10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 87 • 29.10.2007 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Porady eksperta

Dotacje otrzymywane przez jednostki na sfinansowanie zakupu środka trwałego ujmuje

się w księgach rachunkowych w sposób określony w art. 41 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunko-

wości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem środki pieniężne

otrzymane na sfinansowanie nabycia środka trwałego, jeżeli stosownie do innych ustaw

nie zwiększają one kapitałów (funduszy) własnych, zalicza się dla celów bilansowych do

rozliczeń międzyokresowych przychodów.

Do ewidencji dotacji na nabycie lub wytworzenie środków trwałych służy konto 84 „Roz-

liczenia międzyokresowe przychodów”. Kwotę dotacji ujmuje się zapisem:

- Wn konto 13

„Rachunek bieżący”,

- Ma konto 84

„Rozliczenia międzyokresowe przychodów”.

Zaliczone do rozliczeń międzyokresowych przychodów kwoty zwiększają stopniowo

pozostałe przychody operacyjne, równolegle do odpisów amortyzacyjnych lub umorzenio-

wych od środków trwałych sfinansowanych z tych źródeł, zapisem:

- Wn konto 84

„Rozliczenia międzyokresowe przychodów”,

- Ma konto 76-0

„Pozostałe przychody operacyjne”.

W sytuacji gdy środek trwały został sfinansowany zarówno ze środków własnych jed-

nostki oraz z dotacji, należy wówczas odnieść na pozostałe przychody operacyjne wartość,

która odpowiada kwocie otrzymanej dotacji.

Dotacje otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków związanych z wytwo-

rzeniem czy zakupem środków trwałych przez podatników podatku dochodowego od osób

prawnych są zwolnione z opodatkowania. Wynika to wprost z art. 17 ust. 1 pkt 21 ustawy

o pdop (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.). W odniesieniu do osób fizycznych kwota

otrzymanej dotacji na zakup środka trwałego, od którego będą dokonywane odpisy amor-

tyzacyjne nie stanowi przychodu z działalności gospodarczej. Stanowi o tym art. 14 ust. 2

pkt 2 ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.). W takim jednak przypadku

nie stanowią kosztów uzyskania przychodów odpisy amortyzacyjne dokonywane od tej

części wartości początkowej środków trwałych, która odpowiada poniesionym wydatkom na

nabycie tych środków trwałych, zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie (zgodnie

z art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o pdop i art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o pdof).

W celu prawidłowego obliczenia podatku dochodowego jednostki mogą wyodrębnić

w ewidencji analitycznej prowadzonej do konta syntetycznego „Amortyzacja” konto, na

którym będą ewidencjonowane odpisy amortyzacyjne niestanowiące kosztów uzyskania

przychodów.

Często zdarza się, iż jednostki otrzymują dotację już po przyjęciu środka trwałego do

użytkowania i rozpoczęciu jego amortyzowania. W takim przypadku należy odnieść do

pozostałych przychodów operacyjnych jednorazowo tę część dotacji, która odpowiada

dotychczas dokonanym odpisom amortyzacyjnym. Wówczas należy także skorygować

koszty uzyskania przychodów o odpisy amortyzacyjne w części sfinansowanej dotacją.

Korekty tej należy dokonać w rozliczeniu podatku dochodowego za miesiąc, w którym

dotacja wpłynęła na rachunek bankowy jednostki.

Przykład

Założenia

1. Jednostkawczerwcu2007r.zakupiłaciągniksiodłowyowartościpoczątkowej

120.000złiwtymsamymmiesiącunastąpiłoprzyjęciejegodoużywaniaiwprowadze-

niadoewidencjiśrodkówtrwałych.Odpisyamortyzacyjnenaliczanesąodmiesiąca

następującegopomiesiącu,wktórymprzyjętośrodektrwałydoużytkowania.

2. Ciągniksiodłowyjestamortyzowanymetodąliniowąwedługstawki14%rocznie.

Miesięcznyodpisamortyzacyjnywynosi1.400zł[(120.000zł×14%):12].

3. Wewrześniu2007r.narachunekbankowyjednostkiwpłynęładotacjawkwocie

72.000zł,costanowi60%wartościpoczątkowejnabytegośrodkatrwałego.

4. Miesięcznyodpisamortyzacyjnyniestanowiącykosztówuzyskaniaprzychodówwy-

nosi:(1.400zł×60%)=840zł.

5. Zgodniezzakładowymplanemkontwszystkiezakupionegotoweśrodkitrwałe(wtym

niewymagającemontażu)ewidencjonowanesąnakoncie08„Środkitrwałewbudo-
wie”.

Dekretacja

1. OT – przyjęcie w czerwcu 2007 r. ciągnika siodłowego do użytkowania: 120.000 zł

- Wn konto 01

„Środki trwałe”,

- Ma konto 08

„Środki trwałe w budowie’.

2. PK – zarachowanie odpisów amortyzacyjnych – dla uproszczenia łącznie

za 3 miesiące (od lipca do września 2007 r.):

(1.400 zł × 3 m-ce) =

4.200 zł

- Wn konto 40

„Koszty według rodzajów”

(w analityce: Amortyzacja stanowiąca koszty uzyskania przychodów),
- Ma konto 07

„Odpisy umorzeniowe środków trwałych”.

3. WB – wpływ dotacji na rachunek bankowy we wrześniu 2007 r.:

72.000 zł

- Wn konto 13

„Rachunek bieżący”,

- Ma konto 84

„Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

(w analityce: Dotacja na zakup ciągnika siodłowego).

4. PK – przeksięgowanie odpisów amortyzacyjnych niestanowiących kosztów uzy-

skania przychodów (za lipiec – wrzesień) na odrębne konto analityczne:

(4.200 zł × 60%) =

2.520 zł

- Wn konto 40

„Koszty według rodzajów”

(w analityce: Amortyzacja niestanowiąca kosztów uzyskania przychodów),
- Ma konto 40

„Koszty według rodzajów”

(w analityce: Amortyzacja stanowiąca koszty uzyskania przychodów)

oraz zapis techniczny doprowadzający do czystości obrotów:

(-) 2.520 zł

- Wn konto 40

„Koszty według rodzajów”

(w analityce: Amortyzacja stanowiąca koszty uzyskania przychodów),
- Ma konto 40

„Koszty według rodzajów”

(w analityce: Amortyzacja stanowiąca koszty uzyskania przychodów).

5. PK – zaliczenie części dotacji do pozostałych przychodów operacyjnych

– równolegle do pozycji 4:

2.520 zł

- Wn konto 84

„Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

(w analityce: Dotacja na zakup ciągnika siodłowego),
- Ma konto 76-0

„Pozostałe przychody operacyjne”.

6. PK – amortyzacja za październik 2007 r.:

a) w części stanowiącej koszty uzyskania przychodów

560 zł

-Wn konto 40

„Koszty według rodzajów”

(w analityce: Amortyzacja stanowiąca koszty uzyskania przychodów),

Termin rozpoczęcia inwentaryzacji

Kiedy można rozpocząć inwentaryzację aktywów i pasywów za 2007 r.?

Nadmieniamy, że rok obrotowy jednostki pokrywa się z rokiem kalenda-

rzowym.

Inwentaryzację aktywów i pasywów przeprowadza się na ostatni dzień każdego

roku obrotowego. Stanowi o tym art. 26 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zatem jeśli rok

obrotowy jednostki pokrywa się z rokiem kalendarzowym, inwentaryzację aktywów

i pasywów co do zasady należy przeprowadzić na dzień 31 grudnia danego roku.

Termin i częstotliwość inwentaryzacji uważa się jednak za dotrzymane, gdy in-

wentaryzację składników aktywów – z wyłączeniem aktywów pieniężnych, papierów

wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów

gotowych odpisywanych w koszty w momencie zakupu lub wytworzenia – rozpocznie

się 3 miesiące przed końcem roku obrotowego i zakończy do 15. dnia następnego

roku. Oznacza to, że składniki te można poddać inwentaryzacji w terminie od 1 paź-

dziernika danego roku do 15 stycznia roku następnego. W takim jednak przypadku

ustalenie stanu tych składników powinno nastąpić przez dopisanie lub odpisanie od

stanu stwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda – przychodów

i rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń), jakie nastąpiły między datą spisu lub potwier-

dzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych. Przy czym stan

wynikający z ksiąg rachunkowych nie może być ustalony po dniu bilansowym. Tak

wynika z art. 26 ust. 3 pkt 1 ustawy o rachunkowości.

Przykład

Wjednostcezinwentaryzowanonależnościwobeckontrahentanadzień30listopada

2007r.wdrodzepotwierdzeniasalda.Wartośćnależnościodkontrahentaustalono

wwysokości55.000zł.Wgrudniu2007r.miałymiejscenastępująceoperacje:

- w dniu 12 grudnia kontrahent dokonał spłaty części należności, w kwocie

12.000zł,

- wdniu20grudniakontrahentdokonałnowychzakupównakwotę5.000zł.

Nadzieńbilansowy31grudnia2007r.stannależnościodkontrahentawynikający

zksiągrachunkowychwyniósł48.000zł.Jestonzgodnyzestanemnależnościustalonym

nadzień30listopada2007r.pomniejszonymodokonanąprzezkontrahentaspłatę

ipowiększonymodokonaneprzezniegonowezakupy:

(55.000zł–12.000zł)+5.000zł=48.000zł.

Ustawa o rachunkowości przewiduje również nieco inne terminy i częstotliwość

inwentaryzacji dla składników majątku wymienionych w art. 26 ust. 3 pkt 2–5. I tak,

częstotliwość inwentaryzacji uważa się za dotrzymaną, jeżeli inwentaryzację:

- zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących

się w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo-wartościową

– przeprowadzono raz w ciągu 2 lat,

- środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwa-

łych w budowie, znajdujących się na terenie strzeżonym – przeprowadzono raz

w ciągu 4 lat,

- zapasów towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową

w punktach obrotu detalicznego jednostki – przeprowadzono raz w roku,

- zapasów drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną – przeprowa-

dzono

raz w roku.

Sformułowanie raz do roku, raz na 2 czy 4 lata, oznacza, iż inwentaryzacja może

się odbyć w dowolnym terminie w ciągu tego okresu. W latach, w których nie ma obo-

wiązku objęcia tych składników inwentaryzacją w drodze spisu z natury, przeprowadza

się weryfikację stanu tych składników.

Dorota Przybyszewska

b) w części niestanowiącej kosztów uzyskania przychodów

840 zł

-Wn konto 40

„Koszty według rodzajów”

(w analityce: Amortyzacja niestanowiąca kosztów uzyskania przychodów”),

c) razem (a + b)

1.400 zł

-Ma konto 07

„Odpisy umorzeniowe środków trwałych”.

7. PK – zaliczenie części dotacji do pozostałych przychodów operacyjnych

840 zł

- Wn konto 84

„Rozliczenia międzyokresowe przychodów”

(w analityce: Dotacja na zakup ciągnika siodłowego),
- Ma konto 76-0

„Pozostałe przychody operacyjne”.

Księgowania

Konto 01

„Środki trwałe”

Konto 07

„Odpisy umorze-

niowe środków trwałych”

Konto 08

„Środki trwałe

w budowie”

1) 120.000

4.200 (2

S.p.) 120.000

120.000 (1

1.400 (6c

Konto 13

„Rachunek

bieżący”

Konto 40

„Koszty według

rodzajów” (w analityce: Amor-

tyzacja stanowiąca koszty

uzyskania przychodów

Konto 40

„Koszty według

rodzajów” (w analityce: Amor-

tyzacja niestanowiąca kosztów

uzyskania przychodów)

3) 72.000

2) 4.200

2.520 (4

4) 2.520

4) (-) 2.520

(-) 2.520 (4

6b) 840

6a)

560

Konto 76-0

„Pozostałe

przychody operacyjne”

Konto 84

„Rozliczenia międzyokre-

sowe przychodów” (w analityce: Do-

tacja na zakup ciągnika siodłowego)

2.520 (5

5) 2.520

72.000 (3

840 (7

7) 840

Ewa Gruchot

Ewidencja dotacji na zakup środka trwałego