Stopnie oczys

zczania ścieków

zależą wprost od NSO,jeżeli NSO zawiesin=70% to stosujemy stopień mechechaniczny

Rozróżniamy 4 stopnie:
1

– mechaniczne wstępne fizyczne

2

– biologiczne bez usuwania związków azotu i fosforu (dochodzi reaktor: osad czynny

jednofazowy

i osadnik wtórny + recyrkulacja)

3 -

biologiczne z usuwaniem N i P(doczyszczanie ścieków- usuwanie resztkowych zawiesin i

substancji biogennych) większy reaktor (wielofazowy) i większy osadnik tórny + recyrkulacja
4

– odnowa wody (dochodzi zakład odnowy wody (fitracja, wymiana jonowa, strącnie itp.)

Scharakteryzuj urządzenia do usuwania ciał stałych ze ścieków.
Do cedzenia ścieków stosowane są: kraty, sita i mikrosita .
Kraty projektuje się na maksymalne spiętrzenie rzędu 0,5 m i na prędkośd przepływu w komorze krat
nie mniejszą niż 0,4÷0,5 m/s. Przy mniejszej prędkości może nastąpid wytrącanie piasku, co
powodowad może niszczenie urządzeo zgarniających i prasujących skratki oraz przenośników
taśmowych. Imhoff zaleca aby prędkośd przepływu ścieków w kanale, w którym zamontowana jest
krata wynosiła 0,6 m/s. Zanieczyszczenia zatrzymane na kratach – skratki, są okresowo zgarniane
(niekiedy prasowane i przepłukiwane oraz dezynfekowane) i transportowane do pojemnika na
skratki. Podobna funkcję do krat i sit pełnią mikrosita z tym, że zatrzymują one bardzo drobne
zawiesiny organiczne o znacznie mniejszych rozmiarach niż potocznie rozumiane skratki. Podziału
urządzeo do usuwania ciał stałych ze ścieków dokonuje się w odniesieniu do rożnych parametrów.
Można podzielid je ze względu na:
•

wielkośd prześwitów,

•

sposób czyszczenia,

•

rozwiązanie konstrukcyjne,

•

sposób płukania skratek.

Do niedawna stosowany był następujący podział krat ze względu na prześwit:
•

kraty gęste o prześwicie mniejszym lub równym 20 mm,

•

kraty średnie o prześwicie w przedziale 20÷40 mm,

•

kraty rzadkie o prześwicie powyżej 40 mm

przy czym najczęściej stosowaną na oczyszczalni ścieków była krata o prześwicie 20 mm.
Mikrosita o prześwicie 0,002÷0,35 mm, stosowane są do doczyszczania odpływu z oczyszczalni
ścieków, a sita gęste o prześwicie 0,2÷1,5 mm, zastępują osadniki wstępne.
KRATY można podzielid:
- Z uwagi na sposób czyszczenia kraty
- Z uwagi na rozwiązania konstrukcyjne kraty
-Z uwagi na sposób przepłukiwania skratek
urządzenia z automatycznym płukaniem skratek,
Duże objętości zajmowane przez skratki spowodowane są małą gęstością tych odpadów (oraz
uwodnieniem 85÷90%). Celem krat jest zapobieganie zatykaniu i awariom urządzeo ciągu
technologicznego do wstępnej obróbki ścieków (kraty gęste, podnośniki, podajniki). Kraty ukośne z
mechanicznym zgarniaczem zgrzebłowym służą do wstępnego oczyszczania ścieków z zanieczyszczeo
pływających. Montowane są na kanałach prostokątnych. Przeznaczone na ogół do pracy w
budynkach. Stosowanie ich na zewnątrz wymaga osłony termicznej.
Kraty tego typu składają się z rusztu do zatrzymywania skratek zamontowanego w kanale ściekowym
oraz mechanizmu zgarniającego skratki. Zgrzebło zgarniające skratki pracuje w dwóch cyklach:
•

cykl pracy – zapoczątkowany na ruszcie przy dnie kanału,

•

cykl jałowy – powrót zgrzebła do dalszego położenia w kanale.

Działanie kraty z mechanicznym zgarniaczem obiegowym jest zbliżone do działania kraty ze
zgarniaczem zgrzebłowym. Różnica polega na samej konstrukcji mechanizmu zgarniającego, który w
tym przypadku pracuje jako obiegowy. Kąt nachylenia kraty zainstalowanej w komorze krat wynosi z
reguły 60

o

-80

o

. Kraty te stosowane są do oczyszczania wstępnego ścieków dopływających do dużych

oczyszczalni. Prześwit między prętami: 15 mm÷20 mm. Urządzenia przeznaczone są do pracy w
budynkach a montaż na zewnątrz wymaga zastosowania osłony termicznej.
Kraty łukowe przeznaczone są do wstępnego oczyszczania mechanicznego ścieków doprowadzanych
do przepompowni kanalizacyjnych, małych i średnich oczyszczalni ścieków bytowo-gospodarczych
oraz do wstępnego oczyszczania niektórych ścieków przemysłowych. Przewidziane są do pracy w
budynkach, w otwartym terenie wymagają obudowy termicznej. Kraty łukowe są gabarytowo
mniejsze od krat płaskich więc stosuje się je często w oczyszczalniach mniejszych z płytszymi
kanałami dopływowymi. Budowa tego typu krat różni się od krat płaskich kształtem rusztu, który w
tym przypadku wykonany jest z prętów wygiętych łukowo. Ścieki do kraty doprowadzane są od
strony wklęsłej. Zgarnianie skratek odbywa się za pomocą obrotowego zgrzebła.
Podstawowymi elementami krat łukowych są:
•

ruszt,

•

zgrzebło,

•

zrzutnik skratek.

W ostatnich latach coraz częściej stosowane są w oczyszczalniach ścieków kraty taśmowe.
Zasadniczym elementem konstrukcyjnym tych krat jest taśma ruchoma, na której zatrzymywane są
zanieczyszczenia. Z uwagi na rozmiary zanieczyszczeo jakie mogą byd zatrzymywane na tego typu
kratach stosowad je można w oczyszczalniach ścieków, w których nie projektuje się osadników
wstępnych. Kąt pochylenia kraty taśmowej w stosunku do dna kanału wynosi 45

o

÷75

o

. Czyszczenie

kraty odbywa się samoczynnie przez ruch taśmy w kierunku miejsca zsypu. Praca krat taśmowych
najczęściej odbywa się w cyklu automatycznym sterowanym czasowo lub zmianą poziomu ścieków
przed kratą. Zbieraki zamontowane wahliwie na segmentach taśmy szczelinowej umożliwiają jej
samooczyszczanie w trakcie cyklu roboczego. Szczotka grzebieniowa zamontowana w dolnej, skrajnej
części ramy powoduje skierowanie zanieczyszczeo bezpośrednio na segmenty kraty oraz ich
oczyszczenie.
Zasada działania kraty schodkowej opiera się na oczyszczaniu ścieków z zanieczyszczeo stałych przez
zespoły lamin stałych i ruchomych ukształtowanych schodkowo. Na przemian z laminami ruchomymi
osadzone są laminy stałe. Konstrukcja kraty składa się z następujących elementów:
•

rama,

•

napęd,

•

pakiet lamin ruchomych i nieruchomych,

zbiornik na skratki (ewentualnie).
Laminy najczęściej wykonywane są ze stali kwasoodpornej lub tworzywa sztucznego. Kraty montuje
się na kanale dopływowym ścieków tak aby ścieki napływały na “schody” zespołu lamin. Laminy
ruchome poruszają się mimośrodowo względem lamin stałych powodują unoszenie zanieczyszczeo w
górę na kolejne poziomy schodków lamin stałych, aż do momentu zrzutu skratek poza obręb kraty.
Oddzielone i częściowo odwodnione zanieczyszczenia trafiają najczęściej bezpośrednio do
następnego urządzenia technologicznego, którym jest podajnik odwadniający, przenośnik lub
kontener. Zatrzymane w dolnej części taśmy zanieczyszczenia tworzą tzw. warstwę dywanową
stanowiącą warstwę filtracyjną pozwalającą na zatrzymanie zanieczyszczeo o wymiarach mniejszych
od prześwitu technologicznego lamin kraty. Odstępy pomiędzy laminami w kratach taśmowych
najczęściej wynoszą od 2÷10 mm, a więc są to kraty gęste.
Kraty bębnowe tak jak innego typu kraty stosowane są do wstępnego oczyszczania ścieków z
zanieczyszczeo stałych – zawieszonych, pływających i wleczonych. Wspólnym dla wszystkich krat
bębnowych elementem konstrukcyjnym jest kosz kraty wykonany w formie bębna, z prętów o
odpowiednich prześwitach. Dzięki nachyleniu kosza kraty w stosunku do kierunku napływu elementy
włókniste lub długie i wąskie przedmioty osiadają na prętach kraty, skutecznej niż na kracie

skierowanej bezpośrednio na strumieo ścieków. Bębnowy kształt kraty pozwala na uzyskanie
większej powierzchni roboczej kraty, a z tym wiążą się mniejsze straty hydrauliczne. Ścieki wpływają
do środka bębna kraty i przepływając przez jej pręty płyną dalej. Skratki osadzone na prętach pełnią
rolę dodatkowego filtra. Czyszczenie kraty za pomocą odpowiednich mechanizmów czyszczących
uruchamiane jest najczęściej w momencie gdy różnica poziomów ścieków przed i za kratą osiągnie
zadaną wielkośd. Sterowanie pracą zgarniacza jest automatyczne najczęściej w oparciu o sterownik
różnicowy. Często z kratami bębnowymi współpracują urządzenia dodatkowe do płukania skratek,
prasowania i odwadniania ich.
Kraty sitowe – dynamiczne znajdują zastosowanie do oczyszczania mechanicznego ścieków płynących
przelewami burzowymi, do wstępnego oczyszczania wody powierzchniowej pobieranej w ujęciach
wody, ścieków w przepompowniach oraz jako pierwsze urządzenia do mechanicznego oczyszczania
ścieków doprowadzanych do oczyszczalni ścieków. tworzone są przez układ kilku równoległych
wałów z umieszczonymi na nich zespołami wzajemnie zachodzącymi na siebie tarcz, tworzących
szczeliny o wielkości dobieranej odpowiednio do wymiaru części stałych, które mają byd
zatrzymywane. Wzajemne oddziaływanie ruchu sąsiadujących tarcz zapewnia uzyskanie efektu
samooczyszczania. Konstrukcja krat sitowych dynamicznych ma charakter modułowy co pozwala na
jego łatwe dopasowanie do różnych szerokości kanałów. Kraty sitowe pracują w sposób ciągły.
Optymalny dobór urządzenia wymaga znajomości następujących parametrów:
• maksymalna przepustowośd,
• szczegóły dotyczące istniejącego lub projektowanego miejsca zainstalowania,
• głębokośd strumienia cieczy przy maksymalnym przepływie (lub prędkośd przepływu jeżeli
głębokośd nie jest znana),
• przeznaczenie (strumieo wlotowy ścieków, przelew burzowy, ujecie wody),
• wymagane szczeliny (2,5, 5 lub 9 mm).
Kraty mogą współpracowad z rozdrabniarkami.
Kraty spiralne służą do wstępnego oczyszczania ścieków w oczyszczalniach komunalnych i
przemysłowych. Podstawowym elementem konstrukcyjnym tych urządzeo jest bezwałowa spirala
transportująca skratki. Kraty spiralne montowane są bezpośrednio na dnie kanału względnie
zbiornika. Ścieki przepływają przez perforowaną płaszczyznę kraty, przy czym części większe i
włókniste zawarte w strumieniu ścieków zostają zatrzymane w strefie kosza kraty. Krata czyszczona
jest w sposób ciągły szczotką przymocowaną do spirali (wymienialną). Spirala transportuje materiał
zatrzymany do kolejnej strefy urządzenia – strefy zagęszczającej i odwadniającej. Odcieki odpływają
do kanału a materiał odwodniony poddawany jest prasowaniu i wyrzucany do kontenera.
W urządzeniach tego typu w jednym urządzeniu przebiega kilka procesów technologicznych:
• cedzenie części pływających,
• zagęszczanie skratek,
• odwadnianie skratek.
Konstrukcje rurowe typu “on-line” krat spiralnych i zastosowany spiralny bezwałowy przenośnik
umożliwiają wygodny montaż w kanałach i zbiorniku. Do doboru kraty spiralnej wymagana jest
znajomośd następujących parametrów:
• wielkośd otworów (perforacji kosza wlotowego),
• wysokośd spiętrzenia ścieków w kanale,
• wielkośd natężenia przepływu ścieków.
Najnowszymi rozwiązaniami konstrukcyjnymi do mechanicznego oczyszczania ścieków miejskich i
przemysłowych są urządzenia kompaktowe, w których prowadzone są następujące procesy
technologiczne:
• usuwanie ciał pływających (skratki),
• prasowanie skratek,
• usuwanie zawiesiny ziarnistej (piasek),
• usuwanie olejów i tłuszczów.
Zastosowanie tych urządzeo jest korzystne z uwagi na niewielkie wymagania terenowe, przy
jednoczesnej bardzo wysokiej efektywności usuwania zanieczyszczeo. Ponieważ kompakty są

konstrukcjami zabudowanymi nie stwarzają uciążliwości zapachowej na terenie oczyszczalni ścieków.
Wszystkie etapy oczyszczania zachodzą w jednym kontenerze wykonanym ze stali nierdzewnej.
Ścieki wpływają do komory wlotowej przez kratę bębnową (samooczyszczającą się) o założonym
prześwicie co zapewnia usunięcie z nich ciał stałych pływających i wleczonych. Wbudowana
fabrycznie prasa skratek umożliwia odwadnianie skratek do ok. 40% sm. Za pomocą transportera
ślimakowego skratki usuwane są do kontenerów. Ścieki z odwadniania skratek wracają do strumienia
oczyszczanych ścieków co wpływa na podwyższenie BZT5.
Po sprasowaniu objętośd skratek zmniejsza się do ok. 60% a ciężar do ok. 50%. Następnie strumieo
ścieków kierowany jest do zbiornika pełniącego funkcję piaskownika (i odtłuszczacza). Tu następuje
sedymentacja zawiesin mineralnych i odprowadzenie ich poza urządzenie. Zsedymentowany piasek
jest zgarniany poziomym transporterem ślimakowym do leja i stąd odbierany transporterem
ukośnym, który usuwa piasek poza urządzenie. W czasie transportu przenośnikiem ukośnym
następuje grawitacyjne odwadnianie piasku i zawiesin (segregacja pisaku). Często piaskownik
wyposażony jest w instalacje napowietrzającą oraz kieszeo tłuszczową. Jeśli zachodzi taka
koniecznośd kompakt wyposażony może byd również w zintegrowaną instalacje do przepłukiwania
skratek i piasku. Dobór urządzenia uzależniony jest od wielkości natężenia przepływu ścieków oraz
wymaganego stopnia usuwania zanieczyszczeo.

Przy urządzeniach do usuwania ze ścieków ciał stałych często instaluje się urządzenia do

obróbki skratek takie jak: praski do skratek, płuczki skratek, podajniki.
W przypadku instalowania krat w otwartym terenie niezbędne są obudowy termiczne, które
zapewniają odpowiednią temperaturę pracy w warunkach zimowych. W przypadku krat
instalowanych w budynkach obudowy termiczne są zbędne.

Scharakteryzuj urządzenia do usuwania zawiesin ziarnistych ze ścieków.
Piaskownikami nazywamy obiekty i urządzenia, które służą do wydzielania ze ścieków zawiesin
ziarnistych (piasek, żwir, koks, pestki, ziarna roślin itp.). Piaskowniki należy stosowad dla oczyszczalni
o przepustowości nominalnej ponad 100 m

3

/d. Stosowanie piaskowników chroni urządzenia

oczyszczalni ścieków przed szkodliwym oddziaływaniem zawiesin mineralnych na ich stan techniczny i
zużycie. Chodzi zwłaszcza o ochronę pomp, rurociągów, kanałów i rusztów napowietrzających bloku
technologicznego.
Łatwo opadająca zawiesina oraz wleczone po dnie kanałów mineralne zawiesiny ziarniste, takie jak
piasek z płukania jarzyn w gospodarstwie domowym, mycia posadzek, oraz węgiel, żużel, popiół i
miał ceglany z gruzowisk powinny byd zatrzymywane na początku ciągu oczyszczania, tj. przed
pompowniami, osadnikami i częścią biologiczną.
Piaskowniki winny byd stosowane jako urządzenia oczyszczania mechanicznego w oczyszczalniach, do
których ścieki doprowadzane są kanalizacją ogólnospławną i kanalizacją ścieków komunalnych
(rozdzielczą).
Obiektami współpracującymi z piaskownikami są:

• kanał dopływowy i odpływowy,
• układ zgarniania piasku,
• instalacja do ewakuacji piasku z komory osadczej piasku piaskownika,
• instalacja do przepłukiwania piasku,
• kontenery na piasek,
• instalacja do dezynfekcji piasku.

Piaskowniki dzieli się wg następujących kryteriów:

a) z uwagi na charakter przepływu ścieków w piaskowniku,
b) z uwagi na sposób zgarniania piasku zsedymentowanego

w piaskowniku,

c) z uwagi na sposób ewakuacji piasku,
d) z uwagi na stosowanie sprężonego powietrza,
e) współpracy z urządzeniami do obróbki piasku,
f) automatycznego lub ręcznego sterowania odprowadzaniem piasku z lejów piaskowników.

Piaskowniki o przepływie poziomym są budowane najczęściej w kształcie podłużnych koryt
przepływowych o prostokątnym, trapezowym lub parabolicznym przekroju poprzecznym. Są to
osadniki z tak dobraną prędkością przepływu, żeby wydzielał się z nich jedynie piasek bez zawiesin
organicznych Piaskownik podłużny to najczęściej kanał żelbetowy rozszerzony z odpowiednio
wykształconym wlotem i wylotem tak, aby przepływające ścieki nie były narażone na niepotrzebne
wiry. Dla urządzeo małych zaleca się minimum dwie komory, dla dużych baterię piaskowników. Dla
urządzeo małych stosuje się oczyszczanie ręczne, dla dużych mechaniczne. Piaskownik zaopatrzony
jest w drenaż służący do odwadniania piasku w czasie czyszczenia ręcznego. Drenaż doprowadza się
do studni pompowni wstępnej, tj. najgłębszego obiektu oczyszczalni. Podstawowym parametrem
prawidłowego działania piaskownika jest stała prędkośd przepływu poziomego. Celem ograniczenia
wpływu zmiennych natężeo przepływu ścieków instaluje się przy piaskownikach poziomych
urządzenia, których zadaniem jest utrzymanie stałej prędkości przepływu ścieków przez piaskownik.
Na ogół są to kanały miernicze Parshalla, Venturiego lub inne, albo przelewy, które służą również do
pomiaru natężeo dopływu ścieków. Pomiar ten jest wykorzystywany do sterowania (automatycznego
lub manualnego) pracą części biologicznej oczyszczalni ścieków.
Parametry technologiczne
Piaskowniki podłużne
Podstawowymi parametrami projektowymi piaskowników podłużnych są:
a) prędkośd przepływu – v, Należy przyjmowad prędkośd 0,3 m/s (0,25



0,40 m/s)

b) czas przetrzymania ścieków w piaskowniku, Czas przepływu winien wynosid 1 minutę.
c) obciążenie hydrauliczne powierzchni rzutu poziomego piaskownika.
Piaskownik Dorra Oblicza się go podobnie jak piaskowniki o przepływie poziomym. Prędkośd pozioma
jest przeważnie znacznie mniejsza niż 0,30 m/s. Piasek po usunięciu z komory przepływowej jest
przemywany w płuczce – separatorze. Piaskownik Dorra ma kształt kwadratowy, dno płaskie. Ścieki
dopływają otworami wlotowymi wyposażonymi w kierownice strug. Odprowadza się je przelewem
na całej szerokości komory. Obrotowe zgarniacze odgarniają piasek w kierunku odśrodkowym do
dolnej części rynny klasyfikatora. W rynnie piasek jest płukany i przemieszczany. Drobniejsze ziarna i
zawiesiny organiczne spływają ze strumieniem wody w dół rynny, natomiast czyste ziarna piasku
trafiają do górnej części klasyfikatora, a następnie do podstawionego pojemnika.
Piaskowniki szczelinowe zalicza się do urządzeo o przepływie poziomym z wydzielona komorą
magazynowania piasku. Zasada działania tego piaskownika polega na tym, że powiększenie przekroju
poprzecznego kolektora lub zmniejszenie spadku powoduje zmniejszenie prędkości przepływu, a co
za tym idzie – wydzielanie się ze ścieków piasku, który jest wleczony po dnie kolektora. Aby
oddzielid piasek od ścieków wykonuje się w dnie kolektora (już na terenie oczyszczalni) 3



5 szczelin

poprzecznych.
PIASKOWNIKI PIONOWE Podstawą działania tych piaskowników jest pionowe opadanie ziaren piasku
w przeciwprądzie do kierunku przepływu ścieków. W skład piasku wchodzą przeważnie zawiesiny
ziarniste, a zatem takie rozwiązanie piaskownika jest sprzeczne z teorią sedymentacji Hazena, w
której główna rolę odgrywa powierzchnia. Ponieważ pojemnośd piaskownika jest stała, czas
przepływu ścieków, zależnie od natężenia przepływu, jest bardzo różny. Przy małych przepływach
sedymentują zawiesiny organiczne, przy większych opadają tylko ziarna piasku o największej
średnicy. W celu utrzymania możliwie stałych wartości prędkości przepływu i czasu zatrzymania
można instalowad kilka współśrodkowych kręgów-przegród, których górne krawędzie przelewowe
odpowiadają charakterystycznym napełnieniom w kanale dopływowym. Do usuwania piasku stosuje
się podnośnik powietrzny; przed każdorazowym usunięciem piasku można przez pewien czas
piaskownik przedmuchiwad, co powoduje zmniejszenie ilości wydzielonych uprzednio wraz z
piaskiem zawiesin organicznych.
Podstawowe zadania projektowe sprowadzają się do właściwego zaprojektowania przekroju i spadku
kanału doprowadzającego oraz do ustalenia charakterystycznych napełnieo w tym kanale, od których
zależy wysokościowe usytuowanie pierścieni działowych. Pionowa prędkośd wznoszenia ścieków
powinna byd mniejsza od prędkości opadania obliczeniowego ziarna piasku. Czas przepływu
1



3 min. Zasady obliczania są podobne do obliczania osadników pionowych. Obciążenie

hydrauliczne powierzchni nie wymaga korekty i może byd równe liczbowo prędkości opadania piasku,
gdyż występujące zaburzenia hydrauliczne przy pionowym wznoszeniu strugi cieczy nie mają
większego wpływu na samą sedymentację.
Do piaskowników o ruchu okrężnym cieczy (piaskownik Geigera, Erbena, Pista itp.) doprowadza się
ścieki po stycznej do obwodu komory o kształcie kołowym. Ruch okrężny cieczy jest tu wymuszony i
wskutek tego w miarę oddalania się od środka koła ma miejsce (prostopadle do promieni) pewne
podwyższenie zwierciadła cieczy. Wywołane tym sposobem w strefie przyściennej nadciśnienie
powoduje wtórny poprzeczny ruch strugi skierowany w dół. Ruch ten przyczynia się do lepszej
sedymentacji ziaren piasku, który magazynuje się w części lejowej komory. Wznoszące prądy
poprzeczne, panujące w środkowej części komory, mają zapobiegad wytrącaniu się zawiesin
organicznych. Dla scharakteryzowania przepływu ścieków w piaskownikach Geigera stosuje się teorię
potencjalną ruchu okrężnego.
Prędkośd dopływu cieczy na wlocie do piaskownika powinna wynosid wg Geigera 0,75 m/s, maks.
1,0 m/s; na odpływie poniżej 0,8 m/s.
Główną cechą piaskownika przedmuchiwanego jest wprowadzanie ścieków w okrężny ruch (po
spirali) w przekroju poprzecznym komory. Ruch okrężny nadaje ściekom sprężone powietrze oraz
energia kinetyczna odpowiednio skierowanej strugi zasilającej. Wektor prędkości poziomej jest tu
tylko jedną ze składowych wypadkowej ruchu spiralnego. Prędkośd pozioma nie decyduje więc o
wielkości i pracy piaskownika. Zalecana prędkośd wypadkowa strugi cieczy wynosi 0,25



0,30 m/s. W

piaskownikach przedmuchiwanych prawie nie opadają zawiesiny organiczne, piasek jest więc bardzo
czysty, a stopieo wydzielenia piasku jest wielokrotnie wyższy niż w komorach innych typów
Zasada działania hydraulicznego jest podobna jak w komorach osadu czynnego i pierwsze piaskowniki
rozwiązano wg klasycznych kształtów i proporcji tych komór, lecz z kinetą magazynującą piasek.
Innym typem był owalny, lecz niesymetryczny przekrój poprzeczny piaskownika Heilbronn. Ma on
kształt bardzo złożony i trudny do wykonania Rozwiązywano go przy założeniu, że przekrój
poprzeczny piaskownika powinien byd tak ukształtowany, aby nie powodował zakłóceo w wirowaniu
strugi cieczy.
Wydzielony w piaskownikach piasek może byd ewakuowany poza piaskownik:
a) metodą bezpośrednią,
Bezpośrednia ewakuacja piasku polega na tym, że zsedymentowany
w korytach piasek nie jest kierowany zgarniaczami (zgrzebłowymi, kubełkowymi, linowymi lub
ślimakowymi) do komór magazynowych piaskownika, lecz usuwany poza piaskownik bezpośrednio z
kinet. Ten sposób ewakuacji piasku może byd realizowany poprzez zastosowanie pomp
zamontowanych na ruchomym wózku.
b) metodą pośrednią.
Pośrednie ewakuowanie piasku oznacza, że jest on usuwany nie z kinet piaskownika lecz z komór
magazynowych. Ten sposób dotyczy:
• piaskowników podłużnych (nienapowietrzanych i napowietrzanych),
• piaskowników Dorra,
• pionowych,
• wirowych.
Metoda „pośredniego” usuwania piasku z komór magazynowych piaskowników może byd
realizowana poprzez zastosowanie:
a)

pomp do piasku, mogą byd zamontowane w komorze magazynowej piasku (pompy „mokre”

zatapialne) lub mogą byd zamontowane w komorze powyżej jako pompy „suche”.
b)

podnośników mamutowych. Usuwanie piasku z wykorzystaniem podnośników powietrznych

Podnośniki powietrzne „mamutowe” często stosowane są w oczyszczalniach ścieków. Urządzenia te
można stosowad do ewakuacji piasku w piaskownikach:
• podłużnych (napowietrzanych i nienapowietrzanych),
• radialnych,
• pionowych,
• wirowych,

o ruchu złożonym.
Statycznymi separatorami piasku są urządzenia, do których doprowadzana jest mieszanina piasku i
ścieków czerpana z lejów lub kinet piaskowników. Proces zagęszczania i odwadniania piasku zachodzi
w zbiorniku o odpowiedniej konstrukcji.
Separatorami dynamicznymi nazywa się urządzenia do oddzielania piasku od ścieków, w których
wykorzystuje się siły odśrodkowe.
Innym rozwiązaniem separatora piasku jest propozycja firm HUBER (Niemcy). W urządzeniu typu
RoSF-3 wykorzystuje się efekt Coanda. Mieszanina wody z piaskiem pompowana jest lub wpływa
grawitacyjnie do kanału wirowego, gdzie kierunek jej przepływu ulega zmianie. Jednocześnie
wprowadzane jest powietrze, automatycznie zasysane przez umieszczony centralnie otwór.
Płuczkami piasku nazywa się urządzenia, w których poza oddzielaniem piasku od pulpy piaskowo-
ściekowej realizowane są procesy usuwania z powierzchni cząstek piasku zawiesin organicznych.
Zasadniczą różnicą między separatorami dynamicznymi a płuczkami piasku jest stosowanie w
płuczkach (dla potrzeb „wyrywania” związków organicznych) wody lub ścieków po biologicznym
oczyszczaniu lub sprężonego powietrza.
W ostatnich latach obserwuje się szerokie zainteresowanie projektantów
i inwestorów tzw. „kompaktowymi” urządzeniami do mechanicznego oczyszczania ścieków. Są to
urządzenia produkowane seryjnie, w których zachodzą procesy usuwania:

• skratek,
• piasku,
• tłuszczów.

„Kompakty” dobiera się na maksymalny godzinowy przepływ dopływ ścieków do oczyszczalni.
O ile piasek ma byd składowany na wysypisku odpadów nie ma potrzeby jego dezynfekowania.
Dezynfekcję piasku należy stosowad tylko wtedy, gdy będzie on gospodarczo wykorzystywany (np.
zalądowywania zagłębieo terenowych, przy budowie dróg lub w inny sposób).
Dezynfekcję piasku można prowadzid z wykorzystaniem:

• wapna chlorowanego,
• roztworu podchlorynu sodowego.