ecyzja o rodzaju i kon-
strukcji schodów musi
byç podj´ta na etapie

wykonywania projektu budynku.
Schody, poza tym, ˝e pe∏nià
funkcj´ u˝ytkowà, sà te˝ ele-
mentem wystroju wn´trza, po-

D

PRZEWODNIK BUDOWLANY WRZESIE¡ 2003

32

W domku jednorodzinnym lub mieszkaniu wielopoziomowym po-
trzebne nam b´dà schody wewn´trzne. Mo˝liwe sà ró˝ne rozwiàza-
nia. Cz´Êç budynku mo˝e byç wydzielona jako klatka schodowa (takie
rozwiàzanie jest wygodniejsze, ale zajmuje wi´cej miejsca). Schody
mogà te˝ prowadziç na wy˝szà kondygnacj´ bezpoÊrednio z pokoju

.

SCHODY W JEDEN DZIE¡

Schody – konstrukcja budowlana

przeznaczona do komunikacji

pieszej mi´dzy ró˝nymi pozioma-

mi (np. mi´dzy kondygnacjami

budynku, poziomem terenu

a poziomem wejÊcia do budyn-

ku, poziomami tarasów tereno-

wych). Schody sk∏adajà si´ za-

zwyczaj z pochy∏ych biegów wy-

posa˝onych w stopnie,

rozdzielajàcych poszczególne

biegi spoczników i z por´czy. Mo-

gà byc wykonywane z drewna,

kamienia, ˝elbetu lub stali. Biegi

schodów stalowych i drewnia-

nych sà zwykle ograniczone

z obu stron pochy∏ymi elementa-

mi, zwanymi belkami policzko-

wymi lub policzkami, w których

sà osadzone lub do których sà

przymocowane. Przestrzeƒ mi´-

dzy biegami schodowymi nazywa

si´ duszà schodów. Pozosta∏ymi

konstrukcyjnymi elementami

schodów sà belki spocznikowe

(na których opiera si´ p∏yta spo-

cznika i koniec biegu) oraz kon-

strukcja spocznika.

S¸OWNICZEK

winny wi´c byç w to wn´trze od-
powiednio wkomponowane oraz
wykoƒczone.

Z CZEGO WYKONAå SCHODY?

W

domach jednorodzinnych

i mieszkaniach wielopoziomo-
wych schody wykonuje si´ z ˝el-
betu, drewna lub metalu. Naj-
cz´Êciej wykonuje si´ schody
˝elbetowe. G∏ówne zalety ˝elbe-
tu to: tr wa∏oÊç, odpornoÊç na
dzia∏anie ognia, mo˝liwoÊç do-
wolnego kszta∏towania. Wiele
firm oferuje ró˝ne typy schodów
gotowych, przeznaczonych do
samodzielnego monta˝u. Sà one
wykonane najcz´Êciej z metalu
lub drewna, albo z obu tych ma-
teria∏ów. W budynku stawianym
w ramach akcji Praktyka na Bu-
dowie zdecydowaliÊmy si´ w∏a-
Ênie na schody modu∏owe. Dla-
czego i jak si´ sprawdzajà pisze-
my w dalszej cz´Êci artyku∏u.

RODZAJE SCHODÓW

Schody mogà si´ sk∏adaç z jed-
nego lub kilku biegów, o ró˝-
nym kszta∏cie, ró˝nie
wzgl´dem siebie usytu-
owanych. Najwygod-
niejsze w u˝ytkowa-
niu sà schody pro-
ste. W zale˝noÊci
od liczby biegów
mogà byç: jedno-
biegowe, dwubiego-
we, trójbiegowe. Naj-
cz´Êciej spotyka si´
schody dwubiegowe
dwukierunkowe, w któ-
rych kolejne biegi sà do
siebie równoleg∏e;
przy wchodzeniu
na drugi bieg
zmienia si´ kieru-
nek ruchu na

www.krokiew.republika.pl

M AT E R I A ¸Y I T E C H N O L O G I E

WRZESIE¡ 2003 PRZEWODNIK BUDOWLANY 33

➧

przeciwny. Schody mogà byç te˝
jednokierunkowe (z

jednego

biegu przechodzi si´ na drugi
bez zmiany kierunku) lub ∏ama-
ne (biegi usytuowane sà pod kà-
tem prostym do siebie).
Schody proste wymagajà du˝ej
powierzchni. Z powodu braku
miejsca, a czasami ze wzgl´dów
architektonicznych cz´sto wyko-
nuje si´ wi´c inne rodzaje.
Schody zabiegowe wykonuje si´
bez spoczników. Mogà byç wbu-
dowane w róg budynku (mi´dzy
dwie lub trzy Êciany). Majà
zmiennà szerokoÊç stopni. Naj-
wi´ksza szerokoÊç stopnia wy-
st´puje przy zewn´trznej kraw´-
dzi. Zmiennà szerokoÊç stopni
majà równie˝ schody wachlarzo-
we i kr´cone; w rzucie pozio-
mym majà one kszta∏t ko∏a lub
wielokàta. Spotyka si´ te˝ inne,
nietypowe kszta∏ty schodów.
Ze wzgl´du na bezpieczeƒstwo
schody muszà byç wyposa˝one
w

por´cze. Musi byç ona

umieszczona wsz´dzie tam,
gdzie schody sà z jednej strony
otwarte. W przypadku nawet
stromych schodów, por´cz jest
na tej samej wysokoÊci – zmie-
nia si´ kàt pochylenia pochwytu.
Minimalna wysokoÊç balustrady
mierzona do wierzchu por´czy
wynosi 90 cm. Przy szerokich
biegach cz´sto por´cz umiesz-
cza si´ te˝ od strony Êciany.
Nawierzchnia stopni musi byç
wykonana z takiego materia∏u,
aby nie istnia∏o niebezpieczeƒ-
stwo poÊlizgu. Ze wzgl´du na
tr wa∏oÊç powinien to byç mate-
ria∏ trudno Êcieralny.

Doradca tech-
niczny firmy Rin-
tal sporzàdzi∏
projekt przysz∏ych
schodów. JeÊli
chodzi o profe-
sjonalizm dorad-
ców odwiedzajà-
cych nasz plac
budowy firmie
dajemy wysokà
ocen´ – schody
zosta∏y zaprojek-
towane bardzo
funkcjonalnie.

Tak wyglàda miejsce

przysz∏ego monta˝u

schodów, widoczna dra-

bina zapewnia∏a komu-

nikacj´ w czasie budowy.

Schody modu∏owe
wspornikowe sà bardzo
efektowne, gama wy-
koƒczeƒ i wzorów po-
zwala na dobranie ich
charakteru i stylu do da-
nego pomieszczenia.

www.krokiew.republika.pl

PRZEWODNIK BUDOWLANY WRZESIE¡ 2003

34

Podczas po˝aru schody stanowià
drog´ ewakuacji. Powinny byç
wi´c odporne na dzia∏anie
ognia. Najbardziej odporne na
dzia∏anie ognia sà schody ˝elbe-
towe, najmniej – stalowe. Scho-
dy drewniane powinny byç za-

bezpieczone odpowiednim pre-
paratem ogniochronnym. Scho-
dy stalowe wewnàtrz budynku sà
zwykle ocynkowane.

KONSTRUKCJA SCHODÓW

Najcz´Êciej schody sà oparte na

Êcianach budynku lub na s∏u-
pach. Je˝eli bieg schodowy jest
zamocowany (utwierdzony)
w Êcianie budynku, a z drugiej
strony nie ma ˝adnej podpory,
sà to tak zwane schody wsporni-
kowe. Zamocowany w Êcianie

1. Projekt schodów b´dzie nam towarzyszy∏ przez ca∏y
proces ich monta˝u, wed∏ug niego zosta∏y przygotowa-
ne poszczególne elementy.

2. Remanent poczàtkowy czyli kontrola czy wszystkie
elementy wymienione w specyfikacji dotar∏y na plac
budowy.

BEZPIECZNE WIERCENIE

Za pomocà urzàdzenia D-tect firmy Bosch
sprawdziliÊmy miejsca kotwienia. Urzàdzenie
wykrywa nie tylko przewody elektryczne, stal
zbrojeniowà, ˝eliwne rury wodociàgowe i in-
ne metale, ale tak˝e rury z tworzyw sztucz-
nych i puste przestrzenie. Zasi´g pracy wyno-
si do 10 cm, bez potrzeby kalibrowania wy-
krywacza. Urzàdzenie nale˝y prowadziç
rónolegle do sprawdzanej powierzchni, ma-
teria∏y o w∏aÊciowÊciach innych ni˝ w∏aÊciwo-
Êci fizyczne Êciany zniekszta∏cajà pole elektro-
magnetyczne co przedstawiane jest na wy-
Êwietlaczu.

www.krokiew.republika.pl

WRZESIE¡ 2003 PRZEWODNIK BUDOWLANY 35

mo˝e byç ca∏y bieg lub pojedyn-
cze stopnie. Oparcie wsporniko-
we z konstrukcyjnego punktu
widzenia jest najmniej korzyst-
ne. Âciana, w której osadzane sà
schody wspornikowe, musi spe∏-
niaç okreÊlone warunki, m. in.

nie powinno byç w niej otworów
pod i nad miejscem oparcia
schodów. GruboÊç Êciany powin-
na wynosiç przynajmniej 25 cm.
Ze wzgl´du na mo˝liwe ugi´cie
oraz ewentualne nadmierne
drgania szerokoÊç biegu scho-

dów wspornikowych jest ograni-
czona. Zamiast na Êcianie bieg
schodowy mo˝e byç oparty
w Êrodku swojej szerokoÊci na
pod∏u˝nej belce (analogicznie
jak huÊtawka dla dzieci), prostej
lub krzywoliniowej.

➧

3. Sprawdzamy za pomocà urzàdzenia D-tect czy
w miejscach kotwienia elementów konstrukcyjnych
nie przebiegajà przewody.

4. Miejsce
gdzie b´dziemy
montowaç
schody oczysz-
czamy z zanie-
czyszczeƒ bu-
dowlanych za
pomocà odku-
rzacza firmy
Bosch.

5. Jednà z pierwszych czynnoÊci jest przykr´canie do
pierwszego stopnia metalowego ∏àcznika.

6. Z boku wkr´camy mimoÊrodowe Êruby s∏u˝àce do
monta˝u por´czy.

M AT E R I A ¸Y I T E C H N O L O G I E

www.krokiew.republika.pl

PRZEWODNIK BUDOWLANY WRZESIE¡ 2003

36

7. Na stopniu sà napunktowane miejsca, w których
nale˝y wywierciç otwory. Musimy pami´taç aby nie
przewierciç stopnia na wylot, bo b´dzie problem.

8. Po wywierceniu otworów przykr´camy gotowy ele-
ment z metalu do stopnia.

Wtedy sà to tak zwane schody
dwuwspornikowe. Przy wi´kszej
szerokoÊci biegu schody dwuw-
spornikowe opiera si´ na dwóch
belkach pod∏u˝nych biegnàcych
w pewnej odleg∏oÊci od siebie.
Odmianà schodów wsporniko-

wych sà schody kr´cone. Majà
one w rzucie poziomym kszta∏t
ko∏a, prostokàta lub wielokàta.
Sk∏adajà si´ z pojedynczych
stopni zamocowanych w Êrodko-
wym s∏upie noÊnym. Stopnie
mogà mieç kszta∏t prostokàtny,

trójkàtny, trapezowy. Schody
kr´cone zajmujà niewiele miej-
sca, mo˝na wi´c przewidzieç ich
ustawienie w zasadzie w dowol-
nym miejscu (pod warunkiem,
˝e wykona si´ otwór w stropie
wy˝ej le˝àcej kondygnacji). Sà

ZESTAW MONTA˚OWY

Producent na podstawie projektu przygoto-
wa∏ wszystkie elementy ∏àcznie ze Êrubami,
zaÊlepkami itp., równie˝ stopnie sà ponu-
merowane wed∏ug kolejnoÊci monta˝u. Tak
przygotowane elementy pozwolà na skróce-
nie samego monta˝u do kilku godzin.

www.krokiew.republika.pl

WRZESIE¡ 2003 PRZEWODNIK BUDOWLANY 37

M AT E R I A ¸Y I T E C H N O L O G I E

10. Wiercimy otwory pod kotwy monta˝owe górnego
stopnia. Budynek jest wykonany w technologii keramzyto-
betonowej, dlatego wiercenie nie nastr´cza trudnoÊci.

bardzo dekoracyjne. Nie sà jed-
nak zbyt wygodne. Ze wzgl´du
na oszcz´dnoÊç miejsca sà na
ogó∏ dosyç strome, a stopnie
majà zmiennà szerokoÊç.
Innym rodzajem schodów sà
schody policzkowe. W schodach

policzkowych biegi sà podparte
z obu stron: na Êcianach budyn-
ku, na pod∏u˝nych belkach (tak
zwanych belkach policzkowych)
lub z jednej strony na Êcianie,
a z drugiej na belce. Z kon-
strukcyjnego punktu widzenia

oparcie biegu z obu stron jest
bardzo korzystne. Schody po-
liczkowe mogà byç szersze ni˝
wspornikowe. Jednak cz´sto
przeszkodà w zaprojektowaniu
schodów o takiej konstrukcji sà
wzgl´dy architektoniczne.

➧

11. Wst´pne przymiarki do zamontowania górnego
stopnia.

9. Prace monta˝owe rozpoczynamy od kontroli wymiaru
otworu. Schody majà ∏àczyç parter z poddaszem u˝ytko-
wym.

12. Jak widaç mocowanie do Êciany odbywa si´ za po-
mocà metalowego ∏àcznika, posadawianego w Êcianie za
pomocà czterech kotew.

www.krokiew.republika.pl

PRZEWODNIK BUDOWLANY WRZESIE¡ 2003

38

13. Po zamocowaniu pierwszego stopnia kontrolujemy
poprawnoÊç wykonania prac za pomocà poziomnicy. Je-
Êli w tym momencie zaniedbamy kontrol´ to na koƒcu
mo˝e si´ okazaç, ˝e schody sà zamontowane nierówno.

14. Po kontroli poziomu dokr´camy Êruby aby unieru-
chomiç stopieƒ. Teraz mo˝emy przystàpiç do dalszych
czynnoÊci.

Wystajàce od spodu biegu belki
policzkowe niezbyt ∏adnie wyglà-
dajà. Mo˝liwym rozwiàzaniem
(stosowanym cz´sto w schodach
drewnianych) jest „wypuszcze-
nie” belek do góry. Je˝eli sà one

odpowiednio wysokie, to mogà
nawet tworzyç balustrady (takie
rozwiàzanie z kolei stosuje si´
g∏ównie w schodach ˝elbeto-
wych). Odmianà schodów policz-
kowych sà schody kr´te, w któ-

rych stopnie sà z jednej strony
zamocowane w Êrodkowym s∏u-
pie, a z drugiej opierajà si´ na
belce policzkowej o kszta∏cie
krzywoliniowym. Belka jest
oparta na dolnym i górnym

MATERIA¸ NA SCHODY

Stopnie zosta∏y wykonane z drewna bukowe-
go. Elementy metalowe polakierowano
proszkowo (czarny pó∏mat).
Stopieƒ zabiegowy ma kszta∏t trójkàta. Jego
kszta∏t jest tak wyprofilowany, ˝e wi´ksza po-
wierzchnia znajduje si´ w miejscu najwygod-
niejszym do schodzenia lub wchodzenia.

www.krokiew.republika.pl

M AT E R I A ¸Y I T E C H N O L O G I E

WRZESIE¡ 2003 PRZEWODNIK BUDOWLANY 39

15. Drugi stopieƒ jest po∏àczony za pomocà elementu
metalowego z pierwszym. W tuleje wsuwamy element
∏àcznika.

16. Sprawdzamy wysokoÊç posadowienia stopnia, zgod-
nie z tymi danymi, które sà zawarte w projekcie.

17. Po sprawdzeniu poziomnicà poprawnoÊci monta˝u,
za pomocà klucza imbusowego i Êruby unieruchamiamy
po∏àczenie.

18. Ka˝dy ze stopni na spodniej stronie posiada wska-
zówki monta˝owe, numer stopnia, numer banderoli oraz
punkty, w których nale˝y wywierciç otwory w celu przykr´-
cenia modu∏u metalowego.

stropie budynku. W budynkach
jednorodzinnych bardzo cz´sto
projektuje si´ schody ˝elbetowe
p∏ytowe. Bieg tworzy p∏yt´, któ-
ra jest oparta na spoczniku
i podeÊcie. Bieg mo˝e te˝ two-

rzyç jednà p∏yt´ (za∏amanà
w przekroju pionowym) razem
ze spocznikiem i podestem.
Opiera si´ ona wtedy na prze-
ciwleg∏ych Êcianach budynku,
prostopad∏ych do kierunku roz-

pi´cia biegu.

SCHODY GOTOWE W PRAKTYCE

Przy budowie domu pojawia si´
wiele problemów. W naszym
przypadku jednym z niewielu

➧

www.krokiew.republika.pl