background image

Spis tre ci 

________________________________________________________________________ 

 

 

 

SPIS TRE CI 

 

I. ELEMENTY TEORII KINETYCZNEJ GAZÓW ……………………………. 

I.1. Model gazu. Makroskopowa i mikroskopowa definicja gazu doskonałego ….  

I.2. Do wiadczalne stwierdzenie rozkładu pr dko ci cz steczek gazu …………….... 

I.3. Wzór barometryczny ……………………………………………….……………. 

I.4. Rozkład pr dko ci cz steczek gazu. Funkcja rozkładu Maxwella ………………  11 

I.5. Stopnie swobody cz steczek i zasada rozdziału energii …………………………  16 

I.6. Zawiesina. Ruchy Browna ……………………………………………………….  19 

I.7.  rednia droga swobodna …………………………………………………………  20 

I.8. Podstawy teorii transportu.  Transport p du, energii i cz steczek (masy) ……….  21 

I.9. Przepływ gazu ……………………………………………………………………  24 

I.9.1.  Nat enie przepływu gazu ………………………………...……………..    26 

I.9.2. Szybko  pompowania. Szybko  zmian ci nienia (przy stałej obj to ci) 

26 

I.9.3. Przewodno  układu pró niowego ………………………………………..  28 

I.9.4.  Dyfuzja gazów silnie rozrzedzonych przez  cian  porowat  …………….  28 

I.9.5. Rodzaje pomp. Pompa dyfuzyjna ……………………………………...…  31 

I.9.6.  Zasada działania pompy dyfuzyjnej (olejowej lub rt ciowej) ………...…  32 

I.10. Hydrodynamika ………………………………………………………………...  35 

I.10.1. Aerodynamika …………………………………………………………...  36 

I.10.2. Aerostatyka i hydrostatyka ………………………………………………  36 

I.10.2.1. Prawo Archimedesa ……………………………………...……...  37 

I.10.2.2. Prawo Pascala ……………………………………………..…….  38 

I.10.3.  Hydrodynamika cieczy doskonałej ……………………………..............  38 

I.10.3.1.  Ciecz doskonała, prawo ci gło ci ………………………………  38 

I.10.3.  Prawo Bernoulliego dla cieczy doskonałej ……………………………..  39 

I.10.4. Konsekwencje prawa Bernoulliego ……………………………..............  42 

I.10.4.1. Paradoks hydrodynamiczny ……………………………………..  42 

I.10.4.2. Geometryczna interpretacja równania  Bernoulliego dla cieczy 

              idealnej ………………………….……………………………… 

 

42 

I.10.4.3. Rurki Pitota ……………………………………………...………  43 

I.10.5.  Ciecze rzeczywiste ……………………………………………………...  44 

I.10.5.1.  Prawo Bernoulliego dla cieczy rzeczywistej …………………...  44 

I.10.4. Wykorzystanie  praw hydrodynamiki w technice ……………………….  45 

II.  RUCH FALOWY …………………………………………………………...…  49 
II.1. Ruch falowy – wprowadzenie …………………………………………………..  49 

II.1.1. Oscylator harmoniczny jako  ródło fali …………………………………  50 

II.1.2. Oscylator harmoniczny tłumiony jako model atomu o rodka  

           pobudzanego do drga  przez fal  ……………………………………….. 

 

51 

II.1.3.  Funkcja falowa …………………………………………………………..  52 

II.2. Równanie fali w o rodku spr ystym …………………………………….……..  53 

        II.2.1.  Równanie ró niczkowe fali ……………………………………………..  53 

background image

Sylwester Kania – Wykład z fizyki, cz

 1 

________________________________________________________________________ 

 

 

II.3. Pr dko  fazowa i pr dko  grupowa.  Paczka falowa …………………………  56 

       II.3.1. Pr dko  grupowa ………………………………………………………..  58 

II.3.2. Zwi zek mi dzy pr dko ci  grupow  a pr dko ci  fazow  ……………..  60 

II.3.3. Kiedy zachodzi równo  pr dko ci fazowej z grupow ? –  

           O rodek nie wykazuj cy dyspersji ……………………………………… 

 

60 

II.3.4. Ogólny zapis równania fali ………………………………………………  61 

II.4. Energia fali ……………………………………………………………………...  62 

II.4.1.  Wektor Umowa-Poyntinga ……………..……..………………………...  64 

II.5. Ci nienie fali …………………………………………………….………………  65 

II.6. Tłumienie fali …………………………………………………………………...  68 

II.7. Fale na granicy dwóch o rodków ……………………………………………….  71 

II.8.  ródła d wi ku ………………………………………………………………….  74 

II.9. Akustyka wn trz (architektoniczna) ………………………………………..…...  78 

II.9.1. Wielko ci charakteryzuj ce pole akustyczne …………………...……….  78 

II.9.2. Wielko ci charakteryzuj ce d wi ki ……………………………...……..  80 

II.9.3. Wielko ci wpływaj ce na jako  akustyczn  pomieszcze  ………….…..  82 

II.10. Ultrad wi ki i hiperd wi ki …………………………………………………...  84 

II.10.1. Wytwarzanie i odbiór ultrad wi ków ……….……………………..….. 

85 

II.10.1.1. Przetworniki piezoelektryczne i elektrostrykcyjne ……………..  86 

II.10.2. Odbiorniki wi zek i sondy ……………………………………………...   89 

II.10.3. Własno ci i zastosowania ultrad wi ków ………………………...……  90 

II.11  Infrad wi ki …………………………………………………………………... 

91 

II.12. Badanie o rodków za pomoc  ultrad wi ków – diagnostyka  

          materiałowa  (metoda echa i metoda cienia) ………………………………….. 

 

95 

II.12.1.  Metoda echa ………………………………………………...………….  95 

II.12.2.  Metoda cienia (przepuszczenia) …………………………………….....  96 

II.12.3.  Metoda rezonansowa ……………………………………………..……  97 

II.13.  Wizualizacja wad ………………………………………………………….…..  98 

II.14. Ultrad wi kowe metody diagnostyczne  (w diagnostyce medycznej) ………...  99 

II.15. Ultrad wi kowe metody diagnostyczne w technice ……………………….…..  102 
III.  OPIS

  

POLA

  

ELEKTROMAGNETYCZNEGO

 

…………………………….  104 

III.1. Stacjonarne pole elektryczne …………………………………………….……..  104 

III.1.1  Prawa dla pola elektrycznego …………………………………………...  105 

III.1.2  Prawo Gaussa  (I prawo Maxwella) …………………………...………..  107 

III.1.3.  Wektor polaryzacji ……………………………………………...……...  108 

III.2.  Pole magnetyczne ……………………………………………………………...  110 

III.2.1. Prawo Ampere`a ………………………………………………………...  111 

III.2.3. Prawo Gaussa dla pola magnetycznego  (II równanie Maxwella) ……...  112 

III.3.  Pole elektromagnetyczne ………………………………………………….…...  113 

III.3.1. Opis pola elektromagnetycznego ………………………………...……..  113 

III.3.2. Indukcja elektromagnetyczna …………………………………………...  114 

III.3.2.1. Prawo Faradaya (III równanie Maxwella) ……………..……….  114 

III.3.2.2. IV równanie Maxwella ……………………………………...…..  115 

III.4. Równania Maxwella dla o rodka z ładunkami  –  ich sens fizyczny …………..  116 

III.5. Fala elektromagnetyczna jako rozwi zanie równa  Maxwella dla pró ni …...  118 

background image

Spis tre ci                   

________________________________________________________________________ 

 

 

III.5.1.  Równania Maxwella dla pró ni ………………………………..……....  118 

III.5.2.  Równanie fali elektromagnetycznej ……………………………..….….  119 

III.5.3.  Poj cia przydatne do opisu własno ci fali elektromagnetycznej ………  121 

III.5.4.   ródła fal elektromagnetycznych ………………………………………  125 

III.5.4.1.  Obwód  R, L, C – drgania wymuszone ………………...………  127 

III.5.4.2.  Dipol promieniuj cy …………………………….…..………….  129 

III.6. Fale elektromagnetyczne ……………………………………………………….  130 

III.6.1.  Zjawiska na granicy dwóch o rodków ……………………...………….  130 

III.6.2. Dyspersja  wiatła ……………………………………………….. 

133 

III.6.3.  Pochłanianie  wiatła (absorpcja  wiatła) – prawo Bougera-Lamberta ...  135 

III.6.4. Oddziaływanie fali elektromagnetycznej z materi  ……………...……..  136 

III.6.5. Przechodzenie fali przez cienkie warstwy ………………………………  137 

III.6.5.1. Warstwy przeciwodbiciowe …………………………...………..  139 

III.6.5.2. Pr ki jednakowej grubo ci ……………………………..……...  140 

III.6.6.  Spektroskopia mikrofalowa …………………………………………….  141 

IV.  ZASADY

 

WZGL DNO CI

 

I

 

ELEMENTY

 

MECHANIKI

 

 

         

RELATYWISTYCZNEJ

 

…………………………………………..………….. 

 

143 

IV.1.  Zasada wzgl dno ci Galileusza ……………………………………………….  143 

IV.2.  Do wiadczalne podstawy szczególnej teorii wzgl dno ci.  

          Do wiadczenie Michelsona ……………………………………….…………... 

 

144 

IV.2.1. Do wiadczenie Michelsona ……………………………………………..  144 

IV.3.  Transformacja Lorentza-Einsteina …………………………………………….  148 

IV.3.1.  Postulaty Einsteina ……………………………………………………..  148 

IV.3.2.  Stała skalowania transformacji  L.-E. Wyprowadzenie wzorów  

             transformacyjnych dla szczególnej teorii wzgl dno ci …...…………… 

 

148 

IV.3.2.1.  Transformacja Lorentza-Einsteina ……………………...……...  150 

IV.3.3. Konsekwencje transformacji L.-E. w mechanice ……………………….  151 

               IV.3.3.1. Skrócenie długo ci, dylatacja czasu, dodawanie pr dko ci ……...   152 

IV.3.3.2. Masa i energia ………………………………………………......  155 

IV.3.3.3. II prawo Newtona i praca w ogólnej teorii wzgl dno ci ……….  157 

IV.3.4. Zjawiska potwierdzaj ce teori  wzgl dno ci …………………………...  157 

IV.3.4.1. Wpływ pola grawitacyjnego na fotony ……………………...….  157 

IV.3.4.2. Odchylanie  wiatła przez du  mas  …………………………....  158 

V. FALOWY

 

CHARAKTER

 

MATERII.

  

ELEMENTY

 

MECHANIKI

 

FALOWEJ

 

  161 

V.1.  Falowe własno ci mikrocz steczek – hipoteza de Broglie’a ………………......  161 

V.1.1  Zjawisko fotoelektryczne ………………………………………………..  161 

V.1.2.  Zasada Fermata a teoria de Broglie’a …………………………………...  162 

V.2. Do wiadczenie Davissona i Germera …………………………………………...  165 

V.3.  Zasada nieoznaczono ci Heisenberga  (zasada niepewno ci) ………………….  166 

V.4. Równanie Schrödingera (podstawowe równanie mechaniki falowej) ………….  169 

V.4.1.  Równanie Schrödingera niezale ne od czasu …………………………...  169 

V.4.2.  Równanie Schrödingera zale ne od czasu ………………………………  170 

V.4.3.  Własno ci i normalizacja funkcji falowej ………………………...…….  172 

V.4.3.1. Normalizacja funkcji falowej ……………………………...…….  172 

background image

Sylwester Kania – Wykład z fizyki, cz

 1 

________________________________________________________________________ 

 

 

V.5. Zjawisko tunelowe.  Przej cie przez barier  potencjału ………………………..  174 

V.5.1. Współczynnik przej cia ………………………………………………….  175 

VI.  ELEMENTY

 

FIZYKI

 

ATOMOWEJ

 

……………………………...…………  177 

VI.1. Atom wodoru. Energia atomu wodoru …………………………………….…...  177 

VI.1.1.  Warunki kwantowe Sommerfelda ……………………………….……..  180 

VI.2. Atom wodoru w uj ciu mechaniki falowej.  Liczby kwantowe. Zakaz Pauliego  181 

VI.3.  Atom wodoropodobny, sprz enie spin-orbita …………………...…………...  182 

VI.3.1.  Atom wodoropodobny ……………………………………………...….  182 

VI.3.2.  Sprz enie spin-orbita …………...…………………………………......  186 

VI.3.3.  Zakaz Pauliego i reguły wyboru …………………………...…………..  190 

VI.3.3.1. Reguły wyboru ………………………………………………….  190 

VI.4. Poziomy energetyczne elektronu w atomie ……………………………………  191 

VI.4.1.  Widma optyczne a widma rentgenowskie ……………………………...  194 

VI.4.1.1. Widmo promieniowania rentgenowskiego ………..……………  195 

VI.4.2.  Pochłanianie i rozpraszanie promieni X …………………...…………..  197 

VI.5. Wi zania drobin (cz stek) …………………………………………….………..  199 

VI.5.1.  Wi zanie jonowe (heteropolarne) …………………………...…………  199 

VI.5.2.  Wi zanie kowalencyjne (homeopolarne) ………………………………  200 

VI.6. Spektroskopia molekularna …………………………………………….………  202 
VII.  ELEMENTY

 

FIZYKI

 

CIAŁA

 

STAŁEGO

 

………………………...………..  204 

VII.1. Siły działaj ce mi dzy atomami (cz steczkami) w krysztale. Typy wi za  ….  204 

VII.2.  Model pasmowy ciała stałego …………………..…………………………….  206 

VII.2.1.  Model elektronów swobodnych ……………………………………….  206 

VII.2.2.  Kwantowanie z wykorzystaniem periodycznych warunków  

               brzegowych ………………………………………………………...… 

 

207 

VII.2.3. Przybli enie silnego wi zania (energia kinetyczna elektronów  

              mniejsza ni  energia wi zania) ………………………………………... 

 

208 

VII.2.3.1. Teoria pasmowa ciał stałych w przybli eniu silnego wi zania ..   208 

 VII.2.3.2. Poziomy energetyczne elektronu …………………………...…   209 

VII.2.4. Przybli enie słabego wi zania, model Kröniga i Penneya ……   210 

VII.3. Przewodnictwo elektryczne …………………………………………………...  213 

VII.3.1.Przewodniki ………………………………………………………...…..  213 

VII.3.1.1. Klasyczna i kwantowa teoria przewodnictwa metali ………......  214 

VII.3.2. Półprzewodniki ………………………………………………………...  218 

VII.3.2.1. Półprzewodniki domieszkowe (typu n i p) ……...……..   221 

VII.3.3. Izolatory ………………………………………………………………..  223 

VII.4. Praca wyj cia i napi cie kontaktowe ………………………………………….  224 

VII.4.1.  Praca wyj cia ……………………………………………………….....  224 

VII.4.2.  Napi cie kontaktowe …………………………………………………..  225 

VII.4.2.1.  Zł cze metal – metal (zł cze elektronowo-elektronowe) ……..  225 

LITERATURA

 

……………………………………………………………………...

  

  227