Czy cel uświęca środki?
Machiawelli formułując obiegową już tezę nie przypuszczał chyba, jak wiele nadużyć i
podłości zostanie usprawiedliwionych nadrzędnym dobrem celu, który wytyczy sobie
decydent.
Według mnie granica postępowania każdego człowieka jest ściśle określona i wyznaczona,
dzięki normom kodeksu moralnego. Takie etyczne, osobiste zasady zależą od wychowania
człowieka. Wpływ na nie mogą mieć zasady religijne, normy prawne czy kodeks honorowy.
Istotny jest też cel do którego dążymy, jego wartość obiektywna, odniesienie do pragnień
innych ludzi i wartości przez nas wyznawanych.
Wielu ludzi przekroczyło granicę swojej moralności i według mnie poniosło zasłużoną karę.
Bezwzględną granicą w dążeniu do własnego celu powinno być dobro drugiego człowieka.
Moja przyjemność powinna kończyć się tam, gdzie zaczyna się przykrość bliz
niego. W
praktyce nie zawsze bywa to takie proste. Kreowany na pozytywnego bohatera  banita z
Sherwood  Robin Hood krzywdził bogatych zabierając im mienie. Rozdawał jednak
zrabowane pieniądz ubogim. Postawił sobie jednak granicę - nie odbierał swym ofiarom
życia.
Nie miał żadnych zahamowań Adolf Hitler  człowiek, który pragnął podbić świat i urządzić
go według własnej wizji. Wizja podbitej Europy, unicestwionych narodów, zniszczonej
kultury nie germańskiej była wynikiem chorej wyobraz
ni człowieka, który nie posiadał
żadnych norm, nie stawiał sobie żadnych granic, choć miał czelność twierdzić w
przemówieniach do narodu niemieckiego, że  Bóg z nami . Sprawiedliwość dziejowa i
solidarność narodów Europy postawiła tamę nazizmowi.
Dla przyszłych pokoleń stanowiło to lekcję, jak należy interpretować hasło  Cel uświęca
środki .
Przeciwwagę dla takiej postawy w dążeniu do haniebnych celów jest postawa tych, którzy nie
wahali się ryzykować własnego życia dla wykazania prawdy, że nadrzędną wartością jest
dobro bezwzględne. Mam na myśli tych wszystkich, którzy nie bacząc na śmiertelne
niebezpieczeństwo ukrywali w swych domach żydów, cyganów czy uciekinierów z obozów
koncentracyjnych. Oni zyskali miano  Sprawiedliwych wśród narodów świata . Moralnym i
etycznym wartościom nie podporządkowanym doraz
nym celom służyła postawa ojca Kolbe.
Cóż natomiast powiedzieć o postępku literackiej postaci Konrada Wallenroda? Czy miłość do
Ojczyzny może tłumaczyć zdradę rycerskiego honoru i kroki prowadzące do potępienia i
nienawiści?
Jestem przekonany, że bezwzględne dążenie do wartości i celów nie jest godne polecenia.
Istnieje przecież dobro, godność, moralność, miłość i przyjaz
ń na podstawie których należy
budować swoje życie. Myślę, że szlachetniej jest odstąpić od swoich planów, niż podążać do
nich niszcząc swych bliz
nich i ich cele.
Każdy jednak powinien sam odnalez
ć normy, które potraktuje jako fundamentalne i przyjmie
je jako podstawę każdego swojego postępowania.
1
Myślę, że lekcje historii, które poznajemy pozwalają wszystkim dokładnie zrozumieć, że
Machiawelizm jest drogą fałszywą.
2