07 Stosowanie zasad gospodarki magazynowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Edyta Majkowska

Stosowanie zasad gospodarki magazynowej
342[03].Z1.04

Poradnik dla ucznia

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

mgr Monika Sarzalska

mgr Damian Ostrowski

Opracowanie redakcyjne:

mgr inż. Edyta Majkowska

Konsultacja:

mgr inż. Halina Bielecka

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 342[03].Z1.04
„Stosowanie zasad gospodarki magazynowej”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu technik eksploatacji portów i terminali.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

Wprowadzenie

Wymagania wstępne

Cele kształcenia

Materiał nauczania

4.1.

Funkcjonowanie magazynu

4.1.1.

Materiał nauczania

4.1.2.

Pytania sprawdzające

4.1.3.

wiczenia

4.1.4.

Sprawdzian postępów

4.2.

Wyposażenie magazynowe

4.2.1.

Materiał nauczania

4.2.2.

Pytania sprawdzające

4.2.3.

wiczenia

4.2.4.

Sprawdzian postępów

4.3.

Technologia i organizacja prac magazynowych

4.3.1.

Materiał nauczania

4.3.2.

Pytania sprawdzające

4.3.3.

wiczenia

4.3.4.

Sprawdzian postępów

4.4.

Zarządzanie magazynem

4.4.1.

Materiał nauczania

4.4.2.

Pytania sprawdzające

4.4.3.

wiczenia

4.4.4.

Sprawdzian postępów

Sprawdzian osiągnięć

Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy związanej z działalnością

magazynową oraz z technologią składowania ładunków.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz niezbędnych umiejętności, które powinieneś mieć
opanowane, aby przystąpić do pracy z poradnikiem,

−

cele kształcenia programu jednostki modułowej,

−

materiał nauczania, który umożliwia samodzielne przygotowanie się do wykonania
ć

wiczeń i zaliczenia sprawdzianów. Obejmuje on również ćwiczenia, które zawierają:

−

wskazówki potrzebne do realizacji ćwiczenia,

−

pytania sprawdzające wiedzę potrzebną do wykonania ćwiczenia,

−

sprawdzian postępów,

−

zestaw zadań testowych sprawdzających Twoje opanowanie wiedzy i umiejętności
z zakresu całej jednostki. Zaliczenie tego testu jest dowodem osiągnięcia umiejętności
określonych w programie jednostki modułowej,

−

wykaz literatury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

342[03].Z1

Technologie składowania, przeładunku

i przewozu ładunków

342[03].Z1.01

Eksploatowanie środków

transportu

342[03].Z1.04

Stosowanie zasad gospodarki

magazynowej

342[03].Z1.02

Wykonywanie obsługi
spedycyjnej ładunków

i środków transportu

342[03].Z1.03

Planowanie zadań

logistycznych w portach

i terminalach

342[03].Z1.05

Dobieranie technologii

składowania, przeładunku

i przewozu ładunków

342[03].Z1.06

Prowadzenie gospodarki magazynowej

z zastosowaniem narzędzi

informatycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

wyszukiwać i przetwarzać informacje,

−

przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz przepisów ochrony
ś

rodowiska i wymagań ergonomii,

−

stosować przepisy prawa dotyczące pracy portów i terminali oraz składowania ładunków,

−

stosować przepisy Kodeksu Pracy dotyczące praw i obowiązków pracownika oraz
pracodawcy,

−

określać potrzeby infrastruktury portu, terminalu i magazynu,

−

posłużyć się terminologią z zakresu eksploatacji portów i terminali,

−

charakteryzować odpowiedzialność materialną za powierzone mienie,

−

charakteryzować przepisy prawa dotyczące przechowywania i składowania towarów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

−

sklasyfikować magazyny,

−

dobrać wyposażenie magazynów,

−

scharakteryzować magazyny celne i wolne obszary celne oraz zasady ich funkcjonowania,

−

eksploatować regały magazynowe niskiego i wysokiego składowania,

−

zastosować zasady zarządzania magazynem,

−

określić miejsce i zadania magazynów w obsłudze portów i terminali,

−

zrealizować zadania magazynowe,

−

obliczyć i zagospodarować przestrzeń składową magazynów,

−

przygotować strefy przyjęć i wydawania towarów,

−

przygotować strefy kompletacji towarów,

−

obliczyć koszty magazynowania,

−

przeprowadzić inwentaryzację magazynów,

−

skontrolować straty w procesach składowania,

−

sporządzić dokumentację magazynową,

−

zastosować normy obciążenia regałów magazynowych i przepisów bezpieczeństwa
podczas obsługi magazynu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1.

Funkcjonowanie magazynu

4.1.1. Materiał nauczania

Pojęcia magazynu i magazynowania

Magazyn dość często kojarzy się z dużym pomieszczeniem, przeznaczonym

do przechowywania rzeczy – towarów. Magazyn spełnia różne funkcje, i zachodzi w nim
wiele procesów.

W literaturze można spotkać wiele definicji magazynu, jedna z nich występuje

w tzw. Polskiej Normie, o numerze PN-84/N-01800. Polska Norma jest dokumentem,
w którym są opisane zasady i standardy zalecane do stosowania w prowadzeniu określonej
w normie działalności. Definicja magazynu pochodzi z normy dotyczącej Gospodarki
magazynowej, według której magazyn jest jednostką funkcjonalno-organizacyjną
przeznaczoną do składowania dóbr materialnych (zapasów) w wyodrębnionej przestrzeni
budowli magazynowej według ustalonej technologii, wyposażonej w odpowiednie urządzenia
i środki techniczne, zarządzaną i obsługiwaną przez zespół ludzi. Magazynowanie zaś jest to
zespół

czynności

związanych

czasowym

przyjmowaniem,

składowaniem,

przechowywaniem, kompletowaniem, przemieszczaniem, konserwacją, ewidencjonowaniem,
kontrolowaniem i wydawaniem dóbr materialnych (zapasów).

W procesie magazynowania wyróżnia się fazy kompletowania, wydawania, składowania

oraz przyjmowania.

Kompletowanie

Kompletowanie jest operacją polegającą na pobraniu z posiadanych zapasów

odpowiednich materiałów o odpowiedniej ilości, jakie znajdują się na zamówieniu.
Z pobranych z magazynu materiałów tworzy się jeden ładunek lub kilka mniejszych
ładunków.

Wydawanie

Wydawanie, to operacja związana z zamówieniem z zewnątrz magazynu, prowadząca

do dostarczenia z tego magazynu zamówionych towarów.

Składowanie

Składowanie, jest zbiorem czynności związanych z umieszczaniem w sposób

usystematyzowany (w sposób nieprzypadkowy) w przestrzeni magazynu towarów.

Przyjmowanie

Przyjmowanie, jest operacją składającą się z dwóch podstawowych czynności. Czynność

pierwsza występuje wówczas, kiedy dochodzi do dostarczenia z zewnątrz (np. samochodem
ciężarowym od dostawcy) lub z innej komórki (np. wózkiem widłowym z działu produkcji)
materiałów. Czynność druga, zachodzi wtedy, kiedy następuje kontrola jakości i ilości
dostarczonego towaru i wprowadzenie go do magazynu.

W każdej z wyżej wymienionych faz dochodzi do konsolidacji lub dekonsolidacji

ładunków oraz do konfekcjonowania produktów.

Konsolidacja ładunków jest procesem polegającym na tym, że łączy się mniejsze,

przygotowane

wcześniej

magazynie

przesyłki,

większe

partie

ładunku.

Tak przygotowany ładunek powoduje oszczędności na kosztach transportu. Odwrotnym

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

procesem do konsolidacji jest dekonsolidacja związana z podziałem ładunków na mniejsze
elementy.

W magazynie odbywa się również proces, związany z zestawianiem produktów. Wiele

firm produkcyjnych wytwarza towary charakteryzujące się z różnymi cechami (kolorem,
wielkością, kształtem). Klient składając zamówienie określa jakie kombinacje produktów
chciałby otrzymać. W magazynie można więc przygotować konkretne partie zamówionego
towaru dla konkretnego klienta. Taki proces nazywa się konfekcjonowaniem produktów.

Klasyfikacja magazynów

Magazyny możemy sklasyfikować według czterech podstawowych kryteriów, do których

zaliczymy podział:

−

ze względu na rodzaj budowli,

−

ze względu na przeznaczenie,

−

ze względu na postacie ładunków,

−

ze względu na wpływ otoczenia.
Poszczególną klasyfikację przedstawiają rysunki 1, 2, 3 i 4.

Rys. 1. Klasyfikacja magazynów ze względu na rodzaj budowli [opracowanie własne]

Rys. 2. Klasyfikacja magazynów ze względu na przeznaczenie [opracowanie własne]

RODZAJ BUDOWLI

Płaskie magazyny

podpiwniczone

Magazyny halowe

Magazyny wysokiego

składowania

wielopiętrowe

słupowe

suwnicowe

wysoko – regałowe

PRZEZNACZENIE

Magazyny przemysłowe

Magazyny dystrybucyjne

Magazyny celne

Magazyny rezerw państwowych

surowców

półfabrykatów

opakowań

narzędzi

wyrobów gotowych

handlowe

centralne

regionalne

peryferyjne

spedycyjne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 3. Klasyfikacja magazynów ze względu na postacie ładunków [opracowanie własne]

Rys. 4. Klasyfikacja magazynów ze względu na wpływ otoczenia [opracowanie własne]

Z działalnością magazynową związana jest gospodarka magazynowa, która jest celową

działalnością obejmującą zespół środków, czynności organizacyjnych, technicznych i zadań
ekonomicznych związanych z przechowywaniem zapasów magazynowych.

Do zadań gospodarki magazynowej należy:

−

zapewnienie właściwych warunków przechowywania składowanych towarów (zapasów),

−

wykonywanie czynności przyjmowania, składowania, kompletacji i przygotowywania
jednostek ładunkowych, zgodnie z zamówieniami odbiorców,

−

kształtowanie poziomu zapasów,

−

zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Strefy magazynowe

W magazynie wyróżnia się cztery podstawowe strefy, związane z czterema fazami

procesu magazynowania. Są to:

−

strefa przyjęć,

−

strefa składowania,

−

strefa kompletacji,

−

strefa wydań.
Zazwyczaj w strefie składowania odbywa się proces kompletacji. W takiej sytuacji

na terenie przestrzeni magazynu nie wydziela się strefy kompletacji, jeśli jednak strefa
ta wystąpi, powinna zostać wydzielona bezpośrednio przy strefie wydań oraz strefie
składowania.

POSTACIE ŁADUNKÓW

Magazyny jednostek

ładunkowych

Magazyny materiałów

specjalnych

kontenerowe

paletowe

skrzyniowe

pakietowe

bankowe i depozytowe (sejfy)

akt i dokumentów (archiwa)

samochodowe

szpitalne

wojskowe

WPŁYW OTOCZENIA

Budowle otwarte

Budowle półotwarte

Budowle zamknięte

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zasady logistyczne projektowania i użytkowania magazynu

Wykorzystanie zalet magazynu zależy w głównej mierze od jego prawidłowego

zaprojektowania i użytkowania według określonych zasad. Należą do nich:

−

zasady

projektowania

jednokondygnacyjnego,

miarę

możliwości

powinno

się projektować obiekty jednokondygnacyjne, ponieważ zapewniają one lepsze
wykorzystanie przestrzeni magazynowej,

−

zasada po linii prostej, w projektowaniu magazynu należy uwzględnić przemieszczanie
zapasów po linii prostej (rys. 5),

strefa przyjęć strefa składowania

strefa kompletacji strefa wydań

Rys. 5. Podstawowy układ magazynu [opracowanie własne]

−

wydajność sprzętu, należy używać wydajnego sprzętu i sprawnie przeprowadzać operacje
związane z manipulowaniem zapasami; sprzęt ten służy do podnoszenia sprawności
wykonywanych operacji,

−

powinno stosować się plan efektywnego składowania w magazynach, kierownictwo
magazynu powinno rozlokowywać zapasy w taki sposób, aby zminimalizować operacje
magazynowe i unikać nieracjonalnych rozwiązań w pracach magazynowych,

−

powinno się rozplanować przestrzeń magazynową w taki sposób, by zminimalizować
przestrzeń wykorzystywaną na przejścia,

−

należy maksymalnie wykorzystywać wysokość budynku – jego pojemność.

Magazyny celne

Towary przedstawione organowi celnemu, do chwili nadania im przeznaczenia celnego

uzyskują status towarów składowanych czasowo. Towary takie mogą być składowane jedynie
w magazynie celnym lub w innych miejscach za zgodą organu celnego i na warunkach
określonych przez ten organ.

Przewoźnicy, spedytorzy, zarządzający portami lub osoby prowadzące agencje celne

są obowiązani na żądanie organu celnego do prowadzenia magazynów celnych.

Celem stworzenia sprzyjających warunków oraz przede wszystkim w celu skrócenia

czasu kontroli celnej i odprawy celnej, może zostać podjęta decyzja o organizacji magazynów
czasowego składowania wraz ze strefą kontroli celnej. Zazwyczaj tworzy się je w obrębie
magazynów, należących do przedsiębiorstw transportowo-spedycyjnych, zajmujących
się przemieszczaniem towarów i środków transportu przez granicę celną.

Jako magazyny czasowego składowania mogą być wykorzystywane odpowiednio

wyposażone

pomieszczenia

magazynowe,

zbiorniki

lub

place

przeznaczone

do przechowywania towarów i środków towarów. Pozwolenia na ich wykorzystanie jako
magazynów czasowego składowania udziela organ celny, na którego terenie działania
znajdują się takie pomieszczenia magazynowe, zbiorniki, place, w trybie ustalonym przez
specjalnie upoważniony centralny organ władzy wykonawczej do spraw celnych.

Osoba zamierzająca prowadzić magazyn celny składa, do dyrektora urzędu celnego

właściwego ze względu na proponowaną lokalizację magazynu celnego, pisemny wniosek
o wydanie pozwolenia na prowadzenie magazynu celnego.

Wniosek o wydanie pozwolenia na prowadzenie magazynu celnego powinien zawierać:

−

opis rodzajów towarów, jakie mają być składowane w magazynie celnym,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

powierzchnię magazynu celnego,

−

opis miejsca w którym ma być prowadzony magazyn,

−

plan sytuacyjny,

−

opis warunków, które mają zapewnić nienaruszalność i tożsamość towarów,

−

planowany termin rozpoczęcia prowadzenia magazynu,

−

projekt regulaminu prowadzenia magazynu celnego.

Zasady funkcjonowania magazynów celnych

Wszelkie towary przyjmowane do magazynu powinny zostać od razu ujęte w ewidencji

prowadzonej przez prowadzącego magazyn. Ewidencja taka zatwierdzana jest przez
naczelnika urzędu celnego właściwego ze względu na lokalizację magazynu, przed pierwszym
wprowadzeniem towarów do magazynu. Wpisu do ewidencji dokonuje się na podstawie
deklaracji skróconej. W przypadku braku tych dokumentów wpis jest dokonywany
na podstawie innych dokumentów dotyczących towaru. Prowadzona w magazynie celnym
ewidencja powinna zawierać informacje dotyczące, przede wszystkim:

−

rodzaju i ilości składowanego towaru,

−

datę złożenia towaru w magazynie,

−

znaki identyfikacyjne towarów,

−

dokument, na podstawie którego dokonano wpisu do ewidencji towarów.
Ewidencję należy prowadzić w taki sposób, aby na jej podstawie możliwe było ustalenie

dokładnego miejsca złożenia towaru oraz określenie, jakim czynnościom podlegał towar
w czasie składowania w magazynie. Ewidencję można prowadzić w formie książkowej
lub z zastosowaniem systemu elektronicznego przetwarzania danych.

Osoba prowadząca magazyn celny obowiązana jest powiadomić naczelnika urzędu

celnego, który wydał pozwolenie na jego prowadzenie, o zamiarze zakończenia prowadzenia
magazynu i zakończyć działalność w sposób określony w regulaminie prowadzenia
magazynu.

Szczegółowe warunki prowadzenia magazynów celnych określa Rozporządzenie Ministra

Finansów z dnia 7 października 1999 r. w sprawie trybu i warunków czasowego składowania
towarów oraz tworzenia i prowadzenia magazynów celnych.(Dz. U. Nr 87, poz. 971 z 1999 r.,
zm. Dz. U. Nr 19, poz. 233 z 2001 r.) oraz Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia
29 marca 2005r. zmieniające rozporządzenie w sprawie magazynów czasowego składowania
(Dz. U. Nr 62, poz. 553).

Wolne obszary celne

Wolne obszary celne związane są z przyznaniem na wydzielonym terytorium danego

państwa specjalnych, korzystnych, warunków prowadzenia działalności gospodarczej.
Warunki te dotyczyć mogą zarówno przedsiębiorców działających w takich obszarach
jak i towarów wprowadzanych do tych obszarów.

Wolny obszar celny został zdefiniowany w art. 166 Wspólnotowego Kodeksu Celnego

„jako wydzielona część obszaru celnego Wspólnoty, w której towary niewspólnotowe mogą
być wprowadzane i składowane bez stosowaniu należności celnych przywozowych i środków
polityki handlowej zaś towary wspólnotowe mogą korzystać z tych samych środków które
są stosowane przy wywozie towarów” [11, art. 166].

Zasady funkcjonowania

Wolne obszary celne lub składy wolnocłowe mogą być tworzone przez Ministra

Finansów, po wcześniejszym, uzgodnieniu z Ministrem Gospodarki. Tworzone są one w celu
ułatwienia międzynarodowego ruchu tranzytowego towarów. Podczas tworzeniu wolnych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

obszarów celnych powinny być brane pod uwagę miejsca leżące na skrzyżowaniu szlaków
komunikacyjnych np. portów morskich, lotniczych, miejsc przyległych do przejść granicznych
bądź tereny leżące przy głównych drogach tranzytowych.

Wolne obszary celne lub składy wolnocłowe powinny być tworzone w miejscach

niezamieszkanych, których położenie umożliwi prowadzenie skutecznego nadzoru celnego
towarów wprowadzanych i wyprowadzanych z wolnego obszaru celnego lub składu
wolnocłowego. Ten warunek jest ważny, ponieważ towary są wprowadzane bez płacenia
należności celnych i podatkowych oraz bez konieczności składania zabezpieczenia tychże
należności.

Wolne obszary celne są to miejsca do których mogą być wprowadzane zarówno towary

wspólnotowe jak niewspólnotowe. Wyróżnia się dwa typy kontroli wolnych obszarów
wspólnotowych. Do wolnego obszaru celnego o typie kontroli I oraz do składu wolnocłowego,
wprowadzenie towarów nie wymaga, z wyjątkiem nielicznych sytuacji, dokonywania
zgłoszenia celnego oraz przedstawiania tego towaru organowi celnemu. W przypadku
wolnego obszaru celnego o typie kontroli II niezbędne jest złożenie zgłoszenia celnego.

W wolnych obszarach celnych możliwie jest prowadzenie praktycznie każdego rodzaju

działalności gospodarczej. W każdym wypadku należy poinformować o tym zarówno organ
celny jak i zarządcę wolnego obszaru celnego. Organy celne mogą ograniczać, a nawet
zakazać prowadzenia działalności gospodarczej na terenie wolnego obszaru celnego
ze względu na brak możliwości sprawowania skutecznego dozoru celnego.

Przedsiębiorcy którzy zamierzają prowadzić działalność gospodarczą w wolnym obszarze

celnym muszą o tym fakcie powiadomić właściwego, ze względu na lokalizację wolnego
obszaru celnego, organu celnego. Powiadomienie takie składa się w formie pisemnej.
Podmioty prowadzące działalność na terenie wolnego obszaru celnego obowiązane
są do prowadzenia ewidencji towarów. Powinna być ona prowadzona w formie książkowej
lub komputerowej, w sposób umożliwiający organom celnym identyfikację towarów.

Wolne obszary celne mogą zostać zlikwidowane wówczas, gdy:

−

wymagają tego zobowiązania międzynarodowe Rzeczypospolitej Polskiej,

−

zarządzający naruszył przepisy podatkowe lub celne,

−

zarządzający złożył Ministrowi Finansów wniosek o zniesienie wolnego obszaru celnego,
uzasadniony szczególnymi okolicznościami.

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Czym charakteryzuje się magazyn i proces magazynowania?

Czym zajmuje się gospodarka magazynowa?

Jakie fazy wyróżniamy w procesie magazynowania?

Jakimi czynnościami charakteryzuje się proces kompletowania, składowania, wydawania
i przyjmowania do magazynu?

Czym jest konsolidacja ładunków?

Czym jest konfekcjonowanie produktów?

W jaki sposób klasyfikuje się magazyny?

Jakie wyróżniamy strefy magazynowania?

Czym charakteryzują się magazyny celne?

10.

W jaki sposób funkcjonują magazyny celne?

11.

Czym charakteryzują się wolne obszary celne?

12.

W jaki sposób funkcjonują wolne obszary celne?

13.

Jakie znasz zasady projektowania i użytkowania magazynu?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.3. Ćwiczenia

wiczenie 1

Ze względu na układ czterech stref magazynowych (strefy przyjęcia, składowania,

kompletacji i wydań) wyróżniamy różne układy technologiczne. Scharakteryzuj trzy układy
technologiczne magazynów:

−

układ przelotowy,

−

układ kątowy,

−

układ workowy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać informację w Internecie oraz skorzystać z literatury w celu wyszukania
charakterystyki układów technologicznych magazynów,

dokonać charakterystyki układów technologicznych magazynów: układu przelotowego,
kątowego oraz workowego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

pracownia komputerowa z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 2

Poniżej

znajdują

się

schematy

procesów

magazynowych

związanych

z konfekcjonowaniem i konsolidacją ładunku. Przyporządkuj proces do odpowiedniego
schematu.

Schemat procesu……………………………….

Produkt E i F

Produkt C i D

Produkt A i B

MAGAZYN

Ładunek

z produktami Di B

Ładunek

z produktami A i F

Klient 2

Klient 1

Dostawca 1

MAGAZYN

Ładunek

Klient

Dostawca 2

Dostawca 3

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym konsolidacji i dekonsolizacji
ładnunków,

dopasować odpowiedni proces magazynowy do podanych schematów,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

schematy.

wiczenie 3

Sporządź schemat dekonsolidacji ładunku do poniższego opisu:

Fabryka samochodów rozprowadza swoje wyroby w następujący sposób:

−

nowe samochody trafiają do punktu dekonsolidacyjnego,

−

z punktu dekonsolidacyjnego, z wykorzystaniem transportu kolejowego, samochody
trafiają do dwóch magazynów,

−

jedna partia samochodów jest bezpośrednio odbierana przez salon sprzedaży w Czechach,

−

druga partia samochodów, z magazynów za pomocą transportu samochodowego trafia
do pięciu salonów samochodowych na teranie Polski.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym konsolidacji i dekonsolizacji
ładnunków,

sporządzić schemat dystrybucji samochodów,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 4

Sporządź schemat łańcucha konfekcjonowania produktów zgodnie z poniższym

zamówieniem klientów:

Fabryka posiada dwa zakłady produkcyjne. Zakład X produkuje elementy A i C, zakład

Y, elementy B i D. Konfekcjonowanie odbywa się w magazynie głównym przedsiębiorstwa.

Zamówienie klientów:

−

klient 1 – produkty: A, B, D,

−

klient 2 – produkty: B, C,

−

klient 3 – produkty: A, B, C, D,

−

klient 4 – produkty: A, B.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować informacje zawarte w treści zadania,

sporządzić schemat konfekcjonowania produktów,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 5

Na podstawie odpowiednich rozporządzeń określ, jakie informacje powinien zawierać

regulamin prowadzenia magazynów celnych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać na stronie Internetowej lub w literaturze informacje na temat budowy
regulaminów magazynów celnych oraz elementów jakie powinien zawierać,

skorzystać z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie magazynów czasowego
składowania,

określić, jakie informacje powinien zawierać regulamin magazynów celnych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie magazynów
czasowego składowania (na podstawie art. 16 ustawy z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo
celne – Dz. U. Nr 68, poz. 622),

−

Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622).

wiczenie 6

Na podstawie odpowiednich rozporządzeń określ, w jaki sposób można cofnąć

pozwolenie na prowadzenie magazynu celnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać na stronie Internetowej lub w literaturze informacje na temat możliwości
cofania pozwoleń na prowadzenie magazynów celnych,

skorzystać z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie magazynów czasowego
składowania,

określić, w jaki sposób dochodzi do cofania pozwoleń na prowadzenie magazynów celnych.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622).

wiczenie 7

Scharakteryzuj sposób rozpoczęcia działalności wolnego obszaru celnego w Polsce.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyszukać na stronie Internetowej lub w literaturze informacje na temat rozpoczynania
działalności wolnego obszaru celnego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

skorzystać z odpowiednich rozporządzeń, Kodeksu Celnego oraz ze Wspólnotowego
Kodeksu Celnego.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

Wspólnotowy Kodeks Celny.

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

definiować pojęcia magazyn i gospodarka magazynowa?

definiować pojęcia składowanie, wydawanie, przechowywanie?

określać fazy procesu magazynowania?

rozróżniać konsolidację od konfekcjonowania?

klasyfikować magazyny?

określać cele tworzenia magazynów celnych?

określać sposoby funkcjonowania magazynów celnych?

rozróżniać elementy zawarte w regulaminie prowadzenia magazynów
celnych?

określać co to jest wolny obszar celny?

10)

charakteryzować sposoby rozpoczynania działalności w wolnych
obszarach celnych?

11)

określać sposoby funkcjonowania wolnych obszarów celnych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2.

Wyposażenie magazynowe

4.2.1. Materiał nauczania

Budowle magazynowe

Zagadnienia związane z określeniami i podziałem budowli magazynowych zawarte

są w normie PN-81/B-01012.

W normie określone jest, że budowle magazynowe są to konstrukcje inżynierskie

zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w maksymalnym stopniu zabezpieczały
składowane w nich wyroby przed ubytkami ilościowymi i stratami jakościowymi oraz
zapewniały właściwe i bezpieczne warunki pracy obsługujących je osób.

Ważne jest także przestrzeganie przepisów zawierających podstawowe zasady

opracowywania dokumentacji projektów magazynów oraz warunki, jakim budowle
magazynowe powinny odpowiadać.

Do podstawowych budowli magazynowych zaliczamy budowle:

−

otwarte,

−

półotwarte,

−

zamknięte.

Budowle magazynowe otwarte, inaczej nazywane składowiskami, są budowlami

nieosłoniętymi, posiadającymi nawierzchnię gruntową lub utwardzoną. Magazyny takie
przeznaczone są do składowania wyrobów odpornych na warunki atmosferyczne (działanie
promieni słonecznych, opady, wysoką temperaturę, mróz, itp.). Zazwyczaj występują jako
place składowe – do składowania wyrobów sztukowych, bez opakowania (np. odlewy,
wyroby hutnicze o dużych przekrojach) oraz luzem (piasek, żwir, itp.).

Rys. 6. Plac składowy [13]

Budowle magazynowe półotwarte są to budowle częściowo odsłonięte, przeznaczone

do składowania wyrobów o ograniczonej odporności na warunki atmosferyczne, na przykład
towary odporne na działanie niskich i wysokich temperatur oraz na działanie wilgoci, ale
nieodpornych na działanie promieni słonecznych czy opadów atmosferycznych. Budowle
magazynowe półotwarte dzielą się na:

−

wiaty magazynowe, służące do składowania wyrobów opakowanych (w skrzyniach,
np. maszyny i urządzenia, wyroby metalowe, itp.), w beczkach (np. oleje, itp.) oraz bez
opakowania (np. stolarka budowlana, materiały budowlane, instalacyjne, itp.),

−

zasieki, służące do składowania wyrobów sypkich i składowanych luzem (nawozy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

sztuczne, węgiel, itp.),

−

zbiorniki otwarte (betonowe, ziemne), służące do składowania wyrobów płynnych
i półpłynnych (np. wapno lasowane, nawozy płynne, itp.).

Rys. 7. Zasieki magazynowe [14]

Budowle magazynowe zamknięte, to budowle całkowicie zamknięte, przeznaczone

do składowania wyrobów nieodpornych na warunki atmosferyczne, wymagających zachowania
odpowiedniej temperatury, wilgotności, wentylacji oraz czystości powietrza w przestrzeni,
w której będą przechowywane, a także wyrobów wymagających odpowiedniego zabezpieczenia
(np. niebezpieczne substancje chemiczne, wyroby wartościowe, itp.).

Budowle magazynowe zamknięte występują jako:

−

budynki magazynowe, jedno lub wielokondygnacyjne, służące do składowania wyrobów
sztukowych, kawałkowych luzem, nieopakowanych i opakowanych,

−

bunkry i piwnice, służące do składowania materiałów wybuchowych, niebezpiecznych
substancji chemicznych, itp.,

−

zbiorniki zamknięte i silosy, przeznaczone do składowania gazów, wyrobów płynnych
oraz sypkich luzem.

Rys. 8. Silosy [15]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Powierzchnia magazynowa

Podstawowe określenia związane z budowlami magazynowymi, a dotyczące

ich powierzchni, przestrzeni i wysokości zostały ustalone w normach. Zgodnie z tymi
normami powierzchnia (przestrzeń) magazynowa dzieli się na następujące części:

−

powierzchnia (przestrzeń) użytkowa, jest to powierzchnia pomieszczeń służących do
zaspokojenia potrzeb związanych bezpośrednio z przeznaczeniem budynku na wszystkich
kondygnacjach. Powierzchnia użytkowa budynku składa się z powierzchni podstawowej
i pomocniczej,

−

powierzchnia (przestrzeń) podstawowa, jest to powierzchnia przeznaczona do celów
magazynowych,

−

powierzchnia (przestrzeń) pomocnicza, jest powierzchnią przeznaczoną do zaspokojenia
pomocniczych potrzeb magazynu (np. pomieszczenia administracyjne),

−

powierzchnia (przestrzeń) przyjęcia – wydania jest częścią powierzchni w magazynie
przeznaczoną do wykonywania wszystkich czynności związanych z przyjmowaniem
i wydawaniem zapasów (np. kompletacją, kontrolą ilościowo-jakościową, formowaniem
jednostek ładunkowych, itp.),

−

powierzchnia (przestrzeń) przepływu zapasów, jest powierzchnią (przestrzenią)
przeznaczoną do przemieszczania zapasów z powierzchni przyjęcia na powierzchnię
wydania poprzez powierzchnię składową,

−

powierzchnia (przestrzeń) manipulacyjna, przeznaczona jest do swobodnego ruchu przy
układaniu i pobieraniu zapasów z urządzeń do składowania lub stosów, znajdujących się
między powierzchniami zajętymi przez składowane zapasy,

−

powierzchnia (przestrzeń) składowa, przeznaczona do umieszczania zapasów
w urządzeniach do składowania lub piętrzenia w stosy,

−

powierzchnia (przestrzeń) operacyjna, jest powierzchnią (przestrzenią) będącą sumą
powierzchni (przestrzeni) przyjęcia – wydania, przepływu zapasów i przestrzeni
manipulacyjnej,

−

powierzchnia (przestrzeń) główna – powierzchnia (przestrzeń) będąca sumą powierzchni
(przestrzeni) składowej i manipulacyjnej,

−

powierzchnia (przestrzeń) składowa, jest to powierzchnia (przestrzeń) faktycznie
zajmowana przez składowane zapasy,

−

wysokość użytkowa jest wysokością mierzoną w świetle między podłogą budowli
magazynowej a najniżej położonym elementem stropu,

−

wysokość komunikacyjna, to wysokość określona przez zainstalowane w budowli
magazynowej podwieszone środki transportowe wraz z przemieszczanymi zapasami,

−

wysokość bezpieczeństwa, jest wysokością, której nie należy zagospodarowywać
ze względu na bezpieczeństwo obsługi i przemieszczania zapasów,

−

wysokość składowa – wysokość, do której możliwe jest składowanie zapasów w budowli
magazynowej,

−

wysokość składowania – faktycznie wykorzystywana część wysokości składowej,

−

droga magazynowa, jest częścią powierzchni podstawowej magazynu przeznaczoną
do ruchu ludzi i środków transportowych lub tylko do ruchu środków transportowych.
W skład dróg magazynowych wchodzą drogi przejazdowe i manipulacyjne,

−

droga przejazdowa, to część powierzchni podstawowej magazynu przeznaczona
do przejazdu środków transportu magazynowego,

−

droga manipulacyjna, to część powierzchni podstawowej magazynu przeznaczona
do swobodnego ruchu w obrębie stosów lub urządzeń do składowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Budowle magazynowe charakteryzują elementy, do których zaliczamy:

−

rodzaj i wielkość,

−

parametry konstrukcyjno-budowlane,

−

mikroklimat,

−

pojemność,

−

przepustowość.

Instalacje w budynkach magazynowych

W celu zapewnienia prawidłowej pracy w magazynie należy wyposażyć budynek

magazynowy w odpowiednie instalacje, głównie:

−

instalację oświetleniową,

−

instalację klimatyzacyjną,

−

instalację wodno-kanalizacyjną,

−

instalację przeciwpożarową.

Funkcje magazynu

W skład wyposażenia magazynów wchodzą środki techniczne, do których zaliczamy

maszyny, urządzenia, narzędzia, przyrządy i instalacje, za pomocą których realizowane
są funkcje magazynu. Do funkcji tych zaliczamy:

−

przepływ ładunków w procesie magazynowym,

−

utrzymywanie odpowiedniego mikroklimatu dla zapewnienia warunków przechowywania
zapasów magazynowych oraz warunków pracy personelu magazynowego,

−

zapewnienie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa pożarowego
w magazynie.

Podział wyposażenia magazynowego

Urządzenia magazynowe muszą spełniać wymagania procesu magazynowego, muszą być

dostosowane do właściwości składowanych towarów, oraz do warunków funkcjonalnych
budynku magazynowego.

Rodzaj oraz liczba występujących w magazynie urządzeń zależy od zadań magazynu,

rodzaju i liczby asortymentów składowanych zapasów, wielkości obrotu i szybkości rotacji
zapasów oraz ich właściwości, formy ładunków otrzymywanych i wysyłanych oraz rodzaju
ś

rodków transportu dostarczających i odbierających ładunki, itp.

Wyposażenie magazynów dzieli się na dwie podstawowe grupy:

−

wyposażenie technologiczne,

−

wyposażenie instalacyjno-budowlane.

Wyposażenie technologiczne

W skład wyposażenia technologicznego wchodzą:

−

urządzenia do składowania, są to konstrukcje, na których (lub w których) składowane
są zapasy magazynowe. Zadaniem tych urządzeń jest zabezpieczenie składowanych
zapasów przed uszkodzeniami mechanicznymi, segregacja poszczególnych asortymentów
przez wydzielenie dla każdego odpowiedniej przestrzeni składowej, zapewnienie dostępu
do każdego asortymentu oraz umożliwienie mechanicznego przeładunku i piętrzenia przy
składowaniu,

−

magazynowe środki transportowe – to urządzenia, przy pomocy których dokonywane
są czynności przeładunków środków transportu zewnętrznego, przemieszczania wewnątrz
magazynu, piętrzenia w czasie składowania oraz kompletacji przy wydawaniu ładunków
z magazynu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

pomocnicze urządzenia transportowe i magazynowe – to urządzenia, przy pomocy
których dokonywane są czynności kontroli ilościowej i jakościowej towarów, pakowania,
formowania, zabezpieczania, znakowania ładunków i jednostek ładunkowych.

Wyposażenie instalacyjno-budowlane

Wyposażenie instalacyjno – budowlane stanowią urządzenia ułatwiające i umożliwiające

wykonywanie czynności w procesie magazynowym. W skład tego wyposażenia wchodzą
urządzenia:

−

energetyczne,

−

oświetleniowe,

−

ogrzewnicze,

−

przeciwpożarowe,

−

klimatyzacyjne,

−

wodno-kanalizacyjne.
Wyposażenie instalacyjno-budowlane powinno być wykonane zgodnie z przepisami

budowlanymi, zapewniającymi bezpieczne i higieniczne warunki pracy.

Urządzenia do składowania

Urządzenia do składowania wytwarzane są przede wszystkim pod kątem dostosowania

ich do kształtów, wymiarów i masy składowanych wyrobów, sposobu wykonywania
czynności składowania, oraz poziomu mechanizacji procesu magazynowego.

Czynności składowania mogą być realizowane różnymi sposobami, przede wszystkim

systemem ręcznym lub systemem zmechanizowanym. Każdy z tych systemów wymaga
zastosowania różnych rodzajów i typów urządzeń do składowania.

Urządzenia do składowania w systemie ręcznym

Składowanie w systemie ręcznym związane jest z tym, że czynności składowania

wykonywane są przez człowieka. Urządzenia w tym systemie swoją konstrukcją i wymiarami
muszą być dostosowane do możliwości ręcznego podnoszenia, wkładania, wyjmowania
i przenoszenia ładunków. Przy wysokościach składowania większych niż 2 m, muszą być
zastosowane urządzenia pomocnicze w postaci podestów i drabin.

W ręcznym systemie prac magazynowych stosowane są następujące rodzaje urządzeń

do składowania:

−

podkłady,

−

regały,

−

stojaki,

−

wieszaki.

Podkłady są urządzeniami służącymi do składowania wyrobów nie ułożonych

w paletowe jednostki ładunkowe. Stosowanie podkładów związane jest z oddzieleniem
wyrobów od bezpośredniego styku z podłogą magazynu dla ich ochrony przed
zawilgoceniem, zabrudzeniem, przenikaniem bakterii, pleśni, a także dla umożliwienia
wentylacji wyrobów składowanych w stosach. Podkłady wykonane są zazwyczaj jako
podkłady ażurowe lub szczelne, o wymiarach 800 x 1200 mm (zgodnie z systemem
wymiarowym opakowań) i wysokości minimum 100 mm.

Regały stanowią uniwersalną grupę urządzeń do składowania wyrobów w opakowaniach

jednostkowych, zbiorczych i transportowych. Wśród regałów wyróżniamy przede wszystkim:

−

regały wsporcze,

−

regały stojące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Inną grupę regałów stanowią te, które możemy podzielić ze względu na ich cechy

konstrukcyjno-użytkowe:

−

regały stałe,

−

regały przejezdne,

−

regały specjalizowane.
Regały możemy podzielić również ze względu na ich budowę:

−

regały ramowe,

−

regały wspornikowe.
Przykładowy wygląd regałów przedstawiają rysunki 9, 10 i 11.

Rys. 9. Regał stały ramowy [16]

Rys. 10. Regał stały wspornikowy z ramionami [16]

Rys. 11. Regał ramowy przepływowy [16]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyróżniamy również regały dzielone ze względu na sposób składowania towarów:

−

regały bezpółkowe,

−

regały półkowe,

−

regały bezpółkowo-półkowe,

−

regały przepływowe.

Stojaki są urządzeniami o konstrukcji podporowej ramowej lub wspornikowej,

przeznaczone do składowania wyrobów w postaci dłużyc (w wiązkach lub pojedynczo,
np. pręty, rury, kształtowniki, listwy, itp.) oraz wyrobów w postaci arkuszy (w pakietach lub
pojedynczo, np. blachy, płyty paździerzowe, spilśnione, szkło w taflach, ryzy papieru
w dużych formatach, itp.).

Wieszaki magazynowe są urządzeniami o konstrukcji wspornikowej lub ramowej

przeznaczone dla składowania wyrobów w pozycji wiszącej. Wieszaki magazynowe
produkowane są w dwóch podstawowych odmianach, jako wieszaki uniwersalne o konstrukcji
wspornikowej (jedno- lub dwustronne), przeznaczone do składowania różnych wyrobów
w postaci zwojów (paski klinowe, liny, sznury, paski skórzane, itp.) oraz kręgów (opony,
wiązki przewodów elektrycznych, wiązki rur gumowych, z tworzyw sztucznych, itp.),
oraz jako wieszaki specjalne przystosowane do składowania określonej grupy, np. wieszaki
do składowania odzieży w pozycji wiszącej.

Urządzenia do składowania w systemie zmechanizowanym

W zmechanizowanym systemie prac magazynowych opartym na zastosowaniu jednostek

ładunkowych oraz mechanicznych urządzeń do ich przemieszczania i piętrzenia – urządzenia
do składowania muszą być dostosowane pod względem konstrukcji do wymiarów
składowanych jednostek ładunkowych, ich masy oraz muszą umożliwiać ich obsługę
urządzeniami mechanicznymi.

Urządzenia do składowania w systemie zmechanizowanym budowane są w taki sposób,

aby umożliwić maksymalne wykorzystanie wysokości pomieszczenia magazynowego.

Do podstawowych rodzajów urządzeń do składowania w systemie zmechanizowanym

zaliczamy:

−

regały paletowe uniwersalne,

−

regały przejezdne,

−

regały przepływowe,

−

regały przesuwne,

−

stojaki.
Przykładowy wygląd regałów przedstawiają rysunki 12 i 13.

Rys. 12. Regały przesuwne

[].

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 13. Regały paletowe przejezdne [18]

Magazynowe środki transportowe

Magazynowe środki transportowe są to urządzenia, przy pomocy których przemieszcza

się ładunki w magazynie, od rozładunku środków transportu zewnętrznego, przemieszczania
wewnątrz magazynu, piętrzenia w czasie składowania, kompletowania w czasie wydawania
oraz załadunku środków transportowych przy wysyłce do odbiorcy.

Ze względu na rodzaj napędu magazynowe środki transportowe dzielimy na:

−

magazynowe środki transportowe nienapędzane (ręczne),

−

magazynowe środki transportowe napędzane (mechaniczne).
Do pierwszej grupy środków transportowych zaliczamy:

−

wózki platformowe,

−

wózki unoszące widłowe,

−

wózki podnośnikowe widłowe.
Przykładowy wygląd magazynowych środków transportowych przedstawiają rysunki 14

i 15.

Rys. 14. Wózek platformowy [19]

Rys. 15. Wózek podnośny widłowy o napędzie akumulatorowym [20]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Do drugiej grupy środków transportowych zaliczamy:

−

ciągniki z przyczepami,

−

wózki platformowe,

−

wózki widłowe unoszące akumulatorowe,

−

wózki widłowe podnośnikowe uniwersalne,

−

wózki widłowe podnośnikowe specjalne,

−

układnice regałowe,

−

suwnice magazynowe pomostowe,

−

przenośniki magazynowe.

Rys. 16. Czołowy akumulatorowy wózek widłowy [17]

Rys. 17. Akumulatorowy wózek systemowy wysokiego składowania [17]

Rys. 18. Suwnica [23].

Pomocnicze urządzenia magazynowe

Pomocnicze urządzenia magazynowe są urządzeniami do formowania i zabezpieczania

jednostek ładunkowych (palety, nadstawki paletowe, pojemniki, kontenery, taśmy, folie
termokurczliwe, itp.), służą także do kontroli ilości towaru, do pomocy przy przeładunku,
do automatycznej identyfikacji i inwentaryzacji oraz techniczne środki łączności
i zarządzania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 19. Paleta EUR o wymiarach 1200x800x144 wg PN-M-78216 [21].

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Jaki dokument zawiera określenie zagadnień związanych z budowlami magazynowymi?

Jakie elementy zaliczamy do podstawowych budowli magazynowych?

Czym różnią się budowle otwarte, półotwarte i zamknięte?

Na jakie elementy dzieli się powierzchnię magazynową?

Jakie wyróżniamy wyposażenie magazynowe?

Jakie elementy wchodzą w skład wyposażenia technologicznego magazynów?

Jakie możemy wyróżnić urządzenia do składowania w magazynach?

Do czego służą pomocnicze urządzenia?

4.2.3. Ćwiczenia

wiczenie 1

Dokonaj charakterystyki, przedstawionych w poniższej tabeli podstawowych parametrów,

związanych z budowlami magazynowymi.

Parametr budowli magazynowych

Opis parametru

Wielkość budowli magazynowych

Parametry konstrukcyjno-budowlane

Liczba kondygnacji

Dopuszczalne obciążenie

Rozpiętość siatki słupów

Liczba i rozmieszczenie otworów drzwiowych

Oświetlenie

Sposoby ogrzewania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać podstawowe elementy charakteryzujące budowle magazynowe,

zapisać w tabeli charakterystykę elementów budowli magazynowych,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 2

Scharakteryzuj podstawowe typy budowli magazynowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać podstawowe typy budowli magazynowych, w szczególności opisać place
składowe, wiaty magazynowe, magazyny wielokondygnacyjne i jednokondygnacyjne,
piwnice i bunkry, zbiorniki zamknięte,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 3

Scharakteryzuj podstawowe instalacje w budynkach magazynowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać podstawowe instalacje w budynkach magazynowych, w szczególności
scharakteryzować:

−

warunki jakie musi spełniać oświetlenie w magazynach,

−

instalacje klimatyzacyjne: urządzenia do ogrzewania, ochładzania i nawilżania,

−

kurtyny powietrzne i nagrzewnice powietrzne,

−

urządzenia do osuszania powietrza,

−

uniwersalne agregaty klimatyzacyjne,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenie 4

Scharakteryzuj urządzania do składowania, jakim są regały.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać podstawowe cechy regałów, w szczególności scharakteryzować regały:

−

uniwersalne, otwarte, zabudowane i z przegródkami, specjalne, z podestem
regałowym, paletowe uniwersalne, przejezdne, przepływowe, przepływowe
napędzane, przepływowe grawitacyjne i przesuwne,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 5

Scharakteryzuj pomocnicze urządzenia przeładunkowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać pomocnicze urządzania przeładunkowe, w szczególności opisać:

−

pomosty rozładunkowe podnośnikowe,

−

mostki przeładunkowe mechaniczne,

−

mostki rozładunkowe,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 6

Dobierz typy magazynów, w jakich powinno się przechowywać ładunki, przedstawione

w poniższej tabeli.

Ładunki

Typ magazynu

paliwo – etylina

zboże

materiały piśmienne

soki owocowe pakowane

przesyłki do odprawy celnej

gaz LPG

ryby mrożone

prasa

części zamienne do rowerów

materiały wybuchowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wskazać typy magazynu do podanych w tabeli ładunków,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

filmy dydaktyczne dotyczące magazynowania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

rozróżnić budowle otwarte, półotwarte i zamknięte?

rozróżnić elementy budowli magazynowych?

określić sposoby podziału wyposażenia magazynów?

rozróżnić elementy służące do składowania w magazynie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.

Technologia i organizacja prac magazynowych

4.3.1. Materiał nauczania

Technologiczny proces magazynowy

Technologiczny proces magazynowy jest to „zestaw czynności, które są wykonywane

w czasie przepływu ładunków przez magazyn – począwszy od rozładunku środków transportu
zewnętrznego poprzez przyjęcie, składowanie, kompletowanie do wydania, wydawanie
oraz załadunek środków transportu zewnętrznego”

[1, s. 96].

Aby proces magazynowy mógł być realizowany, musi być zagwarantowana:

−

przestrzeń magazynowa, w której czynności będą wykonywane,

−

maszyny i urządzenia, przy pomocy których czynności te będą wykonywane,

−

obsada personalna wraz z określonymi zasadami do wykonywania czynności,

−

system ewidencji stanu i przepływu zapasów przez magazyn.
Czynności technologicznego procesu magazynowego wykonywane są w wyodrębnionych

przestrzeniach magazynowych, do których zaliczamy:

−

strefę przyjęć, w której dokonywane są czynności rozładunku środków transportu
zewnętrznego i przyjęcie do magazynu,

−

strefę składowania, w której zachodzą czynności składowania,

−

strefę kompletacji, w której odbywają się czynności kompletacji do wydania,

−

strefę wydań – czynności wydawania oraz załadunku na środki transportu zewnętrznego.
Technologiczny proces magazynowy może przebiegać w sposób prosty lub złożony.

Magazyny, w których odbywa się prosty przebieg technologiczny procesu magazynowego
określone są jako „magazyny o obrocie pełnymi jednostkami ładunkowymi” [1, s.96].
Natomiast magazyny o złożonym przebiegu procesu magazynowego określone są jako
„magazyny kompletacyjne” [1, s. 96].

Prosty przebieg technologicznego procesu magazynowego

Prosty przebieg technologicznego procesu magazynowego obejmuje następujące

czynności:

−

rozładunek środków transportu zewnętrznego,

−

przemieszczanie do strefy przyjęć,

−

przyjęcie ładunku, sprawdzenie ilościowe i jakościowe,

−

przemieszczanie do składowania,

−

składowanie,

−

przemieszczanie do strefy wydań,

−

wydawanie oraz kompletowanie wysyłki,

−

załadunek na środek transportu zewnętrznego.

Złożony przebieg technologicznego procesu magazynowego

Złożony przebieg technologicznego procesu magazynowego obejmuje czynności:

−

rozładunek środków transportu zewnętrznego,

−

przemieszczanie do strefy przyjęć,

−

przyjęcie ładunku, sprawdzenie ilościowe i jakościowe,

−

rozformowanie jednostek ładunkowych transportowych, sortowanie, przepakowywanie,
formowanie jednostek ładunkowych magazynowych przystosowanych do kompletowania,

−

przemieszczanie do strefy składowania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

składowanie,

−

kompletowanie w strefie składowania lub przemieszczanie do strefy kompletacji,

−

tymczasowe składowanie w strefie kompletacji i kompletowanie ładunków do wydania,

−

przemieszczanie skompletowanych jednostek ładunkowych do strefy wydań,

−

wydawanie,

−

załadunek na środki transportu zewnętrznego.

Rodzaje procesów magazynowych

W zależności od wyposażenia i mechanizacji magazynu, rozróżniamy następujące rodzaje

procesów magazynowych:

−

system pracy ręcznej,

−

system zmechanizowany,

−

system zautomatyzowany.

Technologia pracy w magazynach o systemie ręcznym

Technologia pracy w magazynach o systemie ręcznym oparta jest na sile ludzkiej,

potrzebnej do wykonywania czynności związanych z przemieszczaniem ładunków wewnątrz
magazynu. Polega ona na podnoszeniu, przenoszeniu, przewożeniu, składowaniu w stosach
i w regałach ładunków znajdujących się lub przyjmowanych do magazynu.

System ręczny stosowany jest najczęściej w magazynach, w których składowane

są wyroby o niewielkich wymiarach i masie, w opakowaniach jednostkowych i zbiorczych.
Magazyny te charakteryzują się najczęściej dość małą powierzchnią składową, niewielką
wysokością oraz małą przepustowością. System ten stosowany jest także w strefach przyjęć,
wydań, oraz w strefach kompletacyjnych magazynów zmechanizowanych. Ręczne
kompletowanie zamówień odbiorców, dotyczące zróżnicowanego asortymentu, dokonywane
jest przez wybieranie poszczególnych wyrobów z różnych regałów, układanie ich na wózkach
i po całkowitym skompletowaniu zamówienia – przewiezienie ich do strefy wydań.

Zagadnienia związane z bezpiecznym wykonywaniem czynności ręcznych w magazynach

określone są w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2000 r.,
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych.
Rozporządzenie to nakłada obowiązki na pracodawcę, a także określa zasady organizacji
ręcznych prac oraz dopuszczalne wielkości masy przedmiotów przemieszczanych ręcznie.

Rozporządzenie to określa między innymi, że:

−

dopuszczalną masą przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika jest 30 kg
przy pracy stałej oraz 50 kg przy pracy dorywczej,

−

niedopuszczalne jest ręczne przenoszenie przedmiotów o masie przekraczającej 30 kg na
wysokość powyżej 4 m lub na odległość powyżej 25 m,

−

dopuszczalną wielkość użytej siły do zapoczątkowania ruchu przedmiotu podczas
oburęcznego przemieszczania przedmiotów, jest 300 N przy pchaniu i 250 N przy
ciągnięciu,

−

wartości sił używanych przez pracownika do poruszania elementów urządzeń służących
do ręcznego przemieszczania przedmiotów (dźwigni, korb, kół), nie mogą przekraczać
250 N przy obsłudze oburęcznej i 120 N przy obsłudze jednoręcznej,

−

dopuszczalne masy ręcznie przetaczanych przedmiotów o kształtach okrągłych (beczki,
rury, itp.), wynoszą 300 kg na jednego pracownika przy ręcznym przetaczaniu
przedmiotów po terenie poziomym, 50 kg przy ręcznym wtaczaniu przedmiotów
na pochylnię przez jednego pracownika.
Przenoszenie przedmiotów, których długość przekracza 4 m i masa 30 kg powinno się

odbywać zespołowo. Nie wolno zespołowo przenosić przedmiotów o masie przekraczającej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

500 kg. Przy przemieszczaniu ładunków za pomocą wózków ręcznych i taczek po terenie
płaskim o twardej nawierzchni ich masa nie może przekraczać 450 kg na pracownika łącznie
z masą wózka. Masa ładunku przemieszczanego na taczce łącznie z masą taczki nie może
przekraczać 100 kg – po twardej nawierzchni i 75 kg – po nawierzchni nieutwardzonej.

Masa ładunku przemieszczanego na wózku szynowym po terenie poziomym łącznie

z masą wózka nie może przekraczać 600 kg na pracownika.

Składowanie wyrobów w opakowaniach może odbywać się w stosach lub regałach.
W stosach składuje się te towary, które występują w dużych ilościowo asortymentach

oraz których wytrzymałe opakowania umożliwiają ustawianie w wysokie stosy.

Wyroby, które występują w małych ilościowo asortymentach, a także wyroby

w opakowaniach mało odpornych lub wcale, na układanie, składowane są w regałach.

Składowanie w regałach o wysokości do 2 m dokonywane jest bezpośrednio z poziomu

podłogi magazynu. Regały wyższe o wysokości do 4 m obsługiwane powinny być przy
zastosowaniu drabin przejezdnych z podestem kompletacyjnym wyposażonym w układ
samohamowny.

Technologia pracy w magazynach zmechanizowanych

W chwili obecnej najbardziej popularnym oraz najczęściej stosowanym systemem

mechanizacji pracy w magazynie jest system oparty na zastosowaniu wózków widłowych
podnośnikowych oraz ładunków w postaci paletowych jednostek ładunkowych.

Wózki widłowe podnośnikowe stanowią uniwersalne urządzenie, przy pomocy którego

dokonywane są przeładunki, przemieszczanie oraz piętrzenie jednostek ładunkowych.
Produkowane obecnie typy wózków charakteryzują się dużą rozpiętością udźwigów (od 4 kN
– lekkie wózki podnośnikowe prowadzone z masztem wewnętrznym do 300 kN – ciężkie
wózki do przeładunków kontenerów), znaczną wysokością podnoszenia do 13,5 m, a także
spełniają szeroki zakres różnorodnych funkcji.

Magazyny, w których proces technologiczny realizowany jest przy pomocy wózków

widłowych podnośnikowych, dzielimy na dwa rodzaje:

−

magazyny o obrocie pełnymi jednostkami ładunkowymi (tzw. prosty przebieg procesu
technologicznego),

−

magazyny kompletacyjne (tzw. złożony przebieg procesu technologicznego).
W każdym z tych rodzajów magazynów stosuje się inne urządzenia transportowe,

urządzenia do składowania, pomocnicze urządzenia magazynowe oraz odmienne zasady
organizacji przepływu ładunków przez magazyn.

Magazyny o obrocie pełnym jednostkami ładunkowymi

Magazyny o obrocie pełnym jednostkami ładunkowymi są magazynami o prostym

układzie czynności technologicznego procesu magazynowego, w ramach którego dokonuje się
przyjmowania, składowania oraz wydawania w takich samych jednostkach ładunkowych
transportowych, w jakich zostały one dostarczone do magazynu. Nie dokonuje się zmiany ich
kształtów, wymiarów ani sposobów zabezpieczania. W większości przypadków są to
magazyny spedycyjne, magazyny przewoźników, a także bazy przeładunkowe. Przepływ
ładunków przez magazyn realizowany jest w trzech wyodrębnionych strefach magazynu:
strefie przyjęć, strefie składowania i strefie wydań.

Poszczególne strefy magazynowe wyposażone są w odpowiednie urządzenia oraz system

sterujący pracą strefy magazynowej.

Proces magazynowy w strefie przyjęć składa się z następujących elementów:

−

rozładunku środków transportu zewnętrznego,

−

przyjmowania dostawy wewnątrz strefy przyjęć,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

−

przekazanie dostawy do strefy składowania.
Po dokonaniu rozładunku jednostek ładunkowych ze środka transportu zewnętrznego

wewnątrz strefy przyjęć wykonywane jest zlokalizowanie dostawy na polu identyfikacji,
kontroli i adresowania oraz składowanie dostawy dla dokonania przyjęcia ilościowego
i jakościowego oraz znakowania poszczególnych jednostek ładunkowych etykietami
zawierającymi symbol identyfikacyjny oraz symbol kodu lokalizacyjnego. Następnie
następuje przemieszczenie oznakowanych jednostek ładunkowych do strefy składowania,
złożenie jednostek ładunkowych na stanowisku zdawczym, zgodnie z adresem na kodzie
lokalizacyjnym. Takie chwilowe składowanie jest ograniczone do zatrzymania jednostki
ładunkowej (bez zdejmowania z wideł wózka) celem sprawdzenia zgodności towaru
z dokumentami dostawy, kontroli stanu technicznego palety i jednostki ładunkowej oraz jej
oznakowania kodem lokalizacyjnym oraz symbolem identyfikacyjnym, po czym zostaje
ona przemieszczona do strefy składowania.

Sposoby rozmieszczenia zapasów w magazynie

Prawidłowo zastosowany sposób rozmieszczenia towarów w strefie składowania

magazynu powinien zapewniać:

−

maksymalne wykorzystanie miejsc składowania w magazynie,

−

szybką realizację zamówień,

−

takie rozmieszczenie zapasów, aby umożliwić dostęp do każdego asortymentu,

−

efektywne wykorzystanie pojemności miejsc składowania,

−

zabezpieczenie asortymentów drobnych przed niezamierzonym przemieszczaniem,

−

zapewnienie szybkiego odszukiwania wydawanego asortymentu.
Do podstawowych metod rozmieszczenia zapasów w sferze składowania, należą:

−

metoda stałych miejsc składowania,

−

metoda wolnych miejsc składowania,

−

metoda rozmieszczenia asortymentów według częstotliwości wydawania.

Metoda stałych miejsc składowania

Metoda stałych miejsc składowania jest metodą, według której dla poszczególnych

asortymentów (lub grup asortymentów) wyznaczone są stałe miejsca składowania w których
są one składowane obok siebie. W metodzie tej, każdy towar znajdujący się w magazynie
posiada określoną lokalizację, tylko jemu przeznaczoną – w tym miejscu nie umieszcza się
ż

adnych innych towarów. Metoda ta wymaga zapewnienia tylu miejsc składowania ile

znajduje się pozycji towarów w magazynie.

Metoda wolnych miejsc składowania

Metoda wolnych miejsc składowania, jest metodą w której dostarczane do magazynu

asortymenty są składowane w wolnych gniazdach regałowych po wydanych asortymentach.
Metoda ta wymaga prowadzenia ewidencji zapełnienia wszystkich miejsc regałowych przy
pomocy programu komputerowego. Wymaga także odpowiedniego sposobu znakowania
(najczęściej za pomocą etykiet drukowanych przez system komputerowy) wszystkich
wprowadzanych do magazynu jednostek ładunkowych oraz poszczególnych opakowań,
a także oznakowania wszystkich regałów. Zaletą tej metody jest możliwość maksymalnego
wykorzystania miejsc składowania w magazynie, ciągła kontrola stanu zapasów
poszczególnych

asortymentów,

także

usprawnienie

prowadzenia

dokumentacji

magazynowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Metoda rozmieszczenia asortymentów według częstotliwości wydawania

Metoda rozmieszczenia asortymentów według częstotliwości wydawania wymaga

podzielenia asortymentu w magazynie według metody ABC, w której grupa produktów
przydzielonych do A jest asortymentem o najwyższej częstotliwości wydań, B – asortymenty
o średniej częstotliwości, C – asortymenty o najniższej częstotliwości. Częstotliwość
wydawania ustalana jest na podstawie dokumentacji magazynowej, wyliczając dla każdego
asortymentu ilość wydań w ciągu poprzedniego roku. Następnie długość rzędów regałów
należy podzielić na strefy asortymentowe A, B i C, przydzielając je do składowania
odpowiednich grup asortymentowych.

Proces magazynowy w magazynie materiałów i surowców

rysunku

przedstawiony

został

przebieg

procesu

magazynowania

w przedsiębiorstwie produkcyjnym w magazynie materiałów i surowców.

Rys. 20. Organizacja procesu magazynowego w magazynie materiałów i surowców przedsiębiorstwa

produkcyjnego [4, s. 49]

Przebieg powyższego procesu rozpoczyna się od przyjęcia dostawy z zewnątrz

do wydania materiałów i surowców do produkcji. W fazie przyjęcia następują czynności

F
A
Z
A

P
R
Z
Y
J
Ę
Ć

S
K
Ł
A
D
O
W
A
N
I
E

F
A
Z
A

W
Y
D
A
Ń

K
O
M
P
L
E
T
A
C
J
A

List przewozowy

Specyfikacja dostawy

Początek Dostawa

zewnętrzna

Sprawdzenie legalności

dokumentacji dostawy

Wyznaczenie sił i środków do

rozładunku

Odbiór ilościowy i jakościowy

dostaw

Przyjęcie dostaw do magazynu

Sprawdzenie legalności

dokumentacji dostawy

Wyznaczenie sił i środków do umiejscowienia

w przestrzeni składowej

Składowanie

Wyznaczenie sił i środków do wydania dóbr

zgodnie z

dyspozycją/planem produkcji

Pobranie dóbr z przestrzeni

składowej

Przygotowanie dóbr do

wydania

Wydanie dóbr odbierającemu zgodnie ze zleceniem

wewnętrznym

Koniec

Opracowanie dokumentacji

przyjęcia. Przekazanie zgodnie

z instrukcją

obiegu

dokumentów

Opracowanie kartoteki

stanów

Opracowanie
dokumentacji

kompletacyjnej

Opracowanie dokumentacji

wydań. Przekazywanie

zgodnie z instrukcją

dokumentów

- czy dostarczone dobra były zamawiane przez
przedsiębiorstwo?
- czy data dostawy jest zgodna z zamówieniem?

czy wielkość dostawy jest zgodna z zamówieniem?

czy nie ma szkód transportowych?

- czy zgodna jest ilość?
- czy zgodna jest jakość?

decyzja o umiejscowieniu,

- nadanie kodu.

decyzja o sposobie kompletacji,

- ustalenie adresów pobrania.

- znakowanie, cięcie, ważenie,

- ułożenie wg kolejności wydań, odbiorców wewnętrznych

- zapewnienie możliwości odbioru ilościowego,
- kontrolę legalności wydań,
- potwierdzenie odbioru przez przyjmującego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

kontrolne pozwalające na wprowadzenie materiałów i surowców do magazynu, następnie
czynności związane z umiejscowienie ich na odpowiednie miejsca w magazynie. Kolejne
czynności dotyczą przygotowania materiałów i surowców do wydania, jak rozpakowywanie,
cięcie, ważenie oraz sporządzanie odpowiedniej dokumentacji wydania materiałów
i surowców na produkcję.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Czym charakteryzuje się technologiczny proces magazynowy?

Co musi zostać zagwarantowane aby technologiczny proces magazynowy mógł być
zrealizowany ?

Jakie czynności wchodzą w zakres prostego przebiegu technologicznego procesu
magazynowego?

Jakie czynności wchodzą w złożony technologiczny proces magazynowy?

Jakie wyróżniamy rodzaje procesów magazynowych?

Jakie wyróżniamy metody technologii pracy w magazynach o systemie ręcznym?

Jakie wyróżniamy metody technologii pracy w magazynach zmechanizowanych?

Jakie wyodrębniamy sposoby rozmieszczania zapasów w magazynach?

4.3.3. Ćwiczenia

wiczenie 1

Opisz podstawowe sposoby dokonywania przeładunków w magazynie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać sposoby przeładunków,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 2

Opisz sposoby składowania towarów w magazynie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać sposoby składowania towarów w magazynie, a w szczególności:

−

składowanie bez urządzeń do składowania w stosach,

−

składowanie w urządzeniach do składowania,

−

składowanie w regałach paletowych.

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 3

Opisz, w jaki sposób dokonuje się podziału towarów w magazynie metodą ABC.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać sposób podziału towarów w magazynie pod względem metody ABC,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

pracownia komputerowa z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

charakteryzować technologiczny proces magazynowy?

określać elementy jakie muszą być zagwarantowane aby proces
magazynowy mógł być realizowany?

określać czynności wchodzące w skład procesu technologicznego?

rozróżniać sposoby rozmieszczania zapasów w magazynie?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.

Zarządzanie magazynem

4.4.1. Materiał nauczania

Organizacja gospodarki magazynowej

Organizacja gospodarki magazynowej jest to całokształt sposobów postępowania

i przedsięwzięć podejmowanych, stosowanych i współdziałających ze sobą przy zarządzaniu
magazynami oraz dobór struktur organizacyjnych, mających na celu optymalną koordynację
wszystkich funkcji magazynu dla osiągnięcia największego efektu przy najmniejszych
nakładach pracy żywej i uprzedmiotowionej.

Elementy związane z organizacją gospodarki magazynowej powinny być uregulowane

wewnętrznymi zasadami przedsiębiorstwa w postaci zarządzeń dyrekcji, instrukcji,
regulaminów, itp.

Na całokształt organizacji pracy i zarządzania gospodarką magazynową składają

się następujące grupy zagadnień:

−

sformułowanie struktury organizacyjnej gospodarki magazynowej,

−

zatrudnienie pracowników magazynowych i określenie zakresu ich czynności,

−

prowadzenie dokumentacji obrotu magazynowego i ewidencji zapasów,

−

określenie odpowiedzialności personelu magazynowego,

−

kontrolowanie gospodarki magazynowej z inwentaryzacją zapasów.
Do zorganizowania i sprawnego działania gospodarki magazynowej jest zobowiązane

kierownictwo przedsiębiorstwa, którego zadaniem jest przede wszystkim ustalenie właściwej
organizacji pracy, zapewnienie środków działania, kontrolę i nadzór nad wszelkimi pracami
wykonywanymi w magazynach.

W celu zapewnienia sprawnego zarządzania magazynami niezbędne jest opracowanie

i wdrożenie regulaminu pracy magazynu oraz szczegółowych instrukcji dotyczących
bezpieczeństwa przeciwpożarowego oraz bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zasady odbioru towarów z magazynu

Odbiór i przyjęcie towarów do magazynu odbywać się powinno na podstawie specjalnej

instrukcji kontroli lub instrukcji magazynowej zawierającej informacje dotyczące: metod
kontroli, zakres kontroli, częstotliwość oraz środki i personel, który ją przeprowadza.

Formy odbioru

Przyjęcie towarów do magazynu można podzielić na dwa etapy:

−

odbiór,

−

właściwe przyjęcie do magazynu.
Odbiór są to czynności związane z przyjęciem ładunku od przewoźnika lub dostawcy,

rozpakowanie, przeliczenie, zważenie lub zmierzenie go oraz porównanie stanu przesyłki
ładunku z dokumentami dostawy. Następnie ustala się, czy przesyłka nie posiada uszkodzeń
lub wad ukrytych, powstałych w transporcie lub z winy dostawcy, oraz dokonuje
się sprawdzenia przesyłki pod względem jakościowym.

Wyróżnia się dwie podstawowe formy odbioru towarów:

−

scentralizowaną,

−

zdecentralizowaną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scentralizowana

Scentralizowana forma polega na zorganizowaniu w dużych przedsiębiorstwach

przemysłowych i handlowych odrębnego magazynu przyjęć, w którym rejestruje
się przychody i dokonuje odbioru ilościowego oraz jakościowego. Po dokonaniu odbioru
i sporządzeniu dowodu przyjęcia towary przekazywane są do magazynów branżowych.

Zdecentralizowana

Zdecentralizowana forma polega na dokonywaniu odbioru przez poszczególne magazyny

branżowe i wystawianiu dowodu przyjęcia.

Występuje również tzw. pośrednia forma odbioru. Polega ona na tym, że część wyrobów

i materiałów jest odbierana przez magazyny branżowe.

Odbiór jakościowy

Towary dostarczone do magazynu powinny być odbierane oprócz sprawdzania

ilościowego, również pod kątem jakościowym. Odbieranie takie, może być dokonywane przez
magazyniera, przez komisję lub przez specjalnie wyznaczoną do tego osobę. Podczas takiego
odbioru należy ustalić listy wyrobów, których odbiór jakościowy musi być dokonywany
komisyjnie lub przez magazyniera. W magazynie powinna zostać utworzona instrukcja
techniczna odbioru jakościowego, określająca tryb postępowania przy takim odbiorze, sposób
sporządzania protokołu odbioru jakościowego oraz sposób jego obiegu.

Odbiór jakościowy polega na sprawdzeniu:

−

metodą organoleptyczną (wzrokiem, dotykiem, słuchem) cech charakterystycznych
odbieranych przedmiotów: ich rozmiarów, kształtu, klasy, jakości, wytrzymałości, itp.
oraz, przy niektórych wyrobach, na pobraniu próbek w celu przeprowadzania badań
laboratoryjnych,

−

wyników odbioru z warunkami określającymi cechy przedmiotów dostawy zawartymi
w umowie, dowodzie dostawy, itp.
Odbiorca towarów zwolniony jest z obowiązku przeprowadzania badań i prób, jeśli

wyroby mają przyznany atest lub znak jakości.

Przyjęcie towarów

Do magazynu, towary mogą być przyjmowane z dostaw zewnętrznych lub z dostaw

wewnątrz przedsiębiorstwa. Magazynier przyjmujący te towary musi przestrzegać
odpowiednich zasad przyjmowania ich do magazynu, przede wszystkim zgodnie z poleceniem
przyjęcia jakie dostał.

Polecenie przyjęcia do magazynu wydaje zazwyczaj komórka, której magazyn podlega,

może to być komórka zaopatrzenia, zbytu, handlowa lub logistyki.

Przyjęcie do magazynu polega na sprawdzeniu zgodności ilości i jakości dostarczonych

towarów z zamówieniem. Następnie dokonuje się zapisu ich w rejestrze dostaw
oraz wystawieniu dowodu przyjęcia i zaewidencjonowaniu w kartotece magazynowej
lub ewidencji prowadzonej przy pomocy komputera. W razie konieczności przeprowadzenia
odbioru jakościowego magazynier nie powinien wystawiać dowodu przyjęcia towaru,
lecz jedynie dokonać zapisu w rejestrze otrzymanych dostaw.

Po dokonaniu sprawdzenia jakościowego towarów, magazynier sporządza dowód

przyjęcia, tzw. „PZ”, natomiast na część wyrobów odrzuconych w wyniku odbioru
jakościowego – dowód „PZ-Dep” (przyjęcie depozytu). Wzór dokumentu “PZ” przedstawia
rysunek 21.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 21. Przykład druku „PZ” Przyjęcie materiałów [22]

Zasady wydawania towarów

Wydawanie towarów z magazynu jest ostatnim etapem w procesie magazynowym. Proces

ten polega na pobraniu odpowiedniej ilości przedmiotów z miejsca składowania, sprawdzeniu
zgodności ciężaru lub ilości ze zleceniem wydania, skompletowaniu, zapakowaniu
i przekazaniu osobie upoważnionej (przewoźnikowi, konwojentowi lub przedstawicielowi
odbiorcy).

Podstawą wydania towarów z magazynu są otrzymane zlecenia, w postaci dowodów

wydania tzw. „RW” (wydanie na wewnętrzne potrzeby przedsiębiorstwa – rysunek 22),
dowodów „WZ'„ (wydanie na zewnątrz przedsiębiorstwa lub sprzedaż – rysunek 23), zlecenia
faktur (stosowanych w przedsiębiorstwach handlowych zamiast dowodów „WZ”), dowodów
„MM” (przesunięcie międzymagazynowe).

Rys. 22. Przykład druku „RW” Pobranie materiałów [22]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rys. 23. Przykład druku „WZ” Wydanie materiałów na zewnątrz [22]

Koszty magazynowania

Koszty magazynowania są to wszystkie koszty związane ze składowaniem zapasów

w magazynie. Obejmują one koszty związane z przemieszczaniem zapasów, ich
utrzymywaniem w magazynie, a więc składają się na koszty składowania zapasów oraz koszty
manipulacji związane z przepływem zapasów.

Do podstawowych kosztów magazynowania zaliczamy:

−

koszty budynków i budowli magazynowych,

−

koszty amortyzacji budowli i wyposażenia magazynów,

−

koszty opłat za użytkowanie,

−

koszty technicznego utrzymania,

−

koszty ubezpieczeń i podatków,

−

koszty eksploatacji,

−

koszty zatrudnienia i płac,

−

koszty identyfikacji towarów (znakowania, adresowania, itp.),

−

koszty szkoleń personelu magazynowego,

−

koszty innowacji i wdrożeń.
Istotną

działalnością

zarządzaniem

jest

prowadzenie

ewidencji

kosztów

oraz wykorzystywanie

informacji

płynącej

analizy

kosztów.

najczęściej

wykorzystywanych wskaźników obserwacji kosztów magazynowych należą:

−

koszty magazynowania na jednostkę wartości zapasu,

−

koszty magazynowania na jednostkę powierzchni lub przestrzeni magazynowej,

−

koszty utrzymania zapasu,

−

koszty składowania,

−

koszty magazynowania,

−

koszty efektywności działań magazynu,

−

koszty zatrudniania,

−

koszty utrzymywania magazynu.
W tabeli 1 przedstawiono wybrane wskaźniki kosztów magazynowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela 1. Wybrane wskaźniki kosztów [2, s. 189]

Lp.

Nazwa wskaźnika

Model kalkulacji

Koszt magazynowania na jednostkę wartości zapasu K

Koszt

magazynowania

jednostkę

powierzchni-

przestrzeni K

Koszt utrzymania zapasu K

Wskaźnik kosztu magazynowania K

wkm

Wskaźnik efektywności działań magazynu E

Różnica kosztu jednostkowego bazowego

i rzeczywistego w czasie (t) × wielkość

obrotu magazynowego w czasie (t)

Wskaźnik kosztu składowania K

ksz

Wskaźnik kosztu utrzymania powierzchni magazynowej
K

ump

Wskaźnik zatrudnienia w magazynie W

Wskaźnik kosztu eksploatacji urządzeń magazynowych
W

eum

Zasady inwentaryzacji w magazynie

Inwentaryzacja są to czynności związane z ustaleniem rzeczywistego stanu ilości

i wartości składników majątkowych przedsiębiorstwa na określony okres czasu.

Inwentaryzacja w magazynie związana jest z ustaleniem w sposób udokumentowany,

spisu z natury rzeczywistego stanu ilościowego rzeczowych składników majątkowych, ich
wycenę, ustalenie oraz wyjaśnienie wszelkich różnić między stanem rzeczywistym a stanem
wynikającym z danych księgowych, rozliczeniu tych różnic oraz dokonanie oceny
przydatności występujących w magazynie zapasów.

Podział inwentaryzacji

Inwentaryzacje dzielimy na:

−

jednorazowe, które sporządzane są na określoną datę, wyróżniamy wśród nich:

−

okresowe,

−

doraźne,

−

okolicznościowe,

−

zdawczo-odbiorcze,

−

nadzwyczajne,

−

ciągłe.

Koszt eksploatacji urządzeń [t]

Wartość urządzeń [t]

Koszty zatrudnienia w czasie [t]

Poziom zatrudnienia w magazynie [t]

Koszt magazynowania w czasie [t]

Powierzchnia magazynu (rejonu)

Koszt magazynowania w [t]

Wielkość zapasu średniego w [t]

Koszt magazynowania w [t]

Wielkość obrotu w [t]

Koszt magazynowania + kapitał zam.

Wartość zapasu (liczba jednostek)

Koszt magazynowania

Powierzchnia lub przestrzeń

Koszt magazynowania

Suma wartości zapasu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Inwentaryzacja okresowa

Inwentaryzacja okresowa jest spisem z natury wszystkich składników majątkowych

znajdujących się w magazynie. Przeprowadzana jest na określoną datę. Celem
tej inwentaryzacji jest skontrolowanie stanu mienia powierzonego do składowania w danym
magazynie. Inwentaryzacje takie powinny być przeprowadzane na podstawie planu, który
określa, jakie magazyny zostaną objęte spisem.

Inwentaryzacja doraźna

Inwentaryzacja doraźna jest spisem z natury całości lub części składników majątkowych,

przeprowadzana w przypadkach uzasadniających konieczność ustalenia rzeczywistego stanu
określonych składników przy likwidacji magazynu, kradzieży, pożaru, itp. Inwentaryzacja
doraźna jest najczęściej stosowana do kontroli gospodarki magazynowej. Polega ona na
sprawdzeniu zapisów w wybranych kartotekach ewidencyjnych z rzeczywistymi stanami
zapasów.

Inwentaryzacja okolicznościowa

Inwentaryzacja okolicznościowa jest przeprowadzana w razie nieprzewidzianych

wypadków losowych spowodowanych na przykład pożarem, kradzieżą, powodzią, jak
również przy zmianach na stanowisku magazyniera oraz choroby czy urlopu magazyniera,
a także likwidacji danego magazynu.

Inwentaryzacja zdawczo-odbiorcza

Inwentaryzacja zdawczo-odbiorcza jest spisem z natury wszystkich składników

majątkowych. Przeprowadzana jest w wypadku zmiany osoby odpowiedzialnej za stan
składników w magazynie. Kompleksową inwentaryzację zdawczo-odbiorczą w magazynie
przeprowadza się w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę przez osobę materialnie
odpowiedzialną, oraz w przypadku rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia
lub wygaśnięcia umowy o pracę z innych przyczyn.

Przebieg inwentaryzacji

Inwentaryzacja powinna być prowadzona na podstawie ustalonego harmonogramu

i terminarza inwentaryzacji sporządzanego na każdy rok.

Pierwszą czynnością przed rozpoczęciem inwentaryzacji okresowej jest powołanie przez

kierownika jednostki komisji inwentaryzacyjnej. Komisja ta składa się co najmniej z trzech
osób (przewodniczący i dwóch członków). Skład komisji powinien zapewniać sprawny
i terminowy przebieg inwentaryzacji w jednostce polegający na:

−

przygotowaniu spisu, przede wszystkim: określenie daty spisu, podziału na rejony (pola)
spisowe, ustalenie grup spisowych i ich instruktaż oraz zaopatrzenie w formularze
spisowe, przyrządy pomiarowe, itp.,

−

nadzór nad przebiegiem spisu: prowadzenie wyrywkowej kontroli pracy grup spisowych,
wydawanie dyspozycji w przypadkach konieczności pobierania materiałów lub wyrobów
w trakcie spisu i odbiór od grup dokonujących spisu wypełnionych formularzy
spisowych,

−

przekazanie uporządkowanych wyników spisu do księgowości w celu ustalenia różnic,
wyjaśnienia przyczyn ich powstania oraz przedstawienia wniosków co do ich rozliczenia,

−

podsumowanie wyników spisu i zgłoszeń, wynikających z niego wniosków dla
kierownictwa jednostki i kolejnych inwentaryzacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Dokumentacja spisowa

Wyniki spisu z natury należy udokumentować arkuszami spisowymi, które z chwilą ich

ponumerowania traktuje się jako formularze ewidencjonalne, objęte kontrolą ilościową.
Za prawidłowe rozliczenie się zespołów z otrzymanych arkuszy odpowiada przewodniczący
komisji inwentaryzacyjnej. Spis z natury powinien być poddany wyrywkowej kontroli przez
przewodniczącego komisji inwentaryzacyjnej lub kontrolerów przez niego wyznaczonych.
Arkusze spisowe wypełnia się w dwóch egzemplarzach.

Oryginał arkusza spisowego jest wykorzystywany po zakończeniu spisu do opracowania

jego wyniku, a kopia jest przechowywana i służy do zabezpieczenia danych w przypadku
zaginięcia oryginału.

Oprócz tradycyjnych metod przeprowadzania spisu z natury, polegających na ręcznym

liczeniu, mierzeniu, ważeniu i dokonywaniu obmiarów oraz ręcznym wpisywaniu do arkuszy
spisowych, stosowana jest coraz częściej technika komputerowa. Przy posiadaniu
odpowiedniego programu komputerowego możliwe jest szybkie wprowadzenie danych
ze spisu, ich wycena oraz rozliczenie wyników inwentaryzacji. Niezbędne jest w tym
przypadku posiadanie dokładnych indeksów materiałowych w zakresie spisywanych
składników majątkowych.

Największe efekty osiąga się w przypadku, gdy składowane towary zawierają etykiety

z kodami kreskowymi. Przy pomocy czytnika kodów kreskowych oraz przenośnego terminala
z pamięcią odczytuje się miejsce składowania, pełną nazwę poszczególnych składników
majątkowych i ilość wyrobów w opakowaniu.

Ustalenie stanu zapasów

Stan zapasów w czasie inwentaryzacji powinno się ustalić poprzez liczenie, mierzenie

lub

ważenie poszczególnych sztuk materiałów. Jedynie przy oryginalnych opakowaniach

dopuszczalne jest wyrywkowe sprawdzenie zawartości. Czynności liczenia, ważenia
i pomiarów składników majątkowych dokonują członkowie zespołów spisowych w obecności
osoby materialnie odpowiedzialnej za stan składników majątkowych lub osoby przez nią
pisemnie upoważnionej. Powinna być także przeprowadzana kontrola pracy zespołów
spisowych, z której sporządza się odpowiednie sprawozdanie.

Po zakończeniu spisu z natury zespół spisowy oraz osoby materialnie odpowiedzialne

podpisują wszystkie arkusze spisowe, z tym że magazynier umieszcza adnotację, że wszystkie
składowane zapasy zostały spisane oraz że do ustaleń spisu nie wnosi zastrzeżeń. Komisja
w obecności osób materialnie odpowiedzialnych wpisuje do ewidencji rzeczywisty stan
zapasów stwierdzony w czasie spisu oraz przekazuje arkusze spisowe przewodniczącemu
komisji inwentaryzacyjnej, który sporządza sprawozdanie.

W sprawozdaniu z inwentaryzacji powinny się znaleźć następujące informacje:

−

skład komisji,

−

liczba i numery załączonych arkuszy spisowych oraz liczba pozycji na każdym arkuszu,

−

przyczyny zwiększenia lub zmniejszenia wartości poszczególnych składników zapasów,

−

ustalenie zmian w stosunku do stanu stwierdzonego w poprzedniej inwentaryzacji,

−

ocena

przydatności

posiadanych

zapasów

materiałowych,

eksploatacyjnych,

inwestycyjnych,

półfabrykatów,

wyrobów

gotowych,

zbędnych,

nadmiernych,

niepełnowartościowych i nietypowych,

−

ocena stanu pomieszczeń i urządzeń magazynowych, sposobu składowania i konserwacji
oraz zabezpieczenia zapasów,

−

wnioski końcowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Inwentaryzacja ciągła

Inwentaryzacja przeprowadzana metodą ciągłą polega na dokonywaniu systematycznie

w ciągu okresu inwentaryzacyjnego, nie dłuższego niż dwa lata, w różnych (planowo
określonych) terminach, spisów z natury zapasów, w taki sposób, aby wszystkie składniki
zapasów zostały w ciągu tego okresu objęte spisem z wyznaczoną częstotliwością.

Inwentaryzacja w magazynach z jednostkami ładunkowymi

Inwentaryzacja w magazynach, w których zapasy są składowane w postaci jednostek

ładunkowych polega na:

−

sprawdzeniu, czy lokalizacja poszczególnych jednostek ładunkowych jest zgodna
z planem zagospodarowania magazynu, czy wszędzie dla tych samych wyrobów zostały
ustawione tej samej wielkości stosy, czy nie zostały naruszone plomby i inne
zabezpieczenia jednostek ładunkowych,

−

ustaleniu, według posiadanego planu zagospodarowania powierzchni magazynu, liczby
zajętych miejsc paletowych,

−

pomnożeniu liczby zajętych miejsc paletowych przez liczbę jednostek w stosie, przez
co otrzymuje się liczbę znajdujących się w magazynie, w którym jest przeprowadzana
inwentaryzacja, jednostek ładunkowych jednego rodzaju,

−

pomnożeniu liczby jednostek ładunkowych przez liczbę wyrobów w jednostce, przez
co otrzymuje się liczbę składowanych wyrobów, którą porównuje się ze stanem
ewidencyjnym.
W przypadku stwierdzenia różnic pomiędzy rzeczywistym a ewidencyjnym stanem

zapasów należy postępować w sposób przewidziany w ogólnie obowiązujących przepisach,
ponadto należy dokonać wyrywkowej kontroli jednostek ładunkowych.

Inwentaryzacja w magazynach wysokiego składowania

Magazyny wysokiego składowania obsługiwane są przez układnice działające

automatycznie lub obsługiwane są przez operatora kompletującego partie wydanych zapasów.
W większości przypadków są to obiekty w dużym stopniu zautomatyzowane, a pracującymi
w przestrzeni składowej układnicami steruje zazwyczaj komputer. Dlatego też przy użyciu
komputera prowadzi się ewidencję stanu i ruchu zapasów magazynowych. Wszystkie
dokumenty przyjęcia i wydania towarów opracowywane są za pomocą komputera, a ich dane
kodowane są w jego pamięci. Dzięki temu w każdej chwili istnieje możliwość ustalenia stanu
zapasów określonego asortymentu oraz ich lokalizacji (miejsca składowania w regale).

Po każdej zmianie wartości palety następuje wydruk nowej karty przyczepianej do

jednostki ładunkowej. Karta taka zawiera między innymi podstawowe, aktualne dane
z jednoczesnym skorygowaniem stanu zapasów w pamięci komputera.

Po ustaleniu stanu rzeczywistego materiałów w magazynie oraz porównaniu go ze stanem

księgowym należy obliczyć ewentualne różnice inwentaryzacyjne, które należy wyjaśnić,
z jakiego powodu one powstały i kto za nie odpowiada. Przyczyny niezgodności stanu
rzeczywistego ze stanem księgowym mogą być trojakie:

−

niezależne od woli ludzkiej, np. spowodowane właściwościami fizycznymi czy
chemicznymi towarów lub materiałów,

−

niezamierzone działanie człowieka – np. błędy popełnione przy przyjmowaniu towarów
do magazynu,

−

umyślne działanie człowieka np. kradzież, fałszerstwo.
Klasyfikacja różnic inwentaryzacyjnych wyróżnia niedobory zawinione, niedobory

niezawinione, szkody, oraz nadwyżki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Z niedoborem mamy do czynienia wówczas, gdy stan rzeczywisty jest niższy od stanu

ewidencyjnego, natomiast w odwrotnej sytuacji powstaje nadwyżka.

Niedobory zawinione

Do niedoborów zawinionych zaliczamy takie niedobory, które powstały z winy osób,

które materialnie odpowiadały za dane towary w magazynie, lub innych osób na skutek ich
niedbalstwa, nadużyć czy braku niewłaściwego zabezpieczenia towarów.

Niedobory zawinione dzielimy na:

−

niedobory bezsporne – osoba winna zgadza się pokryć wartość niedoborów,

−

niedobory sporne – osoba winna nie wyraża zgody na pokrycie wartości niedoborów,
wówczas kierownik magazynu lub osoba odpowiednio upoważniona decyduje czy
niedobór ten jest dochodzony (na drodze sądowej) lub niedochodzony (rezygnuje się
z drogi sądowej i w inny sposób pokrywa się wartość niedoborów lub stosuje się sankcje
wobec osoby winnej).

Niedobory niezawinione

Do niedoborów niezawinionych, powstałych z przyczyn niezależnych od osób

odpowiedzialnych za towar, należą:

−

ubytki naturalne,

−

niedobory spowodowane błędami w dokumentacji, w pomiarze – w skutek
niedokładności urządzenia pomiarowego,

−

niedobór spowodowany pomyłkową zamianą podobnych składników,

−

niedobory nadzwyczajne spowodowane zdarzeniami losowymi, np. pożar czy powódź.

4.4.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

Czym charakteryzuje się organizacja gospodarki magazynowej?

Jakie wyróżnia się zasady odbioru towarów z magazynu?

Czym charakteryzuje się dokument „PZ”?

Jakie wyróżnia się zasady wydawania towarów z magazynu?

Czym charakteryzuje się dokument „RW”, „WZ” oraz „MM”?

Jakie wyróżniamy koszty w gospodarce magazynowej?

Jakie znasz zasady i rodzaje inwentaryzacji w magazynie?

4.4.3. Ćwiczenia

wiczenie 1

Jakie informacje powinien zawierać regulamin pracy magazynu oraz instrukcja

magazynowa?

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać sposoby tworzenia regulaminów pracy magazynów oraz sposoby tworzenia
instrukcji magazynowej,

opisać elementy z jakich składa się instrukcja magazynowa oraz regulamin pracy
magazynu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 2

W magazynie zajętych jest 320 miejsc paletowych, a w każdym z tych miejsc znajduje się

17 jednostek ładunkowych w stosie. Na podstawie powyższych danych oblicz liczbę
znajdujących się w magazynie jednostek ładunkowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

pomnożyć wartość liczby zajętych miejsc paletowych oraz wartość liczby jednostek
w stosie, otrzymując w ten sposób liczbę znajdujących się w magazynie jednostek
ładunkowych,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 3

W magazynie znajduje się:

−

200 jednostek ładunkowych X po 10 wyrobów w jednostce ładunkowej,

−

250 jednostek ładunkowych Y, po 12 wyrobów w jednostce ładunkowej.

Na podstawie powyższych danych oblicz liczbę składowanych wyrobów w magazynie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

pomnożyć liczbę jednostek ładunkowych oraz liczbę wyrobów w jednostce otrzymując
przy tym liczbę składowanych w magazynie wyrobów,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 4

W pewnym magazynie X koszty kształtują się w sposób następujący:

−

koszty amortyzacji – 50 000 zł,

−

koszty robocizny – 80 000 zł,

−

koszty utrzymania magazynu – 15 000 zł,

−

koszty remontów – 10 000 zł,

−

koszty opłat magazynowych – 2 000 zł.
Roczna wartość zapasu utrzymywanego w magazynie wyniosła 10 000 000 zł.
Ś

redni koszt jednej sztuki towaru w tym magazynie wynosi 1,15 zł.

Oblicz wskaźnik kosztu magazynowania na jednostkę wartości zapasu oraz wskaźnik

kosztu magazynowania na jednostkę zapasu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyliczyć wartość wskaźnika kosztu magazynowania na jednostkę wartości zapasu,

wyliczyć koszt magazynowania na jednostkę zapasu.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 5

W pewnym magazynie X koszty kształtują się w sposób następujący:

−

koszty wynajmu magazynu miesięcznie wynosi 5,60 zł za jeden metr kwadratowy,

−

koszty zatrudnienia jednego pracownika wynoszą 2650 zł miesięcznie,

−

koszt ubezpieczenia towarów wynosi 4500 zł rocznie.
Wartość towarów utrzymywana w magazynie wynosi 10 000 0000 zł rocznie. Ilość

towarów przechowywanych w tym magazynie wynosi 10 000 sztuk rocznie.

Oblicz wskaźnik kosztu magazynowania na jednostkę towaru, wskaźnik kosztu

magazynowania na wartość jednostki zapasu oraz wskaźnik kosztu magazynowania
na jednostkę powierzchni przyjmując, iż powierzchnia tego magazynu wynosi 4500 m

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

wyliczyć wartość wskaźnika kosztu magazynowania na jednostkę towaru,

wyliczyć wartość wskaźnika kosztu magazynowania na wartość jednostki zapasu,

wyliczyć wartość wskaźnika kosztu magazynowania na jednostkę powierzchni.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

wiczenie 6

Dokonaj charakterystyki sposobu przeprowadzania inwentaryzacji materiałów sypkich

i kawałkowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

opisać sposób przeprowadzania stanu zapasów materiałów sypkich i kawałkowych
w magazynie,

przedstawić wynik ćwiczenia na forum grupy.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

komputer z dostępem do Internetu,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

wiczenie 7

Uzupełnij dokument Przyjęcie do magazynu – „PZ” na podstawie danych w tabeli:

Wystaw dokument PZ nr 1/01/0X r. z datą przyjęcia 06.10.200X r.

Do Hurtowni „XXX” (ul. Rowerowa 12, 12-123 Gdańsk, NIP 123 456 78 10, telefon: 012 3456789) pan Jan
Kowalski przywiózł zamówione w jego Sklepie „YYY” (ul. Komputerowa 2, 12–123 Gdańsk, NIP 987 654
32 10, telefon: 012 9876543):

−

5 sztuk kółek do roweru o indeksie KR123, cena jednego kółka wyniosła 2,00 zł.

−

2 sztuki siodełek męskich o indeksie SM123, cena jednego siodełka wyniosła 25 zł.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować każde pole druku,

wypełnić odpowiednie pola dokumentu na podstawie danych z tabeli.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

druk dokumentu Przyjęcie do magazynu – „PZ”.

wiczenie 8

Uzupełnij dokument Wydanie z magazynu – „WZ” na podstawie danych w tabeli:

Wystaw dokument WZ nr 1/01/0X r. z datą wydania 12.01.200X r.

Z Hurtowni „XXX” (ul. Rowerowa 12, 12-123 Gdańsk, NIP 123 456 78 10, telefon: 012 3456789) wydałeś:

−

3 sztuki pompek do roweru o indeksie PR45; cena jednej sztuki – 1,50 zł.,

−

10 sztuk kluczy do roweru o indeksie KR45; cena jednej sztuki – 0,45 zł.

Po towar zgłosił się Pan Zbigniew Nowak ze sklepu „ROWERXXX”, który mieści się przy ul. Sklepowej 1
(12–123 Gdańsk, NIP: 888 856 25 25)

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

przeanalizować każde pole dokumentu Wydanie z magazynu – „Wz”,

wypełnić odpowiednie pola dokumentu na podstawie danych z tabeli.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

druk dokumentu Wydanie z magazynu – „WZ”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.4.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

charakteryzować czynności składające się na organizację gospodarki
magazynowej?

określać zasady odbioru towarów?

określać zasady wydawania towarów?

rozróżniać dokumenty magazynowe?

określać zasady inwentaryzacji magazynowej?

rozróżniać wskaźniki kosztów magazynowych?

obliczać podane wskaźniki kosztów magazynowych?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

Przeczytaj uważnie instrukcję.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

Test zawiera 20 zadań dotyczących stosowania zasad gospodarki magazynowej.

Zadania są wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku
pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową).

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

Zasadą, którą należy uwzględnić podczas projektowania magazynów jest zasada

maksymalnego wykorzystania wysokości magazynu.

stosowania Just In Time.

dostosowania potrzeb otoczenia do potrzeb magazynowych.

stosowania obiektów ocieplanych.

Kompletowanie, jest operacją polegającą na
a)

pobraniu z posiadanych zapasów odpowiednich materiałów o odpowiedniej ilości,
jakie znajdują się na zamówieniu.

dostarczeniu z magazynu zamówionych towarów.

umieszczaniu w sposób usystematyzowany w przestrzeni magazynu towarów.

dostarczeniu z zewnątrz materiałów i wprowadzeniu ich do magazynu.

Silosy należą do magazynów
a)

otwartych.

półotwartych.

zamkniętych.

wykorzystywanych tylko zimą.

Proces konsolidacji ładunków polega na
a)

tworzeniu ładunkowych jednostek kontenerowych.

łączeniu mniejszych przesyłek, w większe partie ładunku.

zestawieniu różnych produktów w magazynie w jedną całość.

rozpakowywaniu ładunków na mniejsze elementy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Układ workowy w magazynie charakteryzuje się tym, że
a)

strefy przyjęć i wydań znajdują się po przeciwnych stronach strefy składowania
i kompletacji.

strefy przyjęć i wydań znajdują się przy sąsiadujących ze sobą ścianach strefy
składowania i kompletacji.

strefy przyjęć i wydań znajdują się przy tej samej ścianie co strefy składowania
i kompletacji.

strefy przyjęć i wydań nie występują.

Metoda wolnych miejsc składowania w magazynie polega na
a)

wyszukiwaniu pustych regałów do składowania.

umieszczaniu towaru w dowolnym miejscu w magazynie.

umieszczaniu towaru na określoną lokalizację, tylko jemu przeznaczoną.

umieszczaniu towarów na półkach w magazynie według kolejności przyjęcia.

Do magazynów materiałów specjalnych nie zaliczamy
a)

magazynów bankowych.

archiwów.

magazynów samochodowych.

magazynów narzędzi.

Towary przedstawione organowi celnemu, do chwili nadania im przeznaczenia celnego
uzyskują status
a)

towarów składowanych czasowo.

towarów celnych.

towarów do oclenia.

towarów podatkowych.

Wolne obszary celne tworzone są w celu
a)

ułatwienia międzynarodowego ruchu tranzytowego towarów.

ułatwienia składowania towarów wjeżdżających na terytorium danego kraju.

ułatwienia składowania towarów przygotowanych do oclenia.

ułatwienia w sprawdzaniu towarów na granicy krajów.

10.

Budowle magazynowe półotwarte, są to
a)

budowle nieosłonięte.

budowle częściowo odsłonięte.

budowle całkowicie zamknięte.

budynki magazynowe, jedno lub wielokondygnacyjne.

11.

Powierzchnia (przestrzeń) użytkowa, jest to
a)

powierzchnia pomieszczeń służących do zaspokojenia potrzeb związanych
bezpośrednio z przeznaczeniem budynku na wszystkich kondygnacjach.

powierzchnia przeznaczona do dodatkowych celów magazynowych.

powierzchnia przeznaczona do zaspokojenia pomocniczych potrzeb magazynu.

część powierzchni w magazynie przeznaczona do wykonywania wszystkich
czynności związanych z przyjmowaniem i wydawaniem zapasów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12.

W ręcznym systemie prac magazynowych nie stosuje się urządzeń do składowania jakimi są
a)

podkłady.

regały.

stojaki.

ławki.

13.

Podkłady są urządzeniami
a)

służącymi do składowania wyrobów nie ułożonych w paletowe jednostki ładunkowe.

służącymi do składowania wyrobów w opakowaniach jednostkowych, zbiorczych
i transportowych.

o konstrukcji podporowej ramowej lub wspornikowej, przeznaczone do składowania
wyrobów w postaci dłużyc oraz wyrobów w postaci arkuszy.

o konstrukcji wspornikowej lub ramowej przeznaczone dla składowania wyrobów
w pozycji wiszącej.

14.

Czynności procesu magazynowego mogą być realizowane jeśli
a)

zapewniona jest przestrzeń magazynowa, w której czynności będą wykonywane.

zapewnione są maszyny i urządzenia, przy pomocy których czynności te będą
wykonywane.

zapewniona jest obsada personalna wraz z określonymi zasadami do wykonywania
czynności.

powyższe odpowiedzi są zachowane.

15.

Do prostego przebiegu technologicznego procesu magazynowego nie zaliczamy
czynności
a)

rozładunku środków transportu zewnętrznego.

przemieszczania do strefy przyjęć.

przyjęcia ładunku, sprawdzenia ilościowego i jakościowego.

rozładunku środków transportu zewnętrznego.

16.

Dopuszczalną masą przedmiotów przenoszonych przez jednego pracownika jest
a)

50 kg przy pracy stałej.

30 kg przy pracy stałej.

20 kg przy pracy stałej.

10 kg przy pracy stałej.

17.

Do podstawowych metod rozmieszczenia zapasów w sferze składowania, nie należy
a)

metoda stałych miejsc składowania.

metoda wolnych miejsc składowania.

metoda rozmieszczenia asortymentów według częstotliwości wydawania.

metoda zautomatyzowana.

18.

Dokument PZ jest to dokument
a)

wstępu do magazynu.

przyjęcia do magazynu.

przesunięcia międzymagazynowego.

ponownego zwrotu do magazynu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19.

Inwentaryzację dzielimy
a)

tylko na inwentaryzację jednorazową i okresową.

tylko na inwentaryzację okresową.

tylko na inwentaryzację nadzwyczajną.

inwentaryzację jednorazową, okresową i nadzwyczajną.

20.

Inwentaryzacja okresowa jest
a)

spisem z natury wszystkich składników majątkowych znajdujących się w magazynie,
przeprowadzana jest na określoną datę.

spisem z natury całości lub części składników majątkowych, przeprowadzana
w przypadkach uzasadniających konieczność ustalenia rzeczywistego stanu
określonych składników.

przeprowadzana w razie nieprzewidzianych wypadków losowych.

przeprowadzana jest w wypadku zmiany osoby odpowiedzialnej za stan składników
w magazynie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko...............................................................................................................

Stosowanie zasad gospodarki magazynowej

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

LITERATURA

Z. Dudziński: Jak sporządzić instrukcję magazynową, Ośrodek Doradztwa
i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk 2003

M. Gubała, J. Popielas: Podstawy zarządzania magazynem w przykładach, Biblioteka
Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 2005

Kompendium wiedzy o logistyce pod redakcją Elżbiety Gołembskiej, Wydawnictwo
Naukowe PWN, Warszawa 2006

S. Krawczyk. A. Tubis, A. Kobyłt, A. Burghardt: Logistyka w przedsiębiorstwie, CL
Konsulting i Logistyka, Oficyna Wydawnicza „NDiO”, Wrocław 2007

Podstawy logistyki. Praca zbiorowa, Biblioteka Logistyka, Instytut Logistyki
i Magazynowania, Poznań 2006

P.M. Sikorski, T. Zembrzycki: Spedycja w praktyce, Polskie Wydawnictwo
Transportowe, Warszawa 2006

Z. Korzeń: Logistyczne systemy transportu bliskiego i magazynowania, Tom I,
Biblioteka Logistyka, Instytut Logistyki i Magazynowania, Poznań 1998

Ustawa z dnia 19 marca 2004 r. – Prawo celne (Dz. U. Nr 68, poz. 622)

10.

Rozporządzenie (WE) nr 648/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 kwietnia
2005 r. zmieniające rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 ustanawiające Wspólnotowy
Kodeks Celny

11.

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. ustanawiające
Wspólnotowy Kodeks Celny

12.

Polski Podręcznik Celny: http://mf.gov.pl/

13.

www.almares.pl

14.

www.ezgdk.pl

15.

www.oltrans.com.pl

16.

www.logistyka.media.pl/nauczyciele/

17.

www.jungheinrich.com.pl

18.

www.profilpolska.pl

19.

www.alog.wroclaw.pl

20.

www.hrm.com.pl

21.

www.box-pack.pl

22.

www.sigma-wydawnictwo.com.pl

23.

www.wikipedia.org

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
07 Stosowanie podstawowych zasad toksykologii
07 Stosowanie podstawowych zasad toksykologii
07 Stosowanie podstawowych zasad toksykologii
20 Stosowanie zasad projektowan Nieznany (2)
01 Stosowanie zasad bezpieczens Nieznany (2)
pytania na egzamin z logistyki, Gospodarka magazynowa, Logistyka
transport wodny śródlądowy (4 str), Gospodarka magazynowa, Logistyka
Istota i rozwój logistyki w gospodarce, Gospodarka magazynowa, Logistyka
13. Działalność Dutsche Bank wzorcowym przykładem stosowania zasad etyki w b ..., LISTA OBECNOŚCI NA
gospodarka magazynowa, Logistyka
rola sterowania w logistyce, Gospodarka magazynowa, Logistyka
07 Organizowanie procesu gospod Nieznany
gospodarka magazynowa zagadnienia
ZPZ ćw 4 Gospodarka magazynowa

więcej podobnych podstron