OGÓLNOPOLSKI KONKURS HISTORYCZNY
LOSY ŻOA
NIERZA I DZIEJE OR
ŻA POLSKIEGO W LATACH 972-1514.
OD CEDYNI DO ORSZY.
ETAP WOJEWÓDZKI  SZKOA
A PODSTAWOWA
19 marca 2010 r., czas trwania  120 minut
Zestaw pytań i proponowanych odpowiedzi wraz z punktacją
1. Przyjęcie chrześcijaństwa przez Mieszka I miało wielkie znaczenie dla dalszych losów
Polski.
Podkreśl stwierdzenie fałszywe.
a) Przyjęcie chrześcijaństwa umożliwiło Polakom wejście do wspólnoty państw
chrześcijańskich.
b) Władca Polski stawał się równy innym władcom państw chrześcijańskich.
c) Mieszko I otrzymał pomoc do walki z południowym sąsiadem.
d) Niemcy tracili pretekst do najazdów na ziemie polskie pod pozorem
nawracania na chrześcijaństwo.
(0-1 p.)
2. Broń białą sieczną o tnących lub kłujących głowniach oraz rękojeściach
przystosowanych do ujęcia jedną, rzadziej dwiema rękami, w zależności od cech
konstrukcyjnych i sposobu użytkowania dzieli się na długą oraz krótką.
Wymienione rodzaje broni odpowiednio przyporządkuj w tabeli.
miecz; rapier; pałasz; sztylet; puginał; szabla; kordelas; bagnet; szpada;
koncerz.
Broń długa Broń krótka
miecz, koncerz, rapier, szabla, pałasz,
sztylet, puginał, kordelas, bagnet,
szpada,
(0-10 p.)
1
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
3. Spośród niżej wymienionych wydarzeń z okresu panowania Bolesława Krzywoustego,
Bolesława Chrobrego, Bolesława Śmiałego oznacz stwierdzeniem  prawda te, które
dotyczą Bolesława Krzywoustego.
Wydarzenie Stwierdzenie
Walki o przyłączenie Pomorza do Polski; zdobycie Wyszogrodu i
prawda
Nakła.
Przywrócenie arcybiskupstwa w Gniez
nie; utworzenie biskupstwa w
Płocku.
Misje chrystianizacyjne biskupa Ottona z Bambergu
prawda
na Pomorzu Zachodnim.
Bolesław zajmuje Czechy i Morawy.
Interwencja na Węgrzech na rzecz Beli I.
Nieudana wyprawa zbrojna Henryka V przeciw Polsce
prawda
pod pozorem udzielenia pomocy wygnanemu Zbigniewowi.
Wyprawa kijowska Bolesława i przyłączenie Grodów Czerwieńskich.
Koronacja Bolesława.
(0-3 p.)
4. Wykorzystując przytoczone informacje, określ miejsce bitwy.
a) W czasie Wielkiej Wojny Polski i Litwy z Zakonem Krzyżackim
(1409-1411), 10 paz
dziernika 1410 r., w rejonie wsi A
ącko Wielkie rozegrana
została bitwa. Celem Krzyżaków było opanowanie Kujaw
i Wielkopolski oraz wymuszenie w ten sposób podpisania pokoju. Zwycięska
dla Polaków bitwa przyczyniła się do podpisania pokoju w Toruniu w 1411 r.
Miejsce bitwy - Bitwa pod Koronowem
b) Bitwa ta była pierwszym poważniejszym starciem armii cesarza Henryka II
z wojskami polskimi w czasie wyprawy 1005 r. Armia Henryka była zbyt
silna, by obrońcy mogli powstrzymać jej marsz w kierunku Odry. Poniosła
jednak poważne straty za sprawą polskich łuczników.
Miejsce bitwy - Bitwa nad Szprewą
(0-2 p.)
5. Przyporządkuj wymienionych kronikarzy do fragmentów ich biografii.
Uzupełnij tabelę, wpisując w rubryce odpowiednią literę oznaczającą wybraną postać.
A. Jan Długosz
B. Gall Anonim
2
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
C. Janko z Czarnkowa
D. Wincenty Kadłubek
Fragment biografii Kronikarz
Żył na przełomie XII i XIII w. Był biskupem krakowskim. Związany
z dworem Kazimierza Sprawiedliwego. Autor kroniki obejmującej D
dzieje Polski do 1202 r.
Żył w XIV w. Związany z dworem Kazimierza Wielkiego. Autor
C
kroniki opisującej okres historii Polski w latach 1333-1384.
Żył na przełomie XI i XII w. Był mnichem benedyktyńskim. Przebywał
na dworze Bolesława III Krzywoustego. Autor najstarszej kroniki B
polskiej.
(0-3 p.)
6. Wskaż elementy obronne miasta, podkreślając prawidłowy zbiór odpowiedzi.
a) baszta, mury, barbakan, fosa, pręgierz, brama miejska, mury,
b) baszta, mury, barbakan, fosa, most zwodzony, brama miejska, mury,
c) baszta, mury, barbakan, fosa, most zwodzony, rynek, mury.
(0-1 p.)
7. Wykorzystując przedstawioną ilustrację oraz wiedzę pozaz
ródłową, określ
wydarzenie oraz dokładną datę.
a) Wydarzenie  wjazd Chrobrego do Kijowa
b) Data (dzień, miesiąc, rok)  14 sierpnia 1018 r.
(0-4 p.)
3
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
8. Określ władcę, o którym mówi poniższy fragment pochodzący z Kroniki polskiej.
& A gdy przybył pod znamienite królewskie miasto zwane Alba [tj. Białe Miasto,
tak kronikarz nazywa Białogard nad Parsętą na Pomorzu], to choć ani nawet trzeciej
części wojska nie miał ze sobą, zsiadłszy z konia nie kazał sporządzać żadnych machin
oblężniczych, ani nie szukał podstępów, lecz w tym samym dniu szturmem w podziwu
godny sposób zdobył miasto bogate i ludne.
Bolesław Krzywousty
(0-1 p.)
9. Uzupełnij tabelę.
Data Panujący Wydarzenie
968 r. Mieszko I Powołanie biskupstwa w Poznaniu.
Wielkie powstanie ludowe przeciw uciskowi
1034 r. Kazimierz Odnowiciel
feudalnemu i Kościołowi.
1081 r. Władysław Herman Utrata Grodów Czerwieńskich.
1335 r. Kazimierz Wielki Pokój w Wyszehradzie.
1413 r. Władysław Jagiełło Unia w Horodle.
1440 r. Władysław Warneńczyk Wybór na króla Węgier.
(0-6 p.)
10. Do najcenniejszych zabytków sztuki romańskiej w Polsce należą odlane w brązie
drzwi, których wykonanie datowane jest na drugą połowę XII wieku. Drzwi
gniez
nieńskie zawierają sceny z życia św. Wojciecha od narodzin do śmierci
męczeńskiej. Drzwi płockie podzielone na 24 kwater kwadratowych i 2 prostokątnych
przedstawiają sceny z dzieciństwa i Męki Chrystusa oraz motywy maryjne.
Podpisz, które drzwi przedstawiają poniższe ilustracje.
a) drzwi płockie b) drzwi gniez
nieńskie
(0-2 p.)
4
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
11. Poniżej została umieszczona ilustracja przedstawiająca broń piechoty z XIV-XV w.
Wymienione nazwy przyporządkuj do odpowiedniego rodzaju broni.
berdysz; topór; halabarda; pika; cep; korbacz; sulica; korseka
a) A  halabarda
b) B  berdysz
c) C  topór
d) D  sulica
e) E  pika
f) F  cep
g) G  korbacz
(0-7 p.)
12. Do podanych wyjaśnień dopisz nazwę pojęcia.
a) Uroczyste wstąpienie na tron monarchy, ostatni rytuał ceremoniału
koronacyjnego następującego po przysiędze, pomazaniu olejami świętymi
i wręczeniu insygniów królewskich. Król wprowadzony przez dostojników
kościelnych zasiadał na tronie, a następnie obecni na uroczystości śpiewali
pieśń Te Deum lauda mus (Ciebie Boga chwalimy) oraz trzykrotnie wznosili
okrzyk  Vivat rex! (Niech żyje król). Od tej chwili król miał pełnię władzy.
Intronizacja
b) Pozbawienie panującego władcy jego tronu, urzędu  siłą lub pokojowym
traktatem. Najczęściej jest to  zamach stanu , przeprowadzony przez któregoś
z naczelnych urzędników, magnatów w państwie.
Detronizacja
c) Kara polegająca na czasowym lub dożywotnim wygnaniu skazanego z kraju
i pozbawieniu go wszelkich praw.
Banicja
(0-3 p.)
5
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
13. Napisz, jakie wydarzenie upamiętnia przedstawiony pomnik i podaj datę roczną tego
wydarzenia.
a) Wydarzenie  upamiętnienie najmłodszych uczestników powstania
(Powstanie Warszawskie)
b) Data  1944 r.
(0-2 p.)
14. Przyporządkuj podanych niżej urzędników dworskich z monarchii
wczesnopiastowskiej do realizowanych przez nich zadań.
komornik; kanclerz; cześnik; palatyn; stolnik; skarbnik; miecznik;
strażnik; koniuszy; łowczy
a) Zarządzał dworem monarszym, zastępował panującego w kierowaniu
państwem, w sprawowaniu sądów, w dowodzeniu wojskiem. Ponadto
nadzorował ściąganie świadczeń i stał na czele administracji terytorialnej.
palatyn
b) Zajmował się korespondencją władcy i uwierzytelniał pieczęcią dokumenty
monarsze. Podlegała mu kancelaria złożona z kapelanów, która zajmowała się
obsługą kaplicy książęcej.
kanclerz
c) Kierował gospodarką dworu i państwa.
komornik (podkomorzy)
d) Zarządzał skarbcem i archiwum.
skarbnik
e) Zarządzał piwnicą władcy, czyli składem wina.
cześnik
f) Opiekował się stołem (zaopatrzeniem) panującego.
stolnik
(0-6 p.)
6
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
15. Podkreśl obszary, które przyłączył do Polski Kazimierz Wielki.
a) Ziemię Dobrzyńską, Kujawy i Ruś Czerwoną
b) Pomorze Gdańskie i Śląsk
c) Mazowsze i Ziemię Chełmińską
d) Mazowsze i Śląsk
(0-1 p.)
16. Zamieszczonym poniżej fragmentom biografii kobiet, które odegrały ważną rolę
w historii, przyporządkuj postacie z podanego zbioru.
Elżbieta Rakuszanka; Bona; Jadwiga; Jadwiga Śląska; Rycheza
a) Królowa Polski i Wielka Księżna Litewska, żona Kazimierza Jagiellończyka.
Czterech spośród jej synów zostało królami. W związku z tym nazywano ją
 matką królów .
Elżbieta Rakuszanka
b) Księżna, żona Henryka I Brodatego. W 1229 r. pośredniczyła w sporze o tron
krakowski między mężem a Konradem I Mazowieckim. Wywarła wielki
wpływ na dwór śląski i jego obyczajowość. W 1267 r. kanonizowana, uznana
za patronkę Śląska i Polski.
Jadwiga (śląska)
c) Królowa Polski, najmłodsza córka Ludwika Węgierskiego, zajmowała się
działalnością polityczną (odebrała Węgrom Ruś Halicką, prowadziła rozmowy
z książętami pomorskimi, pertraktowała z Krzyżakami). Przyczyniła się
do odnowienia Akademii Krakowskiej.
Jadwiga
d) Druga żona Zygmunta Starego. Dążyła do umocnienia władzy królewskiej,
propagatorka kultury włoskiej w Polsce. Zwolenniczka sojuszu z Francją,
utrzymania pokoju z Turcją. Będąc w konflikcie z synem Zygmuntem
Augustem, opuściła Polskę i udała się do Bari.
Bona (Bona Sforza)
(0-4 p.)
17. Podkreśl, za panowania których władców została zawarta unia polsko-węgierska.
a) Władysław Jagiełło
b) Władysław Warneńczyk
c) Kazimierz Jagiellończyk
d) Ludwik Węgierski
(0-2 p.)
7
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
18. Określ daty roczne ważniejszych wydarzeń za panowania Władysława III.
Wydarzenie Data
Pokój wieczysty z Krzyżakami w Brześciu Kujawskim. 1435 r.
Bitwa pod Warną, klęska wojsk węgierskich z Turkami. 1444 r.
Konfederacja Spytka z Melsztyna, bitwa pod Grotnikami. 1439 r.
(0-3 p.)
19. Podpisz herby nazwą właściwej dynastii.
a) Herb Walezjuszy b) Herb Jagiellonów c) Herb Wazów
(0-3 p.)
20. Wymień polskich królów elekcyjnych według kolejności panowania na tronie.
a) Henryk Walezy /1573-1574/
b) Stefan Batory /1576-1586/
c) Zygmunt III Waza /1587-1632/
d) Władysław IV /1632-1648/
e) Jan II Kazimierz /1648-1668/
f) Michał Korybut Wiśniowiecki /1669-1673/
g) Jan III Sobieski /1674-1696/
h) August II /1697-1706 i 1709-1733/
i) Stanisław Leszczyński /1704-1709 i 1733/
j) August III /1733-1763/
k) Stanisław August Poniatowski /1764-1795/
(0-11 p.)
21. Podpisz ilustracje, wpisując nazwę miejscowości, w której znajduje się przedstawiona
budowla.
a) Kruszwica - Mysia Wieża b) Ujazd  ruiny zamku Krzyżtopór
8
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
c) Malbork - zamek
(0-3 p.)
22. W okresie od X do XV w. Polska uwikłana była w szereg konfliktów zbrojnych.
Uzupełnij tabelę, wpisując miejsca bitew.
Data Miejsce bitwy Data Miejsce bitwy
24 VI 972 r. Cedynia 15 VII 1410 r. Grunwald
09 IV 1241 r. Legnica 10 XI 1444 r. Warna
27 IX 1331 r. Płowce 15 IX 1463 r. Zalew Wiślany
12 VIII 1399 r. Worskla 08 IX 1514 r. Orsza
(0-8 p.)
23. Po zapoznaniu się z planami bitew z okresu wojny trzynastoletniej, określ ich miejsce
oraz dokładną datę (dzień, miesiąc i rok).
a) Chojnice, 18 września 1454 r. b) Świecino, 17 września 1462 r.
(0-8 p.)
24. W okresie od XIV do XVI w. wydano szereg przywilejów szlacheckich.
Uzupełnij tabelę, wpisując władcę wydającego przywilej.
Miejsce wydania przywileju Władca wydający przywilej
Mielnik Aleksander Jagiellończyk
Jedlnia Władysław Jagiełło
Radom Aleksander Jagiellończyk
Nieszawa Kazimierz Jagiellończyk
9
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
Czerwińsk Władysław Jagiełło
Kraków Władysław Jagiełło
Cerekwica Kazimierz Jagiellończyk
Piotrków Jan Olbracht
Koszyce Ludwik Andegaweński
(0-9 p.)
25. Wymienionych władców przyporządkuj do odpowiednich rodów.
Władysław Laskonogi; Władysław IV; Wacław II; August II Mocny;
Jadwiga; Władysław Warneńczyk
a) Piastowie  Władysław Laskonogi
b) Przemyślidzi  Wacław II
c) Andegawenowie  Jadwiga
d) Jagiellonowie  Władysław Warneńczyk
e) Wazowie  Władysław IV
f) Wettinowie  August II Mocny
(0-6 p.)
26. Wymień miejsca pochówku królów i książąt polskich.
Władca Miejsce pochówku
Mieszko I Poznań (katedra)
Bolesław Chrobry Poznań (katedra)
Bolesław III Krzywousty Płock (katedra)
Władysław I A
okietek Kraków (katedra na Wawelu)
Jadwiga Kraków (katedra na Wawelu)
Zygmunt August Kraków (katedra na Wawelu)
(0-6p.)
27. W diagramie ukryte są nazwy miejsc bitew stoczonych w dziejach państwa polskiego.
Wypisz je.
C H O C I M K W
E K L E C K O A
D Z I E L E C
C E R
Y L W L I P S K K
N E A B Y C Z Y N A
I G A N I E W
A N S T O C Z E K I
I G A
O G Ó W Z
C O R S Z A N
W A R N A A A
10
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki
Poziomo:
a) Chocim Pionowo:
b) Kleck a) Cedynia
c) Zieleńce b) Legnica
d) Lipsk c) Oliwa
e) Byczyna d) Cecora
f) Iganie e) Kock
g) Stoczek f) Warka
h) Głogów g) Wizna
i) Orsza
j) Warna
(0-17 p.)
Razem: 132 p.
11
SZKOA
A PODSTAWOWA  zestaw pytań i odpowiedzi, etap wojewódzki