1

DYREKTYWA RADY

z 29 maja 1990 r.

dotycząca minimalnych wymagań w dziel bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory elektronowe

(piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 pkt. 1 Dyrektywy 87/391/EWG

90/270/EWG

NA PODSTAWIE:

- Traktatu o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej

1

a w szczególności art. 118a

tego Traktatu.

- wniosku Komisji

2

przyjętego po konsultacjach z Komitetem Doradczym ds. Bezpieczeństwa,

Higieny i Ochrony Zdrowia w Pracy

- we współpracy z Parlamentem Europejskim

3

,

- na podstawie opinii Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

4

,

a także biorąc pod uwagę, że:

- art. 118a Traktatu przewiduje wprowadzenie przez Radę, w formie zaleceń, minimalnych
wymagań celem zachęty do wprowadzenia usprawnień pozwalających uzyskać wyższy poziom
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników, szczególnie w środowisku pracy,

- zgodnie z warunkami powyższego artykułu, takie zalecenia nie powinny narzucać
administracyjnych, finansowych i prawnych ograniczeń, które mogłyby hamować tworzenie i
rozwój małych i średnich przedsięwzięć,

-

w komunikatach Komisji na temat jej programu w zakresie ochrony zdrowia,

bezpieczeństwa i higieny pracy

5

, zawarto informacje na temat wprowadzania nowych

technologii, oraz że Rada przyjęła to do wiadomości w uchwale z dn. 21.12.1987 r. w sprawie
bezpieczeństwa, higieny i ochrony zdrowia w środowisku pracy

6

,

- zasadniczym warunkiem bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników na stanowiskach
pracy z monitorami ekranowymi jest spełnienie minimalnych wymogów zapewniających
wyższy poziom bezpieczeństwa,

- niniejsza Dyrektywa jest dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 (1) Dyrektywy Rady
89/391/EWG z dn. 12.06.1989 r. w sprawie podjęcia działań mających na celu zachęcanie do
wprowadzania usprawnień w zakresie bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia pracowników

7

,

oraz że postanowienia wspomnianej Dyrektywy mogą być bez ograniczeń stosowane w
odniesieniu do pracowników obsługujących sprzęt z monitorami ekranowymi, bez naruszania
bardziej szczegółowych postanowień zawartych w niniejszej Dyrektywie,

1

Traktat Rzymski o utworzeniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej z 25.3.1957 r.

2

OJ, nr C 113, 29.04.1988, s. 7 i OJ, nr C 130, 26.05.1989. s. 5

3

OJ, nr C 12, 16.01.1989, s. 92 i OJ, nr C 113, 7.05.1990

4

OJ, nr C 318, 12.12.1988, s. 32

5

OJ, nr C 28, 3.2.1988, s. 3

6

OJ, nr C 28, 3.2.1988, s. 1

7

OJ, nr L 1983, 29.6.1989, s. 1

2

- pracodawcy powinni być zorientowani w dziedzinie najnowszych osiągnięć technicznych i
naukowych w zakresie projektowania stanowisk pracy tak, aby mogli wprowadzać zmiany
niezbędne dla zapewnienia wyższego poziomu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
pracowników,

- aspekty ergonomiczne są szczególnie istotne w przypadku stanowisk pracy z urządzeniami
wyposażonymi w monitory ekranowe,

- niniejsza Dyrektywa jest praktycznym przyczynkiem do nadania społecznego wymiaru
wewnątrzzakładowym zagadnieniom bezpieczeństwa pracy,

- zgodnie z Decyzją 74/325/EWG

8

Komitet Doradczy ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony

Zdrowia w Pracy, w konsultacji z Komisją, będzie opracowywał dalsze wnioski w tej
dziedzinie

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH PRZYJĘŁA NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

CZEŚĆ I

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 1

Przedmiot

1. Niniejsza Dyrektywa jest piątą dyrektywą szczegółową w rozumieniu art.16 (i) Dyrektywy
89/391/EWG, której celem jest ustalenie minimalnych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i
ochrony zdrowia podczas pracy z monitorami ekranowymi zdefiniowanymi w art. 2.

2. Postanowienia Dyrektywy 89/391/EWG mogą być bez ograniczeń stosowane w dziedzinie
opisanej w pkt. 1 bez naruszania bardziej szczegółowych postanowień zawartych w niniejszej
Dyrektywie.

3. Niniejsza Dyrektywa nie ma zastosowania do:

a) kabin kierowców i kabin sterowniczych maszyn i pojazdów,

b) systemów komputerowych na pokładach środków transportu,

c) systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego,

d) systemów przenośnych nie przeznaczonych do dłuższego użytkowania na danym
stanowisku pracy,

e) kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do prezentacji danych
lub wyników pomiarów,

f) tradycyjnych maszyn do pisania typu "maszyna z okienkiem”

8

OJ, nr L 185, 9.7.1974, s. 15

3

Artykuł 2

Definicje

W niniejszej Dyrektywie przyjęto następującą terminologię:

a) "urządzenia z monitorami ekranowymi" to urządzenia do wyświetlania informacji w trybie
znakowym lub graficznym, niezależnie od zastosowanej metody uzyskiwania obrazu,

b) "stanowisko pracy" to zespół urządzeń z monitorem ekranowym, który może być
wyposażony w klawiaturę lub urządzenia wejściowe i (lub) oprogramowanie określające
interfejs operator-maszyna, wyposażenie dodatkowe, urządzenia peryferyjne (stacje dyskietek,
telefon, drukarka), uchwyt na dokumenty, krzesło robocze, biurko lub powierzchnia robocza i
bezpośrednie otoczenie miejsca pracy,

c) "pracownik" to każdy zatrudniony, określony w art. 3a Dyrektywy 89/391/EWG, który
zwykle korzysta z urządzeń z monitorem ekranowym przez większą część swojego
normalnego czasu pracy.

Część II

OBOWIĄZKI PRACODAWCÓW

Artykuł 3

Analiza stanowisk pracy

1. Pracodawcy będą obowiązani przeprowadzać analizę stanowisk pracy w celu oceny
warunków ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy pracowników, szczególnie w aspekcie
potencjalnego zagrożenia wzroku, zagrożeń fizycznych i obciążeń psychicznych.

2. Pracodawcy winni podejmować działania w celu usunięcia stwierdzonych zagrożeń na
podstawie oceny określonej w pkt. 1, biorąc pod uwagę dodatkowe i połączone skutki
występujących zagrożeń.

Artykuł 4

Nowo uruchamiane stanowiska pracy

Pracodawcy winni podjąć odpowiednie działania, aby stanowiska pracy uruchamiane po
31.12.1992 r. odpowiadały minimalnym wymogom bezpieczeństwa określonym w załączniku.

Artykuł 5

Istniejące stanowiska pracy

Pracodawcy winni podjąć odpowiednie działania, aby stanowiska pracy uruchomione w dniu
31.12.1992 i przed tą datą zostały dostosowane do minimalnych wymogów bezpieczeństwa,
określonych w załączniku, nie później niż w ciągu czterech lat po tej dacie.

4

Artykuł 6

Informowanie i szkolenie pracowników

1. Niezależnie od postanowień art.10 Dyrektywy 89/139/EWG pracownicy winni być
informowani o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy na ich
stanowiskach pracy, a w szczególności o środkach zabezpieczeń stosowanych zgodnie art. 3, 7
i 9.

We wszystkich przypadkach pracownicy lub ich przedstawiciele będą informowani na bieżąco
o wszelkich środkach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia stosowanych zgodnie z niniejszy
Dyrektywą.

2. Niezależnie od art.12 Dyrektywy 89/391/EWG, każdy pracownik winien zostać
przeszkolony w zakresie korzystania ze stanowiska pracy przed podjęciem tego rodzaju pracy i
w każdym przypadku znaczącej zmiany organizacji stanowiska pracy.

Artykuł 7

Dzienny tryb pracy

Pracodawca musi zaplanować czynności pracownika w taki sposób, aby codzienna praca
odbywała się z przerwami na wypoczynek lub był zmieniany charakter czynności, co zmniejsza
obciążenie pracą przy ekranie monitora.

Artykuł 8

Konsultacje i współudział pracowników

1. W sprawach omówionych w niniejszej Dyrektywie, łącznie z załącznikiem, winny być
prowadzone konsultacje z udziałem pracowników lub też ich przedstawicieli, zgodnie z art.
89/391/EWG.

Artykuł 9

Ochrona oczu i wzroku pracowników

1. Pracownicy winni mieć zagwarantowane prawo do odpowiednich badań oczu i wzroku,
przeprowadzanych przez osoby o niezbędnych kwalifikacjach:

- przed podjęciem pracy wymagającej stosowania monitora ekranowego,

- w regularnych odstępach czasu po podjęciu takiej pracy,

- w przypadku wystąpienia zaburzeń wzroku, które mogą być wywołane pracą przed ekranem
monitora.

2. Pracownicy winni mieć zagwarantowane prawa do badań oftalogicznych, jeżeli w wyniku
testów wymienionych w pkt. 1 okaże się, że jest to konieczne.

3. Pracownik winien otrzymać specjalne urządzenia korygujące, odpowiednie do rodzaju
pracy, jeżeli w wyniku testów wymienionych w pkt. 1 lub badań wymienionych w pkt. 2 okaże
się, że jest to konieczne i o ile nie mogą zostać użyte zwykłe urządzenia korygujące.

4. Środki i działania podjęte w wyniku realizacji postanowień niniejszego artykułu nie mogą w
żadnym razie obciążać finansowo pracownika.

5

5. Ochrona oczu i wzroku pracowników może być zapewniona w ramach krajowego systemu
ochrony zdrowia.

Część III

POSTANOWIENIA RÓŻNE

Artykuł 10

Realizacja postanowień załącznika

Realizacja postanowień załącznika, z uwzględnieniem postępu technicznego, rozwoju
międzynarodowych uregulowań i wiedzy na temat monitorów ekranowych, będzie następować
zgodnie z procedurą opisaną w art.13 Dyrektywy 89/391/EWG.

Artykuł 11

Postanowienia końcowe

1. Państwa członkowskie wprowadzą w życie ustawy, przepisy i postanowienia
administracyjne niezbędne do wprowadzenia zaleceń niniejszej Dyrektywy do użytku do
31.12.1992 r. O tym fakcie winny one natychmiast powiadomić Komisję.

2. Państwa członkowskie przedstawią Komisji teksty przepisów prawa krajowego,
wprowadzanych lub też już wprowadzonych, w dziedzinie omawianej w niniejszej Dyrektywie.

3. Co cztery lata państwa członkowskie będą składać Komisji sprawozdania na temat
praktycznego stosowania postanowień niniejszej Dyrektywy, uwzględniając punkty widzenia
pracodawców i pracowników. Komisja będzie informować Parlament Europejski, Radę,
Komitet Społeczno-Ekonomiczny, Komitet ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w
Pracy.

4. Komisja będzie przedstawiać sprawozdania z realizacji niniejszej Dyrektywy w regularnych
odstępach czasu Parlamentowi Europejskiemu, Radzie i Komitetowi Społeczno-
Ekonomicznemu, biorąc pod uwagę pkt. 1, 2 i 3.

Artykuł 12

Niniejsza dyrektywa dotyczy państw członkowskich.

Bruksela, 28 maja 1990 r.

W imieniu Rady

Przewodniczący

B. Ahern

6

ZAŁĄCZNIK

Minimalne wymagania dotyczące bezpieczeństwa

(art. 4 i 5)

Uwaga wstępna

Wymagania określone w niniejszym załączniku stosuje się dla osiągnięcia celów niniejszej
Dyrektywy pod warunkiem, że, po pierwsze, dane elementy występują na stanowisku pracy,
po drugie, wymagania i charakter zadania nie wykluczają ich.

I. Urządzenia

a) uwaga ogólna

korzystanie z urządzeń jako takich nie może być źródłem zagrożeń dla pracownika.

b) ekran monitora

Znaki na ekranie będą wyraźne, rozróżnialne, odpowiedniego rozmiaru i z odpowiednimi
odstępami między znakami i liniami.

Obraz na ekranie winien być stabilny, bez migotania i innych zakłóceń. Jasność i (lub) kontrast
pomiędzy znakami i tłem powinny być łatwe do regulowania przez operatora w zależności od
aktualnych warunków otoczenia

Monitor winien być łatwy do obracania i pochylania, zależnie od potrzeb operatora.

Powinno być możliwe użycie oddzielnej podstawy ekranu lub regulowanego stołu.

Ekran winien być wolny od olśnień i odbić światła mogących stanowić niewygodę dla
użytkowników.

c) klawiatura

Kąt nachylenia klawiatury winien dawać się regulować. Powinna być oddzielona od ekranu
tak, aby umożliwić pracownikowi przyjęcie wygodnej pozycji przy pracy, a tym samym
umknąć zmęczenia rąk i dłoni. Przestrzeń przed klawiaturą winna być wystarczająca do
zapewnienia podparcia dla rąk i dłoni operatora.

Klawiatura winna mieć matową powierzchnię, aby zapobiec olśnieniom. Układ klawiatury i
parametry klawiszy winny być takie, by ułatwić korzystanie z klawiatury.

Znaki na klawiszach winny być odpowiednio kontrastowe i czytelne przy prawidłowej pozycji
pracownika.

7

d) biurko lub powierzchnia robocza

Biurko lub powierzchnia robocza winny być odpowiednio duże, o małym współczynniku
odbicia światła. Winny umożliwiać dowolne ustawienie ekranu, klawiatury, dokumentów i
urządzeń pomocniczych. Uchwyt na dokumenty winien być stabilny, regulowany i ustawiony w
pozycji minimalizującej niewygodne ruchy głowy i oczu.

Pracownik musi mieć dostateczną przestrzeń do zajęcia wygodnej pozycji przy pracy.

e) krzesło do pracy

Krzesło winno być stabilne i zapewniać operatorowi swobodę ruchów i wygodną pozycję.

Siedzenie winno mieć regulację wysokości.

Oparcie winno mieć regulację wysokości i nachylenia. Podnośnik winien być dostarczony na
życzenie pracownika.

2. Otoczenie

a) odpowiednia przestrzeń

Stanowisko pracy winno być tak zaprojektowane i określone pod względem wymogów, aby
użytkownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń, wystarczającą przy zmianie pozycji i
ruchach.

b) oświetlenie

Oświetlenie pomieszczenia i (lub) miejsca pracy (lampy) winno być zadowalające. Powinien
być zapewniony właściwy kontrast pomiędzy ekranem a tłem otoczenia, z uwzględnieniem
rodzaju pracy i specyfiki pracy wzrokowej pracownika.

Należy zapobiegać ewentualnym odblaskom i odbiciom światła przez dostosowanie miejsca i
stanowiska pracy do miejsca ustawienia i charakterystyki technicznej źródeł światła.

c) odblaski i odbicia światła

Stanowiska pracy winny być tak zaprojektowane, aby źródła światła, takie jak okna lub inne
otwory, przezroczyste lub półprzezroczyste ściany, wyposażenie lub ściany w jaskrawych
kolorach, nie powodowały, na tyle na ile to możliwe, bezpośrednich odblasków i odbiór od
ekranu. Okna winny być wyposażone w odpowiedni system ruchomych zasłon, tak aby można
było osłabić światło dzienne padające na stanowisko pracy.

d) hałas

Przy budowie stanowiska pracy należy zwracać uwagę, by hałas emitowany przez urządzenia
wchodzące w jego skład nie rozpraszał uwagi i nie utrudniał porozumiewania się.

8

e) ciepło

Urządzenia wchodzące w skład stanowiska pracy nie powinny emitować nadmiaru ciepła,
które mogłoby przeszkadzać pracownikom.

f) promieniowanie

Wszelkie promieniowanie, za wyjątkiem widzialnej jego części, winno być zmniejszone do
poziomu nie mającego wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo pracownika.

g) wilgotność

Należy ustalić i utrzymać odpowiedni stopień wilgotności.

3. Interfejs operator - komputer

Przy projektowaniu, doborze, odbiorze i modernizacji oprogramowania, a także przy
planowaniu zadań z użyciem ekranu monitora, pracodawca winien wziąć pod uwagę
następujące zasady:

a) oprogramowanie winno odpowiadać zadaniu,

b) oprogramowanie winno być łatwe w użyciu, a tam gdzie to możliwe dostosowane do
poziomu wiedzy lub doświadczenia operatora.

Nie można używać bez wiedzy pracownika żadnych urządzeń do kontroli jakościowej lub
ilościowej jego pracy.

c) systemy muszą zapewniać przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej o ich działaniu,

d) systemy muszą gwarantować wyświetlanie informacji w formie i tempie odpowiednich dla
operatora,

e) przy tworzeniu oprogramowania i przetwarzaniu danych powinny być stosowane zasady
ergonomii.

Tłumaczenie niezweryfikowane