Silniki niskonapięciowe do pracy w strefach niebezpiecznych

Podręcznik

Podręcznik instalacji,
użytkowania, konserwacji
oraz bezpieczeństwa ...................

PL 3

2

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

3 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

Silniki niskonapięciowe do pracy w strefach

niebezpiecznych

Podręcznik instalacji, użytkowania, konserwacji oraz
bezpieczeństwa, język polski

Spis treści

Strona

Silniki niskonapięciowe do pracy w strefach niebezpiecznych ........................................3
1. Wprowadzenie ..................................................................................................................5

1.1 Deklaracja

zgodności ..............................................................................................5

1.2 Ważność ....................................................................................................................5
1.3 Zgodność ..................................................................................................................5
1.4 Wstępne sprawdzenie .............................................................................................6

2. Obsługa ..............................................................................................................................6

2.1 Sprawdzenie przy odbiorze .....................................................................................6
2.2 Transport i przechowywanie ..................................................................................6
2.3 Podnoszenie

.............................................................................................................6

2.4 Ciężar silnika ............................................................................................................7

3. Instalacja i uruchomienie ..................................................................................................... 7

3.1 Informacje ogólne ....................................................................................................7
3.2 Sprawdzenie rezystancji izolacji ............................................................................8
3.3 Fundament ................................................................................................................8
3.4 Wyważanie i zakładanie półsprzęgieł i kół pasowych ..........................................8
3.5 Montowanie i osiowanie silnika ..............................................................................8
3.6 Prowadnice i napędy pasowe .................................................................................... 9
3.7 Silniki z otworami drenażowymi .............................................................................9
3.8 Okablowanie i połączenia elektryczne ...................................................................9

3.8.1 Silniki przeciwwybuchowe ...........................................................................10
3.8.2 Silniki DIP, Ex tD pracujące w otoczeniu pyłu palnego ................................10
3.8.3 Sposoby

podłączenia silnika przy różnych metodach rozruchowych ..........10

3.8.4 Podłączenie wyposażenia dodatkowego ..................................................... 11

3.9 Zaciski a kierunek obrotów ...................................................................................11
3.10 Ochrona przeciw przeciążeniu i utykowi .............................................................11

4. Eksploatacja ....................................................................................................................11

4.1 Użytkowanie ...........................................................................................................11
4.2 Chłodzenie ..............................................................................................................11
4.3 Względy bezpieczeństwa ......................................................................................11

5. Silniki do pracy w strefach niebezpiecznych z regulowaną prędkością obrotową ..... 12

5.1 Wprowadzenie

........................................................................................................12

5.2 Główne wymagania norm EN oraz IEC ................................................................12
5.3 Izolacja

uzwojenia

..................................................................................................13

5.3.1 Napięcia międzyfazowe ...............................................................................13
5.3.2 Napięcia między fazą i uziemieniem ............................................................13
5.3.3

Dobór izolacji uzwojenia silnika współpracującego z przemiennikami

częstotliwości ACS800 ................................................................................13
5.3.4 Dobór izolacji uzwojenia silnika współpracującego z innymi typami
przemienników

częstotliwości .....................................................................13

5.4 Zabezpieczenie termiczne uzwojeń ......................................................................14
5.5 Prądy łożyskowe ....................................................................................................14

5.5.1 Eliminacja

prądów łożyskowych w silnikach współpracujących

z przemiennikami częstotliwości ACS800 ....................................................14

5.5.2 Eliminacja prądów łożyskowych w silnikach współpracujących

z przemiennikami częstotliwości innymi niż ACS800 ..................................... 14

5.6 Okablowanie, uziemienie oraz kompatybilność elektromagnetyczna ..............14
5.7 Prędkość obrotowa silników ................................................................................15
5.8 Dobór silnika do aplikacji o zmiennej prędkości obrotowej ..............................15

5.8.1 Informacje

ogólne

........................................................................................15

5.8.2 Wymiarowanie z przemiennikami ABB ACS800 ze sterowaniem DTC .......15

PL – 4

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

5.8.3 Wymiarowanie silników z przemiennikami PWM .........................................15
5.8.4 Krótkotrwałe przeciążenia ............................................................................15

5.9 Tabliczki

znamionowe

...........................................................................................15

5.10 Pierwsze uruchamianie silnika z przemiennikiem częstotliwości .....................16

6. Konserwacja ....................................................................................................................16

6.1 Przeglądy ogólne ...................................................................................................16
6.2 Smarowanie

............................................................................................................17

6.2.1 Silniki z trwale nasmarowanymi łożyskami ..................................................17
6.2.2 Silniki

z

łożyskami do ponownego smarowania ...........................................17

6.2.3 Okresy i ilości smarowania ..........................................................................18
6.2.4 Smary

..........................................................................................................18

7. Wsparcie posprzedażowe .................................................................................................... 19

7.1 Części zamienne ....................................................................................................19
7.2 Demontaż i ponowny montaż oraz przezwajanie ................................................19
7.3 Łożyska ...................................................................................................................19

8. Wymagania dotyczące środowiska ...............................................................................20

8.1 Poziom hałasu ...........................................................................................................20

9. Rozwiązywanie problemów ............................................................................................21

5 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

1. Wprowadzenie

UWAGA!
Aby zapewnić bezpieczną i prawidłową instalację,
eksploatację i konserwację silnika, należy
postępować zgodnie z poniższymi instrukcjami.
Powinna się z nimi zapoznać każda osoba, która
instaluje, eksploatuje lub konserwuje silnik albo
współpracujący z nim sprzęt. Nieprzestrzeganie tej
instrukcji może unieważnić wszelkie zobowiązania
gwarancyjne.

OSTRZEŻENIE
Silniki do pracy w strefach niebezpiecznych są
specjalnie projektowane, by spełnić ofi cjalne
regulacje prawne związane z ryzykiem wybuchu.
Niezawodność tych silników może być obniżona
jeżeli używane są w sposób nieprawidłowy, gdy są
niewłaściwie podłączone lub zostały przerobione
w jakimkolwiek stopniu.

Należy uwzględnić wszystkie standardy
związane z podłączaniem i eksploatacją aparatów
elektrycznych w strefach niebezpiecznych,
szczególnie przepisy krajowe dotyczące
instalacji, które obowiązują w kraju, gdzie
silnik będzie użytkowany. Jedynie przeszkolony
i wykwalifi kowany personel, zaznajomiony
z przepisami, może być dopuszczony do
obsługi tych urządzeń.

1.1 Deklaracja zgodności

Wszystkie silniki fi rmy ABB ze znakiem CE na tabliczce
znamionowej są zgodne z Dyrektywą ATEX 94/9/EC.

1.2 Ważność

Instrukcje te są obowiązujące dla następujących typów
silników elektrycznych fi rmy ABB stosowanych
w środowiskach wybuchowych:

Nieiskrzące Ex nA

seria M2A*/M3A*, wlk mech. 90 do 280

seria M2GP, wlk mech. 71 do 250

seria M2B*/M3G*, wlk mech. 71 do 450

Budowa wzmocniona Ex e

seria M2A*/M3A*, wlk mech. 90 do 280

seria M2B*/M3H*, wlk mech. 80 do 400

Obudowy ognioszczelne Ex d, Ex de

seria M2J*/M3J*, M2K*/M3K*, wlk mech. 80 do 400

Zabezpieczenie przed samozapłonem pyłu (DIP, Ex tD)

seria M2V*, M2A*/M3A*, wlk mech. 71 do 280

seria M2B*/M3B*/M3G*, wlk mech. 71 do 450

seria M2GP, wlk mech. 71 do 250

(Firma ABB może wymagać dodatkowych informacji
celem dokonania prawidłowego doboru silników
elektrycznych do specyfi cznych wymagań projektowych
lub do specjalistycznych zastosowań.)

Instrukcje te są obowiązujące dla silników
zainstalowanych i przechowywanych w temperaturze
otoczenia –20°C do +60°C. Należy upewnić się,
że właściwy asortyment silników jest prawidłowy dla
całego zakresu temperatur otoczenia. W przypadku
temperatur otoczenia przekraczających wspomniane
limity należy skontaktować się z fi rmą ABB.

1.3 Zgodność

Silniki zaprojektowane do pracy w atmosferze
zagrożonej wybuchem oprócz zgodności ze
standardami związanymi z charakterystykami
mechanicznymi i elektrycznymi muszą być zgodne
z obowiązującymi charakterystykami mechanicznymi
i elektrycznymi oraz spełniać wymagania przynajmniej
jednej z poniższych norm IEC lub Europejskich
dotyczących stopnia ochrony:

EN 60079-0 (2004);
IEC 60079-0 (2004)

Ogólne wymagania dotyczące
aparatów elektrycznych
pracujących w atmosferze gazu
wybuchowego

EN 60079-1 (2004);
IEC 60079-1 (2003)

Standardy związane z
obudowami ognioszczelnymi

o stopniu ochrony “d”

EN 60079-7 (2003),
IEC 60079-7 (2001)

Standardy związane z budową
wzmocnioną o stopniu ochrony
“e”

EN 60079-15 (2003),
IEC 60079-15 (2001),
EN 60079-15 (2005),
IEC 60079-15 (2005)

Standardy związane z obudową
nieiskrzącą typu “nA”

prEN 61241-0 (2005);
IEC 61241-0 (2004)

Ogólne wymagania dotyczące
aparatów elektrycznych,
które pracują w obecności
wybuchowego pyłu

EN 61241-1 (2004);
IEC 61241-1 (2004)

Standardy związane z
zabezpieczania przed wybuchem
pyłu oraz szczelnością
przeciwpyłową (ochrona tD)

Uwaga: standardy, według których silniki zostały
zcertyfi kowane, są przywołane w certyfi kacie.

Silniki niskonapięciowe fi rmy ABB (ważne jedynie dla
grupy II) mogą być instalowane w obszarach, które są
zgodne z następującymi oznaczeniami:

Strefa Kategoria lub oznaczenie
1

Kategoria 2 lub Ex d, Ex de, Ex e

2

Kategoria 3 lub Ex nA

21

Kategoria 2 lub DIP, IP 65 lub Ex tD A21

22

Kategoria 3 lub DIP, IP 55 (pył nieprzewodzący),
lub Ex tD A22

Stosownie do normy EN 500XX, certyfi kowane silniki
posiadają oznaczenie EEx zamiast Ex.

Atmosfera;
G – strefa zagrożona wybuchem gazów
D – strefa zagrożona wybuchem spowodowana
obecnością pyłu

PL – 6

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

1.4 Wstępne sprawdzenie

Użytkownicy powinni sprawdzić wszystkie dane zawarte
w standardowej dokumentacji technicznej pod kątem
zgodności z danymi ze standardów dotyczących
zabezpieczania przed wybuchem, przepisami jak
poniżej:
a) Grupa gazów

Branża

Grupa gazów

Typ gazu (przykłady)

Atmosfera
wybuchowa
inna niż podziemna

IIA

Propan

IIB

Etylen

IIC

Wodór/Acetylen

b) Temperatura znakowania

Klasa tempera-
turowa

T1 T2

T3 T4 T5 T6 T 125°C T 150°C

Temp. maksymalna
°C

450 300 200 135 100 85

125

150

Maks. wzrost tem-
peratury powierzchni
K przy 40°C

400 250 155 90 55

40

80

105

Maksymalny wzrost temperatury powierzchni odnosi
się do powierzchni wewnątrz silnika (wirnika) dla klas
temperaturowych T1, T2 oraz T3 i innych powierzchni
powierzchni zewnętrznych silnika: kadłuba i/lub osłon
dla innych klas temperaturowych.

Należy zaznaczyć, że silniki są certyfi kowane
i klasyfi kowane zgodnie z ich grupami. Jest to
wyznaczane w odniesieniu do rodzaju otaczającego
gazu lub kurzu i do oznaczonej temperatury, obliczonej
jako funkcja temperatury otoczenia +40°C.

Jeżeli silnik ma być zainstalowany w temperaturze
wyższej niż 40°C lub na wysokościach wyższych niż
1000 metrów, należy skonsultować się z fi rmą ABB pod
kątem zweryfi kowania danych znamionowych i raportów
z testów.

Temperatura otoczenia nie może być niższa niż –20°C.
Jeżeli silnik ma pracować w niższej temperaturze,
należy skonsultować się z fi rmą ABB.

2. Obsługa

2.1 Sprawdzenie przy odbiorze

Natychmiast po odebraniu silnika należy go sprawdzić
pod kątem zewnętrznych uszkodzeń (na przykład
końcówek wału i kołnierzy oraz pomalowanych
powierzchni) a w przypadku ich stwierdzenia
bezzwłocznie zawiadomić agenta.

Trzeba sprawdzić wszystkie dane z tabliczki
znamionowej, w szczególności napięcie, sposób
połączenia (gwiazda lub trójkąt), typ ochrony oraz
klasę temperaturową. Typ łożysk określono na tabliczce
znamionowej wszystkich silników z wyjątkiem tych
o najmniejszym wzniosie osi wału.

W przypadku silnika w aplikacji o zmiennej prędkości
obrotowej należy sprawdzić maksymalne obciążenie
dozwolone w związku z zakresem częstotliwości
podanym na dodatkowej tabliczce znamionowej silnika.

2.2 Transport i przechowywanie

Silnik powinien być zawsze przechowywany w suchym
i zamkniętym pomieszczeniu (z temperaturą powyżej
–20°C), wolnym od wstrząsów i kurzu. Podczas
transportu należy unikać wstrząsów, upadków
i wilgotności. W innych przypadkach należy
kontaktować się z fi rmą ABB.

Nieosłonięte powierzchnie obrobione (końcówki wału
i kołnierze) powinny być zabezpieczone przed korozją.

Zaleca się, aby co jakiś czas ręcznie obracać wałkiem
silnika celem zapobieżenia migracji smaru w łożyskach.

Zaleca się użycie grzałek postojowych, o ile silniki
zostały w nie wyposażone, celem zapobieżenia
kondensacji wody w silniku.

Aby uniknąć uszkodzeń łożysk, silnik podczas postoju
nie może być narażony na jakiekolwiek zewnętrze
wibracje przekraczające 0,5 mm/s.

Silniki wyposażone w łożyska wałeczkowe i (lub)
skośne muszą być podczas transportu zaopatrzone
w blokady.

2.3 Podnoszenie

Wszystkie silniki fi rmy ABB o wadze powyżej 25 kg
wyposażone są w uchwyty lub śruby z uchem do
podnoszenia.

Jedynie te elementy mogą służyć do podnoszenia
silnika. Jeżeli silnik jest zespolony z innym urządzeniem
wówczas nie wolno ich wykorzystywać.

Uchwyty do podnoszenia wyposażenia dodatkowego
(na przykład hamulców, osobnych wentylatorów
chłodzących) lub skrzynek zaciskowych nie mogą być
używane do podnoszenia silnika.

7 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

Silniki o tym samym rodzaju obudowy mogą mieć różny
środek ciężkości z uwagi na różną moc, formę
montażową czy wyposażenie dodatkowe.

Nie wolno używać uszkodzonych uchwytów do
podnoszenia. Przed rozpoczęciem podnoszenia należy
upewnić się czy uchwyty lub śruby z uchem (śruby
oczkowe) do podnoszenia nie są uszkodzone.

Przed podniesieniem należy dokręcić te śruby. W razie
potrzeby położenie śruby oczkowej można wyregulować
przy użyciu odpowiednich podkładek.

Należy dopilnować, aby zastosowany został odpowiedni
sprzęt do podnoszenia i aby wielkość haków była
odpowiednia dla uchwytów do podnoszenia silnika.

Należy uważać, aby nie uszkodzić urządzeń
pomocniczych i kabli podłączonych do silnika.

2.4 Ciężar silnika

Łączna waga silnika dla jednostek w tym samym
rodzaju obudowy i o tym samym wzniosie osi wału
może być różna w zależności od mocy, formy
montażowej i wyposażenia dodatkowego.

Poniższa tabela zawiera przybliżone wagi maksymalne
silników w podstawowych wersjach w zależności od
materiału korpusu.

Rzeczywista waga silników fi rmy ABB, z wyjątkiem tych
o najmniejszych wzniosach (56 lub 63) pokazana jest
na tabliczce znamionowej.

Rama
Wlk mech.

Aluminium
Waga kg

Żeliwo
Waga kg

Ognioodporność
Waga kg

71

8

13

-

80

12

20

38

90

17

30

53

100

25

40

69

112

36

50

72

132

63

90

108

160

110

175

180

180

160

250

220

200

220

310

350

225

295

400

450

250

370

550

550

280

405

800

800

315

-

1300

1300

355

-

2500

2500

400 -

3500

3500

450

-

4600

-

Jeżeli silnik wyposażony jest w hamulec i (lub) obce
chłodzenie, należy skontaktować się z fi rmą ABB, aby
uzyskać informacje o ciężarze.

3. Instalacja i uruchomienie

OSTRZEŻENIE
Silnik należy rozłączyć i zabezpieczyć przed
rozpoczęciem pracy przy nim lub przy jego
osprzęcie. Należy się upewnić, że w atmosferze
nie występuje czynnik wybuchowy.

3.1 Informacje ogólne

Dane znamionowe z tabliczki silnika należy dokładnie
sprawdzić na zgodność ochrony silnika, atmosfery
i strefy wybuchowej.

Przestrzegane muszą być następujące standardy:
EN 1127-1 (Ochrona i zapobieganie eksplozji),
EN 60079-14 (Instalacje elektryczne w strefach
niebezpiecznych (gaz)) oraz EN 50281-1-2
i EN 61241-14 (Instalacje elektryczne w strefach
niebezpiecznych (pył zapalny, wybór i instalacja)).
Szczególną uwagę należy zwracać na temperaturę
zapłonu pyłu oraz grubość jego warstwy w stosunku
do temperatury oznaczonej na silniku.

Należy usunąć blokadę transportową, jeżeli została
założona. Należy ręcznie sprawdzić, czy wał silnika
obraca się swobodnie.

Silniki wyposażone w łożyska wałeczkowe:
Uruchamianie silnika bez przyłożenia siły promieniowej
do wału może spowodować uszkodzenie łożyska
wałeczkowego.

Silniki wyposażone w łożyska skośne:
Uruchamianie silnika bez przyłożenia siły osiowej
skierowanej w prawidłową stronę do wału może
spowodować uszkodzenie łożyska skośnego.

OSTRZEŻENIE
W przypadku silnika Ex d oraz Ex de z łożyskami
skośnymi siły osiowe w żadnym przypadku nie
mogą zmieniać kierunku ponieważ szczeliny
ognioszczelne wokół wałka zmienią wymiary
i mogą nawet wejść w kontakt z czynnikiem
zapłonowym!

Typ łożyska określony jest na tabliczce znamionowej.

Silniki z łożyskami wyposażonymi w smarowniczki:
Przy pierwszym uruchomieniu silnika, lub po długim
przechowywaniu, należy zastosować określoną ilość
smaru.

Więcej informacji znajduje się w punkcie 6.2.2 “Silniki
z łożyskami do ponownego smarowania”.

W przypadku silników montowanych pionowo wałkiem
w dół konieczne jest zastosowanie daszka ochronnego
po stronie p-napędowej celem uniemożliwiania
przenikania do wnętrza silnika jakichkolwiek ciał
obcych i płynów. Zadanie to może zostać spełnione
przez osobną osłonę, która nie będzie przymocowana
do silnika. W takim przypadku silnik musi być
wyposażony w etykietę ostrzegawczą.

PL – 8

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

3.2 Sprawdzenie rezystancji

izolacji

Rezystancję izolacji należy pomierzyć przed rozruchem
i gdy podejrzewa się zawilgocenie uzwojenia.

OSTRZEŻENIE
Silnik należy rozłączyć i zabezpieczyć przed
rozpoczęciem pracy przy nim lub przy jego
osprzęcie. W czasie wykonywania procedur
sprawdzających rezystancję izolacji należy być
pewnym, że nie może występować w otoczeniu
czynnik wybuchowy.

Rezystancja izolacji, skorygowana do 25°C, musi
przekraczać wartości odniesienia, na przykład 100MΩ
(mierzone przy napięciu stałym o wartości 500 lub
1000 V). Wartość odniesienia rezystancji izolacji jest
zmniejszana o połowę przy wzroście temperatury
otoczenia o każde 20°C.

OSTRZEŻENIE
Aby uniknąć porażenia elektrycznego, obudowa
silnika musi być uziemiona a uzwojenia powinny
być rozładowane względem obudowy natychmiast
po dokonaniu każdego pomiaru.

Jeśli wartość odniesienia rezystancji nie została
osiągnięta, uzwojenie jest zbyt wilgotne i należy je
wysuszyć w piecu. Temperatura pieca powinna wynosić
90°C przez 12 do 16 godzin, a następnie 105°C przez
6 do 8 godzin.

Podczas suszenia, zatyczki otworów drenażowych
muszą być usunięte, o ile występują, a zawory
zamykające, o ile są na wyposażeniu silnika, otwarte.
Po nagrzaniu należy upewnić się, że korki zostały
ponownie zamocowane. Jeżeli otwory drenażowe są
zaślepione należy odmontować od korpusu silnika
tarcze i pokrywę skrzynki zaciskowej na czas suszenia.

Uzwojenia zamoczone w wodzie morskiej wymagają
przewinięcia.

3.3 Fundament

Nabywca końcowy ponosi pełną odpowiedzialność za
przygotowanie podstawy montażowej silnika.

Podstawy metalowe należy pomalować w celu
zapobieżenia korozji.

Podstawy muszą być równe i wystarczająco sztywne,
aby wytrzymać ewentualne siły zwarciowe. Muszą one
zostać zaprojektowane i zwymiarowane tak, by uniknąć
przenoszenia wibracji na silnik oraz wibracji
spowodowanych przez rezonans.

3.4 Wyważanie i zakładanie

półsprzęgieł i kół pasowych

Standardowo, wyważanie silnika zostało wykonane
z wykorzystaniem połowy wpustu, a wał jest oznaczony
CZERWONĄ taśmą z napisem “Balanced with half key”
(“Wyważony z połową wpustu”).

Podczas wyważania silnika z pełnym wpustem, wał jest
oznakowywany ŻÓŁTĄ taśmą z napisem “Balanced
with full key” (“Wyważony z pełnym wpustem”).

W przypadku wyważania bez wpustu, wał zostaje
oznaczony taśmą NIEBIESKĄ z napisem “Balanced
without key” (“Wyważony bez wpustu”).

Półsprzęgła lub koła pasowe muszą być wyważone po
dopasowaniu rowków klinowych. Wyważanie musi
zostać wykonane zgodnie z metodą wyważania
określoną dla danego silnika.

Półsprzęgła i koła pasowe należy zakładać na wał przy
użyciu odpowiednich urządzeń i narzędzi, które nie
uszkodzą łożysk i uszczelek.

Półsprzęgieł i kół pasowych nie wolno nigdy zakładać
na wał za pomocą młotka ani zdejmować używając
dźwigni opartej o obudowę silnika.

3.5 Montowanie i osiowanie

silnika

Wymagana jest dostateczna ilość wolnej przestrzeni
wokół silnika dla swobodnej cyrkulacji powietrza.
Minimalne wymagania dotyczące wolnej przestrzeni za
obudową wentylatora silnika można znaleźć w katalogu
produktu lub na rysunkach technicznych dostępnych
w sieci: patrz strona www.abb.com/motors&drives.

Właściwa regulacja silnika w trakcie montażu jest
niezbędna do uniknięcia awarii łożysk, wibracji oraz
uszkodzeń wału i sprzęgła.

Silnik należy montować na podstawie przy użyciu
właściwych śrub lub kołków oraz podkładek
regulacyjnych między podstawą oraz łapą silnika.

Silnik należy wyosiować używając właściwych metod.

W niektórych przypadkach trzeba wywiercić otwory
lokalizacyjne oraz włożyć zawleczki w odpowiednie
miejsca.

Dokładność montażu półsprzęgła: należy sprawdzić,
czy odstęp b jest mniejszy niż 0,05 mm a odległość
pomiędzy a1 a a2 jest również mniejsza niż 0,05 mm.
(Zobacz rysunek 3)

Wyosiowanie należy ponownie sprawdzić po końcowym
dokręceniu śrub lub kołków.

Nie wolno przekraczać dozwolonych obciążeń łożysk
podanych w katalogach produktu.

9 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

3.6 Prowadnice i napędy pasowe

Silnik należy przymocować do prowadnic tak, jak
pokazuje to rysunek 2.

Prowadnice ułożyć na tym samym poziomie. Sprawdzić,
czy wał silnika jest równoległy do wału napędowego.

Pasy muszą zostać napięte zgodnie z instrukcjami
dostawcy urządzenia napędzanego, który jest
napędzany silnikiem. Nie wolno jednak przekraczać
maksymalnej wartości siły naciągu pasa (tzn.
promieniowego obciążenia łożyska) określonej
w odpowiednich katalogach produktów.

OSTRZEŻENIE
Nadmierne naprężenie pasa może uszkodzić
łożyska i spowodować złamanie wału.
W przypadku silników Ex d oraz Ex de nadmierne
naprężenie pasa może nawet spowodować ryzyko
wzajemnego kontaktu części na ścieżce ogniowej.

3.7 Silniki z otworami

drenażowymi

Należy sprawdzić, że otwory i korki spustowe
skierowane są w dół.

Silniki nieiskrzące oraz budowy wzmocnionej
Silniki z uszczelnionymi plastikowymi zatyczkami
otworów drenażowych dostarczane są zamknięte
w silnikach aluminiowych oraz otwarte w silnikach
żeliwnych. W czystym środowisku przed eksploatacją
silnika należy wyciągnąć zatyczki otworów drenażowych.
W środowisku o dużym zanieczyszczeniu wszystkie
otwory drenażowe powinny być zamknięte.

Silniki przeciwwybuchowe
Otwory drenażowe, jeżeli są wymagane, zlokalizowane
są w dolnej części tarcz po to, by pozwolić kondensatowi
wydostać się z silnika. Przekręcić radełkową główkę
zatyczki, aby sprawdzić, czy swobodnie się obraca.

Silniki do stref zapylonych
W silnikach tych wszelkie otwory drenażowe muszą być
zamknięte.

3.8 Okablowanie i połączenia

elektryczne

Skrzynka zaciskowa standardowych silników
jednobiegowych zawiera zazwyczaj sześć zacisków
uzwojeń i przynajmniej jeden zacisk uziemiający.

Poza zaciskami do głównego uzwojenia oraz zaciskami
uziemiającymi, skrzynka zaciskowa może również
zawierać podłączenia do termistorów, elementów
grzewczych lub innych dodatkowych urządzeń.

Do podłączenia wszystkich głównych kabli (uzwojenia)
należy zastosować odpowiednie końcówki kablowe.
Kable wyposażenia dodatkowego (grzałka, termistory)
mogą być podłączone do zacisków wprost.

Silniki są przeznaczone wyłącznie do instalacji na stałe.
Jeżeli nie określono inaczej, metryczne gwinty mają
zastosowanie. Stopień ochrony silnika i dławików
muszą być zgodne (a przynajmniej skrzynki zaciskowej
i dławików)

Dla silników przeciwwybuchowych i budowy
wzmocnionej mogą mieć zastosowanie jedynie
certyfi kowane dławiki kablowe. Dla silników
nieiskrzących, dławiki kablowe muszą być zgodne
z normą EN 60079-0.

UWAGA!
Kable muszą być chronione mechanicznie i być
zaciśnięte blisko skrzynki zaciskowej, aby spełnić
odpowiednie wymagania normy EN 60079-0
oraz lokalne standardy instalacyjne (na przykład
NFC 15100).

Nieużywane wloty kabli muszą być zasłonięte
zaślepkami o stopniu ochrony zgodnym ze stopniem
ochrony skrzynki zaciskowej.

Stopień ochrony oraz średnice sprecyzowane są
w dokumentach związanych z dławikiem kablowym.

OSTRZEŻENIE
Należy stosować odpowiednie dławiki kablowe
i uszczelnienia wejść kablowych zgodnie ze
stopniem ochrony, typem i średnicą kabla.

Przed podaniem napięcia do silnika należy go uziemić
zgodnie z lokalnymi przepisami

Zacisk uziemiający na kadłubie silnika musi być
połączony z PE za pomocą kabla zgodnie z tabelą 5
normy EN 60079-0:

Minimalny przekrój poprzeczny przewodników
ochronnych

Przekrój poprzeczny przewod-
ników ochronnych instalacji,
S, mm

2

Minimalny przekrój poprzeczny
odpowiadających przewodników
ochronnych, S

P

, mm

2

S ≤ 16
16 < S ≤ 35
S > 35

S
16
0,5 S

Dodatkowo uziemienie lub połączenie wiążące na
zewnątrz aparatu elektrycznego musi zapewniać
efektywne połączenie przewodnika z powierzchnią
przekroju przynajmniej 4mm2.

Połączenie kablowe pomiędzy siecią i zaciskami
silnika musi być zgodne z wymaganiami zawartymi
w przepisach krajowych dotyczącymi instalacji lub
zawartymi w normie EN 60204-1 zgodnie z prądem
nominalnym określonym na tabliczce znamionowej.

Należy upewnić się, że stopień ochrony silnika jest
zgodny z warunkami środowiskowymi i pogodowymi.
Przykładowo należy się upewnić, że do silnika lub
skrzynki podłączeniowej nie dostanie się woda.

PL – 10

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

Uszczelki skrzynek zaciskowych (innych niż Ex d)
muszą być właściwie umieszczone w wykonanych
gniazdach, aby zapewnić oznaczony stopień ochrony.
Nieszczelność może doprowadzić do wtargnięcia pyłów
lub wody do silnika i uszkodzenia jego elementów
znajdujących się pod napięciem.

3.8.1 Silniki przeciwwybuchowe

Istnieją dwa rodzaje ochrony skrzynki zaciskowej:

– Ex d dla silników M2JA/M3JP
– Ex de dla silników M2KA/M3KP

Ex d dla silników M2JA/M3JP
W zależności od ilości wolnego miejsca w skrzynce
zaciskowej mają zastosowanie dopuszczone do użytku
dławiki o określonych wymiarach. W zależności od
wielkości mechanicznej silnika poniżej podane zostały
objętości wolnego miejsca jako referencje.

Typ silnika
M2JA 80-400

Skrzynka
zaciskowa
wolna objętość

Typ silnika
M3JP

Skrzynka
zaciskowa
wolna objętość

80 - 132

1,45 - 1,7 dm

3

80 -132

1,0 dm

3

160 - 180

3 dm

3

160 - 180

5,2 dm

3

200 - 250

8,5 dm

3

200 - 250

10,5 dm

3

280 - 315

15 dm

3

280 - 315

24 dm

3

355 - 400

79 dm

3

355 - 400

79 dm

3

Podczas zamykania pokrywy skrzynki zaciskowej
należy upewnić się, że kurz nie osadził się na żadnej
wolnej przestrzeni. Powierzchnie styku osłony i skrzynki
należy oczyścić i posmarować nietwardnącym smarem
kontaktowym.

OSTRZEŻENIE
W atmosferze zagrożenia wybuchem pod żadnym
pozorem nie wolno otwierać skrzynki zaciskowej
lub silnika gdy jest ciepły lub pod napięciem.

Ex de dla silników M2KA/M3KP
Na obudowie skrzynki zaciskowej widnieje litera “e” lub
oznaczenie “Ex e”.

Podłączenie końcówek uzwojeń do zacisków należy
wykonać precyzyjnie według instrukcji znajdującej się
wewnątrz skrzynki zaciskowej.

Droga upływu prądu oraz odstęp izolacyjny muszą być
zgodne z normą EN 60079-7.

3.8.2 Silniki DIP, Ex tD pracujące

w otoczeniu pyłu palnego

Silniki posiadają w standardzie skrzynkę zaciskową
przymocowaną na górze, z możliwością wejść
kablowych po obu stronach. Pełny opis jest zawarty
w katalogach produktu.

Należy zwrócić szczególną uwagę na uszczelnienie
skrzynki zaciskowej i kabli, aby zapobiec dostępowi do
skrzynki zaciskowej pyłu palnego. Należy upewnić się,
że zewnętrzne uszczelki są odpowiedniej jakości
i właściwie umieszczone, ponieważ podczas ręcznego
podnoszenia mogą one ulec uszkodzeniu lub
przesunięciu.

Podczas zamykania pokrywy skrzynki zaciskowej,
należy upewnić się, że żaden pył nie osadził się na
wolnych powierzchniach oraz sprawdzić, czy uszczelki
są odpowiedniej jakości. Jeśli nie, muszą być
wymienione na nowe o tych samych właściwościach
materiałowych.

OSTRZEŻENIE
W atmosferze zagrożenia wybuchem pod żadnym
pozorem nie wolno otwierać skrzynki zaciskowej
lub silnika gdy jest ciepły lub pod napięciem.

3.8.3 Sposoby podłączenia silnika

przy różnych metodach
rozruchowych

Skrzynka zaciskowa standardowych silników
jednobiegowych zawiera sześć zacisków głównych
uzwojeń i przynajmniej jeden zacisk uziemiający.
Pozwala to na rozruch bezpośredni lub z przełączaniem
gwiazda-trójkąt. Patrz rysunek 1.

W silnikach dwubiegowych i specjalnych, podłączenie
zasilania musi być zgodne z instrukcjami znajdującymi
się wewnątrz skrzynki zaciskowej lub w podręczniku
silnika.

Napięcie i typ połączenia są wybite na tabliczce
znamionowej.

Rozruch bezpośredni (DOL):
Można używać podłączenia typu Y lub D.

Na przykład 690 VY, 400 VD oznacza połączenie Y dla
690 V i połączenie D dla 400 V.

Rozruch gwiazda/trójkąt (Y/D):
Napięcie zasilające musi być równe napięciu
znamionowemu silnika jeśli używane jest podłączenie
w trójkąt typu D.

Należy usunąć wszystkie złączki z tabliczki zaciskowej.

W przypadku silników budowy wzmocnionej
dozwolony jest jedynie rozruch bezpośredni i rozruch
z przełączaniem gwiazda-trójkąt. W przypadku rozruchu
z przełączaniem gwiazda-trójkąt, dopuszczalny jest
jedynie sprzęt zgodny z Ex.

Inne metody rozruchu oraz trudne warunki
rozruchu:
W przypadku gdy silnik jest uruchamiany poprzez
softstart lub w przypadku szczególnie trudnych
warunków rozruchowych, należy skonsultować się
najpierw z fi rmą ABB.

11 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

3.8.4 Podłączenie wyposażenia

dodatkowego

Wyposażenie dodatkowe silnika takie jak: termistory,
inne czujniki temperatury (Pt 100, przekaźniki) itp. musi
być podłączane prawidłowo. Dla niektórych typów
ochrony, niezbędne jest używanie ochrony termicznej.
Więcej szczegółów znajduje się w dokumentacji
dostarczanej z silnikiem. Schematy podłączeniowe
wyposażenia dodatkowego oraz złączki znajdują się
wewnątrz skrzynki zaciskowej.

Maksymalne napięcie pomiarowe dla termistorów
wynosi 2,5 V. Maksymalny prąd pomiarowy dla Pt100
wynosi 5 mA. Korzystanie z wyższego napięcia lub
prądu pomiarowego może powodować błędy w
odczytach.

3.9 Zaciski a kierunek obrotów

Kierunek obrotów wału jest zgodny z ruchem
wskazówek zegara, patrząc od strony napędowej
silnika, gdy sekwencja faz zasilania L1, L2, L3 jest
podłączona do zacisków w sposób przedstawiony na
rysunku 1.

Aby zmienić kierunek obrotów, należy zamienić
miejscami dowolne dwa kable zasilające.

Jeżeli silnik wyposażony jest w wentylator
jednokierunkowy, należy upewnić się, że obraca się
on w tym samym kierunku, który pokazują strzałki
znajdujące się na silniku.

3.10 Ochrona przeciw

przeciążeniu i utykowi

Wszystkie silniki pracujące w strefach niebezpiecznych
muszą być zabezpieczone przed przeciążeniem, patrz
normy IEC/EN 60079-14 oraz IEC 61241-14.

Dla silników budowy wzmocnionej (Ex e) maksymalny
czas wyzwolenia dla urządzeń zabezpieczających nie
może być dłuższy od czasu t

E

podanego na tabliczce

znamionowej.

4. Eksploatacja

4.1 Użytkowanie

Silniki zaprojektowane są do pracy w następujących
warunkach, chyba że na tabliczce znamionowej
napisane jest inaczej:

– Normalny zakres temperatury otoczenia wynosi od

–20°C do +40°C.

– Maksymalnie 1000 m n.p.m.
– Tolerancja dla źródła napięcia wynosi ±5%,

a dla częstotliwości ±2%, co jest zgodne z normą
EN / IEC 60034-1 (2004), paragraf 7.3, Strefa A.

Silnik może być zastosowany tylko w aplikacji do której
został dobrany. Parametry nominalne i dopuszczalne
warunki pracy znajdują się na tabliczce znamionowej
silnika. Dodatkowo wszystkie wymagania niniejszej
oraz powiązanych instrukcji i standardów muszą być
spełnione.

Jeśli powyższe ograniczenia zostaną przekroczone,
dane silnika oraz dane konstrukcyjne muszą zostać
sprawdzone. Więcej informacji można uzyskać w fi rmie
ABB.

W przypadku zastosowania silników
przeciwwybuchowych należy zwracać szczególną
uwagę na środowisko korozyjne. Należy upewnić się,
że farba ochronna jest odpowiednia dla warunków
otoczenia, gdyż korozja uszkadza obudowę
ognioszczelną silnika.

OSTRZEŻENIE
Zignorowanie jakiejkolwiek instrukcji lub
czynności konserwującej silnik może zagrozić
bezpieczeństwu i przez to uniemożliwić użycie
silnika w strefach niebezpiecznych.

4.2 Chłodzenie

Należy sprawdzić, czy silnik ma zapewniony
wystarczający opływ powietrza. Należy dopilnować,
aby żadne pobliskie obiekty lub bezpośrednie promienie
słoneczne nie nagrzewały dodatkowo silnika.

W przypadku silników montowanych kołnierzowo
(na przykład B5, B35, V1) należy upewnić się, że
konstrukcja zapewnia wystarczający przepływ powietrza
na zewnętrznej powierzchni kołnierza.

4.3 Względy bezpieczeństwa

Silnik powinien być instalowany i eksploatowany
przez wykwalifi kowanych pracowników zaznajomionych
z odpowiednimi wymogami dotyczącymi zdrowia,
bezpieczeństwa pracy oraz przepisami krajowymi.

Zgodnie z obowiązującymi lokalnymi przepisami
w miejscu instalacji i eksploatacji dostępne powinny
być urządzenia zabezpieczające przed wypadkami.

PL – 12

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

OSTRZEŻENIE
Wyłączniki awaryjnego zatrzymania silnika
muszą być wyposażone w blokadę. Po awaryjnym
zatrzymaniu silnika ponowne jego uruchomienie
następuje jedynie po zresetowaniu blokady.

Wymagania dodatkowe
1. Nie wolno stawać na silniku.
2. Temperatura zewnętrznej obudowy silnika może być

gorąca podczas normalnej pracy, a w szczególności
po wyłączeniu.

3. Niektóre specjalistyczne aplikacje silników wymagają

specjalnych instrukcji (na przykład regulowanie
prędkości poprzez przemiennik częstotliwości).

4. Należy uważać na wirujące części silnika.
5. Nie wolno otwierać skrzynki zaciskowej, kiedy ta jest

pod napięciem.

5. Silniki do pracy w

strefach

niebezpiecznych

z

regulowaną

prędkością obrotową

5.1 Wprowadzenie

Niniejsza część podręcznika dostarcza dodatkowych
instrukcji dotyczących silników używanych w strefach
niebezpiecznych zasilanych z przemiennika
częstotliwości.

Firma ABB może wymagać dodatkowych informacji
celem sprawdzenia poprawności konstrukcji silnika
w specjalistycznych aplikacjach lub założeniach
projektowych.

5.2 Główne wymagania norm

EN oraz IEC

Silniki przeciwwybuchowe Ex d, Ex de
Zgodnie ze standardami, silnik musi być tak
zwymiarowany, by maksymalna temperatura
powierzchni zewnętrznej silnika była ograniczona
zgodnie z klasą temperaturową (T4, T5, itp.).
W większości przypadków wymaga to albo prób typu,
albo kontroli temperatury zewnętrznej powierzchni
silnika.

Większość przeciwwybuchowych silników fi rmy ABB
dla klasy temperaturowej T4 zostało przetestowane
z przemiennikami ABB ACS800 z wykorzystaniem
metody DTC (Bezpośredniego sterowania momentem
obrotowym) i takie układy napędowe mogą być brane
pod uwagę przy stosowaniu instrukcji doboru zawartych
w rozdziale 5.8.2.

W przypadku innych przemienników napięcia
źródłowego (nie sterowanych metodą DTC, jak
ACS800) ze sterowaniem modulacją szerokości
impulsu (metoda PWM), zazwyczaj potrzebne są
połączone próby celem potwierdzenia właściwego
zachowania termicznego silnika. Testy te można
pominąć jeśli silniki przeciwwybuchowe wyposażone
są w czujniki termiczne przeznaczone do kontrolowania
temperatur powierzchni. Silniki takie mają na tabliczce
znamionowej dodatkowe oznaczenia: - “PTC”
z temperaturą wyłączenia oraz “DIN 44081/82”.

W przypadku przemienników napięcia źródłowego
typu PWM z minimalną częstotliwością kluczowania
wynoszącą 3 kHz lub więcej, instrukcje z rozdziału
5.8.3 do wstępnego zwymiarowania silnika.

Więcej informacji o silnikach przeciwwybuchowych
w klasie temp. T5 i T6 w aplikacjach ze zmienną
prędkością obrotową udziela fi rma ABB.

13 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

Silniki Ex e budowy wzmocnionej
Firma ABB nie zaleca zastosowania silników
niskonapięciowych budowy wzmocnionej z uzwojeniem
bezładnym w aplikacjach o zmiennej prędkości
obrotowej. Instrukcja niniejsza nie obejmuje takich
zastosowań.

Nieiskrzące silniki Ex nA
Zgodnie ze standardami, kombinacja silnika
i przemiennika musi zostać przetestowana, lub
zweryfi kowana przez obliczenia projektowe

Nieiskrzące silniki żeliwne fi rmy ABB zostały
przetestowane z przemiennikami częstotliwości ABB
ACS800 z wykorzystaniem sterowania DTC i takie
układy napędowe można wybierać używając instrukcji
wymiarowania zawartych w rozdziale 5.8.2.

W przypadku przemienników częstotliwości typu PWM
z minimalną częstotliwością kluczowania wynoszącą
3 kHz lub więcej, mogą zostać wykorzystane instrukcje
wstępnego wymiarowania, które zawarte są w rozdziale
5.8.3. niniejszej instrukcji. Wartości ostateczne muszą
być potwierdzone przez testy.

Silniki DIP, Ex tD pracujące w atmosferze pyłu palnego
Zgodnie ze standardami, silnik musi być tak
zwymiarowany, by maksymalna temperatura
powierzchni zewnętrznej silnika była ograniczona
zgodnie z klasą temperaturową (np. T125ºC). Więcej
informacji dotyczących klas temperaturowych poniżej
125°C można uzyskać w fi rmie ABB.

Silniki DIP/Ex tD (125°C) fi rmy ABB zostały
przetestowane z przemiennikami ACS800 z
wykorzystaniem sterowania DTC i takie układy
napędowe można wybierać używając instrukcji
wymiarowania zawartych w rozdziale 5.8.2.

W przypadku innego przemiennika napięcia źródłowego
ze sterowaniem modulacją szerokości impulsu (metoda
PWM), zazwyczaj potrzebne są dodatkowe próby
zespołu napędowego celem potwierdzenia właściwego
zachowania termicznego silnika. Testy te można
pominąć jeśli silniki DIP wyposażone są w czujniki
termiczne przeznaczone do kontrolowania temperatur
powierzchni. Silniki takie mają na tabliczce
znamionowej dodatkowe oznaczenia: - “PTC”
z temperaturą wyłączenia oraz “DIN 44081/82”.

W przypadku przemienników częstotliwości typu PWM
z minimalną częstotliwością przełączania wynoszącą
3 kHz lub więcej, instrukcje z rozdziału 5.8.3 mogą
zostać wykorzystane do wymiarowania wstępnego.

5.3 Izolacja uzwojenia

5.3.1 Napięcia międzyfazowe

Maksymalne dozwolone napięcia międzyfazowe na
zaciskach silnika w funkcji czasu narastania impulsu
można zobaczyć na rysunku 4.

Najwyższa krzywa “Specjalna Izolacja ABB” ma
zastosowanie do silników ze specjalną izolacją
uzwojenia do zasilania z przemienników częstotliwości,
kod wariantu 405.

“Izolacja Standardowa ABB” ma zastosowanie do
wszystkich pozostałych silników opisanych w tym
podręczniku.

5.3.2 Napięcia między fazą

i uziemieniem

Następujące skoki napięcia między fazą i uziemieniem
na zaciskach silnika są dopuszczone:

Izolacja standardowa skok 1300 V

Izolacja specjalna skok 1800 V

5.3.3 Dobór izolacji uzwojenia

silnika współpracującego

z przemiennikami

częstotliwości ACS800

W przypadku pojedynczych napędów ABB ACS800
z diodową jednostką zasilającą, wybór izolacji uzwojenia
i fi ltrów odbywa się na podstawie poniższej tabeli:

Nominalne
napięcie zasilania
U

N

przemiennika Izolacja uzwojenia i wymagane fi ltry

U

N

≤ 500 V

Standardowa izolacja fi rmy ABB

U

N

≤ 600 V

Standardowa izolacja fi rmy ABB +
fi ltry dU/dt
LUB
Izolacja specjalna fi rmy ABB
(kod wariantu 405)

U

N

≤ 690 V

Izolacja specjalna fi rmy ABB
(kod wariantu 405)
I
fi ltry dU/dt na wyjściu przemiennika

Aby uzyskać więcej informacji o czoperach oraz
przemiennikach ze źródłem sterowanym, należy
skontaktować się z fi rmą ABB.

5.3.4 Dobór izolacji uzwojenia

silnika współpracującego
z innymi typami przemienników
częstotliwości

Naprężenia prądów muszą być ograniczone poniżej
wartości dopuszczalnych Należy skonsultować
z projektantem systemu bezpieczeństwo układu
napędowego. Wpływ ewentualnych fi ltrów musi być
brany pod uwagę przy wymiarowaniu silnika.

PL – 14

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

5.4 Zabezpieczenie termiczne

uzwojeń

Wszystkie silniki żeliwne typu Ex produkowane przez
fi rmę ABB wyposażone są w termistory PTC, celem
zabezpieczenia przed przekroczeniem limitów
temperaturowych klasy izolacji uzwojenia zgodnie
z zastosowanymi materiałami izolacyjnymi (zazwyczaj
izolacja klasy B lub F).

UWAGA!
Jeżeli na tabliczce znamionowej nie zostało zaznac-
zone inaczej, termistory te nie zapobiegają wzrostowi
temperatury powierzchni obudowy powyżej wartości
granicznych dla swoich klas temperaturowych
( T4,T5, itd.).

Kraje w których obowiązuje norma ATEX:
Termistory muszą być podłączone do obwodu
przekaźnika termistorowego funkcjonującego
niezależnie i przeznaczonego do niezawodnego
wyłączenia zasilania silnika zgodnie z wymaganiami
przepisu “Podstawowe wymagania dotyczące zdrowia
i bezpieczeństwa” znajdującego się w Aneksie II,
pozycja 1.5.1. Dyrektywy ATEX 94/9/EC.

W krajach, w których nie obowiązuje norma ATEX:
Zalecane jest, żeby termistory były połączone do
obwodu przekaźnika termistorowego funkcjonującego
niezależnie i przeznaczonego do niezawodnego
wyłączenia zasilania silnika.

UWAGA!
Zgodnie z lokalnymi przepisami prawnymi
dotyczącymi instalacji, dozwolone może być
podłączanie termistorów do sprzętu innego niż
przekaźnik termistorowy, na przykład do wejść
sterowania przemiennika częstotliwości.

5.5 Prądy łożyskowe

Aby zapewnić niezawodne i bezpieczne działanie
aplikacji o zmiennej prędkości obrotowej należy
chronić łożyska przed niszczącym działaniem napięcia
i prądów łożyskowych. W tym celu stosuje się łożyska
izolowane lub izolowane komory łożyskowe, fi ltry
przeciwzakłóceniowe, odpowiednie okablowanie
i uziemienie.

5.5.1 Eliminacja prądów łożyskowych

w silnikach współpracujących
z przemiennikami
częstotliwości ACS800

Aby uniknąć szkodliwych prądów łożyskowych
w aplikacjach z przemiennikiem ACS800 z diodową
jednostką zasilającą (niesterowalne napięcie DC)
stosuje się:

Wielkość
mechaniczna
250 i mniejsza

Żadne czynności nie są potrzebne

280 – 315

Izolowane łożysko po stronie
przeciwnapędowej

355 – 450

Izolowane łożysko po stronie
przeciwnapędowej
I
Filtr - pierścienie ferrytowe
w przemienniku

Firma ABB używa łożysk izolowanych, które tlenkiem
aluminium mają pokryte wewnętrzne i/lub zewnętrzne
otwory lub obracające się elementy ceramiczne.
Powłoka z tlenku aluminium jest również pokrywana
substancją uszczelniającą, aby zapobiec penetracji
chropowatej powłoki przez brud i wilgoć. Aby poznać
dokładny typ izolacji łożyska, należy sprawdzić tabliczkę
znamionową silnika. Zmiana typu łożyska lub metody
izolacji bez zgody fi rmy ABB jest zabroniona.

5.5.2 Eliminacja prądów łożyskowych

w silnikach współpracujących
z przemiennikami częstotliwości
innymi niż ACS800

Za ochronę silnika i urządzenia napędzanego przed
szkodliwym działaniem prądów łożyskowych odpowiada
użytkownik końcowy. Mogą zostać wykorzystane
instrukcje opisane w rozdziale 5.5.1, ale ich
efektywność nie może być zagwarantowana we
wszystkich przypadkach.

5.6 Okablowanie, uziemienie

oraz kompatybilność
elektromagnetyczna

Aby zapewnić właściwe uziemienie i zapewnić
zgodność z wymaganiami dotyczącymi kompatybilności
elektromagnetycznej, silniki powyżej 30 kW muszą
być okablowane za pomocą ekranowanych kabli
symetrycznych oraz z zastosowaniem dławików EMC,
to jest dławików zapewniających pełne objęcie kabli.
Symetryczne i ekranowane kable są bardzo mocno
zalecane również w przypadku mniejszych silników.
Uziemienie z pełnym objęciem należy wykonać na
wszystkich wejściach kablowych tak, jak opisane jest
to w instrukcjach dotyczących dławików kablowych.

15 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

Należy skręcić ekrany kabli w wiązkę i podłączyć do
najbliższego zacisku lub magistrali uziemienia wewnątrz
skrzynki zaciskowej, osłony przemiennika, itp.

UWAGA!
Odpowiednie dławiki kablowe zapewniające pełne
zaciśnięcie kabla należy wykorzystywać na wszyst-
kich punktach zaciskowych, to jest na silniku, prze-
mienniku częstotliwości, ewentualnym przełączniku
zabezpieczającym, itp.

Dla silników o wielkości mechanicznej IEC 280
i większym potrzebne jest dodatkowe wyrównanie
potencjałów pomiędzy ramą i kadłubem silnika
a urządzeniem napędzanym, a ramą silnika, chyba
że oba elementy zamontowane są na wspólnej
bazie stalowej. W takim przypadku, powinno zostać
sprawdzone przewodzenie wysokich częstotliwości
połączeń ramy stalowej, np. mierząc różnicę
potencjałów pomiędzy komponentami.

Dalsze informacje o uziemianiu i okablowaniu napędów
o zmiennej prędkości można znaleźć w podręczniku
“Uziemienie i okablowanie układu napędowego”
(Kod: 3AFY 61201998).

5.7 Prędkość obrotowa silników

Przy prędkościach wyższych niż prędkość nominalna
umieszczona na tabliczce znamionowej silnika należy
sprawdzić, czy nie została przekroczona najwyższa
dopuszczalna prędkość obrotowa silnika lub krytyczna
prędkość całego urządzenia.

5.8 Dobór silnika do aplikacji

o zmiennej prędkości
obrotowej

5.8.1 Informacje ogólne

W przypadku przemienników ABB ACS800 ze
sterowaniem DTC, dobór może być wykonany przy
użyciu krzywych obciążenia pokazanych w paragrafi e
5.8.2 lub przy użyciu narzędzia doboru silników
DriveSize. Narzędzie można pobrać ze stron fi rmy
ABB (www.abb.com/motors&drives). Krzywe obciążenia
oparte są na nominalnym napięciu zasilania.

5.8.2 Wymiarowanie z

przemiennikami ABB ACS800
ze sterowaniem DTC

Krzywe obciążenia (lub krzywe pojemności obciążenia)
przedstawione na rysunkach 5 i 6 pokazują maksymalny
dozwolony ciągły moment obrotowy na wale silnika
w funkcji częstotliwości zasilania. Moment obrotowy
na wale silnika podawany jest jako procent wartości
nominalnej momentu obrotowego silnika.

UWAGA!
Maksymalna prędkość silnika nie może zostać
przekroczona nawet jeśli krzywe obciążenia
dochodzą aż do 100 Hz.

Aby uzyskać wymiarowanie silników i typy ochrony inne
niż te, o których mowa na rysunkach 5 i 6 należy
skontaktować się z fi rmą ABB.

5.8.3 Wymiarowanie silników

z przemiennikami PWM

Wstępne wymiarowanie może zostać wykonane przez
użycie wzorcowych krzywych obciążenia pokazanych
na rysunkach 7 i 8. Krzywe te zakładają minimalną
częstotliwość przełączania wynoszącą 3 kHz. Aby
zapewnić bezpieczeństwo, układ napędowy musi być
albo przetestowany albo trzeba skorzystać z czujników
termicznych przeznaczonych do kontrolowania
temperatury powierzchni.

UWAGA!
Rzeczywista obciążalność termiczna silnika może
być niższa niż ta, którą pokazują krzywe wzorcowe.

5.8.4 Krótkotrwałe przeciążenia

Przeciwwybuchowe silniki fi rmy ABB zazwyczaj
zapewniają możliwość krótkotrwałych przeciążeń.
Dokładne wartości dla poszczególnych silników
podane są na tabliczce znamionowej silnika.

Przeciążalność sprecyzowana jest przez trzy czynniki:

I

OL

Maksymalny

prąd chwilowy

T

OL

Długość dozwolonego okresu przeciążenia

T

COOL

Czas

chłodzenia wymagany po każdym

kolejnym okresie przeciążenia. Podczas okresu

chłodzenia silnika prąd i moment obrotowy

muszą pozostać poniżej dolnej granicy

dozwolonego

ciągłego obciążenia.

5.9 Tabliczki znamionowe

Następujące parametry muszą być umieszczone na
tabliczkach znamionowych silników do pracy ze
zmienną prędkością w strefach niebezpiecznych:

– zakres prędkości
– zakres mocy
– zakres napięcia i prądu
– typ momentu obrotowego (stały czy kwadratowy)
– typ przemiennika oraz minimalna wymagana

częstotliwość przełączania

PL – 16

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

5.10 Pierwsze uruchamianie

silnika z przemiennikiem
częstotliwości

Pierwsze uruchomienie silnika z przemiennikiem
częstotliwości musi być wykonywane zgodnie
z instrukcjami dla przemienników częstotliwości
oraz lokalnego prawa i przepisów. Wymagania oraz
ograniczenia ustanowione przez zastosowanie również
należy wziąć pod uwagę.

Wszystkie parametry potrzebne do ustawienia
przemiennika muszą pochodzić z tabliczek
znamionowych silnika. Najczęściej potrzebnymi
parametrami są:

– Nominalne napięcie silnika
– Nominalny prąd silnika
– Nominalna częstotliwość silnika
– Nominalna prędkość silnika
– Nominalna moc silnika

Uwaga: W przypadku brakujących lub niewłaściwych
informacji nie należy obsługiwać silnika przed
potwierdzeniem właściwych ustawień!

Firma ABB zaleca używanie wszystkich odpowiednich
funkcji ochronnych zapewnionych przez przemiennik,
aby poprawić bezpieczeństwo zastosowania.
Przemiennik zazwyczaj zapewniają funkcje takie
jak (nazwy i dostępność opcji zależy od producenta
i modelu przemiennika):

– Prędkość minimalna
– Prędkość maksymalna
– Czasy przyspieszania i hamowania
– Maksymalny prąd
– Maksymalny moment obrotowy
– Ochrona przed utykiem

OSTRZEŻENIE
Funkcje te są jedynie dodatkiem i nie zastępują
funkcji bezpieczeństwa wymaganych przez normy.

6. Konserwacja

OSTRZEŻENIE
Podczas postoju urządzenia w skrzynce
zaciskowej może być podłączone napięcie
dla elementów grzejnych lub bezpośredniego
ogrzewania uzwojeń.

OSTRZEŻENIE
Należy mieć na uwadze normy związane
z naprawą i konserwacją aparatów elektrycznych
w strefach niebezpiecznych. Jedynie personel,
który posiada stosowne uprawnienia oraz jest
zaznajomiony z przepisami powinien obchodzić
się z tymi urządzeniami.

W zależności od rodzaju prac, należy przed ich
rozpoczęciem rozłączyć i zabezpieczyć silnik
lub sprzęt napędzający. Trzeba upewnić się, że
w czasie pracy nie występuje gaz lub pył grożący
wybuchem.

6.1 Przeglądy ogólne

1. Silnik należy poddawać regularnym przeglądom.

Częstotliwość przeglądów zależy na przykład od
poziomu wilgotności otaczającego powietrza oraz od
lokalnych warunków pogodowych. Początkowo może
być określona eksperymentalnie lecz następnie musi
być restrykcyjnie przestrzegana.

2. Należy utrzymywać czysty silnik i zapewnić

swobodny przepływ powietrza wentylującego.
Jeżeli silnik używany jest w zapylonym środowisku,
system wentylacji musi być regularnie sprawdzany
i czyszczony. W przypadku silników DIP/Ex tD należy
przestrzegać specyfi kacji wymienionych w normie
EN 50281-1-2./EN 61241-14

3. Należy sprawdzać stan uszczelnień wału (na przykład

pierścienia uszczelniającego typu V-ring lub zwykłego
pierścienia uszczelniającego) i w razie potrzeby je
wymieniać.
W przypadku silników DIP/Ex Td uszczelnienia wału
powinny być wymieniane po 8000 godzinach pracy
lub maksymalnie raz na dwa lata w zależności od
warunków środowiskowych, o czym mowa powyżej
(1). Uwaga: Jeżeli silnik DIP/Ex tD wyposażony jest
w łożyska hermetyczne typu 2RS, uszczelki
wystarczy wymieniać raz na dwa lata.

4. Sprawdzać stan połączeń i mocowań oraz śrub

mocujących.

5. Do zakresu przeglądów ogólnych należy sprawdzenie

stanu łożysk poprzez nasłuchiwanie pod kątem
niestandardowego hałasu, pomiar wibracji,
temperatury łożysk, sprawdzanie zużycia smaru lub
monitorowanie łożysk metodą SPM. Szczególną
uwagę należy poświęcić łożyskom kiedy ich
skalkulowana żywotność dobiega końca.

17 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

Kiedy zauważone zostaną ślady zużycia należy
rozmontować silnik, sprawdzić części i w razie potrzeby
je wymienić. Gdy łożyska są wymieniane, nowe łożyska
muszą być tego samego typu, jak te zamontowane
pierwotnie. Podczas wymiany łożysk, uszczelki wału
muszą być wymienione na uszczelki tej samej jakości
i o takiej samej charakterystyce jak oryginalne.

W przypadku silników przeciwwybuchowych należy
regularnie przekręcać radełkową głowę korka
spustowego, jeżeli jest wykorzystywany, po to,
by zapobiec jego zapieczeniu. Czynność ta musi
być wykonywana wówczas, gdy silnik nie pracuje.
Częstotliwość przeglądów zależy od poziomu
wilgotności otaczającego powietrza i lokalnych
warunków pogodowych. Początkowo może być
określona eksperymentalnie lecz następnie musi
być restrykcyjnie przestrzegana.

W przypadku silników IP 55 oraz wówczas, gdy silniki
zostały dostarczone z zamkniętym korkiem zaleca
się okresowe odsłonięcie otworów spustowych, aby
upewnić się, że droga odprowadzania skroplonej pary
nie jest zablokowana i umożliwia jej spust z silnika.
Czynność ta musi być wykonywana, gdy silnik zostanie
zatrzymany i przygotowany tak, by można było przy nim
bezpiecznie pracować.

6.2 Smarowanie

OSTRZEŻENIE
Uwaga na wszelkie części wirujące.

OSTRZEŻENIE
Smar może powodować podrażnienia skóry
i zapalenie oczu. Należy postępować zgodnie
ze środkami bezpieczeństwa określonymi przez
producenta smaru.

Typy łożysk określono w odpowiednich katalogach
produktów i na tabliczce znamionowej wszystkich
naszych silników z wyjątkiem tych o najmniejszych
korpusach.

Niezawodność to kwestia podstawowa dla okresowego
smarowania łożysk. Firma ABB używa zasady L1
(oznacza to, że 99% silników na pewno osiągnie swą
żywotność) w przypadku smarowania.

6.2.1 Silniki z trwale nasmarowanymi

łożyskami

Łożyska o stałym smarowaniu typu 1Z, 2Z, 2RS lub
podobnego.

Odpowiednie smarowanie dla rozmiarów do 250 może
zostać osiągnięte dla następujących okresów zgodnie
z zasadą L

1

. Wytyczne do zastosowań z większą

temperaturą otoczenia można uzyskać w fi rmie ABB.
Formuła, aby zmienić wartości L

1

do mniej więcej

wartości L

10

: L

10

= 2,7 x L1.

Czasy pracy dla łożysk nasmarowanymi trwale przy
temperaturze otoczenia od 25 do 40°C:

Wielkość
korpusu

Bieguny

Czas pracy
przy 25°C

Czas pracy
przy 40°C

71

2

32 000

20000

71

4-8

41 000

25000

80-90

2

24 000

15000

80-90

4-8

36 000

22000

100-112

2

21 000

12000

100-112

4-8

33 000

20000

132

2

16 000

10000

132

4-8

29 000

18000

160

2

37 000

23000

160

4-8

76 000

48000

180

2

31 000

19000

180

4-8

71 000

44000

200

2

25 000

15000

200

4-8

61 000

38000

225

2

22 000

14000

225

4-8

56 000

35000

250

2

17 000

11000

250

4-8

48 000

30000

Wartości te są poprawne dla dopuszczalnych
wartości obciążenia podanych w katalogu produktu.
W zależności od zastosowania oraz warunków
obciążenia należy sprawdzić katalog produktu lub
skontaktować się z fi rmą ABB.

Liczby godzin pracy silników pionowych stanowią
połowę powyższych wartości.

6.2.2 Silniki z łożyskami do

ponownego smarowania

Tabliczka z informacjami dotyczącymi smarowania
i ogólna instrukcja dotycząca smarowania
Jeśli urządzenie zawiera tabliczkę z informacjami
dotyczącymi smarowania, należy używać podanych
na niej wartości.

Na tabliczce znamionowej smaru określone są okresy
smarowania uzależnione od podstawy, temperatury
otoczenia oraz prędkości obrotowej.

Przy pierwszym uruchomieniu silnika lub po
smarowaniu łożyska może nastąpić czasowy wzrost
temperatury przez okres około 10 do 20 godzin.

Niektóre silniki mogą być wyposażone w zbiornik na
stary smar. Należy postępować zgodnie z instrukcjami
dostarczonymi z silnikiem.

Po ponownym przesmarowaniu łożysk silnika Ex tD
należy wyczyścić końcówki wałów silnika tak, aby były
wolne od jakiejkolwiek warstwy pyłu.

PL – 18

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

A. Smarowanie ręczne

Smarowanie podczas pracy silnika
– Zdjąć korek spustowy smaru lub otworzyć zawór

zamykający, jeśli został zainstalowany.

– Sprawdzić, czy kanał smarowania jest otwarty.
– Wtrysnąć określoną ilość smaru do łożyska.
– Pozwolić silnikowi popracować przez 1 do 2 godzin,

aby upewnić się, że cały nadmiarowy smar
wypchnięty zostanie z łożyska. Zamknąć korek
spustowy lub zawór zamykający, jeżeli jest
zamocowany.

Smarowanie podczas przestoju silnika
Smarowanie należy przeprowadzać podczas pracy
silnika. Jeżeli niemożliwe jest ponowne nasmarowanie
łożysk w trakcie pracy silnika, smarowanie może zostać
przeprowadzone w czasie, gdy silnik ma postój.

– W takim przypadku należy użyć jedynie połowy ilości

smaru i następnie na kilka minut uruchomić silnik
z pełną prędkością.

– Po zatrzymaniu silnika należy nałożyć na łożyska

pozostałą ilość określonego smaru.

– Po 1 do 2 godzin pracy założyć korek spustowy

smaru lub zamknąć zawór zamykający, jeśli został
zainstalowany.

B. Smarowanie automatyczne
W przypadku automatycznego smarowania korek
spustowy smaru musi być na stałe wyjęty lub zawór
zamykający musi być stale otwarty.

Firma ABB zaleca używanie wyłącznie systemów
elektromechanicznych.

Ilość smaru na okres smarowania podaną w tabeli
należy podwoić, jeśli używany jest system
automatycznego smarowania.

W przypadku automatycznego smarowania silników
2-biegunowych należy postępować zgodnie z uwagą
na temat zaleceń dotyczących smarowania silników
2-biegunowych zamieszczoną w rozdziale Smary.

6.2.3 Okresy i ilości smarowania

Okresy smarowania maszyn pionowych stawią połowę
czasu pokazanych poniżej w tabeli.

Okresy smarowania są podane dla temperatury pracy
łożyska wynoszącej 80°C (temperatura otoczenia
wynosząca +25°). Uwaga! Wzrost temperatury
otoczenia powoduje odpowiedni wzrost temperatury
łożysk. Wartości należy zmniejszyć o połowę
w przypadku wzrostu temperatury łożyska o 15°C
i można podwoić w przypadku jej zmniejszenia o 15°C.

Wyższa prędkość pracy, na przykład w zastosowaniach
wykorzystujących przemienniki częstotliwości, lub
niższa prędkość przy większym obciążeniu będzie
wymagać krótszych okresów smarowania.

OSTRZEŻENIE
Nie wolno przekraczać maksymalnej temperatury
pracy smaru i łożysk wynoszącej +110°C.

Nie wolno przekraczać maksymalnej
zaprojektowanej prędkości silnika.

Roz-
miar
ramy

Ilość
smaru
g/łożysko

3600
obr./min

3000
obr./min

1800
obr./min

1500
obr./min

1000
obr./min

500-900
obr./min

Łożyska kulkowe
Okresy smarowania (w godzinach pracy)

112 10

10000 13000 18000 21000 25000 28000

132 15

9000 11000 17000 19000 23000 26500

160 25

7000 9500

14000 17000 21000 24000

180 30

6000 9000

13500 16000 20000 23000

200 40

4000 6000

11000 13000 17000 21000

225 50

3000 5000

10000 12500 16500 20000

250 60

2500

4000 9000

11500 15000 18000

280

35

2000

3500

–

–

–

–

280 70

–

–

8000

10500 14000 17000

315

35

2000

3500

–

–

–

–

315 90

–

–

6500 8500 12500 16000

355

35

1200

2000

–

–

–

–

355 120

–

–

4200 6000 10000 13000

400

40

1000

1600

–

–

–

–

400

130

–

–

2800 4600

8400 12000

450

40

1000

1600

–

–

–

–

450

140

–

–

2400

4000

8000

8800

Łożyska wałeczkowe
Okresy smarowania (w godzinach pracy)

160 25

3500

4500

7000 8500

10500 12000

180

30

3000

4000 7000 8000

10000 11500

200 40

2000 3000

5500 6500 8500

10500

225 50

1500

2500 5000 6000

8000 10000

250 60

1300

2200

4500

5700 7500

9000

280

35

1000

1800

–

–

–

–

280 70

–

–

4000

5300 7000

8500

315

35

1000

1800

–

–

–

–

315 90

–

–

3000

4300 6000

8000

355

35

600

1000

–

–

–

–

355 120 –

–

2000

3000 5000 6500

400 120 500

800

–

–

–

–

400

130 –

–

1400

2300 4200

6000

450 120 500

800

–

–

–

–

450

140

–

–

1200

2000

4000

4400

6.2.4 Smary

OSTRZEŻENIE
Nie wolno mieszać różnych rodzajów smaru.
Niemieszalne środki smarne mogą spowodować
uszkodzenie łożyska.

Podczas smarowania należy używać tylko specjalnego
smaru do łożysk kulkowych o następujących
właściwościach:

– wysokiej jakości smar z mydłem litowym i z olejem

mineralnym lub olejem PAO,

– podstawowa lepkość oleju 100 – 160 cST przy

temperaturze 40°C,

– stopień konsystencji NLGI 1,5 – 3*)
– ciągły zakres temperatur od –30°C do +140°C.

19 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

*) W przypadku silników montowanych pionowo lub
działających w wysokiej temperaturze zalecana jest ta
surowsza wartość graniczna zakresu.

Wspomniana powyżej specyfi kacja smaru jest właściwa
jeśli temperatura otoczenia wynosi powyżej –30°C lub
poniżej +55°C, a temperatura łożysk jest niższa niż
110°C. W przeciwnym przypadku należy skonsultować
się z fi rmą ABB, aby dobrać właściwy smar.

Smar o odpowiednich właściwościach jest dostępny
u wszystkich głównych producentów środków smarnych.

Zaleca się stosowanie domieszek, ale należy uzyskać
pisemną gwarancję producenta szczególnie, gdy chodzi
o domieszki EP, że domieszki nie spowodują uszkodzeń
łożyska lub nie zmienią właściwości środków smarnych
w zakresie temperatury pracy.

OSTRZEŻENIE
Przy wysokich temperaturach łożysk i dla silników
od 280 do 450 nie zaleca się używać smarów
zawierających dodatki EP.

Można używać następujących smarów o dużej
wydajności:

– Esso

Unirex N2, N3 lub S2 (oparty na związku

litu)

– Mobil

Mobilith SHC 100 (oparty na związku litu)

– Shell

Albida EMS 2 (oparty na związku litu)

– Klüber

Klüberplex BEM 41-132 (specjalna baza

litu)

– FAG

Arcanol TEMP110 (oparty na związku litu)

UWAGA!
Zawsze należy używać smaru wysokoobrotowego
do silników wysokoobrotowych 2-biegunowych gdzie
współczynnik prędkości jest większy niż 480 000
(obliczony jako Dm x n, gdzie Dm = średnia wartość
średnicy łożyska, mm; n = prędkość obrotowa,
obr./min).

Powyższe rodzaje smaru mogą być używane do
silników żeliwnych o wysokich prędkościach, ale nie
mogą być mieszane ze smarami na bazie litu:

– Klüber

Klüber quiet BQH 72-102 (na bazie

polimocznikowej)

– Lubcon

Turmogrease PU703 (na bazie

polimocznikowej)

Jeśli używane są inne środki smarne, należy
u producenta sprawdzić, czy ich jakość odpowiada
powyższym środkom smarnym lub w przypadku gdy
nie posiadamy pewności co do jakości smaru, należy
skontaktować się fi rmą ABB.

7. Wsparcie posprzedażowe

7.1 Części zamienne

Części zamienne muszą być częściami oryginalnymi
lub zatwierdzonymi przez fi rmę ABB, chyba że
zaznaczone jest inaczej.

Muszą być spełnione wymagania stawiane przez normę
IEC 60079-19.

Przy zamawianiu części zamiennych należy podać
numer seryjny silnika, pełne oznaczenie typu i kod
produktu, zgodnie z informacjami podanymi na
tabliczce znamionowej.

7.2 Demontaż i ponowny montaż

oraz przezwajanie

Należy wykonywać instrukcje dotyczące
rozmontowywania, ponownego składania i przewijania,
które zawarte są w normie IEC 60079-19. Każda
czynność musi zostać podjęta przez producenta,
na przykład fi rmę ABB lub autoryzowanego partnera
serwisowego fi rmy ABB.

Nie dozwolone jest wykonywanie przeróbek części,
które składają się na obudowę chroniącą przed
wybuchem i części, które zapewniają ochronę
hermetyczną przed kurzem. Należy upewnić się
również, że układ wentylacyjny silnika jest całkowicie
drożny.

Przezwajanie silnika zawsze musi być wykonywane
przez autoryzowanego partnera serwisowego fi rmy
ABB.

Podczas ponownego montowania końcówki wału
lub skrzynki zaciskowej do obudowy silników
przeciwwybuchowych, należy sprawdzić, czy
powierzchnie są wolne od farby oraz brudu i czy
pokryte są specjalną warstwą nietwardnącego smaru.
W przypadku silników DIP/Ex tD, podczas ponownego
montowania końcówek wału do obudowy silnika,
na czopach trzeba zastosować specjalny smar
uszczelniający lub materiał uszczelniający. Powinien
on być tego samego typu, jak ten zastosowany
w silniku do tego rodzaju ochrony.

7.3 Łożyska

Szczególną uwagę należy zwrócić na łożyska.

Należy je demontować za pomocą ściągaczy,
a zakładać poprzez podgrzewanie lub przy użyciu
specjalnych narzędzi.

Wymiana łożysk opisana jest szczegółowo w osobnej
ulotce instruktażowej dostępnej w biurze sprzedaży fi rmy
ABB. Podczas wymiany łożysk w silnikach DIP/Ex tD
zastosowanie mają specjalne zalecenia (ponieważ w tym
samym czasie powinny zostać zmienione uszczelnienia).

PL – 20

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

Należy przestrzegać wszystkich wytycznych
umieszczonych na silniku na przykład na etykietach.
Typ łożysk określony na tabliczkach znamionowy nie
może być zmieniony.

UWAGA!
Jakiekolwiek naprawy przeprowadzane przez
użytkownika końcowego, bez wyraźnej zgody produ-
centa silnika zwalnia z odpowiedzialności producenta
za zgodność z warunkami prawidłowej pracy silnika.

8. Wymagania

dotyczące

środowiska

8.1 Poziom hałasu

Większość silników fi rmy ABB uzyskuje ciśnienie
akustyczne, które nie przekracza 82 dB(A) (± 3 dB)
przy 50 Hz.

Wartości dla konkretnych urządzeń można znaleźć
w odpowiednich katalogach produktów. Przy źródle
sinusoidalnym o częstotliwości 60 Hz wartości wynoszą
około 4 dB(A) więcej w stosunku do wartości przy 50 Hz,
które zawarte są w katalogach produktu.

Aby uzyskać informacje o ciśnieniu akustycznym
przemiennika częstotliwości zasilania, należy
skontaktować się z fi rmą ABB.

21 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

9. Rozwiązywanie problemów

Niniejsza instrukcja nie zawiera informacji dotyczących wszystkich szczegółów ani odmian wyposażenia, jak
również nie przewiduje wszystkich możliwych warunków, które należy spełnić podczas instalacji, eksploatacji lub
konserwacji. Jeśli wymagane są dodatkowe informacje, należy skontaktować się z najbliższym punktem
serwisowym ABB.

Schemat rozwiązywania problemów związanych z silnikiem
Serwisowanie silnika oraz wszystkie czynności związane z rozwiązywaniem problemów powinny być wykonywane
przez wykwalifi kowany personel za pomocą odpowiednich narzędzi i urządzeń.

PROBLEM

PRZYCZYNA

ROZWIĄZANIE

Silnik nie chce
ruszyć

Przepalone bezpieczniki

Wymienić przepalone bezpieczniki na bezpieczniki
odpowiedniego typu i o odpowiednich wartościach
znamionowych.

Automatyczne wyłączenie
wywołane przez przeciążenie

Sprawdzić i wykasować przeciążenie w rozruszniku.

Nieprawidłowe zasilanie

Sprawdzić, czy zasilanie jest zgodne z danymi na
tabliczce znamionowej silnika i współczynnikiem
obciążenia.

Nieprawidłowe podłączenia
zasilania

Sprawdzić połączenia ze schematem dostarczonym
wraz z silnikiem.

Otwarty obwód w uzwojeniu lub
w przełączniku sterowniczym

Gdy przełącznik jest zamknięty, słychać brzęczenie.
Sprawdzić luzy w połączeniach przewodów.
Sprawdzić również, czy wszystkie zestyki sterownicze
się zamykają.

Uszkodzenie mechaniczne

Sprawdzić, czy silnik i napęd obracają się swobodnie.
Sprawdzić łożyska i smarowanie.

Zwarcie w stojanie
Nieprawidłowe połączenie
uzwojenia stojana

Sygnalizowane przez przepalone bezpieczniki. Silnik
musi zostać przezwojony. Usunąć tarcze osłony
i zlokalizować za pomocą lampy testowej.

Uszkodzenie wirnika

Poszukać pękniętych prętów lub pierścieni
końcowych.

Silnik może być przeciążony

Zmniejszyć obciążenie.

Utknięcie silnika

Brak jednej fazy

Sprawdzić, czy na liniach zasilających występuje brak
fazy.

Nieprawidłowy dobór silnika do
aplikacji

Zmienić typ lub wielkość. Skonsultować się
z dostawcą sprzętu.

Przeciążenie

Zmniejszyć obciążenie.

Niskie napięcie

Sprawdzić, czy zachowane jest napięcie określone
na płytce znamionowej. Sprawdzić połączenia.

Otwarty obwód

Przepalone bezpieczniki, sprawdzić przekaźnik
obciążeniowy, stojan i przycisk.

Silnik rusza,
a następnie
zatrzymuje się

Awaria zasilania

Sprawdzić luźne połączenia kabli zasilających,
bezpieczników i sterowania.

PL – 22

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

PROBLEM

PRZYCZYNA

ROZWIĄZANIE

Silnik nie
przyspiesza do
zadanej prędkości

Nieprawidłowy dobór silnika do
aplikacji

Skontaktować się z dostawcą sprzętu w celu
ustalenia odpowiedniego typu.

Napięcie na zaciskach silnika
jest zbyt niskie z powodu spadku
napięcia na linii

Użyć wyższego napięcia lub zacisków transformatora
lub zmniejszyć obciążenie. Sprawdzić połączenia.
Sprawdzić, czy przewody mają odpowiedni rozmiar.

Zbyt duże początkowe
obciążenie silnika

Sprawdzić rozruch silnika względem braku
obciążenia.

Pęknięte pręty wirnika lub luźny
wirnik

Sprawdzić, czy w pobliżu pierścieni nie ma pęknięć.
W przypadku częstych napraw konieczny może być
nowy wirnik.

Otwarty obwód pierwotny

Zlokalizować awarię za pomocą urządzenia
testowego i naprawić.

Silnik rozpędza się
zbyt długo i (lub)
pobiera zbyt duży
prąd

Nadmierne obciążenie

Zmniejszyć obciążenie.

Niskie napięcie podczas
rozruchu

Sprawdzić wyższą rezystancję. Należy upewnić się,
że użyty jest odpowiedni rozmiar kabla.

Uszkodzony wirnik klatkowy

Wymienić wirnik na nowy.

Zastosowano zbyt niskie
napięcie

Przeprowadzić korektę układu zasilania silnika.

Zły kierunek obrotu.

Nieprawidłowa kolejność faz

Odwrócić połączenia w silniku lub na tablicy
rozdzielczej.

Przegrzewanie się
silnika podczas
pracy

Przeciążenie

Zmniejszyć obciążenie.

Rama lub otwory wentylacyjne
mogą być pełne brudu
i ograniczać właściwą wentylację
silnika

Oczyścić i udrożnić układ wentylacyjny i sprawdzić
ciągłość strumienia powietrza z silnika.

Silnik może pracować bez jednej
fazy

Sprawdzić, czy wszystkie przewody i kable są
odpowiednio podłączone.

Doziemienie cewki uzwojenia
silnika

Silnik musi zostać przezwojowany.

Asymetria napięcia na zaciskach

Sprawdzić uszkodzone przewody, połączenia
i transformatory.

Silnik wibruje

Silnik źle wyosiowany

Wyosiować ponownie.

Słabe mocowanie

Wzmocnić podstawę.

Sprzęgło niewyważone

Wyważyć sprzęgło.

Niewyważone urządzenie
napędzane

Wyważyć urządzenie napędzane.

Uszkodzone łożyska

Wymienić łożyska.

Niewyosiowane łożyska

Naprawić silnik.

Przesunięte ciężarki wyważające
wirnik silnika

Wyważyć wirnik.

Niezgodność między
wyważeniem silnika i sprzęgłem
(półwpust — pełny wpust)

Wyważyć sprzęgło lub wirnik.

Silnik wielofazowy pracuje
z jedną fazą

Sprawdzić, czy nie ma otwartego obwodu.

Nadmierny luz osiowy

Wyregulować łożysko lub dodać podkładkę.

23 – PL

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

PROBLEM

PRZYCZYNA

ROZWIĄZANIE

Zgrzytanie

Wentylator ocierający końcówkę
wału lub obudowę wentylatora

Skorygować mocowanie wentylatora.

Luzy na ramie fundamentowej

Dokręcić śruby mocujące.

Hałaśliwa praca

Szczelina powietrzna nie jest
jednolita

Sprawdzić i poprawić osadzenie wału lub łożysk.

Niewyważony wirnik

Wyważyć wirnik.

Gorące łożyska Wygięty lub skrzywiony wał

Wyprostować lub wymienić wirnik z wałem.

Nadmierne naciągnięcie pasa

Zmniejszyć naciągnięcie pasa.

Koła pasowe zamontowane zbyt
na końcu wału

Przesunąć koło pasowe bliżej łożyska silnika.

Zbyt mała średnica koła
pasowego

Użyć większych kół pasowych.

Niewspółosiowość

Poprawić poprzez ponowne osiowanie napędu.

Niewystarczający smar

Zapewnić odpowiednią jakość i ilość smaru
w łożysku.

Pogorszenie jakości smaru lub
zanieczyszczony środek smarny

Usunąć stary smar, dokładnie wyczyścić łożyska
naftą i użyć nowego smaru.

Nadmiar środka smarnego

Zmniejszyć ilość smaru, łożysko nie powinno być
wypełnione więcej niż w połowie.

Przeciążenie łożyska

Sprawdzić osiowanie, nacisk boczny i wzdłużny.

Pęknięte kulki łożyska lub
szorstkie kanały

Wymienić łożysko, wcześniej dokładnie czyszcząc
obudowę.

PL – 24

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

PL

25

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

Figure 1.

Connection diagram

Rysunek 1.

Diagram połączeń

Figure 2.

Belt drive

Rysunek 2.

Napęd pasowy

26

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

Figure 3.

Mounting of half-coupling or pulley

Rysunek 3.

Montaż półsprzęgła lub koła pasowego

Figure 4.

Allowed phase to phase voltage peaks at motor terminals as a function of rise time.

Rise time defi ned according to IEC60034-17.

..... ABB Special insulation;

----- ABB Standard insulation; ___ IEC TS 60034-17

Rysunek 4.

Dozwolone skoki napięcia międzyfazowego na zaciskach silnika w funkcji czasu narastania.

Czas narastania zdefi niowany zgodnie z normą IEC60034-17.

......

Izolacja

specjalna

fi rmy ABB; ----- Izolacja standardowa fi rmy ABB; ____IEC TS 60034-17

27

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

Loadability curves with ACS800 converters with DTC control
Krzywe obciążania przemienników ACS800 ze sterowaniem DTC

Figure 5.

Flameproof motors Ex d, Ex de, cast iron (type M3GP) dust ignition proof motors,

(DIP/Ex tD); nominal frequency of the motor 50/60 Hz

Rysunek 5.

Przeciwwybuchowe silniki Ex d, Ex de, żeliwne (typ M3GP), odporne na wybuch pyłu,

(Dip/Ex tD); nominalna częstotliwość silnika to 50/60 Hz

Figure 6.

Non-sparking motors Ex nA, cast iron (type M3GP) and aluminium dust ignition proof motors

(DIP/Ex tD T125°C), nominal frequency of the motor 50/60 Hz

Rysunek 6.

Nieiskrzące silniki Ex nA, żeliwne (typ M3GP) i aluminiowe silniki odporne na wybuch pyłu

(DIP/Ex tD T125°C), nominalna częstotliwość silnika to 50/60 Hz

50 Hz

60 Hz

50 Hz

60 Hz

28

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

Guideline loadability curves with other voltage source PWM-type converters
Wytyczne krzywe obciążalności z innym źródłem napięcia dla przemienników typu PWM

Figure 7.

Flameproof motors Ex d, Ex de, cast iron dust ignition proof motors (DIP/Ex tD T125°C);

nominal frequency of the motor 50/60 Hz

Rysunek 7.

Przeciwwybuchowe silniki Ex d, Ex de, żeliwne, odporne na wybuch pyłu (DIP/Ex tD T125°C);

nominalna

częstotliwość silnika to 50/60 Hz

50

Hz

60

Hz

50

Hz

60

Hz

Figure 8.

Non-sparking motors Ex nA, cast iron dust ignition proof motors (DIP/Ex tD);

nominal frequency of the motor 50/60 Hz

Rysunek 8.

Silniki nieiskrzące Ex nA, silniki żeliwne odporne na wybuch pyłu (DIP/Ex tD);

częstotliwość nominalna silnika to 50/60 Hz

29

ABB / Silniki niskonapięciowe / Podręcznik Ex 2007-01-01

http://www.abb.com/motors&drives
http://online.abb.com/bol

Silniki niskonapięciowe

Witryny internetowe producenta (*) i niektórych największych fi rm handlowych.

Australia
ABB Australia Pty Ltd
601 Blackburn Road
Notting Hill VIC 3168
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Austria
ABB AG
Clemens Holzmeisterstrasse 4
AT-1810 Wien
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Belgium
Asea Brown Boveri S.A.-N.V.
Hoge Wei 27
BE-1930 Zaventem
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Canada
ABB Inc., BA Electrical Machines
10300 Henri-Bourassa Blvd, West,
Saint-Laurent, Quebec
Canada H4S 1N6
Tel: [phone]
Fax: [phone]

China*
ABB Shanghai Motors Co., Ltd.
88 Tianning Road
Minhang(Economical and Techno-
logical Development Zone)
200245 Shanghai
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Chile
Asea Brown Boveri S.A.
P.O.Box 581-3
Santiago
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Denmark
ABB A/S
Automation Products
Emil Neckelmanns Vej 14
DK-5220 Odense SØ
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Finland*
ABB Oy
Motors
P.O.Box 633
FI-65101 Vaasa
Tel: [phone]
Fax: [phone]

France
ABB Entrelec
ZA La Boisse BP 90145
300 Rue des Prés-Seigneurs
FR-01124 Montluel Cedex
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Germany
ABB Automation Products GmbH
Motors & Drives
Wallstaedter Strasse 59
DE-68526 Ladenburg
Tel: [phone]
Fax: + 49 (0) 6203 717 600

Hong Kong
ABB (Hong Kong) Ltd.
Tai Po Industrial Estate,
3 Dai Hei Street,
Tai Po, New Territories,
Hong Kong
Tel: [phone]
Fax: [phone]

India*
ABB Ltd.
32, Industrial Area, N.I.T
Faridabad 121 001
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Indonesia
PT. ABB Sakti Industri
JL. Gajah Tunggal Km.1
Jatiuwung, Tangerang 15136
Banten, Indonesia
Tel: + 62 21 590 9955
Fax: + 62 21 590 0115 - 6

Ireland
Asea Brown Boveri Ltd
Components Division
Belgard Road
Tallaght, Dublin 24
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Italy*
ABB SACE SpA
LV Motors
Via dell' Industria 18
IT-20010 Vittuone, Milano
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Japan
ABB K.K.
26-1 Cerulean Tower
Sakuragaoka-cho, Shibuya-ku
Tokyo 150-8512
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Korea
ABB Korea Ltd.
7-9fl , Oksan Bldg., 157-33
Sungsung-dong, Kangnam-ku
Seoul
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Malaysia
ABB Malaysia Sdn. Bhd.
Lot 608, Jalan SS 13/1K
47500 Subang Jaya, Selangor
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Mexico
ABB México, S.A. de C.V.
Apartado Postal 111
CP 54000 Tlalnepantla
Edo. de México, México
Tel: [phone]
Fax: [phone]

The Netherlands
ABB B.V.
Dept. LV motors (APP2R)
P.O.Box 301
NL-3000 AH Rotterdam
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Norway
ABB AS
P.O.Box 154 Vollebekk
NO-0520 Oslo
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Singapore
ABB Industry Pte Ltd
2 Ayer Rajah Crescent
Singapore 139935
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Spain*
Asea Brown Boveri, S.A.
Automation Products - Fábrica
Motores
P.O.Box 81
ES-08200 Sabadell
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Sweden*
ABB Automation Technologies AB
LV Motors
SE-721 70 Västerås
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Switzerland
ABB Schweiz AG
Normelec/CMC Components
Motors&Drives
Badenerstrasse 790
Postfach
CH-8048 Zürich
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Taiwan
ABB Ltd.
6F, No. 126, Nanking East Road,
Section 4i
Taipei, 105 Taiwan, R.O.C.
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Thailand
ABB Limited (Thailand)
161/1 SG Tower,
Soi Mahadlekluang 3,
Rajdamri, Bangkok 10330
Tel: [phone]
Fax: [phone]

The United Kingdom
ABB Ltd
Drives, Motors and Machines
Daresbury Park
Daresbury, Warrington
Cheshire, WA4 4BT
Tel: [phone]
Fax: [phone]

USA
ABB Inc.
Low Voltage Motors
16250 W. Glendale Drive
New Berlin, WI 53151
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Venezuela
Asea Brown Boveri S.A.
P.O.Box 6649
Carmelitas,
Caracas 1010A
Tel: [phone]
Fax: [phone]

Lo

w

V

olta

g

e

Motor

s/Man

ual Ex-motor

s PL 2007-01-01 3GZF500730-47 Re

v A