało wiele typów śmigłowców  do
legendy przeszła maszyna UH1  Hue13 a dz
więk ich silnika chyba wszystkim kojarzy się z
Wietnamem. Amerykanie używali tysięcy śmigłowców. Okazało się jednak, że ten miecz miał dwa
ostrza, dzięki śmigłowcom Amerykanie mogli operować z dala od baz. Kiedy Amerykanie odlatywali
Wietnamczycy wiedzieli, że za godzinę lub dwie znowu znajdą się na łasce komunistów. Kim był
wróg, kto należał do Viet Kongu?
Partyzanci mogli być dosłownie wszędzie, ukrywali się w tłumie i podziemnych tunelach Mao Tse
Tung powiedział, że żołnierz armii komunistycznej musi czuć się wśród ludzi jak ryba w wodzie  tak
działał Viet Kong. Partyzanci działali niewidoczni a wieśniacy nie wierzyli, że Amerykanie mogą ich
ocalić. Viet Kong unikał otwartej walki, niewielkie oddziały atakowały z zasadzki a potem znikały w
dżungli. Indoktrynacja komunistów objęła znakomitą większość społeczeństwa, Związek Radziecki i
Chiny dostarczały partyzantom broń, zaopatrzenie docierało tak zwanym szlakiem Ho Chi Minha14.
Broń najczęściej przewożona była rowerami towarowymi, a ich ładowność dochodziła do 300
kilogramów. Amerykańskie lotnictwo wojskowe starało się przerwać szlaki zaopatrzeniowe Viet
Kongu, bombardowano magazyny i składy, polowano na konwoje, Amerykanom nigdy nie udało się
wywalczyć absolutnego panowania w powietrzu. Wietnamska obrona przeciw lotnicza uzbrojona w
 zenitówki i rakiety była bardzo skuteczna. Zestrzeleni piloci spędzali zazwyczaj wiele lat w niewoli.
Najgroz
niejszym przeciwnikiem Wietnamczyków były tak zwane  gunshipy 15 - Gunshipy polowały
przede wszystkich na przemierzające lasy konwoje z zaopatrzeniem. Los wytropionego konwoju był
13
Bell UH-1 Iroquois  wielozadaniowy, amerykański śmigłowiec. Popularnie znany jako "Huey".
14
Szlak Ho Chi Minha  obiegowa nazwa używana w czasie wojny wietnamskiej na określenie skomplikowanego systemu
tajnych tras komunikacyjnych łączących Wietnam Północny z Wietnamem Południowym omijających silnie obsadzoną strefę
zdemilitaryzowaną, poprzez obszary sąsiadujących państw, Laosu i Kambodży. System ów zapewniał dostarczanie
zaopatrzenia, ludzi i uzbrojenia siłom Wietkongu .
15
Były to samoloty transportowe na pokładach, których montowano automatyczne działka,  Gunshipy były zbyt wolne i
narażone na ogień z ziemi by operować za dnia dlatego działały nocami. Ich załogi odnajdywały cele dzięki najnowszym
osiągnięciom technicznym rozpoznania elektronicznego. W czasie prób okazało się, że na terenie o wielkości boiska
futbolowego każdy cel o wymiarach pudełka zapałek został trafiony.
str. 10
przesądzony, jednak w tej sile było jedno ale albowiem skuteczność ostrzeliwania celów i operacji
zależała od danych zebranych przez wywiad, bardzo często ciosy zadawane przez te samoloty trafiały
w próżnię.
Zanim w Wietnamie pojawiły się Amerykańskie siły lądowe do akcji rzucono lotnictwo. Nadmienić
należy, że samoloty wycofane zostały jako ostatnie i walczyły najdłużej. Amerykańskie samoloty
niszczyły obiekty o znaczeniu strategicznym, rozrzucały ulotki, rozpylały środki chemiczne mające
zniszczyć roślinność. W czasie wojny Amerykanie zrzucili na Wietnam dziesiątki tysięcy ton
materiałów wybuchowych, stracili 2257 samolotów, zginęło 2118 lotników, 586 trafiło do niewoli
lub zaginęło.
W roku 1960 w Wietnamie było około tysiąca Amerykańskich żołnierzy, na początku roku 1969 liczba
przekroczyła pół miliona. Amerykanie byli co raz silniejsi militarnie ale co raz słabsi politycznie, do
Azji wysyłano co raz to nowe oddziały. Dawno wiadomo było, że dalekiej niechcianej wojny nie
wygrają nie wierzący w nią poborowi, marzyli oni tylko o jednym by jak najszybciej wrócić do domu.
Państwa, które wygrywały takie wojny zawsze wysyłały najemników, cynicznych zawodowców. Viet
Kong miał ogromną polityczną przewagę  im więcej amerykanów trafiało do Wietnamu, tym więcej
rodzin czekało na synów, ojców, mężów, często wracali okaleczeni a Amerykański rząd był pod co raz
większą presją. Stosowana przez Amerykanów strategia szukaj i zniszcz była strategią defensywną,
bazy partyzantów atakowało lotnictwo, amerykanie bali się reakcji Rosjan i Chińczyków, wojna
wydawała się nie mieć końca. Straty rosły, było co raz więcej zabitych i rannych, Wietnam był dla
Amerykanów wojną broni automatycznej, Rosjanie wyprodukowali znakomitą, śmiertelną broń AK
4716. Paskudne a czasem śmiertelne rany wywoływały pułapki z bambusa. Dokładna liczba zabitych i
rannych po stronie Wietnamskiej nie jest znana. Z dwu i pół miliona Amerykanów ciężkie rany
odniosło około trzysta tysięcy żołnierzy, siedemdziesiąt pięć tysięcy jest trwale okaleczonych, 58
169 żołnierzy zginęło. Amerykanie mieli znakomita pierwszą pomoc medyczną, 99% żołnierzy którzy
trafili do szpitali przeżyło, ludzie ci zawdzięczają swoje życie śmigłowcom, wykonały one ponad pół
miliona lotów przewożąc około 900 tysięcy rannych, większość trafiła do szpitali w czasie krótszym niż
godzina. W czasie wojny bardzo ważną rolę odgrywała flota, okręty uczestniczyły w wielu klasycznych
operacjach, wiele z nich przeprowadzały grupy uderzeniowe lotniskowców. Północny Wietnam
ostrzeliwał pancernik New Jersey jednak w Wietnamie najważniejsze były operacje na wodach
śródlądowych przede wszystkim na południu Wietnamu w delcie Mekongu. Transportowano tedy
zaopatrzenie dla Viet Kongu. Delta ta miała ogromne znaczenie dla gospodarki Wietnamu, tutaj
znajdowało się najwięcej upraw ryżu dlatego komuniści atakowali tu szczególnie zajadle.
16
Karabinek AK (ros. 2B><0B 0;0H=8:>20  automat Kałasznikowa, polskie oznaczenia: 7,62 mm pmK,
7,62 mm kbk AK)  potocznie Kałasznikow, karabinek automatyczny konstrukcji radzieckiej z okresu po II
wojnie światowej.
str. 11
Operacja  Tet
W 1968 roku w Święto Tet17 jedno z najważniejszych w Wietnamie komuniści uderzyli. Regularne
oddziały armii Północnego Wietnamu przekroczyły granicę. W tym samym czasie Viet Kong
zaatakował od południa. Zaskoczenie było całkowite, Południe ogarnął chaos, armia Południa i
Amerykanie bronili się zaciekle. Partyzanci Viet Kongu likwidowali w miastach ludzi uważanych za
wrogów, mordowano całe rodziny: mężów, żony, dzieci  wrogów komuny. Dziewiętnastu fanatyków
zaatakowało amerykańską ambasadę w Sajgonie, ofensywa o nazwie kodowej  Ofensywa Tet 18
zakończyła się całkowitą klęską ale jej świadkami były media a zdjęcia z Sajgonu obiegły cały świat.
Amerykanie byli zaskoczeni ponieważ Pentagon twierdził, że są o krok od zwycięstwa okazało się, że
Viet Kong może zadawać ciosy. Zdjęcia ofiar oraz uciekających ludzi na ulicach przekonały
Amerykanów, że klęska jest tuż. Ofensywa Tet miała za zadanie zakończyć wojnę przez
Wietnamczyków z Północy jednym ciosem. Amerykanie i wojska Południowego Wietnamu przystąpiły
do ofensywy, komuniści odnieśli druzgocącą klęskę, zginęło około 40 tysięcy żołnierzy i partyzantów i
5 tysięcy Amerykanów.
Największą bitwą było oblężenie amerykańskiej bazy w Khe Sanh, atakowała ją regularna armia
Północnego Wietnamu, miało to być drugie Dien Bien Phu, cios po którym Ameryka wycofałaby się z
wojny. Po 60 dniach zaciekłych walk Amerykanie pokonali Wietnamczyków. W czasie operacji Tet
Wietnamczycy stracili tyle sprzętu, że na pewien czas musieli przerwać działania wojenne, jednak
patrząc z politycznego punktu widzenia odnieśli ogromny sukces. Był to początek końca wojny.
Ofensywa przekonała amerykańską opinię publiczną, że nie mogą wygrać, nikt nie wierzył
amerykańskim generałom, że Tet skończył się klęską wroga. W Stanach Zjednoczonych powszechnie
nawoływano do zakończenia działań wojennych, wiosną 1968 roku na ulice amerykańskich miast
wyszła młodzież przeciwna kontynuowaniu wojnie w Wietnamie. Wietnam podzielił społeczeństwo
amerykańskie, do niepokojów wewnętrznych doszły komplikacje na arenie międzynarodowej  Stany
Zjednoczone nie miały przyjaciół.
Wybory prezydenckie w roku 1968 długo jeszcze będą tematem polemik, Richard Nixon19 wygrał
obiecując, że zakończy konflikt, pojawił się również nowy termin  Wietnamizacja wojny . Poprzednik
Nixona Lyndon B. Johnson rozpoczął przygotowania do rozmów pokojowych, rozmowy te toczyły się
w Paryżu. Czas grał na korzyść komunistów a ci zaś grali na zwłokę spierając się o drobiazgi na
przykład o kształt stołów przy których rozmawiano. Czas mijał, Amerykanie umierali zaś
społeczeństwo żądało by żołnierze wrócili do domów. Amerykanie zaczęli wycofywać się z Wietnamu
za prezydentury Nixona, w styczniu 1969 roku w Wietnamie było najwięcej amerykanów w historii
konfliktu, pomimo iż żołnierzy ubywało teatr działań wojennych był co raz większy, wojna ogarnęła
przygraniczne rejony Kambodży, komuniści mieli tam swoje bazy zaopatrzeniowe. W ostatnich
17
Święto Tżt (Tżt Nguyęn 
�n)  wietnamski Nowy Rok oparty na chińskim kalendarzu, przypada w styczniu lub
lutym.
18
Atak Wietkongu i regularnej armii północnowietnamskiej rozpoczęty 30 stycznia 1968 r., w dniu święta Tżt.
Walki objęły wszystkie większe miasta leżące na południe od strefy demarkacyjnej na 17 równoleżniku.
Najcięższe walki toczyły się w Huż zdobytym najpierw przez wojska Wietnamu Północnego, a następnie odbite
przez armię Wietnamu Południowego i Amerykanów. W czasie krótkiego władania miastem Wietkong
przeprowadził czystkę, masakrując zwolenników południa. Wydarzenia te znane są jako masakra w Huż.
19
Richard Milhous Nixon (ur. 9 stycznia 1913 w Yorba Linda w Kalifornii, zm. 22 kwietnia 1994 w Nowym Jorku)
 jeden z bardziej znaczących amerykańskich polityków XX wieku. 37. prezydent Stanów Zjednoczonych,
wcześniej 36. wiceprezydent. Był jedynym jak dotąd prezydentem, który ustąpił ze stanowiska przed końcem
kadencji.
str. 12
miesiącach wojny w armii amerykańskiej doszło do rozprzężenia, niewiele brakowało by doszło do
buntu, żołnierze myśleli tylko o jednym by jak najszybciej wrócić do domów.
Po operacji Tet znacząco wzrosła rola żołnierzy Południowego Wietnamu, formowano i szkolono
nowych rekrutów, Amerykanie dostarczali broń w ten sposób zrobili z Wietnamczyków Południa
jedna z silniejszych armii świata  był to jednak papierowy tygrys.
Zakończenie
W styczniu 1973 roku wynegocjowano pokój a Amerykanie mieli się wycofać a komuniści pozostać na
zajmowanych pozycjach, nie było mowy o rozbrojeniu czy korekcie granic. Nie obiecywano również
przeprowadzenia wyborów. Amerykanie twierdzili, ze to honorowy pokój. Jeńcy mieli wrócić do
domów. Po ich powrocie Stany Zjednoczone nie miały już o co walczyć. Dyskusja o co tak na prawdę
walczono w tej wojnie trwa do dziś dnia, możliwe że Amerykanom udało się powstrzymać
komunistów, po wojnie nie zajęli już żadnego kraju w Indochinach, powrót jeńców do domu to
dowód na to, że Stanom Zjednoczonym nie udało się pokonać ani Viet Kong ani armii Północnego
Wietnamu. Stany Zjednoczone przegrały pomimo dysponowania tak olbrzymimi środkami,
Amerykanie zostali podzieleni wewnętrznie co do słuszności pobytu w Indochinach.
Nastąpiła całkowita wietnamizacja wojny20, świat Wietnamu Południowego po wycofaniu się
Amerykanów stanął na głowie. Pomimo zawieszenia ognia walki trwają nadal, Amerykanie nadal
dostarczają sprzęt ale nowoczesna armia nie miała struktur politycznych. Komuniści atakowali co raz
śmielej, Wietnam Południowy bardzo szybko stawał się państwem policyjnym. Po wycofaniu się
Amerykanów miało miejsce co raz więcej aktów terrorystycznych, społeczeństwo pogrążyło się w
chaosie a struktury społeczne rozpadały się. Związek Radziecki i Chiny nadal wspierały komunistyczną
Północ, amerykanie zaś nie dostarczyli obiecanej pomocy  obiecywali bombardować terytorium
Północnego Wietnamu.
Po rozpadzie struktur państwowych armia Północnego Wietnamu zajęła rozpadające się Południe.
Wojna jest uważana za kontynuację polityki, bardzo często się zdarza, że najlepsze plany generałów
nie sprawdzają się, upadają ideologie, o wszystkim decyduje uśmiech losu, charyzma jednostki znaczy
więcej niż wysiłki wielu ludzi  niełatwo zdefiniować polityczny wymiar wojny.
Komunistom przez wiele lat prób nie udało się oszukać demokracji ani własnych społeczeństw
dowodami są upadek komunizmu w Europie i dynamiczny rozwój niekomunistycznych krajów w Azji.
Być może wojna w Wietnamie przedłużyła Zimną Wojnę na wszystko trzeba jednak spojrzeć z
większej perspektywy, być może jest jeszcze na to za wcześnie.
20
"Wietnamizacja" wojny tzn. przeniesienia ciężaru działań lądowych na armię południowowietnamską.
str. 13
Bibliografia
Filmy dokumentalne:
Strefa Śmierci  wzgórze 875
1. Wietnam  bitwa o Khe San
2. Ofensywa Tet
3. Dookoła świata  Wietnam
4. Korea i Wietnam
str. 14