KURS WALUTOWY
Kurs walutowy jest najważniejszą normą sterującą handlem
zagranicznym. Przez kurs walutowy powszechnie rozumie się stosunek,
w jakim dokonuje się wymiany określonej ilości danej waluty na jednostkę
innej waluty. W gospodarce rynkowej kurs walutowy jest zatem ceną
pieniądza zagranicznego, która może być efektywnie płacona
w walucie krajowej za jednostkę waluty zagranicznej lub waluty
zagranicznej za jednostkę waluty krajowej. W gospodarce doskonale
konkurencyjnej ceny tych walut równoważą samoczynnie popyt i podaż na
rynku walut zagranicznych. Mechanizm osiągania równowagi popytu i
podaży na międzynarodowym rynku walutowym można stosunkowo łatwo
wyjaśnić na przykładzie uproszczonego modelu wymiany walutowej
między dwoma suwerennymi krajami. Innymi słowy pod pojęciem kursu
waluty rozumie się cenę jednej waluty wyrażonej w drugiej walucie. Kurs
waluty spełnia dwie ważne funkcje: informacyjną i cenotwórczą. Kurs
waluty służy do przeliczania cen zagranicznych na ceny krajowe i
odwrotnie. Kurs waluty wpływa bezpośrednio na ceny towarów w handlu
zagranicznym i ceny walorów obcych na rynku wewnętrznym oraz
pośrednio na ceny towarów przeznaczonych na rynek wewnętrzny.
Na poziom kursu walutowego wpływa szereg czynników
ekonomicznych, politycznych i psychologicznych. Najważniejszymi
czynnikami ekonomicznymi wywierającymi bezpośredni wpływ na poziom
kursu waluty są: podaż i popyt na waluty obce na krajowym rynku
walutowym, stan bilansu handlowego i płatniczego, różnice w stopach
procentowych i stopach inflacji między danym krajem a innymi krajami,
poziom cen w kraju
i za granicą, przepływy kapitałów, stopień reglamentacji walutowej,
polityka walutowa
i pieniężno-kredytowa (restrykcyjna bądz
ekspansywna) oraz stan
koniunktury i działalności gospodarczej w kraju, a także w krajach, z
którymi utrzymuje on stosunki ekonomiczne
i finansowe. Wpływ czynników politycznych na poziom kursu waluty
(nasilenia się jej presji zniżkowej lub zwyżkowej) uwidacznia się w czasie
napięć politycznych, zaostrzenia sytuacji międzynarodowej lub w czasie
występowania konfliktów regionalnych (np. konflikt sueski
w 1957 r., wojna wietnamska, konflikt w Zatoce Perskiej w 1991 r.).
Czynniki psychologiczne wpływające na kursy walut wymienialnych to
głównie optymistyczne bądz
pesymistyczne przewidywania rozwoju
koniunktury i gospodarki w danym kraju przez międzynarodowe koła
gospodarcze i finansowe. Optymistyczne przewidywania wpływają z reguły
na umacnianie,
a pesymistyczne - na osłabienie kursu waluty.
Na kurs waluty wpływają, poza wymienionymi wyżej, również czynniki
spekulacyjne (mające jednak charakter ekonomiczny). Polegają one
przede wszystkim na grze na zwyżkę lub zniżkę kursów walut na rynkach
walutowych (krajowych i zagranicznych). Mogą one jeszcze bardziej
osłabiać waluty już słabe i umacniać waluty mocne. Spekulacja walutowa
nasila się z reguły w okresach napięć na rynkach walutowych i napięć
politycznych.
Kurs waluty może być ustalany przez władze walutowe lub wynikać ze
stosunku podaży
i popytu na waluty obce na krajowym rynku walutowym. Zmiany kursu
waluty dokonuje się poprzez dewaluację i rewaluację. Dewaluacja polega
na obniżeniu kursu waluty krajowej wobec walut obcych. Płaci się wówczas
więcej jednostek waluty krajowej za jednostkę waluty obcej. Rewaluacja
oznacza podwyższenie kursu waluty krajowej w stosunku do walut obcych.
Płaci się wówczas mniej jednostek waluty krajowej za walutę obcą.
Rodzaje kursów walut
Kursy walut można sklasyfikować według różnych kryteriów. E. Drabowski,
znany w Polsce specjalista od kursów walut, klasyfikuje je:
1) Z punktu widzenia czasu funkcjonowania,
a) Kurs wolnorynkowy- określany jest wyłącznie przez podaż i popyt na
waluty obce na krajowym rynku walutowym. Stosowany był przez niektóre
kraje kapitalistyczne w latach 1919-1924, w okresie kryzysu
gospodarczego w latach 1929-1933 oraz sporadycznie po drugiej wojnie
światowej.
http://notatek.pl/kurs-walutowy?notatka
b) Kurs czarnorynkowy - kształtowany jest przez nielegalne transakcje
kupna i sprzedaży walut. Ten typ kursu występuje w sytuacji, gdy oficjalny
kurs waluty ustalony jest na poziomie niezgodnym z układem popytu i
podaży na waluty obce.
c) Płynny (elastyczny) kurs walutowy - jest on ustalany przede
wszystkim przez popyt, podaż walut obcych, ale czasami korygują go
władze walutowe poprzez interwencję na rynkach walutowych. Walutą
interwencyjną jest wtedy głównie dolar USA. Władze walutowe dokonują
same oceny, w jakim stopniu kurs płynny odchyla się od pożądanego czy
optymalnego poziomu. Rozróżnia się zazwyczaj interwencje mające na
celu ochronę interesów gospodarki narodowej i takie interwencje, które
oznaczają manipulowanie kursem, co może wywołać szkodliwe skutki dla
zagranicy. Jest to tzw. czyste i brudne manipulowanie kursem.
d) Kurs stały krótkookresowy (tzw. kurs pełzający) - to taki kurs
stały, który ulega częstym zmianom, najczęściej pod wpływem wyższego
tempa inflacji w kraju w porównaniu z zagranicą. To właśnie różnica w
stopach inflacji wpływa na częstotliwość zmian kursu.
e) Kurs stały o szerokiej marży wahań wokół parytetu (lub kursu
centralnego) - ma szeroki zakres wahań wokół parytetu, co pozwala
eliminować krótkookresowe lub przejściowe zakłócenia w bilansie
płatniczym.
f) Sztywny kurs walutowy  to kurs nie zmieniany w bardzo długim
okresie mimo że taka zmiana byłaby pożądana ze względu na stan bilansu
płatniczego. Ten typ kursu (był to wtedy kurs parytetowy) występował
jedynie w okresie funkcjonowania systemu waluty złotej.
2) na podstawie kryterium czasu trwania,