Polityka pieniężna
Wykład 9:
Produkcja i kurs walutowy w
krótkim okresie
Czynniki określające popyt w gospodarce otwartej
" Zagregowany popyt, D, na cały wytworzony produkt w
gospodarce, Y, jest sumÄ… konsumpcji (C), inwestycji (I), popytu
sektora rzÄ…dowego (G) oraz eksportu netto (X):
" D a" C + I + G + X
" Jest to tożsamość wynikająca z definicji, a nie funkcja ani też
warunek równowagi. Równowaga na rynku produktów wymaga,
aby D = Y (co w rzeczywistości może, ale nie musi zachodzić ex-
ante, choć zawsze zachodzi ex-post).
ante, choć zawsze zachodzi ex-post).
" Każdy składnik popytu zależy od wielu innych czynników. W
najprostszym ujęciu, konsumpcja jest funkcją dochodu do
dyspozycji Yd (dochód całkowity Y minus podatki T), inwestycje
sÄ… funkcjÄ… realnej stopy procentowej r, eksport netto jest funkcjÄ…
realnego kursu waluty (e·P*/P), czyli kursu nominalnego e
pomnożonego przez stosunek cen zagranicznych P* i cen
krajowych P (eksport i import) oraz dochodu do dyspozycji Yd
(import), natomiast G jest dane egzogenicznie.
Czynniki określające popyt w gospodarce otwartej
(dok.)
" Równanie popytu zagregowanego jest zatem następujące:
" D = C(Yd) + I(r) + G + X(e·P*/P, Yd)
" czyli D jest funkcjÄ… czterech zmiennych:
" D = D(e·P*/P, Yd, r, G)
" Wpływ zmian kursu realnego na D: Wzrost e, czyli deprecjacja
waluty krajowej, powoduje spadek cen eksportowych i podrożenie
importu, co przesuwa popyt z dóbr zagranicznych na dobra
krajowe, zarówno w kraju jak i za granicą (podobnie działa wzrost
krajowe, zarówno w kraju jak i za granicą (podobnie działa wzrost
cen P* i spadek cen P). Spadek e, czyli aprecjacja waluty
krajowej, działa odwrotnie.
" Wpływ zmian dochodu na D: Przy stałych podatkach T, wzrost
dochodu Y powoduje taki sam wzrost dochodu do dyspozycji Yd,
co oznacza wzrost konsumpcji (choć o mniejszą wielkość niż
wzrost Y, bo część dochodu jest oszczędzana) oraz wzrost
importu. Pierwszy efekt powoduje wzrost D, ale drugi efekt
powoduje spadek D. A
ączny efekt będzie jednak zawsze
wzrostowy, bo wydatki na całą konsumpcję są zawsze większe
niż wydatki na import.
Równowaga na rynku produktów i konstrukcja krzywej DD
Równowaga wymaga aby D
45°
Y = D(e·P*/P, Yd, r, G) D(e(2)P*/P, Yd, r, G)
D(e(1)P*/P, Yd, r, G)
Deprecjacja kursu e z e(1)
do e(2) powoduje wzrost
eksportu netto X i
przesuwa krzywą D w górę,
powodujÄ…c wzrost produkcji Y
powodujÄ…c wzrost produkcji Y
z Y(1) do Y(2). e
D
D
Punkt równowagi B e(2)
przesuwa siÄ™ z A do B. A e(1)
Linia Å‚Ä…czÄ…ca A i B
wyznacza krzywÄ… DD D
D
Y
Y(1) Y(2)
Krzywa DD
" Krzywa DD to kombinacja takich wartości kursu
walutowego e i produkcji Y, które zapewniają
równowagę na rynku produktów;
" Zmiana e powoduje odchylenie D od Y, a następnie Y
dostosowuje się do nowych wartości i następuje
samoczynny powrót do równowagi;
samoczynny powrót do równowagi;
" Zmiana kursu (deprecjacja) z e(1) do e(2) powoduje
wzrost eksportu netto X, co stopniowo przesuwa krzywÄ…
DD w prawo i w dół;
" Krzywa DD może przesuwać się w wyniku zmian innych
parametrów: G, r, T, P, P*. Np. przesunięcie do D D
przy stałym kursie e(1). Cokolwiek podnosi zagregowany
popyt D, przesuwa też krzywą DD w prawo, i odwrotnie.
Równowaga na rynku pieniądza zagranicznego
" W gospodarce otwartej występuje rynek aktywów finansowych;
aktywa te obejmujÄ… pieniÄ…dz krajowy, pieniÄ…dz zagraniczny oraz
papiery wartościowe.
" Rynek aktywów też musi być w równowadze, aby równowaga
ogólna była zachowana.
" Rynek pieniądza zagranicznego (dewizowy, walutowy) będzie w
równowadze, gdy oczekiwana dochodowość lokat (depozytów) w
walucie krajowej i walucie zagranicznej będzie taka sama.
" Tendencja do wyrównywania się dochodowości lokat w walucie
krajowej i walucie zagranicznej nazywa się parytetem stóp
krajowej i walucie zagranicznej nazywa się parytetem stóp
procentowych (interest rate parity);
" Dla danej oczekiwanej zmiany kursu walutowego eª, parytet stóp
procentowych jest następujący:
r = r* + (eª - e)/e = r* + de/e
" Rynek pieniądza krajowego będzie w równowadze, gdy podaż
pieniądza krajowego równa się popytowi. Równowagę zapewnia
odpowiedni poziom krajowej stopy procentowej r:
M/P = L(r, y), ´L/´r < 0, ´L/´y > 0
Równowaga na rynku pieniądza krajowego - ilustracja
e
e(1)
e(2)
r = r* + de/e
0 r(1) r(2) r
L(r, y(1))
L(r, y(2))
M/P
M/P
L
Równowaga na rynku pieniądza krajowego - opis
" Krzywa parytetu nachylona jest ujemnie, bo wzrost
kursu bieżącego e, przy danym kursie oczekiwanym eª
i stałych stopach zagranicznych r*, powoduje spadek
krajowej stopy procentowej r.
" Funkcja popytu na pieniądz też jest nachylona
ujemnie, bo wzrost krajowej stopy procentowej
ujemnie, bo wzrost krajowej stopy procentowej
zmniejsza popyt na pieniÄ…dz, przy danym poziomie
zmniejsza popyt na pieniÄ…dz, przy danym poziomie
produkcji i dochodu y.
" Wzrost produkcji z y(1) do y(2) zwiększa popyt na
pieniÄ…dz i przesuwa krzywÄ… L na zewnÄ…trz. Przy danej
podaży realnej M/P, rosną krajowe stopy procentowe z
r(1) do r(2), i waluta krajowa aprecjonuje siÄ™ (kurs
spada z e(1) do e(2)). Odwrotna tendencja wystÄ…pi
przy spadku produkcji y.
Krzywa AA: równowaga e i Y
Dla każdego poziomu produkcji Y istnieje tylko jeden poziom
kursu e, który spełnia warunek parytetu stóp procentowych (przy
danych M/P, r* i eª). Im wyższy Y, tym niższy e  co pokazuje
krzywa AA.
e
A
e(1)
e(1)
e(2)
A
0 Y(1) Y(2) Y
Krzywa AA: właściwości
" Krzywa AA przesuwa siÄ™ w lewo lub w prawo na
skutek zmian każdego z pięciu czynników
występujących w równaniu popytu (krzywa D);
" wzrost M przesuwa krzywÄ… AA w prawo;
" wzrost P zmniejsza realną podaż pieniądza i przesuwa
krzywÄ… AA w lewo
" wzrost oczekiwanej deprecjacji eª przesuwa krzywÄ…
" wzrost oczekiwanej deprecjacji eª przesuwa krzywÄ…
parytetu w prawo i powoduje wzrost kursu e 
deprecjacja - i przesuwa krzywÄ… AA w prawo;
" wzrost r* powoduje deprecjacjÄ™ waluty krajowej i
przesuwa krzywÄ… AA w prawo;
" wzrost popytu na pieniÄ…dz realny L przesuwa krzywÄ… L
na zewnÄ…trz, powoduje wzrost r, spadek e i przesuwa
krzywÄ… AA w lewo.
Równowaga krótkookresowa: ilustracja graficzna
e
3
A D
2
1
D A
0 Y
Punkt przecięcia krzywych DD i AA wyznacza jedyną kombinację Y i
e, która zapewnia jednocześnie równowagę na rynku produktów i na
rynku aktywów (punkt 1).
Przywracanie równowagi
" Załóżmy, że kurs odchylił się od punktu równowagi i
gospodarka znalazła się w punkcie 3. Wysoki poziom e
implikuje wzrost oczekiwanej aprecjacji, przy danym eª.
To oznacza, przy danych stopach procentowych, że
dochodowość aktywów krajowych jest wyższa niż
zagranicznych. Rośnie więc popyt na walutę krajową i
kurs e obniża się, gospodarka przesuwa się do punktu 2
na krzywej AA.
na krzywej AA.
" Ale w punkcie 2 występuje przewaga popytu nad
produkcją krajową (punkt 2 jest powyżej krzywej DD).
Następuje wzrost produkcji (zmniejszenie zapasów) i
gospodarka przesuwa siÄ™ do punktu 1.
" Rynek aktywów reaguje więc natychmiast, podczas gdy
rynek produktów wolno i z opóz
nieniem. Dlatego
zawsze najpierw dostosowuje siÄ™ kurs walutowy i
gospodarka wraca na krzywÄ… AA, a dopiero potem
stopniowo przesuwa się wzdłuż krzywej AA do punktu
przecięcia z krzywą DD.
Krótkotrwałe zmiany w polityce
makroekonomicznej
Polityka pieniężna
" Wzrost podaży pieniądza przesuwa krzywą AA w
prawo i powoduje deprecjacjÄ™ waluty krajowej (wzrost
e) oraz wzrost produkcji Y;
Polityka fiskalna
Polityka fiskalna
" Wzrost wydatków rządowych G przesuwa krzywą DD
w prawo i powoduje aprecjacjÄ™ waluty krajowej
(spadek e) oraz wzrost produkcji Y. Podobne efekty
ma obniżenie podatków.
Efekty te występują w krótkim okresie przy założeniu
ceteris paribus, czyli przy staÅ‚ych wartoÅ›ciach r, r*, eª i
L.
Szoki zewnętrzne
" Spadek popytu światowego na produkty krajowe
przesuwa krzywą DD w lewo. Kraj może albo
zwiększyć wydatki i przywrócić pierwotne położenie
DD, albo zwiększyć podaż pieniądza, przesuwając
krzywÄ… AA w prawo, przywracajÄ…c poprzedni poziom Y
przy wyższym kursie e.
" Wzrost popytu na pieniÄ…dz przesuwa krzywÄ… AA w
lewo. Kraj może zwiększyć podaż pieniądza i
lewo. Kraj może zwiększyć podaż pieniądza i
przywrócić pierwotne położenie krzywej AA, albo
zwiększyć wydatki rządowe, przesuwając krzywą DD
w prawo, przywracajÄ…c poprzedni poziom Y przy
niższym kursie e.
" Wybór konkretnej polityki zależy od z
ródła szoku (kraj,
zagranica), wpływu zmian kursu na inflację,
ograniczeń politycznych (podatki, wydatki), poziomu
długu publicznego.