WSP

WSP

Ó

Ó

LNA POLITYKA ROLNA - od Traktatu Rzymskiego do

LNA POLITYKA ROLNA - od Traktatu Rzymskiego do

Agendy 2000

Agendy 2000

z

Szesc krajów europejskich podpisujac 25 marca 1957 r. Traktat
Rzymski utworzylo Wspólnote Europejska stwierdzajac, ze
tworza wspólny rynek i unie gospodarczo – walutowa dla
wsparcia harmonijnego rozwoju gospodarczego ( Art. 2
Traktatu).

z

Najwazniejsze postanowienia traktatu tworzace wspólny rynek
to:

z

-zaniechanie pobierania cel i restrykcji ilosciowych w eksporcie i
imporcie wewnatrz;

z

-wspólna taryfa celna i polityka handlowa wobec panstw trzecich;

z

-wolny przeplyw uslug, osób i kapitalu pomiedzy panstwami
czlonkowskimi.

z

Osiagniecia tych celów oznacza m.in. wspólna polityke w zakresie
rolnictwa i rybolówstwa (Art. 3 pkt. 3).

z

Cele polityki rolnej sprecyzowano w Art. 39
Traktatu Rzymskiego w sposób nastepujacy:

z

-zapewnienie wzrostu produktywnosci rolnictwa

z

-zabezpieczenie dochodów rolników

z

-stabilizacja rynku produktów rolnych

z

-gwarancja odpowiedniej ilosci produktów
rolnych przy rozsadnym gospodarowaniu

Kalendarium najwazniejszych decyzji w ewolucji wspólnej

polityki rolnej:
1957 - Traktat Rzymski
1958 - Konferencja w miejscowosci Stresa (Wlochy) okreslajaca

zasady wspólnej polityki rolnej.
1960 - przedstawienie przez Komisje EWG „Propozycji

stworzenia i wcielenia w zycie wspólnej polityki rolnej”
1962 - przejecie pierwszych regulacji rynków rolnych
1968 - wprowadzenie w zycie jednolitych cen na produkty rolne
1979 - wprowadzenie oplat tzw. wspólodpowiedzialnosci w

wyniku nadprodukcji mleka.
1980 - okreslenie przez Rade Ministrów limitów produkcji rolnej.
1984 - wprowadzenie tzw. kwot mlecznych dla produkcji mleka.
1988 - wprowadzenie limitów gwarantowania dochodów rolników

1992 - przyjcie reformy Mac Sharry’ego we wspólnej polityce rolnej

1997 - publikacja przez Komisje Europejska dokumentu Agenda

2000 okreslajacego kierunek ewolucji polityki rolnej UE i

wymagania stawiane krajom kandydujacym do czlonkostwa.

Polityka rolna Wsp

Polityka rolna Wsp

ó

ó

lnoty

lnoty

Europejskiej od roku 1958

Europejskiej od roku 1958

z

W tym okresie polityke rolna ksztaltowaly i
nadawaly prawny ksztalt Rada EWG i Komisja
EWG. Równiez w niewielkim stopniu wplyw na
polityke rolna mialy Jednolite Zgromadzenie,
Trybunal Sprawiedliwosci i pomocniczy organ
Komitet Ekonimiczno – Spoleczny.

Polityka rolna Wsp

Polityka rolna Wsp

ó

ó

lnoty

lnoty

Europejskiej od roku 1958

Europejskiej od roku 1958

z

Po roku 1967 autonomiczne organy
Wspólnot Europejskich zostaly zastapione
przez wspólne, jednolite organy EWG,
które tez funkcjonuja w skladzie organów
Wspólnoty Europejskiej.

z

W 1958 roku na konferencji w Stresa podjeto decyzje o

wspólnej polityce cen i organizacji rynku rolnego.

Zalozono wspieranie dochodów rolniczych przez ceny

gwarantowane. Ta polityka ulegala zmianom do 1991 roku.

Wprowadza ona rózne instrumenty, w tym:

z

a) organizacje wspólnego rynku z interwencja i ochrona

dla zbóz, cukru, mleka i jego przetworów, wieprzowiny i

wolowiny, baraniny, wina stolowego, oraz wybranych

owoców i warzyw.

z

Stanowi to okolo 60% produkcji. Ochrone przed tanim

importem stanowia oplaty celne przy imporcie i doplaty

do eksportu.

z

b) wspieranie eksportu bez interwencyjnych zakupów na

rynku wewnetrznym. Wsparcie dotyczy drobiu, jaj,

kwiatów, owoców, warzyw, co stanowi okolo 25%

produkcji.

z

c) doplaty ryczaltowe do hektara uprawy lub limitu

produkcji chmielu, lnu, nasion konopi;

z

d) wspieranie przemyslu przetwórczego produktów

rolnych pochodzacych z krajów Unii. Dotyczy to m.in.

rzepaku, oliwek, tytoniu. Produkty te stanowia okolo 5%

calej produkcji rolnej.

Polityka rolna Wsp

Polityka rolna Wsp

ó

ó

lnoty

lnoty

Europejskiej od roku 1958

Europejskiej od roku 1958

z

W 1968 roku Komisarz Rolny Monsholt stwierdzil

przydatnosc cen dla postepu w modernizacji gospodarstw

rolnych i szybkiego wzrostu produkcji przy niedoborach

zywnosci i koniecznosci zapewnienia

samowystarczalnosci zywnosciowej.

z

Równoczesnie wskazal, ze motywacja rynkowa nie

rozwiazuje problemów strukturalnych i socjalnych

rolnictwa. Efektem tych spostrzezen bylo podjecie w 1972

r. pierwszych dyrektyw dotyczacych spraw socjalnych wsi

i problemów strukturalnych.

z

Od 1984 roku zaczeto wprowadzac zmiany
w polityce rolnej, prowadzace do
oszczednosci budzetowych. Zmiany
polegaly na wprowadzeniu kwot mlecznych
(limit produkcji dla kazdego producenta),
oraz kwot cukrowych, podzielonych
pomiedzy kraje wspólnoty, a dalej
pomiedzy plantatorów.

Reforma Mac

Reforma Mac

Sharry

Sharry

’

’

ego

ego

z

W lipcu 1992 przyjeto wazny dla WPR dokument,

tzw. reforme Mac Sharry’ego.

z

Zasadnicze kierunki dzialan i instrumenty reformy,

to:

z

a) odchodzenie od wspierania cen produktów

rolnych do wyrównania dochodów i oddzielenie

wzrostu produkcji od wzrostu subwencji;

z

b)obnizanie cen skupu podstawowych produktów

rolnych i zblizanie tych cen do poziomu cen

swiatowych;

Reforma Mac

Reforma Mac

Sharry

Sharry

’

’

ego

ego

z

c) dazenie do spadku intensywnosci produkcji

rolniczej na obszarze wspólnoty, co spowoduje

obnizenie nadprodukcji zywnosci i ochrone

srodowiska;

z

d) zmiana struktury wydatków na wspieranie

rolnictwa i obszarów wiejskich poprzez

zwiekszanie wydatków na rzecz rozwoju

obszarów wiejskich i wyrównania dysproporcji

regionalnych.

Reforma Mac

Reforma Mac

Sharry

Sharry

’

’

ego

ego

z

Rekompensata za obnizenie dotychczasowych cen
skupu sa subwencje. Ograniczono wielkosc
obszaru upraw, do których mozna otrzymac
subwencje w powiazaniu z 15% redukcja obszaru
zasiewów. Z takich zmniejszen wylaczone sa male
gospodarstwa.

z

Mozna zauwazyc, ze nastepuje zatem
ewolucja Wspólnej Polityki Rolnej w kierunku
Wspólnej Polityki Obszarów Wiejskich.

Reforma Mac

Reforma Mac

Sharry

Sharry

’

’

ego

ego

z

Kolejnej zapowiedzi reformy oczekiwano w

1986 roku na konferencji w Cork (Irlandia).

Jednak Komisarz Rolny Franz Fischer nie

przedstawil takiej propozycji. Stwierdzil

natomiast: „spolecznosc wiejska jest

caloscia, która ma swoje prawa i

wlasciwosci, które musza byc zachowane w

interesie spoleczenstwa europejskiego jako

calosci”.

Agenda 2000

Agenda 2000

z

Dokument pod ta nazwa Komisja Europejska

przedstawila w 1997 roku. Za najwazniejsze w

przyszlej Wspólnej Polityce Rolnej uznano

nastepujace rozwiazania:

z

a) przeznaczenie 0,5 % PKB Unii na fundusze

poprawiajace i wyrównujace problemy spoleczne

oraz spójnosc ekonomiczna;

z

b) zmniejszenie z siedmiu do trzech liczby

programów pomocy strukturalnej, przy czym dwa

z tych programów mialyby charakter regionalny;

Agenda 2000

Agenda 2000

z

c) uproszczenie w administrowaniu programami
strukturalnymi;

z

d) zintegrowana polityka wobec obszarów
wiejskich, oraz przechodzenie od wspierania

z

cen do uzupelniania dochodów rolniczych;

Agenda 2000

Agenda 2000

z

f) zapewnienie dobrego poziomu zycia ludnosci rolniczej
polaczonego ze stabilizacja

z

dochodów rolniczych.

z

Dokument ten dotyczy równiez przyszlych krajów
czlonkowskich, a wiec takze i Polski. Szczególnie
podkreslano koniecznosc harmonizacji prawa,
uksztaltowania i wzmocnienia instytucji zajmujacych sie
wdrazaniem polityki rolnej.

z

Równiez program PHARE ma byc przeksztalcony w
program pomocy przedczlonkowskiej, przeznaczony
takze w czesci na programy strukturalne w rolnictwie.

Wsp

Wsp

ó

ó

lna Polityka Rolna a Polska

lna Polityka Rolna a Polska

z

Cele i mechanizmy WPR okreslaja warunki
wspólnoty UE z zewnetrznymi partnerami.
Wspólnota broni wlasnej polityki rolnej, co silnie
oddzialuje m.in. na kraje stowarzyszone,
negocjujace swoje czlonkostwo. Dlugotrwalosc
WPR i zakres interwencji silnie wplywa na
kierunki i tempo rozwoju rolnictwa na obszarze
wspólnoty. Bardzo mocno wplywa na mozliwosc
eksportu na rynki UE.

Wsp

Wsp

ó

ó

lna Polityka Rolna a Polska

lna Polityka Rolna a Polska

z

Mozemy przewidywac w oparciu o bogate
doswiadczenie WPR, jakich efektów mozna
oczekiwac przy stosowaniu okreslonych
instrumentów interwencji w rolnictwie:

z

9 interwencja rynkowa okazala sie
niezbyt efektywnym instrumentem
przesuniecia dochodów od podatników do
producentów rolnych;

Wsp

Wsp

ó

ó

lna Polityka Rolna a Polska

lna Polityka Rolna a Polska

z

9 pomoc dla rolnictwa nie byla dzielona równo,
bowiem 20% rolników przejmowalo 80%
kierowanej pomocy;

z

9 mechanizmy kontrolne nie przeciwdzialaly
tworzeniu nadwyzek zywnosci;

z

9 dofinansowanie cen produktów rolnych
obnizylo konkurencyjnosc sektora przetwórczego.

-15

-10

-5

0

5

10

Niemc y

Hola ndia

Wlk.Brytania

Włoc hy

Sz w e c ja

Franc ja

Aus tria

Be lgia

Finla ndia

Da nia

Irlandia

Portuga lia

Grec ja

His z pa nia

Pols ka