ŚWIĘTY AUGUSTYN WYZNANIA KSIĘGA VI

DZIEJE RELIGII, FILOZOFII I NAUKI

do ko

ca staro

ytno

│

redniowiecze i odrodzenie

│

barok i o

wiecenie

│

1815-1914

│

1914-1989

jak i z czego studiowa

filozofi

│

moje wykłady

│

Wittgenstein

│

filozofowie i socjologowie nauki

ty AUGUSTYN

WYZNANIA

przeło

ył Zygmunt Kubiak

Matka Augustyna była katoliczk

, ojciec poganinem. Jako młodzieniec Augustyn wybrał manicheizm i

wyznawał t

religi

do 30. roku

ycia. Te lata sp

dził z kobiet

, której imienia nam nie zdradził, niczego te

o niej nie napisał poza tym,

e mieli syna, Adeodata.

Dzi

ki koneksjom manichejskim Augustyn - który całe

ycie z wyj

tkiem paru lat sp

dził w Afryce w

okolicach Kartaginy - uzyskał stanowisko retora przy dworze cesarskim w Mediolanie. Dzi

ki kontaktom z

biskupem Mediolanu,

w. Ambro

ym, poznał zasady alegorycznej interpretacji Biblii, co sprawiło,

przestały go razi

obecne w tek

cie sprzeczno

ci. Jednocze

nie wskutek niezgodno

ci nauki Maniego z

tym, co o za

mieniach Sło

ca i Ksi

ęż

yca twierdzili astronomowie zacz

ł w

tpi

w manicheizm - i popadł w

sceptycyzm. Zacz

ł te

z grup

przyjaciół studiowa

pisma Plotyna.

Nało

yły si

na to problemy osobiste. Matka Augustyna pojawiła si

w Mediolanie i zaaran

owała jego

mał

stwo z dziewczyn

z bogatego domu - co miało synowi otworzy

drog

do wielkiej kariery.

Wymuszone rozstanie z matk

Adeodata stało si

ródłem cierpie

- i zapewne przyspieszyło decyzj

przyj

ciu chrze

cija

stwa.

Ksi

ga VI

13. Gorliwie przynaglano mnie do mał

stwa. Ju

wiadczyłem i zostałem przyj

ty,

w czym najwi

cej było stara

mojej matki, która miała nadziej

e skoro si

eni

obmyje mnie z grzechów zbawcza woda chrztu. Cieszyła si

e z dnia na dzie

jestem

coraz lepiej do chrztu przygotowany. W przyjmowaniu przeze mnie wiary widziała
odpowied

na jej modlitwy i wypełnianie si

obietnic Twoich. Zarówno na moj

pro

jak i z własnego odruchu serca mocnym, serdecznym wołaniem błagała Ciebie
codziennie, aby

jej w jakiej

wizji oznajmił, czym b

dzie moje mał

stwo. Ale nie

chciałe

Miała tylko niejasne i pełne uroje

sny, wyłonione z ci

głego o tych sprawach

rozmy

lania. Kiedy mi o tych snach mówiła, w jej słowach - zamiast tej ufno

ci, jak

zawsze miała, ilekro

Ty zsyłałe

jej widzenia - wyczuwałem lekcewa

enie. Powiadała

mi,

e jakim

zmysłem, którego nie potrafi okre

słowami, umie zawsze odró

Twoje

objawienia od swoich snów przyrodzonych. Przygotowania jednak były w toku i starano
si

o zgod

rodziców. Dziewczynie tej brakowało jeszcze około dwóch lat do wieku

stosownego do mał

stwa. Podobała mi si

, wi

c godziłem si

na oczekiwanie.

14. W du

ej grupie przyjaciół cz

sto rozmawiali

my o naszym znu

eniu zam

tem i

troskami

ycia. I byli

my ju

niemal zdecydowani odsun

ąć

od tłumu i wie

ść

spokojne

ycie na osobno

ci. Zamierzali

my poł

czy

cały dobytek, jaki posiadali

my, i mie

wspólny fundusz, który by nam tak

spokojn

egzystencj

umo

liwił. W szczerej

przyja

ni nie rozró

nialiby

my, co nale

y do tego, a co do innego z nas. Wszystko miało

nale

i do nas wszystkich, i do ka

dego z osobna. Spodziewali

my si

e ta

społeczno

ść

dzie si

składała z jakiej

dziesi

tki ludzi. Niektórzy byli bardzo bogaci,

zwłaszcza Romanianus, pochodz

cy z mojego miasta. Był on od lat chłopi

cych jednym

z najbli

szych moich przyjaciół, a na dwór w Mediolanie przybył wówczas

gni

jakimi

bardzo wa

nymi interesami. On był do projektu najbardziej zapalony, a pozostali

liczyli si

bardzo z jego zdaniem, gdy

był znacznie od innych bogatszy.

Postanowili

my,

e b

dziemy na ka

dy rok wyznaczali spo

ród siebie dwóch jak gdyby

urz

dników, aby załatwiali wszystkie niezb

dne interesy; a pozostali członkowie grupy

mieli by

od takich spraw wolni. Potem jednak zacz

my rozwa

, czy nam na to

Strona 1 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

pozwol

nasze miłe kobiety. Niektórzy z nas ju

mieli

ony, inni zamierzali si

eni

. I

wtedy cały ten tak pi

knie obmy

lony projekt rozpadł si

nam w r

kach: tak si

rozsypał,

e trzeba go było precz odrzuci

. Wzdychaj

c, j

c - poszli

my jednak dalej szerokimi i

utartymi drogami tego

wiata. Wiele my

li było w naszych sercach, a wola Twoja trwa na

wieki. W m

dro

ci swej woli szydziłe

z naszych planów i sposobiłe

Twoje. Miałe

nam pokarm w czasie stosownym, rozewrze

i napełni

dusze nasze

błogosławie

stwem.

15. A tymczasem grzeszyłem coraz bardziej. Kobiet

, z któr

dotychczas

yłem,

oderwano od mego boku, gdy

była to przeszkoda na drodze do mał

stwa. Poniewa

moje serce mocno do niej przywarło, teraz wyszarpni

to w nim ran

, która broczyła krwi

obfit

. Kobieta wróciła do Afryki,

lubuj

c Ci,

e nigdy si

nie odda

adnemu innemu

ęż

czy

nie, a ze mn

zostawiła syna naturalnego, jakiego mi urodziła. Byłem zbyt słaby,

aby na

ladowa

ten wzór, jaki mi dała niewiasta. Niecierpliwiło mnie dwuletnie

oczekiwanie na narzeczon

, bo nie tyle o

ywiało mnie pragnienie mał

stwa, ile byłem

niewolnikiem nami

tno

ci. Postarałem si

c o inn

kobiet

yłem z ni

bez

mał

stwa. Oznaczało to,

e choroba mojej duszy jeszcze si

wzmo

e i umocniona

nieprzerwanym przyzwyczajeniem przetrwa a

do po

ycia z

. A rana, jak

spowodowało oderwanie ode mnie mojej poprzedniej towarzyszki, wcale si

nie goiła. Po

okresie straszliwie ostrego bólu zacz

ła ropie

i chocia

wtedy ból jakby st

piał,

cierpiałem tym rozpaczliwiej.

16. Tobie cze

ść

, Tobie chwała,

ródło miłosierdzia! W miar

jak si

pogł

biała moja

niedola, Ty byłe

coraz bli

ej mnie. Chocia

o tym nie wiedziałem, ju

wyci

gałe

aby mnie z bagna wydoby

i obmy

. Od jeszcze gł

bszego zanurzania si

w topiel

rozkoszy cielesnej powstrzymywała mnie tylko trwoga przed

mierci

i Twoim s

dem.

ród wszystkich zmian moich pogl

dów ten l

k nigdy mego serca nie opu

cił. Z

przyjaciółmi, Alipiuszem i Nebrydiuszem, cz

sto dyskutowałem o istocie dobra i zła.

Moim zdaniem Epikur zasługiwałby na najwy

sze uznanie, gdyby nie to,

e - jak

wierzyłem - dusza trwa po

mierci i otrzymuje nagrod

i kar

, na jakie zasłu

yła; a Epikur

odrzucał tak

wiar

. "Gdyby

my byli nie

miertelni - mówiłem - i mogli

w nie

cym si

stanie rozkoszy fizycznej, nie l

kaj

c si

jej utraty, czemu

nie mieliby

szcz

ęś

liwi? Czego jeszcze wi

cej mogliby

my pragn

ąć

?" Nie pojmowałem, na czym

polegała moja prawdziwa niedola: na osuni

ciu si

tak nisko i na takim za

lepieniu,

nie dostrzegałem ju

wiatła cnoty i pi

kno

ci, jak

kocha dla niej samej. Prawdziw

kno

ść

dostrzega wewn

trzne oko duszy, a nie oko fizyczne. I nie zastanawiałem si

nieszcz

ęś

nik nad tym, co było przyczyn

e owe my

li, same w sobie wstr

tne, było mi

słodko snu

ród przyjaciół i

e nie potrafiłem by

szcz

ęś

liwy - cho

by w takim sensie,

jaki był wówczas dost

pny memu pojmowaniu - bez przyjaciół, niezale

nie od tego, w

jakie zmysłowe opływałbym rozkosze. Przyczyn

było odczucie,

e przyjaciół kocham dla

nich samych i oni mnie wzajemnie dla mnie samego kochaj

Jakie

to były kr

te drogi! Biada zuchwałej duszy, która sobie uroiła,

e je

li od Ciebie

odejdzie, to co

lepszego znajdzie. W któr

kolwiek zwróci si

stron

- w tył, w bok,

znowu w przód - wsz

dzie jej wszystko dolega okrutnie. A tylko Ty

spokojem. I oto

jeste

blisko. I uwalniasz od nieszcz

snego bł

dzenia, stawiasz nas na drodze

wła

ciwej, pocieszasz i mówisz: "Biegnijcie - ja was podtrzymam, ja was powiod

, ja was

wyzwol

KSI

GA VII

1. Umarła ju

moja młodo

ść

zła, haniebna, i wchodziłem w wiek m

ski. Im starszy byłem

latami, tym si

stawałem wstr

tniejszy przez dobrowolne przyjmowanie uroje

. Za

substancj

uwa

ałem tylko to, co mo

na dostrzec oczyma. Ciebie jednak, Bo

e, nie

wyobra

ałem sobie w postaci ciała ludzkiego; taki bł

d odrzuciłem ju

na pocz

tku moich

Strona 2 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

studiów filozoficznych. I z rado

przekonałem si

e tak samo odrzuca ten bł

d wiara

naszej matki duchowej, Twego Ko

cioła katolickiego. Ale nie wiedziałem, jak wła

ciwie

powinienem Ciebie pojmowa

. B

c człowiekiem, i to słabym człowiekiem, usiłowałem

o Tobie jako o najwy

szym, jedynym i prawdziwym Bogu. A

do dna serca

wierzyłem,

e jeste

niezniszczalny, nienaruszalny, niezmienny. Chocia

bowiem nie

wiedziałem, dlaczego tak jest, nie ulegało dla mnie w

tpliwo

ci,

e to, co mo

e by

zniszczone, jest gorsze od tego, co zniszczone by

nie mo

e; to, czego nie mo

naruszy

, bez wahania przekładałem ponad to, co naruszy

na; to, co nie podlega

adnej zmianie, ponad to, co mo

na zmieni

. Serce moje wielkim głosem wołało przeciw

wszystkim moim urojeniom.

Ta jedyna prawda była or

ęż

em duchowym, którym mogłem rozgania

osaczaj

cy mnie

rój nieczystych obrazów. Ale ledwie je na chwil

rozgoniłem, oto znowu si

wokół mnie

kł

biły, rzucały si

na mnie, nie pozwalały mi patrze

przed siebie. Chocia

c sobie

nie wyobra

ałem Ciebie w postaci ciała ludzkiego, nie potrafiłem uwolni

od my

li,

byłe

jakim

rodzajem substancji cielesnej rozci

gni

tej w przestrzeni, czy to

przenikaj

cej tylko

wiat, czy te

rozlanej równie

w niesko

czono

ci poza

wiatem.

Substancj

pojmowałem jako co

nie podlegaj

cego zepsuciu ani ubytkowi, ani

zmianie, a wi

c lepszego od wszystkiego, co mo

e si

psu

, ubo

albo przemienia

Tak sobie to przedstawiałem. Ilekro

usiłowałem poj

ąć

bez wymiarów

przestrzennych, wydawało mi si

e była to nico

ść

, absolutna nico

ść

;

e nie była to

nawet pró

nia. Gdyby

my bowiem jakie

ciało usun

li z zajmowanej przez nie

przestrzeni i gdyby w tej przestrzeni nie było

adnego innego ciała - czy to ziemi, czy

wody, czy powietrza, czy eteru - pozostałaby jednak sama pusta przestrze

. Niczego

innego by tam nie było; ale byłaby pusta przestrze

Mój umysł był tak ot

piały i tak mało

wiadomy nawet samego siebie,

e to, co nie miało

adnych wymiarów przestrzennych, uwa

ałem za absolutn

nico

ść

. Cokolwiek nie miało

czy mie

nie mogło cech zwi

zanych z przestrzeni

, takich jak rzadko

ść

, g

sto

ść

czy

grubo

ść

- wydawało mi si

nico

. Umysł mój w swych wyobra

eniach miotał si

ród

takich kształtów, do jakich przywykło oko, a nie u

wiadamiałem sobie,

e siła my

li, która

formowała te obrazy, sama była czym

zupełnie od nich odr

bnym. A przecie

nie

mogłaby ich formowa

, gdyby sama nie była czym

, i to czym

dostatecznie wielkim, aby

do tego zdoln

. My

lałem wi

c o Tobie,

ycie duszy mej, jako o wielkiej istocie

rozprzestrzeniaj

cej si

we wszystkich kierunkach w całej niesko

czonej przestrzeni,

istocie przenikaj

cej cał

mas

wiata i si

gaj

cej we wszystkich kierunkach poza ni

, w

bezmiar, tak

e ziemia, niebo i całe w ogóle stworzenie było pełne Ciebie, a granice ich

były w Tobie, podczas gdy Ty nie miałe

adnych w ogóle granic.

Powietrze, czyli atmosfera, która okrywa ziemi

, jest ciałem materialnym, ale to ciało nie

stawia oporu

wiatłu sło

ca.

wiatło przez nie przenika, nie rozłamuj

c go ani nie

rozpraszaj

c, lecz napełniaj

c je całkowicie. Wyobra

ałem sobie,

e w taki sposób Ty

przenikasz ciała materialne, nie tylko powietrze, eter i morze, lecz tak

e ziemi

, i

esz dociera

do wszystkich ich cz

ęś

ci, zarówno najwi

kszych, jak i najmniejszych,

dzi

ki czemu napełnione s

Twoj

obecno

, i

e niewidzialn

sił

dzisz

wszystkim, co stworzyłe

, tak od wewn

trz, jak z zewn

trz. Tak

wyznawałem teori

gdy

nie potrafiłem sobie wyobrazi

Ciebie w

aden inny sposób. Ale była to fałszywa

teoria. Gdyby bowiem była prawdziwa, oznaczałoby to,

e wi

ksza cz

ęść

ziemi zawiera

ksz

ęść

Ciebie, mniejsza za

ęść

- mniejsz

. Wprawdzie wszystko byłoby

napełnione Twoj

obecno

, ale w taki sposób,

e ciało słonia zawierałoby wi

cej

Ciebie ni

li ciało wróbla, bo jest przecie

ksze i wi

cej zajmuje miejsca. Rozdzieliłby

c swoj

substancj

po kawałku mi

dzy poszczególne składniki

wiata, ka

demu daj

cej lub mniej - zale

nie od jego rozmiarów. Oczywi

cie tak nie jest. Ale wtedy jeszcze

nie roz

wieciłe

moich ciemno

ci.

Strona 3 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

2. Przeciwko za

oszukanym oszustom i gadatliwym niemowom - bo nie d

czało w

ich ustach słowo Twoje - przeciwko manichejczykom wystarczał mi, Panie, argument,
którym zwykle posługiwał si

Nebrydiusz jeszcze w czasach, gdy mieszkali

my w

Kartaginie. Argument ten na nas wszystkich wywarł wielkie wra

enie. Nebrydiusz

zadawał pytanie, co mogłyby Ci uczyni

wszystkie siły ciemno

ci, które manichejczycy

uwa

za mas

Tobie przeciwstawn

, gdyby

uchylił si

od walczenia z nimi. Gdyby

odpowiedzieli,

e mogłyby Ci wyrz

dzi

szkod

, oznaczałoby to,

e jeste

naruszalny i

zniszczalny. Gdyby za

rzekli,

e w

adnej mierze moce te nie mogłyby Ci zaszkodzi

nie byłoby sensu w walce, w której tylko jaka

ęść

Twoja, jaki

członek Twój albo

odro

l wyłoniona z Twej substancji starłaby si

z przeciwnymi pot

gami, z naturami nie

przez Ciebie stworzonymi; i do tego stopnia byłaby przez nie zepsuta i przemieniona w
gorsz

e ze szcz

ęś

liwo

ci osun

łaby si

w n

i do ocalenia i oczyszczenia

potrzebowałaby pomocy. A za tak

wła

nie odro

l uwa

ali oni dusz

ludzk

, któr

, jako

zniewolon

, zbrukan

i zepsut

, miało wspomóc Twoje słowo, jako wolne, czyste i

nienaruszone. W takim jednak wypadku równie

ono podlega

by mogło zepsuciu, bo

przecie

z tej samej pochodziło substancji co dusza.

Kimkolwiek wi

c jeste

- chc

powiedzie

: czymkolwiek jest substancja, dzi

ki której

jeste

tym, czym jeste

- je

li przyznawali,

e jeste

niezniszczalny, wszystkie ich nauki

były fałszywe i godne pot

pienia. Je

liby za

wiadczyli,

e jeste

zniszczalny, byłby to

jawny fałsz, który wystarczy usłysze

, aby go ze zgroz

odrzuci

. Wystarczał wi

przeciw nim ten jeden argument. Dzi

ki niemu mogłem odepchn

ąć

od siebie ich nauki, t

dławi

mnie zmor

. Głosz

c bowiem tak

teori

o Tobie, manichejczycy nie mogli si

dysputy wywikła

bez popełnienia w taki czy inny sposób straszliwego

tokradztwa

serca i j

zyka.

3. Ale chocia

mówiłem i mocno wierzyłem,

e Ty, Panie nasz, Bo

e prawdziwy, który nie

tylko nasze dusze, lecz tak

e ciała stworzyłe

, i nie tylko dusze i ciała nasze, lecz

wszystkie rzeczy o

ywione i nieo

ywione - jeste

nieskalany i niezmienny, nie mogłem

znale

źć

wyra

nego i jednoznacznego wyja

nienia przyczyny zła. Jakakolwiek była ta

przyczyna, wiedziałem,

e nie nale

y jej szuka

w takiej teorii, która by mnie zmuszała do

uznania,

e niezmienny Bóg jest zmienny; stałbym si

bowiem sam t

przyczyn

zła,

której szukałem. Spokojnie prowadziłem dalsze badania, upewniwszy si

e teorie

manichejczyków s

fałszywe. Całe moje serce buntowało si

przeciwko tym ludziom, bo

widziałem,

e poszukuj

c przyczyny zła sami byli napełnieni złem. Woleli bowiem uzna

e Twoja substancja doznaje zła, ni

przyzna

e ich ludzka substancja zło popełnia.

Usiłowałem wi

c poj

ąć

to, co mi mówiono:

e przyczyn

czynienia zła jest wybór

dokonywany przez nasz

woln

wol

, a przyczyn

doznawania zła jest Twój

sprawiedliwy wyrok. Nie mogłem jeszcze tego zrozumie

z zupełn

jasno

Usiłowałem pod

wign

ąć

moj

zdolno

ść

rozumienia z przepa

ci, w jakiej była pogr

ąż

ona.

Ale znowu spadałem w t

otchła

. Znowu si

wigałem w gór

i znowu, znowu

spadałem w dół. Podnosiła mnie ku

wiatłu Twemu przynajmniej ta pewno

ść

: o tym,

mam wol

, wiedziałem z równ

pewno

, jak o tym,

. Ilekro

czegokolwiek

chciałem albo nie chciałem, byłem całkowicie pewny,

e to wła

nie ja - a nie kto inny -

chc

tego albo nie chc

. I ju

zaczynało mi

wita

e wła

nie w woli jest

ródło mego

grzechu. Ilekro

bowiem czyniłem co

mimowolnie, odczuwałem,

e raczej doznaj

, ni

czyni

; a to, czego doznawałem, uwa

ałem nie za win

, lecz za kar

. Poniewa

uznawałem Ciebie za sprawiedliwego, natychmiast stwierdzałem w duchu,

e słusznie

odbieram chłost

Lecz znowu zadawałem sobie pytanie: Kto mnie stworzył? Czy

nie Bóg mój, który nie

tylko jest dobry, lecz jest dobrem samym? Sk

e wi

c we mnie to pragnienie zła i opór

wobec dobra, którymi zasługuj

na sprawiedliw

kar

? Kto to we mnie wszczepił? Kto we

mnie zasiał to gorzkie ziarno, skoro mnie całego stworzył najukocha

szy Bóg mój? Je

Strona 4 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

sprawc

jest diabeł, to sk

e si

wzi

ł ów diabeł? Je

li był on niegdy

dobrym aniołem i

stał si

diabłem przez zł

wol

, to sk

e w nim powstała owa zła wola, przez któr

diabłem si

stał, skoro Stwórca, który przecie

jest dobry, uczynił go dobrym aniołem, a

niczym innym? Te rozmy

lania znowu mnie spychały w przepa

ść

, w której si

dusiłem.

Ale ju

nie osuwałem si

do tego piekła bł

du, gdzie nikt Tobie nie wyznaje swej winy,

wol

c uzna

e Ty doznajesz zła, ni

stwierdzi

e człowiek zło czyni.

4. Skoro wi

c odkryłem,

e to, co nienaruszalne, jest lepsze od tego, co naruszalne,

uczyniłem to podstaw

dalszego dociekania, uznaj

e Ty, czymkolwiek jeste

, na

pewno musisz by

nienaruszalny. Nigdy bowiem

adna dusza nie mogła ani nie b

dzie

mogła poj

ąć

czegokolwiek, co byłoby lepsze od Ciebie, b

cego najwy

szym,

doskonałym dobrem. A poniewa

, jak uznawałem, to, co nienaruszalne, jest z cał

pewno

lepsze od tego, co naruszalne - wynikło z tego,

e gdyby

Ty nie był

nienaruszalny, to byłoby dla mnie mo

liwe dosi

gni

cie my

czego

, co byłoby lepsze

od mego Boga. Zrozumiawszy,

e niezniszczalne góruje nad wszystkim, co zniszczalne,

wietle tej prawdy byłem obowi

zany szuka

Ciebie i stara

o odkrycie

ródła zła,

czyli o zrozumienie, sk

d pochodzi owo zepsucie, które Twojej substancji w

adnym

stopniu nie mo

e naruszy

Ska

enie nie dotyka naszego Boga ani poprzez akt woli, ani z konieczno

ci, ani

przypadkiem. Bo przecie

jest On Bogiem. I to, czego On pragnie, jest dobre. I On sam

jest owym dobrem. A stan ska

enia nie jest dobry. Nigdy te

, Panie, nie jeste

zmuszony

do czegokolwiek wbrew swej woli, gdy

wola Twoja nie jest wi

ksza od Twojej mocy.

Tylko wtedy mogłaby by

ksza, gdyby

Ty był wi

kszy od siebie samego. Wola Bo

a i

moc Bo

a to jest wła

nie sam Bóg. A czy

mogłoby si

zdarzy

Tobie cokolwiek

nieprzewidzianego? Przecie

Ty wszystko wiesz - i wszelka natura istnieje tylko dzi

temu,

e Ty j

znasz. Czy

musz

jeszcze dłu

ej dowodzi

e substancja, któr

jest

Bóg, nie mo

e by

zniszczalna? Gdyby była zniszczalna, nie byłaby Bogiem.

5. Lecz szukaj

c, sk

d si

wywodzi zło,

le szukałem. Nie umiałem dostrzec zła, jakie

tkwiło w samym moim sposobie badania. Przed oczyma ducha stawiałem sobie całe
stworzenie - zarówno to, co mo

emy zobaczy

: ziemi

, morze, powietrze, gwiazdy,

drzewa i

ywe istoty

miertelne, jak i to, czego ujrze

nie mo

na: utwierdzenie nieba w

górze, wszystkich aniołów, wszystkie duchowe byty nieba. Lecz tak

e te byty, jakby były

ciałami, umieszczała w takich a takich miejscach moja wyobra

nia. Całe Twoje

stworzenie wyobraziłem Sobie jako wielk

mas

składaj

z ró

nych rodzajów ciał -

niektóre z nich rzeczywi

cie były ciałami, a niektóre tylko w mojej wyobra

ni zast

powały

byty duchowe. Pojmowałem t

mas

jako olbrzymi

, nie mog

c oczywi

cie zna

jej

rozmiarów, lecz wyobra

c j

sobie jako dowolnie wielk

, chocia

we wszystkich

kierunkach ograniczon

. Ciebie za

, Panie, pojmowałem jako ogarniaj

cego j

wszystkich stron i przenikaj

cego j

w ka

dej cz

ęś

ci, a zarazem, pod ka

dym wzgl

dem

niesko

czonego. Tak jakby rozlewało si

wsz

dzie morze i nie było nic innego oprócz

bezmiernego, niesko

czonego morza, a gdzie

w jego obr

bie byłaby g

bka, wielka, lecz

jednak ograniczona, napełniana we wszystkich swoich cz

ęś

ciach przez owo bezmierne

morze. Tak sobie wyobra

ałem napełnienie ograniczonego Twojego stworzenia Tob

bezgranicznym. Mówiłem sobie: oto Bóg i oto co stworzył Bóg. Dobry jest Bóg i
bezwzgl

dnie lepszy od wszystkiego, co stworzył. Lecz dobrym b

c stworzył dobra i w

taki oto sposób ogarnia je i napełnia.

Gdzie

c jest zło? Sk

d i w jaki sposób do tego

wiata si

wkradło? Jaki jest jego

korze

? Co jest jego nasieniem? A mo

e zło w ogóle nie istnieje? Czemu wi

c boimy si

i wystrzegamy tego, czego nie ma? Je

li nasz l

k nie ma uzasadnienia, to na pewno on

sam jest złem, bo bez potrzeby szarpie i dr

czy nasze serce. Tym wi

kszym jest złem

przez to,

e nie istnieje przedmiot l

ku, a jednak si

boimy. Albo wi

c złem jest to, czego

boimy, albo złem jest to,

e si

boimy. Sk

d wi

c to zło pochodzi? Bo przecie

Bóg

Strona 5 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

stworzył wszystkie rzeczy, a b

c dobry stworzył je jako dobre. B

c wi

kszym i

najwy

szym dobrem, stworzył te dobra mniejsze; lecz przecie

wszystko - i Stwórca, i

rzeczy stworzone - wszystko jest dobre. W czym wi

c było zło? Czy w tym, z czego

stworzył

wiat? Czy było co

złego w materii, z której ład

wiata ukształtował? Czy

pozostawił w tej materii co

, czego nie skierował ku dobru? Dlaczego

by jednak tak

post

pił? Czy

mamy przyj

ąć

e chocia

był wszechmocny, nie miał dosy

siły, aby tak

przemieni

cał

materi

i nada

jej taki kierunek, by nic złego w niej nie pozostało? A w

cu - dlaczego chciał z niej cokolwiek tworzy

zamiast sprawi

swoj

wszechmoc

aby ta materia zupełnie przestała istnie

? Czy w ogóle mogła ona zaistnie

wbrew Jego

woli? Je

li za

od wieczno

ci istniała, to dlaczego przez te bezmiary minionego czasu

pozwolił jej istnie

w takim stanie i tak pó

no postanowił co

z niej uczyni

li nagle postanowił działa

, czy

nie nale

ałoby raczej oczekiwa

e wszechmoc

swoj

sprawi, by owa materia przestała istnie

? Tak, by nic nie istniało odt

d oprócz

Niego samego b

cego cał

prawd

, najwy

szym i niesko

czonym dobrem? Je

li za

nie byłoby dobrze, gdyby Bóg, b

c dobry, nie tworzył równie

i nie ustanawiał czego

dobrego, to czy

nie mógł usun

ąć

i zniweczy

owej złej materii, aby zamiast niej uczyni

dobr

, z której mógłby wszech

wiat stworzy

? Nie byłby przecie

wszechmocny, gdyby

do stworzenia czegokolwiek dobrego potrzebował oparcia w materii, której sam nie
stworzył.

Takie to gor

czkowe snułem w duszy medytacje, a mój niepokój był tym dotkliwszy, i

kałem,

e umr

, zanim znajd

prawd

. Mocno jednak była wszczepiona w moje serce

wiara - otrzymana w Ko

ciele katolickim - w Chrystusa, Syna Twego, a naszego Pana i

Zbawc

. W wielu sprawach pogl

dy moje były jeszcze nie ukształtowane i odbiegały od

wła

ciwej nauki, ale umysł mój nie chciał od niej odej

ść

i z dnia na dzie

coraz gł

biej j

chłon

ł.

6. W tym czasie odwróciłem si

od astrologów, odrzucaj

c ich pretensje do

przepowiadania przyszło

ci, bezbo

ne majaczenia. Za to tak

e chc

z gł

bi duszy

podzi

kowa

Twojemu, Bo

e mój, miłosierdziu. Ty bowiem, tylko Ty - nikt inny, nikt

oprócz Ciebie - odwołujesz nas od

mierci, jakiej doznajemy za ka

dym razem, gdy

bł

dzimy, Ty, który jeste

yciem nigdy nie podlegaj

cym

mierci i nie potrzebuj

adnego cudzego

wiatła m

dro

, o

wiecaj

wszystkich, którzy koniecznie

potrzebuj

wiecenia, i rz

wiecie wszystkim, a

do li

ci szeleszcz

cych na

drzewach. Wła

nie Ty mi zesłałe

przyjaciela, który mnie wreszcie wyleczył z tego oporu,

jaki stawiałem zarówno m

dremu starcowi Windycjanusowi, jak Nebrydiuszowi,

młodemu, a zasługuj

cemu ju

na podziw swym charakterem. Windycjanus

kategorycznie astrologi

odrzucał, Nebrydiusz za

miał w tej dziedzinie pewne

tpliwo

ci, ale i on cz

sto powtarzał,

e nie istnieje kunszt rzeczywi

cie pozwalaj

cy na

przepowiadanie przyszło

ci, lecz przewidywania ludzkie nieraz si

sprawdzaj

przez

czysty przypadek. Je

li kto

wypowiedział bardzo wiele przepowiedni, niejedna z nich

oka

e si

potem prawdziwa, ale w chwili przepowiadania nie mógł jeszcze tego wiedzie

;

wiele gadaj

c, tu czy ówdzie przypadkowo natrafił na prawd

Zesłałe

mi wi

c przyjaciela, który wprawdzie nie przestudiował dokładnie ksi

g owego

kunsztu, ale gorliwie zasi

gał porad astrologicznych. Znał on pewien przypadek, o

którym si

dowiedział od ojca; a nie zdawał sobie sprawy,

e ów jeden przypadek

całkowicie wystarczał do wykazania nico

ci astrologii. Przyjaciel ten mój, imieniem

Firminus, maj

cy gruntowne wykształcenie retoryczne, którego

dnia przyszedł poradzi

mnie jako serdecznego przyjaciela w rzeczach dotycz

cych jego kariery. Pytał, jakie

odczytuj

dla niego nadzieje w jego horoskopie. Wtedy ju

zaczynałem si

skłania

w tej

dziedzinie do opinii Nebrydiusza, nie uchyliłem si

jednak od próby odczytania

horoskopu. Powiedziałem, co dostrzegam w horoskopie, chocia

raczej w to nie

Strona 6 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

wierzyłem. Nie omieszkałem doda

, i

jestem ju

niemal pewny,

e s

to brednie

miechu warte.

Opowiedział mi wtedy Firminus,

e jego ojciec łapczywie pochłaniał ksi

gi astrologiczne,

a miał przyjaciela, który podzielał to zainteresowanie. Obaj si

jednakowo pasjonowali

tymi andronami i wzajemnie jeszcze w sobie podsycali ow

nami

tno

ść

. Nawet gdy

zwierz

ta w ich domach miały małe, zapisywali dokładnie chwil

porodu i sprawdzali

ówczesne układy gwiazd, aby mie

materiał do bada

w dziedzinie owej rzekomej

wiedzy. Nast

pnie odsłonił przede mn

Firminus histori

swoich własnych narodzin, jak

usłyszał był od swego ojca. Gdy matka Firminusa była w ci

ąż

y, jednocze

nie

oczekiwała dziecka pewna niewolnica w domu przyjaciela jego ojca. Nie uszła oczywi

cie

ta druga ci

ąż

a uwagi pana, który najdokładniej notował nawet porody swoich suk. Jeden

c z owych dwóch przyjaciół pilnie obliczał dni, godziny i najmniejsze cz

steczki godzin

ąż

y swej

ony, a drugi - słu

ebnicy. I tak si

zdarzyło,

e u obu poród nast

pił w tym

samym momencie. Znaczyło to,

e horoskopy, jakie owi ludzie musieli uło

dla obu

noworodków, były we wszystkich szczegółach takie same, chocia

jeden noworodek był

synem pana domu, a drugi niewolnikiem. Skoro tylko obie matki zacz

ły rodzi

, ka

dy z

tych ludzi informował drugiego o tym, co si

w jego domu dzieje. Ka

dy miał na

podor

dziu posła

ca, aby go wyprawi

do drugiego zaraz po przyj

ciu dziecka na

wiat.

Poniewa

oba porody dokonywały si

w ich własnych domach, mogli wie

ść

o nich wysła

natychmiast. Posła

cy, jak mi opowiadał Firminus, min

li si

w miejscu le

żą

cym

dokładnie w

rodku pomi

dzy dwoma domami. Ka

dy wi

c z dwóch przyjaciół musiał

przyj

ąć

dla horoskopu tak

sam

pozycj

gwiazd, skoro zupełnie taki sam był czas obu

porodów. A oto Firminus, urodzony we własnym i zamo

nym domu, kroczył gładszymi

drogami

ywota, pomna

ał swe bogactwo i coraz wy

sze osi

gał godno

ci. Niewolnik

słu

ył swoim panom; Firminus, który go znał, twierdził,

e jego los w niczym si

nie

poprawił.

Uwierzyłem tej opowie

ci, gdy

człowiek, który j

powtarzał, zasługiwał na zaufanie.

Przeci

ła ona ostatnie moje w

tpliwo

ci. Zaraz te

postarałem si

o to,

eby równie

Firminusowi wybi

głowy zainteresowanie astrologi

. Powiedziałem mu,

e je

układaj

c jego horoskop odczytałem pozycj

gwiazd w sposób prawidłowy, powinienem

w nich dostrzec tylko to,

e jego rodzice byli wa

nymi osobisto

ciami,

e nale

eli do

jednego z mo

nych rodów swego miasta,

e sam Firminus był z urodzenia człowiekiem

wolnym,

e otrzymał wychowanie stosowne do swej kondycji i wykształcenie w sztukach

wyzwolonych. Ale tamten niewolnik urodził si

przecie

pod takim samym układem

gwiazd, a gdyby mnie prosił o interpretacj

swego horoskopu, nie mogłaby ona by

prawdziwa, gdybym nie stwierdził,

e horoskop wskazuje na rodzin

najni

szej kondycji,

pozycj

niewolnika, jak te

wiele innych szczegółów całkowicie odmiennych, a nawet

sprzecznych ze szczegółami odnosz

cymi si

do Firminusa. Dowodziło to,

e gdybym

miał mówi

zgodnie ze stanem faktycznym, musiałbym da

w ka

dym wypadku

interpretacj

odmienn

, chocia

odczytywany przeze mnie układ gwiazd był zupełnie taki

sam. Gdybym za

w obu wypadkach dał interpretacj

tak

sam

, rozmin

łbym si

faktycznym stanem rzeczy. Było wi

c dla mnie zupełnie jasne,

e ilekro

przepowiednie

oparte na obserwacji gwiazd okazuj

trafne, jest to dziełem przypadku, a nie triumfem

kunsztu astrologicznego. Je

li si

okazuj

fałszywe, wynika to nie z braku biegło

ci we

wró

eniu, lecz z przewrotno

ci przypadku.

Uznawszy takie rozumowanie za odpowiedni punkt wyj

cia, rozwa

ałem dalej to

zagadnienie, aby zawsze mie

gotow

odpowied

, gdyby który

z dziwaków

utrzymuj

cych si

z tego rzemiosła próbował twierdzi

e Firminus kłamał albo

e jego

ojciec wprowadził go w bł

d. Byłem gotów do walki z astrologami, a nawet do posłu

enia

wobec nich broni

mieszno

ci. Zaj

łem si

przypadkiem bli

niaków, którzy si

zazwyczaj rodz

w krótkim odst

pie czasu. Jakiekolwiek realne znaczenie mog

astrologowie przypisa

temu odst

powi czasu, jest on na pewno zbyt mały, by go mogła

Strona 7 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

wzi

ąć

pod uwag

ludzka obserwacja; nie da si

go zaznaczy

w wykresach, jakie badaj

oni w celu uło

enia wła

ciwego horoskopu. Nie mogłyby wi

c orzeczenia astrologa by

prawdziwe, skoro musiałby opiera

na tych samych wykresach zarówno w horoskopie

Ezawa, jak w horoskopie Jakuba i dla nich obu wygłosiłby takie same przepowiednie; bo
przecie

jest faktem,

e losy tych ludzi były odmienne. Astrolog wi

c albo pomyliłby si

przewidywaniach, albo - gdyby miał przepowiada

trafnie - nie oczekiwałby takiej samej

przyszło

ci dla obu ludzi. A jednak w obu wypadkach opierałby si

na takich samych

wykresach! Trzeba wi

c wyci

ąć

wniosek,

e gdyby powiedział prawd

, udałoby mu

to przypadkiem, a nie moc

kunsztu. Jest tak,

e chocia

ani astrologowie, ani

zasi

gaj

cy u nich porad ludzie nic o tym nie wiedz

- Ty, Panie, najsprawiedliwszy

dco wszech

wiata, tajemnym impulsem sprawiasz,

e ka

dy człowiek, kiedy szuka

ich opinii, słyszy to, co dobre jest dla niego, by usłyszał. Znasz bowiem ukryte warto

dusz, a wobec niedocieczonej gł

bi Twych sprawiedliwych wyroków niech

e nie pyta

człowiek: "Po co to? Po co tamto?" Niech

e nie pyta. Bo człowiekiem jest tylko.

7. Z tamtych wi

c wi

zów ju

mnie, Wspomo

ycielu mój, wyzwoliłe

. Ale nadal

zmagałem si

z zagadnieniem pochodzenia zła. I nie znajdowałem rozwi

zania. Nie

dopuszczałe

jednak, by mnie jakiekolwiek wzburzone fale rozmy

oderwały od tej

wiary, moc

której ufałem,

e Ty istniejesz i

e substancja Twoja jest niezmienna, jak te

e troszczysz si

o ludzi i s

dzisz ich. Wierzyłem te

e w Chrystusie, Synu Twoim,

Panu naszym, i w Pi

mie

tym, które nam zaleca powaga Twego katolickiego

cioła, otworzyłe

dla ludzi zbawienn

drog

do tego

ycia, które si

zacznie po

doczesnej

mierci. Przekonania te ju

utrwaliły w moim umy

le, bezpieczne,

niewzruszone. Lecz jednocze

nie w wielkiej gor

czce badałem, sk

d zło pochodzi.

Jakie

bóle rodzenia prze

ywało serce moje! Jakie

z niego dobywały si

ki! O Bo

mój! Ty ich słuchałe

, cho

ja nie wiedziałem o tym. Gdy w milczeniu szukałem

arliwie,

bezsłowne mej duszy cierpienia były wielkimi głosami kołacz

cymi do miłosierdzia

Twego.

Ty wiedziałe

, co si

ze mn

dzieje, a nie wiedział tego nikt z ludzi. Jak

e niewiele

mogłem z tego opowiedzie

słowami nawet najbli

szym. Czy

w ogóle do nich docierał

odgłos burzy, jaka w mej duszy si

kł

biła? Ani nie było dosy

czasu, ani usta nie były

dostatecznie wymowne, aby to wyrazi

. Ty jednak wszystko słyszałe

e wyłem w bólu

serca,

e ku Tobie wznosiła si

moja t

sknota, a oczy moje ci

gle nie znajdowały

wiatła. Bo

wiatło było.wewn

trz mnie, a ja szukałem go wokół siebie. Nie było go w

przestrzeni, a ja si

wpatrywałem w przedmioty istniej

ce w przestrzeni; i nigdzie w

ród

nich nie znajdowałem oparcia i ukojenia. Ani nie przygarniały mnie one tak, abym mógł
rzec,

e jestem nasycony,

e jest mi dobrze. Ani te

nie pozwalały mi powróci

tam,

gdzie mógłbym znale

źć

ukojenie i szcz

ęś

cie. Byłem istot

od tych przedmiotów,

a ni

od Ciebie. Byłby

moj

prawdziw

rado

, gdybym si

poddał Tobie; a

poddałe

mi wszystkie rzeczy, które stworzyłe

jako ni

sze ode mnie.

Taka wła

nie byłaby owa odpowiednia,

rodkiem

wiata biegn

ca droga mego

zbawienia, dzi

ki której pozostałbym wierny Twemu podobie

stwu i słu

żą

c Tobie

panowałbym nad materi

. Lecz gdy w pysze powstałem przeciw Tobie, gdy wyruszyłem

do walki przeciw Panu chlubi

c si

sił

tarczy mojej, nawet te najni

sze rzeczy wyrosły

nade mnie, osaczały mnie i dusiły. Na pró

no szukałem, sk

d bym mógł tchu

zaczerpn

ąć

. Gdziekolwiek spojrzałem, one si

tłoczyły i cisn

ły przede mn

, a gdy

rozmy

lałem, tłoczyły si

ich obrazy. Zagradzały mi dobr

drog

, jakby chciały

powiedzie

: "Dok

d, tak niegodny i zbrukany, idziesz?" Wszystkie te g

szcze wyrastały z

mojej rany. To Ty rzuciłe

na ziemi

pysznego, jakby

go ugodził or

ęż

em.

Rozwielmo

niona moja pycha oddzielała mnie od Ciebie; tak wyd

łem policzki, a

zasłaniały oczy.

Strona 8 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

8. Ty, Panie, na wieki trwasz, lecz nie na wieki gniewasz si

na nas. Zlitowałe

nad

prochem i popiołem i postanowiłe

uleczy

moje ułomno

ci. Bod

cami wewn

trznymi

niepokoiłe

mnie, abym dopóty nie zakosztował uciszenia, dopóki wewn

trzny mój wzrok

nie zacznie Ciebie dostrzega

bez

adnej w

tpliwo

ci. Pod tajemnym dotkni

ciem Twojej

lecz

cej r

ki rozd

ta moja pycha zacz

ła opada

, a zam

cona moja i zaciemniona

inteligencja z dnia na dzie

- dzi

ki oddziaływaniu zbawiennych moich cierpie

- stawała

zdrowsza.

9. Najpierw postanowiłe

okaza

mi, jak si

pysznym sprzeciwiasz, a pokornych

obdarzasz łask

i jak wielkim przejawem Twego miłosierdzia było wskazanie ludziom

drogi pokory, gdy Słowo Twoje stało si

ciałem i po

ród ludzi zamieszkało. Posłu

yłe

pewnym człowiekiem, którego pycha była wprost niesamowita, aby mi podsun

ł ksi

ąż

platoników przeło

one z greki na łacin

. Przeczytałem w nich - wprawdzie nie w takich

słowach, ale tak

wła

nie tre

ść

, i to wspart

wieloma ró

nymi argumentami -

e na

pocz

tku było Słowo, a Słowo było u Boga, a Bogiem było Słowo; to było na pocz

tku u

Boga; wszystko si

przez Nie stało, a bez Niego nic si

nie stało. Co stało si

, w Nim jest

yciem. A

ycie było

wiatło

ludzi, a

wiatło

ść

w ciemno

ciach

wieci, a ciemno

ci jej

nie ogarn

ły. Czytałem tak

e, i

dusza ludzka, chocia

daje

wiadectwo o

wiatło

ci,

sama jednak nie jest

wiatło

, lecz jest ni

Bóg Słowo. On jest

wiatło

prawdziw

wiecaj

dego człowieka, który przychodzi na ten

wiat. I czytałem,

e był On w

tym

wiecie,

wiat został przez Niego stworzony, a nie poznał Go. Ale o tym,

e do

swojej dziedziny przyszedł, a swoi Go nie przyj

li, wszystkim za

, którzy Go przyj

li, dał

moc, aby si

stali synami Bo

ymi, tym, którzy wierz

w imi

Jego - o tym owe ksi

ąż

milczały.

Czytałem w nich równie

o tym,

e Bóg Słowo nie z ciała ani z krwi, ani z woli m

ęż

a, ani

z woli ciała, lecz z Boga si

narodził. Lecz nie było tam nic o tym,

e Słowo ciałem si

stało i zamieszkało mi

dzy nami. Chocia

wyra

enia były tam odmienne i tre

ść

wypowiadano wieloma ró

nymi sposobami, czytałem w owych ksi

ąż

kach,

e Syn w

postaci Ojca nie za grabie

poczytał to,

e jest równy Bogu - bo z natury jest wła

nie taki.

Lecz o tym,

e samego siebie wyniszczył, przyjmuj

c posta

sługi;

e upodobniwszy si

do ludzi był z postaci uznany za człowieka;

e si

uni

ył w pokorze a

mierci, i ta

mierci krzy

owej, i

e Go przeto Bóg pod

wign

ł z martwych i dał Mu imi

, które jest

ponad wszelkie imi

, aby na imi

Jezusa zginało si

wszelkie kolano istot niebia

skich,

ziemskich i podziemnych i aby wszelki j

zyk wyznawał,

e Pan Jezus jest w chwale Boga

Ojca - o tym owe ksi

ąż

ki milcz

zupełnie.

Mówiły natomiast,

e przed wszystkimi wiekami i ponad wszystkimi wiekami niezmiennie

trwa jednorodzony Syn Twój współwieczny z Tob

e z Jego pełno

ci dusze czerpi

swoje błogosławie

stwo. I

e dzi

ki uczestniczeniu w M

dro

ci, która ich nie opuszcza,

odnawiaj

, i to jest

ródłem ich m

dro

ci. Ale nic nie mówi

o tym,

e On w

stosownym czasie umarł za bezbo

nych;

e Syna swego jedynego nie oszcz

dziłe

, lecz

za nas wszystkich wydałe

Go na

mier

. O tym owe ksi

ąż

ki milcz

. Bo te rzeczy ukryłe

przed m

drymi, a odkryłe

je maluczkim, aby przyszli do Niego utrudzeni i obci

ąż

eni;

cichy jest bowiem i pokornego serca; opiekuje si

cichymi przed s

dem, a łagodnych

uczy ich dróg, widz

c uni

enie nasze i nasz trud i odpuszczaj

c nam wszystkie grzechy.

Ci za

, którzy na koturnach jakoby wy

szej wiedzy chc

wspi

ąć

wysoko - ci nie słysz

owych słów: "Uczcie si

ode mnie,

em jest cichy i pokornego serca, a znajdziecie

spoczynek dla dusz waszych". Nawet gdy rozpoznaj

Boga, nie jako Boga Go wielbi

ani

nie składaj

dzi

kczynienia, lecz marniej

w swoich rozmy

laniach i wtedy zaciemnia si

ich nierozumne serce, gdy mówi

sobie,

e s

drzy, a głupcami si

stali.

Spotkałem te

w owych ksi

ąż

kach chwał

nieskazitelno

ci Twojej przemienion

w bo

ki i

ró

ne wizerunki, na podobie

stwo postaci zniszczalnego człowieka, ptaków,

czworonogów i w

ęż

ów, czyli w to jadło egipskie, dla którego Ezaw utracił pierworództwo,

Strona 9 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

gdy

lud pierworodny uwielbił zamiast Ciebie głow

czworonoga, sercem zwracaj

c si

ku Egiptowi i pochylaj

c to Twoje podobie

stwo, dusz

, przed wizerunkiem cielca

karmi

cego si

sianem. Równie

taki pokarm znalazłem w owych ksi

ąż

kach; ale tego nie

ywałem. Spodobało si

bowiem Tobie, Panie, zdj

ąć

z Jakuba niesław

szo

ci, aby

odt

d starszy słu

ył młodszemu. Wezwałe

pogan do Twego dziedzictwa.

Wła

nie spo

ród pogan i ja do Ciebie przyszedłem. I wpatrzyłem si

w złoto, które z

Twojej woli lud Twój wywiózł z Egiptu; bo Twoim ono było, gdziekolwiek si

znajdowało.

Powiedziałe

Ate

czykom przez usta Twego apostoła,

e w Tobie

yjemy,

poruszamy si

i jeste

my, jak to równie

niektórzy z nich mówili. A wła

nie stamt

pochodziły owe ksi

ąż

ki, które czytałem. Lecz nie pochyliłem si

ku bo

kom egipskim,

którym składali w ofierze Twoje złoto ci, co przemienili prawd

żą

w kłamstwo, oddaj

cze

ść

i słu

żą

c raczej stworzeniu ni

Stwórcy.

10. Te ksi

ąż

ki zach

cały mnie, abym wrócił do samego siebie. Zacz

łem wi

c wchodzi

w gł

mej istoty za Twoim przewodnictwem. Mogłem w ni

wnika

, poniewa

Ty mnie

wspomagałe

. Wszedłem tam i takim wzrokiem duchowym, jaki był mi dany, dojrzałem w

górze, ponad owym wzrokiem, ponad moim umysłem

wiatło

ść

Boga niezmienn

: nie t

pospolit

wiatło

ść

dzienn

, któr

dostrzega ka

ywe stworzenie, ani nawet nie jakie

rozleglejsze

wiatło tego samego rodzaju, które mogłoby si

rozjarzy

, gdyby

wiatło

dzienne wielokrotnie, wielokrotnie si

wzmogło i rozja

niło, i cał

napełniło przestrze

ogromem jasno

ci. Nie było to takie

wiatło, lecz inne, zupełnie odmienne od wszelkich

takich rozjarze

. Było ono nad moim umysłem, ale nie tak, jak oliwa jest nad wod

, ani

nie tak, jak niebo jest nad ziemi

. Była nade mn

wiatło

ść

dlatego,

e ona mnie

stworzyła, a ja byłem w dole, bom został przez ni

stworzony. Kto zna prawd

, zna t

wiatło

ść

, a kto zna t

wiatło

ść

, zna wieczno

ść

. To jest

wiatło

ść

, któr

miło

ść

zna.

Wieczna Prawdo! Prawdziwa Miło

ci! Umiłowana Wieczno

ci! Ty

Bogiem moim, do

Ciebie wzdycham dniem i noc

. Gdy po raz pierwszy Ci

poznałem, Ty

mnie do siebie

przygarn

ł,

ebym zobaczył, i

powinienem co

ujrze

, a tak

e - i

nie jestem jeszcze

zdolny do ujrzenia tego. Schłostałe

słabo

ść

mego wzroku, przemo

nym uderzywszy we

mnie blaskiem, a

zadr

ałem z miło

ci i zgrozy. Zrozumiałem,

e jestem daleko od

Ciebie - w krainie, gdzie wszystko jest inaczej. I zdało mi si

e słysz

Twój głos z

yny: "Jam pokarm dorosłych, doro

nij, a b

dziesz mnie po

ywał; i nie wchłoniesz

mnie w siebie, jak si

wchłania cielesny pokarm, lecz ty si

we mnie przemienisz".

Zrozumiałem te

e za niegodziwo

ść

ukarałe

człowieka i sprawiłe

e si

rozprz

dła

jak paj

czyna dusza moja. Zadawałem pytanie: "Czy

Prawda jest niczym, skoro nie

przysługuje jej rozci

gło

ść

w przestrzeni - czy to sko

czonej, czy niesko

czonej?" I z

wielkiej dali usłyszałem Twój głos: "To jam jest Tym, który jest". Usłyszałem tak, jak si

słyszy głos w gł

bi własnego serca, i od razu si

rozwiały moje w

tpliwo

ci. Łatwiej

byłoby mi w

tpi

w to,

, ni

w to,

e istnieje Prawda, któr

poprzez rzeczy

stworzone mo

na zrozumie

i pozna

11. Przypatrzyłem si

rzeczom istniej

cym poni

ej Ciebie i zrozumiałem,

e one ani

nie istniej

w sposób zupełny, ani nie mo

na rzec,

eby w sposób zupełny nie istniały. S

rzeczywiste w takiej mierze, w jakiej od Ciebie czerpi

istnienie, lecz s

nierzeczywiste w

tym znaczeniu,

e nie s

tym, czym Ty jeste

. To bowiem naprawd

istnieje, co

niezmiennie trwa. Dla mnie dobrze jest przylgn

ąć

do Boga. Tylko wtedy bowiem, gdy w

Nim trwa

, b

mógł trwa

w samym sobie. On za

w samym sobie trwaj

odnawia wszystko. Bo

e, Panem moim jeste

, bo

adnych innych dóbr ode mnie nie

potrzebujesz.

12. Stało si

dla mnie jasne, i

rzeczy, które ulegaj

zepsuciu, s

dobre. Gdyby były

najwy

szymi dobrami, nie mogłyby ulec zepsuciu. Nie mogłyby te

zepsu

, gdyby w

ogóle nie były dobre. B

c najwy

szymi dobrami, byłyby niezniszczalne; gdyby za

Strona 10 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

zupełnie nie były dobrami nie byłoby w nich niczego, co mo

na by zepsu

. Zepsucie jest

szkod

; a przecie

nie byłoby szkod

, gdyby nie polegało na zmniejszeniu dobra. Albo

c zepsucie nie wyrz

dza

adnej szkody (co oczywi

cie jest stwierdzeniem

niedorzecznym), albo (co jest oczywist

prawd

) wszelkie rzeczy, które ulegaj

zepsuciu,

pozbawiane jakiego

dobra. Je

li za

zostan

pozbawione wszelkiego dobra, w ogóle

przestan

istnie

. Bo przecie

liby nadal istniały i ju

nie mogły ulec zepsuciu, byłyby

lepsze, ni

były przedtem, gdy

trwałyby w stanie niezniszczalno

ci. A czy mo

wymy

okropniejsz

niedorzeczno

ść

eli twierdzenie, i

rzeczy stały si

lepsze przez

utracenie wszelkiego dobra? Trzeba wi

c wyci

ąć

wniosek,

e je

li zostan

pozbawione wszelkiego dobra, nie b

w ogóle niczym. Dopóki istniej

, s

dobre.

Wszystko wi

c, co istnieje, jest dobre. A owo zło, którego pochodzenie chciałem odkry

nie jest substancj

. Gdyby bowiem było substancj

, byłoby dobrem. Byłoby przecie

albo

substancj

niezniszczaln

, czyli dobrem wysokiego rz

du, albo substancj

zniszczaln

która nie mogłaby ulec zepsuciu, gdyby nie była dobra. Poj

łem w sposób zupełnie

jasny,

e wszystko, co stworzyłe

, jest dobre i

e nie ma

adnych substancji, których by

nie stworzył. A poniewa

nie uczyniłe

wszystkich rzeczy równymi, jest tak,

e ka

poszczególna rzecz jest dobra, a wszystkie razem s

bardzo dobre, gdy

ogół wszystkich

rzeczy stworzyłe

, Bo

e nasz, jako bardzo dobry.

13. Dla Ciebie w ogóle nie ma zła, i nie tylko dla Ciebie, lecz i dla Twego stworzenia jako
cało

ci, bo poza Tob

nie ma niczego, co mogłoby si

wedrze

do stworzenia i zepsu

ład, jaki w nim ustanowiłe

. W niektórych jednak cz

ęś

ciach stworzenia istniej

pewne

rzeczy, które uwa

amy za złe, gdy

nie harmonizuj

z innymi rzeczami. Ale s

jeszcze

inne, takie, z którymi one harmonizuj

- a wi

c i one s

dobre; tak

e w samych sobie

rzeczy te s

dobre. I wszystkie rzeczy, które si

z sob

nawzajem nie zgadzaj

harmonizuj

z ni

ęś

wiata, któr

nazywamy ziemi

; niebo jest chmurne i

wietrzne, lecz wła

nie takie jest odpowiednie dla ziemi.

Niech

e wi

c nigdy nie nawiedzi mnie my

eby te rzeczy przestały istnie

! Bo nawet

gdybym tylko je dostrzegał, to wprawdzie t

skniłbym za czym

lepszym, ale ju

i za nie

powinienem Ciebie sławi

. To,

Ty godzien chwały, okazuj

na ziemi w

ęż

e i otchłanie,

ogie

, grad,

nieg, lód, wicher burzy - one wypełniaj

słowo Twoje; góry i wszystkie

wzgórza, drzewa owocodajne i wszystkie cedry, zwierz

ta dzikie i wszelkie bydl

ta, płazy

i skrzydlate ptaki, królowie ziemi i wszystkie ludy, ksi

ążę

ta i wszyscy s

dziowie ziemi,

młodzie

cy i dziewice, starsi z młodymi - niech

e sławi

imi

Twoje. Poniewa

i z nieba

winna d

cze

Twoja chwała, niech

e Ciebie sławi

, Bo

e nasz, na wysoko

ciach

wszyscy aniołowie Twoi, wszystkie Twoje moce, sło

ce i ksi

ęż

yc, wszystkie gwiazdy i

wiatło

ść

, niebiosa niebios i wody, które s

nad niebiosami - niech imi

Twoje chwal

. I

nie t

skniłem za czym

lepszym, gdy to wszystko ogarniałem my

. W

wietle

rozumniejszego pojmowania uznałem,

e chocia

rzeczy wy

sze s

lepsze od ni

szych,

to jednak cało

ść

stworzenia jest czym

lepszym od samych tylko rzeczy wy

szych.

14. Brakuje rozs

dku ludziom, którym si

cokolwiek nie podoba w Twoim stworzeniu. Tak

wła

nie mnie nie dostawało rozs

dku, gdy patrzyłem z nagan

na wiele spo

ród rzeczy,

jakie stworzyłe

. A poniewa

dusza moja nie o

mielała si

niezadowolona z Boga

mego, zaprzeczała, jakoby było Twoim to, co si

jej nie podobało. Z tego powodu

wybrała była teori

o istnieniu dwóch substancji. Dlatego te

nie mogła znale

źć

ukojenia i

głosiła tezy obł

dne. Potem odrzuciła ow

teori

i wyobraziła sobie Boga rozci

gni

tego

przez cał

przestrze

w niesko

czono

ść

. Uto

samiła tego bo

ka z Tob

i umie

ciła go w

swoim sercu, znowu staj

c si

tak

tyni

, któr

musiałe

brzydzi

. Lecz gdy Ty w

sposób dla mnie niespodziewany ukoiłe

moj

głow

i zamkn

łe

moje oczy, aby nie

patrzyły na niedorzeczne urojenia, ogarn

ła mnie senno

ść

i usn

ło we mnie całe to

szale

stwo. Ockn

łem si

ku Tobie i zobaczyłem,

e jeste

niesko

czony, ale w zupełnie

inny sposób, ni

sobie przedtem wyobra

ałem. A poznania tego nie zawdzi

czałem

zmysłom.

Strona 11 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

15. Przypatrzywszy si

innym rzeczom, poj

łem,

e Tobie one zawdzi

czaj

istnienie i

w Tobie istniej

wszystkie rzeczy sko

czone, lecz w inny sposób, ni

przedtem

mniemałem: istniej

w Tobie nie jak w przestrzeni, lecz dlatego,

e Ty dzier

ysz

wszystkie rzeczy w Twojej prawdzie, jakby

je trzymał w r

ce. I wszystkie w takiej

mierze, w jakiej istniej

, s

prawdziwe. Fałsz bowiem to nie jest nic innego jak

mniemanie o istnieniu czego

, co nie istnieje. Poj

łem te

e wszystkie rzeczy s

dostosowane nie tylko do miejsc, w których istniej

, lecz tak

e do swoich pór. I

e Ty,

który

jest jedyny wiekuisty, nie po upływie nieprzeliczonych wieków zacz

łe

działa

Albowiem wszelkie okresy czasu - i te, co przeszły ju

, i te, co przejd

- nie zapadłyby w

przeszło

ść

ani by nie nadchodziły, gdyby

Ty nie działał i nie trwał.

16. Przekonałem si

z własnego do

wiadczenia,

e nie ma w tym nic dziwnego, gdy

człowiekowi choremu nie smakuje chleb, tak błogi dla podniebienia zdrowego; albo gdy
chore oczy odwracaj

wiatła, za którym, t

skni

oczy zdrowe. Tak te

niegodziwcom nie podoba si

Twoja sprawiedliwo

ść

, jakby dotykali

mij i robaków. A

przecie

tak

e te zwierz

ta stworzyłe

jako dobre, jako odpowiednie dla ni

szych cz

ęś

Twego stworzenia, do których pasma równie

sami owi niegodziwcy w takiej mierze, w

jakiej s

niepodobni do Ciebie, pasuj

do wy

szych cz

ęś

ci w takim stopniu, w jakim

staj

do Ciebie podobniejsi. Chciałem poj

ąć

, czym jest niegodziwo

ść

, i zrozumiałem,

e nie jest to

adna substancja, lecz tylko przewrotno

ść

woli odwracaj

cej si

od Ciebie,

e, który

jest substancj

najwy

i kieruj

cej si

w dół ku rzeczom najni

szego

du; odrzucaj

cej to, co w niej samej najbardziej wewn

trzne, i rozgor

czkowanej

żą

daniem rzeczy zewn

trznych.

17. Zdumiewało mnie,

e chocia

miłowałem ju

Ciebie, a nie jakie

widmo zamiast

Ciebie, jednak nie byłem stały w radowaniu si

moim Bogiem. Oto Twój czar porywał

mnie ku Tobie, a niebawem odrywała mnie od Ciebie moja własna siła ci

ęż

ci i znowu

spadałem ku rzeczom tego

wiata, płacz

c. Owa siła ci

ęż

ci to były nawyki cielesne.

Ale pami

ęć

o Tobie nie gasła we mnie ani te

adnej mierze nie w

tpiłem,

e wła

nie

do Ciebie powinienem przylgn

ąć

. Tylko jeszcze nie byłem do tego zdolny. Albowiem

"ciało, ulegaj

ce zepsuciu, obci

ąż

a dusz

; ziemskie mieszkanie przytłacza umysł pełen

li".

Byłem jednak całkowicie pewny,

e poprzez rzeczy stworzone mo

na pozna

niewidzialne sprawy Twoje od ustanowienia

wiata, jak te

wieczn

moc Twoj

bosko

ść

. Zastanowiłem si

bowiem, na jakiej podstawie mogłem doceni

kno

ść

rzeczy materialnych, czy to w górze na niebie, czy na ziemi, i co mi umo

liwiało

wypowiadanie trafnych s

dów o rzeczach zmiennych - gdy mówiłem,

e to powinno by

tak, a to inaczej. Staraj

c si

poj

ąć

podstaw

tych moich s

dów, zrozumiałem wreszcie,

e ponad moim umysłem poddanym zmienno

ci istnieje nigdy si

nie zmieniaj

ca,

prawdziwa wieczno

ść

prawdy. W taki sposób krok za krokiem moje my

li zmierzały od

rzeczy materialnych do duszy poznaj

cej

wiat poprzez zmysły, a od niej do tej

wewn

trznej mocy duszy, której zmysły przekazuj

wie

ci o faktach zewn

trznych. Tylko

dot

d si

ga zdolno

ść

, jak

maj

nieme zwierz

ta. Dalej bowiem jest zdolno

ść

rozumowania: jej os

dowi poddajemy fakty, o których nas powiadamiaj

zmysły.

Ta zdolno

ść

rozumowania, gdy sobie u

wiadomiła,

e we mnie jest równie

poddana

zmienno

ci, wzniosła si

ku pragnieniu zrozumienia samej siebie. Sprowadziła moje

li z ich zwykłych torów i wyrwawszy si

z g

szczu sprzecznych uroje

chciała odkry

jakim to ona jest o

wiecona blaskiem wtedy, gdy bez

adnego wahania woła,

e to, co

niezmienne, trzeba uzna

za lepsze od tego, co zmienne. I sk

d w ogóle ona zna to

niezmienne? Bo przecie

gdyby go w

adnym stopniu nie znała, z pewno

nigdy nie

mogłaby mu przyzna

szo

ci nad tym, co zmienne. I oto w chwili wstrz

saj

cego

widzenia dusza moja dotarła do tego, co jest. Wtedy wreszcie poj

łem - poprzez rzeczy

stworzone - niewidzialne sprawy Twoje. Ale nie miałem do

ść

siły,

eby si

w to dłu

Strona 12 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

wpatrywa

. Odepchni

ty własn

słabo

, wróciłem do zwykłych do

wiadcze

, stamt

przynosz

c z sob

tylko pełn

sknoty pami

ęć

- jakby mnie owiała wo

pokarmu,

którego jeszcze nie byłem zdolny po

ywa

18. My

lałem o tym, sk

d powinienem naby

mocy, która by mi umo

liwiła radowanie si

Tob

. Nie znajdowałem na to

adnego sposobu, dopóki nie wyci

łem r

k ku

rednikowi mi

dzy Bogiem a lud

mi, człowiekowi Jezusowi Chrystusowi, który jest

wzniesionym ponad wszystko Bogiem błogosławionym na wieki. Woła On: "Jam droga,
prawda i

ywot". On to zł

czył z naszym ciałem ten pokarm, jakiego ja jeszcze nie byłem

zdolny po

ywa

. Słowo po to stało si

ciałem, aby m

dro

ść

Twoja, przez któr

wiat

stworzyłe

, mogła si

sta

mlekiem karmi

cym nasze dzieci

ctwo. A ja jeszcze nie

przyjmowałem naszego Pana Jezusa Chrystusa jako pokorny pokornego i jeszcze nie
wiedziałem, czego mogłaby mnie nauczy

Jego słabo

ść

. Tego mianowicie,

e Słowo

Twoje jest wieczn

Prawd

, która niezmiernie przerastaj

c najwy

sze nawet cz

ęś

Twego stworzenia, wszystkich, co si

jej poddaj

, podnosi ku sobie. W ni

szej cz

ęś

stworzenia zbudowała sobie ubogi dom z naszej gliny, aby dzi

ki temu mogła ludzi,

którzy si

jej poddaj

, wyzwoli

od nich samych i poci

ąć

ku sobie, lecz

c ich z pychy i

karmi

c w nich miło

ść

, aby ju

nie kroczyli ufaj

c samym sobie, lecz by sobie raczej

wiadomili własn

słabo

ść

, widz

c u swych stóp bóstwo osłabione przyj

ciem szaty

naszej

miertelno

ci - aby wreszcie znu

eni rzucili si

do stóp tej Prawdy, a ona,

podnosz

c si

, równie

ich pod

wign

ła.

19. Ja jednak wtedy inaczej te sprawy pojmowałem. Uwa

ałem Chrystusa, mego Pana,

tylko za człowieka wyposa

onego w niezwykł

dro

ść

, takiego człowieka, z którym

adnego innego nie mo

na było porówna

. W szczególno

ci Jego cudowne narodzenie

z dziewiczej Matki, przez które nam okazał,

e ziemskimi dobrami nale

y wzgardzi

celu osi

gni

cia

ycia nie

miertelnego, wydawało mi si

aktem Bo

ej troski o nas: jakby

Bóg chciał, aby przez takie narodzenie Pan nasz zasługiwał na szczególn

cze

ść

jako

Nauczyciel. Jaka za

kryła si

tajemnica w tym,

e Słowo stało si

ciałem - tego nawet

nie przeczuwałem. Z wszystkiego, co o Nim podawały Pisma -

e jadł, pił, spał, chodził,

radował si

i smucił, wygłaszał kazania - taki wyci

gałem wniosek,

e kiedy Słowo Twoje

przyj

ło ludzkie ciało, musiało przyj

ąć

równie

ludzk

dusz

i umysł. Rozumie to ka

dy,

kto wie,

e w samym sobie Słowo Twoje nie mo

e podlega

adnej zmianie; to ju

jako

dotarło do mojej

wiadomo

ci, a nawet nie miałem

adnych w

tpliwo

ci co do tego. Je

wola porusza członkami ciała, a potem zostawia je w bezruchu, je

li si

odczuwa

jaki

afekt, a potem przestaje si

go odczuwa

, je

li si

wypowiada słowa wyra

jak

ąś

tre

ść

, a potem si

milknie - to nie ulega w

tpliwo

ci,

e w tej duszy i w tym umy

istnieje mo

liwo

ść

zmiany. Gdyby za

Pisma podawały to o Nim fałszywie, cał

ich tre

ść

na by oskar

o fałsz i ludzko

ść

nie mogłaby w nich pokłada

bezpiecznej ufno

ci.

Uznaj

e Pisma mówi

prawd

, przypisywałem Chrystusowi pełni

człowiecze

stwa,

nie tylko ciało ludzkie i nie tylko o

ywione dusz

ciało bez ludzkiego umysłu; uwa

ałem

Go za pełnego człowieka. Mniemałem,

e górowa

On nad wszystkimi innymi lud

mi nie

przez to,

e był wcielon

Prawd

, lecz przez to,

e w Nim natura ludzka wzniosła si

niezwykłej doskonało

ci i

e pełniej uczestniczył w Boskiej M

dro

ci. Alipiusz natomiast

dził,

e według wiary katolików był On Bogiem odzianym w ciało, czyli

e w Chrystusie

był tylko Bóg i ciało, lecz nie było ludzkiej duszy. Mniemał,

e katolicy odmawiaj

Chrystusowi ludzkiego umysłu, a poniewa

z drugiej strony był gł

boko przekonany,

te Jego czyny, które zapisano, mogły by

dokonane tylko przez istot

wyposa

w sił

ywotn

i w rozum, oci

gał si

z przyj

ciem wiary chrze

cija

skiej. Potem jednak

zrozumiał,

e takie bł

dne pojmowanie było wła

ciwe heretykom apolinarystom, i z

rado

przyj

ł przekonania katolickie. Co si

mnie tyczy, musz

przyzna

e dopiero

troch

pó

niej dowiedziałem si

, czym si

prawdziwa wiara katolicka ró

ni od bł

Fotyna w interpretacji tego,

e Słowo stało si

ciałem. Odrzucenie tez heretyckich

Strona 13 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

bardziej uwydatnia, Panie, wiar

Twego Ko

cioła i tre

ść

prawdziwej nauki. Musiały

pojawi

herezje, aby wypróbowani jawnie si

ukazali po

ród słabych.

20. Ksi

ąż

ki platoników, które przeczytałem, zach

ciły mnie do szukania bezcielesnej

Prawdy. Dojrzałem niewidzialne sprawy Twoje, poj

te poprzez rzeczy stworzone, ale nie

mog

c posun

ąć

dalej, zrozumiałem,

e na dokładniejsze widzenie nie pozwalaj

ciemne chmury zalegaj

ce m

dusz

. Byłem ju

pewny zarówno tego,

e Ty istniejesz,

jak i tego,

e jeste

niesko

czony - lecz nie w znaczeniu rozci

gło

ci w przestrzeni, czy

to ograniczonej, czy nieograniczonej. Wiedziałem,

e Ty naprawd

istniejesz, b

zawsze ten sam, nie zmieniaj

c si

adnej cz

ęś

ci ani w

adnym poruszeniu.

Wiedziałem te

, i

z Ciebie wszystkie rzeczy czerpi

istnienie, a niezachwianym tego

dowodem jest ju

sam fakt,

e istniej

. Tych prawd byłem całkowicie pewny, lecz jeszcze

byłem zbyt słaby, aby radowa

Tob

. Wymownie o tym rozprawiałem, jakbym to

wszystko ju

rozumem ogarn

ł, ale gdybym nadal nie szukał drogi do Ciebie poprzez

Zbawiciela naszego, Chrystusa, nie ja te sprawy, lecz mnie zagarn

łaby zagłada.

Zacz

ła mi pochlebia

opinia,

e jestem m

dry. Była to kara, jak

sam sobie

wymierzyłem. Zamiast płaka

nadymałem si

pych

: jaki

to ja jestem uczony.

Gdzie była owa miło

ść

, która buduje na fundamencie pokory, czyli na Jezusie

Chrystusie? Czy

mogłem si

spodziewa

e jej zaczerpn

z ksi

ąż

ek platoników? My

e z Twojej woli natrafiłem na te ksi

ąż

ki, zanim zacz

łem studiowa

Twoje Pismo

te.

Chciałe

, aby si

wyryło w mojej pami

ci, jaki wpływ owe ksi

ąż

ki na mnie wywarły, po to,

abym w pó

niejszych latach, gdy ju

mnie wychowały Twoje Ksi

gi i gdy pod

dotkni

ciem Twych uzdrowicielskich palców ju

zabli

niły moje rany - abym wtedy

umiał przenikliwie dostrzega

ró

nic

dzy zarozumiało

a wyznaniem, mi

dzy

tymi, którzy wiedz

, dok

d nale

y i

ść

, lecz nie znaj

wiod

cej tam drogi, a tymi, którzy

dobrze rozpoznaj

drog

do błogosławionej ojczyzny, b

cej dla nas nie tylko wizj

lecz miejscem, gdzie mamy zamieszka

. Gdyby bowiem owe ksi

ąż

ki wpadły mi w r

dopiero po tym, jak mnie ukształtowały Twoje Pisma

te i jak przez za

yłe z nimi

obcowanie zakosztowałem Twojej słodyczy, mo

e wywody platoników oderwałyby mnie

od mocnej podstawy pobo

ci albo - gdybym wytrwał w pobo

ci zaczerpni

tej z

Pism

tych - mo

e mniemałbym,

e człowiek, który by niczego poza rozprawami

plato

skimi nie czytał, mógłby z nich samych zaczerpn

ąć

takiego samego ducha.

21. Łapczywie wi

c chwyciłem w r

ce czcigodne Pisma natchnione przez Ducha

tego, a zwłaszcza teksty apostoła Pawła. Rozwiały si

teraz obawy, które mnie

niegdy

kały: gdy mi si

wydawało,

e autor ten w pewnych miejscach sam sobie

przeczy i

e to, czego naucza, nie jest w zgodzie ze

wiadectwami Prawa i Proroków.

Zaja

niała przede mn

jednolita tre

ść

tych tekstów. Nauczyłem si

rado

przenikni

tej trwo

czci

. Niebawem stwierdziłem,

e cokolwiek w tamtych ksi

ąż

kach

plato

skich było prawdziwego, tu tak

e si

znajduje. A to wszystko poznawałem, tu

lepiej, bo z dzi

kczynieniem za Twoj

łask

. Ten bowiem, kto widzi, nie powinien chlubi

, - tak jakby tego nie otrzymał w darze - nie tylko tego, co widzi, lecz tak

e samej

zdolno

ci widzenia. Có

bowiem ma, czego by nie otrzymał? Nie tylko doznaje

pouczenia, jak ma dostrzec Ciebie, który zawsze taki sam jeste

, lecz tak

e otrzymuje

sił

, dzi

ki której mo

e przy Tobie wytrwa

. Je

li jest daleko od Ciebie i nie mo

e Ciebie

dojrze

, otwierasz przed nim drog

, która go doprowadzi tam, gdzie zobaczy Ci

i b

dzie

trwał przy Tobie. Sam człowiek bowiem, cho

by si

wewn

trznie radował prawem

ym, có

poradzi przeciw innemu prawu w swoim ciele, walcz

cemu z prawem jego

umysłu i wlok

cemu go w niewol

pod prawo grzechu, wypisane w jego członkach? Ty

sprawiedliwy jeste

, Panie, a my zgrzeszyli

my, post

pili

my niegodziwie, byli

bezbo

ni, wi

c zaci

ąż

yła nad nami r

ka Twoja i słusznie zostali

my wydani na łup

pradawnemu sprawcy grzechu, ksi

ciu

mierci, bo zdołał zn

nasz

wol

upodobnienia si

do jego woli, przez któr

nigdy nie stan

ł w Twojej prawdzie.

Strona 14 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

Có

uczyni człowiek nieszcz

sny? Kto go wyzwoli z tego ciała

mierci, je

li nie łaska

Twoja przez Jezusa Chrystusa, Pana naszego, którego

zrodził jako współwiecznego

Tobie i stworzył na pocz

tku dróg Twoich? W Nim ksi

ążę

tego

wiata nie znalazł niczego

godnego

mierci, a zabił Go i przez to wymazany jest wyrok, który był wydany przeciwko

nam. Tego w ksi

ąż

kach plato

skich si

nie znajdzie. Nie ja

nieje z nich ta prawdziwa

pobo

ść

, nie płyn

łzy wyznania, nie ma tam owej ofiary dla Ciebie: ducha

udr

czonego, serca skruszonego i ukorzonego, nie słyszymy o zbawieniu ludu Twego, o

mie

cie przystrojonym jak oblubienica, o zadatku Ducha

tego, o kielichu naszego

Odkupienia. Nikt tam nie

piewa: "Komu

jak nie Bogu podda si

dusza moja? Od Niego

zbawienie me! On, nie kto inny, Bogiem moim i Zbawc

, Obro

moim. Ju

nie

zachwiej

Nikt tam nie nasłuchuje wołania: "Chod

cie do mnie, którzy utrudzeni jeste

cie".

Lekcewa

żą

Jego nauk

, bo On cichy jest i pokornego serca. O tak! - ukryłe

to przed

drymi i przewiduj

cymi, a objawiłe

maluczkim. Co innego - dostrzec z wierzchołka

poro

tej lasem góry ojczyzn

pokoju w dali, ale nie móc znale

źć

wła

ciwej drogi do

niej, bł

bezsilnie po bezdro

ach, tuła

ród zasadzek; zdradzieckich

rabusiów, uciekinierów z pochodu, których wodzem jest lew i smok, a co innego kroczy

drog

wiod

do owej krainy, wytyczon

staraniem niebia

skiego Wodza; nie szerz

rozboju

adni zbiegowie z niebia

skich zast

pów. Oni unikaj

tej drogi jak ka

ni!

Wszystkie te nauki cudownie do mnie przenikały, gdym najmniejszego z Twoich
apostołów czytał; gdy rozwa

yłem dzieła Twoje i zadr

ałem z trwogi.

Strona 15 z 15

Bez tytułu 1

2009-10-20

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
30 Św Augustyn (Aurelius Augustinus), Wyznania, księga I, IV, VI, oprac Joanna Ziółkowska
ŚWIĘTY AUGUSTYN WYZNANIA
Święty Augustyn wyznania doc
WYZNANIA ŚWIĘTY AUGUSTYN
Św Augustyn Wyznania (tłum i wstęp Z Kubiak) Księga X 1 23, XI 1 20, 28 31, XII 1 13, XIII 1 11, 2
KSIĘGA VI
Historia filozofii średniowiecznej, Wyznania, Augustyn - Wyznania (X 6-22, XI, XII, XIII)
Wyznania księga XI
KSIĘGA VI - Sankcje w Kościele(1), Ecclesia Mater
Kodeks Prawa Kanonicznego (KATOLIKU BRON SWOJEJ WIARY), KSIĘGA VI, KSIĘGA VI
Augustyn. Wyznania. Tekst
PLATON PAŃSTWO KSIĘGA VI
Giovanni Papini Święty Augustyn I
O Swietym Augustynie
Księga VI Nowa Ziemia Niebiańskie Jeruzalem Królestwo Niebieskie w Nas
Święty Augustyn
Ks Adam Gerstmann Święty Augustyn jako teolog, duszpasterz, człowiek (1930)
Giovanni Papini Święty Augustyn II

więcej podobnych podstron