0QFSBUPSXQSPXBE[BOJBEBOZDI

1SBDPXOJDZCJVSPXJ

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Europejski Fundusz Społeczny, Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, Działanie 1.1 „Roz-
wój i modernizacja instrumentów i instytucji rynku pracy”, Schemat a) „Wzmocnienie potencjału publicznych
służb zatrudnienia”, projekt „Opracowanie i upowszechnianie krajowych standardów kwalifikacji zawodowych”
nr BDG-V-281-10-MK/05

KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

Operator wprowadzania danych (411301)

Autorzy

–

inż. Jarosław Kaczyński
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu

–

mgr inż. Teresa Jaszczyk

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy w Radomiu

Konsultant ds. metodologii

–

mgr inż. Tomasz Kupidura
Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Radomiu

Recenzenci

–

dr inż. Tomasz Ciszewski
Politechnika Radomska

–

mgr inż. Beata Ostrowska
Politechnika Łódzka

Ewaluatorzy zewnętrzni

–

mgr Robert Bębenek
Starostwo Powiatowe w Radomiu – Kierownik Wydziału Informatyki

–

mgr inż. Wiesław Serafin
Progress Sp. z o.o., Radom – Prezes Zarządu firmy informatycznej

–

mgr Marcin Matysiak
Fabryka Broni w Radomiu – Dział Informatyki.

Komisja zatwierdzająca

−

dr inż. Tadeusz Schubring – przewodniczący

Politechnika Radomska, Radom

−

mgr Dawid Galus

Konfederacja Pracodawców Polskich, Warszawa

−

mgr inż. Beata Ostrowska

BROst Centrum Edukacji i Technologii Komputerowej, Łódź

Academus Policealna Szkoła Grafiki i Zaawansowanych Technologii
Informatycznych, Łódź

−

dr inż. Wacław Krzanowski

Politechnika

Krakowska

−

mgr Stanisław Gałęzia

Biblioteka Główna Politechniki Radomskiej

−

mgr inż.. Wiesław Serafin

„PROGRES” Sp. z o.o., Radom

Nakład: 1000 egz.

© Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, 2006
ISBN 83-7204-503-8 [63]

Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

SPIS TREŚCI

Wstęp

................................................................................................................ 4

1.

Podstawy prawne wykonywania zawodu .................................................. 9

2.

Syntetyczny opis zawodu ............................................................................ 9

3. Stanowiska

pracy

...................................................................................... 10

4. Zadania

zawodowe .................................................................................... 10

5.

Składowe kwalifikacji zawodowych......................................................... 11

6. Korelacja

między zadaniami zawodowymi

a składowymi kwalifikacji zawodowych.................................................. 11

7. Kwalifikacje

ponadzawodowe .................................................................. 12

8.

Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych
i specjalistycznych dla zawodu ................................................................. 13

4

Wstęp

Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instru-

mentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje
wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej
strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce,
a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia
i doskonalenia zawodowego, w systemie szkolnym i pozaszkolnym.

Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwali-

fikacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-
nienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. 2004 r., Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.),
w której określono m.in. (Art. 4), że:

„…Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy

przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich,
w szczególności przez:
–

prowadzenie badań i analiz rynku pracy,

–

ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,

–

koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla za-
wodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie
baz danych o standardach kwalifikacji…”.

W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji

zawodowych o randze krajowej zajmuje się Departament Rynku Pracy Minister-
stwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb
i zmian w wykonywaniu zawodu.

Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawo-

dowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Mini-
sterstwa Pracy i Polityki Społecznej http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl.

Opis standardu zawiera następujące elementy:

1.

Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).

2.

Syntetyczny opis zawodu.

3.

Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.

4.

Wykaz zadań zawodowych.

5.

Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.

6.

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przy-
porządkowane do:
–

pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,

–

grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawo-
wych i specjalistycznych.

W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie są obli-

gatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonują na zasa-
dzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych
celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji

5

osób poszukujących pracy, oceny „luki kwalifikacyjnej” osób bezrobotnych i po-
szukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ra-
mach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształ-
cenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.

Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1.

Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych

KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
I SPECJALNOŚCI

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 1

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2

kolejne zawody ....

!

Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacją

!

Słownik pojęć

!

Podstawy prawne wykonywania zawodu

!

Syntetyczny opis zawodu

!

Stanowiska pracy

!

Zadania zawodowe

!

Składowe kwalifikacji zawodowych

!

Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup
i poziomów:

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 3

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 4

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 1

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 2

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 5

(itd. ...)

6

* * *

Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizę za-

wodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych
zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3…). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać
potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika
w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przy-
porządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3…). Każ-
dej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno
(najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu.

W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na

zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji
podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom,
wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych
składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiado-
mość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych
i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofi-
zycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich skła-
dowych kwalifikacji zawodowych K-i.

Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu.

Rys. 2. Etapy analizy zawodu

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały

do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podsta-
wowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem
ogólności.

Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomo-

ści i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której
zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje po-
nadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako
wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla
wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji

ZAWÓD

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)

ZADANIE ZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI – WIADOMOŚCI
– CECHY PSYCHOFIZYCZNE

7

zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu są charakterystyczne dla
jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwali-
fikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie
wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wy-
konuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej
działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych
rodzajów kwalifikacji zawodowych.

W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć po-

ziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według pozio-
mów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpo-
wiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia
towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wyma-
ganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pra-
cy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach
pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia
w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wy-
maganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe.

GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)


















Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)

BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)














Kwalifikacje ponadzawodowe

ZAWÓD










Kwalifikacje ogólnozawodowe

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)





Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

ZADANIE ZAWODOWE

Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych

Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom

prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego.
Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na
poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie, a osoba wykonująca pracę nie ponosi
za nią osobistej odpowiedzialności. Poziom drugi wymaga samodzielności i sa-
mokontroli przy wykonywaniu typowych zadań zawodowych. Pracownik ponosi

8

osobistą odpowiedzialność za skutki swoich działań. Musi również umieć praco-
wać w zespole pod nadzorem kierownika zespołu. Na poziomie trzecim kwalifi-
kacji zawodowych pracuje ten pracownik, który wykonuje złożone zadania zawo-
dowe. Ich złożoność powoduje konieczność posiadania umiejętności rozwiązywa-
nia nietypowych problemów towarzyszących pracy. Pracownik z trzeciego pozio-
mu kwalifikacji musi potrafić kierować małym, kilkuosobowym zespołem pracow-
ników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak i za
działania kierowanego przez siebie zespołu. Poziom czwarty wymaga od pracow-
nika umiejętności wykonywania wielu różnorodnych, często skomplikowanych
i na ogół problemowych zadań zawodowych. Zadania te mają charakter technicz-
ny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagają wysokiej osobistej odpowie-
dzialności i samodzielności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej
i dużej liczebności, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podze-
społy. Poziom piąty przeznaczony jest dla pracowników w pełni samodzielnych,
ponoszących pełną osobistą odpowiedzialność za podejmowane działania i decy-
zje, działających w sytuacjach wyłącznie problemowych. Pracownicy z poziomu
piątego kierują organizacjami i podejmują decyzje o znaczeniu strategicznym dla
całej organizacji. Ponoszą odpowiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodo-
wy podległych im osób. Potrafią diagnozować, analizować i prognozować złożoną
sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz realizować swoje pomysły w praktyce.

9

1. Podstawy prawne wykonywania zawodu

1

−

Ustawa z dnia 5 lipca 2002 r. o ochronie niektórych usług świadczonych drogą
elektroniczną opartych lub polegających na dostępie warunkowym (Dz. U.
Nr 126 pozycja 1068).

−

Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną
(Dz. U. Nr 144 poz. 1204).

−

Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych (Dz. U. 2001 Nr 128
pozycja 1402).

−

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tj. Dz. U.
2002 Nr 101 pozycja 926).

−

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tj.
Dz. U. 2006 Nr 90 pozycja 631).

−

Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 25 stycznia 2006r. w sprawie baz
danych, o sprzęcie i zużytym sprzęcie (Dz. U. Nr.21, poz. 169)

−

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r.
w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych
w monitory ekranowe. (Dz. U. 1998 Nr 148 pozycja 973).

2. Syntetyczny opis zawodu

Operator wprowadzania danych wykonuje prace związane z wprowadzaniem,

przetwarzaniem, przechowywaniem i wyprowadzaniem informacji cyfrowych lub
analogowych, na ogół elektronicznie, z wykorzystaniem urządzeń do przygotowy-
wania maszynowych nośników danych, maszyn analitycznych, komputerów oraz
urządzeń przekazywania danych na odległość. Operator instaluje oraz uruchamia
nowe maszyny i urządzenia na stanowiskach pracy, a także kontroluje stan tech-
niczny użytkowanych maszyn i urządzeń wraz z wykonywaniem prostych czynno-
ści typu czyszczenie i konserwacje.

Zawód operatora wprowadzania danych obejmuje obsługę sprzętu kompute-

rowego, eksploatację oprogramowania komputerowego, podłączanie do jednostki
centralnej urządzeń zewnętrznych: urządzeń wejścia, wyjścia, wejścia-wyjścia, tj.
pulpitów operatorskich, monitorów, drukarek, ploterów, czytników znaków gra-
ficznych itp.

Operator wprowadza dane do edytora tekstu, arkusza kalkulacyjnego, progra-

mów bazodanowych, zajmuje się także wprowadzaniem danych za pomocą urzą-
dzeń zewnętrznych. Bardzo istotna w pracy operatora jest umiejętność wprowa-
dzania danych przy pomocy wszystkich palców metodą bezwzrokową. Do obo-
wiązków zawodowych operatora wprowadzania danych należy organizowanie
własnego stanowiska komputerowego zgodnie z wymogami bezpieczeństwa da-
nych i procesów przetwarzania informacji oraz zapewnienie prawidłowego wpro-
wadzania danych i funkcjonowania bazy danych. W zawodzie tym można wyróż-

1

Stan prawny na dzień 30 września 2006 r.

10

nić grupy stanowisk związanych z charakterem wprowadzania danych, m.in. może
to być edytor tekstu, redaktor techniczny, administrator baz danych. Stanowiska
pracy operatorów wprowadzania danych są często spotykane w przedsiębiorstwach
mających do czynienia z ogromną ilością stale napływających informacji, które
muszą zostać wprowadzone do komputerów, analizowane i przechowywane. Nale-
żą do nich firmy telekomunikacyjne, ośrodki statystyczne, większe firmy księgo-
we.

Operatorzy wprowadzania danych pracują głównie w biurach, zwykle

w pomieszczeniach, w których jednocześnie przy komputerach znajduje się kilka-
naście i więcej osób, ale ich praca jest indywidualna.

Praca w tym zawodzie trwa zwykle 8 godzin dziennie, przy czym istnieje za-

sada 10 minutowej przerwy po każdej godzinie intensywnej pracy. Ten typ pracy
jest ściśle nadzorowany. Operator ma niewielką swobodę organizowania kolejności
swych czynności, nie wybiera też rodzaju wprowadzanych dokumentów. Praca ma
charakter rutynowy i monotonny.

Operator powinien cechować się koordynacją wzrokowo-ruchową, zręczno-

ścią rąk i palców, dobrą pamięcią, umiejętnością logicznego myślenia i wyciągania
wniosków. Operator może pracować samodzielnie na zasadzie samozatrudnienia
lub telepracy. Najczęściej odpowiada przed superoperatorem, kierownikiem, bądź
kierownikiem grupy zadaniowej.

3. Stanowiska pracy

Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Typowe stanowiska pracy

UWAGI

1

*

)

2

−

Operator wprowadzania danych

3

−

Redaktor techniczny

−

Technik informatyk

4

−

Superoperator*

* Bezpośredni kontroler pracy
operatorów wprowadzania danych,
pracujący wraz z nimi i czuwający
nad prawidłowością prowadzonych
prac.

5

*

)

*

)

Nie zidentyfikowano w badaniach.

4. Zadania zawodowe

Z-1.

Obsługa sprzętu komputerowego w zakresie wprowadzania danych.

Z-2.

Eksploatowanie oprogramowania komputerowego w zakresie wprowadzania
danych.

11

Z-3.

Posługiwanie się klawiaturą komputerową przy wprowadzaniu danych.

Z-4.

Wprowadzanie danych za pomocą urządzeń zewnętrznych.

Z-5.

Wprowadzanie danych do edytora tekstu.

Z-6.

Wprowadzanie danych do arkusza kalkulacyjnego.

Z-7.

Wprowadzanie danych do programów bazodanowych.

Z-8.

Zarządzanie danymi (plikami i katalogami) w komputerze.

Z-9.

Organizowanie własnego stanowiska komputerowego wprowadzania danych
zgodnie z wymogami bezpieczeństwa danych i procesów przetwarzania in-
formacji, a także zgodnie z zasadami i przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy, ergonomii, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska.

Z-10.

Współpraca z odbiorcami usług informacyjnych.

Z-11.

Zapewnienie spójności wprowadzanych danych.

5. Składowe kwalifikacji zawodowych

K-1.

Eksploatowanie sprzętu komputerowego w zakresie wprowadzania danych.

K-2.

Eksploatowanie urządzeń peryferyjnych podczas wprowadzania danych.

K-3.

Wprowadzanie danych.

K-4.

Administrowanie danymi.

K-5.

Zapewnienie bezpieczeństwa wprowadzanych danych.

6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi

kwalifikacji zawodowych

Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych

Składowe kwalifikacji zawodowych

Zadania

zawodowe

K-1 K-2 K-3 K-4 K-5

Z-1

X X X X X

Z-2

X X X X X

Z-3

X

Z-4

X

Z-5

X X X

Z-6

X X X

Z-7

X X X

Z-8

X X X

X

Z-9

X X X X X

Z-10

X

Z-11

X

X

X

12

7. Kwalifikacje ponadzawodowe

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów

niższych

Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Kwalifikacje ponadzawodowe

UMIEJĘTNOŚCI

1

*

)

2

−

Stosuje zasady i przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przeciwpożarowe
i ochrony środowiska.

−

Wykonuje zadania zawodowe zgodnie z zasadami ergonomii.

−

Posługuje się komputerem, urządzeniami peryferyjnymi i biurowymi.

−

Stosuje się do wewnętrznych zaleceń i regulaminów dotyczących pracy na stano-
wisku.

−

Udziela pierwszej pomocy przedmedycznej.

3

−

Dobiera materiały eksploatacyjne do komputerowych urządzeń peryferyjnych
i urządzeń biurowych.

−

Przestrzega warunków licencji oprogramowania.

−

Przestrzega przepisów związanych z ochroną danych osobowych

.

4

*

)

5

*

)

WIADOMOŚCI

1

*

)

2

−

Przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska.

−

Zasady ergonomii na komputerowym stanowisku pracy.

−

Komputerowe urządzenia peryferyjne.

−

Urządzenia biurowe.

−

Zasady i techniki udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.

3

−

Materiały eksploatacyjne do komputerowych urządzeń peryferyjnych i urządzeń
biurowych.

−

Rodzaje licencji na oprogramowanie.

−

Ustawa o ochronie danych osobowych.

4

*

)

5

*

)

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

1

*

)

2

−

Koordynacja wzrokowo-ruchowa.

−

Sprawność manualna.

−

Ostrość wzroku.

−

Koncentracja uwagi.

3

– Spostrzegawczość.
– Odpowiedzialność.
– Samokontrola.

4

*

)

5

*

)

*

)

Nie zidentyfikowano w badaniach.

13

8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych,

podstawowych i specjalistycznych dla zawodu

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów

niższych

POZIOM 1

−

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 2

Kwalifikacje ogólnozawodowe

Umiejętności

–

Wykorzystuje własności systemów komputerowych w procesie wprowadzania
danych.

–

Rozpoznaje czynniki niebezpieczne i szkodliwe, występujące w pracy operato-
ra wprowadzania danych.

–

Ocenia zagrożenia wynikające z użytkowania komputerów i monitorów.

Wiadomości

–

Typy komputerów i elementy składowe.

–

Systemy operacyjne komputerów.

–

Czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne, występujące
w procesie wprowadzania danych.

Cechy psychofizyczne

−

Spostrzegawczość.

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

–

Posługuje się programami użytkowymi w procesie wprowadzania danych
(K-1, K-5).

–

Posługuje się urządzeniami zewnętrznymi współpracującymi z komputerem
w procesie wprowadzania danych (K-1, K-2).

14

–

Rozróżnia klawisze alfanumeryczne, numeryczne, funkcyjne, nawigacyjne
podczas wprowadzania danych (K-3).

–

Wprowadza dane przy pomocy wszystkich palców metodą bezwzrokową (K-3).

–

Stosuje właściwą postawę podczas pisania na klawiaturze w procesie wprowa-
dzania danych (K-3).

–

Stosuje prawidłowy układ palców na klawiaturze podczas wprowadzania da-
nych (K-3).

–

Stosuje gotowe style i tworzy nowe w dokumencie elektronicznym podczas
wprowadzania danych (K-3).

–

Edytuje tekst w procesie wprowadzania danych (K-1, K-3).

–

Kopiuje, przenosi i łączy tekst w procesie wprowadzania danych (K-3).

–

Wstawia przypisy, podpisy, odsyłacze, komentarze, zakładki itp. w procesie
wprowadzania danych (K-3).

–

Posługuje się automatyczną analizą układu strony w procesie wprowadzania
danych (K-3).

–

Formatuje tekst w procesie wprowadzania danych (K-3).

–

Ustawia stronę, podział strony, sekcje, kolumny w procesie wprowadzania
danych (K-3).

–

Zabezpiecza i modyfikuje zabezpieczenia dokumentu z wprowadzonymi da-
nymi przed zmianami (K-1, K-3).

–

Wyszukuje i poprawia błędy, kopiuje, przenosi i usuwa dane (K-3).

–

Wyszukuje dane w arkuszu kalkulacyjnym (K-3).

–

Tworzy dokumenty z danymi na podstawie szablonów dokumentów (K-3).

Wiadomości

–

Budowa i rola elementów składowych komputera oraz urządzeń zewnętrznych
(K-1, K-2).

–

Jednostki przechowywania danych, nośniki (K-1).

–

Klawiatura komputerowa (K-1, K-3).

–

Zasady bezwzrokowej dziesięciopalcowej metody pisania (K-3).

–

Różne układy klawiatur /programisty, maszynistki, językowe (K-3).

–

Zasady tworzenia i struktura dokumentu zgodna z edytorem tekstu (K-1, K-3).

–

Praca z edytorem tekstu (K-1, K-3).

–

System pomocy (K-1, K-3).

–

Ochrona dokumentów (K-5).

–

Formatowanie dokumentów (K-3).

–

Współużytkowanie informacji (K-4).

–

Szablony dokumentów (K-3).

Cechy psychofizyczne

–

Dobra pamięć (K-1, K-3, K-4).

15

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

Umiejętności

−

Dostosowuje edytor tekstu do własnych potrzeb w procesie wprowadzania da-
nych (K-1, K-3, K-4).

−

Korzysta z kreatorów dokumentów w edytorach tekstu w procesie wprowadza-
nia danych (K-3).

−

Posługuje się różnymi formatami tekstu, otwiera pliki zapisane w różnych for-
matach elektronicznych dokumentów w procesie wprowadzania danych (K-3,
K-4).

−

Wkleja i wstawia obiekty specjalne, np. tabele, wykresy w procesie wprowa-
dzania danych (K-3, K-4).

−

Posługuje się językiem obcym w zakresie terminologii informatycznej (K-3, K-4).

Wiadomości

–

Parametry techniczne elementów zestawu komputerowego (K-1).

–

Programy komputerowe, edytory tekstu (K-1, K-3).

–

Konwertowanie dokumentów (K-4).

–

Terminologia informatyczna w języku polskim i w języku obcym (K-3, K-4).

Cechy psychofizyczne

–

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 3

Kwalifikacje ogólnozawodowe

Umiejętności

–

Sprawdza pisownię wprowadzonego tekstu w procesie wprowadzania danych.

–

Sprawdza pisownię zeskanowanego tekstu w procesie wprowadzania danych.

–

Zapisuje dane na płytach.

–

Ustawia parametry nagrywania danych na płytach.

–

Pozyskuje informacje dla zaplanowania pracy w procesie wprowadzania da-
nych.

Wiadomości

–

Archiwizacja danych na różnych nośnikach.

–

Płyty CD, DVD do nagrywania danych.

–

Systemy operacyjne i sieciowe.

16

Cechy psychofizyczne

–

Podzielność uwagi.

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

–

Wykonuje kopie zapasowe plików z danymi (K-1, K-4).

–

Wykonuje ręczne rysowanie w graficznym programie komputerowym i edytuje
rysunki (K-2).

–

Wykonuje eksport tekstu i danych (K-3, K-3).

–

Analizuje edycję tabel i wykonuje działania na tabelach z danymi (K-3).

–

Stosuje skanery w procesie wprowadzania danych (K-2).

–

Instaluje i uruchamia program do skanowania danych (K-2).

–

Ustawia parametry skanowania, dobiera jakość i skanuje dane (K-2).

–

Rozróżnia typy druków wprowadzanych danych (K-2).

–

Edytuje wzorzec liter użytkownika w procesie wprowadzania danych (K-3).

–

Automatyzuje proces wprowadzania danych (makra) (K-3).

–

Ustala właściwości pól z danymi w arkuszu kalkulacyjnym (K-3).

–

Dołącza i importuje tabele, eksportuje dane w arkuszu kalkulacyjnym (K-3).

–

Stosuje wyszukiwanie, filtrowanie, sortowanie danych oraz zaawansowane
funkcje aplikacji kalkulacyjnych i bazodanowych (K-3).

–

Sporządza różne typy wykresów danych w arkuszu kalkulacyjnym (K-3).

–

Sprawdza i eksportuje zeskanowane dokumenty z danymi do aplikacji zewnętrz-
nych (K-3).

–

Dodaje i poprawia błędy, kopiuje, przenosi i usuwa dane, wyszukuje dane
(K-3, K-4).

–

Tworzy wyrażenia z danymi i korzysta z nich (K-3, K-4).

–

Dołącza i importuje tabele, wykresy danych i eksportuje dane (K-3).

–

Wykonuje samorozpakowujące się archiwa danych (K-4).

–

Stosuje archiwizację wieloczęściową danych (K-4).

–

Stosuje programy kompresujące dane (K-4).

–

Zabezpiecza archiwa z danymi przed uszkodzeniem (K-4).

–

Optymalizuje proces archiwizacji danych celem uzyskania największej kom-
presji danych (K-4).

–

Przywraca skompresowane dane do wielkości pierwotnej (K-4).

–

Korzysta z oprogramowania zabezpieczającego system komputerowy z dany-
mi (K-4, K-5).

–

Posługuje się aplikacjami do wprowadzania danych poprzez interfejs strony
internetowej (K-3, K-4).

Wiadomości

–

Rodzaje skanerów (K-2).

17

–

Systemy rozpoznawania pisma (K-2).

–

Obsługa skanera (K-2).

–

Edytory tekstu (K-2).

–

Rodzaje druków urzędowych (K-3).

–

Skróty klawiaturowe w edytorach tekstu (K-3).

–

Praca z grafikami i wykresami (K-1, K-2, K-3).

–

Zasady tworzenia dokumentu w arkuszach kalkulacyjnych (K-1, K-2, K-3).

–

Struktura dokumentu zgodnie z programem kalkulacyjnym (K-1, K-2, K-3).

–

Praca z programem kalkulacyjnym (K-3).

–

Formatowanie arkuszy kalkulacyjnych (K-3).

–

Określanie układu okien i wyświetlanie arkuszy (K-3).

–

Tworzenie, zmiana lub usuwanie niestandardowego wypełnienia serią w arku-
szu kalkulacyjnym (K-3, K-4).

–

Podstawy teorii baz danych (K-3, K-4).

–

Programy bazodanowe (K-3).

–

Programy do kompresji plików (K-4).

–

Urządzenia do archiwizacji danych – streamery, macierze dyskowe, jukeboxy
(K-4).

–

Programy zabezpieczające system (K-5).

–

Struktury i polecenia systemów operacyjnych (K-3, K-5).

–

Systemy archiwizacji danych (K-3, K-4).

–

Przeglądarki WWW (K-3, K-4).

Cechy psychofizyczne

–

Nie zidentyfikowano.

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

Umiejętności

–

Optymalizuje pracę oprogramowania do wprowadzania danych (K-1).

–

Wykorzystuje różne źródła informacji do optymalizacji pracy podczas wpro-
wadzania danych (K-4).

–

Stosuje urządzenia wyposażone w bezpośrednią możliwość odczytu druku
w procesie wprowadzania danych (K-2,K-3).

–

Pracuje z obrazem w procesie wprowadzania danych (K-2, K-3).

–

Ustala właściwości pól, ustala klucz, tworzy listy i pola kombinacji w procesie
wprowadzania danych (K-3).

–

Tworzy obiekty baz danych (K-3, K-4).

–

Konwertuje bazy danych (K-4).

–

Wykonuje działania na tabelach z danymi: projektowanie tabel, typy pól, klucz
pierwotny, ustalanie relacji, wypełnianie pól (K-3, K-4).

–

Wykonuje łączenie kilku plików z danymi w jeden (K-4).

18

–

Wykonuje kompresję danych przy pomocy specjalistycznych programów (K-4).

–

Posługuje się różnymi systemami operacyjnymi komputerów w procesie
wprowadzania danych (K-4).

Wiadomości

–

Programy graficzne do obróbki zeskanowanych obrazów (K-3).

–

Import i eksport danych w różnych aplikacjach (K-4).

–

Automatyzowanie zadań i programowalność w edytorach tekstu (K-3).

–

Elementy baz danych (K-4).

–

Obiekty baz danych –tabele, formularze, raporty, zapytania (K-4).

–

Tworzenie wyrażeń (K-3).

–

Rodzaje baz danych (K-4).

–

Najnowsze wersje aplikacji użytkowych i programów specjalizowanych (K-4).

–

Procedury udostępniania zasobów systemu komputerowego (K-5).

–

Procedury tworzenia raportów (K-5).

Cechy psychofizyczne

–

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 4

Kwalifikacje ogólnozawodowe

−

Nie zidentyfikowano.

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

−

Aktualizuje oprogramowanie komputerowe w procesie wprowadzania danych
(K-1).

−

Planuje i systematyczne rozlicza prace dotyczące wprowadzania danych (K-3,
K-4).

−

Instaluje oprogramowanie systemowe i aplikacje użytkowe w procesie wprowa-
dzania danych (K-1).

−

Instaluje dodatkowe funkcje i zmienia ustawienia programu do wprowadzania
danych (K-1).

−

Instaluje oprogramowanie wymagane przez użytkownika danych (K-4).

−

Testuje poprawność instalacji oprogramowania do wprowadzania danych (K-1).

19

−

Analizuje, za pomocą autotestów, sprzęt komputerowy do wprowadzania da-
nych (K-1).

−

Diagnozuje błędy oprogramowania do wprowadzania danych (K-1).

−

Określa dostęp do sytemu dla poszczególnych użytkowników wprowadzanych
danych (K-5).

−

Tworzy okresowe kopie bezpieczeństwa danych (K-4, K-5).

−

Kontroluje stan techniczny sprzętu komputerowego i urządzeń dodatkowych
w procesie wprowadzania danych (K-3, K-4, K-5).

−

Wprowadza dane w językach obcych (K-3).

−

Szyfruje archiwa z danymi (K-5).

−

Konfiguruje oprogramowanie według potrzeb użytkownika danych (K-4).

−

Tworzy i analizuje raporty systemowe w procesie wprowadzania danych (K-3,
K-4, K-5).

−

Aktualizuje dokumentację techniczną, korzystając z różnych źródeł danych (K-4).

−

Określa uprawnienia do korzystania z zasobów systemu komputerowego z da-
nymi (K-3, K-5).

−

Sprawdza stan systemów komputerowych z danymi (K-3, K-4, K-5).

−

Instaluje oprogramowanie zabezpieczające system komputerowy z danymi (K-5).

−

Zabezpiecza systemy komputerowe z danymi przed dostępem osób nieupraw-
nionych (K-5).

−

Naprawia usterki systemu komputerowego z danymi (K-1).

−

Konfiguruje aplikacje używane przez operatorów wprowadzania danych (K-3,
K-5).

Wiadomości

–

Procedury instalacyjne oprogramowania aplikacji użytkowych (K-1).

–

Procedury instalacyjne oprogramowania systemowego i aplikacji użytkowych
(K-1).

–

Środowisko pracy oprogramowania (K-1).

–

Wymagania sprzętowe wybranego oprogramowania (K-1).

–

Programy i procedury testujące sprzęt komputerowy (K-1).

–

Uprawnienia użytkowników, autoryzacja dostępu (K-5).

–

Profilaktyka chroniąca przed utratą danych (K-4, K-5).

–

Zasady bezpieczeństwa pracy w sieciach komputerowych (K-5).

–

Najnowsze wersje aplikacji użytkowych i programów specjalizowanych (K-1,
K-3).

–

Szyfrowanie danych (K-5).

–

Metody odzyskiwania utraconych danych (K-4).

–

Metody filtracji dostępu do informacji w Internecie (K-5).

–

Metody zarządzania uprawnieniami (K-4, K-5).

–

Procedury zabezpieczające przed niepowołanym dostępem do systemu (K-5).

20

–

Metody filtracji dostępu do informacji w Internecie (K-5).

–

Procedury naprawy systemu (K-1).

–

Protokoły zabezpieczeń – zastosowanie i konfigurowanie (K-5).

–

Procedury udostępniania zasobów systemu komputerowego (K-5).

–

Oprogramowanie zapewniające bezpieczeństwo systemu i plików

(K-5).

–

Procedury zabezpieczające przed niepowołanym dostępem do systemu (K-5).

Cechy psychofizyczne

–

Zdolność pracy indywidualnej (K-1, K-2, K-3).

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

Umiejętności

−

Posługuje się językami programowania bazy danych (K-3, K-4).

−

Rozpoznaje usterki związane z bazą danych (K-4).

−

Przeprowadza okresowe kontrole spójności baz danych oraz ich optymalizację
(K-3, K-4, K-5).

−

Posługuje się rozbudowanymi procedurami obsługi baz danych (K-3, K-4, K-5).

−

Rozbudowuje bazy danych (K-3, K-4).

Wiadomości

–

Procedury sprawdzania spójności plików baz danych (K-5).

–

Indeksowanie plików baz danych (K-4).

–

Bazy danych (K-3, K-4)

Cechy psychofizyczne

−

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 5

−

Nie zidentyfikowano.