NAJCZ
STSZE PRZYCZYNY ZAPOBIEGANIE UPADKOM
UPADKÓW Z WYSOKOŚCI  WSKAZÓWKI
Do najczęstszych przyczyn upadków ludzi z wysoko- Wcelu zapobiegania upadkom z wysokości:
ści należą:
uzyskaj jak najwięcej informacji na temat  co lu-
niska świadomość zagrożenia,
dzie robiÄ… z
le i dlaczego ,
brak systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy
analizuj okoliczności i przy czyny wypadków
w firmie lub nieupewnienie siÄ™, czy sys-
przy pracach na wy sokości, również tych, któ re mia ły
tem został wdrożony i funkcjonuje,
miejsce w innych firmach,
rozpoczynanie pracy na wysokości
korzystaj z doświadczeń ludzi bezpośrednio wy-
bez szczegółowego jej zaplanowania,
konujących lub nadzorujących prace na wysokości.
niedostateczne informowanie pra-
Ramowy schemat działań ilustruje tabela.
cowników o zagrożeniach, m. in. niedo-
Identyfikacja czynności i środków ostrożności
Czy praca na wysokości (szczególnie większej niż 2 m)
UWAGA!
występuje?
Czy pracownicy znają niezbędne środki ostrożności?
ROBOTY
Czy miejsca niebezpieczne sÄ… dostatecznie oznako-
wane?
NA WYSOKOÅšCI
Dobór, używanie i utrzymanie sprzętu
chroniącego przed upadkiem z wysokości
Czy zaopatrzenie w sprzęt chroniący przed upadkiem
starczanie im stosownych instrukcji i nie-
z wysokości jest wystarczające?
prowadzenie szkoleń,
Przy pracach na wysokości przestrzegaj następu-
Czy posiadany sprzęt jest właściwie utrzymany?
niedostateczny nadzór nad wyko-
jÄ…cych zasad:
Czy pracownicy stosują sprzęt ochronny?
nywaniem prac na wysokości,
Nie rozpoczynaj pracy na wysokości bez dokładne-
niewyposaża nie pracowników,
System informowania i kontroli go jej zaplanowania.
stosownie do rodzaju prac wykonywa-
Upewnij się, czy rozważono wszystkie moż liwe
nych na wysokości, w sprzęt chroniący
Czy kadra kierownicza wie, jak przedstawić pod ległym
okoliczności, które mogą stanowić zagrożenie.
przed upadkiem,
pracownikom zagrożenia związane z pracą na wysoko-
W żadnym przy padku nie lek ceważ zagrożenia.
nieużywanie lub nie prawidłowe
ści oraz kontrolować ich pracę?
Proste środki, typu  zachować szczególną ostrożność , są
używanie przez pra cowników sprzę tu
zwykle niewystarczajÄ…ce.
ochronnego.
Zawsze przeanalizuj, czy sÄ… bezpieczniejsze meto-
dy wykonania danej pracy.
Używaj wy łącznie sprawnego sprzę tu ochronnego
Najczęstszymi przyczynami wypadków przy pracy
dostosowanego do specyfiki pracy na wysokości.
związanych z upadkiem z wysokości są:
Nigdy nie dopuszczaj do stosowania drabin w sytu-
niewłaściwe zachowanie się pracowników
acji, gdy pracę można wykonać przy użyciu innych urzą-
podczas pracy, spowodowane brakiem szko-
dzeń, np. podestów, schodków przystawnych, na
rzędzi
leń z zakresu bhp, oodpowiednio długich uchwytach.
Upewnij się, czy pracownicy umieją posługiwać się
brak lub zły stan techniczny urządzeń
przydzielonym sprzętem ochronnym.
ochronnych,
Upewnij się, czy praca na wysokości jest właściwie
niewłaściwa organizacja i koordynacja robót,
nadzorowana.
tolerowanie przez bezpośredni nadzór
ZASADY POST
POWANIA
odstępstw od podstawowych zasad bhp.
.
mi
e
i
b z
gi lu
Å‚o
d
o
m p
me
o
zi
o
p
d
m na
1
j
e
mni
-
j
a
n
o
c
i
śc
ko
so
y
w
a
n
j siÄ™
ce
jÄ…
du
aj
zn
i
n
h
c
z
r
e
wi
-
o
p
na
na
wa
ny
ko
y
w
ca
a
pr
t
s
e
j
i
śc
ko
so
y
w
a
n
cÄ…
a
Pr
?
i
c
a
b
o
r
Ak
I
ÅšC
KO
SO
Y
W
NA
CA
A
PR
ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRACY NA WYSOKOR
CI
OBOWI
ZKI PRACODAWCY PRACA NA DRABINACH PRZENOÅšNYCH PRACA NA KLAMRACH I INNYCH
PODWYŻSZENIACH
Prace na wysokości zaliczane są do prac szczególnie Przy używaniu drabin przenośnych niedopuszczalne
niebezpiecznych. jest w szczególności: Przy pracach na klam rach i innych podwyższeniach
Każdy przedsiębiorca budowlany (pracodawca), reali- stosowanie drabin uszkodzonych, nieprzeznaczonych do pobytu ludzi, na wysokości do 2 m
zujący prace szczególnie niebezpieczne, ma obowiązek stosowanie drabiny jako drogi stałego transportu, nad poziomem pod łogi lub ziemi, kiedy prace te nie wy -
ustalić i ak tualizować wy kaz tych prac wy stępujących a także do przenoszenia ciężarów o masie powyżej 10 kg, magają od pracownika wychylania się poza ob rys urzą -
wjego zakładzie pracy, a zwłaszcza: używanie drabiny rozstawnej jako przystawnej, dzenia, na którym stoi, albo przyjmowania innej wymuszo-
zapewnić bezpośredni nad zór wyznaczonych opieranie drabiny przystawnej o śliskie płaszczy- nej pozycji ciała grożącej upadkiem z wysokości, należy
osób nad tymi pracami. Mogą to być na przykład kierowni- zny, o obiekty lekkie lub wywrotne albo o stosy materiałów zapewnić, aby:
cy budów lub określonych robót, posiadający uprawnienia niezapewniające stabilności drabiny, klamry, pomosty i inne urządzenia były stabilne i za-
do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budow- stawianie drabiny przed zamkniętymi drzwiami, je - bezpieczone przed nieprzewidywaną zmianą po łożenia
nictwie; żeli nie są one zamknięte na klucz od strony ustawianej oraz posiadały odpowiednią wy trzymałość na przewidy-
 zagwarantować asekurację osób wykonujących prace drabiny, wane obciążenie,
szczególnie niebezpieczne przez innych pracowników, któ- ustawianie drabin na nie pomost roboczy spełniał następujące wymagania:
stabilnym pod łożu oraz
rzy bezpośrednio prac tych nie wykonują, w bezpośrednim sąsiedztwie maszyn i innych urządzeń  powierzchnia pomostu powinna być wystarczająca
 wyposażyć pracowników w środki ochrony indywidual-  wsposób stwarzający zagrożenie dla pracowników uży- dla pracowników, narzędzi oraz niezbędnych materiałów,
nej dobrane do rodzaju wykonywanej pracy oraz mogących wających drabiny,  podłoga powinna być pozioma i równa, trwale umo-
się zak tywizować za gro żeń (np. sprzęt chro niący przenoszenie drabiny o długości powyżej 4 m przez cowana do elementów konstrukcyjnych pomostu,
przed upadkiem z wysokości) oraz przeszkolić pracowni- jedną osobę.  w widocznym miejscu pomostu powinny być umiesz-
ków w zakresie posługiwania się tymi środkami, Drabina przy stawna powinna wy stawać po nad po - czone czy telne in formacje mówiące o wielkości dopusz-
 wprowadzić urządzenia ochronne, np. osłony (barie- wierzchnię, na którą prowadzi, co najmniej 0,75 m, a kąt czalnego obciążenia.
ry) miejsc niebezpiecznych, oznakowanie stref i miejsc jej nachylenia powinien wynosić od 65° do 75°.
niebezpiecznych (np. otwory w stropach, sufitach, otwory Należy przestrzegać następujących wymagań doty-
okienne bez stolarki budowlanej). czących prac z użyciem drabin:
przeprowadzić in struktaż pra cowników, który dopuszcza się wy konywanie ro bót malarskich
powinien uwzględniać przede wszystkim: przy użyciu drabin rozstawnych tylko do wysokości nie -
 imienny podział pracy, przekraczającej 4 m od poziomu podłogi,
 kolejność wykonywania zadań, drabina bez pałąków, której długość przekracza 4 m,
 wymagania bhp przy poszczególnych czynnościach. przed podniesieniem lub zamontowaniem powinna być
wyposażona w prowadnicę pionową, umoż liwiającą za ło-
żenie urządzenia samohamującego, po łączonego z linką
bezpieczeństwa szelek bezpieczeństwa,
osoby korzystające z drabin linowych powinny być
dodatkowo zabezpieczone przed upadkiem z wysokości
za pomocą prowadnicy pionowej, zamocowanej niezależ-
nie od lin nośnych drabiny,
wykonywanie robót murarskich i tynkarskich z dra-
bin przystawnych jest zabronione,
roboty ciesielskie z drabin można wykonywać wy -
łącznie do wysokości 3 m.
Rodzaj drabiny przenośnej należy dostosować
do specyfiki miejsca pracy.
PRACA NA RUSZTOWANIACH I RUCHOMYCH PRACA NA SA
UPACH, MASZTACH, ÅšRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
PODESTACH ROBOCZYCH KONSTRUKCJACH WIEŻOWYCH, KOMINACH,
KONSTRUKCJACH BUDOWLANYCH BEZ STROPÓW Pracodawca jest obowiązany:
Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny być
dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochro-
wykonywane zgodnie z dokumentacją producenta albo Jeżeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia
ny indywidualnej zabezpieczajÄ…ce przed upadkiem z wy-
projektem indywidualnym. się poza balustradę lub obrys urządzenia, na którym stoi,
sokości,
albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciała grożą-
Rusztowania na leży ustawiać na pod łożu ustabili-
informować pracowników o sposobach posługiwa-
cej upadkiem z wysokości, należy w szczególności:
zowanym i wyprofilowanym, ze spadkiem umożliwia-
nia się tymi środkami.
jącym odpływ wód opadowych. Liczbę i rozmieszcze-
Przy wykonywaniu prac na wysokości należy wyposa-
nie zakotwień rusztowania oraz wielkość siły kotwią-
żyć pracowników przede wszystkim w hełmy ochronne
cej należy określić w projekcie rusztowania lub doku-
oraz sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.
mentacji producenta.
Sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości
Na rusztowaniu lub ruchomym podeście roboczym
Skuteczność środków ochrony indywidualnej, w tym
powinna być umieszczona tablica określająca:
sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, uwa -
wykonawcę mon tażu rusz towania lub ruchomego
runkowana jest przede wszystkim:
podestu roboczego z podaniem imienia i nazwiska albo
właściwym doborem sprzętu ze względu na specy-
nazwy oraz numeru telefonu;
fikÄ™ i warunki, w jakich wykonywana jest praca,
dopuszczalne obciążenia pomostów i kon strukcji
rusztowania lub ruchomego podestu roboczego. bezwzględną, pełną sprawnością sprzętu,
Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny:
umiejętnością posługiwania się przez pracowników
posiadać pomost o powierzchni roboczej wystar-
przydzielonym sprzętem.
czającej dla osób wykonujących roboty oraz do składowa-
Podstawowe rodzaje sprzętu chroniącego przed upad-
nia narzędzi i niezbędnej ilości materiałów;
kiem pracownika z wysokości to: urządzenia do opuszcza-
posia dać stabilną konstruk cję dostosowaną
nia, urządzenia samozaciskowe ze sztywną lub gięt ką
do przeniesienia obciążeń;
prowadnicą, linki bezpieczeństwa, amortyzatory, urządze-
posiadać poręcz ochronną i piony komunikacyjne.
nia samohamowne.
Uwaga! Osoby zatrudnione przy montażu i demontażu
rusztowań oraz ruchomych podestów roboczych powinny
posiadać wymagane uprawnienia.
Montaż, eksploatacja i demontaż rusz towań i ru -
chomych podestów roboczych są zabronione:
a. przed rozpoczęciem prac sprawdzić:
jeżeli o zmroku nie zapewniono oświetlenia zapew-
niającego dobrą widoczność;
stan techniczny konstrukcji lub urządzeń, na któ -
w czasie gęstej mgły, opadów deszczu, śniegu oraz
rych ma ją być wykonywane prace, w tym ich stabilność,
gołoledzi;
wytrzymałość na przewidywane obciążenie,
w czasie burzy lub wiatru o prędkości przekraczają-
zabezpieczenie przed nieprzewidywanÄ… zmianÄ… po-
cej 10 m/s.
łożenia,
Użytkowanie rusztowania jest dopuszczalne po dokona-
stan techniczny sta łych elementów konstrukcji lub
niu jego odbioru przez kie rownika budowy lub uprawnionÄ…
urządzeń mających służyć do mocowania linek bezpie-
osobę. Odbiór rusztowania potwierdza się wpisem w dzien-
czeństwa,
niku budowy lub w protokole odbioru technicznego.
b. podczas pracy zapewnić stosowanie:
Rusztowania i ruchome podesty robocze powinny
odpowiedniego do ro dzaju wy konywanych prac
być każdorazowo sprawdzane przez kierownika budo-
sprzętu chroniącego przed upadkiem z wysokości, takie-
wy lub uprawnionÄ… osobÄ™: po silnym wietrze, opadach
go jak: szelki bezpieczeństwa z lin ką bezpieczeństwa
atmosferycznych, po przerwach roboczych dłuższych
przymocowaną do sta łych elementów konstrukcji, szelki
niż 10 dni oraz okresowo, nie rzadziej niż raz w miesią-
bezpieczeństwa z pasem biodrowym (do prac w podpar-
cu. Zakres czynności ob jętych kon trolą określa in - ciu  na słupach, masztach itp.),
strukcja producenta lub projekt indywidualny. hełmów ochronnych.
PRACA NA WYSOKOÅšCI
Akrobaci?
Pracą na wysokości jest praca wykonywana na po-
wierzchni znajdującej się na wy sokości co naj -
mniej 1 m nad poziomem podłogi lub ziemi.
Nie za licza się do prac na wysokości pracy na po -
wierzchni, niezależnie od wysokości, na jakiej się znajdu-
je, jeżeli powierzchnia ta:
osłonięta jest ze wszystkich stron do wysokości co
najmniej 1,5 m pełnymi ścianami lub ścianami z oknami
oszklonymi,
wyposażona jest w inne sta łe
konstrukcje lub urzÄ…dzenia chroniÄ…-
ce pracownika przed upadkiem.
Prace na wy sokości powinny
być organizowane i wy konywane
w sposób niezmuszający pracow-
nika do wychylania siÄ™ poza po-
ręcz ba lustrady lub ob rys urzą -
dzenia, na którym stoi.
Na powierzchniach
wzniesionych na
wysokość powyżej 1 m
nad poziomem pod Å‚ogi
lub ziemi, na któ rych
w zwiÄ…zku z wykony-
wanÄ… pracÄ… mogÄ…
przebywać
pracownicy,
lub na po -
wierzchniach
służących
jako przejścia
powinny być zainstalowane
balustrady skła dające się z po ręczy ochron nych
STATYSTYKI ALARMUJ

umieszczonych na wy sokości co najmniej 1,1 m
i krawężników o wysokości co najmniej 0,15 m. Po-
Upadek z wysokości
między poręczą i krawężnikiem powinna być umiesz-
czona w po łowie wysokości poprzeczka lub prze -
jest przyczynÄ…
strzeń ta powinna być wypełniona w sposób unie -
co 6 wypadku śmiertelnego
możliwiający wypadnięcie osób.
w całej gospodarce narodowej
Jeżeli  ze względu na rodzaj i wa runki wykonywania
prac na wysokości  zastosowanie balustrad jest niemoż-
i aż co 3 wypadku śmiertelnego
liwe, należy stosować inne skuteczne środki ochrony pra-
w budownictwie.
cowników przed upadkiem z wy sokości, od powiednie
do rodzaju i warunków wykonywania pracy.
Bezpieczeństwo pracy
Copyright
Główny Inspektorat Pracy, 2008
©
-
u
co l

t
ma
e
t
na
cji
ma
r
fo
j in
ce
Ä™
wi
j
a
k n
ja
j
ska
y
uz

żą:
le
a
i n
śc
i:
śc
ko
so
y
w
om z
k
d
a
up
a
ni
ga
e
bi
po
a
z
lu
e
Wc
-
ko
so
y
w
z
i
dz
u
l
w
kó
d
a
p
u
n
y
cz
y
z
r
p
h
c
y
sz
t
s
Ä™
cz
j
a
n
Do
KI
W
ZÓ
A
K
S
 W
I
ÅšC
KO
SO
Y
W
Z
W
KÓ
D
A
UP
M
KO
D
A
P
U
E
NI
GA
E
BI
PO
ZA
NY
Y
CZ
Y
Z
PR
E
SZ

ST
Z
C
J
NA