Prawo  jest to zbiór zasad reguł postępowania które tworzą system. Za prawem zawsze stoi paostwo.
Trzy koncepcje prawa:
1) Prawem jest to co mamy w aktach, czego chce władca (podejście pozytywistyczne), tylko zapisane w
aktach prawnych
2) Szkoły prawa natury  prawo = sprawiedliwośd (zapisane i niezapisane w ustawach)
3) Psychologiczna i socjologiczna; psychologiczna  to co odczuwamy jako zakaz nakaz obowiÄ…zek;
socjologiczna  to jak siÄ™ zachowujemy
Podstawowymi elementami prawa sÄ… normy prawne.
Norma prawna  pewien wzorzec postępowania, sposób postępowania
Przepis  jest jednostkÄ… redakcyjnÄ… formÄ… prawa
Ustawa  przepis  norma (hierarchia)
RozporzÄ…dzenie  akt wykonawczy
Wyróżniamy system prawa: międzynarodowego, krajowego i prawo różnych kultur.
Bardzo istotne jest to w jakim systemie paostwo siÄ™ znajduje. Regulujemy to ustawami.
Prawo kontynentalne
W systemie kontynentalnym jest niewielkie pole manewru. Mamy silny podział na prawo lokalne i prawo
prywatne. Jest to konsekwencja tego, iż jest oparte na starożytnym prawie Rzymu.
Prawo rzymskie  podział na prawo publiczne (realizuje interes paostwa: zapewnienie dostępu do energii),
prywatne (istotne znaczenie posiada interes prywatny).
Bardzo duża stabilizacja polega na tym, że jeśli chcemy się dowiedzied co pracodawca chce to czytamy w
ustawach.
System angloamerykaoski
Nie ma mocnego podziału na prawo publiczne i prawo prywatne, a to dlatego, że w bardzo niewielkim
zakresie korzystamy z prawa rzymskiego. Są obszary nieregulowane, są pozostawiane sędziom. Sędzia
stanowi prawo. Prawo nie może regulowad wszystkiego. W paostwie totalitarnym prawo reguluje więcej niż
w paostwie demokratycznym.
Polska
3 systemy prawa: globalny, regionalny, krajowy
W krajowym podział na: publiczny (interes paostwa) i prywatny (interes prywatny).
Typowe gałęzie publiczne:
- prawo konstytucyjne
- Prawo administracyjne
- prawo karne
- publiczne prawo gospodarcze
Typowe gałęzie prywatne:
- prawo cywilne
- prywatne prawo gospodarcze
- prawo rodzinne i opiekuocze
Mieszane gałęzie: prawo pracy, prawo rolne
Te gałęzie dzielimy na działy np.: prawo ochrony roślin.
Cel prawa
Prawo jako instrument paostwa musi posiadad cel (jakikolwiek akt prawny musi mied charakter celowy). Cel
musi mied zgodę narodu, społeczeostwa. Celem prawa energetycznego jest bezpieczeostwo energetyczne.
Na bezpieczeostwo energetyczne składa się np. bezpieczeostwo dostaw, ochrona środowiska.
Stosunki prawne  polegają na takiej relacji, której zachowanie jednej strony powoduje reakcję drugiej
strony.
To zachowanie może polegad na działaniu lub zaniechaniu. Nieraz nie można czegoś robid bo pracodawca
zakazuje. Potrzebna jest norma prawna do tego by stosunek był stosunkiem prawnym. Jeżeli dana norma
jest przestrzegana to tworzy faktyczne stosunki. Stosunek prawny to coÅ› w czym pozostajemy na co dzieo.
Stosunki prawne podział
Stosunki- relacje pomiędzy przynajmniej dwoma podmiotami. Mogą mied różny wymiar.
1
I podział
Ze względu na stosunki typu zobowiązującego, podległości kompetencji (sytuacja podmiotów).
Sytuacja między podmiotami: czy są równorzędne czy nie.
Podległośd kompetencji: brak równorzędności stron (URE, a przedsiębiorstwo energetyczne).
Zobowiązania  równorzędnośd stron
II podział, stosunki prawne wydzielone ze względu na złożonośd
- proste  bardzo konkretne uprawnienia
- złożone  duża komplikacja uprawnieo i obowiązków, np. przyłączenie do sieci
III podział, wyodrębnienie co do tożsamości
- stosunek dwustronnie niezindywidualizowany (nie mamy indywidualizacji ale mamy obowiÄ…zki i prawa)
- stosunek jednostronnie zindywidualizowany (zindywidualizowany podmiot, treśd i przedmiot stosunku
prawnego; treścią są korelatywnie złożone prawa i obowiązki; przedmiotem stosunku są określone
zachowania siÄ™ podmiotu)
Podmioty stosunku prawnego są to osoby, które są adresatami norm regulujących dany stosunek. Osoby,
które występują w tym stosunku jako uprawnione lub zobowiązane do określonego zachowania względem
innych uczestników danego stosunku. Jeżeli mamy zindywidualizowane strony stosunku oraz jego przedmiot
dochodzi do skutku roszczenie materialne. Jeżeli podmiot stosunku nie zachowa się zgodnie z treścią
obowiązku może powstad roszczenie procesowe, a podmiot uprawniony może domagad się ochrony prawnej
ze strony paostwa.
Fakt prawne  powstanie zmianę i wygaśnięcie stosunku prawnego powoduje fakty prawne
Fakty dzielimy na:
- obojętne prawnie  nie interesują pracodawcy, bez konsekwencji prawnej
- prawne  majÄ… podstawy prawne
Fakty prawne dzielimy na:
·ð ObojÄ™tne prawnie- bez konsekwencji prawnej, nie ma norm regulujÄ…cych relacje, prawodawcy to nie
interesuje.
a) Niezależne od woli człowieka np. trzęsienie ziemi z konsekwencjami prawnymi,
ponieważ zniszczeniu uległ znaczny obszar wraz z mieszkaocami
b) Zależne od woli człowieka- zachowania się ludzi np. tąpnięcie w kopalni
Ad b)
Podział faktów prawnych zależnych od woli człowieka:
1. Czynności faktyczne, które polegają na działaniu albo zaniechaniu dzielimy na:
żð Czyny dozwolone np. przejÅ›cie na pasach
żð Czyny niedozwolone- przestÄ™pstwa i wykroczenia
2. Czynności konwencjonalne polegają na tym iż pewnym czynnościom faktycznym przypisuje się pewne
znaczenie prawne np. podpis pod umową. Podział:
żð CzynnoÅ›ci konwencjonalne organów paostwa- czynnoÅ›ci, które dokonuje paostwo ze wzglÄ™du na
np. suwerennośd
a) Akty stanowienia prawa np. konstytucja, ustawy zwykłe
b) Akty stosowania prawa np. koncesje energetyczne
·ð Akty charakterze konstytutywnym
·ð Akty o charakterze deklaratoryjnym- tylko i wyÅ‚Ä…cznie potwierdzajÄ… np. zaÅ›wiadczenie o
wyprodukowanej energii elektrycznej z OZE
żð CzynnoÅ›ci prawne- czynnoÅ›ci dokonywane przez osoby, które nie korzystajÄ… z wÅ‚adztwa
publicznego
·ð CzynnoÅ›ci jednostronne  mamy tylko jednÄ… stronÄ™ np. testament
·ð CzynnoÅ›ci dwustronne- mamy minimum 2 strony np. umowa przesyÅ‚owa
2
Prawo międzynarodowe
Prawo międzynarodowe, które odnosi się do kwestii energetyki możemy podzielid na 3 obszary :
a. Globalny- umowy, które są uznawane przez większośd paostw np. Prawo Morza,
Konwencje Energetyki JÄ…drowej
b. Regionalny- regon Europa, szereg umów o charakterze regionalnym np. Traktat o
Euroatomie, Traktaty Europejskie.
c. Bilateralny  umowy między 2-3 paostwami np. Polska- Ukraina rurociąg Odessa,
Słowacja- Węgry zmiana koryta rzeki Dunaj do budowy elektrowni.
Prawo międzynarodowe to takie, które posiada wiele z
ródeł. Na dzieo dzisiejszy nie istnieje prawo
międzynarodowe.
y
ródła prawa międzynarodowego:
a) y
ródłem może byd osoba np. bóstwo
b) Przyczyny leżące u podstaw prawa np. stosunki społeczne, tradycja, historia, kultura.
c) Akty za pomocą których poznajemy reguły prawne, oprócz aktów mogą byd inne
wytwory człowieka np. zasady, prawo zwyczajowe.
y
ródła dotyczące energetyki określone są w Statucie Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości art. 38.
1. Umowy międzynarodowe.
2. Zwyczaj międzynarodowy, który ma charakter prawa (prawo zwyczajowe).
3. Zasady ogólne.
4. Uchwały organów organizacji międzynarodowych.
5. Orzeczenie i doktryna.
Ad1.
Umowy międzynarodowe wiążą paostwa, ale o ich ważności decyduje ratyfikacja. Każda umowa musi byd
ratyfikowana. Podstawą prawa międzynarodowego jest zgoda paostw.
Umowa międzynarodowa (traktat)- jest to porozumienie zawierane pomiędzy paostwami albo paostwem i
organizacjami międzynarodowymi. Nie ma istotnego znaczenia nazwa.
Umowa tworzy prawa i obowiązki podmiotów prawa międzynarodowego. Mamy dwie Konwencje
Wiedeoskie. Pierwsza została podpisana w 1969r dotyczy prawa traktatów (reguluje problematykę umów
zawieranych pomiędzy paostwami). Druga konwencja 1976r  o prawie traktatów zawieranych pomiędzy
paostwami i organizacjami międzynarodowymi. Odnosi się również do umów pomiędzy organizacjami i
organizacjami.
Ad2.
Prawo zwyczajowe polega na przyznaniu waloru prawnego zwyczajowi ale tylko wtedy, gdy proces ma
zgodną praktykę w postępowaniu i jest nieprzerwalny. Czyli najpierw zwyczaj a potem prawo.
Ad3.
Odnosi się do wszystkich działów prawa międzynarodowego. Wynikają z trakt. ONZ, zostały rozwinięte i
omówione w deklaracji prawa międzynarodowego w 1970r.
Zasady ogólne prawa międzynarodowego:
vð Zasada dobrego sÄ…siedztwa.
vð Zasada nadużywania prawa (naruszanie dobra paostwa sÄ…siedniego).
vð Umów należy dotrzymywad.
vð Zasada powstrzymywania siÄ™ od użycia siÅ‚y (arbitraż, negocjacje, mediacje).
vð Zasada nie mieszania siÄ™ w wewnÄ™trzne sprawy należące do jurysdykcji paostwa innego.
vð Zasada współdziaÅ‚ania.
3
Szczegółowe zasady dotyczące między innymi energetyki.
vð ObowiÄ…zek współpracy paostw w dziedzinie bezpieczeostwa energetycznego.
vð ObowiÄ…zek informowania i konsultacji z paostwami, z którymi dzielone sÄ… zasady.
vð RacjonalnoÅ›d i sÅ‚usznoÅ›d stosowana do użytkowania i podziaÅ‚u korzyÅ›ci.
vð Zasada zawierania umów w przedmiocie ochrony i eksploatacji zasobów.
vð Zasada wolnoÅ›ci badao naukowych w obszarze energetycznym.
vð ObowiÄ…zek ostrzegania i informowania o sytuacjach niebezpiecznych.
vð OdpowiedzialnoÅ›d miÄ™dzynarodowa za zniszczenia i szkody.
vð ObowiÄ…zek pokojowego wykorzystania zasobów naturalnych.
Prawo międzynarodowe odnoszące się do energetyki to publiczne prawo międzynarodowe.
Energetyka i ochrona środowiska.
Energetyka jest jednym z sektorów, który w znaczący sposób wpływa na środowisko dlatego Konwencja
Genewska stworzyła system ochrony środowiska
Podmioty stosunków międzynarodowych zajmujące się sprawami energetyki
1. Paostwa  najważniejszy podmiot w stosunkach międzynarodowych
Paostwo musi mied terytorium (nie zawsze), musi byd uznawane przez inne paostwa. Ważna jest zasada
suwerenności.
Zasada suwerenności  paostwo na swoim terytorium, które pozostają pod ich jurysdykcją ma pełną
swobodę postępowania. Tę zasadę odnosimy do nośników energii, paostwa mają pełną swobodę do
wykorzystywania zasobów energetycznych, ale do czasu aż nie będzie to ingerowad w sąsiednie paostwo.
Produkcja energii elektrycznej  ogranicza suwerennośd paostwa na ich własnym terytorium, ze względu na
interes globu, ludzkości
2. Kolejnym podmiotem istotnie oddziaływujące to organizacje międzynarodowe
Podział:
- tylko i wyłącznie zajmuje się energetyką np. MAE, MAEA
- nie są poświęcone tylko energetyce, np. organizacja paostw Ameryki A
acioskiej, NAFTA, APEC, WHO
Międzynarodowa Agencja Energii jest organizacją międzynarodową, która zasadniczo działa jako polityczny
doradca paostw dla swoich członków. W tej chwili jest 28 członków. Od 2008 r. Polska jest również
członkiem. Skupia ona paostwa, które podejmują aktywną politykę energetyczną. Została utworzona podczas
kryzysu paliwowego (1973-74), wtedy otrzymała formę agencji, która miała koordynowad zaopatrzenie w
ropę w sytuacjach kryzysowych. Z chwilą gdy rynek świadomie zaczął się zmieniad zmieniła się rola agencji.
Teraz agencja opiera siÄ™ na 3 filarach:
- bezpieczeostwo energetyczne (bezpieczeostwo dostaw)
- rozwój gospodarczy
- ochrona środowiska
W tej chwili podstawowymi problemami agencji jest reforma rynku, współpraca technologiczna, kontakty z
innymi paostwami (Chiny, Indie, kraje OPEC)
Organizacje pozarzÄ…dowe oraz podmioty indywidualne
- mają ograniczony charakter podmiotów
- główne grupy interesu, lobbystyczne
4
Podmioty indywidualne  ludzie, poszczególne osoby fizyczne, ale najczęściej tymi podmiotami
indywidualnymi są przedsiębiorstwa, koncerny. Koncerny mają ogromne znaczenie w kształtowaniu prawa
(energetyczne i inwestycyjne). Tworzy siÄ™ w ramach traktatu praw energetycznych.
Rozwiązywanie sporów:
W kwestii energetycznej: spory między paostwami w przypadku paostw najczęściej zaognieniu sporów
sprawa trafia do Miedzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Jest to ostatecznośd, ponieważ na wyrok w
trybunale trzeba czekad.
Spory między paostwami oraz podmiotami indywidualnymi: bardzo dużo pomiędzy paostwami a
koncernami. W przypadku tego typu sporów mamy Międzynarodowe Centrum Sporów Inwestycyjnych.
Działa ono w ramach konwencji. Centrum stanowi podstawę rozwiązywania sporów poprzez koncyliację i
arbitraż.
Energetyka i ochrona środowiska
Ochrona powietrza  mamy 3 systemy na poziomie międzynarodowym
- konwencja genewska (1979), w sprawie transgranicznego przemieszczania zanieczyszczeo
- konwencja wiedeoska (1985), o ochronie warstwy ozonowej
- konwencja nowojorska (1992), o zmianach klimatu
3 konwencje tworzą 3 systemy ochrony powietrza. Na energetykę wpływają bezpośrednio genewska i
nowojorska.
Konwencja genewska nie ma charakteru globalnego. Głównie są to paostwa Europy. Jest ona odpowiedzią
na problemy kwaśnych deszczy, eutrofizacji jezior, zanieczyszczenia w środowisku człowieka. Podstawowymi
celem konwencji jest ograniczenie oraz redukcja zanieczyszczeo, w tym zanieczyszczeo powietrza, które
przemieszczają się na dalekie odległości. Ta konwencja została przygotowana w ramach Europejskiej
Konwencji Gospodarczej Narodów Zjednoczonych. Polska odegrała ogromną rolę. Polska obok krajów
skandynawskich była ofiarą zanieczyszczenia powietrza.
Mamy 8 protokołów, takie jak:
- 1999, w sprawie unikania zakwaszenia, eutrofizacji i ozonu przyziemnego
- 1998, w sprawie stałych zanieczyszczeo organicznych
- 1998, w sprawie metali ciężkich
- 1994, w sprawie dalszej redukcji emisji siarki
- 1988, w sprawie kontroli NOx
- 1994, monitorowanie
Te 8 protokołów rozbudowało konwencję genewską. Konwencja genewska nastawiona jest na ochronę
zdrowia ludzkiego. Dzięki niej UE przyjęła dyrektywy. W Polsce trzeba ok. 60 % bloków wyciąd, bo nie
spełniają norm.
Prawo zmian klimatu
Podstawowym aktem prawnym jest konwencja klimatyczna z 1992 r.
Ten cel jest wyznaczony na 100-150. Chodzi o zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych z antropogenicznego
spalania paliw. Konwencja ma wiążący charakter, ale ramy bardzo ogólne. Ponieważ przyjęto regułę, że to
paostwa powinny szczegółowo określid warunki, a to zawarto w protokole z Kioto. Ten protokół jest zawarty
na czas nieokreślony. Kioto mówi, że paostwa bogate są zobowiązane do większej redukcji emisji.
Energetyka jÄ…drowa
Mamy konwencje, które odnoszą się do bezpieczeostwa:
- Wiedeoska, ma cel w postaci utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeostwa poprzez ustanowienie
międzynarodowych standardów
Konwencja jest instrumentem zachęty, czyli niewiele jest tam postanowieo ściśle wiążących w postaci
kontroli czy sankcji ze stron. W przypadku tej konwencji podkreśla się wspólny interes czyli bezpieczeostwo
jądrowe. Konwencja stanowi pole wymiany doświadczeo pomiędzy stronami, oraz pole współpracy np. kraje
składają sprawozdania. Ta konwencja zawiera obowiązki związane z lokalizacją, projektowaniem,
5
budowaniem, eksploatacją, dostępnością odpowiednich zasobów kadrowych i finansowych, następnie oceną
i weryfikacją bezpieczeostwa i kwestie zachowania jakości i sytuacje awaryjne.
W 2006 r. weszła w życie. Pod koniec 2009 r. było 66 stron. Wszystkie kraje, które eksploatują energetykę
jÄ…drowÄ… sÄ… stronÄ….
Obszar związany z odpowiedzialnością za szkody nuklearne
- konwencja paryska (1960) w sprawie odpowiedzialności stron trzecich w obszarze energetyki jądrowej;
paostwa zachodnie ją przyjęły
- konwencja wiedeoska (1963) w sprawie odpowiedzialności cywilnej za szkody nuklearne; skupia 35 paostw
W 1988 r. przyjęto wspólny protokół do obydwu konwencji czyli łączony oba reżimy za szkody jądrowe.
- 1986 konwencja do spraw wczesnego ostrzegania, jest to konwencja w sprawie asystowania w przypadku
wypadków jądrowych lub radiologicznej konieczności
- 19994, konwencja w sprawie bezpieczeostwa jÄ…drowego
- 1997 w sprawie bezpiecznego zarzÄ…dzania paliwem i odpadami radiologicznymi
Te przepisy tworzą ścieżkę dotyczącą energetyki jądrowej i pozwalają na zmniejszenie odpowiedzialności po
awarii, ale te przepisy muszÄ… byd ratyfikowane przez paostwa, czyli muszÄ… byd przestrzegane.
Bezpieczeostwo energetyczne oraz handel i inwestycje w sektorze energetycznym.
Na poziomie międzynarodowym nie jest to rozwiązane  dopiero się rozwiązuje.
Ścieżką miał byd energetyczny, ale większości paostw nie było. Podstawą do tworzenia stała się MAE. W
przypadku Polski ustalono reguły, mechanizmy rezerw, pomocy w przypadku braku możności zadbania o
siebie.
Inwestycyjne prawo energetyczne i handlowe
Prawo energetyczne  przepływ towarów i świadczeo, usługa energetyczna pomiędzy krajami
Inwestycyjne prawo energetyczne  zajmuje siÄ™ inwestycjami budowy linii energetycznej.
Aby zapewnid bezpieczeostwo energetyczne trzeba mied dobrze rozwinięty proces inwestycyjny.
WHO  w ramach tego ma zostad uproszczona wymiana dóbr i usług, obszar do rozwiązywania sporów
Obszar GAT i GAC  odnoszą się do usług i handlu
Obszar TRIPS  własności intelektualne, TRIMS  inwestycyjne
System inwestycyjny  traktat karty energetycznej 1994
Europejska Karta Energetyczna była porozumieniem paostw zachodnich. W zakresie inwestycji
energetycznych. W 1991 w Hadze miała na celu przygotowad założenia inwestycyjne w paostwach Europy
Środkowej i Wschodniej (chodzi o ochronę paostw właścicielskich).
Traktat Karty Energetycznej  zastosowano zasadę najwyższego uprzywilejowania, jeśli następuje inwestycja
w kraju sygnatariusza, to drugi kraj musi zapewnid takie samo prawo jakie zapewnia w swoim kraju, odnosi
siÄ™ do OZE
Traktat Karty Energetycznej zawiera: ochronÄ™ inwestycji zagranicznych, zakaz dyskryminacji handlu
materiałami, produktami, sprzętem energetycznym, umożliwienie tranzytu energii, prawodawcze
rozwiązywanie sporów między paostwami i inwestorem, promocja efektywności energetycznej
Jedyna, która kompleksowo zajmuje się cyklem życia w energetyce i dotyczy wszystkich produktów
energetycznych oraz sprzętu energetycznego.
Interes publiczny pozwala na wywłaszczenie, ale z odszkodowaniem.
Aspekt wspólnotowy
I wspólnota europejska miała bliskie związki z sektorem energetycznym
Traktat Lizbooski  określa podział kompetencji pomiędzy UE i członkami, ten traktat nadaje UE osobowośd
prawną, uznaje, że UE jest następcą prawnym wspólnoty europejskiej
Mamy 2 traktaty:
- o UE
- o funkcjonowaniu UE  podział na kompetencje wyłącznie dla UE i mieszane, które są określone między UE
a krajami członkowskimi
Cele polityki energetycznej:
- zapewnienie funkcjonowania rynku energii
6
- zapewnienie bezpieczeostwa dostaw en. Elekt.
- zapewnienie efektywności energetycznej, ale również rozwoju nowych i odnawialnych z
ródeł energii,
wspieranie wzajemnych połączeo między sieciami energetycznymi
Prawo unijne: pierwotne (traktaty o UE, traktaty o Euroatomie (rzymski 1957), wtórne (dyrektywy,
rozporzÄ…dzenia, decyzje, opinie).
Traktat rzymski  podstawowym celem jest wzrost jakości życia obywateli UE poprzez stworzenie warunków
niezbędnych do szybkiego ustanowienia i wzrostu przemysłu nuklearnego.
Euroatom  o ile UE wchłonęła UE o tyle nadal utrzymano odrębnośd Europejskiej Wspólnoty Nuklearnej,
gdyż mocno się rozwija i nie może wpływad na rozwój energetyki jądrowej. Widad to np. we Francji  bardzo
rozwinięta technologia w porównaniu z UE, więc mogą rozwijad atom ze względu na brak innych paostw.
Zadania dla Euroatomu aby cel był zrealizowany:
- wspieranie badao nuklearnych i zapewnienie rozpowszechnienia wiedzy technicznej
- tworzenie jednolitych norm bezpieczeostwa mających chronid zdrowie pracowników oraz ludności
- ułatwienie inwestycji oraz zapewnienie w szczególności poprzez stymulowanie przedsiębiorstw tworzenia
podstawowych instrumentów niezbędnych do rozwoju energetyki jądrowej
- zagwarantowanie wszystkim użytkownikom wspólnoty regularne i sprawiedliwe dostawy rud i paliw
jÄ…drowych
- zapewnienie poprzez odpowiedni nadzór niestosowania materiałów jądrowych do celów innych niż
planowane
- wykorzystanie przyznanego wspólnocie prawa własności specjalnych materiałów rozszczepialnych
- zapewnienie powszechnej możliwości zbytu i dostępu do najlepszych rozwiązao technicznych poprzez
tworzenie wspólnego nurtu  rynku na specjalistyczne materiały i sprzęt
- swobodny przepływ kapitału dla celów inwestycji w sferze energetyki jądrowej oraz swobody zatrudnienia
specjalistów we wspólnocie
- nawiązywanie z innymi paostwami i organizacjami międzynarodowymi stosunków umożliwiających postęp
w pokojowym wykorzystaniu energii jÄ…drowej
To sÄ… tzw. podstawy traktatowe.
Akty, które wykonują prawo wtórne:
Dyrektywa  akt, który określa cel do osiągnięcia przez kraje członkowskie. Środki do osiągnięcia celu
pozostawia paostwu. W przypadku gdy przedłuża się wykonanie dyrektywy KE może wysunąd postępowanie
względem niewykonania prawa unijnego, co może powodowad poniesienie kary lub sprawa idzie do
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Rozporządzenia  akty, które wiążą bezpośrednio adresatów na terytorium paostw członkowskich. Organy
krajowe mają obowiązek stosowad rozporządzenia Unije. Rozporządzenia mają charakter albo bardzo ogólny,
albo bardzo szczegółowy (matki i córki). Rozporządzenia i ich postanowienia nie mogą byd zmieniane przez
prawo krajowe. W celu ujednolicenia wydaje się rozporządzenia, w celu zbliżenia dyrektywy.
Decyzja  zwykle wydawana i skierowana do indywidualnego podmiotu, np. przy połączeniu koncernów
energetycznych KE wydaje w tej sprawie decyzje. Decyzja może mied też charakter ogólny, np. decyzja
akceptujÄ…ca narodowe plany alokacji (uprawnieo do emisji).
Akty prawa miękkiego
Opinie i zalecenia  wydawane po to by informowad dany podmiot jakie jest stanowisko KE. Zalecenie
wydawane jest bez wystąpienia o nie, czyli bez wniosku. Podmiot składa wniosek  komisja wydaje opinię.
Akty nienazwane  najczęściej przygotowane dla administracji mogą wpływad na przedsiębiorstwa.
Instytucje unijne zajmujÄ…ce siÄ™ energetykÄ…
Komisje  swoisty urząd UE, tylko i wyłącznie na rzecz UE, składa się z komisarzy, jest wyznaczony komisarz
do spraw energetyki. Dyrektorem dyrektoriatu generalnego ds. energetyki jest Lowe. Komisarz ds. energii 
Ginter Oettinger.
Parlament europejski  najważniejszy organ w UE, działa w nim komisja ds. przemysłu badao i energii. Jest to
organ demokratyczny czyli reprezentuje wszystkich obywateli UE.
Rada
Rada europejska  składa się z głów paostw członkowskich
7
Rada  składa się z reprezentantów rządów krajów członkowskich, pracuje ona w różnych konfiguracjach: np.
konfiguracja odpowiedzialna za transport, komunikacjÄ™ i energetykÄ™.
Rynek gazu
Kilka dyrektyw tworzy wspólne zasady wewnętrznego rynku gazu ziemnego. Wiąże się z tym ułatwiony
dostęp do rynku, czyli nie dyskryminujemy przesyłu i dystrybucji, zniesienie bariery wejścia, w każdym kraju
UE muszą byd operatorzy na potrzeby przesyłu, dystrybucji, magazynowania. Operatorzy ci muszą
gwarantowad przejrzysty dostęp dla wszystkich użytkowników, nie mogą faworyzowad żadnych podmiotów.
Taryfy obiektywne i sprawiedliwe co pozwala na silną ochronę odbiorców.
Rynek elektroenergetyczny
- ochrona konsumenta
- nałożenie na przedsiębiorstwa obowiązków związanych z usługą publiczną
- umożliwienie odbiorcom domowym i małym przedsiębiorcom dostępu do energii przez wybór dostawcy
- zapewnienie prawa trzeciej strony do systemu przesyłowego i dystrybucyjnego
- budowanie nowych mocy wytwórczych
- wyznaczenie operatorów OSP i OSD (niezależnośd i rozdzielczośd od innych obszarów działalności)
OZE, Kogeneracja, biopaliwa
OZE:
Tzw. konstytucja OZE (jedna z dyrektyw) w sprawie promocji energii elektrycznej wyprodukowanej w OZE na
wewnętrznym rynku energii.
- celem jest 20% z OZE do 2020 r. (w konsumpcji finalnej)
- rozwijamy OZE by się uniezależnid
- zastąpiona dyrektywa w sprawie promowania stosowania energii z OZE odnosi się do 3 sektorów:
transport, elektroenergetyka, ciepło;
Ma na celu redukcjÄ™ emisji.
Kogeneracja  dyrektywa ustanawiająca system handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych
(podstawa funkcjonowania wspólnego handlu uprawnieniami)
Podstawowe dyrektywy ochrony powietrza:
- w sprawie jakości powietrza i czystego powietrza dla Europy
- w sprawie krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczenia powietrza
- w sprawie ograniczenia emisji niektórych zanieczyszczeo do powietrza z dużych obiektów energetycznych
Bardzo mocno wpływają na energetykę.
Polityka i prawo polskie:
Polityka energetyczna uwzględnia aspekt gospodarczy, społeczny i środowiskowy. Jednym z podstawowych
środków wdrażania(?) jest prawo  sprawdza się dla paostwa, w którym społeczeostwo egzekwuje prawo.
Szczeble:
1. - globalny
2. -regionalny
3. -unijny
4. -krajowy
5. -samorzÄ…dowy (gminny)
6. -przedsiębiorstwo energetyczne
7. -poziom odbiorców
Na szczeblach 1-6 prowadzi siÄ™ politykÄ™ energetycznÄ…
Polityka energetyczna  w tzw. Teorii post behawiorystycznej oznacza strategię rozwiązywania problemów
społecznych wynikających z deficytu dóbr w postaci paliw i energii. Stanowi swoistą służbę społeczną dążącą
do usuwania ograniczeo i zaspokajania potrzeb ludzi.
8
Sektor energetyczny społecznie odpowiedzialny, podstawowym podmiotem jest odbiorca i wszystko robi się
pod niego. Jeżeli dane społeczeostwo wymaga czystej energii, lepszych kontaktów, to mają obowiązek
zamiany nastawienia i starad się dopasowad do potrzeb odbiorców.
Przedsiębiorstwo energetyczne może byd prowadzone w sposób:
I  bardziej sformalizowane (aktywnośd paostwa)
II  mniej sformalizowane (aktywnośd odbiorcy w gospodarstwie domowym)
Ad. 1. Demokratyczne paostwo prawa  społeczeostwo zna politykę lub ma dostęp do jej poznawania.
Wszelakie dokumenty są dostępne.
Dokumentem o charakterze politycznym jest  Polityka energetyczna Polski do 2030r. , która jest
załącznikiem do uchwały rady ministrów z dnia 10.11.2009r.
Prawo jest wtórne w stosunku do polityki.
Ustawa  prawo energetyczne  art.:
12  określa organ odpowiedzialny  Minister Gospodarki
13  określenie celu
14  określenie tego co zawiera
Celem polityki energetycznej jest bezpieczeostwo i wzrost konkurencyjności gospodarki, efektywnośd
energetyczna oraz ochrona środowiska.
Zakres polityki energetycznej:
1. Bilans paliwowo-energetyczny kraju;
2. Zdolności wytwórcze krajowych z
ródeł paliw i energii;
3. Zdolności przemysłowe, w tym połączenia trans graniczne;
4. Efektywnośd energetyczna gospodarki;
5. Działania w zakresie ochrony środowiska;
6. Rozwój wykorzystywania OZE;
7. Wielkośd i rodzaje zapasu paliw;
8. Kierunki restrukturyzacji i przekształceo własnościowych sektora paliwowo-energetycznego;
9. Kierunki prac naukowo badawczych;
10. Współpraca międzynarodowa;
Struktura:
1. Ocena realizacji polityki energetycznej paostwa za poprzedni rok;
2. Częśd prognostyczną obejmującą okres nie krótszy niż 20lat;
3. Program działao wykonawczych na okres 4lat zawierający instrumenty jego realizacji;
Procedury przyjmowania prawa energetycznego:
1. Minister Gospodarki przygotowuje projekt, co 4lata;
2. Rada Ministrów na wniosek Ministra Gospodarki przyjmuje politykę energetyczną;
3. Minister Gospodarki publikuje prawo energetyczne w dzienniku  Monitor Polski ;
Polityka energetyczna kontrolowana między innymi przez: Ministra Gospodarki, co roku przedstawia raport z
realizacji w zakresie bezpieczeostwa zaopatrzenia w gaz ziemny i energiÄ™ elektrycznÄ….
Bezpieczeostwo energetyczne  cel polityki energetycznej i prawa energetycznego. Obecnie jest to
podstawowy element bezpieczeostwa paostwa.
9
Definicja bezpieczeostwa energetycznego: stan gospodarki, który umożliwia pokrycie bieżącego i
perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie
uzasadniony, przy zachowaniu wymaganej ochrony środowiska.
Bezpieczeostwo energetyczne opiera siÄ™ na:
1. Stanie gospodarki;
2. Zapotrzebowaniu odbiorców;
3. Ochronie środowiska;
Bezpieczeostwo energetyczne  element zrównoważonego rozwoju określającego w Polskiej konstytucji i w
prawie unijnym. Opiera się na trzech prawach: aspekcie gospodarczym, społecznym i środowiskowym.
Obowiązuje obecnych i przyszłych pokoleo.
Åšrodki (kierunki podstawowe) polityki energetycznej:
1. Poprawa efektywności energetycznej;
2. Wzrost bezpieczeostwa dostaw paliw i energii;
3. Dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez energetyki jÄ…drowej;
4. Rozwój OZE, w tym biopaliw;
5. Rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii;
6. Ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko;
Instrumenty polityki energetycznej (narzędzia podstawowe):
1. Regulacje prawne;
2. Bieżące monitorowanie sytuacji na rynku paliw i energii;
3. Działania na rynku(tego słowa nie jestem pewien) europejskim;
4. Działanie informacyjne;
5. Wsparcie ze środków publicznych;
6. Efektywne wykorzystanie nadzoru właścicielskiego;
7. Bieżące działania regulujące prezesa URE;
8. Systemowe mechanizmy wsparcia;
9. Działanie jednostek samorządów terytorialnych;
10. Zhierarchizowane planowanie przestrzenne;
Ad. 1 Wymuszone przez pakiet energetyczny, wysoka energochłonnośd PKB. Cel  zero-emisyjnego wzrostu
gospodarczego. Zmniejszanie energochłonności do średniej europejskiej. Wsparcie kooperacji, zmniejszenie
strat sieciowych,
Ad.2 Rozumiane jako zabezpieczenie stabilnych dostaw paliw i energii na poziomie pozwalajÄ…cym
zaspokojenie potrzeb krajowych i po akceptowanych przez gospodarkę i społeczeostwo cenach, przy
założeniu optymalnego wykorzystania krajowych zasobów surowców energetycznych, oraz poprzez
dywersyfikacjÄ™ z
ródeł i kierunków dostaw ropy naftowej i paliw gazowych.
80% gazu z Rosji;
95% ropy z Rosji;
- Odtwarzanie i wzmocnienie sieci energetycznych;
- przeniesienie na Ministra Gospodarki nadzoru właścicielskiego nad operatorem sieci przesyłowych;
- Kogeneracja;
10
Ad. 3
- przygotowanie infrastruktury;
-wybudowanie i uruchomienie elektrowni jÄ…drowej;
Ad.4 Wzrost udziałów OZE do 15% w 2020roku. i 10% udział biopaliw na rynku paliw transportowych.
Ad.5 Zapewnienie niezależnego (lub niezakłóconego) działania na terenie rynku paliw i energii  ma to na
celu stabilizacjÄ™ cen.
Ad. 6 Ograniczenie CO2, SO2, NOx, pyłów i negatywnego oddziaływania energetyki na stan wód
powierzchniowych i podziemnych, poprawa stanu technologii na niskoemisyjne.
11