Electronic
Commerce
Handel
elektroniczny
Wykłady UEP
rok akademicki 2013/2014
Monika Kaczała
Aspekty
prawne
Prawa gwarantowane
konsytucyjnie
›ð niezbywalne prawo do godnoÅ›ci (art. 30),
›ð równość wobec prawa i zakaz dyskryminacji (art. 32),
›ð domniemanie niewinnoÅ›ci (art. 42),
›ð ochrona dobrego imienia (art. 47),
›ð swoboda komunikacji i tajemnicy korespondencji (art. 49),
›ð ochrona przed nieuzasadnionym przeszukaniem (art. 50),
›ð ochrona przed ujawnianiem osobistych informacji, nieuzasadnionÄ…
inwigilacją i prawo sprawdzenia dokumentów gromadzonych na
swój temat w bazach danych (art. 51),
›ð wolność sumienia (art. 53),
›ð wolność sÅ‚owa (art. 54),
›ð swoboda zrzeszeÅ„ (art. 58)
http://www.ted.com/talks/eli_pariser_beware_online_filter_bubbles.ht
ml
© Monika KaczaÅ‚a
Prawa autorskie w internecie  quo vadis?
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: K. Szymielewicz, A. Mazgal, 2011, Internet a prawa podstawowe. Ekspresowy przegląd problemów regulacyjnych, s. 42
Wartości
›ð Prawo do udziaÅ‚u w kulturze i korzystania z jej dóbr (dostÄ™p wolny a
darmowy)
›ð Prywatność użytkowników i zasada neutralnoÅ›ci sieci
›ð Wolność sÅ‚owa
›ð Wolność w przeksztaÅ‚caniu treÅ›ci
Scenariusze
›ð Wzmocnienie egzekwowania prawa autorskiego:
›ð interesy producentów i poÅ›redników
›ð zaangażowanie dostawców internetu
›ð pozyskiwanie danych osobowych
›ð surowość restrykcji (HADOPI)?
›ð Dostosowanie zasad prawa autorskiego do nowych warunków
›ð każdy publikujÄ…cy materiaÅ‚y audiowizualne w sieci powinien móc
wykazać swoje prawo do tych materiałów, nawet jeśli
© Monika KaczaÅ‚a
wykorzystuje je w celu niekomercyjnym?
›ð okres ochrony dzieÅ‚a
y
ródło: K. Szymielewicz, A. Mazgal, 2011, Internet a prawa podstawowe. Ekspresowy przegląd problemów regulacyjnych, s. 43
ACTA
Anti-Counterfeiting Trade Agreement
 W 2007 r. rozpoczęły się negocjacje ACTA (Anti-Counterfeiting Trade
Agreement), międzynarodowego porozumienia dotyczącego walki z
podrabianiem towarów i piractwem. Porozumienie ma objąć: USA, UE,
Japonię, Australię, Kanadę, Koreę Południową, Nową Zelandię, Meksyk i kilka
innych krajów. ACTA proponuje ochronę prawa autorskiego i patentowego
ogromnym kosztem. Przede wszystkim otwiera drogę do naruszeń prywatności
i innych praw podstawowych. Obywatele państw rozwijających się mogą też
utracić dostęp do leków ratujących życie. Porozumienie było negocjowane w
tajemnicy, z rażącym naruszeniem zasad przejrzystości. Brak szczegółowej
wiedzy na temat przebiegu negocjacji i zawartości dokumentów roboczych
sprawia, że trudno przewidzieć w jaki sposób poszczególne państwa podejdą
do interpretacji i egzekwowania porozumienia. Można przypuszczać, że
postanowienia ACTA realizują interesy potężnych lobby przemysłowych,
trudniejsze do przeforsowania w prawie krajowym, którego proces stanowienia
jest z zasady bardziej przejrzysty.
K. Szymielewicz, A. Mazgal, 2011, Internet a prawa podstawowe. Ekspresowy przegląd problemów regulacyjnych, s. 46
17.12.2012
http://wyborcza.biz/biznes/1,101558,13055777,Czy_dwie_wizje_swiata_po
© Monika KaczaÅ‚a
dziela_internet__Brak_kompromisu.html#BoxBizTxt
Prawo a e-handel
Reguły handlowania Przetwarzanie danych
Prawa konsumentów
przez internet osobowych
Inne (ogólne i
Ochrona systemu e- Obowiązujący reżim
branżowe) dotyczące
commerce i prawny w przypadku
prowadzenia
informacje w nim sprzedaży
działalności
przetwarzane transgranicznej
gospodarczej
y
ródło: Kępa L. , Tomasik P., Dobrzyński S., Bezpieczeństwo systemu e-commerce, Helion, Gliwice 2012, s. 34-95.
© Monika KaczaÅ‚a
Najważniejsze akty prawne
›ð Ustawa o Å›wiadczeniu usÅ‚ug drogÄ… elektronicznÄ…
›ð Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o
odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt
niebezpieczny
›ð Ustawa o ochronie danych osobowych
›ð Ustawa o podpisie elektronicznym
›ð Kodeks cywilny
›ð Ustawa o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej
›ð Ustawa o ochronie niektórych usÅ‚ug Å›wiadczonych droga
elektroniczną opartych lub polegających na dostępie
warunkowym
›ð Ustawa o ochronie baz danych
›ð Ustawa o Å›wiadczeniu usÅ‚ug na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
oraz akty wykonawcze do powyższych ustaw
© Monika KaczaÅ‚a
Ustawa o świadczeniu usług drogą
elektronicznÄ…  zakres przedmiotowy
Art. 2 pkt. 4
świadczenie usługi drogą elektroniczną  wykonanie usługi
świadczonej bez jednoczesnej obecności stron (na
odległość), poprzez przekaz danych na indywidualne
żądanie usługobiorcy, przesyłanej i otrzymywanej za pomocą
urządzeń do elektronicznego przetwarzania, włącznie z
kompresją cyfrową, i przechowywania danych, która jest w
całości nadawana, odbierana lub transmitowana za
pomocÄ… sieci telekomunikacyjnej w rozumieniu ustawy z dnia
16 lipca 2004 r.  Prawo telekomunikacyjne
© Monika KaczaÅ‚a
Obowiązki usługodawcy świadczącego
usługi drogą elektroniczną
Dane identyfikacyjne
" adresy elektroniczne,
" imiÄ™, nazwisko, miejsce zamieszkania i adres albo nazwÄ™ lub firmÄ™ oraz siedzibÄ™ i adres
Zezwolenia (licencje)
" nr wpisu do rejestrów, przynależność do izb branżowych, tytuły zawodowe, zasady etyki zawodowej,
pełnomocnicy
Gwarancja bezpieczeństwa
" Informacja:
" Szczególne zagrożenia związane z korzystaniem z usługi świadczonej drogą elektroniczną,
" Funkcja i cel oprogramowania lub danych niebędących składnikiem treści usługi, wprowadzanych
przez usługodawcę do systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca
" Zapewnienie działania systemu teleinformatycznego umożliwiając nieodpłatnie usługobiorcy:
" w razie, gdy wymaga tego właściwość usługi: korzystanie przez usługobiorcę z usługi świadczonej
drogą elektroniczną, w sposób uniemożliwiający dostęp osób nieuprawnionych do treści przekazu, w
szczególności przy wykorzystaniu technik kryptograficznych,
" jednoznaczną identyfikację stron usługi świadczonej drogą elektroniczną oraz potwierdzenie faktu
złożenia oświadczeń woli i ich treści w szczególności przy wykorzystaniu bezpiecznego podpisu
elektronicznego
" Zakończenie, w każdej chwili, korzystania z usługi świadczonej drogą elektroniczną
Regulamin świadczenia usług
© Monika KaczaÅ‚a
Regulamin świadczenia usług drogą
elektronicznÄ…
›ð nieodpÅ‚atnie udostÄ™pniany usÅ‚ugobiorcy przed zawarciem umowy, a
także - na jego żądanie - w taki sposób, który umożliwia pozyskanie,
odtwarzanie i utrwalanie treści regulaminu za pomocą systemu
teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca
›ð usÅ‚ugobiorca nie jest zwiÄ…zany tymi postanowieniami regulaminu, które
nie zostały mu udostępnione w odpowiedni sposób
Art. 384 k.c.
ż 1. Ustalony przez jedną ze stron wzorzec umowy, w szczególności
ogólne warunki umów, wzór umowy, regulamin, wiąże drugą stronę,
jeżeli został jej doręczony przed zawarciem umowy.
ż 2. W razie gdy posługiwanie się wzorcem jest w stosunkach
danego rodzaju zwyczajowo przyjęte, wiąże on także wtedy, gdy
druga strona mogła się z łatwością dowiedzieć o jego treści. Nie
dotyczy to jednak umów zawieranych z udziałem konsumentów, z
wyjątkiem umów powszechnie zawieranych w drobnych, bieżących
sprawach życia codziennego.
© Monika KaczaÅ‚a
Regulamin świadczenia usług drogą
elektronicznÄ…
CO? JAK? TRWAA
OŚĆ UMOWY REKLAMACJE
" rodzaje i zakres usług " warunki świadczenia " warunki zawierania i " tryb postępowania
świadczonych drogą usług drogą rozwiązywania umów reklamacyjnego
elektroniczną elektroniczną, w tym: o świadczenie usług
a) wymagania drogÄ… elektronicznÄ…
techniczne
niezbędne do
współpracy z
systemem
teleinformatycznym,
którym posługuje się
usługodawca, b)
zakaz dostarczania
przez usługobiorcę
treści o charakterze
bezprawnym,
Uwaga: klauzule abuzywne (kontrola automatyczna i incydentalna).
Brak sankcji karnej za brak regulaminu.
© Monika KaczaÅ‚a
Prawa konsumenta w UE
Dostęp do usług internetowych i korzystanie
z nich
Zakup produktów
Dostęp do
sieci
Dostęp do
Informacja
wybranych Spór
usług i
Dostawa
aplikacji
Nieuczciwe
praktyki
Wybór sądu Wybór prawa
Prywatność
,
OdstÄ…pienie
bezpieczeń
od umowy
stwo
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: Komisja Europejska 2012, Kodeks unijnych praw internetowych, Urząd Publikacji Unii
Europejskiej, Luksemburg
Prawa konsumenta w UE  dostęp
do usług internetowych
Dostęp do sieci i usług łączności
elektronicznej
" Zasada  usługi powszechnej  wszyscy, do minimalnego zakresu usług
łączności elektronicznej, po przystępnej cenie
Dostęp do usług i aplikacji wybranych przez
konsumenta
" Pełny dostęp do informacji i możliwość rozpowszechniania informacji
oraz możliwość korzystania z dowolnych aplikacji i usług;
" Wsparcie legislacyjne powyższych praw - zasada  otwartości i
neutralności internetu
" Minimalne wymogi jakości, dostęp konsumentów niepełnosprawnych
" Ochrona małoletnich, zakaz podżegania do nienawiści
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: Komisja Europejska 2012, Kodeks unijnych praw internetowych, Urząd Publikacji Unii
Europejskiej, Luksemburg
Prawa konsumenta w UE  dostęp
do usług internetowych
Brak dyskryminacji przy dostępie do usług
świadczonych w internecie
" Jawne warunki dostępu
" Brak możliwości odmowy świadczenia lub zmiany warunków świadczenia
ze względu na miejsce zamieszkania konsumenta, chyba że spełnione są
tzw. obiektywne kryteria
Prywatność, ochrona danych osobowych,
bezpieczeństwo
" Przetwarzanie danych osobowych musi mieć charakter niezbędny,
rzetelny, legalny, proporcjonalny do celu pierwotnie zamierzonego, bez
przekazywania ich podmiotom, z którymi dana osoba fizyczna nie
nawiązała dobrowolnie relacji
" WglÄ…d do danych, poprawianie danych
" Poufność komunikacji internetowej
" Spam
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: Komisja Europejska 2012, Kodeks unijnych praw internetowych, Urząd Publikacji Unii
Europejskiej, Luksemburg
Prawa konsumenta w UE  zakup
produktów
Prawo konsumenta do informacji
" Przekazanie przez sprzedającego najważniejszych informacji przed
zawarciem umowy, w tym informacji dotyczÄ…cych cech produktu, ceny
łącznej, kosztów dostawy, płatności, danych sprzedającego, czasu
obowiÄ…zywania oferty, procedury zawarcia umowy, odstÄ…pienia od
umowy
" A
atwy, bezpośredni i stały dostęp do danych usługodawcy
" Potwierdzenie dla konsumenta przyjęcia zamówienia zawierające
najbardziej istotne elementy umowy, w tym bezwzględnie warunki
odstąpienia od umowy (ew. rozwiązania), reklamacji i obsługi
posprzedażowej
" Dla usług finansowych  możliwe przekazanie szczegółowych informacji
niezwłocznie po zawarciu umowy, ale nie póz
niej niż w momencie
związania konsumenta umową zawarta na odległość
" Przed wykonaniem transakcji płatniczej  prawo konsumenta do
uzyskania wszelkich istotnych informacji dotyczÄ…cych transakcji; po
realizacji transakcji  potwierdzenie dla konsumenta (kwota, data, opłaty
dodatkowe)
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: Komisja Europejska 2012, Kodeks unijnych praw internetowych, Urząd Publikacji Unii
Europejskiej, Luksemburg
Prawa konsumenta w UE  zakup
produktów
Uczciwe warunki umowne
" Ochrona przed nieuczciwymi standardowymi warunkami umownymi
stosowanymi przez przedsiębiorcę względem konsumenta, w
szczególności:
" warunki umowne, z którymi konsument nie mógł realnie zapoznać się
przed zawarciem umowy;
" ograniczajÄ…ce ochronÄ™ prawnÄ… konsumenta;
" przedłużające automatycznie umowę, gdy okres wypowiedzenia jest
nieuzasadnienie krótki;
" umożliwiające znaczne podwyżki cen bez zapewnienia konsumentowi
prawa do rozwiÄ…zania umowy
" Warunki umowne wyrażone prostym i zrozumiałym językiem, wszelkie
wątpliwości na interpretowane na korzyść konsumenta
" Abonenci usług łączności elektronicznej maja prawo do minimalnych
standardowych warunków umownych oraz możliwość odstąpienia przy
zmianie warunków
" Te same opłaty za usługi transakcyjne niezależnie od tego, gdzie
znajduje siÄ™ akceptant
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: Komisja Europejska 2012, Kodeks unijnych praw internetowych, Urząd Publikacji Unii
Europejskiej, Luksemburg
Prawa konsumenta w UE  zakup
produktów
Ochrona przed nieuczciwymi praktykami
" Bariery pozaumowne przy realizacji określonych czynności
" Zakaz wprowadzania klienta w błąd oraz zakaz agresywnego
marketingu (działanie  na przynętę , dostarczanie
niezamówionego towaru, dodatkowe koszty  gratisów )
Dostawa produktów
" Jeśli nie umówiono się inaczej dostawa w ciągu 30 dni od
momentu złożenia zamówienia; brak dostawy daje prawo do
żądania przez konsumenta zwrotu pieniędzy
" Konsument ma prawo do bezpłatnej wymiany lub naprawy,
jeśli towar nie odpowiada zmówieniu
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: Komisja Europejska 2012, Kodeks unijnych praw internetowych, Urząd Publikacji Unii
Europejskiej, Luksemburg
Prawa konsumenta w UE  zakup
produktów
OdstÄ…pienie od umowy
" Konsument ma co najmniej 7 dni od momentu dostawy
towaru/ zamówienia usługi w internecie na odstąpienie od
umowy bez podania przyczyny
" Zwrot pieniędzy powinien nastąpić w najszybszym możliwym
terminie, nie dłużej jednak niż w ciągu 30 dni
" Konsument nie może zostać obciążony żadną karą bądz

dodatkową opłatą, poza kosztem zwrotu towaru
" W usługach finansowych okres odstąpienia wynosi 14 dni
" Polska - zwrot towaru w ciÄ…gu 10 dni od otrzymania dostawy od
przedsiębiorcy, gdy sprzedawca nie poinformował o tym
prawie w ciągu 3 miesięcy nie póz
niej jednak niż w ciągu 10
dni od powzięcia informacji o prawie odstąpienia; zwrot
pieniędzy w ciągu 14 dni
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: Komisja Europejska 2012, Kodeks unijnych praw internetowych, Urząd Publikacji Unii
Europejskiej, Luksemburg
Prawa konsumenta w UE  spór
Wybór sądu i prawa
" Wg miejsca zamieszkania konsumenta, jeśli przedsiębiorca prowadzi
działalność gospodarczą/zawodową w państwie zamieszkania
konsumenta lub kieruje taką działalność do tego państwa
" Strony mogą wybrać inne prawo, o ile zapewnia ono konsumentowi taki
sam poziom ochrony, jak prawo krajowe
ADR (alternatywne rozstrzyganie sporów) i ODR
(rozstrzyganie sporów online)
" Zasady ADR/ODR mają zostać wdrożone do lipca 2015 r.
" EU online platform  od stycznia 2016 r.
" W sprawach transgranicznych możliwość korzystania z mediacji, ugodzie
można nadać klauzulę wykonalności
" W sprawach transgranicznych możliwość korzystania z europejskiego
postępowania w sprawie drobnych roszczeń (do 2000 Euro)
© Monika KaczaÅ‚a
y
ródło: Komisja Europejska 2012, Kodeks unijnych praw internetowych, Urząd Publikacji Unii
Europejskiej, Luksemburg
E-commerce w
finansach 
sektor
ubezpieczeń
Modele stosowane w dystrybucji
zakładu ubezpieczeń
© Monika KaczaÅ‚a
Ubezpieczenia direct: dane 
Polska 2012
›ð 5,2 mln umów = 1,2 mld zÅ‚ (+10% p.a.)
© Monika KaczaÅ‚a
Pięć typów klientów
© Monika KaczaÅ‚a
Preferencje klientów w zakresie zakupu online
ubezpieczenia według krajów (% ubezpieczających)
© Monika KaczaÅ‚a
Różnicowanie typów klientów według
krajów
© Monika KaczaÅ‚a
Znaczenie kontaktów interpersonalnych
Wysokie w ubezpieczeniach life i
emerytalnych, ale zróżnicowane
© Monika KaczaÅ‚a
Global Consumer Insurance Survey 2012, Ernst&Young