TEST Transceivery UKF
Cyfryzacja w radiokomunikacji
Moduł głosu cyfrowego UT-118 (1)
Instalacja
W  Świecie Radio 2/2006 opisane są
Moduły UT-118 są wykonane
dwie radiostacje Icom IC-V82 i IC-U82.
w postaci małej płytki z obwodami
Do przekazywania głosu cyfrowego
drukowanymi, pokazanej na fot.
musi być w nich zainstalowany moduł
1 i 2. Karta ta nie posiada żadnych
UT-118. Poniżej podane jest tłumaczenie nastawników i regulatorów, poza
nastawnikami w menu opisanymi
wskazówek Michaela Tracy ego KC1SX na
w następnym rozdziale. Jest to do-
temat sposobu montowania i sprawdzania
bra sprawa, gdyż nie występują one
tego modułu.
w radiu, które wykorzystujesz.
Instalowanie w IC-V82 jest pro-
ste. Wymontowuje się baterię, tak
jak przy jej wymianie, odkrywając
mały panel na powierzchni pojem-
nika na baterię, w sposób pokazany
na fotografii 3. Panel jest odejmo-
wany po wykręceniu dwóch wkrę-
tów i moduł UT-118 jest wciskany
w złącze w sposób pokazany na fot.
4. Załóż pokrywkę i wstaw baterię
i cała praca jest skończona.
Instalowanie w IC-2200H jest tro-
chę bardziej skomplikowane. Nale-
ży ściągnąć gałkę VFO, a następnie
wykręcić dwa wkręty Allena mocu-
jące przedni panel. Po odchyleniu
panelu wciska się płytkę UT-118
do złącza w dopasowane miejsce
z tyłu otwartego przedniego panelu
w sposób pokazany na fotografii 5.
Mały kawałek piankowej podkładki Fot. 3. Droga dotarcia do pomieszczenia
jest użyty do oddzielenia płytki od baterii i gniazda dla UT-118 w IC-V82
korpusu przedniego panelu w IC-
-2200H. Następnie przykręca się
przedni panel i zakłada gałkę.
Fot. 1. Widok od góry modułu cyfrowego kodera UT-118
Nastawienie
Stwierdziłem, że nastawienie
modu D-STAR z UT-118 nie jest
trudne. A
atwiej będzie jednak, jeśli
uprzednio przestudiuje się doku-
mentację. Ponieważ moduł ten do-
piero co ukazał się na rynku, a do-
kumentacja dołączana do radia była Fot. 4. Moduł UT-118 cyfrowego kodowania
pisana wcześniej, dlatego sądzę, że zainstalowany w IC-V82
dokumentacja wyjaśniająca będzie
wkrótce dostarczona. Stwierdziłem, wywoławczego  jest tam wprowa-
że opisy w najnowszym podręczniku dzenie mYC (mój znak), yUC (twój
IC-V82 są bardziej dokładne niż te we znak), wielokrotna lista dla RnC
wcześniej wydanym podręczniku IC- (wywołanie przemiennika) z R1C
-2200H i mam nadzieję, że będzie on wskazującym najbliższy (lokalny)
uaktualniany. Na przykład zamiast przemiennik. Mało jest objaśnień
podać na początku, jak poszczegól- na temat ich znaczenia, lub gdzie są
ne mody powinny pracować, tekst one potrzebne i do jakich zastoso-
zaczyna się od razu od dyskusji nad wań. Mogę na ten temat powiedzieć
różnymi nastawieniami menu, które to, że konieczne było jedynie zapro-
powinny być wzięte pod uwagę, bez gramowanie własnego znaku mYC.
podania potrzebnej informacji na te- Wywołanie CQ musi być także wy-
mat znaczenia tych parametrów. brane przed nadawaniem, lecz do-
W szczególności sprawiły mi kło- myślne kodowanie CQCQCQ było
Fot. 2. Widok od dołu modułu cyfrowego kodera UT-118 pot wszystkie te nastawienia znaku właśnie tą kartą wstępu.
Świat Radio Listopad 2006
40
Bezpośredni transfer danych ze
stacji do stacji działał wirtualnie
bezbłędnie na drodze z silnymi sy-
gnałami i dobrze działała równo-
czesna komunikacja głosowa, cho-
ciaż nie zalecałbym jednoczesnego
rozmawiania i pisania do tej samej
osoby, gdyż to wprowadza dez-
orientację.
Pomiar właściwości
Dla sprawdzenia UT-118 w labo-
ratorium ARRL połączono dwa IC
2200H wyposażone w UT-118 jedno
z drugim za pomocą nastawnego
tłumika w łączu radiowym między
nimi. Najpierw był zanotowany
analogowy stosunek sygnału do
szumu (S/N) w zależności od na-
stawionego tłumienia. Następnie
została zanotowana równoważna Fot. 5. Odchylony przedni panel IC-2200H z zamontowanym modułem UT-118
jakość głosu cyfrowego dla zrobie-
nia porównania z właściwościami UT-118 stosuje postępowy sche- na mowa, lecz był inny niż prze-
głosu analogowego. mat kodowania, optymalizowany syłany parą drutów miedzianych.
Charakterystykę częstotliwościo- do kształtu głosu i dlatego zwy-
Stwierdziliśmy, że system ten, nie
wą audio cyfrowego głosu mie- czajne pomiary stosunku sygnału tak jak inne, które oglądaliśmy,
rzono przez przemiatanie wejścia jednotonowego plus szumy i znie- może uzyskać synchronizację
mikrofonowego sygnałem z genera- kształcenia do szumów i zniekształ- w czasie transmisji. Oznacza to, że
tora akustycznego i analizując war- ceń (SINAD), stosowane przy oce- jeśli włączysz radio lub włączysz
tość szczytową obrazu spektralnego nie systemów analogowych, nie kanały, to możesz usłyszeć trwa-
na wyjściu głośnikowym drugiej podają prawdziwej oceny. Dla do- jącą rozmowę. Jest to szczególnie
radiostacji. Uzyskany wynik jest konania oceny właściwości z gło- cenna cecha przy pracy mobil,
pokazany na rysunku 1. sem cyfrowym zastosowaliśmy w której chwilowo pojawiają się
Dla określenia właściwości trans- analogowy SINAD przy zreduko- zaniki z powodów terenowych,
feru, przekazywaliśmy plik danych wanym poziomie sygnału, stosując lecz będziesz mógł prowadzić
53kB między dwoma radiami przy kalibrowany tłumik i obserwując rozmowę z chwilą znalezienia się
różnych nastawieniach tłumika SINAD. Następnie przełączaliśmy w strefie zasięgu.
odpowiednio dla stosunku S/N. do modu cyfrowego i dokonywa-
Odbierany plik był porównywany liśmy subiektywnej próby między
Zdolność
z nadawanym i liczona była war- dwoma jednostkami. Stwierdzili-
do przekazywania danych
tość błędu. Nie posiadaliśmy moż- śmy pewną, bezszumną wirtual-
liwości bezpośredniego pomiaru ną komunikację ekwiwalentną do Przy ekwiwalencie 24 dB SINAD
współczynnika błędów (bit error analogowej,  w pełni wyciszonej plik z tekstem 53kB był przekazywa-
rate  BER), normalnego miernika przy analogowym SINAD około ny bezbłędnie. Przy poziomie 18dB
rzetelności przekazywania danych. 6 dB. Zauważyliśmy, że chociaż SINAD wystąpiło 26 nieprawidło-
Dla przypadku niewielkich błędów odczyt analogowy był użyteczny wych znaków, zakładając błędny 1
w znakach byliśmy pewni, uznając, przy tym poziomie, to był on silnie bit na znak, co stanowi BER jednego
że większość znaków z błędami zaszumiony i potrzebny był sygnał bitu na każde 610.000 bitów przeka-
było wynikiem pojedynczego bitu silniejszy o 10 dB do komfortowego zanych lub BER 6.1E-5. Przy 12 dB
błędu i że BER wynosiła 1/8 wielko- odbierania w modzie analogowym SINAD przekazanych zostało tylko
ści błędów znaku. Wyniki są opisa- i sygnał z 22 dB SINAD potrzebny 19 kB i wiele z nich było błędnych,
ne poniżej. był do całkowitego wyciszenia ana- tak więc BER był gorszy od 6.4E-1.
logowego odbioru. Michael Tracy KC1SX
Właściwości głosu cyfrowego
Przy poziomie odpowiadającym z QST 6/2005 tłumaczył
Badaliśmy zdolność komuniko- około 3 dB SINAD w modzie ana- Zdzisław Bieńkowski SP6LB
wania się za pośrednictwem głosu logowym, sygnał cyfrowy osiągał
cyfrowego przez kanały ze zmien- swój próg i nie był już więcej od-
nym poziomem szumów. W komu- bierany. Dla porównania, przy tym
nikacji analogowej, gdy poziom sy- poziomie w modzie analogowym
gnału spada do poziomu szumów, sygnały głosowe były ledwo zrozu-
szumy tła stają się coraz głośniej- miałe, gdyż szum je zagłuszał.
sze, aż pochłoną sygnał pożądany. Godne zanotowania są inne ob-
W systemie głosu cyfrowego, tak serwacje dokonane podczas subiek-
długo jak impulsy są demodulo- tywnego testowania:
[1] Michael Tracy,
wane, to występuje jedynie szum Głos gdy jest dobrze odbierany KC1SX: Installation and

Test of UT-118 Digital
powstający w wyniku zaokrąglania na poziomach jak wyżej, wyka-
Voice Modules. ARRL
impulsów w kodeku (szum kwanty- zuje ślady artefaktów  brzmienia Rys. 1. Charakterystyka przenoszonej czę-
Test Engineer, QST June
zacji) i niewielkie impulsy zakłóceń cyfrowego . Głos mówiącego był stotliwości między dwoma transceiverami
2005, str. 69-70
powstających przy detekcji błędów. rozpoznawalny jako indywidual- IC-2200H wyposażonymi w UT-118
Świat Radio Listopad 2006
41