Siła odśrodkowa działa zawsze prostopadle
Siła odśrodkowa
do prędkości i jest skierowana wzdłuż
promienia, na zewnątrz okręgu, po którym
Siła odśrodkowa jest siłą bezwładności.
porusza się układ odniesienia.
Oznacza to, że pojawia się ona tylko w
układach nieinercjalnych i jest właściwie
Definicja [edytuj]
siłą pozorną - czyli nie jest powodowana
konkretnym oddziaływaniem, ale wynika z
ruchu samego układu odniesienia (więcej
informacji na temat sił bezwładności
znajduje się w rozdziale Siła
Definicja przyspieszenia
bezwładności).
Jeżeli dany wektor określa położenie
Jeżeli układ odniesienia porusza się z
punktu materialnego, a wektor określa
prędkością v po okręgu (względem układu
prędkość tego punktu, to przyspieszenie
inercjalnego) o promieniu R. To na każde
tego punktu jest pochodną prędkości po
ciało, które w tym układzie będzie
czasie:
opisywane, musi działać siła odśrodkowa
(wzór poniżej).
Warto jednak pamiętać, że siła ta będzie
 widziana tylko z poziomu układu
nieinercjalnego.
Ponieważ prędkość jest pochodną
położenia po czasie, to przyspieszenie
Wartość siły odśrodkowej jest taka sama
można zapisać jako drugą pochodną
jak wartość siły dośrodkowej (choć zwrot
położenia po czasie:
jest przeciwny) i wynosi :
Jednostką przyspieszenia w układzie SI
jest metr na sekundÄ™ do kwadratu.
lub:
FodÅ›r = m "É 2 " R
v - prędkość w ruchu po okręgu (w
ZwiÄ…zek z dynamikÄ… [edytuj]
układzie SI w m/s)
R - promień okręgu (w układzie SI w m)
É - prÄ™dkość kÄ…towa (w ukÅ‚adzie SI w 1/s) Zgodnie z drugÄ… zasadÄ… dynamiki
m - masa ciała (w układzie SI w kg) przyspieszenie ciała jest proporcjonalne do
wypadkowej siły F działającej na to ciało i Przyspieszenie styczne at i normalne an
odwrotnie proporcjonalne do masy ciała m.
Kierunek i zwrot przyspieszenia pokrywa
Jeżeli ciało porusza się po torze
się z kierunkiem i zwrotem siły. Wzór
krzywoliniowym, wówczas całkowite
wyrażający tę zależność ma postać
przyspieszenie może być rozłożone na
dwie składowe: prostopadłą do toru ruchu
zwaną przyspieszeniem dośrodkowym lub
normalnym (oznaczanym ) i składową
równoległą zwaną przyspieszeniem
stycznym (ozn. ).
W ruchu prostoliniowym
[edytuj]
Wektor przyspieszenia całkowitego jest
sumą składowej normalnej i stycznej:
W ruchu po linii prostej kierunek
prędkości jest ustalony, więc można ją
traktować tak jak wielkość skalarną.
Wówczas przyspieszenie określa wzór:
Składowe styczna i normalna są
prostopadłe, dlatego wartość
przyspieszenia całkowitego jest równa:
W ruchu jednostajnie zmiennym [edytuj]
Przyspieszenie dośrodkowe (normalne)
Gdy przyspieszenie jest stałe, wzór
[edytuj]
definicyjny przybiera postać
Osobny artykuł: Przyspieszenie
dośrodkowe.
Jest to składowa przyspieszenia
prostopadła do toru ruchu. Reprezentuje tę
gdzie "v jest przyrostem prędkości w
część przyspieszenia, która wpływa na
czasie "t.
zmianę kierunku prędkości, a zatem na
kształt toru, ale nie wpływa na zmianę
Przyspieszenie w ruchu
wartości prędkości. Jeżeli prędkość
chwilowa oznaczona jest jako v, a
krzywoliniowym [edytuj]
chwilowy promień zakrzywienia toru
(promień okręgu stycznego do toru, czyli
promień krzywizny toru) ruchu wynosi r,
to wartość an przyspieszenia
dośrodkowego ciała jest równa:
Przyspieszenie styczne
Jest to składowa przyspieszenia styczna do
toru ruchu, powodująca zmianę wartości
prędkości, ale nie powodująca zmiany
kierunku ruchu. StosujÄ…c oznaczenie v dla
wartości prędkości chwilowej i oznaczenie
s dla drogi pokonanej przez ciało,
przyspieszenie styczne at określają wzory: