Do czego to służy?

Większość fabrycznych wzmacniaczy

do domowych zestawów elektroakus−
tycznych wyposażona jest w wejście dla
gramofonu magnetycznego. Obecnie
gramofony na czarne płyty zostały niemal
całkowicie wyparte przez odtwarzacze
płyt kompaktowych CD. Wspomniane
wejście nie jest więc wykorzystywane.
Tymczasem wejście to mogłoby się przy−
dać.

Niekiedy trzeba do zestawu podłączyć

sygnał fonii z odbiornika telewizyjnego
i po prostu we wzmacniaczu brakuje jed−
nego wejścia – trzeba zastosować dodat−
kowy zewnętrzny przełącznik.

Wejście gramofonowe ma dużą czu−

łość, i aż prosi się, by je wykorzystać do
włączenia mikrofonu.

Niestety ani sygnału z odbiornika TV,

ani sygnału z mikrofonu nie można podłą−
czyć wprost do wspomnianego gniazda
gramofonowego, bowiem w torze gra−
mofonowym wzmacniacza zastosowano
specjalny układ korekcyjny.

Związane to jest z właściwościami

przetwornika gramofonu magnetyczne−
go. Najprościej mówiąc, przetwornik ten
daje napięcie wprost proporcjonalne do
prędkości wychylania igły gramofonowej
– stąd pochodzi spotykane czasem okreś−
lenie – wkładka prędkościowa. Przy od−
twarzaniu płyty najszybsze wychylenia ig−
ły występują przy sygnałach o wyższych
częstotliwościach, więc takie składowe
odtwarzane byłyby ze zbyt dużym pozio−
mem. Przedwzmacniacz współpracujący
z wkładką magnetyczną musi mieć odpo−
wiednio ukształtowaną charakterystykę
częstotliwościową: sygnały o małych
częstotliwościach powinien wzmacniać
znacznie, a o wysokich – niewiele. Istnie−
ją światowe normy określające przebieg
charakterystyki częstotliwościowej we
wzmacniaczu korekcyjnym współpracują−
cym z wkładką magnetyczną. Normy te
oparte są na zaleceniach amerykańskiego
stowarzyszenia RIAA (Record Industry
Association of America), stąd potoczne
określenie „charakterystyka RIAA”.

Wejście gramofonowe we wzmacnia−

czu ma więc „skrzywioną” charakterys−
tykę częstotliwościową, dostosowaną je−

dynie do współpracy z wkładką magne−
tyczną.

Aby wykorzystać wejście gramofonu

magnetycznego do współpracy ze źródła−
mi „normalnego” sygnału, trzeba wyrów−
nać charakterystykę częstotliwościową,
czyli zastosować układ o charakterystyce
odwrotnej, niż charakterystyka RIAA.
Stąd tytułowy „filtr antyRIAA”.

Jak to działa?

Schemat układu w wersji dla więk−

szych napięć wejściowych pokazany jest
na rry

ys

su

un

nk

ku

u 1

1. Jest to w istocie bardzo

prosty filtr. Jego zadaniem jest wyprosto−
wanie charakterystyki częstotliwościo−
wej – stąd obecność elementów R1C1
oraz R2C2. Współpracujący rezystor R3
o niewielkiej wartości zapewnia dodatko−
wo znaczne tłumienie. W konsekwencji
do tak wzbogaconego wejścia gramofo−
nowego można dołączać sygnały o du−
żym poziomie, na przykład z magnetofo−
nu, tunera, czy właśnie odbiornika telewi−
zyjnego.

Przy próbie stworzenia podobnego

układu do podłączenia mikrofonu, wystę−
pują pewne ograniczenia. Nie można tłu−
mić sygnału, bo sygnał z mikrofonu jest

niewielki. Przy niewielkim tłumieniu trud−
no jest też uzyskać płaskie pasmo sięga−
jące do 20kHz. Modyfikacja układu z ry−
sunku 1 wiąże się z pewnymi problema−
mi.

Aby uniknąć tych problemów, do

współpracy z mikrofonem warto zastoso−
wać filtr o schemacie podanym na rry

ys

su

un

n−

k

ku

u 2

2. Próby potwierdziły, że przy współ−

pracy z mikrofonem dynamicznym osiąga
się dobre wyniki stosując wartości ele−
mentów z rysunku 2.

Montaż i uruchomienie

Na rysunkach 1 i 2 pokazano pojedyn−

czy tor filtru. Do współpracy ze źródłami
sygnału stereo trzeba zbudować dwa ta−
kie filtry, dla obu kanałów wzmacniacza.

Montaż nie sprawi nikomu trudności.

W większości przypadków można go wy−
konać bez płytki – przestrzennie, i umieś−
cić w jakiejś maleńkiej obudowie (najle−
piej metalowej) a może nawet upchnąć
we wtyczce.

Fotografia pokazuje wersję dla mikro−

fonu (wg rysunku 2) zmontowaną w nie−
wielkiej obudowie z tworzywa sztuczne−
go.

P

Piio

ottrr G

Gó

órre

ec

ck

kii

E

LEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 8/97

26

Filtr antyRIAA

Prosty układ pozwalający wykorzys−

tać wejście gramofonu magnetyczne−
go do współpracy z różnymi źródłami,

między innymi z mikrofonem!

W

Wy

yk

ka

azz e

elle

em

me

en

nttó

ów

w

WERSJA DO SYGNAłÓW LINIOWYCH

R

Re

ezzy

ys

stto

orry

y

R1: 22k

Ω

R2: 220k

Ω

R3: 270

Ω

(można zmieniać według potrzeb

56

Ω

...1k

Ω

)

K

Ko

on

nd

de

en

ns

sa

atto

orry

y

C1: 3,3nF
C2: 15nF

WERSJA DLA MIKROFONU

R

Re

ezzy

ys

stto

orry

y

R1: 3,3k

Ω

R2: 2,2k

Ω

K

Ko

on

nd

de

en

ns

sa

atto

orry

y

C1: 330nF foliowy
C2: 1µF foliowy

Rys. 1.

Rys. 2.