GEODEZYJNA OBSA
UGA INWESTYCJI
SEMESTR 6
GEODEZYJNA OBSA
UGA INWESTYCJI
to wszystkie czynności, prace geodety,
w procesie inwestycyjnym na etapach:
" projektowania,
" realizacji,
" oddawania do użytku,
" eksploatacji.
KOLEJNE FAZY
G O I
GEODEZYJNA
4 tyczenie obiektu
budowlanego
OBSA
UGA
i geodezyjna
INWESTYCJI
obsługa budowy
(pomiary
realizacyjne)
WYMAGANIA W PROCESIE BUDOWLANYM
DOTYCZ
CE GEODETÓW
Proces budowlany w rozumieniu realizacji inwestycji budowlanej wymaga od
geodetów:
" dostarczenia aktualnej informacji o terenie w formie i treści niezbędnej do
opracowania projektu inwestycji,
" lokalizacji wznoszonego obiektu budowlanego w przestrzeni,
" inwentaryzacji powykonawczej,
" jeśli zachodzi potrzeba - wykonania kontroli geometrii elementów
realizowanego obiektu, badania odkształceń i przemieszczeń zarówno obiektu
jak i podłoża, na którym obiekt został wzniesiony.
GEODEZYJNA OBSA
UGA INWESTYCJI
ZAKRES
" przygotowanie map dla celów planowania i projektowania,
" projektowane, zakładanie, pomiar i obliczenia osnów realizacyjnych,
" geodezyjne opracowanie projektu,
" wyznaczanie w przestrzeni położenia projektowanych budowli i ich
elementów,
" geodezyjną inwentaryzację powykonawczą,
" pomiary i opracowanie wyników przemieszczeń i odkształceń.
GEODEZYJNA OSA
UGA INWESTYCJI
A POMIARY REALIZACYJNE
Według PN-86/N-02207 Geodezja. Terminologia
oraz
PN-73/N-99310 Geodezja. Pomiary realizacyjne. Nazwy i określenia.
pkt. 2.70.
pomiary realizacyjne - zespół czynności geodezyjnych mających na
celu wyznaczenie w terenie przestrzennego położenia obiektów
projektowanych, uzyskanie zgodności kształtów wymiarów
realizowanych obiektów z danymi projektów technicznych oraz
kontrolowanie zgodności, położenia, kształtu i wymiarów obiektów
budowlanych z danymi planu realizacyjnego i projektu technicznego.
A najprościej:
pomiary realizacyjne  zespół czynności geodezyjnych związanych
z realizacją obiektu budowlanego
POMIARY I OPRACOWANIA REALIZACYJNE
Są to pomiary i opracowania związane z:
" projektowaniem,
" wznoszeniem,
" utrzymaniem budowli.
PRACE REALIZACYJNE
Przy obsłudze geodezyjnej budowy i montażu prace realizacyjne to:
" założenie osnowy realizacyjnej,
" opracowanie geodezyjne projektu,
" tyczenie projektu (pomiary realizacyjne),
" geodezyjna obsługa budowy i montażu obiektu budowlanego (tyczenie
szczegółowe elementów budowli).
Czynności te dokumentowane są - wpisami do dziennika budowy,
szkicami dokumentacyjnymi i szkicami tyczenia i operatami z geodezyjnej
inwentaryzacji powykonawczej.
POMIARY REALIZACYJNE
ZAKRES
Same pomiary realizacyjne obejmują:
" geodezyjne opracowanie planu realizacyjnego oraz projektów obiektów
budowlanych,
" tyczenie lokalizujące obiektów budowlanych,
" tyczenie szczegółów,
" pomiary kontrolne,
" pomiary przemieszczeń i odkształceń podczas budowy,
" pomiary powykonawcze.
Pomiary realizacyjne polegają na wskazaniu posadowienia obiektów
budowlanych (na gruncie) zgodnie z planem zagospodarowania terenu
sporządzonym przez projektanta.
DOKUMENTACJA y
RÓDA
OWA
Podstawę do geodezyjnego opracowania projektu zagospodarowania działki
lub terenu, do wykonywania pomiarów realizacyjnych i tyczenia
stanowią:
" zatwierdzony projekt budowlany,
" projekty techniczne obiektów budowlanych wraz z rysunkami roboczymi,
" dziennik budowy,
" warunki techniczne do umowy, uzgodnione ze zleceniodawcą,
" dokumentacja proceduralna.
y
RÓDA
A UWARUNKOWAC
PRAWNYCH, FORMALNYCH
I TECHNICZNYCH
GEODEZYJNEJ OBSA
UGI INWESTYCJI
" ustawa Prawo geodezyjne i kartograficzne
i akty wykonawcze w postaci odpowiednich rozporządzeń, standardy
techniczne - instrukcje, wytyczne techniczne
" ustawa Prawo budowlane
i akty wykonawcze w postaci odpowiednich rozporządzeń
a także:
ustawa Prawo wodne
ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
ustawa Prawo geologiczne i górnicze
ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
ustawa o drogach publicznych
ustawa o gospodarce nieruchomościami
" Polskie Normy, Instrukcje resortowe i wytyczne, Specyfikacje techniczne
Prawo geodezyjne i kartograficzne
(Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287)
Art. 1. Ustawa reguluje sprawy dotyczące:
1) geodezji i kartografii;
2) krajowego systemu informacji o terenie;
3) ewidencji gruntów i budynków;
4) inwentaryzacji i ewidencji sieci uzbrojenia terenu;
5) rozgraniczania nieruchomości;
6) państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
7) uprawnień do wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych;
8) numeracji porządkowej nieruchomości w miejscowościach.
Prawo geodezyjne i kartograficzne
(Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287)
Art. 19. 1. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi,
w drodze rozporządzeń:
(...)
11) standardy techniczne wykonywania geodezyjnych pomiarów
sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania
wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego na potrzeby: ewidencji gruntów i budynków, geodezyjnej
ewidencji sieci uzbrojenia terenu, podziałów nieruchomości, typowych
postępowań sądowych i administracyjnych, zagospodarowania
przestrzennego, budownictwa, w tym geodezyjnej obsługi inwestycji
budowlanych, mając na celu zapewnienie jednolitości i spójności
opracowań geodezyjnych i kartograficznych, usprawnienie, w tym
automatyzację, procesów zakładania i aktualizacji baz danych, o których mowa
w art. 4 ust. 1a i 1b, oraz harmonijność i interoperacyjność zawartych w nich
zbiorów danych.
(...)
Prawo geodezyjne i kartograficzne
(Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287)
2. Szczegółowe zasady wykonywania specjalistycznych prac
geodezyjnych i kartograficznych, przeznaczonych na potrzeby resortów,
określają właściwi ministrowie i kierownicy urzędów centralnych
w porozumieniu z Głównym Geodetą Kraju.
Prawo geodezyjne i kartograficzne
(Dz. U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287)
Art. 43. Uprawnienia zawodowe nadaje się w następujących zakresach:
1) geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne
i inwentaryzacyjne;
2) rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie
dokumentacji do celów prawnych;
3) geodezyjne pomiary podstawowe;
4) geodezyjna obsługa inwestycji;
5) geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych;
6) redakcja map;
7) fotogrametria i teledetekcja;
8) (uchylony).55)
Prawo budowlane
(Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z póz
n. zm.)
Art. 1. Ustawa - Prawo budowlane, zwana dalej "ustawą", normuje
działalność obejmującą sprawy projektowania, budowy, utrzymania
i rozbiórki obiektów budowlanych oraz określa zasady działania organów
administracji publicznej w tych dziedzinach.
Art. 2.
1. Ustawy nie stosuje się do wyrobisk górniczych.
2. Przepisy ustawy nie naruszają przepisów odrębnych, a w szczególności:
1) prawa geologicznego i górniczego - w odniesieniu do obiektów
budowlanych zakładów górniczych;
2) prawa wodnego - w odniesieniu do urządzeń wodnych;
3) o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - w odniesieniu do
obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków oraz obiektów
i obszarów objętych ochroną konserwatorską na podstawie miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego.
Prawo budowlane
(Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z póz
n. zm.)
Art. 6.
Dla działek budowlanych lub terenów, na których jest przewidziana budowa
obiektów budowlanych lub funkcjonalnie powiązanych zespołów obiektów
budowlanych, należy zaprojektować odpowiednie zagospodarowanie,
zgodnie z wymaganiami art. 5, zrealizować je przed oddaniem tych obiektów
(zespołów) do użytkowania oraz zapewnić utrzymanie tego
zagospodarowania we właściwym stanie techniczno-użytkowym przez okres
istnienia obiektów (zespołów) budowlanych.
Prawo budowlane
(Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z póz
n. zm.)
Art. 22.
Do podstawowych obowiązków kierownika budowy należy:
1) protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu
budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi,
urządzeniami technicznymi i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz
podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego
i kulturowego;
2) prowadzenie dokumentacji budowy;
3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie
budowy i kierowanie budową obiektu budowlanego w sposób zgodny
z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami, w tym techniczno-
budowlanymi, oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy;
Prawo budowlane
(Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z póz
n. zm.)
Art. 29.
1. Pozwolenia na budowę nie wymaga budowa:
(...)
20) przyłączy: elektroenergetycznych, wodociągowych, kanalizacyjnych,
gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych;
20a) telekomunikacyjnych linii kablowych;
20b) kanalizacji kablowej;
(...)
Art. 29a.
1. Budowa przyłączy, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, wymaga
sporządzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej
lub mapy jednostkowej przyjętej do państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego.
(...)
Prawo budowlane
(Dz. U. z 2003 r. Nr 207, poz. 2016 z póz
n. zm.)
Art. 43.
1. Obiekty budowlane wymagające pozwolenia na budowę oraz obiekty,
o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, podlegają geodezyjnemu
wyznaczeniu w terenie, a po ich wybudowaniu - geodezyjnej
inwentaryzacji powykonawczej, obejmującej położenie ich na gruncie.
2. Właściwy organ może nałożyć obowiązek stosowania przepisu ust. 1
również w stosunku do obiektów budowlanych wymagających zgłoszenia.
3. Obiekty lub elementy obiektów budowlanych, ulegające zakryciu,
wymagające inwentaryzacji, o której mowa w ust. 1, podlegają
inwentaryzacji przed ich zakryciem.
4. Minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej
i mieszkaniowej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje i zakres
opracowań geodezyjno-kartograficznych oraz czynności geodezyjnych
obowiązujących w budownictwie.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-kartograficznych
oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie
(Dz. U. z 1995 r. Nr 25, poz. 133)
----- cały tekst -----
Na podstawie art. 43 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 89, poz.
414) zarządza się, co następuje:
ż 1. Przepisy rozporządzenia określają rodzaje i zakres opracowań
geodezyjno-kartograficznych i czynności geodezyjnych
obowiązujących podczas projektowania, budowy, remontu
i utrzymywania obiektów budowlanych, dla których jest wymagane
uzyskanie pozwolenia na budowę.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
ż 2. 1. Opracowania i czynności geodezyjne, o których mowa
w rozporządzeniu, wykonują podmioty posiadające niezbędne uprawnienia
zawodowe w tym zakresie, zgodnie z art. 43 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. -
Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. Nr 30, poz. 163 i Nr 43, poz. 241,
z 1990 r. Nr 34, poz. 198 oraz z 1991 r. Nr 103, poz. 446), zwane dalej
wykonawcami prac geodezyjnych.
2. Opracowania i czynności geodezyjne związane z realizacją sieci uzbrojenia
terenu regulują odrębne przepisy.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
Opracowania geodezyjno-kartograficzne do celów projektowych
ż 3. Opracowania geodezyjno-kartograficzne do celów projektowych obejmują
przygotowanie dokumentacji geodezyjnej niezbędnej do wykonania projektu
budowlanego.
ż 4. 1. Projekt zagospodarowania działki lub terenu należy sporządzić na kopii
aktualnej mapy zasadniczej. Dopuszcza się dwukrotne pomniejszenie lub
powiększenie tej mapy.
2. W razie braku mapy zasadniczej w odpowiedniej skali, projekt sporządza się
na mapie jednostkowej, przyjętej do państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego.
3. W razie budowy pojedynczych obiektów o prostej konstrukcji, usytuowanych
w granicach jednej nieruchomości, dopuszcza się wykonanie mapy
jednostkowej, o której mowa w ust. 2, w układzie lokalnym dla danej
inwestycji. W takim wypadku punkty, na których będzie oparty pomiar,
należy utrwalić znakami z trwałego materiału oraz sporządzić dla nich opisy
topograficzne w nawiązaniu do istniejących trwałych szczegółów
sytuacyjnych.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
ż 5. Mapy, o których mowa w ż 4, zwane dalej "mapami do celów
projektowych", powinny obejmować również obszar otaczający teren
inwestycji w pasie co najmniej 30 m, a w razie konieczności ustalenia strefy
ochronnej - także teren tej strefy.
ż 6. 1. Treść mapy do celów projektowych, poza elementami stanowiącymi
treść mapy zasadniczej łącznie z granicami władania (własności)
nieruchomości (działek), powinna zawierać:
1) opracowane geodezyjnie linie rozgraniczające tereny o różnym
przeznaczeniu, linie zabudowy oraz osie ulic, dróg itp., jeżeli zostały
ustalone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub
w decyzji o ustaleniu warunków zabudowy i zagospodarowania terenu,
2) usytuowanie zieleni wysokiej ze wskazaniem pomników przyrody,
3) usytuowanie innych obiektów i szczegółów wskazanych przez projektanta,
zgodnie z celem wykonywanej pracy.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
2. Skalę map do celów projektowych należy dostosować do rodzaju i wielkości
obiektu lub całego zamierzenia budowlanego, przy czym:
1) skala map działek budowlanych nie powinna być mniejsza niż 1:500,
2) skala map zespołów obiektów budowlanych oraz terenów budownictwa
przemysłowego nie może być mniejsza niż 1:1000,
3) skala map rozległych terenów z obiektami budowlanymi o dużym
rozproszeniu oraz obiektami liniowymi może wynosić 1:2000.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
ż 7. 1. Przy opracowywaniu projektu budowlanego dotyczącego remontu
obiektu zabytkowego wykonawca prac geodezyjnych, na wniosek
projektanta, sporządza inwentaryzację architektoniczno-budowlaną
remontowanego obiektu.
2. Inwentaryzacja, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać dokumentację
opisową, pomiarowo-kartograficzną, fotograficzną i fotogrametryczną,
umożliwiającą w sposób jednoznaczny, z wymaganą dla charakteru
planowanych prac dokładnością, odtworzyć geometrię układu
przestrzennego oraz detali architektonicznych i budowlanych danego
obiektu.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
Geodezyjne wyznaczanie obiektów budowlanych w terenie
ż 8. 1. Projekt zagospodarowania działki lub terenu należy opracować
geodezyjnie, w celu określenia danych liczbowych potrzebnych do
wytyczenia w terenie położenia poszczególnych elementów projektowanych
obiektów budowlanych. W szczególności dane te powinny dotyczyć:
punktów głównych budowli, przebiegu osi, linii rozgraniczających, linii
zabudowy, usytuowania obiektów budowlanych, jak również projektowanego
ukształtowania terenu.
2. Opracowanie geodezyjne projektu zagospodarowania działki lub terenu
należy opierać na osnowie geodezyjnej.
3. W wypadku, o którym mowa w ż 4 ust. 3, dane liczbowe potrzebne do
wytyczenia mogą być wyznaczone tylko w stosunku do trwałych szczegółów
sytuacyjnych uwidocznionych na mapie.
ż 9. Sposób i tryb ochrony znaków geodezyjnych regulują odrębne przepisy.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
ż 10. 1. Geodezyjne wytyczenie obiektów budowlanych w terenie służy
przestrzennemu usytuowaniu tych obiektów zgodnie z projektem
budowlanym, a w szczególności zachowaniu przewidzianego w projekcie
położenia wyznaczanych obiektów względem obiektów istniejących
i wznoszonych oraz względem granic nieruchomości.
2. Wytyczeniu w terenie i utrwaleniu na gruncie, zgodnie z wymaganiami
projektu budowlanego, podlegają geodezyjne elementy określające
usytuowanie w poziomie oraz posadowienie wysokościowe budowanych
obiektów, a w szczególności:
1) główne osie obiektów budowlanych naziemnych i podziemnych,
2) charakterystyczne punkty projektowanego obiektu,
3) stałe punkty wysokościowe - repery.
ż 11. Wykonawca prac geodezyjnych stwierdza wykonanie czynności,
o których mowa w ż 10, przez dokonanie odpowiedniego wpisu w dzienniku
budowy.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
Czynności geodezyjne w toku budowy
ż 12. 1. Czynności geodezyjne w toku budowy obejmują:
1) geodezyjną obsługę budowy i montażu obiektu budowlanego,
2) pomiary przemieszczeń obiektu i jego podłoża oraz pomiary odkształceń
obiektu,
3) geodezyjną inwentaryzację powykonawczą obiektów lub elementów
obiektów, o których mowa w art. 43 ust. 3 ustawy - Prawo budowlane.
2. Czynności określone w ust. 1 pkt 1 i 2 wykonuje się, jeżeli są one
przewidziane w projekcie budowlanym lub na wniosek uczestnika procesu
budowlanego.
ż 13. Geodezyjna obsługa budowy i montażu obiektu budowlanego obejmuje
tyczenie i pomiary kontrolne tych elementów obiektu, których dokładność
usytuowania bez pomiarów geodezyjnych nie zapewni prawidłowego
wykonania obiektu.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
ż 14. W celu zapewnienia bezpieczeństwa budowy obiektu budowlanego oraz
bezpieczeństwa jego utrzymywania wykonuje się czynności geodezyjne
związane z geodezyjnym wyznaczeniem przemieszczeń obiektu i jego
podłoża oraz pomiary odkształceń obiektu.
ż 15. 1. Wykonanie czynności geodezyjnych, o których mowa w ż 12,
wykonawca prac geodezyjnych potwierdza wpisem do dziennika budowy lub
montażu.
2. Wykonawca prac geodezyjnych przekazuje kierownikowi budowy kopie
szkiców tyczenia i kontroli położenia poszczególnych elementów obiektu
budowlanego, zawierające dane geodezyjne umożliwiające wznowienie lub
kontrolę wyznaczenia.
ż 16. W razie stwierdzenia rozbieżności między wynikami pomiarów
a ustaleniami projektu budowlanego, fakt ten należy odnotować w dzienniku
budowy lub dzienniku montażu oraz udokumentować szkicami.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
Czynności geodezyjne po zakończeniu budowy
ż 17. Po zakończeniu budowy poszczególnych obiektów budowlanych należy
sporządzić geodezyjną inwentaryzację powykonawczą w celu zebrania
aktualnych danych o przestrzennym rozmieszczeniu elementów
zagospodarowania działki lub terenu.
ż 18. 1. Po zakończeniu prac budowlanych, a przed oddaniem obiektu do
użytkowania, należy wykonać pomiar stanu wyjściowego obiektów
wymagających w trakcie użytkowania okresowego badania przemieszczeń
i odkształceń.
2. Okresowe pomiary geodezyjne przemieszczeń i odkształceń wykonuje się,
jeżeli pomiary takie przewiduje projekt budowlany lub na wniosek
zainteresowanego podmiotu.
Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r.
w sprawie rodzaju i zakresu ...
Geodezyjna dokumentacja powykonawcza
ż 19. 1. Operat geodezyjny wchodzący w skład dokumentacji budowy powinien
zawierać dokumentację geodezyjną sporządzoną na poszczególnych
etapach budowy, a w szczególności szkice tyczenia i kontroli położenia
poszczególnych elementów obiektu budowlanego.
2. W wypadku pomiaru przemieszczeń i odkształceń obiektu lub jego podłoża,
do dokumentacji budowy należy dołączyć operat z tych pomiarów.
ż 20. Dokumentacja geodezyjno-kartograficzna, sporządzona w wyniku
geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, powinna zawierać dane
umożliwiające wniesienie zmian na mapę zasadniczą, do ewidencji gruntów
i budynków oraz do ewidencji sieci uzbrojenia terenu.
ż 21. Wykonawca prac geodezyjnych przekazuje:
1) do ośrodka dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej oryginał
dokumentacji, o której mowa w ż 20, w formie i zakresie przewidzianym
odrębnymi przepisami,
2) kierownikowi budowy kopię mapy powstałej w wyniku geodezyjnej
inwentaryzacji powykonawczej.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych
pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania
i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu
geodezyjnego i kartograficznego (Dz.U. z 2011 r Nr 263, poz. 1572)
Na podstawie art. 19 ust. 1 pkt 11 ustawy z dnia 17 maja 1989 r.  Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2010 r. Nr
193, poz. 1287) zarządza się, co następuje: (...)
ż 1. Rozporządzenie określa standardy techniczne:
1) wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych,
2) opracowywania i przekazywania wyników geodezyjnych pomiarów
sytuacyjnych i wysokościowych do państwowego zasobu geodezyjnego
i kartograficznego, zwanego dalej  PZGiK  na potrzeby: ewidencji gruntów
i budynków, geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, podziałów
nieruchomości, postępowań sądowych i administracyjnych, zagospodarowania
przestrzennego, budownictwa, w tym geodezyjnej obsługi inwestycji
budowlanych.
(...)
ż 4. (...)
3. Przy wykonywaniu geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych
związanych z obsługą inwestycji budowlanych, o których mowa w ż 50 61,
może być stosowana osnowa realizacyjna dostosowana, pod względem
konstrukcji geometrycznej oraz dokładności położenia jej punktów, do charakteru
inwestycji oraz wymagań określonych w dokumentacji budowy.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych ...
ż 50. Na potrzeby przygotowania inwestycji budowlanych, oprócz
geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych związanych
z opracowaniem mapy do celów projektowych, o której mowa w przepisach
wydanych na podstawie art. 43 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.  Prawo
budowlane (Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623, z póz
n. zm.), na wniosek
uczestników procesu budowlanego wykonuje się geodezyjne pomiary
sytuacyjne i wysokościowe, mające na celu:
1) opracowanie przekrojów istniejących lub projektowanych tras, cieków
lub zbiorników;
2) obliczenie przemieszczeń mas ziemnych;
3) ustalenie wielkości strzałki zwisu przewodów i prześwitu pod nimi;
4) szczegółową inwentaryzację obiektów budowlanych planowanych do
remontu, obejmującą w szczególności:
a) elewacje budowli,
b) rzuty poziome i pionowe pomieszczeń i elementów konstrukcyjnych
obiektów budowlanych,
c) rozmieszczenie urządzeń wewnątrz pomieszczeń;
5) określenie wysokości charakterystycznych punktów obiektów
budowlanych oraz terenu.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych ...
ż 51. Pomiary mające na celu geodezyjne wyznaczenie obiektów budowlanych
w terenie, geodezyjną obsługę budowy i montażu obiektów budowlanych,
pomiaru przemieszczeń i odkształceń obiektów budowlanych oraz geodezyjną
inwentaryzację powykonawczą obiektów lub elementów obiektów budowlanych
wykonuje się w oparciu o osnowę geodezyjną, pomiarową lub realizacyjną.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych ...
ż 52. 1. Osnowę realizacyjną zakłada się, gdy:
1) bezpośrednio z istniejącej poziomej osnowy geodezyjnej i osnowy pomiarowej
nie można dokonać tyczenia;
2) dokładność istniejącej poziomej osnowy geodezyjnej i osnowy pomiarowej jest
zbyt niska do potrzeb inwestycji;
3) istniejąca pozioma osnowa geodezyjna i osnowa pomiarowa podczas realizacji
inwestycji może zostać zniszczona.
2. Osnowę realizacyjną nawiązuje się do poziomej osnowy geodezyjnej oraz
wysokościowej osnowy geodezyjnej i wyrównuje metodą najmniejszych kwadratów
z obliczeniem błędów średnich położenia punktów.
3. Osnowa realizacyjna pod względem konstrukcyjnym może być:
1) siecią jednorzędową;
2) siecią dwurzędową zakładaną dla złożonych i dużych inwestycji realizowanych
etapami.
4. W przypadku sieci dwurzędowej:
1) osnowę I rzędu nawiązuje się do poziomej osnowy geodezyjnej oraz
wysokościowej osnowy geodezyjnej i pokrywa się nią cały obszar inwestycji;
2) osnowę II rzędu nawiązuje się do osnowy I rzędu i zakłada się ją
w dostosowaniu do potrzeb określonego etapu inwestycji.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych ...
ż 53. W przypadkach gdy przy realizacji inwestycji niezbędne jest wykonywanie
geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych z dokładnością wyższą
niż określona w ż 16 ust. 2 i 4, zakłada się osnowę realizacyjną w układzie
lokalnym, którego początek wyznaczony jest przez współrzędne punktu ciężkości
obszaru inwestycji, zaś jego osie zorientowane są przez główną oś inwestycji.
ż 54. Punkty osnowy realizacyjnej stabilizuje się znakami z trwałego materiału,
o których mowa w ż 19 ust. 4, z jednoznacznym oznaczeniem położenia na nich
punktu osnowy.
ż 55. 1. Pomiary mające na celu geodezyjne wyznaczenie obiektów budowlanych
w terenie oraz geodezyjną obsługę budowy i montażu obiektów budowlanych
wykonuje się na podstawie wyników geodezyjnego opracowania:
1) projektu zagospodarowania działki lub terenu, o którym mowa w art. 34 ust. 3
pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.  Prawo budowlane;
2) planu sytuacyjnego, o którym mowa w art. 29a ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca
1994 r.  Prawo budowlane
2. Przy geodezyjnym opracowaniu projektu zagospodarowania działki lub terenu
wykorzystuje się, o ile jest to niezbędne, inne dokumenty wchodzące w skład
dokumentacji budowy.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych ...
ż 56. 1. Wyniki geodezyjnego opracowania dokumentów, o których mowa
w ż 55, utrwala się w szkicu dokumentacyjnym, na którego treść składają się:
1) dane dotyczące osnowy realizacyjnej;
2) rysunek istniejących w terenie obiektów powierzchniowych mających
znaczenie w procesie tyczenia;
3) rysunek istniejących w terenie obiektów podziemnego uzbrojenia mających
znaczenie w procesie tyczenia;
4) dane niezbędne do wytyczenia projektowanych obiektów, w tym dane
obliczone;
5) miary kontrolne;
6) współrzędne punktów głównych, punktów osiowych, punktów
charakterystycznych obiektu, punktów przecięcia projektowanych elementów
sieci uzbrojenia terenu z elementami istniejącej sieci, obliczone w wyniku
geodezyjnego opracowania projektu.
2. Treść projektowaną oraz obliczone miary kontrolne przedstawia się na
szkicu dokumentacyjnym w kolorze czerwonym.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych ...
ż 57. Tyczenie wykonuje się metodami, o których mowa w ż 32 oraz w ż 37 pkt
1 3. (...)
ż 59. 1. Wyniki tyczenia utrwala się na szkicu tyczenia zawierającym:
1) dane dotyczące osnowy realizacyjnej;
2) rysunek obiektów projektowanych;
3) dane konieczne do wytyczenia;
4) dane zrealizowane w trakcie tyczenia;
5) rezultaty pomiaru kontrolnego wytyczonych elementów obiektów;
6) adnotację o przyjęciu przez kierownika budowy wytyczonych elementów
obiektów, z wyróżnieniem utrwalonych znaków osi głównych obiektów,
reperów roboczych i głównych elementów konstrukcyjnych;
7) podpis osoby wykonującej tyczenie oraz podpis kierownika budowy.
2. Treść projektowaną przedstawia się na szkicu tyczenia w kolorze
czerwonym.
3. Dane określające wyniki pomiaru kontrolnego wpisuje się na szkicu tyczenia
kolorem czarnym w nawiasie.
4. Oryginał szkicu tyczenia dołączany jest do dziennika budowy, zaś jego kopia
uwierzytelniona przez kierownika budowy pozostaje w dyspozycji wykonawcy.
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych ...
ż 60. Geodezyjną obsługę budowy i montażu obiektu budowlanego oraz
pomiary przemieszczeń obiektów i ich podłoża, a także pomiary odkształceń
obiektu, wykonuje się w przypadkach i na zasadach określonych przepisami
wydanymi na podstawie art. 43 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.  Prawo
budowlane.
ż 61. 1. Geodezyjną inwentaryzację powykonawczą wykonuje się w celu:
1) ustalenia danych:
a) określających położenie i kształt wybudowanych obiektów budowlanych
w państwowym systemie odniesień przestrzennych,
b) niezbędnych do wprowadzenia zmian w:
 bazie danych ewidencji gruntów i budynków
 w zakresie użytków gruntowych oraz budynków,
 bazie danych geodezyjnej ewidencji sieci
uzbrojenia terenu  w zakresie sieci uzbrojenia terenu,
 bazie danych, o której mowa w art. 4 ust. 1b ustawy  w zakresie budowli;
Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r.
w sprawie standardów technicznych ...
2) sporządzenia operatu geodezyjnego, o którym mowa w przepisach
wydanych na podstawie art. 43 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. 
Prawo budowlane, w szczególności:
a) mapy obrazującej położenie i kształt obiektów budowlanych oraz sposób
zagospodarowania i ukształtowania terenu po zakończeniu procesu
budowlanego,
b) dokumentacji określającej stan wyjściowy obiektów, które zgodnie
z projektem budowlanym podlegają w trakcie ich użytkowania okresowym
badaniom przemieszczeń i odkształceń.
2. Uczestnicy procesu budowlanego mogą rozszerzyć zakres geodezyjnych
pomiarów powykonawczych, w szczególności dotyczących pionowości
elementów konstrukcyjnych i trzonów windowych oraz stanu wyjściowego
obiektów wymagających w trakcie użytkowania okresowego badania
przemieszczeń obiektu i podłoża i odkształceń obiektu.
Instrukcja techniczna
G-3 Geodezyjna obsługa inwestycji, Wyd. 5 z 1988 r
Czego dotyczy:
ż 1 :
(...) prac geodezyjnych na etapach studiów przedprojektowych opracowywania
założeń techniczno  ekonomicznych projektowania technicznego i realizacji
inwestycji oraz przy wykonywaniu geodezyjnych pomiarów obiektów w czasie
ich eksploatacji.
(...) prac geodezyjnych dla potrzeb budownictwa ogólnego /osiedlowego
i indywidualnego/ budownictwa przemysłowego /zakłady przemysłowe
i pojedyncze obiekty przemysłowej komunikacji /koleje, drogi, ulice, place,
tunele, mosty, wiadukty, lotniska, drogi wodne, porty morskie i rzeczne/ urządzeń
inżynieryjnych /przewody podziemne, naziemne i napowietrzne oraz urządzenia
im towarzyszące/ budownictwa wodnego oraz obiektów sportowych
i rekreacyjnych.
Instrukcja techniczna
G-3 Geodezyjna obsługa inwestycji, Wyd. 5, 1988 r
Spis treści
Rozdział I Postanowienia ogólne 7
Rozdział II Mapy, materiały fotogrametryczne 14
i dane numeryczne
Rozdział III Osnowy realizacyjne 18
Rozdział IV Nowe i uzupełniające pomiary sytuacyjno- 23
wysokościowe dla potrzeb studialnych i projektowych
Rozdział V Wytyczanie obiektów 26
Rozdział VI Obsługa geodezyjna budowy i montażu 33
Rozdział VII Pomiary powykonawcze wybudowanych 36
obiektów i urządzeń
Rozdział VIII Pomiary inwentaryzacyjne w czasie 37
eksploatacji obiektów
Rozdział IX Pomiary przemieszczeń oraz pomiary 38
kontrolne w czasie eksploatacji obiektów
Rozdział X Przepisy techniczno-porządkowe 43
Wytyczne techniczne G-3.1:2007
Pomiary i opracowania realizacyjne
W celu usprawnienia i ujednolicenia wykonywania pomiarów i opracowań
realizacyjnych zaleca się stosowanie wytycznych technicznych.
Wytyczne techniczne G-3.1:2007 stanowią znowelizowaną wersję wytycznych
technicznych G-3.1 Osnowy realizacyjne oraz G-3.2 Pomiary realizacyjne.
ż 1 Przedmiot i zakres wytycznych
1. Wytyczne techniczne opisują prace geodezyjne i kartograficzne związane
z planowaniem przestrzennym oraz projektowaniem, budową, remontem
i utrzymaniem obiektów budowlanych (w rozumieniu przepisów prawa
budowlanego).
2. W szczególności wytyczne określają zasady:
- opracowania map do celów projektowych,
- zakładania osnów realizacyjnych,
- tyczenia obiektów budowlanych i konstrukcji inżynierskich,
- pomiaru powykonawczego,
- pomiarów i opracowania wyników pomiarów przemieszczeń i odkształceń.
Wytyczne techniczne G-3.1:2007
Pomiary i opracowania realizacyjne
Spis treści
Rozdział 1. Informacje ogólne............................................................................... 5
ż 1 Przedmiot i zakres wytycznych ................................................................... 5
ż 2 Przygotowanie narzędzi pomiarowych........................................................ 5
ż 3 Dokumentowanie wyników pomiaru ............................................................ 5
Rozdział 2. Opracowania do celów planowania przestrzennego.......................... 6
ż 4 Mapy do celów planowania przestrzennego ............................................... 6
Rozdział 3. Opracowania do celów projektowych................................................. 7
ż 5 Mapa do celów projektowych ...................................................................... 7
ż 6 Mapa do sporządzenia planu sytuacyjnego budowy przyłącza .................. 9
ż 7 Inne opracowania do celów projektowych................................................... 9
ż 8 Analiza i ocena istniejących materiałów.................................................... 10
ż 9 Wywiad terenowy ...................................................................................... 10
ż 10 Warunki techniczne ................................................................................. 11
ż 11 Elementy ewidencji gruntów i budynków................................................. 11
ż 12 Pomiar sytuacyjno-wysokościowy........................................................... 11
ż 13 Sprawozdanie techniczne........................................................................ 12
Wytyczne techniczne G-3.1:2007
Pomiary i opracowania realizacyjne
Rozdział 4. Osnowa realizacyjna ........................................................................ 12
ż 14 Wskazówki projektowe ............................................................................ 12
ż 15 Utrwalenie punktów ................................................................................. 13
ż 16 Wskazówki pomiarowe i obliczeniowe .................................................... 14
Rozdział 5. Geodezyjne opracowanie projektu................................................... 15
ż 17 Zasady ogólne ......................................................................................... 15
ż 18 Szkic dokumentacyjny............................................................................. 15
Rozdział 6. Tyczenie ........................................................................................... 16
ż 19 Dokładność tyczenia................................................................................ 16
ż 20 Standardowe punkty wytyczane.............................................................. 17
ż 21 Tyczenie sytuacyjne ................................................................................ 17
ż 22 Tyczenie wysokościowe .......................................................................... 20
ż 23 Szkic tyczenia.......................................................................................... 20
ż 24 Pomiar kontrolny (sprawdzający) ............................................................ 21
Wytyczne techniczne G-3.1:2007
Pomiary i opracowania realizacyjne
Rozdział 7. Obsługa budowy i montażu.............................................................. 21
ż 25 Etapy obsługi budowy i montażu............................................................. 21
ż 26 Pomiary kontrolne (sprawdzające) .......................................................... 21
Rozdział 8. Pomiary powykonawcze................................................................... 22
ż 27 Cel i dokładność pomiarów...................................................................... 22
ż 28 Pomiary bieżące i końcowe..................................................................... 22
ż 29 Dokumentacja.......................................................................................... 22
Rozdział 9. Pomiar przemieszczeń i odkształceń ............................................... 23
ż 30 Projekt...................................................................................................... 23
ż 31 Pomiar ..................................................................................................... 23
ż 32 Dokładność pomiaru................................................................................ 23
ż 33 Częstotliwość pomiarów.......................................................................... 24
ż 34 Dokumentacja.......................................................................................... 24
Wytyczne techniczne G-3.1:2007
Pomiary i opracowania realizacyjne
Załączniki: wzory, przykłady
1. Rejestr sprzętu do realizacji projektu budowlanego
2. Ewidencja polowych kontroli instrumentów geodezyjnych i pomiarowych
3. Arkusz kontroli niwelatora
4. Szkic osnowy realizacyjnej dowolnego kształtu - typ A
5. Szkic osnowy realizacyjnej dowolnego kształtu  typ B
6. Szkic osnowy realizacyjnej regularnej
7. Szkic rozmieszczenia baz i wyznaczenia ich punktów końcowych
8. Opis topograficzny punktu osnowy realizacyjnej
9. Szkic tyczenia punktów metodą biegunową
10. Szkic tyczenia punktów metodą ortogonalną
11. Szkic pomiaru kontrolnego punktów metodą biegunową
12. Szkic pomiaru kontrolnego punktów metodą ortogonalną
13. Szkic pomiaru elementów montażu
Wytyczne techniczne G-3.1:2007
Pomiary i opracowania realizacyjne
14. Szkic pomiaru powykonawczego
15. Geodezyjna inwentaryzacja przewodów uzbrojenia terenu instalowanych
przy wykorzystaniu sterowanych głowic przeciskowych oraz automatycznych
koparek - układarek
16. Systematyka numeracji i kompletowania dokumentacji - kontrakt drogowy
17. Zestawienie pomiarów dotyczących tyczenia, obmiarów i sporządzania
dokumentacji powykonawczej poszczególnych elementów projektu
budowlanego  kontrakt drogowy
PODSUMOWANIE
KTO I CO ?
Zadania geodezyjne występują na każdym etapie realizacji inwestycji
i wynikają z przepisów prawa (konieczna jest geodezyjna obsługa
inwestycji).
Na etapie projektowania jest to dostarczenie informacji o istniejącym
i projektowanym zagospodarowaniu terenu - informacja ta jest środkiem
pomocniczym do podejmowania decyzji o charakterze prawnym,
administracyjnym i gospodarczym.
Na etapie realizacji inwestycji, oddawania do użytku, eksploatacji zakres
prac należy do geodezji inżynieryjno-przemysłowej (zakres 4 uprawnień -
geodezyjna obsługa inwestycji), w części też do geodezji szczegółowej
(zakres 1 uprawnień - geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe,
realizacyjne i inwentaryzacyjne).
PODSUMOWANIE
KTO I CO ?
Brak w Prawie geodezyjnym i kartograficznym oraz Prawie budowlanym
precyzyjnego rozdzielenia rodzajów prac geodezyjnych odpowiadających
każdemu z tych dwóch zakresów.
Istnieje natomiast wykładnia GGK i Komisji kwalifikacyjnej ds. uprawnień
zawodowych (ZG SGP).
Zakres 4 obejmuje czynności związane z budownictwem
przemysłowym, a szczególnie z obsługą zapór wodnych, kominów
przemysłowych, dużych i skomplikowanych budowli, a także
pomiarami przemieszczeń i odkształceń (ten zakres prac i obiektów
będących ich przemiotem nie budzi większych wątpliwości).
PODSUMOWANIE
KTO I CO ?
Do obiektów budowlanych, przy budowie których geodeci wykonujący
samodzielne funkcje związane z obsługą geodezyjną powinni posiadać
uprawnienia zawodowe z zakresu 4 - geodezyjna obsługa inwestycji,
należy zaliczać te obiekty, dla których ustawa Prawo budowlane
przewiduje ustanowienie nadzoru inwestorskiego.
Wykaz obiektów wymienia Rozporządzenie MI z dnia 19 listopada 2001 r.
w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których realizacji jest
wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego (Dz. U. Nr
138, poz. 1554).
PODSUMOWANIE
KTO I CO ?
Ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego jest wymagane w wypadku
dużych i skomplikowanych budynków, np. wysokich bloków, biurowców,
mostów, dróg, a także obiektów budowlanych mogących mieć wpływ na
środowisko, nie jest natomiast wymagane przy budowie budynków
mieszkalnych jednorodzinnych lub innych niewielkich obiektów.
Największe wątpliwości wśród geodetów dotyczą sporządzania map do
celów projektowych i inwentaryzacji powykonawczej - obsługi budowy tras
drogowych (powiatowych, wojewódzkich i krajowych) wraz z wszystkimi
obiektami z nią związanymi, jak: mosty, przepusty, wiadukty, urządzenia
podziemne i naziemne itp. oraz części sieci uzbrojenia terenu.
Wg stanowiska GGK mapy do celów projektowych pod wszelkie inwestycje,
a także powykonawcze pomiary inwentaryzacyjne obiektów budowlanych
innych niż wymienione w tym rozporządzeniu może natomiast
wykonywać geodeta posiadający uprawnienia z zakresu 1 - geodezyjne
pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjne i inwentaryzacyjne, lub
z zakresu 4 - geodezyjna obsługa inwestycji.
LITERATURA
" Janusz W., Obsługa geodezyjna budowli i konstrukcji. PPWK Warszawa 1975 r.
" Praca zbiorowa. Geodezja inżynieryjna. Tom 1 1990, Tom 2 1994, tom 3 1993. PPWK Warszawa.
" Pawłowski W., Abbas S., Pomiary geodezyjne w budownictwie według standardów ISO przyjętych do
stosowania jako normy krajowe, Czasopismo Techniczne z. 2-Ś/2008, Wyd. Politechniki Krakowskiej,
Kraków 2008.
" Jedynka czy czwórka?, Magazyn Geoinformacyjny GEODETA Nr 5 (120), maj 2005.
" Rola geodezji w procesie inwestycyjnym w świetle aktualnych przepisów prawnych, GUGiK
" Ustawa z dn. 17 maja 1989 r. prawo geodezyjne i kartograficzne.
" Ustawa z dn. 7 lipca 1994 r. prawo budowlane.
" Ustawa z dn. 18 lipca 2001 r. prawo wodne.
" Ustawa z dn. 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
" Rozporządzenie MSWiA z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania
geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników
tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.
" Rozporządzenie MGPiB z dnia 21 lutego 1995 r. w sprawie rodzaju i zakresu opracowań geodezyjno-
kartograficznych oraz czynności geodezyjnych obowiązujących w budownictwie.
Rozporządzenie MI z dnia 3 lipca 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego
" Rozporządzenie MI z dnia 19 listopada 2001 r. w sprawie rodzajów obiektów budowlanych, przy których
realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego.
Instrukcja techniczna G-3 Geodezyjna obsługa inwestycji.
" Wytyczne techniczne G-3.1:2007 Pomiary i opracowania realizacyjne.
" PN-86-N-02207 Geodezja Terminologia. PN-N-99310 Pomiary realizacyjne Terminologia.
" PN-N-02211 Geodezyjne wyznaczanie przemieszczeń. PN-ISO 7077 Metody pomiarowe w budownictwie.
" PN-ISO 4463-1 Metody pomiarowe w budownictwie.
Zdjęcia i mapy: www.geozit.biz, www. geocom-geodezja.pl, bip.polanica.pl, www.archipelag.pl,