Instrukcja o ochronie ppoz w resorcie ON

M I N I S T E R S T W O O B R O N Y N A R O D O W E J

WOJSKOWA OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

WOP1/2009

Załącznik do decyzji Nr ..... / MON
Ministra Obrony Narodowej z dnia .......

I N S T R U K C J A

O OCHRONIE PRZECIWPOŻAROWEJ

W RESORCIE OBRONY NARODOWEJ

WARSZAWA

2008

SPIS TREŚCI

WSTĘP

DEFINICJE I OKREŚLENIA....................................................................................................... 8
ROZDZIAŁ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE....................................................................... 13

ROZDZIAŁ II

PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO.......... 15

ROZDZIAŁ III

OBOWIĄZKI OSÓB FUNKCYJNYCH W ZAKRESIE OCHRONY
PRZECIWPOŻAROWEJ................................................................................ 20

DOWÓDCA JEDNOSTKI WOJSKOWEJ....................................................................................20
ZASTĘPCA DOWÓDCY, SZEF SZTABU, SZEF LOGISTYKI................................................ 20
ZARZĄDCA NIERUCHOMOŚCI................................................................................................ 21
DOWÓDCA PODODDZIAŁU......................................................................................................22
KIEROWNIK WEWNĘTRZNEJ KOMÓRKI ORGANIZACYJNEJ.......................................... 22
OFICER DYŻURNY..................................................................................................................... 23
DYŻURNY PARKU SPRZĘTU TECHNICZNEGO....................................................................23
PODOFICER DYŻURNY PODODDZIAŁU................................................................................24
INSPEKTOR OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ................................................................... 24
OSOBY FUNKCYJNE NA OKRĘCIE (JEDNOSTCE PŁYWAJĄCEJ).....................................25

ROZDZIAŁ IV

SZKOLENIA PRZECIWPOŻAROWE ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW
WOJSKA......................................................................................................... 28

CELE I ZASADY SZKOLENIA ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW WOJSKA........................ 28
ĆWICZEBNE ALARMY POŻAROWE....................................................................................... 29

ROZDZIAŁ V

DOKUMENTACJA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ...31

PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH........................ 31
ZAŁĄCZNIKI DO PLANU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I DZIAŁAŃ
RATOWNICZYCH........................................................................................................................33
PLAN ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOŻAROWEGO ĆWICZENIA WOJSK
W WARUNKACH POLIGONOWYCH....................................................................................... 36
PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ ZGRUPOWANIA................................................36
SZCZEGÓŁOWE ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU POWSTANIA POŻARU
LUB INNEGO MIEJSCOWEGO ZAGROŻENIA PODCZAS ORGANIZACJI IMPREZ
MASOWYCH................................................................................................................................ 37
INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU...................................................38
INSTRUKCJA PRZECIWPOŻAROWA...................................................................................... 38
PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ OKRĘTU (JEDNOSTKI PŁYWAJĄCEJ)..........39
ROZKŁAD WALKI Z POŻAREM............................................................................................... 40

ROZDZIAŁ VI

ZASADY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU LUB INNEGO
MIEJSCOWEGO ZAGROŻENIA.................................................................. 42

ROZDZIAŁ VII

WOJSKOWE STRAŻE POŻARNE............................................................... 43

POSTANOWIENIA OGÓLNE......................................................................................................43
MIEJSCE PEŁNIENIA SŁUŻBY WOJSKOWYCH STRAŻY POŻARNYCH.......................... 44
ZASADY PEŁNIENIA SŁUŻBY POGOTOWIA PRZECIWPOŻAROWEGO..........................45
WYPOSAŻENIE I DOKUMENTACJA PUNKTU ALARMOWANIA WSP.............................46
OBOWIĄZKI STRAŻAKÓW PEŁNIĄCYCH SŁUŻBĘ W WSP.............................................. 47

ROZDZIAŁ VIII

WSPÓŁDZIAŁANIE WOJSKA Z JEDNOSTKAMI PAŃSTWOWEJ
STRAŻY POŻARNEJ ORAZ DYSPONOWANIE SIŁAMI I ŚRODKAMI W
GARNIZONIE.................................................................................................50

REJON WŁASNY I POMOCY WZAJEMNEJ.............................................................................50
ZASADY WSPÓŁDZIAŁANIA I DYSPONOWANIA SIŁ I ŚRODKÓW W GARNIZONIE.. 50

ROZDZIAŁ IX

ZACHOWANIE BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO
W WARUNKACH POLOWYCH I POLIGONOWYCH...............................52

ROZDZIAŁ X

PARKI SPRZĘTU TECHNICZNEGO........................................................... 56

ROZDZIAŁ XI

BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE LOTNISK I LĄDOWISK.................... 59

ROZDZIAŁ XII

BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE NA OKRĘTACH ................................ 66

DZIAŁALNOŚĆ ZAPOBIEGAWCZA.........................................................................................66
PRZECHOWYWANIE CIECZY PALNYCH...............................................................................67
PRZECHOWYWANIE ŚRODKÓW BOJOWYCH..................................................................... 67
PRZECHOWYWANIE BUTLI Z GAZAMI.................................................................................67
POMIESZCZENIA AKUMULATORÓW.................................................................................... 67
EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH............................................................... 67
DROGI KOMUNIKACYJNE........................................................................................................68
WYMAGANIA DOTYCZĄCE POSTOJU OKRĘTÓW (JEDNOSTEK PŁYWAJĄCYCH).....68
REMONT OKRĘTU (JEDNOSTKI PŁYWAJĄCEJ).................................................................. 68

ROZDZIAŁ XIII

PRACE NIEBEZPIECZNE POD WZGLĘDEM POŻAROWYM
ORAZ OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM............................................ 70

PRACE NIEBEZPIECZNE POD WZGLĘDEM POŻAROWYM............................................... 70
OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM.......................................................................................71
POMIESZCZENIE ZAGROŻONE WYBUCHEM.......................................................................71
WYMAGANIA DLA OBIEKTÓW ZAGROŻONYCH WYBUCHEM...................................... 72
WYMAGANIA DLA INSTALACJI I URZĄDZEŃ STOSOWANYCH W STREFACH
ZAGROŻONYCH WYBUCHEM.................................................................................................73

ROZDZIAŁ XIV

WYPOSAŻENIE JEDNOSTEK WOJSKOWYCH I TECHNIKI
WOJSKOWEJ W SPRZĘT POŻARNICZY I ŚRODKI GAŚNICZE............ 74

ROZDZIAŁ XV

POSTANOWIENIA KOŃCOWE................................................................... 75

ZAŁĄCZNIKI 76

Załącznik

WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH................................................................................................. 77
Załącznik

TEMATYKA

SZKOLENIA

PRZECIWPOŻAROWEGO ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW WOJSKA................................82
Załącznik

METODYKA
PRZEPROWADZANIA ĆWICZEBNEGO ALARMU POŻAROWEGO................................... 83
Załącznik

METODYKA
PRZEPROWADZANIA PRAKTYCZNEGO SPRAWDZENIA ORGANIZACJI ORAZ
WARUNKÓW EWAKUACJI....................................................................................................... 92
Załącznik

SKALA OCEN CZASU DOJAZDU I ROZWINIĘCIA WSP...................................................... 95
Załącznik nr 6................................................................................................................................. 96
PLAN

OCHRONY

PRZECIWPOŻAROWEJ

I DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH...................................................................................................96
DLA …………..............................................................................................................................96
Załącznik nr 7............................................................................................................................... 102
INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU.................................................102
Załącznik nr 8............................................................................................................................... 103
INSTRUKCJA

PRZECIWPOŻAROWA

DLA GARAŻU............................................................................................................................ 103
Załącznik nr 9............................................................................................................................... 104
MELDUNEK ZE ZDARZENIA..................................................................................................104
Załącznik nr 10............................................................................................................................. 106

WYKAZ

sił i środków z jednostek wojskowych garnizonu ………. do udziału w
akcjach ratowniczych w obiektach garnizonowych.......................................106

Załącznik nr 11............................................................................................................................. 107
ZESTAWIENIE

sił i środków wojskowych straży pożarnych i innych pododdziałów jednostek wojskowych z
garnizonu...................................................................................................................................... 107
Załącznik nr 12............................................................................................................................. 108
ZESTAWIENIE

sił i środków Państwowej Straży Pożarnej przewidzianych jako wsparcie w akcjach ratowniczych

dla garnizonu wojskowego (jednostki wojskowej)...................................................................... 108
Załącznik nr 13............................................................................................................................. 109
GRANICE

REJONU

POMOCY

WZAJEMNEJ

dla wojskowej straży pożarnej Jednostki Wojskowej ................................................................. 109
Załącznik nr 14............................................................................................................................. 111
POSTANOWIENIA OGÓLNE....................................................................................................112
Załącznik nr 15............................................................................................................................. 124
PROTOKÓŁ

Nr………/……

ZABEZPIECZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM....... 124
Załącznik nr 16............................................................................................................................. 126

ZEZWOLENIE

……/……

NA PRZEPROWADZENIE PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM
...................................................................................................................................................... 126

WSTĘP

Instrukcja o ochronie przeciwpożarowej w resorcie obrony narodowej jest przeznaczona dla

komórek i jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego
nadzorowanych.

Treść i forma „Instrukcji...” wynika z konieczności przekazania do wiadomości dowódców,

zarządców nieruchomości oraz stanów osobowych jednostek wojskowych, podstawowych
wymagań ochrony przeciwpożarowej, określonych w przepisach powszechnie obowiązujących,
decyzjach, Polskich Normach i Stanagach.

Postanowienia w niej zawarte dotyczące zachowania zasad bezpieczeństwa pożarowego

obowiązują wszystkich żołnierzy i pracowników wojska.

Podane w tekście „Instrukcji …” liczby w nawiasach kwadratowych […] określają pozycję,

pod którą w wykazie aktów prawnych stanowiących załącznik nr 1 do niniejszej instrukcji
wskazano akt prawny.

DEFINICJE I OKREŚLENIA

1. Użyte w instrukcji określenia oznaczają:

alarm pożarowy – ostrzeżenie o pożarze zainicjowane przez osobę lub urządzenie

automatyczne;

bezpieczeństwo pożarowe – stan eliminujący zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi,

uzyskiwany przez funkcjonowanie systemu norm prawnych i technicznych środków
zabezpieczenia przeciwpożarowego oraz prowadzonych działań zapobiegawczych przed
pożarem;

bezpieczeństwo pożarowe w lasach – stan eliminujący prawdopodobieństwo wystąpienia

pożaru lasu, uzyskiwany przez funkcjonowanie systemu norm prawnych

i technicznych środków zabezpieczenia przeciwpożarowego;

budynek użyteczności publicznej – budynek przeznaczony na potrzeby administracji

publicznej, wymiaru sprawiedliwości, kultury, kultu religijnego, oświaty, szkolnictwa
wyższego, nauki, opieki zdrowotnej, opieki społecznej i socjalnej, obsługi bankowej, handlu,
gastronomii, usług, turystyki, sportu, obsługi pasażerów w transporcie kolejowym, drogowym,
lotniczym, morskim lub wodnym śródlądowym, świadczenia usług pocztowych lub
telekomunikacyjnych oraz inny ogólnodostępny budynek przeznaczony do wykonywania
podobnych funkcji, w tym także budynek biurowy i socjalny;

budynek zamieszkania zbiorowego – budynek przeznaczony do okresowego pobytu ludzi,

w szczególności hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, dom wycieczkowy, schronisko
młodzieżowe, schronisko, internat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek
zakwaterowania na terenie zakładu karnego, aresztu śledczego, zakładu poprawczego,
schroniska dla nieletnich, a także budynek do stałego pobytu ludzi,

w szczególności dom dziecka, dom rencistów i dom zakonny;

czas reakcji – czas mierzony od ogłoszenia alarmu dla wojskowej straży pożarnej, do

pierwszej interwencji pojazdu lub pojazdów ratowniczo – gaśniczych zapewniającej podanie co
najmniej połowy wymaganego wydatku środków gaśniczych dla danej kategorii ochrony
przeciwpożarowej lotniska;

dowódca – dowódcę, szefa, komendanta, dyrektora lub kierownika komórki, jednostki

organizacyjnej podległej Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanej;

droga ewakuacyjna – drogi komunikacji ogólnej w budynku, (np.: korytarz, klatka

schodowa, pochylnia) umożliwiające wyjście w bezpieczne miejsce na zewnątrz budynku lub
do innej strefy pożarowej;

droga pożarowa – drogę o wymaganych parametrach, umożliwiającą dojazd pojazdom

jednostek ochrony przeciwpożarowej do określonych obiektów o każdej porze roku;

10)

drogowy odcinek lotniskowy – wybrany i odpowiednio przygotowany do wykonywania

lotów odcinek drogi publicznej;

11)

ewakuacja – zorganizowane działanie w celu wyprowadzenia ze strefy zagrożonej ludzi,

zwierząt i mienia;

12)

gotowość operacyjna – zdolność wojskowej straży pożarnej do podjęcia natychmiastowych

działań ratowniczych;

13)

impreza masowa – impreza sportowa, artystyczna lub rozrywkowa, na której liczba miejsc

dla osób na stadionie, w innym obiekcie niebędącym budynkiem lub na terenie
umożliwiającym przeprowadzenie imprezy masowej wynosi – nie mniej niż 1000,
a w przypadku hali sportowej lub innego budynku umożliwiającego przeprowadzenie imprezy
– nie mniej niż 300;

14)

inne miejscowe zagrożenie – zdarzenie wynikające z rozwoju cywilizacyjnego

i naturalnych praw przyrody (np.: wybuchy, eksplozje, katastrofy techniczne, chemiczne,
ekologiczne), nie będące pożarem ani klęską żywiołową, a stanowiące zagrożenie życia,
zdrowia, mienia lub środowiska, któremu zapobieżenie lub, którego usunięcie skutków nie
wymaga zastosowania nadzwyczajnych środków;

15)

jednostka wojskowa – komórka i jednostka organizacyjna podległa Ministrowi Obrony

Narodowej lub przez niego nadzorowana;

16)

jednostka ochrony przeciwpożarowej – jednostka organizacyjna Państwowej Straży

Pożarnej (PSP), jednostka organizacyjna Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej (WOP),
zakładowa straż pożarna, zakładowa służba ratownicza, gminna zawodowa straż pożarna,
powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna, terenowa służba ratownicza, Ochotnicza Straż
Pożarna (OSP) i inna jednostka ratownicza;

17)

klęska żywiołowa – katastrofa naturalna lub awaria techniczna, których skutki zagrażają

życiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych
obszarach, a pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu
nadzwyczajnych środków, we współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz
specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym kierownictwem;

18)

lotnisko – wydzielony obszar na lądzie, wodzie lub innej powierzchni, w całości lub

w części przeznaczony do wykonywania startów, lądowań i naziemnego lub nawodnego ruchu
statków powietrznych wraz ze znajdującymi się w jego granicach obiektami
i urządzeniami budowlanymi o charakterze trwałym, wpisany do rejestru lotnisk;

19)

lądowisko – wydzielony obszar na lądzie, wodzie lub innej powierzchni, w całości lub

w części przeznaczony do wykonywania startów, lądowań i naziemnego ruchu statków
powietrznych ujęty w ewidencji lotnisk;

20)

materiały niebezpieczne pożarowo – gazy palne, ciecze palne o temperaturze zapłonu

poniżej 55

C, materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne, materiały zapalające się

samorzutnie na powietrzu, materiały wybuchowe i pirotechniczne, materiały ulegające
samorzutnemu rozkładowi lub polimeryzacji, materiały mające skłonności do samozapalenia;

21)

obiekt budowlany – budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowlę

stanowiącą całość techniczno – użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami oraz obiekt małej
architektury;

22)

obiekt pożarowo niebezpieczny – obiekt o zwiększonym ryzyku powstania pożaru,

w którym są używane lub przechowywane materiały niebezpieczne pożarowo, albo występuje
zagrożenie wybuchem;

23)

ochrona przeciwpożarowa – system realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę

życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową albo innym
miejscowym zagrożeniem;

24)

oficer dyżurny – oficer dyżurny jednostki wojskowej, a w przypadku nie występowania

takiej służby w jednostce wojskowej, oficer operacyjny, dyżurna służba operacyjna (DSO),
służba portierska, dowódca warty lub inną osoba wykonującą zadania oficera dyżurnego;

25)

operacja lotnicza – start lub lądowanie statku powietrznego;

26)

pas ochronny – pas o szerokości minimum 2 m i nawierzchni wykonanej z materiałów

niepalnych lub gruntowej oczyszczonej, wykonany wokół placów składowych, składowisk
przy obiektach oraz obiektach o konstrukcji palnej;

27)

pas przeciwpożarowy – system drzewostanów różnej szerokości poddanych specjalnym

zabiegom gospodarczym i porządkowym lub powierzchni wylesionych

i oczyszczonych do warstwy mineralnej;

28)

podręczny sprzęt gaśniczy – przenośny sprzęt gaśniczy uruchamiany ręcznie, służący do

zwalczania pożarów w zarodku;

29)

pomieszczenie zagrożone pożarem – pomieszczenie, w którym występują materiały palne

w takiej ilości, że gęstość obciążenia ogniowego przekracza 500 MJ/m²;

30)

pomieszczenie zagrożone wybuchem – pomieszczenie, w którym może wytworzyć się

mieszanina wybuchowa powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par mgieł lub
pyłów, której wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu
przekraczający 5 kPa;

31)

pożar – niekontrolowany proces spalania w miejscu do tego nie przeznaczonym;

32)

prace niebezpieczne pod względem pożarowym – prace, których prowadzenie może

powodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu;

33)

rejon pomocy wzajemnej – obszar poza terenem jednostki wojskowej, uzgodniony między

dowódcą jednostki i szefem delegatury WOP oraz komendantem powiatowym (miejskim) PSP;

34)

rejon operacyjny lotniska – teren lotniska i obszar wokół niego o promieniu nie

mniejszym niż: 9,3 km dla portu lotniczego oraz 3,5 km dla lotniska innego niż port lotniczy;

35)

służba dyżurna – służby, o których mowa w Regulaminie Ogólnym SZ RP a ponadto

osoby, którym dowódca jednostki zlecił wykonywanie obowiązków lub części obowiązków
tych służb (np. portier);

36)

sprzęt pożarniczy – przenośny lub przewoźny specjalny sprzęt służący do gaszenia

pożarów, prowadzenia akcji ratowniczej oraz specjalny sprzęt ochronny stosowany przez straże
pożarne;

37)

sprzęt ratowniczy – sprzęt pożarniczy służący do prowadzenia akcji ratownictwa

technicznego oraz do ratowania ludzi i dóbr materialnych;

38)

stałe urządzenie gaśnicze – urządzenie związane na stałe z obiektem, zawierające własny

zapas środka gaśniczego, wyposażone w układ przechowywania i podawania środka
gaśniczego, uruchamiane automatycznie we wczesnej fazie rozwoju pożaru;

39)

stanowisko (punkt) czerpania wody – miejsce do ustawienia samochodów i pomp

pożarniczych służących do poboru wody ze zbiornika;

40)

strażak wsp – żołnierz, strażak Państwowej Straży Pożarnej (PSP) lub pracownik wojska

wykonujący zadania w wojskowej straży pożarnej (wsp);

41)

strażnica – obiekt zapewniający wojskowej straży pożarnej warunki utrzymania należytej

gotowości operacyjnej, właściwego zakwaterowania stanu osobowego

i przechowywania sprzętu;

42)

strefa pożarowa – budynek lub jego część wydzielona w taki sposób, aby

w określonym czasie pożar nie przeniósł się na zewnątrz lub do wewnątrz wydzielonej
przestrzeni;

43)

strefa zagrożenia wybuchem – przestrzeń, w której może występować mieszanina

wybuchowa substancji palnych z powietrzem lub innymi gazami utleniającymi, o stężeniu
zawartym między dolną i górną granicą wybuchowości;

44)

środki bojowe – partie, zbiory i pojedyncze sztuki wszelkiego rodzaju amunicji, rakiet

i ich elementów, min, środków zapłonowych, zapalających, oświetlających, dymnych oraz
innych zawierających materiały wybuchowe i substancje o podobnym przeznaczeniu;

45)

techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego – urządzenia, sprzęt, instalacje i

rozwiązania budowlane służące zapobieganiu powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów;

46)

urządzenia przeciwpożarowe – urządzenia służące do wykrywania i zwalczania pożaru

lub ograniczania jego skutków, a w szczególności: stałe i półstałe urządzenia gaśnicze i
zabezpieczające, urządzenia wchodzące w skład systemu sygnalizacji pożarowej

i dźwiękowego systemu ostrzegawczego, instalacje oświetlenia ewakuacyjnego, hydranty,
zawory hydrantowe, pompy w pompowniach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy
odcinające, urządzenia oddymiające oraz drzwi i bramy przeciwpożarowe, o ile są wyposażone
w systemy sterowania;

47)

zagrożenie pożarowe – prawdopodobieństwo powstania pożaru.

ROZDZIAŁ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

2.1. Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia,

zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym
zagrożeniem poprzez:

1) zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego

miejscowego zagrożenia;

2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego

miejscowego zagrożenia;

3) prowadzeniu działań ratowniczych.

2.2. Zapewnienie ochrony przeciwpożarowej jest obowiązkiem dowódców wszystkich szczebli

dowodzenia.

2.3. Zapewnienie spełniania przez budynki, obiekty budowlane i tereny wymagań bezpieczeństwa

pożarowego, określonych w przepisach przeciwpożarowych i techniczno-budowlanych jest
obowiązkiem zarządcy nieruchomości.

2.4. Kierownicy magazynów, parków, garaży, warsztatów, laboratoriów itp. odpowiadają za

przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pożarowego w powierzonych im obiektach, terenach
i sprzęcie technicznym.

3. Wszyscy żołnierze i pracownicy wojska są obowiązani do ścisłego przestrzegania zasad

bezpieczeństwa pożarowego. W razie powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego
miejscowego zagrożenia mają obowiązek:

niezwłocznie zawiadomić (zaalarmować) osoby znajdujące się w strefie zagrożenia
oraz oficera dyżurnego lub wojskową straż pożarną oraz przystąpić do ratowania ludzi
i mienia;

w miarę możliwości przystąpić do gaszenia pożaru dostępnymi urządzeniami,
sprzętem i środkami;

podporządkować się zarządzeniom kierującego akcją ratowniczą.

4.1. Dla niezwłocznego podjęcia działań ratowniczych przez określone siły i środki

w jednostce zarządza się alarm pożarowy.

4.2. W celach szkoleniowych w jednostce wojskowej organizuje się i przeprowadza ćwiczebne

alarmy pożarowe.

5.1. Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie przeciwpożarowej w jednostkach

wojskowych sprawuje Wojskowa Ochrona Przeciwpożarowa (WOP).

5.2. Wojskową Ochronę Przeciwpożarową tworzą:

Szef WOP i podległy mu Inspektorat WOP;

szefowie delegatur WOP i podległe im delegatury WOP;

wojskowe straże pożarne (wsp);

Szkoła Specjalistów Pożarnictwa.

5.3. Jednostki organizacyjne WOP, o których mowa w pkt. 5.2. wyposaża się w sprzęt

informatyczny i łączności bezprzewodowej.

6.1. Wymagania ochrony przeciwpożarowej uwzględnia się we wszystkich etapach procesu

inwestycyjnego i eksploatacji obiektów, terenów, urządzeń oraz techniki wojskowej.

6.2. Rozpoczęcie eksploatacji nowego, przebudowanego, nadbudowanego, odbudowanego,

rozbudowanego obiektu budowlanego lub terenu, maszyny, urządzenia lub instalacji albo
innego wyrobu oraz przy zmianie sposobu użytkowania budynków oraz budowli

nadziemnych i podziemnych spełniających funkcje użytkowe budynków może nastąpić
wyłącznie gdy:

zostały spełnione wymagania przeciwpożarowe, określone w warunkach
technicznych, Polskich Normach oraz dokumentacji projektowej i fabrycznej;

sprzęt, instalacje, urządzenia przeciwpożarowe i ratownicze zapewniają skuteczną
ochronę przeciwpożarową.

6.3. Sprawdzenie wymagań, o których mowa w pkt. 6.2. pod względem zgodności

z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej obiektów budowlanych realizowanych na
terenach zajmowanych przez jednostki wojskowe, jest dokonywane przy udziale
przedstawicieli WOP.

6.4. Autor dokumentacji projektowej inwestycji realizowanych na terenach zamkniętych lub

inwestor jest obowiązany dokonać uzgodnienia lub zaopiniowania dokumentacji pod
względem ochrony przeciwpożarowej według zasad określonych w odrębnych przepisach
[40].

6.5. Inwestor w stosunku do którego nałożono obowiązek uzyskania pozwolenia na użytkowanie

obiektu, jest zobowiązany zawiadomić właściwą terytorialnie delegaturę WOP o zamiarze
przystąpienia do użytkowania obiektów, pomieszczeń i terenów.

7.1.

Do realizacji zadań ochrony przeciwpożarowej w jednostce wojskowej (garnizonie) może być
wyznaczany (zatrudniony) przez dowódcę inspektor ochrony przeciwpożarowej.

7.2.

Inspektorem ochrony przeciwpożarowej może być osoba posiadająca co najmniej
wykształcenie średnie i ukończone szkolenie inspektorów ochrony przeciwpożarowej.

7.3.

Inspektor ochrony przeciwpożarowej podlega bezpośrednio dowódcy, a w sprawach
merytorycznych właściwemu terytorialnie szefowi delegatury WOP.

7.4.

Osoba wykonująca funkcję inspektora ochrony przeciwpożarowej nieetatowo otrzymuje
dodatkowe wynagrodzenie określone odrębnymi przepisami [12 i 17].

8. Żołnierze pełniący służbę w jednostkach organizacyjnych WOP są zwolnieni od pełnienia służb

innych niż związanych z wykonywaniem zadań ochrony przeciwpożarowej.

ROZDZIAŁ II

PODSTAWOWE ZASADY BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

9.1. Jednym z głównych elementów mających wpływ na bezpieczeństwo pożarowe w jednostkach

wojskowych jest właściwie prowadzona działalność zapobiegawcza, obejmująca w
szczególności:

1) właściwą organizację ochrony przeciwpożarowej;
2) przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pożarowego;
3) prowadzenie planowej i systematycznej kontroli stanu bezpieczeństwa pożarowego oraz

przestrzegania wymagań ochrony przeciwpożarowej;

4) prowadzenie szkoleń i ćwiczeń;
5) przygotowanie sił i środków zapewniających sprawną organizację, skuteczne gaszenie

powstałych pożarów i likwidację innych miejscowych zagrożeń.

9.2. Budynki, inne obiekty budowlane, a także tereny oraz instalacje i urządzenia powinny być

projektowane, wykonywane, użytkowane oraz utrzymywane w sposób zabezpieczający przed
powstaniem pożaru lub innego miejscowego zagrożenia i jego rozprzestrzenieniem.

9.3. W kompleksach wojskowych, obiektach oraz na terenach przyległych do nich zabrania się

wykonywania czynności, które mogą spowodować pożar lub inne miejscowe zagrożenie, jego
rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działań ratowniczych lub ewakuacji,
a w szczególności:

1) wypalania traw i innej roślinności;
2) używania otwartego ognia, palenia tytoniu i stosowania innych czynników mogących

zainicjować zapłon materiałów z wyjątkiem miejsc do tego wyznaczonych i urządzeń do
tego przystosowanych;

3) przechowywania materiałów palnych na nieużytkowych poddaszach (strychach) oraz na

drogach komunikacji ogólnej w piwnicach;

4) przechowywania materiałów niebezpiecznych pożarowo w piwnicach, w obrębie

korytarzy i klatek schodowych jak również na balkonach, tarasach i loggiach;

5) przechowywania materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju

i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych w odległości mniejszej niż 0,5 m od:

a) urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do

temperatury przekraczającej 100

b) rozdzielnic prądu elektrycznego, linii kablowych o napięciu powyżej 1 kV,

przewodów uziemiających oraz przewodów odprowadzających instalacji
piorunochronnej, przewodów elektrycznych siłowych i gniazd wtyczkowych siłowych
o napięciu powyżej 400 V;

6) stosowania prowizorycznej instalacji elektrycznej;
7) naprawiania bezpieczników lub innych zabezpieczeń instalacji elektrycznych;
8) pozostawiania bez nadzoru włączonych elektrycznych urządzeń grzejnych z wyjątkiem

tych, których instrukcja eksploatacji zezwala na pracę bez nadzoru;

9) użytkowania instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób

niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta, bądź nie
poddawanych okresowym kontrolom, o zakresie i częstotliwości wynikającej
z przepisów prawa budowlanego, jeżeli może się to przyczynić do powstania pożaru,
wybuchu lub rozprzestrzenienia ognia;

10) przeciążania instalacji elektrycznych nadmierną liczbą odbiorników;

11) garażowania pojazdów silnikowych w obiektach i pomieszczeniach nie przeznaczonych

do tego celu, jeżeli nie opróżniono zbiornika pojazdu i nie odłączono na stałe zasilania
akumulatorowego pojazdu;

12) rozpalania ognisk lub wysypywania popiołów i żużla, w miejscach umożliwiających

zapalenie się materiałów albo sąsiednich obiektów oraz w mniejszej odległości od tych
obiektów niż 10 m;

13) składowania poza budynkami, w odległości mniejszej niż 4 m od granicy działki,

materiałów palnych, w tym pozostałości roślinnych, gałęzi i chrustu;

14) użytkowania urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym,

z wyjątkiem urządzeń eksploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez
producenta;

15) lokalizowania elementów wystroju wnętrz, instalacji i urządzeń w sposób zmniejszający

wymiary drogi ewakuacyjnej poniżej wartości wymaganych w przepisach techniczno –
budowlanych;

16) stosowania na osłony punktów świetlnych materiałów palnych z wyjątkiem materiałów

trudno zapalnych i niezapalnych, jeżeli zostaną umieszczone

w odległości co najmniej 0,05 m od żarówki;

17) instalowania opraw oświetleniowych oraz osprzętu instalacji elektrycznych, jak:

wyłączniki, przełączniki, gniazda wtyczkowe itp. na podłożu palnym, jeżeli ich
konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapaleniem;

18) wykorzystywania drogi ewakuacyjnej z sali widowiskowej lub innej o podobnym

przeznaczeniu, w której następuje jednoczesna wymiana publiczności (użytkowników),
jako miejsca oczekiwania na wejście do tej sali;

19) składowania materiałów palnych na drogach komunikacji ogólnej służących do ewakuacji

lub umieszczanie przedmiotów na tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość
albo wysokość poniżej wymaganej wartości;

20) zamykania drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie;
21) pozostawiania po zakończeniu pracy maszyn i urządzeń technicznych nie oczyszczonych

z pyłów, smarów palnych, odpadów poprodukcyjnych itp.;

22) pozostawiania urządzeń elektrycznych pod napięciem po zakończeniu pracy

w warsztatach, magazynach, garażach itp., z wyjątkiem urządzeń niezbędnych do
właściwego funkcjonowania obiektu;

23) pozostawiania zużytego czyściwa w miejscach nie przeznaczonych do tego celu;
24) pozostawiania w pomieszczeniach po zakończeniu pracy nie opróżnionych koszy

i pojemników z odpadami;

25) rozgrzewania za pomocą otwartego ognia smoły i innych materiałów w odległości

mniejszej niż 5 m od obiektu, składowiska lub placu składowego z materiałami palnymi,
przy czym jest dopuszczalne wykonywanie tych czynności na dachu o konstrukcji i
pokryciu niepalnym w budowanych obiektach, a w pozostałych, jeżeli zostaną
zastosowane odpowiednie, przeznaczone do tego celu podgrzewacze;

26) zabezpieczania wyjść ewakuacyjnych kotarami lub zasłonami;
27) dzielenia powierzchni garaży i magazynów ścianami z materiałów palnych, a także

dzielenia siatkami metalowymi lub innymi materiałami, jeżeli nie są zachowane warunki
ewakuacji lub nie zachowano warunków do prowadzenia akcji ratowniczej;

28) uniemożliwiania lub ograniczania dostępu do:

c) gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych,
d) przeciwwybuchowych urządzeń odciążających,
e) źródeł wody do celów przeciwpożarowych,

f) urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze i sterujących tymi instalacjami oraz

innymi instalacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa pożarowego obiektu,

g) wyjść ewakuacyjnych albo okien dla ekip ratowniczych,
h) wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektrycznego oraz kurków głównych

instalacji gazowych;

29) napełniania gazem płynnym butli na stacjach paliw, stacjach gazu płynnego i w innych

obiektach nieprzeznaczonych do tego celu oraz nieumieszczenia na stacji na odmierzaczu
gazu płynnego informacji o nienapełnianiu butli;

30) składowania materiałów palnych pod ścianami budynków posiadających palne elementy

konstrukcyjne.

9.4. Składowanie materiałów palnych pod ścianami obiektu związanych z jego funkcją,

z wyjątkiem materiałów niebezpiecznych pożarowo, jest dopuszczalne pod warunkiem:

nieprzekroczenia maksymalnej powierzchni strefy pożarowej, określonej dla tego
obiektu;

zachowania dostępu do obiektu na wypadek działań ratowniczych;

nienaruszenia minimalnej odległości od obiektów sąsiednich, wymaganej z uwagi na
bezpieczeństwo pożarowe.

9.5. Przy używaniu lub przechowywaniu materiałów niebezpiecznych pożarowo należy

przestrzegać następujących zasad:

1) wszystkie czynności związane z wytwarzaniem, przetwarzaniem, obróbką, transportem

lub składowaniem materiałów niebezpiecznych pożarowo należy wykonywać zgodnie z
zachowaniem zasad bezpieczeństwa pożarowego zawartych w instrukcjach
poszczególnych służb, a także w instrukcjach bezpieczeństwa pożarowego lub według
wskazań producenta;

2) ilość materiałów niebezpiecznych pożarowo znajdujących się na stanowisku pracy nie

może przekraczać wielkości dobowego zapotrzebowania lub dobowej produkcji, jeżeli
przepisy szczegółowe nie stanowią inaczej;

3) zapas materiałów przekraczający wielkości, określone w ppkt. 2, należy przechowywać

w oddzielnym pomieszczeniu przystosowanym do tego celu;

4) materiały niebezpieczne pożarowo powinny być przechowywane w sposób

uniemożliwiający powstanie pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, a także
wybuchu w następstwie procesu składowania lub wskutek wzajemnego oddziaływania;

5) przy stosowaniu i przechowywaniu cieczy o temperaturze zapłonu poniżej 55

C należy

zapewnić skuteczną wentylację, a ciecze przechowywać wyłącznie w pojemnikach
wykonanych z materiałów co najmniej trudno zapalnych, odprowadzających ładunki
elektryczności statycznej, wyposażonych w szczelne zamknięcia i zabezpieczonych
przed stłuczeniem;

6) w obiektach i na terenach przyległych, gdzie prowadzone są procesy technologiczne

z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe lub, w których
materiały takie mogą być magazynowane, powinna być dokonana ocena zagrożenia
wybuchem.

9.6. Przy używaniu lub przechowywaniu toksycznych środków przemysłowych (TŚP) należy

przestrzegać zasad określonych w kartach charakterystyk tych środków.

9.7. W kompleksach wojskowych należy przestrzegać następujących zasad:

1) oznakować znakami bezpieczeństwa zgodnie z Polskimi Normami [43, 44, 45 i 46]

między innymi:

a) pomieszczenia zagrożone wybuchem,

b) drogi i wyjścia ewakuacyjne (z wyłączeniem budynków mieszkalnych

i koszarowych) oraz pomieszczenia, w których w myśl przepisów
techniczno – budowlanych są co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne w sposób
zapewniający dostarczenie informacji niezbędnych do ewakuacji,

c) miejsca usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśniczych,
d) miejsca usytuowania elementów sterujących urządzeniami przeciwpożarowymi,
e) miejsca usytuowania przeciwpożarowych wyłączników prądu, kurków głównych

instalacji gazowych oraz materiałów niebezpiecznych pożarowo,

f) pomieszczenia, w których występują materiały niebezpieczne pożarowo,
g) drabiny ewakuacyjne, rękawy ratownicze, pojemniki z maskami ucieczkowymi,

miejsca zbiórki do ewakuacji, miejsca lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych,

h) dźwigi dla ekip ratowniczych (przeciwpożarowych),
i) przeciwpożarowe zbiorniki wodne;

2) pasy przeciwpożarowe wykonywać i utrzymywać zgodnie z zasadami określonymi

w przepisach dotyczących zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów [21, 22];

3) wokół terenów technicznych, parków sprzętu technicznego, placów składowych,

składowisk przy obiektach, obiektów na terenach technicznych oraz obiektów
o konstrukcji palnej, należy zachować pas ochronny o szerokości minimum 2 m
i nawierzchni z materiałów niepalnych lub gruntowej oczyszczonej;

4) drogi pożarowe utrzymywać w stanie umożliwiającym wykorzystanie tych dróg przez

pojazdy jednostek ochrony przeciwpożarowej, zgodnie z warunkami określonymi
w przepisach dotyczących przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg
pożarowych;

5) prowadzenie przeglądów technicznych i czynności konserwacyjnych urządzeń

przeciwpożarowych i gaśnic stanowiących zabezpieczenie obiektów, terenów i techniki
wojskowej zgodnie z zaleceniami producenta, nie rzadziej jednak niż raz w roku;

6) między budynkami a drogą pożarową do tych budynków nie wolno gromadzić

i przechowywać materiałów palnych oraz nie powinny występować stałe elementy
zagospodarowania terenu o wysokości przekraczającej 3 m lub drzewa;

7) gorący popiół i żużel wynoszony w przystosowane miejsca należy zasypać piaskiem lub

zalać wodą;

8) na drzwiach do pomieszczeń rzadko otwieranych, np. strychy, piwnice, a także do

pomieszczeń, w których znajdują się główne zawory wodociągowe, gazowe, wyłączniki
elektryczne i pompy wodnych instalacji przeciwpożarowych oraz do obiektów i
pomieszczeń pożarowo niebezpiecznych, powinien znajdować się napis informujący
gdzie przechowywane są klucze.

9.8. Sprzęt pożarniczy należy rozmieszczać według następujących zasad:

sprzęt powinien być umieszczany w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, przy
wejściach i klatkach schodowych, przy przejściach i korytarzach, przy wyjściach na
zewnątrz pomieszczeń;

w obiektach wielokondygnacyjnych sprzęt należy umieszczać w tych samych
miejscach na każdej kondygnacji, jeżeli warunki techniczne na to pozwalają;

do sprzętu powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m;

sprzęt należy umieszczać w miejscach nie narażonych na uszkodzenie mechaniczne
oraz działanie źródeł ciepła (piece, grzejniki);

odległość dojścia do sprzętu nie powinna być większa niż 30 m;

sprzęt instalowany na zewnątrz budynku powinien być zabezpieczony przed
wpływami warunków atmosferycznych (działanie promieni słonecznych, opady itp.)
ochronnym daszkiem lub umieszczony w szafce.

9.9. Urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym

i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi w Polskich Normach
dotyczących urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic, w odnośnej dokumentacji techniczno –
ruchowej oraz instrukcjach obsługi, nie rzadziej jednak niż raz w roku.

9.10.Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne sprzętu pożarniczego, ratowniczego

i ochrony osobistej należy prowadzić zgodnie ze wskazaniem producenta.

ROZDZIAŁ III

OBOWIĄZKI OSÓB FUNKCYJNYCH W ZAKRESIE OCHRONY

PRZECIWPOŻAROWEJ

DOWÓDCA JEDNOSTKI WOJSKOWEJ
10.1.Dowódca ponosi odpowiedzialność za organizację oraz zapewnienie sprawnego

funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej w jednostce wojskowej.

10.2.Obowiązkiem dowódców jest planowanie, organizowanie i kontrolowanie realizacji zadań

mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego ludziom oraz powierzonemu
mieniu, a w szczególności:

1) użytkowanie obiektów budowlanych zgodnie z ich przeznaczeniem i przestrzeganie

przepisów przeciwpożarowych;

2) zapewnienie osobom przebywającym w budynkach, obiektach lub na terenach

bezpieczeństwa i możliwości ewakuacji;

3) posiadania wymaganej dokumentacji z zakresu ochrony przeciwpożarowej;
4) ustalenie sposobów postępowania na wypadek powstania pożaru lub innego

miejscowego zagrożenia;

5) zgłaszanie zarządcy nieruchomości braków w wyposażeniu budynków, obiektów

i terenów w urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice oraz ich niesprawności technicznej;

6) zgłaszanie niedoborów w wyposażeniu wsp w sprzęt pożarniczy i środki gaśnicze,

odzież specjalną i ekwipunek osobisty strażaków wsp zgodnie z należnościami;

7) przygotowanie stanu osobowego jednostki wojskowej do prowadzenia akcji ratowniczej;
8) zapoznanie żołnierzy i pracowników wojska z przepisami przeciwpożarowymi.

10.3.W przypadku stwierdzenia zagrożenia pożarowego lub innego miejscowego zagrożenia

stwarzającego niebezpieczeństwo dla życia ludzi lub mienia dowódca jest obowiązany podjąć
natychmiastowe działania je likwidujące.

ZASTĘPCA DOWÓDCY, SZEF SZTABU, SZEF LOGISTYKI
11.1.Zastępca dowódcy, szef sztabu i szef logistyki sprawują nadzór nad sprawnym

funkcjonowaniem systemu ochrony przeciwpożarowej w jednostce wojskowej,
a w szczególności są obowiązani do:

1) egzekwowania przestrzegania warunków bezpieczeństwa pożarowego w jednostce

wojskowej;

2) ustalania zadań i obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej dla żołnierzy

i pracowników wojska;

3) egzekwowania wykonywania poleceń pokontrolnych.

SZEF SZTABU:

4) planowania i organizowania szkolenia przeciwpożarowego (ćwiczebnych alarmów

pożarowych, szkoleń okresowych, ćwiczeń sprawdzających);

5) nadzoru nad opracowaniem dokumentacji z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o której

mowa w pkt. 29.1., 29.5. i 29.6.;

SZEF LOGISTYKI:.

6) spowodowania wyposażenia budynków, obiektów, terenów i sprzętu technicznego

w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;

7) spowodowania wyposażenia w sprzęt pożarniczy i środki gaśnicze, odzież specjalną,

środki ochrony osobistej i przedmioty ekwipunku osobistego strażaków wsp zgodnie
z normami wyposażenia [39];

8) zapewnienia zabezpieczenia logistycznego uczestnikom akcji ratowniczej trwającej

dłużej niż 6 godzin, prowadzonej na terenie jednostki wojskowej [41], w tym między
innymi:

a) wyżywienia i możliwość odpoczynku,
b) paliwa,
c) środków gaśniczych i neutralizujących,
d) możliwości napraw bieżących sprzętu,
e) zabezpieczenia sanitarnego i medycznego.

11.2.W jednostkach wojskowych, w których nie występują stanowiska, o których mowa

w pkt. 11.1. ich obowiązki z zakresu ochrony przeciwpożarowej realizują osoby wyznaczone
przez dowódcę.

ZARZĄDCA NIERUCHOMOŚCI
12.Zarządca nieruchomości ponosi odpowiedzialność za utrzymanie budynków, obiektów

budowlanych i terenów zgodnie z wymaganiami przepisów budowlanych i o ochronie
przeciwpożarowej oraz wyposażenie, przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne urządzeń
przeciwpożarowych i gaśnic. Jest on obowiązany między innymi do:

1) utrzymywania obiektów budowlanych zgodnie z ich przeznaczeniem, w należytym

stanie technicznym,

zgodnie z wymaganiami przepisów budowlanych

i przeciwpożarowych;

2) wyposażenia obiektów, terenów, urządzeń i techniki w wymagane urządzenia

przeciwpożarowe i gaśnice oraz utrzymanie ich w stanie pełnej sprawności technicznej i
funkcjonalnej;

3) dokonywania okresowych kontroli obiektów budowlanych w zakresie zgodnym

z ustawą Prawo budowlane [4];

4) poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym urządzeń

przeciwpożarowych i gaśnic;

5) prowadzenia ewidencji sprzętu pożarniczego i urządzeń przeciwpożarowych;
6) prowadzenia stosownej dokumentacji z czynności, o których mowa w ppkt. 2, 3 i 4;
7) oznakowania znakami bezpieczeństwa urządzeń i miejsc, o których mowa

w pkt. 9.7. ppkt 1;

8) wyposażenia obiektów i terenów w znaki ewakuacji i bezpieczeństwa;
9) przygotowania technicznego budynków, obiektów i terenów do prowadzenia akcji

ratowniczych;

10) wyposażenia budynku strażnicy zgodnie z zapisem pkt. 59.2., 59.4. i 59.5.;
11) wyznaczenia i przygotowanie placu ćwiczeń dla wsp;
12) utrzymania dróg pożarowych zgodnie z warunkami określonymi w przepisach

dotyczących przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych;

13) wyposażenia obiektów zgodnie z wymaganiami przepisów techniczno – budowlanych w

przeciwpożarowe wyłączniki prądu;

14) przestrzegania czasookresów użytkowania szczególności: środków ochrony

indywidualnej, przedmiotów ekwipunku osobistego, sprzętu ratowniczego mającego
istotny wpływ na bezpieczeństwo ratowników (np. linki ratownicze, aparaty izolacyjne
dróg oddechowych, drabiny).

DOWÓDCA PODODDZIAŁU
13. Dowódca pododdziału odpowiada za bezpieczeństwo pożarowe przydzielonych rejonów dla

pododdziału. Jest on obowiązany w szczególności do:

1) organizowania ochrony przeciwpożarowej w pododdziale;
2) egzekwowania od żołnierzy pododdziału znajomości i przestrzegania zasad

bezpieczeństwa pożarowego, instrukcji przeciwpożarowych oraz umiejętności
posługiwania się podręcznym sprzętem gaśniczym;

3) organizowania szkolenia stanu osobowego pododdziału w zakresie ochrony

przeciwpożarowej;

4) udzielania instruktażu służbom wewnętrznym w zakresie przestrzeganiu zasad

bezpieczeństwa pożarowego przez żołnierzy pododdziału oraz postępowaniu na
wypadek pożaru;

5) właściwej eksploatacji powierzonych urządzeń przeciwpożarowych i podręcznego

sprzętu gaśniczego.

KIEROWNIK WEWNĘTRZNEJ KOMÓRKI ORGANIZACYJNEJ
14.Kierownik wewnętrznej komórki organizacyjnej (szef oddziału, wydziału, sekcji, szef służby,

kierownik magazynu, laboratorium, warsztatu, parku sprzętu technicznego itp.) odpowiada za
zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego
miejscowego zagrożenia na terenie przydzielonych rejonów i jest obowiązany w szczególności
do:

1) wyposażenia pomieszczeń i rejonów w wymaganą dokumentację z zakresu ochrony

przeciwpożarowej;

2) wskazania zasad bezpieczeństwa pożarowego w instrukcji przeciwpożarowej;
3) określenia zadań i obowiązków w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla podległego

stanu osobowego;

4) prowadzenia instruktarzu stanowiskowego;
5) organizowania dla podległego stanu osobowego szkolenia w zakresie ochrony

przeciwpożarowej;

6) znajomości zasad składowania, wspólnego przechowywania materiałów i sprzętu

określone niniejszą instrukcją oraz odrębnymi przepisami [22];

7) egzekwowania od podległego stanu osobowego znajomości i przestrzegania zasad

bezpieczeństwa pożarowego, instrukcji przeciwpożarowych oraz umiejętności
posługiwania się podręcznym sprzętem gaśniczym;

8) właściwej eksploatacji powierzonych urządzeń przeciwpożarowych i podręcznego

sprzętu gaśniczego;

9) meldowania przełożonym o uszkodzeniach urządzeń i instalacji użytkowych, mających

wpływ na bezpieczeństwo pożarowe;

10) organizowania kontroli pomieszczeń codziennie przed ich zamknięciem w celu

sprawdzenia czy nie zachodzi niebezpieczeństwo powstania pożaru, wybuchu lub innego
miejscowego zagrożenia;

11) organizowania kontroli magazynów z zapasami co najmniej raz w miesiącu, w celu

sprawdzenia, czy nie istnieje niebezpieczeństwo powstania pożaru, wybuchu lub innego
miejscowego zagrożenia, a wyniki kontroli odnotować we właściwej dokumentacji
jednostki wojskowej.

OFICER DYŻURNY
15.1.Oficer dyżurny niezależnie od obowiązków określonych w Regulaminie Ogólnym Sił

Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej jest obowiązany:

1) znać postanowienia planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych;
2) sprawdzać u żołnierzy i pracowników wchodzących w skład warty i służb wewnętrznych

znajomość obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej;

3) reagować w czasie prowadzenia kontroli służb, pododdziałów i wart na przypadki nie

przestrzegania zasad bezpieczeństwa pożarowego;

4) kontrolować pogotowie przeciwpożarowe w miejscu pełnienia służby;
5) nie dopuszczać do obecności po godzinach pracy bez zgody przełożonych osób

w budynkach, obiektach i terenach pożarowo niebezpiecznych, wskazanych w planie
ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych;

6) zabezpieczyć, do czasu przybycia na miejsce pożaru lub innego miejscowego zagrożenia

właściwych organów wojskowych, ślady i dowody wskazujące na przyczynę i źródło
pożaru lub innego miejscowego zagrożenia.

15.2.W przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia na terenie jednostki

wojskowej oficer dyżurny jest zobowiązany podjąć działania zgodne z ustaleniami określonymi
w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych.

15.3.Oficer dyżurny jednostki wojskowej ma prawo w razie potrzeby otworzyć wszystkie

pomieszczenia bezpośrednio zagrożone pożarem lub innym miejscowym zagrożeniem
i przystąpić do ich ewakuacji.

15.4.Polecenia oficera dyżurnego dotyczące przestrzegania zasad bezpieczeństwa pożarowego

obowiązują osoby, którym zostały wydane.

15.5.W przypadku wezwania wsp w rejon pomocy wzajemnej przez powiatowe (miejskie)

stanowisko kierowania PSP oficer dyżurny ma obowiązek dysponować wsp do wyjazdu.

DYŻURNY PARKU SPRZĘTU TECHNICZNEGO
16.1.Dyżurny parku sprzętu technicznego jest obowiązany między innymi:

1) znać postanowienia wyciągu z planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych

dla parku sprzętu technicznego, miejsca rozmieszczenia sprzętu pożarniczego, urządzeń
przeciwpożarowych i przeciwpożarowych wyłączników prądu, sposobu alarmowania o
pożarze lub innym miejscowym zagrożeniu, organizacji ewakuacji pojazdów i innego
mienia oraz egzekwowania przestrzegania instrukcji przeciwpożarowych;

2) egzekwowania, aby pojazdy w garażach lub na placach postojowych były ustawiane

przodem do wjazdu z zachowaniem wymaganych odległości;

3) do dopilnowania, aby tankowanie pojazdów oraz wszelkie prace przy pojazdach

i w warsztatach były prowadzone z zachowaniem należytych środków ostrożności;

4) nie dopuszczać do posługiwania się niesprawnymi urządzeniami elektrycznymi,

ogrzewczymi itp. oraz palenia papierosów i używania otwartego ognia w miejscach
niedozwolonych;

5) do sprawdzania wyposażenia pojazdów wyjeżdżających z parku w wymagane gaśnice;
6) dopilnować, aby ciągnik ewakuacyjny wyznaczony do dyspozycji na wypadek pożaru

lub innego miejscowego zagrożenia miał hol i był w stałej gotowości do wyjazdu, a
także by kierowca znajdował się w ustalonym miejscu.

16.2.W przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia jest zobowiązany podjąć

działania zgodne z ustaleniami określonymi w wyciągu z planu ochrony przeciwpożarowej i
działań ratowniczych.

PODOFICER DYŻURNY PODODDZIAŁU
17. Podoficer dyżurny pododdziału obowiązany jest między innymi do:

1) znajomości postanowień instrukcji postępowania na wypadek pożaru;
2) dopilnowania przestrzegania przez żołnierzy pododdziału zasad bezpieczeństwa

pożarowego;

3) sprawdzenia przed objęciem służby:

a) zgodności urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic ze stanem ewidencyjnym,
b) czy urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice nie mają zewnętrznych oznak

uszkodzeń bądź czy ich stan nie wskazuje, że zostały rozładowane;

4) znajomości posługiwania się urządzeniami przeciwpożarowymi i gaśnicami oraz nie

zezwalania na ich używanie do innych celów;

5) ogłoszenia alarmu pożarowego dla pododdziału w przypadku powstania pożaru lub

innego miejscowego zagrożenia, powiadomienia oficera dyżurnego lub wsp jednostki
wojskowej, przystąpienia do jego gaszenia dostępnymi środkami oraz kierowania
ewakuacją ludzi i zagrożonego mienia do czasu przybycia przełożonego lub sił
ratowniczych.

INSPEKTOR OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

18.1.

Inspektor ochrony przeciwpożarowej wykonuje zadania, określone przez właściwego

dowódcę, do których należy w szczególności:

prowadzenie kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej;

kontrolowanie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych i techniczno –
budowlanych z częstotliwością określoną przez dowódcę;

kontrolowanie sprawności systemu alarmowania i powiadamiania na wypadek pożaru
lub innego miejscowego zagrożenia;

meldowanie dowódcy o stanie bezpieczeństwa pożarowego i przypadkach
nieprzestrzegania przepisów oraz o wykonaniu poleceń pokontrolnych;

szkolenie żołnierzy zawodowych i pracowników wojska w zakresie ochrony
przeciwpożarowej;

udzielanie instruktażu dowódcom pododdziałów do szkolenia przeciwpożarowego
podległego stanu osobowego;

opracowywanie dokumentacji z zakresu ochrony przeciwpożarowej;

opracowywanie dokumentacji praktycznych przedsięwzięć szkoleniowych w zakresie
ochrony przeciwpożarowej;

inicjowanie przedsięwzięć w zakresie organizowania współdziałania z jednostkami
ochrony przeciwpożarowej;

10)

znajomość obiektów (terenów), pomieszczeń, urządzeń i przechowywanych materiałów
pod względem ich zagrożenia pożarowego;

11)

sprawowanie nadzoru nad zabezpieczeniem przeciwpożarowym prac niebezpiecznych
pod względem pożarowym;

12)

opracowywanie wykazów i zestawień należności sprzętu pożarniczego dla budynków,
obiektów, terenów oraz wojskowego sprzętu technicznego;

13)

uczestniczenie w okresowych przeglądach budynków, obiektów, urządzeń, instalacji, itp.;

14)

opracowywanie nie rzadziej niż raz w roku analizy stanu ochrony przeciwpożarowej w
jednostce wojskowej;

15)

udział w odprawach, szkoleniach, kursach, itp. z zakresu ochrony przeciwpożarowej;

16)

uczestniczenie w określaniu przyczyny i źródła pożaru lub innego miejscowego
zagrożenia, zabezpieczaniu dowodów w celu ułatwienia prowadzenia dochodzenia
organom Żandarmerii Wojskowej lub prokuratury oraz opracowywaniu pisemnych
meldunków ze zdarzenia.

18.2.

Inspektor ochrony przeciwpożarowej powinien posiadać:

zakres obowiązków określony przez dowódcę;

roczny plan pracy;

meldunki z przeprowadzonych kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej;

dokumentację szkolenia przeciwpożarowego;

wykazy należności sprzętu pożarniczego dla budynków, obiektów, terenów oraz
wojskowego sprzętu technicznego;

egzemplarz planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych;

dokumentację z ćwiczebnych alarmów pożarowych;

inną niezbędną dokumentację wynikającą ze specyfiki jednostki wojskowej.

18.3.

W razie stwierdzenia zagrożenia pożarowego lub innego miejscowego zagrożenia

stwarzającego niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia inspektor ochrony przeciwpożarowej
jest uprawniony wydać polecenie natychmiastowego usunięcia zagrożenia i zameldować o tym
dowódcy.

18.4.

Z przeprowadzonych kontroli przestrzegania przepisów ochrony przeciwpożarowej, inspektor

ochrony przeciwpożarowej sporządza meldunek, który przedstawia dowódcy.

18.5.

Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla dowódców pododdziałów wchodzących

w skład jednostek wojskowych i mających miejsce dyslokacji poza terenem macierzystej
jednostki wojskowej określa dowódca uwzględniając specyfikę tych pododdziałów.

OSOBY FUNKCYJNE NA OKRĘCIE (JEDNOSTCE PŁYWAJĄCEJ)
20.1.Dowódca okrętu (jednostki pływającej) odpowiada w szczególności za:

1) organizację i stan ochrony przeciwpożarowej;
2) wyszkolenie przeciwpożarowe załogi;
3) właściwe dowodzenie akcjami ratowniczo – gaśniczymi;
4) systematyczne prowadzenie kontroli stanu ochrony przeciwpożarowej;
5) realizację poleceń organów WOP.

20.2.Zastępca dowódcy odpowiada w szczególności za:

1) przestrzeganie przez załogę przepisów i instrukcji przeciwpożarowych;
2) właściwy załadunek i wyładunek oraz transport wewnętrzny materiałów pożarowo

niebezpiecznych;

3) wyposażenie okrętu w sprzęt pożarniczy i środki gaśnicze;
4) planowanie i przebieg szkolenia załogi z zakresu ochrony przeciwpożarowej;
5) opracowanie i bieżące aktualizowanie rozkładów walki z pożarami, planów ochrony

przeciwpożarowej i instrukcji;

6) kontrole okrętu, w tym także pomieszczeń mieszkalnych i o szczególnym zagrożeniu

pożarowym;

7) opracowywanie dokumentacji do ćwiczeń i treningów przeciwpożarowych;
8) rozmieszczenie sprzętu pożarniczego zgodnie z planem ochrony przeciwpożarowej;
9) meldowanie dowódcy o wszelkich uchybieniach w funkcjonowaniu ochrony

przeciwpożarowej.

20.3.Dowódca działu elektromechanicznego (kierownik maszyn) odpowiada w szczególności za:

1) stan bezpieczeństwa pożarowego w dziale;
2) utrzymanie w należytym stanie technicznym i stałej gotowości do użycia instalacji

sygnalizacji pożaru, stałych urządzeń gaśniczych, stałych i awaryjnych pomp
pożarowych oraz ich okresowe przeglądy;

3) zgłaszanie potrzeb w zakresie remontu i legalizacji sprzętu pożarniczego;
4) prowadzenie ewidencji sprzętu pożarniczego;
5) stan i działanie systemów ogrzewczych, instalacji elektrycznej i systemów wentylacji;
6) stan bezpieczeństwa pożarowego w czasie prowadzenia prac remontowych oraz

załadunku i rozładunku paliwa.

20.4.Pozostali dowódcy działów odpowiadają za stan bezpieczeństwa pożarowego, szkolenie i stan

sprzętu pożarniczego w dziale.

20.5.Bosman okrętowy odpowiada w szczególności za:

bezpieczeństwo pożarowe pomieszczeń mieszkalnych załogi;

urządzenie miejsca do palenia tytoniu;

utrzymanie w stałej sprawności sprzętu pożarniczego;

kierowanie grupą awaryjną w akcjach ratowniczo – gaśniczych.

20.6.Oficer dyżurny jest zobowiązany między innymi:

znać organizację ochrony przeciwpożarowej okrętu i rozkład walki z pożarami;

znać instrukcję przeciwpożarową dla służby dyżurnej;

ogłosić alarm pożarowy i kierować akcją ratowniczo – gaśniczą do czasu przybycia
dowódcy lub straży pożarnej;

sprawdzać u marynarzy wchodzących w skład służb i wacht, znajomość instrukcji
przeciwpożarowych i obowiązków wynikających z pełnionej funkcji;

sprawdzać stan bezpieczeństwa pożarowego co najmniej dwa razy w czasie służby,
odnotowując to w dzienniku zdarzeń.

20.7.Służba dyżurna i wachtowa, niezależnie od obowiązków określonych w Regulaminie Służby

Okrętowej i instrukcji służby, jest obowiązana:

znać instrukcję przeciwpożarową;

dopilnować przestrzegania przez załogę przepisów i instrukcji przeciwpożarowych
oraz sprawdzać stan sprzętu pożarniczego;

prowadzić podczas remontów ewidencję pracowników stoczni pracujących na okręcie
z uwzględnieniem numeru pracownika, czasu wejścia i zejścia oraz miejsca pracy na
okręcie;

nie zezwalać na prowadzenie prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, bez
zgody budowniczego potwierdzonej w książce prac pożarowo – niebezpiecznych oraz
zgody oficera nadzorującego remont;

przy nasileniu prac niebezpiecznych pod względem pożarowym „na żądanie stoczni”
wystawiać dodatkowe zabezpieczenie przeciwpożarowe;

po zakończeniu prac niebezpiecznych pod względem pożarowym przeprowadzić
dwukrotnie w odstępach półgodzinnych kontrolę pomieszczeń, w których prowadzono
prace oraz pomieszczeń sąsiednich;

każdorazowo po zakończeniu prac i opuszczeniu okrętu przez pracowników stoczni,
wraz z budowniczym i oficerem nadzorującym remont przeprowadzić kontrolę
wszystkich miejsc pracy, żeby sprawdzić bezpieczeństwo okrętu, a wyniki kontroli
odnotować w dzienniku zdarzeń.

20.8.Oficer nadzoru remontów (osoba wyznaczona przez armatora) jest zobowiązany między

innymi do:

ustalenia z dyrekcją stoczni zabezpieczenia przeciwpożarowego podczas pobytu
okrętu w stoczni;

przeprowadzenia z załogą szkolenia z zakresu obowiązujących w stoczni przepisów
przeciwpożarowych i porządkowych;

kontrolowania przestrzegania przepisów i instrukcji przeciwpożarowych przez
pracowników stoczni i załogę;

nadzorowania prac pożarowo – niebezpiecznych;

wstrzymania prac w przypadku stwierdzenia zagrożenia zdrowia i życia ludzi lub
bezpieczeństwa mienia.

20.9.Wszyscy żołnierze (marynarze) mają obowiązek między innymi:

bezwzględnego stosowania się do wydawanych zarządzeń, przepisów i instrukcji
przeciwpożarowych;

natychmiast zgłaszać bezpośredniemu przełożonemu lub służbie dyżurnej wszelkie
informacje o wystąpieniu zagrożenia pożarowego;

w przypadku zauważenia pożaru powiadomić osoby znajdujące się w strefie
zagrożenia oraz służbę dyżurną o jego powstaniu i przystąpić do jego gaszenia
dostępnymi środkami;

znać rozmieszczenie sprzętu pożarniczego i umieć się nim posługiwać oraz znać swoje
obowiązki wynikające z rozkładów walki z pożarami.

ROZDZIAŁ IV

SZKOLENIA PRZECIWPOŻAROWE ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW

WOJSKA

CELE I ZASADY SZKOLENIA ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW WOJSKA
21.1.Celem szkolenia przeciwpożarowego jest zapoznanie całego stanu osobowego jednostki

wojskowej z:

1) zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem, wynikającym

z charakteru jednostki wojskowej;

2) sposobami eliminacji zagrożeń;
3) przepisami dotyczącymi ochrony przeciwpożarowej;
4) zasadami postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego

zagrożenia;

5) obsługą podręcznego sprzętu gaśniczego i urządzeń gaśniczych;
6) warunkami przeprowadzania ewakuacji osób i mienia.

21.2.Za planowanie i organizację szkolenia przeciwpożarowego, w którym zobowiązani są wziąć

udział wszyscy żołnierze i pracownicy wojska, odpowiedzialny jest szef sztabu jednostki
wojskowej, a w jednostkach wojskowych, w których nie występuje stanowisko szefa sztabu
osoba wyznaczona przez dowódcę.

21.3.Szkolenie przeciwpożarowe prowadzi się w formie:

szkolenia wstępnego ogólnego – z nowo przybyłymi żołnierzami i nowo przyjętymi
pracownikami wojska, prowadzonego przez inspektora ochrony przeciwpożarowej;

instruktażu stanowiskowego (szkolenie wstępne na stanowisku pracy) –
dopuszczającego żołnierzy i pracowników wojska do pracy z substancjami
niebezpiecznymi pożarowo oraz w obiektach i strefach zagrożonych wybuchem,
prowadzonego przez bezpośredniego przełożonego tych żołnierzy (pracowników
wojska), posiadającego odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe oraz
przeszkolenie w zakresie metod prowadzenia instruktażu;

szkolenia okresowego – realizowanego corocznie w wymiarze czterech godzin
zgodnie z „Tematyką szkolenia przeciwpożarowego żołnierzy i pracowników
wojska”, stanowiącą załącznik nr 2 do instrukcji, prowadzonego przez inspektora
ochrony przeciwpożarowej lub inną osobę posiadającą wymagane kwalifikacje;

ćwiczebnych alarmów pożarowych;

ćwiczeń sprawdzających.

21.4.Osoba wykonująca czynności na kilku stanowiskach pracy odbywa instruktaż obowiązujący na

każdym stanowisku pracy.

21.5.Instruktaż stanowiskowy kończy się sprawdzeniem wiadomości i umiejętności z zakresu

wykonywania pracy zgodnie z przepisami i zasadami bezpieczeństwa pożarowego.

21.6.Każdorazowe odbycie przeszkolenia potwierdza się dokumentacją:

szkolenie wstępne ogólne oraz na stanowisku pracy potwierdza się w formie
pisemnego oświadczenia przeszkolonego, które należy dołączyć do jego akt
osobowych;

potwierdzeniem odbycia szkolenia okresowego jest wpis w dzienniku szkolenia lub
lista obecności na szkoleniu.

ĆWICZEBNE ALARMY POŻAROWE
22.1.Ćwiczebne alarmy pożarowe ogłasza się w celu sprawdzenia przygotowania do podjęcia

działań przez siły i środki jednostki wojskowej, siły współdziałające oraz sprawdzenie
organizacji i warunków ewakuacji.

22.2.Terminy przeprowadzenia ćwiczebnych alarmów pożarowych umieszcza się w planie

zasadniczych przedsięwzięć jednostki wojskowej.

22.3.Wyróżnia się następujące rodzaje ćwiczebnych alarmów pożarowych:

1) dla całego stanu osobowego jednostki wojskowej, z udziałem lub powiadomieniem

współdziałających sił ratowniczych – co najmniej raz w roku;

2) dla wsp:

a) z udziałem sił i środków jednostki wojskowej ujętych w planie ochrony

przeciwpożarowej i działań ratowniczych – co najmniej dwa razy w roku,

b) co najmniej 3 alarmy dla każdego pogotowia przeciwpożarowego (w tym jeden w

nocy);

3) praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji – przeprowadza się co

najmniej raz na dwa lata w obiektach zawierających strefę pożarową przeznaczoną dla
ponad 50 osób będących jej stałymi użytkownikami (np.: budynek koszarowy,
sztabowy, internat, klub garnizonowy, itp.).

23. Ćwiczebny alarm pożarowy dla całego stanu osobowego jednostki wojskowej przeprowadza się

według „Metodyki przeprowadzania ćwiczebnego alarmu pożarowego” stanowiącej załącznik
nr 3 do instrukcji.

24.Ćwiczebny alarm pożarowy dla wsp przeprowadza osoba upoważniona przez dowódcę

w oparciu o plan – konspekt.

25.1. Przy ogłaszaniu ćwiczebnego alarmu pożarowego dla wsp należy podać: miejsce

pozorowanego pożaru i ćwiczebne założenie.

25.2.Wyniki ćwiczebnego alarmu pożarowego wsp ocenia się według:

czasu dojazdu na miejsce pozorowanego pożaru, licząc od momentu przekazania
sygnału do punktu alarmowania wsp, do przybycia na miejsce pozorowanego pożaru
i zatrzymania się pojazdu;

czasu rozwinięcia jednego prądu gaśniczego na odległość 100 m (odległość mierzy się
od nasady tłocznej, czas od komendy „wykonać”).

25.3.Ocena ogólna ćwiczebnego alarmu pożarowego wsp stanowi średnią arytmetyczną uzyskanych

ocen w przypadku, gdy wszystkie składowe są pozytywne. W przypadku gdy jedna z ocen jest
niedostateczna ocena z alarmu jest niedostateczna. „Skalę ocen czasu dojazdu i rozwinięcia
wsp” zawiera załącznik nr 5 do instrukcji.

25.4.Przybycie na miejsce pozorowanego pożaru innych sił i środków wykazanych w planie

ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych, tj. pododdziału alarmowego, grup
awaryjno – ratunkowych, zabezpieczenia medycznego i technicznego oraz innych ocenia się
następująco:

bardzo dobrze – jeżeli przybyły w czasie ustalonym i z wyposażeniem dla nich
przewidzianym w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych;

niedostatecznie – jeżeli przekroczyły ustalony czas przybycia lub przybyły bez
wyposażenia, o którym mowa w ppkt.1).

26.1.Praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji przeprowadza się zgodnie

z wytycznymi określonymi w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego dla danego obiektu.

26.2.O terminie przeprowadzenia praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji

dowódca, nie później niż tydzień przed jego przeprowadzeniem, powiadamia właściwego
terytorialnie szefa delegatury WOP.

26.3.Praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji przeprowadza się według

„Metodyki przeprowadzania praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji”
stanowiącej załącznik nr 4 do instrukcji.

27.1.Sposób realizacji zaplanowanych przedsięwzięć podczas ćwiczebnych alarmów pożarowych

ocenia się pisemnie, uwzględniając wszystkie elementy decydujące o organizacji i przebiegu
alarmu ćwiczebnego.

27.2.Wyniki ćwiczebnych alarmów pożarowych omawia się z ćwiczącymi.
28. Niezależnie od ćwiczebnych alarmów pożarowych, o których mowa w pkt. 22.3.

w ośrodkach szkolenia poligonowego co najmniej raz na trzy lata należy w uzgodnieniu z
właściwym terytorialnie szefem delegatury WOP zorganizować i przeprowadzić ćwiczenia
sprawdzające z udziałem sił i środków ujętych w planie ochrony przeciwpożarowej obszarów
leśnych.

ROZDZIAŁ V

DOKUMENTACJA Z ZAKRESU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

29.1.Dla potrzeb ochrony przeciwpożarowej jednostki wojskowej, a w szczególności właściwej

organizacji akcji ratowniczej podczas pożarów lub innych miejscowych zagrożeń, opracowuje
się plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych.

29.2.Na okrętach (jednostkach pływających) opracowuje się plan ochrony przeciwpożarowej

okrętu (jednostki pływającej) i rozkład walki z pożarem.

29.3.Plan, o którym mowa w pkt. 29.1. opracowuje się również dla pododdziałów wchodzących w

skład jednostek wojskowych (np. składy materiałowe, obiekty techniczne, itd.), których
miejsce dyslokacji znajduje się poza terenem macierzystej jednostki wojskowej.

29.4.Plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych oraz plan ochrony przeciwpożarowej

okrętu (jednostki pływającej) należy uzgodnić z szefem właściwej terytorialnie delegatury
WOP.

29.5.W jednostkach wojskowych, w zależności od realizowanych przedsięwzięć opracowuje się:

1) plan zabezpieczenia przeciwpożarowego ćwiczenia wojsk w warunkach polowych;
2) plan ochrony przeciwpożarowej zgrupowania;
3) szczegółowe zasady postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego

zagrożenia podczas organizacji imprez masowych.

29.6.Oprócz dokumentów, o których mowa w pkt. 29.1. i 29.5. w jednostkach wojskowych

opracowuje się:

1) instrukcje postępowania na wypadek pożaru;
2) instrukcje przeciwpożarowe.

29.7.Planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych można nie opracowywać

w jednostkach wojskowych, których siedziba znajduje się w jednym obiekcie (np. internat,
kasyno, klub garnizonowy, przedszkole), dla którego istnieje obowiązek opracowania instrukcji
bezpieczeństwa pożarowego.

29.8.W jednostkach wojskowych, o których mowa w pkt. 29.7. instrukcja bezpieczeństwa

pożarowego powinna zawierać postanowienia określone w pkt. 32.3. i pkt. 30.5. ppkt 1, 2 oraz
ppkt 3 lit. f i g.

PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH
30.1.Plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych opracowuje się dla każdej jednostki

wojskowej, a także dla pododdziałów, o których mowa w pkt. 29.3. co najmniej w dwóch
egzemplarzach, z czego jeden przechowuje się w pomieszczeniu służby dyżurnej, drugi u
inspektora ochrony przeciwpożarowej. Przykładowy plan ochrony przeciwpożarowej
i działań ratowniczych zawiera załącznik nr 6 do instrukcji.

30.2.Niezbędne wyciągi z planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych przekazuje się

do wsp zabezpieczającej jednostkę wojskową.

30.3.Dla jednostek wojskowych mieszczących się w jednym kompleksie wojskowym (budynku)

dopuszcza się opracowanie jednego wspólnego planu ochrony przeciwpożarowej
i działań ratowniczych. Z planu sporządza się wyciągi dla wszystkich jednostek wojskowych
stacjonujących w kompleksie wojskowym (budynku).

30.4.Plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych sporządza inspektor ochrony

przeciwpożarowej lub osoba wyznaczona przez dowódcę, przy udziale innych osób
funkcyjnych jednostki wojskowej, a zatwierdza dowódca.

30.5.Plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych jednostki wojskowej składa się

z następujących dokumentów:

zasad postępowania oficera dyżurnego na wypadek powstania pożaru lub innego
miejscowego zagrożenia;

planu sytuacyjnego z legendą;

załączników wynikających z potrzeb i występującego zagrożenia w jednostce
wojskowej, w tym między innymi:

planu ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych,

instrukcji bezpieczeństwa pożarowego,

planu ratowniczego lądowiska,

planu postępowania na wypadek zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, mienia
lub środowiska naturalnego,

sposobu i trybu organizacji zabezpieczenia logistycznego długotrwałych akcji
ratowniczych,

zestawienia sił i środków wsp i innych pododdziałów jednostek wojskowych
z garnizonu przewidzianych do udziału w akcjach ratowniczych oraz mapę rejonu
pomocy wzajemnej dla wsp,

zestawienia sił i środków PSP jako wsparcie w akcjach ratowniczych dla jednostki
wojskowej (garnizonu wojskowego),

wykazu sił i środków jednostek wojskowych do udziału w akcjach ratowniczych na
terenie innej jednostki wojskowej garnizonu,

wykazu osób odpowiedzialnych za ewakuację oraz grup awaryjno – ratunkowych,

wykazu telefonów alarmowych do służb ratowniczych i innych podmiotów,

mapy ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych,

schematu łączności współdziałania i dowodzenia,

wykazu toksycznych środków przemysłowych (TŚP),

kart charakterystyk TŚP występujących w jednostce wojskowej.

ZAŁĄCZNIKI DO PLANU OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I DZIAŁAŃ
RATOWNICZYCH
Plan ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych
31.1.Plan ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych opracowuje się dla poligonów i placów

ćwiczeń.

31.2.Plan ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych opracowuje się wspólnie z jednostkami

organizacyjnymi Lasów Państwowych, wojewódzkimi komendami PSP i właściwymi
terytorialnie delegaturami WOP. Plany powinny obejmować w szczególności następujące
elementy:

1) informacje ogólne o terenie zawierające między innymi:

a) miejsce stacjonowania dowództwa jednostki wojskowej,
b) położenie administracyjne jednostki wojskowej (województwo, powiat, gmina),
c) podporządkowanie pod Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych (RDLP)

i nadleśnictwo,

d) charakterystykę pożarową lasów;

2) zasady organizacji ochrony przeciwpożarowej na poligonie;
3) plan alarmowania sił i środków:

a) własnych,
b) nadleśnictwa,
c) jednostek wojskowych współdziałających,
d) komendy powiatowej (miejskiej) PSP,
e) krajowego systemu ratowniczo – gaśniczego;

4) zasady dysponowania sprzętem będącym w dyspozycji jednostki wojskowej;
5) wykaz baz sprzętu z wyszczególnieniem wyposażenia;
6) wykaz punktów czerpania wody;
7) wykaz pobliskich lotnisk i lądowisk;
8) wykaz punktów czerpania wody dla śmigłowców;
9) wykaz punktów uzyskiwania informacji meteorologicznych;

10) dane dotyczące dróg pożarowych i pasów przeciwpożarowych;
11) zasady organizacji współpracy z organami lasów państwowych, organami administracji

publicznej, organami samorządowymi;

12) kategorie zagrożenia pożarowego lasu;
13) szczegółową instrukcję na wypadek powstania pożaru;
14) organizację sztabu kierowania akcją;
15) harmonogram (procedury) postępowania podczas akcji ratowniczej;
16) załączniki:

a) schemat organizacji sztabu akcji ratowniczej,
b) wykaz kryptonimów radiowych i numerów telefonów,
c) uzgodnienia z współdziałającymi jednostkami wojskowymi,
d) arkusz uzgodnień planu,
e) mapę w skali 1 : 50 000 zawierającą m.in. sieć pasów przeciwpożarowych, drogi

pożarowe (drogi poligonowe okresowo nieprzejezdne), punkty czerpania wody,
rejony prawdopodobnego wystąpienia niewybuchów, niewypałów, przedmiotów
niebezpiecznych, trasy lotów i wysokości przelotów powietrznych środków
obserwacji pożarowej.

31.3.Plan ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych opracowuje inspektor ochrony

przeciwpożarowej lub osoba wskazana przez dowódcę przy współudziale osób funkcyjnych

jednostki wojskowej. Plan zatwierdza dowódca po uprzednim uzgodnieniu z właściwymi
terenowo organami Lasów Państwowych, właściwym terytorialnie szefem delegatury WOP
i komendantem wojewódzkim PSP.

31.4.Plan ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych wykonuje się w tylu egzemplarzach by

otrzymali go: komenda poligonu lub placu ćwiczeń (2 egz.), każde nadleśnictwo w rejonie
poligonu, właściwa komenda wojewódzka PSP, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych
właściwa dla obszarów leśnych i właściwa terytorialnie delegatura WOP.

Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego
32.1.Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego opracowuje się dla obiektów bądź ich części,

stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności
publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich.

32.2.Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego nie opracowuje się dla obiektów lub ich części jeżeli

nie występuje w nich strefa zagrożenia wybuchem, a ponadto:

1) kubatura brutto budynku lub jego części stanowiącej odrębną strefę pożarową nie

przekracza 1000 m

;

2) kubatura brutto budynku inwentarskiego nie przekracza 1500 m

;

3) powierzchnia strefy pożarowej obiektu innego niż budynek nie przekracza 1000 m

32.3.Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna zawierać:

warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia obiektu, sposobu
użytkowania i jego warunków technicznych;

sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom konserwacyjnym
stosowanych w obiekcie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic;

sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia;

sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie
prace są przewidywane;

sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi;

sposoby zaznajamiania użytkowników obiektu z treścią przedmiotowej instrukcji oraz
z przepisami przeciwpożarowymi.

32.4.Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być poddawana okresowej aktualizacji, co

najmniej raz na dwa lata, a także po takich zmianach sposobu użytkowania obiektu lub procesu
technologicznego, które wpływają na zmianę warunków ochrony przeciwpożarowej.

32.5.Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego powinna być przechowywana w pomieszczeniu służby

dyżurnej obiektu, dla którego jest ona opracowana.

Plan ratowniczy lądowiska
33.1.Dla lądowisk opracowuje się plan ratowniczy lądowiska [33], który powinien zawierać między

innymi:

1) przeznaczenie lądowiska;
2) określenie typów statków powietrznych mogących korzystać z danego lądowiska;
3) schemat elementów przestrzeni powietrznej znajdujących się na obszarze wokół

lądowiska o promieniu nie mniejszym niż 10 km od punktu odniesienia lądowiska,
naniesionych na mapie lądowiska sporządzony w skali 1 : 50 000 lub mniejszej;

4) opis systemu zabezpieczenia ratowniczo – gaśniczego, medycznego i porządkowo –

ochronnego;

5) wykaz służb i wyposażenia ratowniczo – gaśniczego, medycznego oraz porządkowo –

ochronnego przewidzianego do akcji ratowniczej;

6) procedury alarmowania służb i wyposażenia ratowniczo – gaśniczego, medycznego oraz

porządkowo – ochronnego przewidzianego do akcji ratowniczej.

33.2.Plan ratowniczy lądowiska opracowuje inspektor ochrony przeciwpożarowej (lub osoba

wyznaczona przez dowódcę) jednostki wojskowej, na terenie której zlokalizowane jest
lądowisko a zatwierdza dowódca jednostki.

33.3.Plan ratowniczy lądowiska powinien być aktualizowany nie rzadziej niż raz w roku oraz

każdorazowo w przypadku zmiany danych, o których mowa w pkt. 33.1.

33.4.Każde lądowisko powinno posiadać przynajmniej jedną drogę dojazdową łączącą je

z siecią dróg publicznych, gwarantującą przez okres użytkowania lądowiska przejezdność dla
pojazdów ratownictwa medycznego i pojazdów ze sprzętem przeciwpożarowym zgodnie
z przepisami o ochronie przeciwpożarowej.

33.5.Plan ratowniczy lądowiska uzgadnia się z właściwym terytorialnie szefem delegatury WOP, a

w przypadku wykorzystania sił i środków PSP i Ochotniczych Straży Pożarnych (OSP), plan
uzgadnia się również z komendantem wojewódzkim PSP.

Plan postępowania na wypadek zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, mienia lub
środowiska naturalnego
34.1.W jednostkach wojskowych, w których prowadzona jest działalność w zakresie wytwarzania

materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym
opracowuje się plan postępowania na wypadek zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, mienia
oraz środowiska naturalnego i aktualizuje się go stosownie do zmieniających się okoliczności.

34.2.Plan postępowania powinien uwzględniać charakter i stopień potencjalnych zagrożeń

wynikających z prowadzonej w jednostce wojskowej działalności i zawierać w szczególności:

1) informacje dotyczące lokalizacji i działalności;
2) określenie możliwości wystąpienia awarii i ich przewidywane skutki;
3) opis środków zapewniających gotowość na wypadek wystąpienia awarii i ograniczania

jej skutków;

4) określenie sposobów prowadzenia działań ratowniczych i zasady postępowania

poawaryjnego;

5) określenie zasad ewakuacji pracowników.

34.3.Do planu postępowania dowódca powinien dołączyć:

1) instrukcję bezpieczeństwa i higieny pracy dla poszczególnych instalacji produkcyjnych;
2) instrukcje postępowania na wypadek wystąpienia każdego zdarzenia wynikającego

z istniejących zagrożeń;

3) instrukcję działania zakładowych i innych służb ratowniczych;
4) karty oceny materiałów wybuchowych oraz półproduktów wybuchowych

i surowców pod względem bezpieczeństwa;

5) karty charakterystyki niebezpiecznych substancji chemicznych;
6) karty klasyfikacyjne obiektów, w których są przechowywane materiały wybuchowe;
7) wykaz adresów, numerów telefonów i faksów jednostek ratowniczych i straży pożarnej

oraz specjalistycznych placówek służby zdrowia istotnych z punktu widzenia
prognozowanych zagrożeń dla życia i zdrowia ludzi;

8) wykaz telefonów alarmowych;
9) instrukcję postępowania w przypadku działań sabotażowych lub terrorystycznych.

34.4.Integralną część planu postępowania powinna stanowić dokumentacja graficzna obejmująca:

1) plan sytuacyjny terenu, na którym prowadzona jest działalność;
2) plany sytuacyjne poszczególnych obiektów;

3) plan sytuacyjny kierunków ewakuacji z obiektów oraz miejsc ewakuacji.

34.5.Plan postępowania powinien zawierać opis:

1) istniejących systemów zapobiegania skażeniom atmosfery, wody i gleby, jeżeli takie

zagrożenie zachodzi;

2) sposobu ograniczenia zasięgu oddziaływania wybuchów lub pożarów na otoczenie;
3) systemu ostrzegania o zaistniałej awarii oraz zasad i warunków przeprowadzenia

ewakuacji;

4) struktury organizacyjnej i stanu osobowego zakładowych służb ratowniczych oraz

zakładowej straży pożarnej.

34.6.Plan postępowania na wypadek zagrożenia życia lub zdrowia ludzkiego, mienia oraz

środowiska naturalnego, sporządza się w uzgodnieniu z szefem właściwej terytorialnie
delegatury WOP oraz z komendantem powiatowym (miejskim) PSP.

PLAN ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOŻAROWEGO ĆWICZENIA WOJSK
W WARUNKACH POLIGONOWYCH
35.1.Plan zabezpieczenia przeciwpożarowego ćwiczenia opracowuje się w przypadku gdy siły

i środki określone w planie ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych poligonu są
niewystarczające do zabezpieczenia ćwiczenia wojsk.

35.2.Plan zabezpieczenia przeciwpożarowego ćwiczenia obejmuje elementy, wymienione w pkt.

31.2., a ponadto winien uwzględniać:

1) miejsce prowadzenia ćwiczenia oraz trasy przemarszów wojsk;
2) ilość ćwiczących wojsk i ich zgrupowanie w obozowiskach;
3) zakres (charakter) prowadzonych działań oraz scenariusz terenowo – czasowy

(bombardowanie, strzelanie artyleryjskie, rodzaje stosowanych pocisków, środków
minerskich, środków pozoracji itp.);

4) możliwości taktyczne i sprzętowe wojskowych straży pożarnych oraz sił i środków

przewidzianych do zabezpieczenia ćwiczenia;

5) zabezpieczenie przeciwpożarowe obozowisk;
6) możliwości (zasady) zapewnienia bezpiecznych działań jednostkom krajowego systemu

ratowniczo-gaśniczego, nadleśnictw, samolotów i śmigłowców gaśniczych w polu
roboczym i poza nim.

35.3.Plan zabezpieczenia przeciwpożarowego ćwiczenia opracowuje zespół autorski, w skład

którego wchodzą przedstawiciele WOP.

35.4.Plan zabezpieczenia przeciwpożarowego ćwiczenia zatwierdza kierownik ćwiczenia.

PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ ZGRUPOWANIA
36.1.Dla zgrupowania polowego opracowuje się plan ochrony przeciwpożarowej zgrupowania,

który powinien zawierać:

zasady postępowania oficera dyżurnego zgrupowania na wypadek powstania pożaru
lub innego miejscowego zagrożenia;

zestawienie własnych sił i środków oraz osób odpowiedzialnych za ewakuację;

plan sytuacyjny rejonu zgrupowania zawierający między innymi:

a) drogi pożarowe,
b) usytuowanie namiotów i innych elementów obozowiska,
c) rejony ewakuacji z drogami dojść,
d) rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego,

e) punkty czerpania wody do celów gaśniczych;

załączniki według potrzeb.

36.2.Plan ochrony przeciwpożarowej zgrupowania opracowuje osoba wyznaczona przez dowódcę

zgrupowania.

36.3.Plan ochrony przeciwpożarowej zgrupowania uzgadnia się z inspektorem ochrony

przeciwpożarowej jednostki wojskowej, na terenie której organizowane jest zgrupowanie
a zatwierdza dowódca zgrupowania.

36.4.Plan ochrony przeciwpożarowej zgrupowania włącza się do dokumentacji oficera dyżurnego

zgrupowania.

SZCZEGÓŁOWE ZASADY POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU POWSTANIA POŻARU
LUB INNEGO MIEJSCOWEGO ZAGROŻENIA PODCZAS ORGANIZACJI IMPREZ
MASOWYCH
37. Bezpieczeństwo imprez masowych polega na spełnieniu przez organizatora imprezy wymogów

w zakresie bezpieczeństwa osób obecnych na imprezie w czasie jej trwania, w tym również
bezpieczeństwa pożarowego [6].

38. Organizator imprezy masowej musi zapewnić:

1) spełnienie wymogów określonych w przepisach dotyczących ochrony

przeciwpożarowej;

2) drogi ewakuacyjne oraz drogi umożliwiające dojazd pojazdom służb ratowniczych;
3) łączność pomiędzy podmiotami biorącymi udział w zabezpieczeniu imprezy;
4) sprzęt ratowniczy i gaśniczy oraz środki gaśnicze niezbędne przy zabezpieczeniu działań

ratowniczo – gaśniczych.

39.1.Organizator imprezy masowej, w zakresie zabezpieczenia przeciwpożarowego, jest

zobowiązany uzyskać opinię właściwego terytorialnie szefa delegatury WOP, którą dołącza się
do wniosku o zezwolenie na przeprowadzenie imprezy masowej.

39.2.W opinii, o której mowa w pkt. 39.1. szef delegatury WOP określa niezbędną wielkość sił i

środków potrzebnych do zabezpieczenia imprezy oraz zastrzeżenia co do stanu technicznego
obiektu, w którym planuje się przeprowadzenie imprezy.

40.1.Organizator imprez masowych jest zobowiązany opracować szczegółowe zasady postępowania

w przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia oraz nanieść na plan
graficzny elementy, o których mowa w pkt. 40.3.

40.2.Szczegółowe zasady, o których mowa w pkt. 40.1. powinny zawierać:

1) wykaz telefonów alarmowych;
2) wymagane uzgodnienia;
3) charakterystykę pożarową obiektu (terenu) obejmującą:

a) lokalizację obiektu (terenu),
b) charakterystykę budowlaną,
c) drogi pożarowe;

4) charakterystykę urządzeń i instalacji technicznych (instalacja elektryczna, odgromowa,

wentylacyjna, urządzenia wodociągowe;

5) charakterystykę dróg ewakuacyjnych;
6) zasady rozmieszczenia sprzętu pożarniczego;
7) charakterystykę mogących wystąpić zagrożeń;
8) wykaz osób funkcyjnych oraz ich zadania;
9) ogólne zasady ewakuacji;

10) zasady postępowania osób funkcyjnych na wypadek zaistnienia zagrożenia;
11) sposób alarmowania stanowiska dowodzenia, publiczności, służb ratowniczych

o zagrożeniu.

40.3.Plan graficzny z opisem powinien zawierać:

1) oznaczenie dróg dojść i rozchodzenia się publiczności, dróg ewakuacyjnych i dróg

dojazdowych dla pojazdów służb ratowniczych;

2) oznaczenie punktów czerpania wody do celów pożarniczych i do picia, punktów pomocy

medycznej, oraz punktów informacyjnych;

3) oznaczenia lokalizacji hydrantów przeciwpożarowych, zaworów, sprzętu pożarniczego,

przyłączy wody, gazu i energii elektrycznej oraz innych elementów mających wpływ na
bezpieczeństwo użytkowników obiektu lub terenu;

4) informacje o rozmieszczeniu służb porządkowych, osób na imprezie masowej oraz

punktów wystawowych, gastronomicznych itp.

40.4.Zasady o których mowa w pkt. 40.1. i plan graficzny, podlegają uzgodnieniu z właściwym

terytorialnie szefem delegatury WOP.

INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU
41.1.Instrukcję postępowania na wypadek pożaru opracowuje się dla służb dyżurnych, budynków,

placów składowych i wiat oraz umieszcza się je w miejscach widocznych.

41.2.Instrukcja postępowania na wypadek pożaru powinna zawierać:

1) zasady alarmowania osób przebywających w strefie zagrożenia;
2) sposoby postępowania w przypadku pożaru;
3) wykaz telefonów alarmowych;
4) podpis dowódcy.

41.3.W obiektach, dla których opracowano instrukcję bezpieczeństwa pożarowego, instrukcja

postępowania na wypadek pożaru powinna stanowić wyciąg z tej instrukcji.

41.4.Instrukcję postępowania na wypadek pożaru należy oznakować pasem koloru czerwonego

szerokości 2 cm po przekątnej z lewa na prawo (z dołu do góry).

41.5.Przykładową instrukcję postępowania na wypadek pożaru zawiera załącznik nr 7 do instrukcji.

INSTRUKCJA PRZECIWPOŻAROWA
42.1.Instrukcję przeciwpożarową opracowuje się dla:

1) pomieszczeń produkcyjnych, magazynowych i warsztatowych oraz placów składowych i

wiat;

2) innych obiektów (pomieszczeń) w zależności od potrzeb (np.: hangary, garaże,

laboratoria, itp.).

42.2.W instrukcji przeciwpożarowej powinny się znaleźć: pouczenie o obowiązku i zasadach

zachowania bezpieczeństwa pożarowego, postępowania na wypadek powstania pożaru lub
innego miejscowego zagrożenia, sposób zaalarmowania służby dyżurnej i wsp jednostki
wojskowej. Treść instrukcji powinna być znana osobom pracującym (znajdującym się) w
danym pomieszczeniu, a jej znajomość kontrolowana.

42.3.Instrukcję przeciwpożarową należy oznakować pasem koloru czerwonego szerokości 2 cm po

przekątnej z lewa na prawo (z dołu do góry).

42.4.Instrukcja przeciwpożarowa powinna:

1) mieć charakter bezwzględnego polecenia przełożonego;

2) zawierać wszystkie najważniejsze i charakterystyczne szczegóły dotyczące

bezpieczeństwa pożarowego, związane ze specyfiką danego pomieszczenia;

3) zawierać podpis kierownika wewnętrznej komórki organizacyjnej;
4) być umieszczona w miejscu widocznym.

42.5.Przykładową instrukcję przeciwpożarową dla garażu zawiera załącznik nr 8 do instrukcji.

PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ OKRĘTU (JEDNOSTKI PŁYWAJĄCEJ)
43.1.Plan ochrony przeciwpożarowej okrętu (jednostki pływającej) składa się z części graficznej i

części opisowej.

43.2.Część graficzna planu ochrony przeciwpożarowej okrętu (jednostki pływającej) powinna być

wykonana w miarę możliwości na jednym arkuszu i w skali zapewniającej możliwość
czytelnego naniesienia elementów konstrukcyjnych ochrony przeciwpożarowej, symboli
urządzeń ochrony przeciwpożarowej, ewakuacji i wyposażenia pożarniczego.

43.3.Rysunki części graficznej powinny zawierać przekrój wzdłużny okrętu w płaszczyźnie

symetrii, widoki z góry wszystkich pokładów i widok na zbiorniki denne paliwa. Na przekroju
wzdłużnym statku i na każdym pokładzie powinny być oznaczone:

punkty dowodzenia;

rodzaje i rozmieszczenie przegród przeciwpożarowych;

schody, zejściówki, szyby, luki, drzwi i drogi ewakuacji;

urządzenia zdalnego włączania urządzeń związanych z ochroną przeciwpożarową;

pomieszczenia chronione stałymi instalacjami gaśniczymi oraz systemami sygnalizacji
pożaru;

centrale sygnalizacji pożaru i repetytorów centrali;

pompy pożarowe;

pomieszczenia, korytarze, ładownie, pompownie, maszynownie;

silniki główne, kotły, spalarki, zespoły prądotwórcze, zbiorniki gazów, główne tablice
energetyczne;

10) miejsca do wypalania otworów ewakuacyjnych;

43.4.Do oznakowania części graficznej planu ochrony przeciwpożarowej należy używać symboli

graficznych określonych przez Międzynarodową Organizację Morską.

43.5.Wszystkie symbole i oznaczenia stosowane w części graficznej muszą być opisane w formie

legendy z prawej strony części graficznej. Okręty będące w składach stałych zespołów
międzynarodowych muszą mieć wykonane opisy części graficznej planu ochrony
przeciwpożarowej w języku polskim i angielskim.

43.6.Część graficzną wykonuje się w 5 egzemplarzach:

egzemplarz nr 1 wywiesza się w miejscu dostępnym dla każdego członka załogi;

egzemplarz nr 2 i 3 umieszcza się w opisanym pojemniku koloru czerwonego,
odpornym na wpływ warunków atmosferycznych, trwale przymocowanym do
nadbudówki, w okolicy miejsca opuszczania trapu zejściowego (na prawej i lewej
burcie);

egzemplarz nr 4 wraz z częścią opisową przechowuje dowódca okrętu;

egzemplarz nr 5 wraz z częścią opisową przekazuje się do Dowództwa Marynarki
Wojennej.

43.7.Część opisowa planu ochrony przeciwpożarowej okrętu (jednostki pływającej) składa się

z następujących rozdziałów:

1) informacje ogólne (rodzaj i przeznaczenie okrętu, główne parametry, liczba łodzi

ratunkowych i ratowniczych z napędem, etatowa liczba załogi);

2) stałe instalacje gaśnicze i systemy sygnalizacji pożaru (dokładny opis każdej instalacji i

systemu wraz z instrukcją obsługi i eksploatacji);

3) sprzęt pożarniczy (rozmieszczenie – lokalizacja, ilość, instrukcje obsługi i eksploatacji).

43.8.Załącznikami do części opisowej planu ochrony przeciwpożarowej okrętu (jednostki

pływającej) są:

1) wykaz zbiorników – w formie tabelarycznej (nr zbiornika, przeznaczenie, położenie,

pojemność);

2) wykaz pomieszczeń chronionych stałą instalacją gaśniczą – w formie tabelarycznej;
3) wykaz urządzeń odcinających wentylację – w formie tabelarycznej;
4) wykaz pomieszczeń chronionych systemem sygnalizacji pożaru.

43.9.Plan ochrony przeciwpożarowej okrętu (jednostki pływającej) opracowuje zastępca dowódcy

okrętu (jednostki pływającej) lub osoba wyznaczona przez dowódcę okrętu (jednostki
pływającej) przy współudziale inspektora ochrony przeciwpożarowej jednostki wojskowej,
a zatwierdza dowódca.

ROZKŁAD WALKI Z POŻAREM
44.1.Na okręcie (jednostce pływającej) zasadniczym dokumentem określającym organizację akcji

ratowniczej jest rozkład walki z pożarem.

44.2.Opracowuje się następujące warianty rozkładów walki z pożarami:

1) rozkład walki z pożarem podczas pływania;
2) rozkład walki z pożarem na czas postoju w porcie;
3) rozkład walki z pożarem w trakcie remontu w stoczni;
4) rozkład walki z pożarem podczas pobierania i zdawania paliwa;
5) rozkład walki z pożarem podczas ładowania i rozładunku amunicji, rakiet, min, bomb,

materiałów wybuchowych;

6) rozkład udzielania pomocy w walce z pożarem na innym okręcie (jednostce pływającej).

44.3.W każdym rozkładzie wyznacza się załogę na stanowiska bojowe z zakresem czynności

w czasie pożaru, do kierowania, obsługi sprzętu i stałych instalacji gaśniczych oraz innych
technicznych środków walki z pożarem.

44.4.Rozkład walki z pożarami powinien zapewniać:

1) sprawne dowodzenie i kierowanie załogą okrętu (jednostki pływającej);
2) prowadzenie skoordynowanych działań grup awaryjnych (ratowniczych);
3) skuteczne wykorzystanie środków i sprzętu pożarniczego oraz stałych instalacji

gaśniczych.

44.5.Rozkład walki z pożarami określa czynności w zakresie:

1) dowodzenia okrętem i działalnością załogi w akcjach ratowniczo – gaśniczych;
2) obsługi mechanizmów głównych i pomocniczych;
3) obsługi i wykorzystania pomp pożarniczych, stałych instalacji gaśniczych oraz

podręcznego sprzętu gaśniczego;

4) zamknięcia wentylacji, włazów, bulai, drzwi i innych otworów;
5) zatapiania komór amunicyjnych;
6) usuwania materiałów łatwo palnych z zagrożonych rejonów.

44.6.Każdy rozkład walki z pożarem powinien zawierać:

1) sposób alarmowania i ogłaszania alarmu pożarowego;
2) miejsce zbiórek grup awaryjnych (ratowniczych);
3) podział funkcji i czynności według numerów bojowych;
4) przydział do sprzętu pożarniczego poszczególnych funkcyjnych grup awaryjnych

(ratowniczych).

44.7.Rozkłady walki z pożarem opracowuje się tak, aby walka z pożarem przebiegała sprawnie

podczas nieobecności części załogi.

ROZDZIAŁ VI

ZASADY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU LUB INNEGO

MIEJSCOWEGO ZAGROŻENIA

45.1.Osoba, która zauważyła pożar lub inne miejscowe zagrożenie obowiązana jest niezwłocznie

zawiadomić wszystkie osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz oficera dyżurnego lub
wsp podając:

1) miejsce pożaru lub innego miejscowego zagrożenia;
2) co jest objęte pożarem lub innym miejscowym zagrożeniem;
3) czy jest zagrożone życie ludzkie;
4) imię, nazwisko i numer telefonu, z którego przekazano informację.

45.2.Szczegółowe zasady postępowania osób na wypadek pożaru określa się w instrukcji

postępowania na wypadek pożaru (pkt. 41.1. – 41.5.).

46.1.Oficer dyżurny po otrzymaniu informacji o pożarze lub innym miejscowym zagrożeniu, w celu

niezwłocznego podjęcia działań przez określone siły i środki dla zapewnienia ochrony ludzi i
mienia przed zaistniałym pożarem lub innym miejscowym zagrożeniem lub aktywnego
przeciwdziałania zagrożeniu, zarządza odpowiedni alarm i powiadamia o tym fakcie dowódcę.

46.2.Szczegółowe zasady postępowania oficera dyżurnego na wypadek pożaru określa się w planie

ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych.

46.3.Siły i środki, o których mowa w pkt. 46.1. określa się w planie ochrony przeciwpożarowej i

działań ratowniczych.

47. O zaistniałym pożarze lub innym miejscowym zagrożeniu w jednostce wojskowej oficer

dyżurny zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić telefonicznie właściwą terytorialnie
delegaturę WOP podając:

1) godzinę i miejsce powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia;
2) co jest objęte pożarem lub innym miejscowym zagrożeniem;
3) jakie siły i środki zadysponowano do akcji ratowniczej.

48.1.Pisemny meldunek o zdarzeniu według wzoru stanowiącego załącznik nr 9 do instrukcji,

dowódca ma obowiązek przesłać w terminie do 48 godzin od zakończenia akcji ratowniczej.

48.2.Meldunek o zdarzeniu przesyła się do:

1) właściwej terytorialnie delegatury WOP;
2) organów prokuratury wojskowej lub Żandarmerii Wojskowej właściwych dla miejsca

stacjonowania jednostki wojskowej;

3) bezpośredniego przełożonego;
4) zarządcy nieruchomości.

49.Szczegółowy opis pożaru lub innego miejscowego zagrożenia w formie informacji ze zdarzenia,
sporządza przedstawiciel właściwej terytorialnie delegatury WOP przy udziale przedstawiciela
jednostki wojskowej, w której miało miejsce zdarzenie oraz przedstawiciela zarządcy
nieruchomości.
50.O wynikach zakończonego postępowania wyjaśniającego lub dochodzenia w sprawie pożaru lub
innego miejscowego zagrożenia dowódca powiadamia pisemnym meldunkiem uzupełniającym
szefa właściwej terytorialnie delegatury WOP.
51.W celu zapewnienia możliwości niezwłocznego alarmowania i powiadamiania o pożarach
oficerów WOP, komendantów wsp i ich zastępców oraz inspektorów ochrony przeciwpożarowej
wyposaża się w telefony bezprzewodowe (komórkowe).

ROZDZIAŁ VII

WOJSKOWE STRAŻE POŻARNE

POSTANOWIENIA OGÓLNE
52.Wojskowe straże pożarne są tworzone w jednostkach wojskowych jako specjalistyczne
pododdziały, umundurowane i wyposażone w specjalistyczny sprzęt, przeznaczone do walki
z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami.
53.W celu właściwej realizacji zadań przez wsp dowódca, w porozumieniu w właściwym
terytorialnie szefem delegatury WOP opracowuje regulamin jej funkcjonowania, który powinien
obejmować m.in.:

1) zadania wsp;
2) czas i zasady pełnienia służby pogotowia przeciwpożarowego;
3) wykaz dokumentacji w punkcie alarmowania wsp (PA);
4) inne wg potrzeb.

54.Do podstawowych zadań wsp należy:

1) organizowanie i prowadzenie akcji ratowniczych w czasie pożarów, likwidacji

miejscowych zagrożeń w rejonach własnych i pomocy wzajemnej;

2) udział w akcjach ratowniczych organizowanych i prowadzonych przez jednostki

organizacyjne PSP w rejonach pomocy wzajemnej;

3) zabezpieczanie procesów technologicznych (np.: zabezpieczanie operacji lotniczych,

strzelań i ćwiczeń na poligonach, przyjmowanie i wydawanie środków bojowych oraz
mps) prowadzonych w jednostce wojskowej;

4) utrzymanie gotowości operacyjnej do prowadzenia działań ratowniczych;
5) współdziałanie z innymi podmiotami i służbami ratowniczymi w zakresie prowadzenia

działań ratowniczych;

6) prowadzenie działań ratowniczych zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie

procedurami.

55.1.W wsp służbę mogą pełnić żołnierze, strażacy PSP i pracownicy wojska.
55.2.Żołnierze i pracownicy pełniący służbę (pracujący) w wsp podlegają szczególnym

obowiązkom wynikającym z charakteru pracy oraz muszą posiadać odpowiednie wykształcenie, stan
zdrowia i kwalifikacje zawodowe.

55.3.Strażacy wsp biorący udział w działaniu ratowniczym korzystają z ochrony przewidzianej dla

funkcjonariuszy publicznych określonych w ustawie Kodeks karny.

55.4.Na komendanta wsp wyznacza się żołnierza zawodowego posiadającego odpowiednie

przygotowanie zawodowe, a w przypadku straży pożarnych, w której służbę pełnią tylko strażacy
PSP i są zatrudnieni pracownicy wojska na dowódcę wsp mianuje się strażaka PSP.

56.

W celu sprawdzenia stopnia wyszkolenia stanu osobowego pogotowia przeciwpożarowego
komendant wsp ma prawo do zarządzania sprawdzianów o każdej porze doby, które
odnotowuje w dzienniku lekcyjnym.

57.1.Każdego roku w celu sprawdzenia przygotowania wsp do prowadzenia działań ratowniczych

organizuje się zawody pożarnicze.

57.2.Zawody pożarnicze przeprowadza się zgodnie z „Regulaminem zawodów pożarniczych”.

58.

Osoba posiadająca upoważnienie do przeprowadzania czynności kontrolno – rozpoznawczych z
zakresu ochrony przeciwpożarowej [16] ma prawo przeprowadzić sprawdzian gotowości
operacyjnej wsp, w skład której wchodzi:

1) czas dojazdu na miejsce pozorowanego pożaru, licząc od momentu przekazania sygnału

do punktu alarmowania wsp, do przybycia na miejsce pozorowanego pożaru i
zatrzymania się pojazdu;

2) gotowość ratowników, mająca na celu sprawdzenie liczby ratowników oraz ich

przygotowanie do prowadzenia działań ratowniczych wraz z ich wyposażeniem
w indywidualne środki ochrony osobistej;

3) wykonanie ćwiczeń zawartych w normach szkoleniowych;
4) gotowość samochodów pożarniczych, sprzętu silnikowego i sprzętu ratowniczego

mającej na celu sprawdzenie rzetelności obsługi codziennej, stanu oznakowania
operacyjnego oraz przewożonego wyposażenia, a także wymaganych przepisami
dokumentów;

5) gotowość działania urządzeń i systemów łączności mająca na celu sprawdzenie

sprawności, atestów, dopuszczeń i stanu wyposażenia podmiotu poddanego kontroli
oraz umiejętności jego obsługi i funkcjonowania w czasie działań ratowniczych;

6) prawidłowość prowadzenia dokumentacji szkoleniowej;
7) sprawdzenie uprawnień kwalifikacji ratowniczych i uprawnień do obsługi sprzętu

ratowniczego, a także aktualizacji badań lekarskich oraz szkoleń z zakresu
bezpieczeństwa i higieny pracy;

8) sprawdzenie umiejętności korzystania z dokumentacji z zakresu ochrony

przeciwpożarowej.

MIEJSCE PEŁNIENIA SŁUŻBY WOJSKOWYCH STRAŻY POŻARNYCH
59.1.Pogotowie przeciwpożarowe wsp pełni służbę w strażnicy, zlokalizowanej w miejscu

umożliwiającym najszybszy i dogodny dojazd do wszystkich obiektów jednostki wojskowej,
a w jednostkach lotniczych umożliwiającym osiągnięcie wymaganego czasu reakcji.

59.2.W strażnicy powinny znajdować się następujące pomieszczenia i urządzenia: punkt

alarmowania, ogrzewany garaż wyposażony w hydrant wewnętrzny z liczbą stanowisk zależną
od liczby samochodów pożarniczych określonych etatem, sypialnia, sala wykładowa, szatnia,
pomieszczenie do czyszczenia odzieży i obuwia, pokój komendanta, jadalnia z urządzeniami
umożliwiającymi przygotowanie ciepłych posiłków, sanitariaty, natryski, magazyn
mundurowy, magazyn sprzętu pożarniczego i środków gaśniczych, pomieszczenie naprawy i
konserwacji sprzętu pożarniczego.

59.3.W pobliżu strażnicy wyznacza się i urządza plac do ćwiczeń i zajęć praktycznych określonych

programem szkolenia, który wyposaża się między innymi w ścianę ćwiczeń lub wspinalnię (z
możliwością suszenia węży).

59.4.W pomieszczeniach sypialni, jadalni, punktu alarmowania, sal wykładowych, w ciągach

komunikacyjnych, w garażach powinno być oświetlenie awaryjne zasilane z zapasowego
źródła zasilania uruchamianego automatycznie na wypadek zaniku napięcia w sieci
elektrycznej [29].

59.5.W budynku oraz na zewnątrz budynku strażnicy od strony wyjazdów i placu ćwiczeń powinna

być zainstalowana automatyczna sygnalizacja alarmowa (optyczno – dźwiękowa) zasilana z
sieci elektrycznej, a w przypadku przerwy w dopływie prądu – z zapasowego źródła zasilania
[29].

59.6.W pomieszczeniach strażnicy nie wolno kwaterować osób nie wchodzących w skład wsp

i przechowywać sprzętu nienależącego do jej wyposażenia.

ZASADY PEŁNIENIA SŁUŻBY POGOTOWIA PRZECIWPOŻAROWEGO
60.1.W celu utrzymania gotowości wsp do natychmiastowego zwalczania pożaru lub innego

miejscowego zagrożenia z jej składu komendant rozkazem dziennym wyznacza pogotowie
przeciwpożarowe, w skład którego wchodzą: dowódca pogotowia, kierowca (-cy),
ratownik (-cy) oraz dyżurny straży.

60.2.W strażach, w których z uwagi na ich liczebność nie można wyznaczyć dyżurnego straży

dopuszcza się by tę funkcję pełnili ratownicy pogotowia przeciwpożarowego. W takim
przypadku komendant w rozkazie dziennym określa godziny wykonywania tej funkcji przez
poszczególnych ratowników.

60.3.Dowódca na wniosek komendanta wsp może zwiększyć skład pogotowia przeciwpożarowego,

jeżeli wynika to z aktualnego lub przewidywanego zagrożenia pożarowego.

60.4.Pogotowie przeciwpożarowe podlega dowódcy pogotowia przeciwpożarowego, który wchodzi

w skład służby wewnętrznej jednostki wojskowej.

60.5.Na dowódcę pogotowia przeciwpożarowego wyznacza się dowódcę zastępu.
60.6.Skład osobowy pogotowia przeciwpożarowego nie może oddalać się ze strażnicy bez zgody

dowódcy pogotowia przeciwpożarowego.

60.7.Pogotowie przeciwpożarowe dysponuje samochodem (samochodami) pożarniczym z pełnym

wyposażeniem oraz innym specjalistycznym sprzętem.

60.8.W przypadku wycofania z gotowości operacyjnej samochodu pożarniczego (np. przegląd,

awaria, itp.) dowódca zobowiązany jest do wyznaczenia samochodu zastępczego (ciężarowego
średniej ładowności).

60.9.W trakcie zmiany służby:

1) sprzęt pożarniczy i specjalistyczny przekazuje się zgodnie z wykazem tego sprzętu;
2) przeprowadza się rozruch kontrolny samochodów pożarniczych, motopomp

i agregatów oraz innego sprzętu zasilanego paliwami silnikowymi wg zasad określonych
w regulaminie funkcjonowania wsp.

60.10.Wszelkie działania podejmowane przez siły i środki wsp należy odnotowywać w książce

meldunków.

60.11.W przypadku udziału pogotowia przeciwpożarowego w akcji dowódca pogotowia sporządza

niezbędną dokumentację, o której mowa w pkt. 63.4., którą przesyła się niezwłocznie do
właściwej terytorialnie delegatury WOP, a w przypadku samodzielnych działań poza rejonem
własnym również do powiatowego (miejskiego) stanowiska kierowania PSP.

60.12.Kontrolę pełnienia służby przez pogotowie przeciwpożarowe mają prawo przeprowadzać:

dowódca, komendant wsp, oficer dyżurny oraz inne osoby posiadające stosowne upoważnienie.

61.1.Na czas wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych, bądź przy dozorowaniu obiektów i

terenów w okresach długotrwałej suszy komendant wsp ma prawo ze składu straży wyznaczyć
posterunki przeciwpożarowe stacjonarne lub ruchome.

61.2.Liczbę i rodzaj posterunków przeciwpożarowych (stacjonarnych lub ruchomych), czas

i sposób pełnienia przez nie służby, a także ich ubiór i wyposażenie określa komendant wsp
w porozumieniu z inspektorem ochrony przeciwpożarowej jednostki wojskowej.

61.3.W przypadku znacznego oddalenia obiektów posterunki przeciwpożarowe ruchome mogą

wykorzystywać etatowe środki transportu jednostki wojskowej.

61.4.Polecenia, uwagi dotyczące bezpieczeństwa pożarowego wydane przez osoby pełniące służbę

na posterunku przeciwpożarowym, obowiązują osoby, którym zostały wydane
i podlegają natychmiastowemu wykonaniu.

62. Sprzęt specjalistyczny będący na wyposażeniu wsp może być wykorzystywany tylko

w czasie akcji ratowniczych oraz w trakcie szkoleń i ćwiczeń.

WYPOSAŻENIE I DOKUMENTACJA PUNKTU ALARMOWANIA WSP
63.1.Miejsce pełnienia służby dyżurnego straży (punkt alarmowania wsp) wyposaża się w:

łączność telefoniczną (dublowaną) z oficerem dyżurnym oraz z najbliższą wojskową lub
inną jednostką straży pożarnej;

2) środki łączności bezprzewodowej;
3) zakres obowiązków dyżurnego straży;
4) alarmowe rozkazy wyjazdu dla samochodów pożarniczych;
5) wykaz sprzętu pożarniczego i specjalistycznego;
6) urządzenia monitoringu pożarowego w przypadku występowania w jednostce

technicznych środków zabezpieczeń przeciwpożarowych;

7) plan ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych jednostki wojskowej.

63.2.Ponadto punkt alarmowania wsp wyposaża się w dokumentację operacyjną podstawową

i operacyjną pomocniczą.

63.3.Dokumentację operacyjną podstawową stanowi:

1) mapa w skali 1 : 25 000 obejmująca rejon własny oraz rejony pomocy wzajemnej

z naniesionymi danymi:
a) lokalizacja wsp i granice rejonu własnego i rejonu pomocy wzajemnej,
b) lokalizacja jednostek ochrony przeciwpożarowej współdziałających,
c) zaopatrzenie wodne miejscowości, terenów,
d) oznaczenie obszarów leśnych z naniesieniem symboliki planu ratowniczego

obszarów leśnych,

e) zagrożeń innych niż pożarowe,
f) inne wg potrzeb;

2) plan miejscowości obejmujący rejon własny oraz plany miejscowości znajdujących się

w rejonach pomocy wzajemnej z danymi operacyjnymi:
a) lokalizacja jednostek ochrony przeciwpożarowej,
b) zaopatrzenie wodne (hydranty, cieki, zbiorniki),
c) zagrożeń innych niż pożarowe,
d) inne wg potrzeb;

3) schemat łączności radiowej z jednostkami współdziałającymi;
4) schemat łączności przewodowej z jednostkami współdziałającymi;
5) wyciąg danych radiowych dotyczący jednostek ochrony przeciwpożarowej

i jednostek współdziałających;

6) wyciąg danych łączności przewodowej dotyczący jednostek ochrony przeciwpożarowej i

jednostek współdziałających;

7) plan ratowniczy powiatu – wyciąg dotyczący rejonu działania wsp;
8) plany ratownicze obszarów leśnych;
9) karty dojazdowe do ulic, miejscowości w rejonie własnym i pomocy wzajemnej;

10) wykaz toksycznych środków przemysłowych (TŚP) znajdujących się na terenie własnym

lub pomocy wzajemnej;

11) karty charakterystyk toksycznych środków przemysłowych (TŚP) znajdujących się na

terenie własnym lub pomocy wzajemnej;

12) rejestr zagrożeń miejscowych innych niż pożarowe.

63.4.Dokumentację operacyjną pomocniczą stanowi:

karta zdarzenia;

informacja ze zdarzenia;

decyzja kierującego akcją ratowniczą;

pokwitowanie przejęcia mienia w użytkowanie;

pokwitowanie zwrotu mienia;

postanowienie przekazania miejsca objętego działaniem ratowniczym;

raport kierującego działaniem ratowniczym;

meldunek o lekkim wypadku w pracy;

meldunek o wypadkach śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych;

10) potwierdzenie udziału w zdarzeniu;

11) meldunek wypadku samochodu pożarniczego wsp;
12) wykaz sił i środków uczestniczących w działaniach ratowniczych;
13) wykaz jednostek ochrony przeciwpożarowej współdziałających;
14) wykaz strażaków wsp z adresami, nr telefonów i grupą krwi;
15) książka przebiegu służby w PA;
16) instrukcja obsługi urządzeń stanowiących wyposażenie PA;
17) inne druki i materiały pomocnicze wprowadzone wg ustaleń właściwego terytorialnie

szefa delegatury WOP lub komendanta wsp.

Wzory dokumentów wymienionych w ppkt. 1 – 11 określają odrębne przepisy [24].

OBOWIĄZKI STRAŻAKÓW PEŁNIĄCYCH SŁUŻBĘ W WSP
64. Do podstawowych obowiązków strażaków pełniących służbę w wsp bez względu na

zajmowane stanowisko należy:

uczestniczenie w działaniach ratowniczych prowadzonych przez wsp;

pozostawanie w czasie służby w stałej gotowości operacyjnej;

utrzymanie w stałej sprawności technicznej sprzętu będącego na wyposażeniu wsp;

doskonalenie i poszerzanie posiadanych umiejętności wymaganych na zajmowanym
stanowisku;

uczestniczenie w szkoleniach;

utrzymanie wymaganej sprawności fizycznej;

przestrzeganie regulaminów i zasad służby wewnętrznej, a w szczególności w czasie
prowadzonych działań ratowniczych;

informowanie przełożonych o występujących nieprawidłowościach w służbie;

przestrzeganie przepisów i zasad bhp oraz stosowanie ich podczas wykonywania
zadań;

10) udział w szkoleniu, instruktażu oraz egzaminach sprawdzających;
11) poddawanie się okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim;
12) rzetelne i nienaganne wykonywanie obowiązków służbowych.

65. Komendant wsp, niezależnie od obowiązków wynikających z funkcji dowodzenia

pododdziałem, określonych regulaminami i innymi przepisami, odpowiada za wyszkolenie,
dyscyplinę i gotowość alarmową straży oraz za stan sprzętu stanowiącego jej wyposażenie,
a ponadto jest obowiązany:

1) uczestniczyć w opracowywaniu planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych

jednostki wojskowej;

2) instruować pogotowie przeciwpożarowe przed objęciem służby oraz kontrolować jej

pełnienie;

3) znać ochraniane obiekty oraz właściwości przechowywanych materiałów pod względem

ich zagrożenia pożarowego i/lub wybuchowego;

4) prowadzenie rozpoznania zagrożeń w zakresie niezbędnym do podjęcia i wykonywania

działań ratowniczych;

5) kontrolować stan zaopatrzenia w wodę do celów gaśniczych oraz stan dróg pożarowych;
6) przedstawiać dowódcy wnioski dotyczące przygotowania jednostki wojskowej do

prowadzenia akcji ratowniczej oraz wnioski ze szkolenia stanu osobowego wsp;

7) określać przyczyny i źródła pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, zabezpieczyć

dowody w celu ułatwienia dochodzenia właściwym organom wojskowym oraz
uczestniczyć w opracowaniu pisemnego meldunku ze zdarzenia;

8) składać właściwemu terytorialnie szefowi delegatury WOP meldunki o udziale wsp

w akcjach ratowniczych i czynnościach zabezpieczających, w sposób i na zasadach
określonych przez szefa delegatury WOP.

66. Dowódca pogotowia przeciwpożarowego odpowiada za gotowość pogotowia do

natychmiastowego wyjazdu do pożaru lub innego miejscowego zagrożenia oraz tok pełnienia
służby: dyżurnego straży i posterunków przeciwpożarowych, a także za działalność pogotowia
w czasie działań ratowniczych do czasu przybycia komendanta wsp. Ponadto jest obowiązany:

1) znać dokumentację operacyjną wymienioną w pkt. 63.3. i 63.4.;
2) wymagać i dopilnować należytego wykonywania obowiązków przez strażaków

pogotowia przeciwpożarowego;

3) składać oficerowi dyżurnemu meldunki o gotowości alarmowej pogotowia

przeciwpożarowego oraz stwierdzonych nieprawidłowościach w przestrzeganiu zasad
bezpieczeństwa pożarowego;

4) kontrolować sprawność sygnalizacji alarmowej w strażnicy;
5) sprawdzać na terenie jednostki wojskowej stan punktów czerpania wody oraz dróg

pożarowych i w razie stwierdzenia nieprawidłowości meldować komendantowi wsp
i oficerowi dyżurnemu;

6) prowadzić zajęcia z pogotowiem przeciwpożarowym, określone planem zajęć;
7) zdawać (przyjmować) przy zmianie pogotowia przeciwpożarowego sprzęt

specjalistyczny, znajdujący się na wyposażeniu pogotowia przeciwpożarowego;

8) w wypadku zgłoszenia przez posterunek przeciwpożarowy informacji o zagrożeniu

mogącym spowodować pożar lub inne miejscowe zagrożenie, powiadomić oficera
dyżurnego oraz udać się na miejsce zagrożenia;

9) na sygnał alarmu pożarowego wraz z pogotowiem przeciwpożarowym udać się na

miejsce zdarzenia i dowodzić akcją ratowniczą;

10) w razie przybycia przełożonych lub osób uprawnionych do kontroli pełnienia służby,

meldować o przebiegu służby.

67. Kierowca samochodu pożarniczego odpowiada za stan techniczny i gotowość do użycia

powierzonego mu samochodu pożarniczego. Ponadto jest obowiązany:

1) znać budowę, działanie i rodzaje przeglądów obsługiwanego sprzętu;
2) prowadzić obsługę codzienną sprzętu oraz w trakcie zmiany służby pogotowia

przeciwpożarowego prowadzić rozruch kontrolny samochodu pożarniczego, motopomp
i agregatów;

3) przed przyjęciem służby dokonać oględzin zewnętrznych samochodu ze szczególnym

uwzględnieniem umocowania sprzętu oraz sprawdzić stan zbiorników na wodę i środek
gaśniczy;

4) meldować dowódcy pogotowia przeciwpożarowego o wszelkich niedociągnięciach

technicznych obsługiwanego sprzętu;

5) znać rozmieszczenie wszystkich punktów czerpania wody i dróg dojazdowych na terenie

jednostki wojskowej oraz drogi dojazdowe do miejscowości w rejonie pomocy
wzajemnej;

6) w czasie akcji ratowniczej wykonywać rozkazy dowódcy pogotowia

przeciwpożarowego (innych osób uprawnionych), a po powrocie do strażnicy
przygotować samochód do następnego wyjazdu.

68. Dyżurny straży jest obowiązany:

w czasie dyżuru przebywać w punkcie alarmowania wsp;

w trakcie przyjmowania informacji o pożarze lub innym miejscowym zagrożeniu
podać sygnał alarmu pożarowego;

przekazać dowódcy pogotowia przeciwpożarowego informację o miejscu pożaru lub
innego miejscowego zagrożenia;

powiadomić oficera dyżurnego oraz komendanta wsp o otrzymanej informacji
o pożarze;

w nocy po otrzymaniu informacji o pożarze włączyć oświetlenie i otworzyć bramę
garażową;

zanotować dokładny czas wyjazdu i powrotu pogotowia przeciwpożarowego.

69. Ratownik jest obowiązany:

1) znać zasady pełnienia służby w składzie pogotowia przeciwpożarowego i dyżurnego

straży;

2) przy obejmowaniu służby sprawdzić przydzielony sprzęt, utrzymywać go

w czystości i natychmiastowej gotowości do użycia;

3) znać rozmieszczenie sprzętu pożarniczego w samochodzie;
4) umieć posługiwać się sprzętem pożarniczym i ratowniczym będącym na wyposażeniu

pogotowia przeciwpożarowego;

5) w czasie akcji ratowniczej ściśle wykonywać polecenia przełożonego, przestrzegać

zasad bezpieczeństwa, utrzymywać łączność z przełożonym i współratownikiem,
uprzedzać o grożącym niebezpieczeństwie;

6) po zakończeniu akcji używany sprzęt doprowadzić do gotowości ponownego użycia.

70. Kierowca – ratownik w zależności od pełnionej funkcji w trakcie służby w pogotowiu

przeciwpożarowym realizuje zadania, o których mowa w pkt. 67. lub 69.

71. Dyżurny posterunku przeciwpożarowego (stacjonarnego lub ruchomego) w zależności od jego

rodzaju jest zobowiązany:

znać otoczenie, rozmieszczenie środków łączności (sygnalizacji) i umieć się nimi
posługiwać;

przestrzegać ustalonej trasy i kontrolować stan bezpieczeństwa pożarowego oraz
sprzętu pożarniczego;

kontrolować stan dróg pożarowych i punktów czerpania wody;

w razie stwierdzenia naruszenia zasad bezpieczeństwa pożarowego niezwłocznie
zarządzić usunięcie niedociągnięć i zameldować dowódcy pogotowia
przeciwpożarowego;

w razie stwierdzenia pożaru lub innego miejscowego zagrożenia, wezwać pogotowie
przeciwpożarowe, organizując jednocześnie gaszenie pożaru za pomocą dostępnych
środków.

ROZDZIAŁ VIII

WSPÓŁDZIAŁANIE WOJSKA Z JEDNOSTKAMI PAŃSTWOWEJ STRAŻY

POŻARNEJ ORAZ DYSPONOWANIE SIŁAMI I ŚRODKAMI W

GARNIZONIE

REJON WŁASNY I POMOCY WZAJEMNEJ
72.1.Akcje ratownicze w jednostkach wojskowych w czasie walki z pożarami oraz likwidacji

innych miejscowych zagrożeń organizują i prowadzą przede wszystkim wojskowe straże
pożarne.

72.2.Akcje ratownicze w jednostkach wojskowych mogą być prowadzone również razem

z jednostkami ratowniczo – gaśniczymi PSP, innymi jednostkami ochrony przeciwpożarowej
a także innymi służbami i podmiotami ratowniczymi oraz wyznaczonymi siłami i środkami
wojska, określonymi w planach ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych.

72.3.Wojskowe straże pożarne działają:

1) w rejonach własnych t.j. na terenach jednostek wojskowych, w których zostały

utworzone;

2) na terenach jednostek wojskowych garnizonu;
3) w rejonach pomocy wzajemnej t.j. poza terenami jednostek wojskowych

w których zostały utworzone.

73.1Granice rejonu pomocy wzajemnej ustalają właściwi miejscowo szefowie delegatur WOP

w porozumieniu z dowódcami jednostek wojskowych, w których występują wsp, oraz
komendantami powiatowymi (miejskimi) PSP – załącznik nr 13 do instrukcji.

73.2Rejonem własnego działania wsp zgrupowania polowego wojsk jest rejon rozmieszczenia

wszystkich jednostek lub grup wchodzących w skład zgrupowania.

74.1Dla wsp składnic i magazynów amunicji, materiałów wybuchowych, paliw płynnych oraz

jednostek rakietowych nie ustala się rejonów pomocy wzajemnej. Wsp tych jednostek
przystępują do akcji ratowniczej poza własnym rejonem działania doraźnie tylko na wezwanie
PSP.

74.2Oficer dyżurny przed skierowaniem wsp do akcji ratowniczej, o której mowa w pkt. 74.1.

zobowiązany jest przerwać trwające procesy technologiczne lub prace niebezpieczne pod
względem pożarowym, które zabezpieczała wsp.

75. Komendant wsp, dla której został określony rejon pomocy wzajemnej jest zobowiązany do

powiadamiania powiatowego (miejskiego) stanowiska kierowania PSP o wyłączeniu wsp
z gotowości operacyjnej.

76. Do pomocy jednostkom PSP w prowadzeniu akcji ratowniczych zobowiązane są wsp. Ponadto

w jednostkach wojskowych wydziela się siły i środki, które mogą zostać skierowane do pomocy
jednostkom PSP w likwidacji zagrożenia.

ZASADY WSPÓŁDZIAŁANIA I DYSPONOWANIA SIŁ I ŚRODKÓW W GARNIZONIE
77. W celu zapewnienia na wypadek pożaru lub innego miejscowego zagrożenia jednostkom

wojskowym pomocy ze strony jednostek ratowniczo – gaśniczych PSP i innych jednostek
ochrony przeciwpożarowej lub podmiotów ratowniczych, a także udziału wsp oraz sił i środków
wojska w akcjach ratowniczych w obiektach garnizonowych oraz poza terenami jednostek
wojskowych sporządza się zestawienia sił i środków przewidzianych do udziału w akcjach
ratowniczych – załączniki nr 10, 11 i 12 do instrukcji; [16].

78. Upoważnieni do wzywania sił i środków do akcji ratowniczych są kierujący działaniami

ratowniczymi poprzez system służb dyżurnych jednostek wojskowych oraz stanowisk
kierowania PSP zgodnie ze sporządzonymi zestawieniami stanowiącymi załączniki do planów
ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych [16].

79. Działaniami ratowniczymi na terenach jednostek wojskowych kieruje właściwy dowódca

jednostki ochrony przeciwpożarowej. Przybyły na miejsce zdarzenia przedstawiciel jednostki
organizacyjnej WOP ma obowiązek przejąć kierowanie tymi działaniami. Do czasu przybycia
jednostek ochrony przeciwpożarowej działaniami kieruje oficer dyżurny.

80. W czasie wspólnej akcji ratowniczej poza terenami wojskowymi komendanci wsp oraz

dowódcy pododdziałów wojska zobowiązani są wykonywać polecenia dowodzącego
działaniami ratowniczymi.

81. Obowiązki kierującego działaniem ratowniczym oraz zasady przejmowania i przekazywania

kierowania tymi działaniami zarówno na terenach własnych jak i pomocy wzajemnej odbywa
się na podstawie odrębnych przepisów [24].

82. Na wezwanie kierującego akcją ratowniczą na terenach jednostek wojskowych garnizonu,

służby dyżurne są zobowiązane do aktywowania sił i środków określonych w planie ochrony
przeciwpożarowej i działań ratowniczych.

ROZDZIAŁ IX

ZACHOWANIE BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

W WARUNKACH POLOWYCH I POLIGONOWYCH

83. Zapewnienie ochrony przeciwpożarowej ludzi i mienia w warunkach polowych należy do zadań

dowódców organizujących i prowadzących ćwiczenia, strzelania, obozowiska, przemarsze
wojsk, itp.

84.1.Dowódca zgrupowania (organizator obozowiska) odpowiada za zapewnienie bezpieczeństwa

pożarowego w obozowisku oraz za stan zabezpieczenia przeciwpożarowego w podległych
oddziałach, pododdziałach.

84.2.Dowódca zgrupowania (organizator obozowiska) wyznacza miejsca rozmieszczenia

poszczególnych pododdziałów, określa zadania dla osób funkcyjnych i służb dyżurnych oraz
może wyznaczyć inspektora ochrony przeciwpożarowej zgrupowania.

85. Inspektor ochrony przeciwpożarowej zgrupowania lub osoba wyznaczona przez dowódcę

zgrupowania opracowuje plan ochrony przeciwpożarowej zgrupowania zgodnie z zasadami
określonymi w pkt. 36.1. – 36.4.

86. Komendant ośrodka szkolenia poligonowego sprawuje nadzór (kontrolę) nad przestrzeganiem

zasad bezpieczeństwa pożarowego przez przebywające na poligonie oddziały (pododdziały).

87. Dowódcy oddziałów (pododdziałów) przed rozpoczęciem ćwiczeń na poligonie (placu

ćwiczeń), są odpowiedzialni za:

zapoznanie wszystkich żołnierzy z zasadami zapobiegania pożarom i ich zwalczania;

przestrzeganie przez podległe stany osobowe obowiązujących przepisów
przeciwpożarowych.

88. Tereny leśne położone w granicach poligonu (placu ćwiczeń) należy dodatkowo zabezpieczyć

przed pożarem. Zabezpieczenie to powinno polegać na:

1) założeniu i utrzymaniu w stanie zmineralizowanym pasów przeciwpożarowych

oddzielających poszczególne części poligonu (pola robocze, rejony upadku pocisków,
strzelnice, czołgowiska oraz pasy ćwiczeń taktycznych) od zwartego drzewostanu oraz
pól uprawnych i nieużytków porośniętych wyschniętą roślinnością. Szerokość i
rozmieszczenie pasów przeciwpożarowych oraz terminy ich wykonania ustalają
jednostki

lasów

państwowych

porozumieniu

z komendantami ośrodków;

2) systematycznym oczyszczaniu pasów (o szerokości określonej w umowach zawieranych

pomiędzy nadleśnictwem a dowódcą) z suchych gałęzi, pozostałości roślinnych i innych
łatwopalnych materiałów;

3) założeniu i utrzymaniu (w porozumieniu z nadleśnictwem), wzdłuż dróg leśnych

przeznaczonych dla pojazdów gąsienicowych, pasów przeciwpożarowych, w rejonach
szczególnego zagrożenia pożarem;

4) opracowaniu wspólnie z jednostkami organizacyjnymi Lasów Państwowych

i właściwymi terytorialnie delegaturami WOP oraz wojewódzkimi komendami PSP
planów ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych zawierających informacje oraz
ustalenia organizacyjne określone w pkt. 31.1. – 31.4.;

5) utrzymywaniu w stałej gotowości operacyjnej wsp na poligonach (placach ćwiczeń), a w

czasie realizowanego szkolenia lub prowadzonych ćwiczeń, wyznaczenie pododdziałów
przeciwpożarowych przez ćwiczące jednostki wojskowe, wyposażonych w środki
przewozu, łączności i sprzęt do gaszenia pożaru;

6) utrzymywaniu w stałej przejezdności dróg leśnych wykorzystywanych jako dojazdy

pożarowe;

7) przygotowaniu i utrzymaniu w stałej gotowości punktów czerpania wody do celów

gaśniczych zgodnie z wymaganiami określonymi odrębnymi przepisami [20];

8) zachowaniu szczególnej ostrożności przeciwpożarowej i utrzymanie stałej obserwacji

lasów w zależności od stopnia zagrożenia pożarowego w czasie ćwiczeń, przejazdu
kolumn wojskowych i po ich zakończeniu;

9) przeszkoleniu dowódców i stanów osobowych pododdziałów w zakresie ochrony

przeciwpożarowej lasów przed rozpoczęciem ćwiczenia na poligonach i placach
ćwiczeń, w oparciu o plan ochrony przeciwpożarowej obszarów leśnych;

10) ustalaniu stopnia zagrożenia pożarowego lasu przed planowanym szkoleniem jednostek

wojskowych (działanie taktyczne, strzelanie, bombardowanie);

11) oznakowaniu w porozumieniu z nadleśnictwem znakami umownymi miejsc objętych

zakazami np. dojazdy pożarowe, uprawy i młodniki;

12) przestrzeganiu następujących zasad postępowania w zależności od stopnia zagrożenia

pożarowego lasu:

a) brak zagrożenia i małe zagrożenie (0 i 1 stopień zagrożenia pożarowego) –

prowadzenie zajęć, ćwiczeń i strzelań bez ograniczeń rodzaju stosowanej amunicji,
przy zachowaniu ogólnie obowiązujących warunków bezpieczeństwa pożarowego,

b) zagrożenie średnie (2 stopień zagrożenia pożarowego) – prowadzenie zajęć,

ćwiczeń i szkoleń bez wykorzystania amunicji smugowej, zapalającej, dymnej,
oświetlającej, sygnałowej oraz bomb zapalających i oświetleniowych,

c) zagrożenie duże (3 stopień zagrożenia pożarowego):

- przy wilgotności ściółki od 10 do 20 % – prowadzenie zajęć, ćwiczeń i strzelań

jak przy 2 stopniu zagrożenia, a ponadto bez użycia rakiet. Zintensyfikowanie
obowiązujących przedsięwzięć zapobiegających powstaniu i rozprzestrzenianiu
się pożarów, szczególnie podczas działań taktycznych,

- przy wilgotności ściółki do 10 %, ogłoszone w trybie alarmowym – zaniechanie

wszystkich zajęć, ćwiczeń i strzelań, z wyłączeniem strzelań z lądu na morze
prowadzonych ze specjalnie przygotowanych stanowisk.

89.1.Do kontroli tras po przejeździe sprzętu gąsienicowego przez tereny leśne kieruje się patrole

przeciwpożarowe.

89.2.Patrole przeciwpożarowe wyznacza się ze składu ćwiczących jednostek wojskowych

i wyposaża w środki transportu i łączności oraz podręczny sprzęt gaśniczy.

89.3.Patrole przeciwpożarowe należy wysyłać na trasy przejazdu kolumn nie wcześniej niż 10 min.

i nie później niż 30 min. od chwili przejazdu.

90.1.Przed rozpoczęciem ćwiczeń, zwłaszcza strzelań lub bombardowań dowódcy ćwiczących

wojsk są zobowiązani do ustalenia stopnia zagrożenia pożarowego lasu.

90.2.W trakcie prowadzenia zajęć, ćwiczeń i strzelań dowódcy ćwiczących wojsk są zobowiązani

do przestrzegania ograniczeń, w tym środków bojowych i pozoracji pola walki, wynikających
ze stopnia zagrożenia pożarowego lasu, o których mowa w pkt. 88. ppkt. 12 lit. a – c.

91. W przypadku powstania pożaru na poligonie (placu ćwiczeń) lub na trasie przejazdu pojazdów

wojskowych przez tereny leśne, dowódcy ćwiczących jednostek wojskowych są zobowiązani:

w trybie natychmiastowym przerwać ćwiczenia;

przystąpić do gaszenia pożaru posiadanymi siłami i środkami;

zaalarmować wojskową straż pożarną;

powiadomić o pożarze komendanta ośrodka szkolenia poligonowego (dowódcę
jednostki wojskowej w przypadku pożaru na placu ćwiczeń);

wykonywać zadania wyznaczone przez kierującego działaniami ratowniczymi.

92.1.Przed rozpoczęciem strzelań, z jednostki ćwiczącej wyznacza się pododdział przeciwpożarowy

w składzie minimum 10 żołnierzy z dowódcą wraz ze środkami łączności i transportu.
Pododdział ten wyposaża się w podręczny sprzęt gaśniczy z ośrodka szkolenia poligonowego
według ustaleń inspektora ochrony przeciwpożarowej komendy poligonu.

92.2.Pododdział przeciwpożarowy w czasie dyżuru podlega bezpośrednio kierownikowi strzelania,

który jest zobowiązany określić:

sposób alarmowania;

miejsce zbiórki po ogłoszeniu sygnału alarmowego;

zasady łączności na czas gaszenia pożaru;

zasady bezpieczeństwa w miejscu prowadzenia akcji ratowniczej.

92.3.Żołnierze wydzieleni do pododdziału przeciwpożarowego pozostają w składzie pododdziałów

etatowych, a na sygnał alarmu pożarowego natychmiast przybywają na określone wcześniej
miejsce zbiórki.

92.4.Jeżeli wydzielenie pododdziału przeciwpożarowego z jednostki ćwiczącej na poligonie jest

niemożliwe, wówczas na wniosek dowódcy ćwiczącej jednostki wojskowej komendant ośrodka
szkolenia poligonowego uzgadnia z dowódcami jednostek przebywającymi na poligonie, która
jednostka wojskowa wystawi pododdział alarmowy.

93.1.Teren obozowiska wyznacza komendant ośrodka szkolenia poligonowego w porozumieniu z

jednostką organizacyjną Lasów Państwowych.

93.2.Na terenie obozowiska, w rejonie parku sprzętu technicznego oraz miejscach składowania

materiałów niebezpiecznych pożarowo lub innych materiałów palnych, palenie tytoniu
i używanie ognia otwartego poza miejscami wyznaczonymi do tego celu jest kategorycznie
zabronione. Ponadto używanie otwartego ognia jest zabronione:

1) na torfowiskach;
2) w otoczeniu lasu zaliczonego do I lub II kategorii zagrożenia pożarowego;
3) przy 2 lub 3 stopniu zagrożenia pożarowego lasu;
4) w odległości mniejszej niż 100 m od zwartego kompleksu leśnego, bez zgody właściwej

jednostki organizacyjnej Lasów Państwowych;

5) w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych lub w odległości mniejszej

niż 10 m od sąsiednich obiektów.

94.1.Palenie papierosów na obozowiskach dozwolone jest tylko w wyznaczonych miejscach.
94.2.Niedopałki papierosów oraz popiół z piecyków i kuchni należy wyrzucać do specjalnie

przygotowanych pojemników lub dołów i każdorazowo zalewać wodą albo zasypywać
piaskiem.

95.1.Namioty na terenie obozowiska wolno ustawiać pojedynczo lub grupami. W jeden element

wolno ze sobą łączyć szczytami:

1) 2 namioty przeznaczone na wartownię;
2) 4 namioty przeznaczone na stołówkę, świetlicę lub klub.

95.2.Do połączonych w jeden element namiotów musi być zapewnione wejście z dwóch stron.
95.3.Pomiędzy pojedynczymi namiotami lub namiotami łączonymi w jeden element, ustawionymi

obok siebie pozostawia się z każdej strony wolną przestrzeń szerokości nie mniejszej niż 3 m.
Przy naprężonych linkach namiotów wolna przestrzeń pomiędzy odciągami linek bocznych
dwóch sąsiednich namiotów nie może być mniejsza niż 1 m. Zabrania się poziomego
mocowania odciągami bocznymi sąsiednich namiotów.

95.4.Powierzchnia terenu zajmowana przez jedną grupę namiotów nie może przekraczać

600 m

i powinna stanowić jedną strefę pożarową.

95.5.Pomiędzy grupami namiotów pozostawia się wolną przestrzeń o szerokości nie mniejszej niż

10 m, licząc od zewnętrznych krawędzi namiotów ustawionych w grupie. Przestrzenie te nie
mogą być wykorzystywane do składowania jakichkolwiek materiałów lub sprzętu.

95.6.Zasznurowywanie wejść do namiotów, gdy przebywają w nich ludzie jest zabronione.
96.1.Urządzenia ogrzewcze powinny być sprawne technicznie i eksploatowane zgodnie

z warunkami określonymi przez producenta.

96.2.Zabrania się ogrzewania namiotów przeznaczonych na pobyt ludzi piecykami na paliwo stałe.
97.Dowódcy są zobowiązani do przestrzegania wprowadzanego przez nadleśnictwa okresowego

zakazu wstępu do lasu [3].

ROZDZIAŁ X

PARKI SPRZĘTU TECHNICZNEGO

98.Parki sprzętu technicznego powinny być zlokalizowane zgodnie z warunkami technicznymi w

odległości nie mniejszej niż 20 m od innych obiektów w szczególności sztabowych,
koszarowych i magazynowych.

99. Usytuowanie obiektów na terenie parku sprzętu technicznego oraz odległości między tymi

obiektami, z uwagi na bezpieczeństwo pożarowe powinno odpowiadać wymaganiom
określonym w warunkach techniczno – budowlanych [29].

100.Obiekty na terenie parku sprzętu technicznego należy użytkować zgodnie z ich przeznaczeniem

oraz w sposób zapewniający bezpieczeństwo przechowywanego uzbrojenia i sprzętu
wojskowego poprzez spełnienie wymagań warunków technicznych i ewakuacyjnych.

101.1.Z parków sprzętu technicznego należy zapewnić bramy ewakuacyjne według poniższych

zasad:

1) w parkach typu I (do 60 pojazdów)

–

1 bramę;

2) w parkach typu II (od 61 do 120 pojazdów)

–

2 bramy;

3) w parkach typu III (powyżej 120 pojazdów)

–

3 bramy.

101.2.Jeżeli teren parku sprzętu technicznego jest ogrodzony, a jego powierzchnia przekracza 5 ha,

powinny być zapewnione co najmniej dwa wjazdy oddalone od siebie o co najmniej 75 m.

102.1.Na terenie parku sprzętu technicznego sieć dróg wewnętrznych powinna tworzyć zamknięty

układ komunikacyjny.

102.2.Do Polowej Stacji Obsługi (PSO), budynków garażowych i innych budynków, wiat oraz

obiektów technologicznych powinny być doprowadzone drogi pożarowe spełniające
wymagania określone w odrębnych przepisach [20].

102.3.Na terenie parku sprzętu technicznego mogą znajdować się ogrodzenia wewnętrzne i drzewa

o ile nie będą stanowić przeszkody podczas prowadzenia akcji ratowniczej
i zapewniona będzie minimalna 5 m odległość gałęzi koron drzew od połaci dachowych
i instalacji odgromowych.

103.1.Przy zbiornikach przeciwpożarowych i stanowiskach czerpania wody do celów gaśniczych

powinny znajdować się place manewrowe, zgodnie z odrębnymi przepisami [20].

103.2.Stanowiska czerpania wody, o których mowa w pkt. 103.1. powinny być zaprojektowane i

wykonane tak, aby była możliwość korzystania z nich w każdych warunkach atmosferycznych.

104.Place postojowe na terenie parku sprzętu technicznego powinny zapewniać swobodne

parkowanie pojazdów z zachowaniem odległości:

1) między pojazdami kołowymi ustawionymi równolegle

–

1,8 m;

2) między pojazdami gąsienicowymi ustawionymi równolegle

–

3,0 m;

3) między szeregami pojazdów

–

10,0 m;

4) między poszczególnymi placami

–

20,0 m.

105.Pojazdy przechowywane w budynkach garażowych i warsztatowych należy ustawiać wyłącznie

na wprost bram wyjazdowych, przodem do wyjazdu.

106.Wszystkie wrota i bramy z pomieszczeń, w których przechowuje się pojazdy, powinny być

wyposażone w zamknięcia pozwalające na otwarcie ich z zewnątrz oraz w zaczepy działające
samoczynnie, zapobiegając ich niekontrolowanemu zamknięciu.

107.1.Pomieszczenia warsztatowe należy wyposażyć w wentylację zapewniającą odpowiednią ilość

wymiany powietrza.

107.2.Kanały obsługowo – naprawcze powinny być wyposażone w nawiewną wentylację

o wymaganej Polskimi Normami wydajności. W kanałach nie posiadających wentylacji

nawiewnej zabrania się instalowania gniazd wtykowych energii elektrycznej oraz puszek
rozgałęźnych i używania opraw oświetleniowych niespełniających wymagań dla osprzętu
elektrycznego instalowanego w strefach zagrożonych wybuchem.

108.Pomieszczenia obsługowo – naprawcze i garaże należy wyposażyć przynajmniej w dwa hole

przystosowane do ewakuacji pojazdów.

109.1.W obiektach parku jest zabronione:

1) użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych technicznie lub w sposób

niezgodny z przeznaczeniem albo warunkami określonymi przez producenta;

2) używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynników mogących

zainicjować zapłon występujących materiałów:

a) w strefie zagrożenia wybuchem,
b) w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych pożarowo,
c) w miejscach występowania innych materiałów palnych wyznaczonych przez

dowódcę i oznakowanych zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi znaków
bezpieczeństwa [43],

d) w garażach;

3) wyznaczanie i organizowanie stanowisk postojowych pojazdów (nawet doraźnych)

w sposób ograniczający lub utrudniający dostęp do hydrantów zewnętrznych,
przeciwpożarowych zbiorników wodnych oraz urządzeń przeciwpożarowych;

4) zamykanie wrót oraz blokowanie obydwu ich skrzydeł od wewnątrz;
5) dokonywanie napraw pojazdów załadowanych środkami bojowymi lub cieczami

palnymi;

6) mycie podzespołów w cieczach łatwopalnych poza miejscami wyznaczonymi na stałe i

przystosowanymi do tego celu;

7) stosowanie trocin i innych materiałów palnych do usuwania wycieków oleju i cieczy

palnych.

109.2.W garażach, oprócz wymagań określonych w pkt. 109.1. jest zabronione:

1) napełnianie i opróżnianie paliwem zbiorników pojazdów;
2) przechowywanie cieczy palnych, z wyjątkiem zapasu eksploatacyjnego znajdującego się

w pojeździe;

3) garażowanie pojazdów bez zachowania wymaganych odległości i przestrzegania

wymogu ustawiania wyłącznie na wprost bram wyjazdowych;

4) przechowywanie jakichkolwiek materiałów i oprzyrządowania specjalnego nie

stanowiących wyposażenia garażu;

5) garażowanie cystern z paliwem oraz nieodgazowanych cystern po paliwie razem

z innymi pojazdami.

110.1.Minimalne odległości pojazdów od elementów stałych i między pojazdami ustawionymi w

budynku garażowym powinny wynosić:

1) dla pojazdów samochodowych

a) między pojazdami ustawionymi obok,
b) między ścianą a pojazdem ustawionym równolegle do niej
c) między bokiem pojazdu a słupem lub ścianą albo

urządzeniem stałym

d) między przodem pojazdu a bramą
e) między tyłem pojazdu a ścianą
f) między pojazdami ustawionymi po dwa w rzędzie

- 0,7 m;
-

0,6 m;

0,5 m;

0,7 m;

0,5 m;

0,8 m;

2) dla wozów bojowych

a) między pojazdami ustawionymi obok siebie
b) między ścianą a pojazdem ustawionym równolegle do niej
c) między bokiem pojazdu a słupem lub ściana albo

urządzeniem stałym

d) między przodem pojazdu a bramą

czołg

transporter opancerzony

e) między tyłem pojazdu a ścianą
f) między pojazdami ustawionymi po dwa w rzędzie

1,2 m;

0,7 m;

0,2 m;

0,7 m;

1,0 m;

1,5 m.

110.2.Autocysterny z produktami naftowymi I i II klasy mogą być przechowywane wyłącznie w

specjalnie wydzielonych pomieszczeniach garażowo – magazynowych, spełniających
wymagania warunków techniczno – budowlanych [29] określone dla pomieszczeń, w których
mogą wystąpić strefy zagrożone wybuchem oraz wymagania określone w przepisach
przeciwpożarowych dla budynków z cieczami palnymi [22] i Polskich Normach dotyczących
zagrożenia wybuchem i ochrony odgromowej.

110.3.Pomieszczenia, o których mowa w pkt. 110.2. powinny być wyposażone w instalację

uziemiającą z zaciskami pozwalającymi na indywidualne przyłączenie autocystern oraz
urządzenia wychwytujące rozlewające się paliwo.

110.4.Dopuszcza się garażowanie opróżnionych cystern paliwowych razem z innymi pojazdami po

ich uprzednim odgazowaniu (przy zastosowaniu specjalistycznej technologii).

110.5.Park sprzętu technicznego należy wyposażyć w środki sorbcyjno – neutralizujące do

usuwania wycieków paliwa i olejów.

111.1.W warunkach polowych, pomiędzy elementami parków sprzętu technicznego należy

zachować następujące odległości:

1) pomiędzy namiotami lub barakami warsztatowymi

– 20 m;

2) pomiędzy namiotami warsztatowymi a pojazdami ogólnego

przeznaczenia nie znajdującymi się w naprawie

– 15 m;

3) pomiędzy PKT a najbliższymi pojazdami ogólnego przeznaczenia

albo warsztatem

– 10 m;

4) pomiędzy punktem tankowania a pozostałymi elementami parku

– 25 m;

5) pomiędzy punktem tankowania a miejscem używania

otwartego płomienia

– 50 m.

111.2.Przy rozmieszczaniu pojazdów w parku zorganizowanym w warunkach polowych nie wolno

stosować odstępów i odległości mniejszych niż:

1) między pojazdami gąsienicowymi ustawionymi obok siebie

–

3,0 m;

2) między pojazdami kołowymi ustawionymi obok siebie

–

1,8 m;

3) między szeregami pojazdów kołowych lub gąsienicowych

–

10,0 m.

ROZDZIAŁ XI

BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE LOTNISK I LĄDOWISK

112.W celu zabezpieczenia operacji lotniczych na lotniskach ustala się poziom ochrony ratowniczo

– gaśniczej lotniska, odpowiadający jego kategorii ochrony przeciwpożarowej.

113.Osobą odpowiedzialną za zorganizowanie systemu ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej

jest zarządzający lotniskiem.

114.Zabezpieczenie przeciwpożarowe lotniska czynnego jest procesem ciągłym, realizowanym

przez cały personel latający i zabezpieczający. Inne osoby przebywające na lotnisku czynnym
obowiązane są stosować się do przepisów przeciwpożarowych obowiązujących na lotnisku.
Głównymi siłami i środkami zabezpieczenia przeciwpożarowego lotniska czynnego jest
pogotowie przeciwpożarowe, wyznaczane ze składu wojskowej straży pożarnej bazy lotniczej
(jednostki zabezpieczającej).

115.1.Dla lotnisk przeznaczonych do wykonywania operacji lotniczych samolotów określa się

kategorie ochrony przeciwpożarowej 1 – 10, natomiast dla lotnisk śmigłowców kategorie
H1 – H3, które ustala się na podstawie całkowitej długości samolotu (śmigłowca), szerokości
kadłuba i ilości wykonywanych operacji powietrznych w ciągu kolejnych trzech miesięcy
w roku o największym natężeniu ruchu lotniczego.

115.2.Dla ustalonej kategorii ochrony przeciwpożarowej lotniska określa się minimalne

wymagania:

1) ilości środków gaśniczych w samochodach pożarniczych w tym łączną ilość wody

i środków pianotwórczych w zbiornikach samochodów odpowiednio do typu
stosowanego środka pianotwórczego;

2) intensywności podawania przez pompy samochodów pożarniczych roztworu środka

pianotwórczego;

3) ilości uzupełniającego środka gaśniczego będącego w dyspozycji lotniskowej wsp;
4) liczby osób wchodzących w skład lotniskowych sił ratowniczo – gaśniczych;
5) ilości oraz parametrów technicznych lotniskowych samochodów pożarniczych.

116.Instrukcja operacyjna lotniska w punkcie dotyczącym zasad i środków udzielania pomocy

statkom powietrznym, które znalazły się w niebezpieczeństwie na lotnisku lub w jego pobliżu,
powinna zawierać między innymi:

1) rejon operacyjny lotniska, wraz z kierunkami podejścia i wznoszenia, strefami dla lotów,

rejonami koncentracji, mostami, wiaduktami, szpitalami oraz innymi elementami
mającymi znaczenie dla skutecznego przeprowadzenia interwencji, opisanymi na mapie
w skali 1 : 25 000 lub większej;

2) zasady kierowania działaniami ratowniczo – gaśniczymi podczas interwencji na statku

powietrznym w rejonie operacyjnym lotniska oraz poza tym rejonem;

3) skład sztabu działań ratowniczych i jego kompetencje;
4) wykaz podmiotów i wyposażenia ratowniczo – gaśniczego, medycznego, technicznego i

porządkowo – ochronnego, przeznaczonego do udziału w działaniach ratowniczych;

5) zasady alarmowania podmiotów biorących udział w działaniach ratowniczych;
6) zasady organizacji łączności i współdziałania podmiotów biorących udział w działaniach

ratowniczych;

7) zadania podmiotów ratowniczych biorących udział w działaniach,

w szczególności z zakresu gaszenia pożarów, ratownictwa medycznego, technicznego,
chemicznego oraz ekologicznego;

8) procedury ratownicze dla poszczególnych typów statków powietrznych eksploatowanych

w Siłach Zbrojnych RP;

9) zasady postępowania w przypadku występowania na statku powietrznym materiałów

niebezpiecznych (np. hydrazyna na samolocie F-16);

10) rejony koncentracji podmiotów biorących udział w działaniach ratowniczych;
11) zasady wykonywania operacji lotniczych w warunkach ograniczonej widzialności;

12) zasady sprawdzania gotowości do realizacji planu w formie ćwiczeń praktycznych

i aplikacyjnych:

a) całościowych – prowadzonych z udziałem wszystkich podmiotów przewidzianych

do działań ratowniczych, nie rzadziej niż raz na dwa lata,

b) częściowych – prowadzonych z wybranymi podmiotami, odbywających się

w okresach pomiędzy ćwiczeniami, o których mowa w lit. a).

117.Na lotniskach współużytkowanych i lotniskach cywilnych, zabezpieczenie przeciwpożarowe

realizowane jest na zasadach określonych w opracowanym przez zarządzającego lotniskiem
planie działania na wypadek sytuacji szczególnych lub w innym dokumencie.

118.Wojskowa straż pożarna na lotnisku powinna osiągać czas reakcji wynoszący:

1) do 3 min na lotniskach naziemnych dla samolotów;
2) do 2 min na lotniskach naziemnych dla śmigłowców.

119.1.Ilość środków gaśniczych znajdujących się w dyspozycji wsp powinna zabezpieczyć

odpowiedni poziom ochrony ratowniczo – gaśniczej lotniska odpowiadający jego kategorii
ochrony przeciwpożarowej. Głównym środkiem gaśniczym na lotniskach powinna być piana
gaśnicza spełniająca wymagania grupy „A” i „B”.

119.2.Wymagana minimalna ilość wody do wytwarzania pian gaśniczych oraz minimalna ilość

środka pianotwórczego powinny znajdować się w zbiornikach lotniskowych samochodów
pożarniczych. Wymagany zapas środka gaśniczego dla wsp na lotniskach określają odrębne
przepisy [31].

120.1.Wojskowe statki powietrzne na lotnisku rozmieszcza się:

1) w hangarach;
2) w schrono – hangarach;
3) w obwałowaniach;
4) na specjalnie wydzielonych i odpowiednio przygotowanych otwartych płaszczyznach

postoju samolotów (PPS).

120.2.Statki powietrzne przechowywane w hangarach należy ustawiać w sposób zapewniający

swobodne manewrowanie oraz bezpieczne warunki ewakuacji w przypadku powstania
pożaru lub innego miejscowego zagrożenia.

120.3.W hangarach oprócz wymagań określonych w pkt. 120.2. zabrania się:

1) zastawiania przejścia i dostępu do sprzętu pożarniczego;
2) pozostawiania po zakończeniu pracy produktów mps, farb, lakierów i przetłuszczonych

opakowań po częściach i podzespołach, a także zużytego, zaolejonego czyściwa;

3) wykonywania prac mogących spowodować iskrzenie podczas napełniania zbiorników

statków powietrznych płynami specjalnymi;

4) rozlewania paliwa i płynów specjalnych;
5) napełniania zbiorników statku powietrznego paliwem;
6) uruchamiania urządzeń ogrzewczych w odległości mniejszej niż 25 m od statku

powietrznego;

7) posługiwania się ogniem otwartym w odległości mniejszej niż 50 m od statku

powietrznego;

8) wykonywania prac spawalniczych;
9) lutowania przewodów w przedziałach zbiorników paliwa;

10) uruchamiania i podgrzewania zespołów napędowych statków powietrznych;
11) posługiwanie się innymi lampami przenośnymi wykonanymi w stopniu ochrony niższym

niż instalacja elektryczna hangaru (pomieszczenia);

12) uzbrajania statków powietrznych środkami bojowymi;
13) przechowywania statków powietrznych z nieszczelnymi instalacjami paliwowymi;
14) uzupełniania paliwem urządzeń ogrzewczych bez ich ostudzenia;
15) używania narzędzi iskrzących i wywołujących wysoką temperaturę w pobliżu zbiorników

i armatury paliwowej lub tlenowej;

16) używania do obsługi urządzeń i instalacji tlenowych, narzędzi zanieczyszczonych

tłuszczami oraz przecierania przewodów tlenowych przetłuszczonym czyściwem.

120.4.Statki powietrzne w schrono – hangarach należy ustawiać pojedynczo przodem do wyjazdu z

podczepionym wodzidłem, jeżeli ilość sprzętu lotniskowo – hangarowego to umożliwia, w
celu zapewnienia szybkiej i bezpiecznej ewakuacji w przypadku pożaru, zagrożenia atakiem
lub innego miejscowego zagrożenia.

120.5.W schrono – hangarach zabrania się:

1) uruchamiania silników lotniczych, w celu sprawdzenia ich działania lub działania innych

układów statku powietrznego;

2) uruchamiania silników lotniczych lub silników pojazdów i agregatów obsługi naziemnej

podczas napełniania zbiorników statków powietrznych paliwem lub innymi cieczami
palnymi;

3) otwierania hermetycznych opakowań zapalników lub innych środków bojowych;
4) wykonywania prac na sprzęcie lotniczym, przy których może wystąpić iskrzenie oraz

używania otwartego ognia, a także uruchamiania podgrzewaczy silników
i katalizatorowych pieców benzynowych;

5) zastawiania oraz blokowania dostępu i przejść do sprzętu gaśniczego;
6) przechowywania oraz pozostawiania po zakończonym dniu pracy materiałów (tkanin)

nasączonych olejem, olejów, butli z tlenem, itp.

120.6.W schrono – hangarach zezwala się na wykonywanie wszystkich obsług bieżących,

specjalnych, okresowych i remontów bieżących sprzętu, a w stanach wyższej konieczności na
uzbrajanie statków powietrznych w różne warianty środków bojowych oraz na uruchamianie
silnika (silników) w celu wykołowania, z zachowaniem ustalonych procedur, ograniczeń i
zasad bezpieczeństwa.

121.1.Statki powietrzne na jedno lub wielostanowiskowych płaszczyznach postojowych

(PPS lub Centralnej PPS) należy ustawiać w jednym, a jeśli warunki pozwalają mogą być
ustawiane w dwóch szeregach przodem do kierunku wykołowania z zachowaniem określonych
dla poszczególnych typów samolotów minimalnych odległości. Zabrania się ustawiania w
dwóch szeregach samolotów uzbrojonych w lotnicze środki bojowe.

121.2.Odstępy między końcówkami skrzydeł samolotów stojących w jednym szeregu na

wielostanowiskowej PPS powinny wynosić:

1) dla samolotów jednosilnikowych – nie mniej niż 2 m;
2) dla samolotów dwusilnikowych – nie mniej niż 3 m;
3) dla samolotów wielosilnikowych – nie mniej niż 5 m;
4) dla samolotów ze zmiennym skosem skrzydła odstępy ustala się przy minimalnym kącie

skoku (największej rozpiętości);

5) odstępy między osiami wirników nośnych śmigłowców nie mogą być mniejsze niż dwie

średnice wirnika nośnego.

121.3.Odległość między szeregami statków powietrznych nie może być mniejsza niż trzy długości

statku powietrznego.

122.1.W celu zapewnienia bezpieczeństwa pożarowego w obiektach, o których mowa

w pkt. 120.1. zabrania się:

1) wykonywania jakichkolwiek prac oraz czynności obsługowo-konserwacyjnych przy

braku podręcznego sprzętu gaśniczego, stanowiącego zabezpieczenie rejonu
wykonywanych prac oraz statku powietrznego;

2) uruchamiania silników lotniczych bez zabezpieczenia samolotu przed przemieszczeniem

się;

3) napełniania zbiorników i instalacji statków powietrznych paliwem bez ich uziemienia i

połączeń wyrównawczych z autocysterną oraz przy zdjętych z gardzieli wlewowych
siatkowych koszy zabezpieczających;

4) napełniania zbiorników i instalacji statków powietrznych paliwem przy podłączonym

zasilaniu rozruchowym silnika samolotu;

5) równoczesnego napełniania zbiorników i instalacji samolotu paliwem oraz sprężonym

powietrzem lub tlenem;

6) rozlewania paliw i olejów oraz gromadzenia pod samolotem niekontrolowanych

podcieków paliwa;

7) rozpalania lamp lutowniczych i urządzeń do podgrzewania silników lotniczych

w odległości mniejszej niż 25 m od statków powietrznych;

8) pozostawiania działających urządzeń podgrzewczych bez nadzoru;
9) użytkowania niesprawnych technicznie urządzeń podgrzewczych i instalacji

elektrycznych;

10) palenia tytoniu poza miejscami do tego wyznaczonymi i oznakowanymi (palarnie

powinny być oddalone od statków powietrznych i obiektów nie mniej niż 25 m);

11) przechowywania środków mps w odległości mniejszej niż 75 m od statków powietrznych

(zbiorniki na odstoje zezwala się ustawiać nie bliżej niż 25 m od statku powietrznego);

12) dopuszczania do obsługi statków powietrznych pojazdów specjalnych nie mających

w wyposażeniu własnego sprzętu pożarniczego.

122.2.Płaszczyzny postoju statków powietrznych należy utrzymywać w czystości

i niezwłocznie oczyszczać z podcieków paliw i płynów eksploatacyjnych, zużytego czyściwa,
pakuł, suchej trawy itp., zgodnie z programem Foreign Object Damage (FOD).

122.3.Strefy rozmieszczenia statków powietrznych i miejsca pracy powinny być przed

zakończeniem dnia pracy sprawdzone przez dyżurnych płaszczyzn postoju samolotów.

123.Obsługiwane i remontowane statki powietrzne powinny być w każdej chwili gotowe do

przemieszczenia i znajdować się na własnym lub transportowym podwoziu.

124.Zabrania się usuwania uszkodzeń i wykonywania jakichkolwiek prac związanych z włączaniem

zasilania obwodów elektrycznych instalacji uzbrojenia przy załadowanych na statek powietrzny
lotniczych środkach bojowych (lśb).

125.Zabrania się po zakończeniu prac i zamknięciu pomieszczeń pozostawiania podłączonej do

statku powietrznego aparatury i źródeł zasilania niezależnie od wartości ich napięcia.

126.Pojazdy, urządzenia specjalne oraz sprzęt samochodowy wydzielone do logistyki lotniska

czynnego (LLC) mogą podjeżdżać do statków powietrznych nie przekraczając granicy strefy
bezpieczeństwa, która wynosi 2 m od najbardziej wysuniętych jego elementów. W przypadku
autocystern paliwowych granica ta powinna wynosić, nie mniej niż 3 m.

127.Uzbrajanie statków powietrznych lotniczymi środkami bojowymi należy wykonywać na

specjalnie wydzielonej i przygotowanej płaszczyźnie, która może być zlokalizowana w pobliżu
PPS lub CPPS, usytuowanej w strefie bezpiecznej lotniska, z której wykonywane są loty
jednostki. Położenie strefy rozładowania oraz zasady jej wykorzystania określa się w instrukcji
operacyjnej lotniska.

128.Zabrania się uzbrajania lotniczymi środkami bojowymi statków powietrznych ustawionych na

wielostanowiskowej płaszczyźnie postoju, a także gdy przed uzbrajanym samolotem ustawione
są pojazdy LLC.

129.Zabrania się kołowania statku powietrznego na CPPS lub PPS z bombami, pociskami

rakietowymi i załadowanym uzbrojeniem strzeleckim, jeżeli nie zrzucenie lub nie odpalenie
lotniczych środków bojowych spowodowane było niesprawnością techniczną. Zdjęcie
niezrzuconych bomb i rozładowanie broni wykonywane jest w specjalnie wyznaczonej strefie
po uprzednim skierowaniu tam samolotu.

130.Po wylądowaniu przed zakołowaniem na PPS lub do strefy bezpiecznej statek powietrzny

powinien być uziemiony w celu odprowadzenia nagromadzonych ładunków elektryczności
statycznej (jeśli nie ma specjalnych urządzeń uziemiających na podwoziu). Zabrania się
dotykania statków powietrznych przed uziemieniem. Podczas postoju statków powietrznych na
PPS (CPPS, schrono – hangarze, hangarze) należy dodatkowo uziemić go za pomocą uziemień
stacjonarnych.

131.Przed podwieszeniem przyspieszaczy startowych na samolocie należy obowiązkowo sprawdzić

uziemienie samolotu oraz stan obwodów odpalania przyspieszacza.

132.Na płaszczyźnie prób silników, na czas uruchamiania (rozruchu) i próby silnika lub silników

statków powietrznych, zabezpieczenie przeciwpożarowe stanowi samochód pożarniczy wraz z
załogą.

133.Podczas postoju statków powietrznych na PPS, CPPS, schrono – hangarze, hangarze

zabezpieczenie przeciwpożarowe stanowią agregaty i gaśnice zgodnie z tabelami należności.

134.Podczas obsługi i remontu statków powietrznych należy zastosować środki zapobiegające

przedostawaniu się olejów i smarów na agregaty, armaturę i przewody instalacji tlenowych.

135.Zabrania się uzupełniania paliwem pracujących lotniskowych urządzeń grzewczych bez ich

uprzedniego wyłączenia i schłodzenia jeżeli nie dopuszcza tego instrukcja obsługi oraz
w odległości mniejszej niż 25 m od statku powietrznego.

136.Gardziele wlewowe zbiorników paliwa statków powietrznych bez specjalnych pokręteł

i uchwytów można otwierać i zamykać wyłącznie za pomocą przeznaczonych do tego kluczy.
Zabrania się odkręcania korków gardzieli wlewowych przez uderzanie kluczami, młotkami
i innymi przedmiotami.

137.Przed uruchomieniem silnika (silników) dowódca statku powietrznego zobowiązany jest przede

wszystkim upewnić się czy:

1) zapewnione jest wymagane zabezpieczenie przeciwpożarowe;
2) statek powietrzny zabezpieczony jest przed przemieszczaniem się;
3) strumień gazów wylotowych (strumień powietrza zaśmigłowego lub od wirnika

śmigłowca) nie spowoduje obrażeń osób, uszkodzenia sprzętu lub innego mienia,
znajdujących się w pobliżu statku powietrznego;

4) członkowie załogi i pasażerowie nie znajdują się w trakcie wsiadania na pokład statku

powietrznego.

138.Zabrania się podczas prób silników sprawdzania poziomu paliwa, olejów i cieczy specjalnych

w zbiornikach statków powietrznych przez otwarte gardziele wlewowe.

139.Próby (rozruch,) silników przeprowadza na specjalnie do tego celu wyznaczonych

płaszczyznach umiejscowionych w odległości nie mniejszej niż 25 m od stałych stoisk statków
powietrznych i hangarów.

140.1.Na lotnisku czynnym organizuje się grupę ratownictwa lotniskowego, składająca się z sił

i środków bazy lotniczej (jednostki zabezpieczającej). Wyposażenie grupy obejmuje między
innymi:

1) samochód pożarniczy wojskowej straży pożarnej;
2) samochód sanitarny;
3) wóz pogotowia technicznego;
4) holownik statku powietrznego;
5) sprzęt do podnoszenia statku powietrznego.

140.2.Grupa ratownictwa lotniskowego podlega kontrolerowi lotniska (krl TWR) i znajduje się

w miejscu określonym w instrukcji operacyjnej lotniska. Grupa ratownictwa lotniskowego
utrzymuje bezpośrednią łączność z krl TWR.

140.3.Przed rozpoczęciem procesu zabezpieczania lotów załoga samochodu pożarniczego

wydzielona do grupy ratownictwa lotniskowego zobowiązana jest do wykonania próby
sprawności funkcjonowania armatury wodno – pianowej, według procedury określonej przez
komendanta wsp. Wykonanie próby odnotowuje się w książce przebiegu służby w PA.

140.4.Samochód pożarniczy, o którym mowa w pkt. 140.1. stanowi jednocześnie zabezpieczenie

przeciwpożarowe uruchamiania (rozruchu) i prób silników statków powietrznych przed
planowanym startem.

141.W okresie trwania operacji lotniczych, wsp nie może być zadysponowana do zwalczania

pożarów nie powodujących bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia ludzi albo
zagrażających obiektom wojskowym.

142.Podczas wykonywanych lotów, w przypadku konieczności niezwłocznego podjęcia

w obiektach jednostki wojskowej działań ratowniczych wszystkimi dostępnymi siłami wsp, loty
należy przerwać, a statki powietrzne będące w powietrzu należy skierować na lotnisko
zapasowe.

143.1.Zabrania się napełniania paliwem zbiorników statków powietrznych:

1) ustawionych tyłem do autocysterny;
2) podczas burzy z wyładowaniami atmosferycznymi oraz bezpośrednio przed burzą.

143.2.Podczas napełniania paliwem zbiorników statków powietrznych zabrania się:

1) napełniania butli pokładowych tlenem i ładowaniem lśb;
2) uruchamiania zespołów napędowych;
3) włączania pokładowych urządzeń elektrycznych (zbędnych podczas procesu

napełniania);

4) prowadzenia korespondencji radiowej przy użyciu urządzeń pokładowych;
5) używania innych niż posiadających odpowiednie certyfikaty i/lub deklarację zgodności

opraw oświetleniowych w wykonaniu przeciwwybuchowym;

6) podgrzewania zespołów napędowych podgrzewaczami lotniskowymi;
7) rozlewania paliwa na nawierzchnię lotniska i poszycie statku powietrznego;
8) wykonywania żadnych czynności mogących wywołać iskrzenie lub powstanie płomienia

w odległości mniejszej niż 25 m od statku powietrznego.

143.3.Rozlane paliwo pod statkami powietrznymi należy natychmiast zneutralizować i usunąć a w

przypadku częściowego oblania statku powietrznego paliwem zezwala się na uruchomienie
zespołów napędowych nie wcześniej niż po upływie 10 – 15 minut od usunięcia rozlanego
paliwa z poszycia statku powietrznego i nawierzchni lotniska.

143.4.W przypadku napełniania paliwem zbiorników statków powietrznych z wykorzystaniem

pokładowych urządzeń elektrycznych, lotniskowe źródło zasilania należy przyłączyć po
przeciwległej stronie samolotu przed rozpoczęciem napełniania.

143.5.Wszystkie zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas napełniania zbiorników statków

powietrznych paliwem dotyczą także czynności podczas zlewania paliwa ze statków
powietrznych.

143.6.Odstoje paliw należy zlewać do czystych naczyń przeznaczonych do tego celu, a po ich

sprawdzeniu przelewać do specjalnych zbiorników (pojemników). Zabrania się rozlewania
odstojów paliwa na nawierzchnię lotniska lub lądowiska.

143.7.Wszelkie pojazdy przeznaczone do transportu, przepompowywania i dystrybucji paliw

lotniczych muszą mieć sprawne urządzenia uziemiające oraz być wyposażone w podręczny
sprzęt gaśniczy. Niedozwolone jest użytkowanie pojazdów niesprawnych technicznie.

144.1.Podczas załadunku przedziału bagażowego transportowego statku powietrznego zabrania się:

1) przewożenia paliw i smarów razem ze środkami utleniającymi;
2) podjeżdżania samochodami i innymi pojazdami bezpośrednio do statku powietrznego.

144.2.Między pojazdem (ładunkiem) a skrajnymi elementami płatowca (skrajem kabiny

ładunkowej) należy zachować odległość minimum 0,5 m.

144.3.Skrzynie z amunicją (bombami) w przedziale bagażowym transportowego statku

powietrznego należy układać w taki sposób, aby ich zapalniki (głowice) były zwrócone
w kierunku ścian bocznych kadłuba.

144.4.Za wyposażenie transportowego statku powietrznego w niezbędny do zabezpieczenia

przewożonego ładunku sprzęt pożarniczy, ratownictwa medycznego, środki neutralizujące
działanie substancji toksycznych, a także w razie potrzeby, za wyposażenie załogi,
konwojentów i personelu towarzyszącego w specjalistyczną odzież ochronną jest
odpowiedzialny wysyłający ładunek.

144.5.Przed załadowaniem ładunku wysyłający jest zobowiązany przekazać dowódcy załogi list

przewozowy w dwóch egzemplarzach na przewożony ładunek. W przypadku materiałów
niebezpiecznych są to dwa egzemplarze instrukcji bezpieczeństwa określającej sposób
postępowania w razie powstania zagrożenia, podczas przewozu danego materiału. Jeden
egzemplarz jest przeznaczony dla konwojenta, jeżeli uczestniczy on w przelocie.

145.Zasady zabezpieczenia przeciwpożarowego przelotów statków powietrznych:

1) do każdego przylotu i odlotu statku powietrznego kontroler lotniska (krl TWR) wzywa

samochód pożarniczy wraz z załogą;

2) do zabezpieczenia przeciwpożarowego statków powietrznych dyżurny technik lotniska

ustawia przy nich właściwe gaśnice (pod względem rodzaju i wagomiaru środka
gaśniczego);

3) po starcie lub wylądowaniu i wyłączeniu silnika statku powietrznego kontroler lotniska

kieruje samochód pożarniczy wraz z załogą do strażnicy.

146.Osoba, której oddano do dyspozycji statek powietrzny (dysponent) obowiązana jest zapewnić

jego ochronę oraz zabezpieczenie przeciwpożarowe.

147.W okresie zimowym i ujemnych temperatur dla samochodu pożarniczego wydzielonego do

grupy ratownictwa lotniskowego, w celu właściwego zabezpieczenia operacji lotniczych, należy
w miarę możliwości zapewnić ogrzewane pomieszczenie garażowe zlokalizowane tak, aby
zapewnić zachowanie wymaganych czasów reakcji, o których mowa w pkt. 118.

ROZDZIAŁ XII

BEZPIECZEŃSTWO POŻAROWE NA OKRĘTACH

(JEDNOSTKACH PŁYWAJĄCYCH)

151.1.Działania związane z zapewnieniem właściwej ochrony przeciwpożarowej na okrętach

(jednostkach pływających) Marynarki Wojennej (MW) prowadzi się w trakcie projektowania,
budowy oraz w całym okresie eksploatacji jednostek i należy je organizować zgodnie
z regulaminem służby na okrętach MW, przepisami projektowania i budowy okrętów MW oraz
innymi ogólnymi i szczegółowymi przepisami, instrukcjami i dokumentami normatywnymi.

151.2.Zakres stosowania odpowiednich przepisów wynika z wielkości okrętu, jego uzbrojenia

i wyposażenia specjalnego, a ponadto ze szczególnych warunków organizacji ochrony
przeciwpożarowej oraz technicznych środków walki z zagrożeniem pożarowym i
wybuchowym narzuconym przez zainstalowany sprzęt i uzbrojenie.

151.3.Za zapewnienie bezpieczeństwa pożarowego na okręcie (jednostce pływającej) jest

odpowiedzialny dowódca okrętu (jednostki pływającej). W imieniu dowódcy zadania ochrony
przeciwpożarowej realizuje zastępca dowódcy okrętu (jednostki pływającej), a w przypadku
braku takiego stanowiska osoba wyznaczona w rozkazie dowódcy, natomiast w czasie
załadunku i rozładunku paliwa oraz remontu dowódca działu elektromechanicznego (kierownik
maszyn).

151.4.Do zadań służby dyżurnej i wachtowej okrętu należy systematyczna kontrola okrętu oraz jego

najbliższego otoczenia i czuwanie nad przestrzeganiem instrukcji przeciwpożarowych i zasad
bezpieczeństwa pożarowego przez załogę oraz osoby czasowo przebywające na okręcie.

151.5.Odpowiedzialność za przestrzeganie przepisów i instrukcji przeciwpożarowych ponoszą

wszyscy członkowie załogi, każdy w zakresie swoich obowiązków służbowych i funkcji
pełnionej na okręcie (jednostce pływającej).

151.6.Na okrętach (jednostkach pływających) w zależności od stanu osobowego załogi tworzy się

dla celów ratowniczo – gaśniczych jedną lub dwie grupy awaryjne. Na jednostkach
ratowniczych wyznacza się grupy ratownicze do udzielania pomocy jednostkom ratowanym
i jednocześnie do obrony własnej. Zakres czynności i skład grup ustala dowódca okrętu
(jednostki pływającej) w zależności od stanu osobowego i możliwości ratowniczo – gaśniczych
okrętu. Wszystkie czynności dla składów grup muszą być ustalone w rozkładzie walki z
pożarem.

DZIAŁALNOŚĆ ZAPOBIEGAWCZA
152.1.Na okrętach (jednostkach pływających) materiały palne należy przechowywać z dala od

źródeł ciepła; ogniem otwartym można posługiwać się tylko w miejscach wyznaczonych
każdorazowo przez dowódcę okrętu (jednostki pływającej) i za jego zgodą.

152.2.Podczas postoju w porcie czyściwo przesiąknięte olejami, smarami, farbami lub

rozpuszczalnikami należy składać w blaszanych pojemnikach lub usuwać z okrętu (jednostki
pływającej).

152.3.Tytoń można palić tylko w miejscach wyznaczonych rozkazem dowódcy okrętu (jednostki

pływającej). Miejsce palenia tytoniu powinno być odpowiednio oznakowane, wyposażone w
popielniczki zabezpieczone przed przewróceniem.

152.4.Zabrania się używania ognia otwartego w:

1) załadowanych komorach amunicyjnych i pomieszczeniach przyległych;
2) pomieszczeniach akumulatorów;
3) zbiornikach paliwa i ścieków;

4) magazynach prowiantu, farb i lakierów, materiałów pędnych i smarów;
5) pomieszczeniach bez odpowiedniej wentylacji.

152.5.Obowiązkiem zezwalającego na podjęcie prac z ogniem otwartym jest ustalenie takiego

sposobu postępowania, aby nie dopuścić do powstania pożaru.

PRZECHOWYWANIE CIECZY PALNYCH
152.6.Ciecze łatwo palne (benzynę, naftę, spirytus itp.) należy przechowywać w szczelnie

zamkniętych odpowiednio zabezpieczonych pojemnikach umieszczonych z dala od źródeł
ciepła. Zbiorniki z płynami łatwo palnymi muszą być przechowywane na górnym pokładzie,
tak aby mogły być bez trudu wyrzucone za burtę.

152.7.Farby i lakiery należy przechowywać w metalowych opakowaniach w magazynkach

posiadających wyjście tylko na pokład otwarty.

153.1.Magazynki farb i lakierów nie powinny sąsiadować z komorami amunicyjnymi.
153.2.Po zakończeniu prac z użyciem płynów łatwo palnych, farb i lakierów opróżnione

opakowania należy natychmiast usuwać z miejsca pracy. W porcie opróżnione opakowania
należy usunąć z okrętu (jednostki pływającej).

PRZECHOWYWANIE ŚRODKÓW BOJOWYCH
154.Środki bojowe należy przechowywać w komorach amunicyjnych zgodnie ze szczegółowymi

zasadami przechowywania określonymi w odrębnych przepisach.

155.Pirotechniczne środki sygnalizacyjne przeznaczone do celów ratunkowych należy

przechowywać w osobnej wodoszczelnej i ogniotrwałej skrzyni na Głównym Stanowisku
Dowodzenia.

PRZECHOWYWANIE BUTLI Z GAZAMI
156.1.Butle z gazami palnymi należy przechowywać na pokładzie otwartym w takim miejscu, aby

w przypadku zagrożenia istniała możliwość ich szybkiego usunięcia.

156.2.Przechowywanie gazów palnych pod pokładem jest dopuszczalne tylko ze względów

eksploatacyjno – technologicznych. W pomieszczeniach tych należy zapewnić odpowiednią
wentylację oraz wyposażyć w automatyczne sygnalizatory stężenia gazów.

156.3.Zabrania się wspólnego przechowywania butli z silnymi utleniaczami z innymi gazami.
156.4.Butle muszą być zamocowane specjalnymi obejmami zapobiegającymi zmianie położenia.
156.5.Miejsca przechowywania gazów technicznych lub wejścia do pomieszczeń z gazami

technicznymi muszą być zaopatrzone w napisy ostrzegawcze i znaki bezpieczeństwa zgodnie
z Polską Normą.

156.6.W pomieszczeniach z gazami technicznymi ogrzewanie może być wodne lub parowe,

a temperatura nie powinna przekraczać 35

C [22].

POMIESZCZENIA AKUMULATORÓW
157.1.Na okrętach (jednostkach pływających) akumulatory mogą być przechowywane

w specjalnie do tego celu wydzielonych wentylowanych pomieszczeniach lub w specjalnych
skrzyniach.

157.2.Pomieszczenia i skrzynie na akumulatory muszą mieć sprawną wentylację spełniającą

wymagania określone w odrębnych przepisach.

157.3.Pomieszczenia z akumulatorami mogą mieć ogrzewanie parowe lub wodne.

EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH

158.1.Instalacje elektryczne muszą spełniać wymagania warunków technicznych określone

w odrębnych przepisach dla okrętów i jednostek pływających.

158.2.Wszelkie prace naprawcze i konserwacyjne mogą być wykonywane przez osoby posiadające

odpowiednie kwalifikacje.

158.3.Użytkownikom instalacji elektrycznych zabrania się:

1) naprawiania uszkodzonych bezpieczników;
2) korzystania z prowizorycznej lub uszkodzonej instalacji oraz urządzeń elektrycznych;
3) ustawiania urządzeń grzejnych na przedmiotach palnych lub w ich pobliżu oraz

pozostawianie ich bez nadzoru;

4) suszenia bielizny i innych palnych materiałów na elektrycznych urządzeniach grzejnych;
5) stosowania na osłony punktów świetlnych materiałów palnych;
6) zabudowywania elektrycznych urządzeń grzewczych materiałami palnymi;
7) przechowywania jakichkolwiek materiałów w pomieszczeniach przeznaczonych na

urządzenia elektryczne.

DROGI KOMUNIKACYJNE
159.1.Drogi komunikacyjne na okręcie (jednostce pływającej) nie mogą być zastawiane. Wszystkie

przedmioty i urządzenia znajdujące się na drogach komunikacyjnych muszą być trwale
zamocowane i tak usytuowane, by nie przeszkadzały w swobodnym poruszaniu.

159.2.Na drogach komunikacyjnych nie wolno umieszczać wystroju, przedmiotów i wykładzin

wykonanych z materiałów palnych.

159.3.Wszystkie drzwi i włazy prowadzące z pomieszczeń pod pokładem na drogi komunikacyjne

i z dróg komunikacyjnych na odkryty pokład powinny być oznakowane znakami
bezpieczeństwa – ewakuacyjnymi wykonanymi zgodnie z Normą Obronną [48].

WYMAGANIA DOTYCZĄCE POSTOJU OKRĘTÓW (JEDNOSTEK PŁYWAJĄCYCH)
160.1.Przy cumowaniu okrętów (jednostek pływających) do nabrzeża obowiązują następujące

ograniczenia:

1) zbiornikowce paliwa i niszczyciele oraz okręty podwodne nie więcej niż jeden;
2) okręty II, III i IV rangi nie więcej niż dwa obok siebie;
3) pozostałe bez ograniczeń.

160.2.Okręty (jednostki pływające) ustawione obok siebie powinny mieć podobną wysokość burt,

przy czym różnica wysokości nie powinna przekraczać 1 m.

160.3.Okręty o długości ponad 30 m powinny posiadać co najmniej dwa trapy komunikacyjne

z lądem oraz dogodne przejście z jednego okrętu na drugi.

160.4.Każdy okręt stojący po zewnętrznej stronie (od strony wody) powinien mieć przygotowany

na dziobie i rufie hol umożliwiający natychmiastowe odholowanie go w razie zagrożenia.

REMONT OKRĘTU (JEDNOSTKI PŁYWAJĄCEJ)
161.Przed przystąpieniem do prac remontowych zastępca dowódcy (lub w przypadku braku takiego

stanowiska osoba wyznaczona przez dowódcę) jest zobowiązany przy współudziale
zainteresowanych dowódców działów opracować plan uwzględniający niezbędne siły i środki
oraz przedsięwzięcia zapewniające bezpieczeństwo pożarowe.

162.Dowódcy działów są odpowiedzialni za przygotowanie stanowisk roboczych w swoich

działach, przeprowadzenie instruktażu z załogą działu zapoznające z organizacją pracy
i środkami ostrożności.

163.Przed każdym remontem dowódca ma obowiązek zorganizować szkolenie załogi na temat

walki z pożarem w trakcie remontu i sposobów zabezpieczenia przed powstaniem pożaru.

164.Na czas prac remontowych należy założyć książkę prac pożarowo – niebezpiecznych.

W książce budowniczy jest zobowiązany wpisywać wszystkie prace pożarowo – niebezpieczne.
Z wpisami przed rozpoczęciem prac musi zapoznać się dowódca okrętu i dowódca działu
elektromechanicznego. W książce należy odnotowywać uwagi na temat zabezpieczenia prac
przez pracowników stoczni (zakładu remontowego) oraz załogę.

165.W pierwszych trzech dniach pobytu w stoczni należy przeprowadzić ćwiczenia zgrywające ze

wszystkimi zmianami zakładowej straży pożarnej lub, jeżeli remont jest przeprowadzany w
porcie z portową strażą pożarną.

166.W pierwszym dniu pobytu w stoczni dowódca jest zobowiązany przekazać do zakładowej

straży pożarnej plan ochrony przeciwpożarowej na czas remontu.

167.Wymagania porządkowe w doku lub slipie:

1) każdy okręt przed zadokowaniem powinien zdać paliwo i amunicję, a zbiorniki paliwa

przewidziane do remontu powinny być odgazowane;

2) z chwilą zadokowania (slipowania) system hydrantowy okrętu należy podłączyć do

sieci hydrantowej doku (slipu). Dodatkowo należy podłączyć po jednym odcinku węża
tłocznego w części dziobowej i rufowej na pokładzie okrętu;

3) w doku (slipie) zabrania się:

a) spuszczania do doku resztek smarów, paliw i wody zęzowej,
b) wyrzucania do doku śmieci i nieczystości,
c) magazynowania pod kadłubem jakichkolwiek materiałów palnych.

168.Drogi ewakuacji podczas remontu:

1) okręty (jednostki pływające) powinny posiadać co najmniej dwa trapy lub schodnie od

strony nabrzeża i sztormtrap od strony wody;

2) wszystkie wyjścia z wnętrza okrętu powinny być opisane i oznakowane znakami

bezpieczeństwa zgodnie z Normą Obronną [48];

3) przed wejściem do stoczni należy ustalić liczbę pracowników mogących jednorazowo

przebywać w pomieszczeniach o szczególnym zagrożeniu pożarowym zapewniając
bezpieczną ewakuację w wypadku zagrożenia.

169.Służba dyżurna okrętu powinna prowadzić kontrolę ruchu pracowników stoczni tak, by

w każdej chwili można stwierdzić, ilu pracowników i w jakim miejscu przebywa.

ROZDZIAŁ XIII

PRACE NIEBEZPIECZNE POD WZGLĘDEM POŻAROWYM

ORAZ OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM

PRACE NIEBEZPIECZNE POD WZGLĘDEM POŻAROWYM
170.1.Prace niebezpieczne pod względem pożarowym należy prowadzić w sposób

uniemożliwiający powstanie pożaru.

170.2.Przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, mogących

powodować bezpośrednie niebezpieczeństwo powstania pożaru lub wybuchu, właściciel,
zarządca lub użytkownik obiektu jest obowiązany:

1) ocenić zagrożenie pożarowe w miejscu, w którym prace będą wykonywane;

ustalić rodzaj przedsięwzięć mających na celu niedopuszczenie do powstania
i rozprzestrzeniania się pożaru lub wybuchu;

wskazać osoby odpowiedzialne za odpowiednie przygotowanie miejsca pracy, za
przebieg oraz zabezpieczenie miejsca po zakończeniu pracy;

zapewnić wykonywanie prac wyłącznie przez osoby do tego upoważnione, posiadające
odpowiednie kwalifikacje;

zaznajomić osoby wykonujące prace z zagrożeniami pożarowymi występującymi
w rejonie wykonywania prac oraz z przedsięwzięciami mającymi na celu
niedopuszczenie do powstania pożaru lub wybuchu;

sporządzić wraz z wykonawcą prac „Protokół zabezpieczenia prac niebezpiecznych
pod względem pożarowym” według wzoru określonego załącznikiem nr 15 do
instrukcji.

170.3.Rozpoczęcie prac, o których mowa w pkt. 170.1. następuje na podstawie „Zezwolenia na

przeprowadzenie prac niebezpiecznych pod względem pożarowym”, wydanego przez
użytkownika (zarządcę). Wzór zezwolenia określa załącznik nr 16 do instrukcji.

170.4.Bezpośrednio przed rozpoczęciem prac niebezpiecznych pożarowo i w ich trakcie należy

[22]:

1) zabezpieczyć przed zapaleniem materiały palne występujące w miejscu wykonywania

prac oraz w rejonach przyległych, w tym również elementy konstrukcji budynku i
znajdujących się w nim instalacji technicznych;

2) prowadzić prace niebezpieczne pod względem pożarowym w pomieszczeniach

(urządzeniach) zagrożonych wybuchem lub w pomieszczeniach, w których wcześniej
wykonywano inne prace związane z użyciem łatwo palnych cieczy lub palnych gazów,
jedynie wtedy, gdy stężenie par cieczy lub gazów w mieszaninie
z powietrzem w miejscu wykonywania prac nie przekracza 10 % ich dolnej granicy
wybuchowości;

3) mieć w miejscu wykonywania prac sprzęt umożliwiający likwidację wszelkich źródeł

pożaru;

4) po zakończeniu prac poddać kontroli miejsce, w którym prace były wykonywane, oraz

rejony przyległe;

5) używać do wykonywania prac wyłącznie sprzętu sprawnego technicznie

i zabezpieczonego przed możliwością wywołania pożaru.

OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM
171.1.W obiektach i na terenach przyległych, gdzie prowadzone są procesy technologiczne

z użyciem materiałów mogących wytworzyć mieszaniny wybuchowe lub, w których materiały
takie są magazynowane, powinna być dokonana ocena zagrożenia wybuchem [22].

171.2.Ocena zagrożenia wybuchem powinna obejmować wskazanie pomieszczeń zagrożonych

wybuchem, wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich
stref zagrożenia wybuchem oraz wskazanie czynników mogących w nich zainicjować zapłon.

171.3.Oceny, o której mowa w pkt. 171.2. dokonują inwestor, projektant lub użytkownik

decydujący o procesie technologicznym.

171.4.W celu określenia zakresu środków koniecznych do uniknięcia źródeł zapłonu mogących

spowodować zapalenie atmosfery wybuchowej, przestrzenie niebezpieczne:

kwalifikuje się następująco[49]:

1) w przypadku gazów, par lub mgieł:

strefa 0 - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę
substancji palnych, w postaci gazu, pary albo mgły, z powietrzem występuje stale lub
przez długie okresy lub często,

strefa 1 - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę
substancji palnych, w postaci gazu, pary albo mgły, z powietrzem może czasami
wystąpić w trakcie normalnego działania,

strefa 2 - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę
substancji palnych, w postaci gazu, pary albo mgły, z powietrzem nie występuje w
trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa krótko;

2) w przypadku pyłów:

strefa 20 - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu
w powietrzu występuje stale lub przez długie okresy lub często,

strefa 21 - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu
w powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania,

strefa 22 - miejsce, w którym atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu
w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania,

a w przypadku wystąpienia trwa krótko.

POMIESZCZENIE ZAGROŻONE WYBUCHEM
172.1.Pomieszczenie, w którym może wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała

z wydzielającej się takiej ilości palnych gazów, par, mgieł lub pyłów, której wybuch mógłby
spowodować przyrost ciśnienia w tym pomieszczeniu przekraczający 5 kPa, określa się jako
pomieszczenie zagrożone wybuchem [22].

172.2.Przyrost ciśnienia w pomieszczeniu, jaki mógłby zostać spowodowany przez wybuch, określa

się według odrębnych przepisów [22].

172.3.Obliczenia w zakresie przyrostu ciśnienia w pomieszczeniu nie są wymagane jeżeli inwestor,

projektant lub użytkownik decydujący o procesie technologicznym uznają takie pomieszczenie
za zagrożone wybuchem.

172.4.W zależności od stopnia zagrożenia wybuchem materiałów wybuchowych obiekty, ich części

lub pomieszczenia, w których przechowuje się takie materiały odrębne przepisy [50],
kwalifikuje się do następujących kategorii:

W-1 - szczególnie niebezpieczne ze względu na możliwość wybuchu, w których prochy,
materiały kruszące i środki pirotechniczne są rozpakowane;

W-2 - niebezpieczne ze względu na możliwość powstania wybuchu, w których materiały
niebezpieczne przechowuje się w opakowaniach metalowych lub drewnianych.

Przepisy rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca

2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie
wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów
pirotechnicznych (Dz. U. Nr 163, poz. 1577), kwalifikują obiekty do następujących kategorii:

1) MW1 - obiekty lub jego części, w których znajdują się materiały wybuchowe,

o współczynniku wrażliwości mniejszym od 2 lub materiały wybuchowe nieopakowane
lub w stanie niezaelaborowanym;

2) MW2 - pozostałe obiekty.

Przepisy powyższego rozporządzenia stosuje się jedynie do jednostek organizacyjnych

podległych Ministrowi Obrony Narodowej wykonujących działalność gospodarczą
w zakresie wytwarzania, przetwarzania oraz obrotu materiałami wybuchowymi.

172.5.Strefę zagrożenia wybuchem wyznacza się w pomieszczeniach jeżeli może w nim

występować mieszanina wybuchowa o objętości co najmniej 0,01 m

(10 l) w zwartej

przestrzeni.

WYMAGANIA DLA OBIEKTÓW ZAGROŻONYCH WYBUCHEM
173.Przeciwpożarowe wymagania budowlane dla obiektów zagrożonych wybuchem:

1) gazów, par, mgieł i pyłów określają przepisy techniczno-budowlane [29], które

precyzują między innymi:

odległości między budynkami z pomieszczeniami zagrożonymi wybuchem
a innymi obiektami,

wymagania w zakresie odporności ogniowej elementów konstrukcyjnych budynków,

lokalizację pomieszczeń zagrożonych wybuchem w budynkach
wielokondygnacyjnych,

dopuszczalne wielkości stref pożarowych,

konstrukcję i ciężar dachu oraz powierzchnię urządzeń odciążających,

długość dojść ewakuacyjnych i przejść w pomieszczeniach,

powierzchnię pomieszczeń, z których może prowadzić tylko jedno wyjście
ewakuacyjne,

warunki, jakim powinny odpowiadać drogi ewakuacyjne;

2) materiałów wybuchowych odnoszą się między innymi do:

konstrukcji budynku i przegród odciążających,

b) dopuszczalnej ilości kondygnacji,
c) dopuszczalnej wielkości strefy pożarowej,
d) palności ścian, sufitów oraz elementów wyposażenia,
e) wymagań dla ścian, sufitów oraz elementów wyposażenia w zakresie reakcji na

materiał wybuchowy w procesie transportu, składowania, itp.,

f) ochrony powłok podłóg oraz elementów wyposażenia przed elektrycznością

statyczną,

g) zabezpieczenia przed nagrzewaniem się wnętrza obiektu,
h) ochrony przed wyładowaniami atmosferycznymi,
i) wyjść ewakuacyjnych i awaryjnych.

WYMAGANIA DLA INSTALACJI I URZĄDZEŃ STOSOWANYCH W STREFACH
ZAGROŻONYCH WYBUCHEM
174.1. Wszystkie urządzenia i instalacje stosowane w strefach zagrożonych wybuchem powinny

zapewniać podczas normalnej znamionowej pracy, że nie będą źródłem zapłonu
prawdopodobnej atmosfery wybuchowej, w wyniku, np. iskry, iskry mechanicznej, łuku
elektrycznego, nagrzewania się powyżej dopuszczalnych temperatur, wytwarzania fal
elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego, ultradźwięków, itp.

174.2. W strefach zagrożonych wybuchem należy stosować urządzenia w wykonaniu

przeciwwybuchowym [27].

174.3. Urządzenie elektryczne, o którym mowa w pkt. 174.2. powinno być ocechowane danymi

według następującej kolejności:

znak EEX określający, że urządzenie spełnia wymagania odpowiedniej Polskiej
Normy dla poszczególnych rodzajów budowy przeciwwybuchowej;

2) symbol rodzaju budowy przeciwwybuchowej, np.

d – osłona ognioszczelna,

i – wykonanie iskrobezpieczne,

e – budowa wzmocniona;

oznaczenie grupy lub podgrupy urządzenia elektrycznego, np. IIA, IIB, IIC;

4) oznaczenie klasy temperaturowej (od T1 do T6).

174.4. Za dobór urządzeń przeciwwybuchowych przeznaczonych do stosowania

w strefach zagrożonych wybuchem jest odpowiedzialny projektant dokonujący oceny
zagrożenia wybuchem.

174.5. Obiekty, w których wyznaczono strefy zagrożone wybuchem należy wyposażać

w przeciwpożarowe wyłączniki prądu.

ROZDZIAŁ XIV

WYPOSAŻENIE JEDNOSTEK WOJSKOWYCH I TECHNIKI

WOJSKOWEJ W SPRZĘT POŻARNICZY I ŚRODKI GAŚNICZE

175.1.Za gospodarkę sprzętem pożarniczym odpowiada organ logistyczny, do którego obowiązków

należy:

1) wyposażenie wsp w sprzęt, urządzenia, środki gaśnicze, przedmioty odzieży specjalnej

i środki ochrony osobistej oraz przedmioty ekwipunku osobistego [39];

2) zapewnienia środków na okresową konserwacji, remonty i naprawy samochodów

pożarniczych, przyczep, motopomp, agregatów gaśniczych, sprzętu technicznego
i ratowniczego;

3) przestrzegania czasookresów użytkowania w szczególności: środków ochrony

indywidualnej, przedmiotów ekwipunku osobistego, sprzętu ratowniczego mającego
istotny wpływ na bezpieczeństwo ratowników (np. linki ratownicze, aparaty izolacyjne
dróg oddechowych, drabiny);

4) wyposażenia techniki wojskowej, obiektów i terenów w sprzęt, urządzenia, środki

gaśnicze;

5) planowanie i prowadzenie wymiany środków gaśniczych ze szczególnym

uwzględnieniem składów mps, lotnisk i stałych urządzeń gaśniczych;

6) okresowa konserwacja, remonty i naprawy samochodów pożarniczych, przyczep,

motopomp, agregatów gaśniczych, sprzętu technicznego i ratowniczego.

175.2.Tabele naliczeniowe sprzętu pożarniczego dla budynków, obiektów, terenów

i wojskowego sprzętu technicznego zawiera odpowiednio tabela nr 1 i 2 załącznika nr 14 do
instrukcji, natomiast wyposażenie wsp określają odrębne przepisy [39].

175.3.Wykazy i zestawienia należności sprzętu pożarniczego dla budynków, obiektów, terenów i

wojskowego sprzętu technicznego oraz wyposażenia wojskowych straży pożarnych, o którym
mowa w pkt. 175.1. ppkt 1) sporządza się według wzoru określonego przez organy logistyczne.

175.4.Wykazy i zestawienia, o którym mowa w pkt. 175.3. dowódca przesyła do jednostki

logistycznej, na zaopatrzeniu, której pozostaje.

175.5.Wykazy i zestawienia należności, o których mowa w pkt. 175.3. opracowuje inspektor

ochrony przeciwpożarowej jednostki wojskowej albo osoba wyznaczona przez dowódcę
w porozumieniu odpowiednio z przedstawicielem zarządcy lub służb technicznych.

175.6.Organy logistyczne są zobowiązane do utrzymywania niezbędnych zapasów sprzętu

pożarniczego i środków gaśniczych użytku bieżącego. Wielkość zapasów określa tabela nr 3
załącznika nr 14 do instrukcji.

ROZDZIAŁ XV

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

176.Budynki i budowle nie wymienione w przepisach ogólnie obowiązujących [22],

w których przechowywane jest mienie znacznej wartości lub są one niezbędne dla utrzymania
gotowości bojowej wojsk (np. hangary, magazyny, stałe (podziemne) stanowiska dowodzenia,
obiekty łączności i kryptografii), stosownie do wskazań właściwego terytorialnie szefa
delegatury WOP, wyposaża się w urządzenia przeciwpożarowe (np. stałe urządzenia gaśnicze,
systemy sygnalizacji pożarowej, dźwiękowe systemy ostrzegawcze).

177.W sprawach nie uregulowanych postanowieniami niniejszej instrukcji mają zastosowanie

przepisy powszechnie obowiązujące dotyczące bezpieczeństwa pożarowego.

ZAŁĄCZNIKI

DO INSTRUKCJI O OCHRONIE PRZECIWPOŻAROWEJ

W RESORCIE OBRONY NARODOWEJ

Załącznik nr 1

WYKAZ AKTÓW PRAWNYCH

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.

(t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 i z 2007 r. Nr 89, poz. 590).

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej.

(t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667 iż 2008 r. Nr 86 poz. 521).

Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach.

(t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435 iż 2007 r. Nr 181, poz. 1286).

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.

(t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 i z 2008 r. Nr 145, poz. 914).

Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne.

(t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 i z 2007 r. Nr 21, poz. 124).

Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych.

(t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 909 i z 2007 r. Nr 99, poz. 663).

Ustawa z dnia 3.07.2002 r. Prawo lotnicze.

(t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696 i z 2008 r. Nr 144, poz. 901).

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego.

(t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 i z 2005 r. Nr 64, poz. 565).

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska.

(t.j. Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 iż 2008 r. Nr 138, poz. 865).

10.

Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów
niebezpiecznych.

(Dz. U. Nr 199, poz. 1671 i z 2007 r. Nr 192, poz. 1381).

11.

Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w
zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz
wyrobami

i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.

(Dz. U. Nr 67, poz. 679 i z 2007 r. Nr 235, poz. 1700).

12.

Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

(t.j. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 i z 2008 r. Nr 93 poz. 586).

13.

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 20 lutego 2003 r. w sprawach szczegółowych
zasad udziału pododdziałów i oddziałów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w
zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniu.

(Dz. U. Nr 41, poz. 347).

14.

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 2 sierpnia 1996 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane nie będące
budynkami, służące obronności Państwa oraz ich usytuowanie.

(Dz. U. Nr 103, poz. 477 i z 2001 r. Nr 120, poz. 1291).

15.

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 4 października 2001 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać strzelnice garnizonowe oraz ich
usytuowanie.

(Dz. U. Nr 132, poz. 1479 i z 2008 r. Nr 61, poz. 380).

16.

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 1992 r. w sprawie
zasad

i trybu wykonywania zadań przez Wojskową Ochronę Przeciwpożarową.

(Dz. U. Nr 66, poz. 334 i z 2005 r. Nr 101, poz. 846).

17.

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 7 kwietnia 2004 r. w sprawie
wypłacania żołnierzom zawodowym dodatkowego wynagrodzenia.

(Dz. U. Nr 108, poz. 1141 i z 2008 r. Nr 21, poz. 128).

18.

Rozporządzenie Ministrów Obrony Narodowej i Spraw Wewnętrznych z dnia 29
lipca 1992 r. w sprawie strażaków państwowej Straży Pożarnej wyznaczonych do
służby

w Wojskowej Ochronie Przeciwpożarowej.

(Dz. U. Nr 58, poz. 289 i z 2005 r. Nr 101, poz. 847).

19.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25
października

2005 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla strażaków jednostek
ochrony przeciwpożarowej i osób wykonujących czynności z zakresu ochrony
przeciwpożarowej.

(Dz. U. Nr 215, poz. 1823).

20.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca
2003

w sprawie przeciwpożarowego zabezpieczenia w wodę oraz dróg pożarowych.

(Dz. U. Nr 121, poz. 1139).

21.

Rozporządzenie Ministra Ochrony Środowiska, z dnia 22 marca 2006 r. w sprawie
szczegółowych zasad zabezpieczenia przeciwpożarowego lasów.

(Dz. U. Nr 58, poz. 405 i z 2006 r. Nr 82, poz. 573).

22.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 21 kwietnia
2006

w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i
terenów.

(Dz. U. Nr 80, poz. 563).

23.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca
2003

w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony
przeciwpożarowej

(Dz. U. Nr 121, poz. 1137).

24.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia
1999

w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-
gaśniczego.

(Dz. U. Nr 111, poz. 1311 i z 2001 r. Nr 81, poz. 877).

25.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja
2003

w sprawie w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny
pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić
atmosfera wybuchowa.

(Dz. U. Nr 107, poz. 1004 i z 2006 r. Nr 121, poz. 836).

26.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych,
rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów
naftowych i ich usytuowanie

(Dz. U. Nr 243, poz. 2063 i z 2007 r. Nr 240, poz. 1753).

27.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie
zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do
użytku

w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.

(Dz. U. Nr 263, poz. 2203).

28.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 maja 2004 r. w sprawie sposobu
uwzględniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronności i
bezpieczeństwa państwa.

(Dz. U. Nr 125, poz. 1309).

29.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

(Dz. U. Nr 75, poz. 690 i z 2004 r. Nr 109, poz. 1156).

30.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 30 kwietnia 2004 r. w sprawie
klasyfikacji

i rejestru lotnisk cywilnych.

(Dz. U. Nr 122, poz. 1273 i z 2005 r. Nr 197, poz. 1633).

31.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 września 2005 r. w sprawie
przygotowania lotnisk do sytuacji zagrożenia oraz lotniskowych służb ratowniczo-
gaśniczych.

(Dz. U. Nr 197, poz. 1634).

32.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 15 listopada 2004 r. w sprawie
warunków

i zasad wykorzystywania lotnisk wojskowych przez lotnictwo cywilne oraz
obowiązki zarządzających tymi lotniskami.

(Dz. U. Nr 254, poz. 2552).

33.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2004 r. w sprawie wymagań
dla lądowisk.

(Dz. U. Nr 170, poz. 1791).

34.

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 listopada 2002 r. w sprawie wymagań,
jakim powinien odpowiadać plan postępowania na wypadek zagrożenia życia lub
zdrowia ludzkiego, mienia oraz środowiska naturalnego.

(Dz. U. Nr 194, poz. 1632).

35.

Regulamin Ogólny Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

(Sygn. Szt. Gen. 1554/2003).

36.

Regulamin lotów lotnictwa Sił Zbrojnych RP (RL-2006).

(Sygn. WLOP 370/2006).

37.

STANAG 3712 CFR (wydanie 2) - Porozumienie standaryzacyjne NATO. Służby
ratownicze i przeciwpożarowe portu lotniczego – kategorie identyfikacyjne.

38.

STANAG 3861 CFR - Porozumienie standaryzacyjne NATO Służby ratownicze
i przeciwpożarowe na lotniskach dla śmigłowców – kategorie identyfikacyjne.

39.

Decyzja nr 230/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie
funkcjonowania wojskowych straży pożarnych.

(Dz. Urz. MON Nr 11, poz. 125).

40.

Decyzja nr 321/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 listopada 2003 r. w
sprawie zakresu, trybu i zasad uzgadniania dokumentacji pod względem ochrony
przeciwpożarowej obiektów budowlanych realizowanych na terenach zamkniętych.

(Dz. Urz. MON Nr 18, poz. 198 i z 2004 r. Nr 3, poz. 26).

41.

Decyzja nr 323/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 grudnia 2003 r. w
sprawie organizacji i funkcjonowania systemu ratowniczego w resorcie obrony
narodowej.

(Dz. Urz. MON Nr 19, poz. 202).

42.

Decyzja nr 7/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 14 stycznia 2008 r. w sprawie
zasad opracowywania i realizacji centralnych planów rzeczowych.

(Dz. Urz. MON Nr 1, poz. 6).

43.

PN 92/N-01256/01 Znaki bezpieczeństwa. Ochrona przeciwpożarowa.

44.

PN 92/N-01256/02 Znaki bezpieczeństwa. Ewakuacja.

45.

PN 92/N-01256-4: 1997 Znaki bezpieczeństwa. Techniczne środki przeciwpożarowe.

46.

PN 92/N-01256-5: 1998 Znaki bezpieczeństwa. Zasady umieszczania znaków
bezpieczeń- stwa na drogach ewakuacyjnych i drogach pożarowych.

47.

PN–EN 1127-1: 2001 Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem. Pojęcia
podstawowe i metodologia.

48.

Norma NO-A-42-003 jednostki pływające.

49.

PN–EN 1127-1 Atmosfery wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed
wybuchem. Pojęcia podstawowe i metodologia.

50.

Przepisy o gospodarce mieniem służby uzbrojenia i elektroniki w bazach i
składnicach.
(Sygn. Uzbr. 1981/78).

51.

Zbiór znaków taktycznych i prewencyjnych dla straży pożarnych. Firex Warszawa
2000 r.

Załącznik nr 2

TEMATYKA SZKOLENIA

PRZECIWPOŻAROWEGO ŻOŁNIERZY I PRACOWNIKÓW WOJSKA

Szkolenie przeciwpożarowe obejmuje następujące tematy:

L.p.

NAZWA TEMATU

LICZBA GODZIN

LEKCYJNYCH

wykład

zaj.

prakt.

razem

1. Zagrożenie pożarowe jednostki wojskowej przyczyny

powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów:

1) zagrożenie pożarowe wynikające z charakteru jednostki

wojskowej ze szczególnym uwzględnieniem
najniebezpieczniejszych pożarowo obiektów i miejsc;

2) zagrożenie pożarowe w miejscu wykonywania pracy;
3) przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów,

ze szczególnym uwzględnieniem obiektów stwarzających
niebezpieczeństwo pożarowe;

4) zagrożenia pożarowego wynikającego z:

eksploatacji instalacji i urządzeń elektrycznych,
gazowych, ogrzewczych, technologicznych itp.,

właściwości materiałów stosowanych w technologii
produkcji i usług, w konserwacji oraz przy
wykonywaniu innych zadań służbowych, w tym
administracyjnych, szkoleniowych, badawczych itp.,

właściwości i warunków składowania materiałów
w składach i magazynach,

bezpośredniego sąsiedztwa lub usytuowania
obiektów jednostki wojskowej (np. w kompleksie
leśnym).

2. Zadania i obowiązki przy zapobieganiu pożarom oraz

w przypadku powstania pożaru:

1) zadania i obowiązki żołnierzy i pracowników wojska przy

zapobieganiu pożarom;

2) zasady postępowania w przypadku powstania pożaru.

3. Podręczny sprzęt gaśniczy i środki gaśnicze oraz zasady

gaszenia pożarów w zarodku:

1) właściwości gaśnicze środków gaśniczych stosowanych

w gaśnicach;

2) przeznaczenie, zastosowanie gaśnic płynowych

(pianowych), śniegowych i proszkowych oraz agregatów
gaśniczych;

3) inny sprzęt gaśniczy: hydronetki, koce gaśnicze, sprzęt

burzący;

4) uruchomienie gaśnic i agregatów gaśniczych oraz zasady

gaszenia pożarów w zarodku.

RAZEM

Załącznik nr 3

METODYKA

PRZEPROWADZANIA ĆWICZEBNEGO ALARMU POŻAROWEGO

I. POSTANOWIENIA OGÓLNE

Ćwiczebny alarm pożarowy jest jedną z form nauki praktycznego działania sił i środków

własnych oraz współdziałających określonych planem ochrony przeciwpożarowej i działań
ratowniczych jednostki wojskowej.

Ćwiczebny alarm pożarowy zarządza i nadzoruje dowódca w celu:

pogłębienia i utrwalenia wiadomości o zasadach postępowania w przypadku
pożaru;

przygotowania pododdziałów do współdziałania ze strażami pożarnymi w walce
z pożarem;

doskonalenia działań służb dyżurnych i osób funkcyjnych jednostki
odpowiedzialnych za organizację i przeprowadzenie ewakuacji mienia
z zagrożonych budynków;

doskonalenia dowódców w dowodzeniu pododdziałami i doraźnie
zorganizowanymi grupami pracowników wojska oraz żołnierzy w wykonywaniu
zadań w akcji ratowniczej;

sprawdzenia funkcjonowania systemu alarmowania pożarowego;

wypracowania bądź doskonalenia metod łączności dowodzenia i współdziałania
w akcjach ratowniczych;

sprawdzenia realności założeń planu ochrony przeciwpożarowej i działań
ratowniczych jednostki wojskowej.

Wskazane jest, aby obiekty, na których będą przeprowadzane ćwiczenia, były obiektami

stwarzającymi największe zagrożenie pożarowe ze względu na charakter zabudowy lub
składowane materiały, np.: magazyny, garaże, parki sprzętu technicznego.

Pododdziały, którym w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych z góry

wyznaczono konkretne zadania, powinny przećwiczyć te zadania przed planowanym alarmem.

Do pozorowania pożaru należy wykorzystywać środki i materiały będące w jednostce

np.: RGD, RGZ, wytwornice dymu. Miejsca pozorowania należy zabezpieczyć przed
możliwością powstania rzeczywistego pożaru. W żadnym przypadku nie należy stosować
pozoracji otwartym ogniem na terenie magazynów i składów materiałów łatwo zapalnych
i wybuchowych lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie. Osoby wyznaczone do wykonania
pozoracji należy poinstruować o zasadach zachowania bezpieczeństwa pożarowego.

Wyniki ćwiczebnego alarmu pożarowego należy omówić z całym stanem osobowym

oraz wydać niezbędne polecenia w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości.

II. ORGANIZACJA ALARMU

Przygotowanie ćwiczebnego alarmu pożarowego dla całego stanu osobowego jednostki

obejmować powinno:

ujęcie terminu alarmu w planie zasadniczych przedsięwzięć;

wyznaczenie kierownictwa alarmu (ćwiczenia);

opracowanie planu alarmu;

przeprowadzenie rekonesansu.

Wyznaczony przez dowódcę kierownik ćwiczenia określa terminy oraz wyznacza osoby

odpowiedzialne za wykonanie następujących przedsięwzięć:

sprawdzenie aktualności zawartych w planie ochrony przeciwpożarowej i działań
ratowniczych numerów telefonów, nazwisk osób odpowiedzialnych za
wykonanie odpowiednich zadań oraz wykazu sił i środków przewidzianych do
udziału w akcji ratowniczej;

uzgodnienie udziału w alarmie sił i środków spoza jednostki;

wybór obiektów przewidzianych do pozorowania w nich powstania i rozwoju
pożaru oraz wskazania obiektów, z których prowadzona będzie ewakuacja
techniki i sprzętu;

wyznaczenie zespołów: nadzorującego (rozjemcy) i pozoracji;

określenie dodatkowych sił i środków (nie ujętych w planie ochrony
przeciwpożarowej i działań ratowniczych) zabezpieczających wykonanie zadań
doraźnych;

organizację służb porządkowo – ochronnych;

organizację zabezpieczenia medycznego;

wyznaczenie stanowiska dowodzenia;

określenie organizacji łączności dowodzenia i współdziałania;

wyznaczenie rejonów zbiórki po zakończeniu ćwiczenia;

sprawdzenie funkcjonowania systemu łączności i alarmowania pożarowego;

sprawdzenie znajomości obowiązków przez służby dyżurne, pododdział
alarmowy oraz osoby funkcyjne.

Ponadto kierownik ćwiczenia jest obowiązany opracować i przedstawić dowódcy do

zatwierdzenia plan przeprowadzenia ćwiczebnego alarmu pożarowego, według wzoru
stanowiącego załącznik do niniejszej metodyki, w którym należy uwzględnić:

cele alarmu, które powinny być osiągnięte w ćwiczeniu;

czas przeznaczony na ćwiczenie;

założenie ćwiczebne;

zadania zespołu pozoracji;

czas i miejsce ogłoszenia alarmu;

zadania zespołu nadzorującego (rozjemców);

scenariusz przebiegu alarmu.

Do planu przeprowadzenia ćwiczebnego alarmu dołącza się odpowiednie wyciągi

z planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych jednostki zawierające
w szczególności:

obowiązki osób funkcyjnych;

wykaz sił i środków własnych jak również współdziałających;

fragment graficznego planu rozmieszczenia obiektów objętych założeniem
ćwiczebnym.

W przeddzień lub bezpośrednio przed rozpoczęciem ćwiczebnego alarmu przeprowadza

się rekonesans, w trakcie którego należy ustalić:

sposób (środki) pozoracji;

rejon (obiekty) pozoracji pożaru i jej kolejność;

kolejność, kierunki i drogi ewakuacji pojazdów oraz rejony, w których mogą one
być pozostawione;

ewentualne wyłączenie instalacji elektrycznej w celu zapobieżenia porażeniom
prądem w czasie podawania wody lub piany;

działanie oficerów nadzorujących;

miejsce stanowiska dowodzenia kierownika ćwiczenia;

rozmieszczenie służby porządkowo – ochronnej;

punkty czerpania wody gaśniczej, położone poza rejonem jednostki i kierunki
rozwijana linii wężowych.

III. PRZEBIEG ALARMU

Ćwiczebny alarm pożarowy przeprowadza kierownik ćwiczenia przy pomocy osób

wchodzących w skład kierownictwa na podstawie zatwierdzonego planu. Zaczyna się od
momentu zauważenia upozorowanego pożaru i powiadomienia o pożarze oficera dyżurnego lub
dyżurnego wojskowej straży pożarnej.

W przypadkach koniecznych, wynikających z rozwoju sytuacji w czasie ćwiczenia i po

uzgodnieniu z dowódcami odpowiedzialnymi za wykonanie zadań lub na wniosek osób
nadzorujących, kierownik alarmu może zmienić plan alarmu. O dokonanych zmianach
natychmiast zawiadamia członków kierownictwa ćwiczenia i członków zespołu nadzorującego.

Działanie żołnierzy pododdziałów określają ich dowódcy (osoby funkcyjne)

odpowiedzialne za wykonanie określonych zadań.

Kierownik ćwiczenia i osoby nadzorujące powinni znajdować się w miejscach

umożliwiających kierowanie przebiegiem alarmu i ciągłą obserwację działań pododdziałów we
wszystkich etapach ćwiczenia oraz są obowiązani znać aktualne rozkazy i zarządzenia
dowódców pododdziałów biorących udział w ćwiczeniu. Nie powinni ograniczać inicjatywy
dowódców pododdziałów wykonujących zadania ratownicze, a reagować jedynie w przypadku
podejmowania przez nich decyzji stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ćwiczących
żołnierzy.

W trakcie alarmu pożarowego zabrania się:

stosowania pozoracji ogniem otwartym w miejscach, w których ze względu na
właściwości materiału lub bliskie sąsiedztwo materiałów palnych lub
wybuchowych mogłoby dojść do pożaru lub wybuchu;

pozoracji ogniem otwartym i środkami dymotwórczymi bez zabezpieczenia tych
miejsc podręcznym sprzętem gaśniczym;

stosowania drażniących i toksycznych środków pozoracji;

silnego zadymiania rejonów ewakuacji;

używania niesprawnego sprzętu ratowniczego;

brawurowej jazdy pojazdami w czasie ich ewakuacji;

tarasowania dróg pożarowych i dróg ewakuacyjnych;

prowadzenia alarmu bez zabezpieczenia medycznego.

IV. OMÓWIENIE ALARMU

Omówienie przebiegu alarmu jest jednym z podstawowych obowiązków kierownika

alarmu (ćwiczenia). Ma ono duże znaczenie szkoleniowe, dlatego też członkowie zespołu
kierowniczego i nadzorującego są obowiązani przedstawić kierownikowi swoje spostrzeżenia
i uwagi (ustnie lub pisemnie).

Omówienie ćwiczebnego alarmu pożarowego powinno przebiegać w trzech etapach:

1. Omówienie ogólne ze wszystkimi uczestnikami alarmu pożarowego, przeprowadzone na

zbiórce bezpośrednio po zakończeniu ćwiczenia, podczas którego omawia się:

stopień osiągnięcia postawionych celów;

przykłady prawidłowych działań i wskazuje wyróżniające się pododdziały;

zasadnicze błędy w wykonaniu zadań;

kierunek dalszego doskonalenia działań na wypadek pożaru w jednostce
wojskowej;

ogólną ocenę alarmu.

2. Omówienie z członkami zespołu kierowniczego i nadzorującego oraz dowódcami

pododdziałów i osobami funkcyjnymi, przeprowadzone po zakończeniu omówienia
ogólnego, podczas którego omawia się:

ocenę działań członków zespołu kierowniczego i nadzorującego oraz dowódców
pododdziałów z jej uzasadnieniem;

ocenę działań poszczególnych pododdziałów;

inne zagadnienia, na które kierownik ćwiczenia chce zwrócić uwagę.

3. Omówienie w pododdziałach - organizowane przez dowódców pododdziałów, podczas

których omawia się:

ogólne cele alarmu;

stopień osiągnięcia postawionych celów;

ocenę działań poszczególnych żołnierzy w tym zasadnicze błędy;

ogólną ocenę przeprowadzonego alarmu.

Z przeprowadzonego ćwiczebnego alarmu pożarowego sporządza się krótkie

sprawozdanie, do którego dołącza się plan przeprowadzenia alarmu. Na tej podstawie dowódca
wydaje rozkaz dotyczący usunięcia wszelkich stwierdzonych usterek mających wpływ na
przygotowanie jednostki wojskowej do zwalczania ewentualnego pożaru.

SCENARIUSZ PRZEBIEGU ALARMU

Godz.

Decyzje

kierownika

ćwiczenia

Rozwój sytuacji w rejonie pożaru

Podjęte przedsięwzięcia

Wykonawca

Odpowiedzialny

Uwagi

Zająć stanowiska
pozoracji.

Zajmowanie stanowisk ze
środkami pozoracji w rejonie
garażu (budynek nr 13).

Zespół
pozoracji.

Kierownik pozoracji.

Nadzorujący
zajmują
wyznaczone
rejony
nadzorowania.

.59

Rozpocząć
pozorację.

Użycie RGD lub innych środków
pozoracji.

Wyznaczona
osoba.

Jak wyżej.

Pożar cysterny z benzyną
w lewym skrzydle garażu (bud.
nr 13).

Wszczęcie alarmu pożarowego,
powiadomienie o pożarze oficera
dyżurnego.

Jak wyżej.

Intensywne palenie się cysterny -
duże zadymienie.

Ogłoszenie alarmu zgodnie
z planem ochrony
przeciwpożarowej i działań
ratowniczych.

Pomocnik
oficera
dyżurnego.

Oficer dyżurny.

Telefon, syrena.

Rozpocząć
gaszenie
i ewakuować
płonącą cysternę.

Wysoka temperatura - rozlewanie
się płonącej benzyny.

Próba gaszenia pożaru sprzętem
podręcznym.
Otwieranie drzwi sąsiednich
garaży.

Osoby
przebywający w
rejonie pożaru.

Kierownik PSO.

Przybycie straży pożarnej do
pożaru.

Rozpoznanie pożaru, odłączenie
napięcia, rozwinięcie linii
gaśniczych.

Wojskowa straż
pożarna.

Komendant straży
pożarnej lub dowódca
pogotowia
przeciwpożarowego.

Rozszerzenie się pożaru na
sąsiednie pojazdy.
Przybycie do pożaru oficera
dyżurnego.

Wezwanie pomocy I rzutu straży
współdziałających.
Gaszenie (2 prądy piany).

Komendant
wsp.
Oficer dyżurny.

Oficer dyżurny.

Ewakuować
pojazdy z garażu
nr 13.

Przybycie pododdziału
alarmowego.

Próba wyciągnięcia na zewnątrz
płonącej cysterny.
Ewakuacja sąsiednich pojazdów.

Osoby pod
osłoną prądów
gaśniczych.
Kierowcy,
pododdział
alarmowy

Oficer dyżurny.
Osoba odpowiedzialne
za ewakuację garaży.

Akcja gaśnicza
jest
nieskuteczna.

Godz.

Decyzje

kierownika

ćwiczenia

Rozwój sytuacji w rejonie pożaru

Podjęte przedsięwzięcia

Wykonawca

Odpowiedzialny

Uwagi

Pożar przerzuca się na palne
elementy konstrukcji budynku.
Przybywa współdziałająca JRG
PSP.

Kontynuowanie ewakuacji.
Rozwinięcie linii zasilających do
zbiornika wody przez straż
pożarną.
Rozwinięcie bojowe JRG PSP.
Wezwanie sił II rzutu.

Pododdział
alarmowy.
Straże pożarne

Dowódca akcji
gaśniczej.

Ewakuować garaż
(bud. nr 14) i PSO.

Pożar objął budynek garażu
nr 13.
Zagrożony bud. garaż nr 14
i PSO.
Przybywa jednostka OSP.

Kontynuowanie pozoracji
Ewakuacja garażu nr 14 i PSO.
Rozwinięcie straży na płonący
garaż w bud. nr 13.

Zespół pozoracji
osoby komp.
transportowej,
komp. czołgów
straże pożarne.

Pododdz. alarm.
D-cy pododdz.
Kierownik PSO.
Dowódca akcji
gaśniczej.

Wykorzystanie
samochodów do
ewakuacji.

Pozoracja pożaru w
garażu
(bud. nr 14).

Przerzut pożaru na bud. nr 14.

Pozoracja RGD pożaru garażu
bud. nr 14.

Zespół
pozoracji.

Kierownik pozoracji.

Przybywają straże pożarne II
rzutu.

Obrona zagrożonego budynku,
gaszenie pożaru bud. nr 14.

Straże pożarne.

Dowódca akcji
gaśniczej.

Rozwój pożaru w lewym skrzydle
bud. nr 14.

Rozwinięcie bojowe przybyłych
staży pożarnych na bud. nr 13
i 14.

Straże pożarne.

Dowódca akcji
gaśniczej.

Ewakuacja
budynku
koszarowego
komp.
transportowej i
garażu (bud. nr 15)

Silne zadymienie w strefie
budynku koszarowego komp.
transportowej. Odczuwalne
promieniowanie cieplne.

Ewakuacja bud. koszarowego
nr 11. Ewakuacja garażu bud.
nr 15.

Osoby komp.
transp., komp.
czołgów.

Dowódcy
pododdziałów.

Pozoracja rannych. Są ranni i poparzeni.

Udzielanie pomocy rannym,
ewakuacja ze strefy zagrożenia.

Grupa pozoracji,
oficer dyżurny,
lekarz.

Kierownik pozoracji,
lekarz.

Podtrzymywać
pozorację w
dotychczasowych
granicach.

Rozprzestrzenianie się pożaru
opanowane. Unoszenie się ognia
lotne zagrażające budynkom nr
12 i 16.

Trwa akcja gaśnicza i
ewakuacyjna. Wprowadzono
obronę bud. nr 12 i 16.

Straże pożarne,
żołnierze
pododdziału,
pracownicy
wojska.

Kierownik pozoracji .

Wykorzystanie
do
zabezpieczenia
pracowników
z podręcznym
sprzętem
gaśniczym.

Godz.

Decyzje

kierownika

ćwiczenia

Rozwój sytuacji w rejonie pożaru

Podjęte przedsięwzięcia

Wykonawca

Odpowiedzialny

Uwagi

Przerwać
pozorację.

Pożar ugaszony w bud. nr 14

Trwa obrona bud. i gaszenie bud.
nr 13.

Straże pożarne.

Dowódca akcji
gaśniczej.

Przerwać
ćwiczenie.

Pożar bud. nr 13 ugaszony.

Zwijanie sprzętu gaśniczego.

Straże pożarne.

Komendant wsp.
Dowódcy JRG i OSP

Doprowadzić rejon
ćwiczeń do
porządku.

Zwijanie sprzętu. Usuwanie
resztek pozoracji. Wprowadzenie
ewakuowanych pojazdów.

Straże pożarne,
zespół
pozoracji,
kierowcy.

Kierownik pozoracji.
Dowódca komp.
transp.

Oficerowie
nadzorujący
przekazują
spostrzeżenia.

Zbiórka całości
celem omówienia
ćwiczenia.

W rejonie ćwiczenia
przywrócono stan pierwotny.

Pododdziały na zbiórce.

Dowódca JW.

Zakończenie
ćwiczenia.

Załącznik

do Metodyki przeprowadzania

ćwiczebnego alarmu pożarowego

„ZATWIERDZAM”

D O W Ó D C A

.........................

PLAN ĆWICZEBNEGO ALARMU POŻAROWEGO

Plan ćwiczebnego alarmu pożarowego dla stanu osobowego jednostki wojskowej .............

w dniu .............

CELE ALARMU

sprawdzenie umiejętności postępowania osób funkcyjnych odpowiedzialnych za
organizację akcji gaśniczo-ewakuacyjnej w razie pożaru w jednostce;

doskonalenie działania służb dyżurnych i pododdziału w wykonywaniu zadań
przewidzianych dla nich w planie ochrony przeciwpożarowej i działań
ratowniczych;

sprawdzenie gotowości operacyjnej sił i środków straży pożarnych
przewidzianych do udziału w akcji gaszenia pożaru w jednostce;

doskonalenie kadry, żołnierzy służby zasadniczej i pracowników wojska
w umiejętności postępowania na wypadek pożaru.

CZAS PRZEWIDZIANY NA ĆWICZEBNY ALARM – 130 minut.

ZAŁOŻENIA ĆWICZEBNE

W garażu (na planie bud. nr ....), w którym przechowywane są zapasy na środkach

ruchomych, wybuchł pożar, w wyniku którego nastąpiła eksplozja autocysterny z benzyną.
Pożar szybko rozszerzył się na cały garaż i zagraża bezpośrednio (położonym na kierunku
wiatru) sąsiednim garażom (na planie bud. nr ....) oraz PSO (bud. nr ....).

Bezpośrednio jest zagrożony budynek garażowy (nr ....) i budynek koszarowy kompanii

transportowej (na planie bud. nr ....).

W zagrożonych garażach znajduje się aktualnie ok. 40 pojazdów. W kompanii

transportowej 50 % ludzi znajduje się w budynku, PSO wykonuje codzienne zadania.
W bezpośrednim sąsiedztwie budynków jest dostateczna ilość hydrantów podziemnych.
W budynkach PSO i kompanii transportowej po 6 hydrantów wewnętrznych, a w odległości
100 m od pożaru sztuczny zbiornik wody o pojemności 200 m

. Wszystkie budynki wyposażone

w podręczny sprzęt gaśniczy wg tabel należności. 80 % żołnierzy znajduje się
w koszarach.

ZADANIA ZESPOŁU POZORACJI

na sygnał kierownika ćwiczeń zespół pozoruje pożar w prawym skrzydle garażu
(bud. nr ....) za pomocą RGD;

wg czasu przewidzianego w scenariuszu pozoruje rozszerzenie się pożaru na
cały budynek garażowy (bud. nr ....) i garaż sąsiedni (bud. nr ....);

podtrzymuje pozorację pożaru do czasu rozwinięcia sił i środków
przewidzianych do udziału w akcji gaśniczo-ewakuacyjnej;

utrzymuje łączność z kierownikiem ćwiczenia przy pomocy łącznika lub
technicznych środków łączności (wymienić jakich);

na polecenie kierownika ćwiczenia przerywa pozorowanie sytuacji.

CZAS I MIEJSCE ZAŁOŻENIA ALARMU

Alarm zostaje wszczęty o godzinie ........ przez żołnierza-kierowcę, który zauważył pożar

w garażu (upozorowany na polecenie kierownika ćwiczenia).

ZADANIA ZESPOŁU NADZORUJĄCEGO (ROZJEMCÓW)

Członkowie zespołu nadzorującego (rozjemcy) wg składu przewidzianego w planie

przygotowania alarmu pożarowego sprawdzają:

przebieg i czas przekazania sygnału alarmowego w relacji: żołnierz, który
zauważył pożar – oficer dyżurny lub straż pożarna;

działanie oficera dyżurnego i jego pomocnika przy ogłaszaniu alarmu
pożarowego dla wojskowej straży pożarnej i pododdziałów przewidzianych
w planie ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych do gaszenia pożaru
i ewakuacji mienia z obiektów położonych w rejonie pożaru;

działanie warty, grup awaryjno-ratunkowych i innych sił przewidzianych do
likwidacji zdarzenia;

działanie wsp i współdziałających straży pożarnych;

działanie osób funkcyjnych;

organizację i działanie służby porządkowo-ochronnej.

W przypadku prawidłowego wykonania zadań przez poszczególne pododdziały,

członkowie zespołu nadzorującego w porozumieniu z kierownikiem ćwiczeń mogą polecić
przerwanie dalszego wykonywania zadań lub zlecić zadania dodatkowe.

Załącznik nr 4

METODYKA

PRZEPROWADZANIA PRAKTYCZNEGO SPRAWDZENIA ORGANIZACJI ORAZ

WARUNKÓW EWAKUACJI

I. POSTANOWIENIA OGÓLNE

Praktyczne sprawdzenie organizacji oraz warunków ewakuacji ma na celu ocenę

przygotowania obiektu do sytuacji rzeczywistego zagrożenia oraz pozwoli na właściwą ocenę
reakcji osób przebywających w obiekcie oraz zarządzania i koordynacji prowadzonej ewakuacji
poprzez sprawdzenie:

działania środków alarmowania oraz skuteczności przyjętych sposobów
alarmowania na wypadek pożaru lub innego zagrożenia;

skuteczności działania sił i środków przewidzianych do przeprowadzenia
ewakuacji;

prawidłowości przyjętego sposobu prowadzenia ewakuacji (prawidłowości podjętej
decyzji o ewakuacji, umiejętności kierowania ewakuacją i realizacji przyjętych
zasad ewakuacji);

przestrzegania przez ewakuujących i ewakuowanych określonych zasad
prowadzenia ewakuacji;

prawidłowości rozmieszczenia oznakowania i rozmieszczenia oznakowania dróg
ewakuacyjnych;

prawidłowości rozmieszczenia oraz działania oświetlenia ewakuacyjnego.

Ćwiczenie należy przeprowadzać w czasie, gdy obiekt normalnie funkcjonuje, a na jego

terenie przebywa pełna, wynikająca z codziennej eksploatacji liczba ludzi. Ewakuacja może
odbywać się na zewnątrz obiektu lub do sąsiedniej strefy pożarowej.

Przebieg samej ewakuacji powinien odbywać się zgodnie z ustaleniami zawartymi

w obowiązującej w obiekcie instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.

II. ORGANIZACJA

Przygotowanie sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji powinno obejmować:

ujęcie terminu ćwiczenia w planie zasadniczych przedsięwzięć;

wyznaczenie zespołu do organizacji i przeprowadzenia ćwiczenia;

opracowanie scenariusza ćwiczenia;

przeprowadzenie rekonesansu.

powiadomienie nie później niż tydzień przed jego przeprowadzeniem właściwego
terytorialnie szefa delegatury WOP.

Do właściwego przygotowania i przeprowadzenia sprawdzenia warunków ewakuacji

powołuje się zespół, w skład którego wchodzą:

kierownik ćwiczenia;

kierownik pozoracji;

inspektor ochrony przeciwpożarowej;

inne osoby w zależności od potrzeb.

Wyznaczony przez dowódcę kierownik ćwiczenia określa terminy oraz wyznacza osoby

odpowiedzialne za wykonanie następujących przedsięwzięć:

sprawdzenie aktualności instrukcji bezpieczeństwa pożarowego;

uzgodnienie udziału w alarmie sił i środków spoza jednostki;

wyznaczenie zespołów: nadzorującego (rozjemcy) i pozoracji;

przygotowanie służb dyżurnych, osób funkcyjnych i zabezpieczenia medycznego;

sprawdzenie funkcjonowania systemu łączności, alarmowania pożarowego
i urządzeń przeciwpożarowych;

Ponadto kierownik ćwiczenia jest obowiązany opracować i przedstawić dowódcy do

zatwierdzenia scenariusz ćwiczenia, w którym należy uwzględnić:

cele ćwiczenia;

czas i miejsce ogłoszenia alarmu;

czas przeznaczony na ćwiczenie;

założenie ćwiczebne;

zadania zespołu pozoracji;

zadania zespołu nadzorującego (rozjemców).

III. PRZEBIEG

Ćwiczenie przeprowadza kierownik ćwiczenia przy pomocy osób wchodzących w skład

zespołu do przeprowadzenia ćwiczenia.

Kierownik ćwiczenia i osoby nadzorujące powinny znajdować się w miejscach

umożliwiających kierowanie przebiegiem ćwiczenia i ciągłą obserwację działań.

Osoby nadzorujące powinny dokładnie monitorować rozwój wydarzeń, zwracając

uwagę na następujące elementy:

czy sygnał o ewakuacji dotarł do wszystkich ludzi przebywających
w monitorowanym przez nich obszarze;

czy wszyscy pracownicy natychmiast przerwali pracę i rozpoczęli ewakuację;

czy ewakuacja odbywała się zgodnie z wyznaczonymi drogami i kierunkami i czy
niewykorzystywano do niej elementów zabronionych, takich jak windy lub nie
przeznaczone do tego celu przejścia i wyjścia;

czy w monitorowanym obszarze zadziałały wszystkie urządzenia techniczne służące
do zapewnienia bezpieczeństwa ludzi przebywających w obiekcie, takie jak:
oświetlenie ewakuacyjne, dźwiękowy system ostrzegawczy, drzwi
przeciwpożarowe, odblokowanie zamków elektrycznych i elektronicznych,
wentylacja pożarowa itp.

Ponadto osoby nadzorujące powinny:

odnotować czas, w jakim opuszczono monitorowany przez nich obszar;

odnotować wszelkie zauważone nieprawidłowości, sporządzić wykaz osób, które
nie zastosowały się do polecenia ewakuacji, przystąpiły do niej w sposób opieszały
lub w jakikolwiek sposób ewakuację utrudniały lub zakłócały.

W trakcie ćwiczenia wskazane jest wyłączenie dopływu energii elektrycznej za pomocą

przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Zanik energii elektrycznej pozwoli sprawdzić działanie

systemów awaryjnych (oświetlenie ewakuacyjne, skuteczność prawidłowego funkcjonowania
elektrycznych lub elektronicznych zamknięć w drzwiach służących do ewakuacji) oraz
w pewien sposób przygotuje osoby opuszczające obiekt do ewakuowania się w odbiegających
od normalnych warunkach.

IV. OMÓWIENIE

Po przeprowadzeniu praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji

członkowie zespołu nadzorującego są obowiązani przedstawić kierownikowi ćwiczenia swoje
spostrzeżenia i uwagi (ustnie lub pisemnie). Następnie kierownik ćwiczenia omawia jego
przebieg ze wszystkimi uczestnikami ćwiczenia. Omówienie obejmuje:

stopień osiągnięcia postawionych celów;

przykłady prawidłowych działań;

zasadnicze błędy w wykonaniu zadań;

kierunek dalszego doskonalenia działań w przypadku ewakuacji;

ogólną ocenę ćwiczenia.

Z przebiegu ćwiczenia należy sporządzić dokumentację zawierającą uwagi i wnioski,

które będą służyły jako:

materiał szkoleniowy dla stanów osobowych, służb dyżurnych oraz sił i środków
przewidzianych do przeprowadzenia ewakuacji;

podstawa do ujmowania w planach modernizacji obiektu zaleceń związanych
z poprawą warunków ewakuacji.

Osoby, które nie opuściły budynku mimo ogłoszenia jego ewakuacji albo czyniły to

w sposób opieszały lub w jakikolwiek sposób ewakuację utrudniały lub zakłócały, powinny
złożyć wyczerpujące wyjaśnienie o powodach swojego postępowania. W przypadku gdy
wyjaśnienia te nie mają żadnej racjonalnej podstawy, w stosunku do takich osób powinny być
wyciągnięte surowe konsekwencje służbowe.

Załącznik nr 5

SKALA OCEN CZASU DOJAZDU I ROZWINIĘCIA WSP

1. Czas dojazdu mierzy się od momentu przekazania sygnału dyżurnemu straży pożarnej

do zatrzymania się pojazdu na miejscu pozorowanego pożaru. Ocenę wystawia się na
podstawie tabeli:

Odległość
w metrach

Czas dojazdu w sekundach na ocenę

bardzo dobrą

dobrą

dostateczną

niedostateczną

100

powyżej 90

300

100

110

powyżej 110

500

110

120

130

powyżej 130

1000

160

170

180

powyżej 180

UWAGA:

a) na każde dodatkowe 100 m dojazdu dodaje się 10 sekund;
b) w godzinach nocnych (godz. 22 – 6) do wyżej wymienionego czasu dodaje się

60 sekund;

c) dla wsp wyposażonych w samochody z automatyczną blokadą kół do podanych

czasów dodaje się 60 sekund.

2. Czas rozwinięcia na miejscu pozorowanego pożaru mierzy się od komendy

„WYKONAĆ” do chwili podania prądu gaśniczego z linii rozwiniętej na odległość
100 m. Ocenę wystawia się na podstawie tabeli:

Ocena

bardzo

dobra

dostateczna

niedostateczna

Czas rozwinięcia
w sekundach

powyżej 80

Załącznik nr 6

„Z A T W I E R D Z A M”

(DOWÓDCA, SZEF, KOMENDANT, DYREKTOR)

PLAN OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

I DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

DLA …………

INSPEKTOR

OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

UZGODNIONO

(Szef Delegatury WOP)

I. ZASADY POSTĘPOWANIA OFICERA DYŻURNEGO NA WYPADEK

POWSTANIA POŻARU (INNEGO MIEJSCOWEGO ZAGROŻENIA)

1. W wypadku powstania na terenie jednostki wojskowej pożaru (innego miejscowego
zagrożenia) ogłosić alarm dla:

- straży pożarnej tel. nr..........
- warty, pododdziału alarmowego, grupy awaryjno-ratunkowej tel. nr..........

(czas przybycia ................)

- w razie potrzeby dla całego stanu osobowego jednostki wojskowej

sygnał..........................

2. Powiadomić o pożarze (innym miejscowym zagrożeniu):

1)Dowódcę jednostki (instytucji)

tel. sł. nr ....., dom nr ....

2)Inspektora ochrony przeciwpożarowej

tel. sł. nr ....., dom nr ....

3)Szefa logistyki - zastępcę dowódcy

tel. sł. nr ....., dom nr ....

(inne osoby funkcyjne)

4)Oficera operacyjnego ZT

tel. sł. nr ......

(lub oficera inspekcyjnego garnizonu)

5)Szefa delegatury WOP

tel. sł. nr ....., tel. kom. nr ....

(właściwego dla JW)

6)Oficera dyżurnego ŻW

tel. sł. nr ......

7)Prokuraturę garnizonową

tel. sł. nr ......

8)Przedstawiciela zarządcy nieruchomości

tel. sł. nr ......

(np. WAK, WOG)

3. Udać się na miejsce zdarzenia oraz:

1) do czasu przybycia przełożonych i straży pożarnej (dowódcy jednostki ratowniczo-

gaśniczej) organizować i kierować akcją ratowniczą;

2) w razie konieczności wezwać współdziałające siły i środki;
3) wystawić przy bramie wjazdowej na teren jednostki wojskowej kierunkowego

z zadaniem doprowadzenia do miejsca pożaru (innego miejscowego zagrożenia)
wezwanej do pomocy współdziałającej straży pożarnej;

4) wyznaczyć ze składu warty posterunki ochronne w celu zabezpieczenia porządku na

miejscu akcji ratowniczej oraz ewakuowanego mienia. Ludzi i mienie ewakuować
w wyznaczone rejony;

5) w razie konieczności powiadomić:

a) stację wodociągów o potrzebie zwiększenia ciśnienia wody w sieci zasilającej

jednostkę telefon nr ........;

b) o potrzebie wyłączenia odpowiednich sieci:

- pogotowie energetyczne telefon nr ........
- pogotowie gazowe telefon nr ........
- inne, w zależności od potrzeb;

6) zmobilizować własne siły i środki do ewentualnego dowozu wody (środków

gaśniczych itp.) oraz zorganizować dostarczenie niezbędnego w akcji sprzętu do prac
awaryjno-technicznych;

(w zależności od potrzeb w załączniku do planu podać wykaz wymienionych

sił i środków wskazując miejsce przechowywania i sposób alarmowania);

7) zapewnić pomoc medyczną na miejscu akcji ratowniczej (np. sanitarka – 2 ludzi,

telefon nr ........);

8) zabezpieczyć dowody wskazujące na przyczynę pożaru (innego miejscowego

zagrożenia);

9) zatrzymać do dyspozycji organów wojskowych (pkt 2. ppkt 6 i 7) sprawcę, jeżeli

został schwytany na gorącym uczynku lub bezpośrednio po tym w czasie pościgu.

4. W wypadku wezwania wojskowej straży pożarnej jednostki, względnie pododdziałów
jednostki do udzielenia pomocy JRG PSP w akcjach ratowniczych zarządzić do ich powrotu
stan wzmożonej czujności.

Uwaga: pkt 4 wpisujemy tylko wtedy, gdy jednostka wojskowa wydziela siły i środki
do pomocy PSP.

II. PLAN SYTUACYJNY JEDNOSTKI WOJSKOWEJ

LEGENDA

znaków graficznych [51]

– niebezpieczeństwo pożaru. Materiały łatwo palne

– niebezpieczeństwo pożaru. Materiały utleniające

– niebezpieczeństwo wybuchu

– budynek o konstrukcji niepalnej

– budynek o konstrukcji palnej

– dach o konstrukcji niepalnej

– dach o konstrukcji palnej

– ściany oddzieleń przeciwpożarowych

– hydrant nadziemny

– hydrant podziemny

– hydrant wewnętrzny

– dojazdy pożarowy

– oznaczenie wejść do budynków

– zakryty zbiornik wody do celów przeciwpożarowych

– zawór główny sieci gazowej na przewodzie np.:

∅

20 mm

– zawór

– rejon ewakuacji z budynku

– główny wyłącznik zasilania w energię/przeciwpożarowy wyłącznik prądu

– punkt opatrunkowy

100

LEGENDA

do planu sytuacyjnego JW ..........

budynku

Przeznaczenie

Uwagi

Administracyjny, oficer dyżurny

Wartownia

Budynek szkoleniowy

Sztabowy

Izba chorych

Kuchnia, stołówka

7-9

Budynki koszarowe

Magazyn technicznych

Magazyn żywnościowy

Hala sportowa

Magazyn wielobranżowy

Budynek administracyjno-warsztatowy

15-16

Budynki warsztatowo-magazynowe

Magazyn mundurowy, kwaterunkowy

Hala napraw PSO

Lakiernia

Hala napraw PSO

Budynek warsztatowy, akumulatornia

gł. zawór wody

Magazyny techniczne

Magazyn mundurowy

Stacja transformatorowa

gł. wył. prądu

Garaż lokomotywy

52-57

Garaże

Punkt wydawania paliw, 4 dystrybutory

PKT

OBIEKTY POŻAROWE NIEBEZPIECZNE
Nr budynku: 10, 13, 15, 16, 18, 19, 20, 21, 23

III. ZAŁĄCZNIKI

1. Zestawienie sił i środków Państwowej Straży Pożarnej przewidzianych jako wsparcie

w akcjach ratowniczych dla garnizonu wojskowego (jednostki wojskowej).

2. Zestawienie sił i środków straży pożarnych i innych pododdziałów jednostek

wojskowych.

3. Wykaz osób odpowiedzialnych za ewakuację oraz grup awaryjno-ratunkowych.
4. Wykaz sił i środków z jednostek wojskowych garnizonu ....... do udziału w akcjach

ratowniczych w obiektach garnizonowych.

5. Inne według potrzeb.

101

Załącznik nr 7

INSTRUKCJA POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU

I. ALARMOWANIE

1. W przypadku powstania pożaru należy zachować spokój, nie wywoływać paniki

i natychmiast zaalarmować otoczenie okrzykiem „PALI SIĘ” lub „POŻAR”, wcisnąć
ręczny ostrzegacz pożaru znajdującym się przy klatce schodowej oraz zawiadomić
oficera dyżurnego i straż pożarną.

2. Alarmując oficera dyżurnego i STRAŻ POŻARNĄ

tel. ……………….

należy podać:
- gdzie się pali: dokładny adres,
- co się pali: np.: pomieszczenie socjalne, dach budynku,
- czy istnieje zagrożenie życia ludzi,

numer telefonu, z którego się dzwoni i swoje nazwisko.

UWAGA! Odłożyć słuchawkę dopiero po odpowiedzi przyjęcia zgłoszenia. Odczekać
chwilę przy telefonie na ewentualne sprawdzenie.

3. W razie potrzeby alarmować:

CAŁY STAN OSOBOWY – syreną lub okrzykiem „PALI SIĘ” lub „POŻAR”
POGOTOWIE RATUNKOWE

999

POLICJĘ

997

ŻANDARMERIĘ WOJSKOWĄ

….…

PROKURATURĘ GARNIZONOWĄ

…….

II. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

1. Równocześnie z alarmowaniem oficera dyżurnego i straży pożarnej należy przystąpić

do akcji gaśniczej przy pomocy podręcznego sprzętu gaśniczego, znajdującego się
w pobliżu.

2. Do czasu przybycia straży pożarnej kierownictwo akcją obejmuje ……………………

…

3. Z chwilą przybycia straży pożarnej należy podporządkować się dowódcy przybyłej

jednostki i udzielić jemu niezbędnych informacji.

4. Każdy przystępujący do akcji ratowniczej powinien pamiętać, że:

a) w pierwszej kolejności ratować zagrożonych ludzi,
b) wyłączyć dopływ prądu elektrycznego do pomieszczeń objętych pożarem. Nie

wolno gasić wodą instalacji i urządzeń elektrycznych będących pod napięciem
(stosować gaśnice śniegowe, proszkowe),

c) usunąć z zasięgu ognia wszystkie materiały palne, a w szczególności butle z gazem

palnym, naczynia z płynami łatwopalnymi, urządzenia i ważne dokumenty,

d) nie otwierać bez konieczności drzwi, okien do pomieszczeń, w których powstał

pożar, ponieważ dopływ powietrza sprzyja rozprzestrzenianiu się ognia. Szybkie
i prawidłowe użycie podręcznego sprzętu gaśniczego umożliwia ugaszenie pożaru
w zarodku.

DOWÓDCA

102

Załącznik nr 8

INSTRUKCJA PRZECIWPOŻAROWA

DLA GARAŻU

W celu niedopuszczenia do powstania pożaru oraz ograniczenia

warunków do jego rozprzestrzeniania się – zabraniam:

1) palić tytoń, posługiwać się ogniem otwartym oraz eksploatować urządzenia

grzejne i ogrzewcze, jeżeli są uszkodzone lub źle ustawione;

2) przeciążać instalację elektryczną nadmierną ilością odbiorników oraz korzystać

z uszkodzonej lub prowizorycznej instalacji;

3) przechowywać materiałów nie stanowiących wyposażenia garażu;
4) instalować prostowniki do ładowania akumulatorów, wykonywać czynności

konserwacyjne, naprawy lub próby działania silnika i innych podzespołów,
podgrzewać silniki względnie rozmrażać chłodnice lampami lutowniczymi,
napełniać pojazdy paliwem;

5) naprawiania bezpieczników lub innych zabezpieczeń instalacji elektrycznych;
6) stosowania prowizorycznej instalacji elektrycznej;
7) pozostawiania w pomieszczeniach po zakończeniu pracy nie opróżnionych koszy

i pojemników z odpadami.

W wypadku pożaru należy:

- zaalarmować osoby znajdujące się w garażu i w pomieszczeniach

sąsiadujących;

- powiadomić oficera dyżurnego tel. nr ............

- wezwać straż pożarną jednostki tel. nr ...........

- gasić pożar dostępnymi środkami.

DOWÓDCA

103

Załącznik nr 9

Pieczęć nagłówkowa

ADRESAT

MELDUNEK ZE ZDARZENIA

1. Dnia ........................... o godz. ................. zauważono zdarzenie .............................................

(podać jakie i określić miejsce)

2. Osoba, która zauważyła zdarzenie ............................................................................................

(imię, nazwisko, stanowisko)

3. Zaalarmowano o godzinie …............................................, które przybyły o godzinie .............

.......................

(podać siły ratownicze)

..........................................................................................................................................................

4. Powiadomiono o zdarzeniu .......................................................................................................

(kogo)

..........................................................................................................................................................

5. Podjęto działania ratownicze przed przybyciem zaalarmowanych służb ratowniczych

....................................................................................................................................................

(kto i jakie działania podjął)

6. W wyniku zdarzenia:

1) poszkodowani zostali:

2) zniszczeniu uległo:

3) szacunkowe straty:

nieruchomości

......................... zł

technika wojskowa

......................... zł

inne (podać jakie)

......................... zł

7. Przypuszczalna przyczyna zdarzenia:

104

8. Krótki opis przebiegu działań:

....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................

9. Kto prowadzi postępowanie wyjaśniające (dochodzenie):

(m.p.)

...........................................................

(dowódca)

105

Załącznik nr 10

„ZATWIERDZAM”

(DOWÓDCA GARNIZONU)

Data .................................

WYKAZ

sił i środków z jednostek wojskowych garnizonu ………. do udziału w akcjach ratowniczych w obiektach garnizonowych

obejmujących powiat(y) województwo (a)

Oficer inspekcyjny garnizonu wojskowego, tel.

L.p.

Nazwa i adres jednostki

wojskowej

Dysponowane siły i środki

Czas gotowości

Sposób alarmowania oficera

dyżurnego jednostki wojskowej (tel.)

Uwagi

Uzgodniono:

Uwagi:

Zestawienie należy włączyć do dokumentacji oficera inspekcyjnego garnizonu i planów ochrony przeciwpożarowej i działań

ratowniczych jednostek wojskowych w garnizonie.

110

Szef Delegatury WOP

w..............................

............................................

/stopień imię i nazwisko/

Dowódca

Jednostki wojskowej Nr…….

................................................

/stopień imię i nazwisko/

Dowódca

Jednostki wojskowej Nr…….

................................................

/stopień imię i nazwisko/

Dowódca

Jednostki wojskowej Nr…….

................................................

/stopień imię i nazwisko/

106

Załącznik nr 11

ZESTAWIENIE

sił i środków wojskowych straży pożarnych i innych pododdziałów jednostek wojskowych z garnizonu

w ................................. gm. ............................... pow. ............................... woj. .................................

przewidzianych do udziału w akcjach ratowniczych na terenie ................................................

Oficer inspekcyjny garnizonu (dyżurny jednostki wojskowej) tel. .................

Dyżurny operacyjny powiatowego (miejskiego) stanowiska kierowania tel. ....................

Lp.

Rodzaj sprzętu

Liczba sprzętu

Liczba ludzi

ratownicy żołnierze

Sposób

alarmowania

Czas przybycia

w minutach d/n *

Miejsce

zgłoszenia

pododdziału

Uwagi:

1. Zestawienie należy włączyć do planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych właściwych jednostek wojskowych, planu

ratowniczego delegatury WOP oraz do powiatowego planu ratowniczego i dokumentacji powiatowego (miejskiego) stanowiska

kierowania Państwowej Straży Pożarnej.

2. Właściwy do wzywania pomocy sił i środków wykazanych w zestawieniu jest dyżurny powiatowego (miejskiego) stanowiska

kierowania Państwowej Straży Pożarnej.

*) - szacunkowy czas przybycia w warunkach dziennych (d) i nocnych (n) oraz przy utrudnionych warunkach komunikacyjnych

w zależności od pory roku i pory dnia, a także rodzaju zagrożenia.

Szef Delegatury WOP

w..............................

..................................................

/stopień imię i nazwisko/

Komendant Powiatowy (Miejski)

Państwowej Straży Pożarnej

w ..............................

........................................................

/stopień imię i nazwisko/

Dowódca Garnizonu (JW ..........)

w.................................

........................................................

/stopień imię i nazwisko/

111

107

Załącznik nr 12

ZESTAWIENIE

sił i środków Państwowej Straży Pożarnej przewidzianych jako wsparcie w akcjach ratowniczych

dla garnizonu wojskowego (jednostki wojskowej)

w ................................. gm. ............................... pow. ............................... woj. .................................

Dyżurny operacyjny powiatowego (miejskiego) stanowiska kierowania tel. ....................

Oficer inspekcyjny garnizonu (dyżurny jednostki wojskowej) tel. .................

Rzut

Nazwa

służby lub podmiotu

ratowniczego

Siły i środki rodzaj

sprzętu

Sposób

alarmowania SK

tel. ........

Odległość

w km

Czas przybycia

w minutach

d/n *

Miejsce zgłoszenia

się służby lub

podmiotu

ratowniczego

Uwagi:

1 Zestawienie należy włączyć do planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych właściwych jednostek wojskowych,

planu ratowniczego delegatury WOP oraz do powiatowego planu ratowniczego i dokumentacji powiatowego (miejskiego)

stanowiska kierowania Państwowej Straży Pożarnej.

2. Właściwy do wzywania pomocy sił i środków wykazanych w zestawieniu jest oficer dyżurny jednostki wojskowej, w której ma

miejsce zdarzenie.

*) - szacunkowy czas przybycia w warunkach dziennych (d) i nocnych (n) oraz przy utrudnionych warunkach komunikacyjnych

w zależności od pory roku i pory dnia, a także rodzaju zagrożenia.

Szef Delegatury WOP

w..............................

..................................................

/stopień imię i nazwisko/

Komendant Powiatowy (Miejski)

Państwowej Straży Pożarnej

w ..............................

........................................................

/stopień imię i nazwisko/

Dowódca Garnizonu (JW ..........)

w.................................

........................................................

/stopień imię i nazwisko/

112

108

Załącznik nr 13

GRANICE REJONU POMOCY WZAJEMNEJ

dla wojskowej straży pożarnej Jednostki Wojskowej .......................

powiat

woj.

Oficer dyżurny powiatowego /miejskiego/ Stanowiska Kierowania tel.

Oficer inspekcyjny garnizonu wojskowego, tel.

Oficer dyżurny jednostki wojskowej, tel.

L.p.

Powiat

Gmina

Teren działania

Uwagi

113

Szef Delegatury WOP

w..............................

..................................................

/stopień imię i nazwisko/

Dowódca

Jednostki wojskowej Nr…….

..................................................

/stopień imię i nazwisko/

Komendant Powiatowy (Miejski)

Państwowej Straży Pożarnej

w ..............................

........................................................

/stopień imię i nazwisko/

109

Uwagi:

Zestawienie należy włączyć do instrukcji oficera dyżurnego, planu ochrony przeciwpożarowej i działań ratowniczych jednostki
wojskowej, dokumentacji wojskowej straży pożarnej i powiatowego (miejskiego) Stanowiska Kierowania PSP.

Właściwy do wzywania pomocy sił i środków wykazanych w zestawieniu jest dyżurny powiatowego (miejskiego) Stanowiska
Kierowania PSP.

Obowiązkiem oficera dyżurnego jest każdorazowe powiadamianie właściwych miejscowo Stanowisk Kierowania PSP o
wykonywaniu przez wsp zadań uniemożliwiających jej opuszczenie terenu jednostki.

Nie wzywa się wojskowej straży pożarnej, która prowadzi działania ratownicze bądź zabezpieczające na terenie własnym.

W czasie prowadzenia działań ratowniczych wsp powinna przestrzegać wskazań i instrukcji kierującego działaniami ratowniczymi
(właściwego dowódcy jednostki ochrony przeciwpożarowej).

W przypadku samodzielnego prowadzenia działań ratowniczych wsp sporządza niezbędną dokumentację operacyjną, którą przesyła
poprzez właściwego terytorialnie szefa delegatury WOP do powiatowego (miejskiego) Stanowiska Kierowania PSP.

Podstawa:

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1299 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667 z późn. zm.).

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 1992 r. w sprawie zasad i trybu wykonywania zadań przez
Wojskową Ochronę Przeciwpożarową (Dz. U. Nr 66, poz. 334 i z 2005 r. Dz. U. Nr 101, poz. 846).

Decyzja Nr 323/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 grudnia 2003 r. w sprawie organizacji i funkcjonowania systemu
ratowniczego w resorcie obrony narodowej (Dz. Urz. MON Nr 19, poz. 202).

114

110

Załącznik nr 14

TABELE NALICZENIOWE

SPRZĘTU POŻARNICZEGO DLA BUDYNKÓW, OBIEKTÓW,

TERENÓW I WOJSKOWEGO SPRZĘTU TECHNICZNEGO

ORAZ

ZAPASÓW SPRZĘTU POŻARNICZEGO

I ŚRODKÓW GAŚNICZYCH UŻYTKU BIEŻĄCEGO

111

112

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Obiekty powinny być wyposażone w gaśnice przenośne spełniające wymagania
Polskich Norm będących odpowiednikami norm europejskich (EN), dotyczących
gaśnic, lub w gaśnice przewoźne.

Rodzaj gaśnic powinien być dostosowany do gaszenia tych grup pożarów, które mogą
wystąpić w obiekcie:

1) A – materiałów stałych, zwykle pochodzenia organicznego, których normalne

spalanie zachodzi z tworzeniem żarzących się węgli;

2) B – cieczy i materiałów stałych topiących się;
3) C – gazów;
4) D – metali;

F – tłuszczów i olejów w urządzeniach kuchennych.

Jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub 3 dm

) zawartego w gaśnicach

powinna przypadać, z wyjątkiem przypadków określonych w tabeli:

na każde 100 m

powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stały

urządzeniem gaśniczym:

zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL III, lub
ZL V,

produkcyjnej i magazynowej o gęstości obciążenia ogniowego ponad
500 MJ/m

zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem;

na każde 300 m

powierzchni strefy pożarowej niewymienionej w pkt. 1.

z wyjątkiem zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL IV.

Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone:

1) w miejscach łatwo dostępnych i widocznych, w szczególności:

przy wejściach do budynku,

na klatkach schodowych,

na korytarzach,

przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;

w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz działanie źródeł
ciepła (piece, grzejniki);

3) w obiektach wielokondygnacyjnych – w tych samych miejscach na każdej

kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące warunki.

Przy rozmieszczaniu gaśnic powinny być spełnione następujące warunki:

1) odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może przebywać człowiek,

do najbliższej gaśnicy nie powinna być większa niż 30 m;

do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co najmniej 1 m.

W obiektach podziemnych stanowisk dowodzenia należy dodatkowo naliczać na jeden
obiekt:

agregat proszkowy AP-25 – 1 sztuka lub 4 sztuki gaśnic GP-6;

2) linkę strażacką – 2 sztuki;

ubranie specjalne chroniące przed promieniowaniem cieplnym i płomieniem –
Typ 3 – 2 komplety;

4) aparat powietrzny nadciśnieniowy ochrony dróg oddechowych (jednobutlowy

kompletny z maską i butlą zapasową na każdy aparat) – 2 sztuki.

Hydrant przeciwpożarowy wewnętrzny wyposaża się w:

1) wąż półsztywny o średnicy 25 lub wąż płasko składany o średnicy 52;

prądownicę na prąd zwarty lub rozproszony.

Zasięg hydrantów 25 i 52 w poziomie powinien obejmować całą powierzchnie
chronionego budynku, strefy pożarowej lub pomieszczenia, z uwzględnieniem:

113

1) długości odcinka węża hydrantu wewnętrznego określonej w normie;
2) efektywnego zasięgu rzutów gaśniczych:

a) w strefach pożarowych zakwalifikowanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL

znajdujących się w budynkach o więcej niż jednej kondygnacji nadziemnej –
przyjmowanego dla prądów stożkowych – 3 m,

b) w pozostałych budynkach – 10 m.

W uzasadnionych przypadkach po uzgodnieniu z właściwym terytorialnie szefem
Delegatury Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej, na przeciwpożarowy hydrant
zewnętrzny można naliczyć dodatkowy sprzęt i wskazać miejsce jego przechowywania:

prądownicę wodną 52 (zwykłą lub zamykaną);

odcinek węża tłocznego 52;

3) stojak hydrantowy 80;
4) przełącznik 75/52.

10.

Budynki lub pomieszczenia, w których zainstalowano silniki elektryczne i brak w nich
gaśnic proszkowych lub śniegowych naliczonych według kryteriów podanych w tabeli,
należy wyposażyć dodatkowo w 1 gaśnicę proszkową GP-2 na każde 10 sztuk silników.

11.

Dla każdego budynku magazynowego na terenie składnic należy naliczyć syrenę
alarmową.

12.

Obiekty wojskowe i wojskowy sprzęt techniczny nie wyszczególniony w tabelach, ilość

i rodzaj gaśnic na te obiekty i sprzęt należy określić w uzgodnieniu z właściwym
terytorialnie szefem Delegatury Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej.

13.

Dopuszcza się stosowanie gaśnic dla zabezpieczenia wojskowego sprzętu technicznego
według zaleceń producenta lub licencjonodawcy, pod warunkiem, że gaśnice te
posiadają certyfikaty lub dopuszczenia unijne UE.

14.

Gaśnice proszkowe GP-1 mogą być użytkowane tylko do czasu ich fizycznego zużycia.
Na 1 szt. gaśnicy proszkowej GP-2 należy naliczać 2 szt. gaśnic proszkowych GP-1.

15.

Jeżeli jednostka obliczeniowa jest większa o 25 % od wskazanej w kolumnie nr 3
tabeli, należność sprzętu pożarniczego należy przyjmować jak dla pełnej jednostki
obliczeniowej.

16.

Obozy szkoleniowe lub ćwiczenia organizowane poza terenem poligonów należy
wyposażyć w sprzęt pożarniczy według kryteriów podanych w tabeli. Wykorzystując
do zabezpieczenia sprzęt pożarniczy stanowiący zapas użytku bieżącego oddziału
gospodarczego lub Rejonowego (Stołecznego, Wojskowego) Zarządu Infrastruktury, na
którego zaopatrzeniu znajduje się jednostka wojskowa organizująca obóz.

17.

Oznaczenia skrótów sprzętu pożarniczego użytych w tabeli:

AP-25 – agregat proszkowy o zawartości 25 kg proszku gaśniczego,

AP-50 – agregat proszkowy o zawartości 50 kg proszku gaśniczego,

AS-30 – agregat śniegowy o zawartości 30 kg CO

w stanie skroplonym,

A-„H” – agregat ze środkiem gaśniczym zamiennikiem halonu o wagoniarze środka

gaśniczego zastępującego 25 kg halonu,

GP-2 – gaśnica proszkowa o zawartości 2 kg proszku gaśniczego,

GP-6 – gaśnica proszkowa o zawartości 6 kg proszku gaśniczego,

GP-12 – gaśnica proszkowa o zawartości 12 kg proszku gaśniczego,

GS-5x – gaśnica śniegowa o zawartości 5 kg CO

w stanie skroplonym,

GW-6 – gaśnica pianowa o zawartości 6 (

) środka gaśniczego,

GSE-2x – urządzenie gaśnicze sprzętu elektronicznego ze środkiem gaśniczym CO

CUG-1x – czyste urządzenie gaśnicze ze środkiem gaśniczym FE-36 zamiennikiem

halonu.

114

TABELA NR 1

NALICZANIE SPRZĘTU POŻARNICZEGO DLA BUDYNKÓW, OBIEKTÓW I TERENÓW

Rodzaj zabezpieczanego

mienia (pomieszczenia)

Jednostka obliczeniowa

GAŚNICE

PRZEWOŹNE

PRZENOŚNE

AP-25

AP-50

AS-30

A-

„H”

GP-2

GP-6

GP-12

GS-5x

GW-

GSE-2x

CUG-1x

hydronetka

koc

gaśniczy

punkt p.poż.

Budynki, obiekty, pomieszczenia:
sztabowe, biurowe, szkole-
niowe, koszarowe, szpitalne,
sanatoria, internaty, hotele,
domy wczasowe,
przedszkola, hale sportowe

domki kempingowe

12 szt.

kontenery, barakowozy

1 szt.

kancelarie tajne i jawne

100 m

archiwa, muzea, sale
wystawowe

200 m

wartownie

200 m

pomieszczenia klubowe,
biblioteki, magazyny książek

100 m

widownie

200 m

sceny, kulisy

200 m

kabiny projekcyjne

pomiesz

czenie

Pomieszczenia specjalne:
urządzeń elektronicznej
techniki obliczeniowej

pomiesz

czenie

stałe techniczne urządzenia
łączności, sale bojowe

pomiesz

czenie

elektrownie stałe (awaryjne),
rozdzielnie elektryczne

pomiesz

czenie

pompownie paliw płynnych

pomiesz

czenie

stacje paliw płynnych

stacja

drukarnie (hale maszyn dru-
karskich, zecernie, odlewnie,
wywoływalnie filmów itp.)

100 m

Pomieszczenia laboratoryjne, medyczne:
laboratoria, podręczne
magazyny materiałów
niebezpiecznych pożarowo

pomiesz

czenie

apteki

pomiesz

czenie

z aparaturą elektromedyczną

pomiesz

czenie

sale operacyjne

pomiesz

czenie

Pomieszczenia gospodarcze:
kuchnie i pomieszczenia
przykuchenne, produkcyjne

200 m

sale konsumpcyjne

200 m

piekarnie

200 m

pralnie

200 m

115

inwentarskie (stajnie,
chlewnie, owczarnie)

budynek i

zespół

budynków

sklepy, kantyny

100 m

Pomieszczenia przemysłowo – warsztatowe:
lakiernie

100 m

akumulatornie

100 m

kuźnie, spawalnie, ślusarnie

300 m

stolarnie

100 m

warsztaty szewskie,
krawieckie, tapicerskie itp.

100 m

hamownie silników
lotniczych

na 1

stanowi

sko

hamownie silników
samochodowych,
czołgowych, okrętowych

na 2

stanowi

ska

remontu sprzętu
precyzyjnego, łączności,
elektronicznego

100 m

remontu silników samocho-
dowych, czołgowych,
lotniczych, okrętowych

200 m

uzbrojenia, sprzętu
inżynieryjnego i
chemicznego

300 m

konserwacji uzbrojenia i
sprzętu wojskowego
materiałami pożarowo
niebezpiecznymi

na 1

stanowis

kotłownie

300 m

Pomieszczenia magazynowe:

uzbrojenia, sprzętu
pancernego, lotniczego,
samochodowego

300 m

paliw płynnych i smarów

100 m

gazów technicznych

100 m

medykamentów, spirytusu i
sprzętu medycznego

200 m

tworzyw sztucznych

200 m

materiałów:
- wybuchowych, amunicji,

rakiet

200 m

- chemicznych, lakierów,

rozpuszczalników, olei,

200m

- tekstylno-odzieżowych

300 m

- elektronicznych, łączności

100 m

- filmowych, fotograficznych

100 m

- papierniczych

200 m

- żywnościowych

300 m

- kwaterunkowych

300 m

- budowlanych i

instalacyjnych

300 m

Odkryte składowiska:
materiałów wybuchowych,
amunicji

1 stos

116

paliwa płynnego w beczkach:

do 50

beczek

51-100

beczek

101-200

beczek

tarcicy – powierzchnia
składu tarcicy

500 m

1000 m

Parki pojazdów mechanicznych:
garaże samochodów,
czołgów, traktorów

na 5

stanowisk

garaże cystern paliwowych

na 2

stanowiska

garaże pojazdów pod
załadunkiem amunicją,
środkami minersko-
zaporowymi

na 2

stanowiska

odkryte stoiska pojazdów i
wozów bojowych
niezależnie od rodzaju i
wielkości ładunku

na 30

pojazdów

lokomotywownie

pomiesz

czenie

park postojowy cystern
mps o pojemności do
4,5 m

3-12

cystern

park postojowy cystern
mps o pojemności powyżej
4,5 m

2-6

cystern

Lotniska:
hangary

na 3 statki

powietrzne

polowe hangary

na 1

hangar

ukrycia-schrony
pojedynczych statków
powietrznych

na 1

obiekt

płaszczyzna postoju
statków powietrznych

na 1 statek

powietrzny

polowe stoisko statków
powietrznych

na 1 statek

powietrzny

Poligony i obozy ćwiczeń:
namioty typu NS lub
S-G13

na 6 szt.

namioty warsztatowe,
magazynowe, polowe
suszarnie umundurowania

na 100 m

Różne:
budynki sakralne
(kościoły, kaplice)

300 m

posterunki wartownicze
zewnętrzne

OBJAŚNIENIA:

↔ alternatywny wybór gaśnicy stosować w zależności od występujących materiałów,

temperatury oraz posiadanych gaśnic;

na każde 300 m

powierzchni strefy pożarowej w budynku, niechronionej stałym

urządzeniem gaśniczym zakwalifikowanej do kategorii zagrożenia ludzi ZL I, ZL II, ZL
III, lub ZL V i zawierającej pomieszczenia zagrożenia wybuchem;

w skład wyposażenia punktu przeciwpożarowego wchodzi:

117

gaśnica proszkowa GP – 6(x lub z) – 2 szt.

łopata – 2 szt.

wiadro –2 szt.

topór strażacki ciężki – 1 szt.

bosak podręczny lekki – 1 szt.

a ponadto na okres od wiosny do jesieni beczka (pojemnik) 200 litrów z wodą. Sprzęt
powinien być zabezpieczony przed oddziaływaniem czynników atmosferycznych;

wydzielone pomieszczenia z urządzeniami elektronicznymi (serwerownie, centrale

telefoniczne itp.) a także pomieszczenia w których znajduje się więcej niż 5 stanowisk
komputerowych, należy wyposażyć w gaśnice przeznaczone do gaszenia sprzętu
elektronicznego GSE-2x lub CUG-1x ze środkiem gaśniczym FE-36 nie powodującym
zniszczeń sprzętu;

każde stanowisko wydawania gazu płynnego wyposaża się w 2 gaśnice przenośne

proszkowe po 6 kg każda i 1 koc gaśniczy.

w pomieszczeniu kuchni gdzie znajdują się patelnie, frytkownice itp. należy dodatkowo

na każde urządzenie naliczyć – 1 gaśnice pianową GWP-2x AF ze środkiem gaśniczym
FETTEX do zwalczania pożarów tłuszczów jadalnych (grupa F ).

jeżeli powierzchnia wynosi poniżej 300 m2 – 1 gaśnica przenośna proszkowa 6 kg, nie

nalicza się punktu przeciwpożarowego;

tylko w pomieszczeniach powyżej 200 m2;

magazyn butli z gazem płynnym, w zależności od masy składowanego gazu wyposaża

się

w gaśnice proszkowe 9 kg w następujące ilości:

1 gaśnica – w przypadku składowanego gazu płynnego o masie do 440 kg;

2 gaśnice – w przypadku składowanego gazu płynnego o masie od 441 kg do 5 500
kg oraz dodatkowo 1 gaśnicę na każde 10 000 kg masy składowanego gazu płynnego
powyżej 5 500 kg,

dopuszcza się stosowanie 2 gaśnic śniegowych CO

o masie 5 kg każda zamiast

1 gaśnicy proszkowej o masie 9 kg,

magazyn butli gazu płynnego powyżej 440 kg wyposaża się w instalację wodną
do celów przeciwpożarowych o następującej wydajności:

- 10 dm

/s – w przypadku masy składowanego gazu płynnego do 25 000 kg,

- 20 dm

/s – powyżej 25000 kg wielkości masy składowanego gazu płynnego.

garażowane cysterny paliwowe odgazowane traktować jak pozostałe pojazdy

mechaniczne;

10.

parki do 15 samochodów nie zabezpiecza się w dodatkowy sprzęt pożarniczy, poza

sprzętem znajdującym się na wyposażeniu tych pojazdów;

11.

- dla lotnisk kategorii 1-4 oraz H1 i H2 - jedna gaśnica 6 kg proszku na dwa sąsiednie

stanowiska postoju statków powietrznych (dopuszcza się stosowanie innych gaśnic,
agregatów niż proszkowe, przyjmując, że 1 kg. proszku gaśniczego odpowiada 1 kg lub
1,5 dm

innego środka gaśniczego);

- dla lotnisk kategorii 5-10 oraz H3 - jeden agregat AP-25 na jedno stanowisko postoju

statków powietrznych;

12.

w przypadku gdy liczba statków powietrznych jest większa niż 3;

13.

pola namiotowe usytuowane na obszarze zalesionym należy dodatkowo wyposażyć w

jedną gaśnicę płynową leśną na 6 sztuk namiotów;

14.

tylko wtedy gdy w zasięgu 30 m od budki wartownika brak dostępnego sprzętu

gaśniczego;

15.

agregaty gaśnicze – A-„H” – agregaty gaśnicze z zamiennikiem halonu o wagoniarze

środka gaśniczego zastępującego 25 kg halonu – należy wprowadzić na użytkowanie do
końca

2015 r., a do tego czasu stosować agregaty gaśnicze AH-25, AP-25 lub agregaty śniegowe

118

AS-30.

119

TABELA NR 2

NALICZANIE SPRZĘTU POŻARNICZEGO DLA WOJSKOWEGO SPRZĘTU

TECHNICZNEGO

Rodzaj wojskowego sprzętu

technicznego

Gaśnice

Proszkowa

Śniegowa

–2

-2

-6

-2x

-5

SE 2

CUG

-1x

Koc gaśniczy

Samochody osobowe i osobowo-
terenowe

Autobusy

Ciągniki rolnicze kołowe

Ciągniki (pozostałe)

Pojazdy specjalne:
czołg, bojowy wóz opancerzony,
wóz artyleryjski, kołowy lub
gąsienicowy pojazd wyposażony
w broń pokładową

wóz specjalny sprzętu pancer-
nego, kołowy lub gąsienicowy
pojazd samochodowy konstru-
kcyjnie przeznaczony do
zabezpieczenia działań bojowych
i naziemnej obsługi statków
powietrznych

kołowy lub gąsienicowy pojazd
samochodowy przeznaczony do
przewozu i dystrybucji materia-
łów niebezpiecznych o dopu-
szczalnej masie całkowitej do 3,5
tony

kołowy lub gąsienicowy pojazd
samochodowy przeznaczony do
przewozu i dystrybucji
materiałów niebezpiecznych o
dopuszczalnej masie całkowitej
powyżej 3,5 tony

przyczepa specjalna oraz
ciągniony sprzęt artyleryjski
przystosowany do łączenia z
pojazdem samochodowym i
stanowiący z nim jeden zespół
pojazdów specjalnych

samochód ciężarowy przysto-
sowany do przewozu osób

Pojazdy samochodowe kołowe
lub gąsienicowe przeznaczone do
wykonywania prac specjalnych:
spycharki, ładowarki, spycharko
– ładowarki, równiarki,
zgarniarki, pojazdy do wywozu
nieczystości stałych i płynnych

Kolejowe pojazdy szynowe:
(pojazdy trakcyjne, samobieżne
zestawy do utrzymania i napraw
nawierzchni i podtorza kolejo-
wego, sieci trakcyjnej, dźwigi,
pługi, maszyny torowe itp.)

120

Statki powietrzne transportowe

Samodzielne zespoły spalinowo –
elektryczne ( stacje zasilania ),
ładownie akumulatorów na
samochodzie lub przyczepie

10.

Pompy spalinowe wszystkich
typów za wyjątkiem pomp
pożarniczych przewożonych na
pojazdach i przyczepach

11.

Agregaty napędzane silnikiem
spalinowym za wyjątkiem
agregatów przewożonych na
pojazdach i przyczepach

OBJAŚNIENIA

↔ - alternatywny wybór gaśnicy stosować w zależności od występujących materiałów palnych,

oraz posiadanych zapasów gaśnic;

jedna gaśnica powinna być umieszczona możliwie blisko kierowcy, a druga – wewnątrz

autobusu, w miejscu łatwo dostępnym w razie potrzeby jej użycia; autobus o długości nie
przekraczającej 6,00 m może być wyposażony w jedną gaśnicę;

tylko w przypadku gdy pojazd posiada na wyposażeniu sprzęt i aparaturę elektroniczną,

należy dodatkowo naliczyć 1 gaśnicę do gaszeni sprzętu elektronicznego GSE-2x lub
CUG – 1x ze środkiem gaśniczym FE – 36, zamiennikiem halonu 1211;

zgodnie z Umową europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu towarów

niebezpiecznych (ADR), sporządzoną w Genewie dnia 30 września 1957 r. (Dz. U. z 2002
r.

Nr 194, poz. 1629) - materiały niebezpieczne dzieli się na następujące klasy:

Klasa 1

Materiały i przedmioty wybuchowe;

Klasa 2

Gazy;

Klasa 3

Materiały ciekłe zapalne;

Klasa 4.1

Materiały stałe zapalne, materiały samo reaktywne i materiały
wybuchowe;

Klasa 4.2

Materiały samozapalne;

Klasa 4.3

Materiały wytwarzające z zetknięciu z wodą gazy zapalne;

Klasa 5.1

Materiały utleniające;

Klasa 5.2

Nadtlenki organiczne;

Klasa 6.1

Materiały trujące;

Klasa 6.2

Materiały zakaźne;

Klasa 7

Materiały promieniotwórcze;

Klasa 8

Materiały żrące;

Klasa 9

Różne materiały i przedmioty niebezpieczne.

Każda jednostka transportowa przewożąca materiały niebezpieczne powinna być

wyposażona w gaśnice przenośne z odpowiednim środkiem gaśniczym nadającym się do
gaszenia pożaru ogumienia, hamulców oraz ładunku, które w razie użycia do gaszenia
silnika lub kabiny jednostki transportowej nie wzmagają pożaru;

Jeżeli pojazd jest wyposażony w stałe urządzenie gaśnicze, automatyczne lub łatwo

uruchamiane w razie pożaru silnika, nie wymaga się, aby gaśnica przenośna była
przystosowana do gaszenia pożaru silnika;

samochód ciężarowy przeznaczony do przewozu osób poza kabiną kierowcy, wyposaża

się

w dodatkową gaśnicę o pojemności nie mniejszej niż 2 kg środka gaśniczego,
umieszczoną wewnątrz przestrzeni przeznaczonej do przewozu osób (skrzyni
ładunkowej);

121

tylko dla cystern paliwowych;

statki powietrzne transportowe wyposaża się w sprzęt pożarniczy zgodnie z zaleceniem

producenta, w przypadku braku takich zaleceń stosować się do tabeli naliczeniowej.

122

TABELA NR 3

NALICZANIE ZAPASÓW SPRZĘTU POŻARNICZEGO I ŚRODKÓW GAŚNICZYCH

UŻYTKU BIEŻĄCEGO

L.p.

Rodzaj sprzętu pożarniczego

i środków gaśniczych

Wskaźnik zapasu dla:

WAK/ WOG

Rejonowego

(Stołecznego,

Wojskowego)

Zarządu

Infrastruktury

Uwagi

1. Agregat proszkowy AP -25 lub AP - 50

0,05

2. Agregat śniegowy AS - 30

0,05

3. Aparat powietrzny

0,10

4. Butle zapasowe do aparatów powietrznych

0,10

5. Drabina nasadkowa

0,05

6. Drabina wysuwana dwuprzęsłowa 10 m

0,05

7. Deska ratownicza

0,05

8. Gaśnica płynowa leśna ( z nabojem bez ładunku) 9L

0,05

0,03

9. Gaśnica płynowa 6x

0,05

0,03

10. Gaśnica płynowa 9z

0,05

0,03

11. Gaśnica proszkowa GP - 2

0,06

0,03

12. Gaśnica proszkowa GP - 6x/ABC

0,06

0,03

13. Gaśnica proszkowa GP - 6z/ABC

0,06

0,03

14. Gaśnica proszkowa GP - 6

0,06

0,03

15. Gaśnica proszkowa GP - 9

0,06

0,03

16. Gaśnica proszkowa GP - 12

0,06

0,03

17. Gaśnica śniegowa GS - 2

0,05

0,03

18. Gaśnica śniegowa GS - 5

0,05

0,03

19. Hełm strażacki

0,03

20. Hydronetka wodna 15 S

0,05

0,03

21. Klucz do hydrantu nadziemnego

0,05

22. Klucz do hydrantu podziemnego

0,05

23. Klucz do łączników pożarniczych

0,05

24. Klucz do pokryw kanałowych

0,05

25. Koc gaśniczy

0,10

26. Kosz do smoka ssawnego

0,10

27. Linka do węży ssawnych

0,10

28. Linka strażacka 30 m

0,10

29. Maska do aparatu powietrznego panoramiczna

0,10

30. Mostek przejazdowy

0,03

32. Pas bojowy strażacki

0,10

33. Pływak do smoka ssawnego

0,03

34. Podpinki wężowe

0,10

35. Prądownica PP 2 - 12

0,05

36. Prądownica PP 4 - 12

0,05

37. Prądownica PP 8 - 12

0,05

38. Prądownica wodna 52 typ TURBO JET

0,05

39. Prądownica wodna zamykana 52

0,05

40. Prądownica wodna zamykana 75

0,05

41. Proszek gaśniczy

0,10

42. Przełącznik 75/52

0,05

43. Przełącznik 110/75

0,05

44. Rękawice ochronne chemicznie odporne

0,10

45. Rękawice ochronne jednorazowe

0,10

46. Rękawice ochronne z mankietem skórzane

0,10

47. Rozdzielacz 75

0,05

123

L.p.

Rodzaj sprzętu pożarniczego

i środków gaśniczych

Wskaźnik zapasu dla:

WAK/ WOG

Rejonowego

(Stołecznego,

Wojskowego)

Zarządu

Infrastruktury

Uwagi

1. Agregat proszkowy AP -25 lub AP - 50

0,05

48. Siodełko wężowe

0,03

49. Smok ssawny 110

0,03

50. Stojak hydrantowy 80

0,05

51. Środek pianotwórczy - fluoroproteinowy

1,00

0,10

52. Środek pianotwórczy - proteinowy

1,00

0,10

53. Środek pianotwórczy - syntetyczny

1,00

0,10

54. Tarcze tnące do betonu

3,00

55. Tarcze tnące do materiałów wielowarstwowych

3,00

56. Tarcze tnące do stali

3,00

57. Toporek strażacki

0,03

58. TOPORP - RAK

0,03

59. Topór strażacki ciężki

0,03

60. Ubranie żaroodporne

0,05

61. Urządzenie gaśnicze GSE 2x z wieszakiem

0,05

0,03

62. Wąż do zasysacza

0,08

63. Wąż do pompy szlamowej

0,08

64. Wąż do hydrantu wewnętrznego - 25, 20 m

0,10

65. Wąż do hydrantu wewnętrznego - 52, 20 m

0,10

66. Wąż ssawny 110 - 2500 z łącznikiem 110

0,15

67. Wąż tłoczny 52 z łącznikiem 52

1,00

0,15

68. Wąż tłoczny 75 z łącznikiem 75

1,00

0,10

69. Wysysacz głębinowy

0,03

70. Wytwornica pianowa WP 2 - 75

0,03

71. Wytwornica pianowa WP 2 - 150

0,03

72. Wytwornica pianowa WP 4 - 75

0,03

73. Zasysacz liniowy Z - 2

0,03

74. Zasysacz liniowy Z - 4

0,03

75. Zasysacz liniowy Z - 8

0,03

76. Zatrzaśnik duży do pasa bojowego

0,10

77. Zatrzaśnik mały

0,05

78. Zbieracz 2 x 75/110

0,03

79. Zbiornik wodny przenośny

0,05

80. Zestaw do usuwania rozlewisk olejowych

1,00

UWAGA:

1. Wskaźnik zapasu oznacza stosunek zapasu do należności naliczeniowej sprzętu

pożarniczego lub środków gaśniczych.

2. Decyzję w sprawie określenia wskaźnika zapasu dla sprzętu pożarniczego i środków

gaśniczych nie wyszczególnionych w tabeli, podejmuje Szef Rejonowego (Stołecznego,
Wojskowego) Zarządu Infrastruktury w uzgodnieniu z właściwym Szefem Delegatury
Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej.

3. Jeżeli wskaźnik zapasu dla WAK lub RZI jest mniejszy od wartości jednostkowej

sprzętu, należy naliczyć zapas sprzętu w zaokrągleniu do pełnej jednostki obliczeniowej.

124

Załącznik nr 15

PROTOKÓŁ Nr………/……

ZABEZPIECZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM

1. Wykonawca prac pożarowo niebezpiecznych /nr uprawnień...............................................

.............................................................................................................................................

2. Strefa zagrożenia wybuchem oraz właściwości pożarowe materiałów palnych

występujących w budynku lub pomieszczeniu.....................................................................

..............................................................................................................................................

3. Rodzaj elementów budowlanych występujących w danym budynku, pomieszczeniu lub

rejonie przewidywanych prac niebezpiecznych pod względem pożarowym.......................

..............................................................................................................................................

4. Sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego budynku, pomieszczenia, stanowiska, strefy,

urządzenia itp. w czasie wykonywania prac pożarowo niebezpiecznych ...........................

..............................................................................................................................................

5. Sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego pomieszczeń sąsiednich ................................

..............................................................................................................................................

6. Ilość i rodzaj sprzętu pożarniczego do zabezpieczenia prac ...............................................

..............................................................................................................................................

7. Środki alarmowania straży pożarnej oraz osób przebywających w budynku .....................

..............................................................................................................................................

8. Osoby odpowiedzialne za realizację przedsięwzięć określonych w pkt 4. i 5.:

..................................

tel. ......................................

podpis

...................................

..................................

tel. ......................................

podpis

...................................

..................................

tel. ......................................

podpis

...................................

9. Osoba odpowiedzialna za nadzór nad stanem bezpieczeństwa pożarowego w toku

wykonywania prac niebezpiecznych pożarowo

..................................

tel. ......................................

podpis

...................................

10. Osoby odpowiedzialne za zabezpieczenie pomieszczeń sąsiednich:

..................................

tel. ......................................

podpis

...................................

125

..................................

tel. ......................................

podpis

...................................

11. Osoby odpowiedzialne za wyłączenie instalacji spod napięcia, odcięcie gazu, dokonanie

analizy stężeń par cieczy, gazów i pyłów: