Odpowiedzialność pracownika

i pracodawcy

Prawa i obowiązki pracownika

i pracodawcy

Mobbing
Świadectwo pracy

Odpowiedzialność pracownika

• Odpowiedzialność porządkowa
• Odpowiedzialność zawodowa przed korporacją-

odpowiedzialność dyscyplinarna

(pragmatyki służbowe; komisje/sądy dyscyplinarne;
naruszenie etyki zawodu, norm moralnych i prawnych)
• Odpowiedzialność materialna

Obowiązki pracownika

• Obowiązki pracownika (art. 100)

Pracownik jest obowiązany wykonywać pracę

sumiennie i starannie

oraz

stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one

sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę

.

Pracownik jest obowiązany w szczególności:
1) przestrzegać czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,
2) przestrzegać regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,
3) przestrzegać przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także
przepisów przeciwpożarowych,
4) dbać o dobro zakładu pracy, chronić jego mienie oraz zachować w

tajemnicy informacje, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na

szkodę,
5) przestrzegać tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,
6) przestrzegać w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Przesłanki odpowiedzialności porządkowej:

a) naruszenie obowiązków związanych z porządkiem
w pracy (rodzaj naruszonych obowiązków
pracowniczych),
b) wina pracownika (stopień winy),
c) dotychczasowy stosunek do pracy pracownika.

(Nie jest podstawową przesłanką – szkoda, ale samo
niewłaściwe zachowanie naruszające dyscyplinę i porządek)

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Za naruszenie obowiązków pracownika związanych z porządkiem
w pracy ustawodawca uznaje:

• nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i
porządku w procesie pracy,
• nieprzestrzeganie przepisów bhp i przeciwpożarowych,
• nieprzestrzeganie przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i
obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy,
• opuszczanie pracy bez usprawiedliwienia,
• stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwym lub spożywanie
alkoholu w czasie pracy.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Katalog kar porządkowych (zamknięty):
• kara upomnienia,
• kara nagany,
• kara pieniężna.

(wysokość 1 przekroczenie lub nb 1 dzień= max 1-dniowe wynagrodzenie
pracownika; łącznie max 1/10 wynagr. po potrąceniach…).

- Nie obowiązuje gradacja kar

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

• Przesłanka winy – orzecznictwo
Wyrok z dnia 24 marca 1999 r. I PKN 638/98
Ocena winy pracownika stanowiącej przesłankę
odpowiedzialności porządkowej (art. 108 KP) nie
należy do ustaleń faktycznych.
Jest to prawo pracodawcy. Pracodawca decyduje
czy za dane przewinienie należy udzielić kary
upomnienia czy kary nagany.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

• Wyrok z dnia 25 października 1995 r. I PRN 77/95

Zarówno zawinione umyślnie przez pracownika
uchybienie obowiązkom pracowniczym jak i ich
naruszenie z winy nieumyślnej stanowi przyczynę
uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę.
Wymierzenie pracownikowi kary porządkowej
nie wyklucza możliwości uznania tego samego
nagannego zachowania się pracownika,
stanowiącego przesłankę ukarania, za przyczynę
uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Tryb nakładania kary porządkowej

• Kara nie może być zastosowana po upływie 2

tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu
obowiązku pracowniczego i po upływie 3
miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.

• Powziąć wiadomość o naruszeniu (podobnie jak

przy art. 52 k.p.) musi osoba uprawniona w
imieniu pracodawcy do wykonywania czynności z
zakresu prawa pracy względem danego
pracownika, u danego pracodawcy.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Tryb nakładania kary porządkowej

1.

Wysłuchanie pracownika

2.

Decyzja o zastosowaniu kary

3.

Zawiadomienie pracownika na piśmie

• Kara może być zastosowana tylko po uprzednim wysłuchaniu

pracownika. Pracodawca ma obowiązek stworzenia pracownikowi

warunków, w których pracownik będzie mógł złożyć wyjaśnienia.

Składanie wyjaśnień zależy od pracownika.

• Jeżeli z powodu nieobecności w zakładzie pracy pracownik nie może

być wysłuchany, bieg dwutygodniowego terminu przewidzianego w

art. 109 § 1 nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu do

dnia stawienia się pracownika do pracy.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Wysłuchanie pracownika – orzecznictwo

• Wyrok SN z dnia 16 czerwca 1999 r., I PKN

114/99 pracodawca może zastosować karę
porządkową bez uprzedniego wysłuchania
pracownika, jeżeli ten zrezygnował ze złożenia
wyjaśnień lub złożył je pisemnie.

• Wyrok z dnia 9 kwietnia 1998 r. I PKN 45/98 Nie

narusza art. 109 § 2 KP wysłuchanie pracownika
przez inną wyznaczoną do tego osobę niż
uprawniona do wymierzenia kary porządkowej.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

zawiadomienie pracownika

• O zastosowanej karze pracodawca zawiadamia pracownika na

piśmie, wskazując rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych i

datę dopuszczenia się przez pracownika tego naruszenia oraz

informując go o prawie zgłoszenia sprzeciwu i terminie jego

wniesienia. Odpis zawiadomienia składa się do akt osobowych

pracownika.

• Przyjmuje się, że zawiadomienie o zastosowaniu kary porządkowej

wobec pracownika uznaje się za dokonane wówczas, gdy pismo

zawiadamiające o tej karze zostało dostarczone pracownikowi w taki

sposób, że mógł się zapoznać z jego treścią. Brak skutecznego

zawiadomienia pracownika o nałożeniu kary porządkowej jest

równoznaczny z niezastosowaniem takiej kary. Z chwilą

skutecznego doręczenia pisma o ukaraniu pracownikowi przyjmuje

się, że zaczyna się dla niego droga odwoławcza (bieg 7- dniowego

terminu odwoławczego).

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

• Wyrok S N z dnia 29 czerwca 2000 r. sygn. akt I

PKN 1. Odmowa przyjęcia pisma, o którym
pracownik wie, że zawiera informację o ukaraniu
jest równoznaczna z zawiadomieniem o
zastosowaniu kary porządkowej w rozumieniu art.
110 i 112 kp.

• Wyrok SN z dnia 21 maja 1999r. Obowiązek

zachowania formy pisemnej dotyczy tylko
zawiadomienia pracownika o udzieleniu kary
porządkowej, a nie jej nałożenia.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Pracodawca może wymierzyć pracownikowi

ustnie

karę nagany lub upomnienia, ale powinien go o tym
zawiadomić na piśmie.
Pismo zawiadamiające o wymierzeniu kary powinno
zawierać następujące elementy:
1) rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych;
2) datę ich naruszenia;
3) pouczenie o prawie wniesienia sprzeciwu do
pracodawcy.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Wyrok SN z dnia 4 marca 1999 r. I PKN 605/98,
„wysłuchanie pracownika musi poprzedzać
zastosowanie wobec niego kary porządkowej.
Zastosowanie kary następuje w chwili podpisania
pisma o ukaraniu, gdyż wtedy wewnętrzna wola
przełożonego otrzymuje swój zewnętrzny, formalny
wyraz. Natomiast z punktu widzenia skutków takiej
decyzji dla pracownika (art. 110 i 112 § 1 KP) istotne
znaczenie ma chwila zawiadomienia go na piśmie o
zastosowanej karze.”

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Kryteria karania:

1)rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych,
2) stopień winy pracownika
3) dotychczasowy stosunek do pracy - pracownika.

Przesłankami odpowiedzialności porządkowej pracownika
są

wina i bezprawność jego zachowania

. Przy naruszeniu

obowiązków pracowniczych bezprawność należy oceniać
nie tylko przez pryzmat obowiązujących przepisów, ale
również przez prawnie skuteczne polecenie przełożonych.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika –

sprzeciw ukaranego

Jeżeli zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa, pracownik może

w ciągu 7 dni od dnia zawiadomienia go o ukaraniu wnieść sprzeciw. O uwzględnieniu

lub odrzuceniu sprzeciwu decyduje pracodawca po rozpatrzeniu stanowiska

reprezentującej pracownika zakładowej organizacji związkowej. Nieodrzucenie

sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne z

uwzględnieniem sprzeciwu.

Pracownik, który wniósł sprzeciw, może w ciągu 14 dni od dnia zawiadomienia o

odrzuceniu tego sprzeciwu wystąpić do sądu pracy o uchylenie zastosowanej wobec

niego kary. Jest tu określone jedyne roszczenie, jakie może zgłosić pracownik –

o uchylenie zastosowanej kary porządkowej.

Procedura wewnątrz zakładowa odwołania się od decyzji o ukaraniu jest elementem

niezbędnym dla skutecznego odwołania się przez pracownika do sądu.
Żeby pracownik mógł skutecznie wnosić o uchylenie zastosowanej wobec niego kary

porządkowej musi wypełnić w/w procedurę wewnątrzzakładową odwoławczą, czyli

wnieść sprzeciw do pracodawcy od zastosowanej kary w terminie 7 dni od dnia

zawiadomienia o ukaraniu. Niewypełnienie przez pracownika tej procedury będzie

skutkowało oddaleniem powództwa. (podobnie jak przy świadectwie pracy musi być

zastosowana procedura wewnątrzzakładowa).

Odpowiedzialność porządkowa pracownika –

sprzeciw ukaranego

Wyrok z dnia 7 kwietnia 1999 r. I PKN 644/98
Wystąpienie pracownika do sądu z
powództwem o uchylenie bezprawnie nałożonej
kary porządkowej może nastąpić tylko po
wyczerpaniu postępowania
wewnątrzzakładowego, to jest po wniesieniu w
terminie sprzeciwu do pracodawcy.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika –

sprzeciw ukaranego

W sprawach o uchylenie kary porządkowej
przykładowo mogą być podnoszone następujące
kwestie:
• zastosowanie kary nastąpiło z naruszeniem

określonych w art. 109 terminów,

• brak wysłuchania pracownika przed

ukaraniem,

• zastosowano karę nieprzewidzianą w

przepisach Rozdziału VI k.p.

Odpowiedzialność porządkowa pracownika

Karę uważa się za niebyłą, a odpis zawiadomienia o ukaraniu usuwa z

akt osobowych pracownika po roku nienagannej pracy. Pracodawca

może, z własnej inicjatywy lub na wniosek reprezentującej pracownika

zakładowej organizacji związkowej, uznać karę za niebyłą przed

upływem tego terminu.
Kara może być również uznana za niebyłą na wniosek pracownika.

Termin roczny liczy się

od daty nałożenia kary

, czyli od daty

zawiadomienia pracownika o ukaraniu.

Wyrażenie

nienaganna praca

oznacza nie nałożenie przez pracodawcę

w okresie roku kolejnej, jakiejkolwiek kary porządkowej. Wymierzenie

nowej kary porządkowej w przewidzianym trybie przed upływem roku

od ukarania karą porządkową powoduje utrzymywanie się skutków

kary tak długo, aż od nowego ukarania upłynie rok nienagannej pracy.

Odpowiedzialność materialna pracowników

• Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną

pracodawcy i szczególne reżimy
odpowiedzialności materialnej pracowników
uregulowane w kodeksie pracy.

• Odpowiedzialność regresowa za szkodę

wyrządzoną osobie trzeciej.

• Odpowiedzialność za mienie powierzone.

Odpowiedzialność materialna pracowników

- Dział V k.p., art. 291 k.p. (przedawnienie
roszczeń z zakresu prawa pracy)
- Dwa rozporządzenia Rady Ministrów:
• z dnia 4 października 1974 r. w sprawie

wspólnej odpowiedzialności materialnej
pracowników za powierzone mienie

• z 10 października 1975 r. w sprawie warunków

odpowiedzialności materialnej pracowników
za szkodę w powierzonym mieniu

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

• Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego

wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy

wyrządził pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność

materialną.

• Istotne są dwa elementy:
1) element

winy i szkody,

jako podstawowa przesłanka

odpowiedzialności pracownika (wina i szkoda wynika z

uregulowań kodeksu cywilnego i istnieje między nimi

związek przyczynowo skutkowy

),

2) a po drugie kwestia kompleksowego uregulowania

odpowiedzialności materialnej pracownika względem

pracodawcy za szkodę wyrządzoną w mieniu pracodawcy.

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

Wyrok SN z dnia 11 maja 1977 r. Zgodnie z art. 114 i 115

kp pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę

poniesioną przez pracodawcę tylko w razie zawinionego

niewykonania obowiązków pracowniczych, pozostającego

w związku przyczynowym ze szkodą. Z samego faktu

powstania szkody, gdy nie wchodzi w grę szczególna

odpowiedzialność za mienie powierzone nie można

domniemywać winy pracownika jak również

niedopełnienia przez niego obowiązków. W tym

przypadku ciężar dowodu spoczywa na pracodawcy. Musi

wykazać winę pracownika, szkodę i związek przyczynowy

adekwatny.

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

Wyrok SN z dnia 11 lutego 1990 r. Sąd Apelacyjny w Łodzi

stwierdził, że postępowanie pracownika zatrudnionego w

charakterze kierowcy, który nie wykonuje ciążącego na nim

obowiązku doprowadzenia samochodu wraz z odebraną w

trakcie pracy przesyłką do zakładu pracy, a pozostawia

samochód w porze nocnej w nieznanym miejscu stanowi

naruszenie obowiązku pracowniczego uzasadniającego

przypisanie mu odpowiedzialności materialnej za ujawniony w

przesyłce brak na podstawie art.114 k.p.. Czyli przyjęto w

jasny sposób, że tym działaniem objętym unormowaniem art.

114 k.p. jest nie tylko działanie, ale również zaniechanie ( nie

wypełnienie obowiązku ciążącego na danym pracowniku)

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

Wyrok SN z dnia 5 maja 1999 r. I PKN 680/98
Zobowiązanie pracownika do naprawienia
szkody powstaje w przypadku uchybienia
każdemu z jego obowiązków, a nie tylko
obowiązkowi podstawowemu.

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

Przesłanki odpowiedzialności materialnej pracowników:

1) bezprawność zachowania pracownika,
2) wina pracownika,
3) szkoda majątkowa pracodawcy,
4) adekwatny związek przyczynowy między niewykonaniem

lub nienależytym wykonaniem obowiązku pracowniczego a
powstaniem szkody po stronie pracodawcy.

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w
granicach

rzeczywistej straty poniesionej przez

pracodawcę

i tylko

za normalne następstwa

działania lub zaniechania

, z którego wynikła

szkoda.

To jest podstawowa granica odpowiedzialności
wynikającej z art. 114 k.p., która odróżnia ten reżim
odpowiedzialności od odpowiedzialności
szczególnej za mienie powierzone pracownikowi.

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

• Pracodawca jest obowiązany wykazać okoliczności uzasadniające

odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody.

• Pracownik nie ponosi odpowiedzialności za szkodę w takim zakresie,

w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do jej powstania

albo zwiększenia.

• Pracownik nie ponosi ryzyka związanego z działalnością

pracodawcy, a w szczególności nie odpowiada za szkodę wynikłą w

związku z działaniem w granicach dopuszczalnego ryzyka.

• W sprawach, w których pracodawca wnosi o odszkodowanie na

zasadzie art. 114 i 115 k.p.

ciężar udowodnienia winy spoczywa na

pracodawcy,

jeżeli chodzi o przesłanki zwalniające pracownika od

odpowiedzialności to dowód spoczywa na pracowniku.

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

• W razie wyrządzenia szkody przez kilku

pracowników każdy z nich ponosi

odpowiedzialność

za część szkody stosownie do

przyczynienia się do niej i stopnia winy

.

• Jeżeli nie jest możliwe ustalenie stopnia winy i

przyczynienia się poszczególnych pracowników do

powstania szkody, odpowiadają oni w częściach

równych.

• Jest to druga szczególna cecha odpowiedzialności z art. 114 i 115

k.p. odróżniająca od odpowiedzialności za mienie powierzone

Odpowiedzialność pracownika za szkodę

wyrządzoną pracodawcy

Przy odpowiedzialności materialnej pracowniczej -

zbieg odpowiedzialności

na gruncie prawa pracy i na gruncie prawa karnego.

Orzeczenia sądów karnych w stosunku do spraw cywilnych (art. 11 kpc):
Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym prawomocnego wyroku

skazującego, co do popełnienia przestępstwa wiążą sąd w postępowaniu

cywilnym. Jednakże osoba, która nie była oskarżona, może powoływać się w

postępowaniu cywilnym na wszelkie okoliczności wyłączające lub

ograniczające jej odpowiedzialność cywilną.

Przy odpowiedzialności materialnej pracowników, jeżeli będzie się równolegle

toczyło postępowanie karne i z zakresu prawa pracy (ustalenia odszkodowania

za szkodę wyrządzoną przez pracownika) to bardzo często będzie zachodziła

potrzeba zawieszenia postępowania z zakresu prawa pracy do czasu

zakończenia postępowania karnego. Nie zawsze musi być obowiązek

zawieszenia tego postępowania, ale będzie zachodziła do tego podstawa.

Odpowiedzialność regresowa za szkodę

wyrządzoną osobie trzeciej

W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu

przez niego obowiązków pracowniczych szkody osobie trzeciej,

zobowiązany do naprawienia szkody jest

wyłącznie

pracodawca.

Wobec pracodawcy, który naprawił szkodę wyrządzoną osobie

trzeciej, pracownik ponosi odpowiedzialność regresową.

Względem osoby trzeciej zawsze odpowiada pracodawca i

dopiero pracodawca może mieć roszczenie regresowe do

pracownika, ale tylko w przypadku naprawienia tej szkody

względem osoby trzeciej przez pracodawcę.

Odpowiedzialność regresowa za szkodę

wyrządzoną osobie trzeciej

Wyrok SN z 16 września 1997r. I PKN 261/97
Roszczenie regresowe pracodawcy w stosunku
do pracownika, który przy wykonywaniu
obowiązków pracowniczych wyrządził szkodę
osobie trzeciej, powstaje z chwilą zaspokojenia
przez pracodawcę roszczeń osoby trzeciej.
Termin przedawnienia roszczenia regresowego
pracodawcy liczy się od chwili naprawienia
szkody, a nie od chwili jej wyrządzenia przez
pracownika.

Odpowiedzialność regresowa za szkodę

wyrządzoną osobie trzeciej

wyrok SN z 25 marca 1987 r. II CR 48/87:

Dyspozycja art. 120 § 1 kp wkracza w unormowanie

prawa cywilnego przez ustanowienie legitymacji

biernej ( procesowej) pracodawcy. Natomiast

przepis ten nie określa podstawy prawnej roszczenia

poszkodowanej osoby trzeciej. Regulują to przepisy

kodeksu cywilnego o czynach niedozwolonych.

Względem osoby trzeciej pracodawca nie będzie

odpowiadał na podstawie k.p. tylko na podstawie

przepisów prawa cywilnego.

Odpowiedzialność regresowa za szkodę

wyrządzoną osobie trzeciej

Jeżeli naprawienie szkody następuje na podstawie ugody

pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, wysokość

odszkodowania może być obniżona, przy uwzględnieniu

wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności stopnia winy

pracownika i jego stosunku do obowiązków pracowniczych.

Dwa tryby obniżania:

W formie ugody między pracownikiem ( ocenę okoliczności w

oparciu, o które może być obniżone odszkodowanie będzie

dokonywał pracodawca) – ugoda pozasądowa
W postępowaniu sądowym (ocenę tych okoliczności będzie

dokonywał pracodawca przy udziale sądu) – ugoda sądowa

Odpowiedzialność za mienie powierzone

pracownikowi

Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do

wyliczenia się:
1) pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,
2) narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki

ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze,
odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.
• Pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w

innym mieniu - powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do

wyliczenia się.

• Od odpowiedzialności pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże,

że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w

szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę

warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.

Odpowiedzialność za mienie powierzone

pracownikowi

• Pracownik odpowiada o ile pracodawca dowiedzie, że

mienie zostało pracownikowi powierzone i że powstała w

tym mieniu szkoda.

• Z tych przepisów wynika

domniemanie winy pracownika za

szkodę powstałą w powierzonym mieniu

i to pracownik

musi dowieść, że szkoda powstała z przyczyn od niego

niezależnych a w szczególności wskutek niezapewnienia

przez pracodawcę warunków umożliwiających

zabezpieczenie powierzonego mienia.

• powierzone mienie - spotyka się najczęściej wśród

pracowników magazynu.

Odpowiedzialność za mienie powierzone

pracownikowi

Wyrok SN z 17 maja 1976 r. (IV PR 22/76), Pracownik sekcji

gospodarczo-technicznej szkoły wyższej, któremu powierzono

administrację kilku budynków należących do uczelni oraz pieczę nad

wyposażeniem (urządzeniem) pomieszczeń biurowych, sal

wykładowych, pracowni naukowych itp., ponosi odpowiedzialność za

braki składników majątkowych znajdujących się w tych

pomieszczeniach na podstawie przepisów rozdziału I działu V kp, a nie

według zasad odpowiedzialności przewidzianych dla mienia

powierzonego mu z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się (art. 124 §

2 kp). Odpowiedzialność jego na podstawie art. 124 § 2 kp może

występować tylko w odniesieniu do takiego powierzonego mu mienia,

które pozostaje pod jego bezpośrednim nadzorem w pomieszczeniu

zamkniętym i jest wydawane za pokwitowaniem odbioru,

stanowiącym równocześnie dowód rozliczenia się z tego mienia.

Odpowiedzialność za mienie powierzone

pracownikowi

Na zasadach określonych w art. 124 pracownicy mogą przyjąć

wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone

im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się. Podstawą łącznego

powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności

materialnej,

zawarta na piśmie (pod rygorem nieważności)

przez pracowników z pracodawcą.

Pracownicy ponoszący wspólną odpowiedzialność materialną

odpowiadają

w częściach określonych w umowie.

Jednakże w razie ustalenia, że szkoda w całości lub w części

została spowodowana przez niektórych pracowników, za

całość szkody lub za stosowną jej część odpowiadają tylko

sprawcy szkody.

Odpowiedzialność za mienie powierzone

pracownikowi

• Podstawą odpowiedzialności jest

prawidłowe

powierzenie pracownikowi mienia,

z którego ma się

rozliczyć np. inwentaryzacja z protokołem zdawczo-
odbiorczym gdzie pracownik przyjmuje na siebie
określone mienie.

• Przy wspólnej odpowiedzialności materialnej (poza –

inwentaryzacją), niezbędną przesłanką jest zawarcie z
takimi pracownikami

umowy o wspólnej

odpowiedzialności za powierzone mienie.

Odpowiedzialność za mienie powierzone

pracownikowi

Umowę o wspólnej odpowiedzialności za powierzone mienie

można

zawierać jedynie wówczas, gdy liczba zatrudnionych nie przekracza:
• przy pracy na jedną zmianę – 8 osób,
• przy pracy na dwie zmiany – 12 osób,
• przy pracy na trzy zmiany – 16 osób.

W zakładach usługowych, w zakładach żywienia zbiorowego oraz
w sklepach samoobsługowych i preselekcyjnych pracownicy mogą

przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną, jeżeli ich liczba w

miejscu powierzenia mienia nie przekracza 24 osób na jedną zmianę.

Umowa zawarta w innych warunkach jest – jako sprzeczna z prawem
– nieważna.

Odpowiedzialność za mienie powierzone

pracownikowi

• Wyrok SN z dnia 23 października 1989 r., sygn. I PR 369/89 Jeżeli

po zawarciu umowy o wspólnej odpowiedzialności nie nastąpiło

łączne powierzenie mienia, a jeden z pracowników materialnie

odpowiedzialnych rozwiązał umowę o pracę, to umowa o wspólnej

odpowiedzialności materialnej wygasa i ponowne zatrudnienie tego

pracownika na poprzednim stanowisku wymaga zawarcia nowej

umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej i łącznego

powierzenia mienia dla wywołania odpowiedzialności na zasadzie

art. 125 k.p., przy czym skutki wygaśnięcia umowy o wspólnej

materialnej odpowiedzialności obejmują nie tylko osobę, która

rozwiązała umowę o pracę, ale wszystkich pracowników, którzy

zawarli umowę bez łącznego powierzenia im mienia. Warunkiem

wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników za mienie

powierzone jest umożliwienie osobom materialnie odpowiedzialnym

brania udziału w przeprowadzeniu inwentaryzacji i zgłoszenia

związanych z tą czynnością uwag.

Odpowiedzialność pracodawcy

Za niewykonanie obowiązków

pracodawca może

ponosić odpowiedzialność:

a) majątkową,
b) wykroczeniową,
c) karną.

Katalog wykroczeń art. 281-282 kp

Odpowiedzialność pracodawcy

Obowiązki pracodawcy:
- zasady prawa pracy (m.in. szanować godność i
inne dobra osobiste pracownika)
- art. 94 kp
- mobbing - !!!
- art. 97 kp – Świadectwo pracy
- bhp

Odpowiedzialność pracodawcy

Art. 18

3d

k.p. osoba, wobec której pracodawca

naruszył zasadę równego traktowania w
zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w
wysokości nie niższej niż minimalne
wynagrodzenie za pracę.

Odpowiedzialność pracodawcy

• Pracodawca ponosi odpowiedzialność absolutną

za krzywdę, której doznał nękany pracownik,
nawet wówczas, gdy sam nie dopuszczał się
działań mobbingowych i o stosowaniu takowych
przez swoich pracowników nie wiedział (art. 94

3

§

3 k.p.).

• Poza tym pracodawca jest zmuszony wypłacić

odszkodowanie, gdy pracownik rozwiązał umowę
o pracę z powodu stosowania wobec niego
mobbingu (art. 94

3

§ 4 k.p.).

Odpowiedzialność pracodawcy

Przestępstwa przeciwko prawom pracownika:

• przestępstwo uporczywego lub złośliwego naruszania praw pracowniczych
wynikających ze stosunku pracy lub stosunku ubezpieczenia
społecznego, zagrożone karą grzywny, ograniczenia wolności, pozbawienia

wolności do 2 lat (art. 218 § 1a k.k.),
• przestępstwo polegające na odmowie ponownego przyjęcia do pracy, o

której przywróceniu orzekł właściwy organ, zagrożone karą grzywny,

ograniczenia wolności, pozbawienia wolności do roku (art. 218 § 2 k.k.),
• przestępstwo polegające na naruszaniu przepisów prawa o ubezpieczeniach
społecznych przez niezgłaszanie, nawet za zgodą zainteresowanego,
wymaganych danych albo zgłaszanie nieprawdziwych
danych mających wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość,
zagrożone m.in. karą pozbawienia wolności do lat 2 (art. 219 k.k.),

Odpowiedzialność pracodawcy

• przestępstwo polegające na niedopełnianiu obowiązków z

zakresu bhp i przez to narażenie pracownika na bezpośrednie
niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na
zdrowiu, zagrożone karą pozbawienia wolności do lat 3 (art.
220 k.k.),

• przestępstwo polegające na niezawiadomieniu w terminie
właściwego organu o wypadku przy pracy lub chorobie
zawodowej albo niesporządzeniu lub nieprzedstawieniu
wymaganej dokumentacji, zagrożone karą grzywny, ograniczenia
wolności (art. 221 k.k.).