Operator

ż

urawia wie

ż

owego

(834317)

Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Operator

ż

urawia wie

ż

owego (834317)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-298-0 (298)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu .............................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach ...

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy ................................................

4

2. Opis zawodu ..........................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu .......................................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

powania

zawodu ....................................................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia pracy,

zagro

ż

enia, organizacja pracy) ................................................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwska-

zania do wykonywania zawodu ................................................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia pracy

w zawodzie ...............................................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/walidacji

kompetencji ...............................................................................

8

2.7. Zadania zawodowe ...................................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych..............................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a poziomem

kwalifikacji w ERK/PRK .............................................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych .......................................................... 10

3.1. Obsługiwanie, konserwowanie, kontrolowanie i dobieranie pa-

rametrów pracy

ż

urawia wie

ż

owego Kz1 ................................. 10

3.2. Wykonywanie robót przeładunkowych, monta

ż

owych i trans-

portowych Kz2 ......................................................................... 11

3.3. Kompetencje społeczne KzS ................................................... 13

4. Profil kompetencji kluczowych ............................................................ 14

5. Słownik .................................................................................................. 15

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach:

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010):

834317 Operator

ż

urawia wie

ż

owego

Grupa wielka 8 – Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

(w Mi

ę

dzynaro-

dowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 8343 – Maszyni

ś

ci i operatorzy maszyn i urz

ą

dze

ń

d

ź

wi-

gowo-transportowych i pokrewni (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfi-

kacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 8343 Crane, hoist and related plant
operators).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja F. Budownictwo, Dział 41. Roboty budowlane zwi

ą

zane ze wznosze-

niem budynków, Dział 43. Roboty budowlane specjalistyczne, Sekcja H.
Transport i gospodarka magazynowa, Dział 52. Magazynowanie i działal-
no

ść

usługowa wspomagaj

ą

ca transport.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy

ź

ródeł

(akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe) oraz głównie wyników

bada

ń

analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 5 przedsi

ę

biorstwach (du

ż

e –

2,

ś

rednie – 2, małe − 1, w tym produkcyjne − 3, handlowe – 1, usługowe – 1),

przeprowadzonych w marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Magdalena Zwoli

ń

ska – SIMP O

ś

rodek Doskonalenia Kadr – Mechanika

w Lublinie,

•

Jacek Maci

ą

g – Usługi D

ź

wigowe Jacek Maci

ą

g w Wolanowie,

•

Krystian Michałkiewicz – MKM Usługi D

ź

wigowo-Sprz

ę

towe Mirosław Mi-

chałkiewicz w Lublinie,

•

Tadeusz B

ą

kała – Przedsi

ę

biorstwo Wielobran

ż

owe „TECH-POL” w Puła-

wach.

Ewaluatorzy:

•

Małgorzata Chodynko – ZORPOT O

ś

rodek w Toruniu,

•

Paweł Grzywacz – MOTA ENGIL Central Europe S.A. w Lubartowie.

Recenzenci:

•

Andrzej Wojciechowski – ODK O

ś

rodek w Bydgoszczy,

•

Piotr Ziembicki – NOKU „TOMRAD” w Radomiu.

5

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Roman Szewczyk (przewodnicz

ą

cy) – Regionalna Organizacja Pracodaw-

ców Lewiatan w Cz

ę

stochowie,

•

Sylwester Odziemczyk – Cech Rzemie

ś

lników i Przedsi

ę

biorców Bran

ż

y

Budowlanej w Lublinie,

•

Norbert Bro

ż

ek – Zwi

ą

zek Zawodowy In

ż

ynierów i Techników Zarz

ą

d Kra-

jowy w Warszawie.

Data zatwierdzenia

•

17.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Operator

ż

urawia wie

ż

owego przemieszcza tym urz

ą

dzeniem ładunki

w pracach przeładunkowych, monta

ż

owych i transportowych.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Praca operatora

ż

urawia wie

ż

owego to zespół działa

ń

, których celem jest

bezpieczne przemieszczanie ładunków w obr

ę

bie składowisk, miejsc robót lub

ś

rodków transportu. Przed ka

ż

dorazowym rozpocz

ę

ciem pracy

ż

urawiem ope-

rator zapoznaje si

ę

z technologi

ą

robót, w realizacji których ma uczestniczy

ć

,

sprawdza stan oznacze

ń

i napisów ostrzegawczych, ocenia warunki atmosfe-

ryczne i otoczenia, bada stan miejsca posadowienia

ż

urawia oraz kontroluje

stan techniczny urz

ą

dzenia i osprz

ę

tu. Po wł

ą

czeniu zasilania kontroluje funk-

cjonowanie ruchów roboczych, mechanizmów i urz

ą

dze

ń

zabezpieczaj

ą

cych.

W trakcie pracy za pomoc

ą

urz

ą

dze

ń

sterowniczych operator podnosi, prze-

mieszcza i opuszcza ładunek, nadzoruj

ą

c parametry pracy

ż

urawia i obserwu-

j

ą

c otoczenie (innych pracowników, obiekty). Podczas manewrowania ładun-

kiem operator współpracuje z hakowym i sygnalist

ą

. Po zako

ń

czonej pracy

operator pozostawia

ż

uraw w pozycji zgodnej z instrukcj

ą

obsługi, uwzgl

ę

dnia-

j

ą

c warunki otoczenia i prawdopodobie

ń

stwo kolizji z innymi urz

ą

dzeniami,

znajduj

ą

cymi si

ę

w otoczeniu

ż

urawia wie

ż

owego, ocenia stan techniczny

ż

u-

rawia i osprz

ę

tu oraz, je

ż

eli takie s

ą

wewn

ę

trzne procedury, dokonuje wpisu do

dziennika obsługi codziennej.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Miejscami pracy operatora

ż

urawia wie

ż

owego s

ą

place budów, zakłady

produkcyjne, huty, kopalnie, stocznie, punkty przeładunkowe w transporcie
drogowym, kolejowym i wodnym. W zale

ż

no

ś

ci od specyfiki robót jest to praca

w trybie jedno- lub wielozmianowym. Operator posługuje si

ę

urz

ą

dzeniami

sterowniczymi umieszczonymi w kabinie lub w bezprzewodowej konsoli, korzy-
sta ze wska

ź

ników, ograniczników i wył

ą

czników, u

ż

ywa odpowiednich dla

ładunku urz

ą

dze

ń

chwytaj

ą

cych i dobiera wła

ś

ciwy osprz

ę

t. Operator pracuje

w warunkach uci

ąż

liwych (hałas, wibracje, zmienne warunki atmosferyczne,

czynniki szkodliwe wyst

ę

puj

ą

ce w danym miejscu pracy), nara

ż

ony jest na

upadek z wysoko

ś

ci, pora

ż

enie pr

ą

dem elektrycznym, urazy spowodowane

ruchomymi elementami

ż

urawia lub spadaj

ą

cymi przedmiotami. Zagro

ż

enie

wypadkami (w tym

ś

miertelnymi) oraz ryzyko spowodowania znacznych strat

materialnych wymagaj

ą

, aby operator

ś

ci

ś

le przestrzegał instrukcji obsługi

ż

urawia, stosował si

ę

do warunków organizacyjnych (np. plan bezpiecze

ń

stwa

i ochrony zdrowia – tzw. plan BIOZ, technologia robót, wewn

ą

trzzakładowe

7

i stanowiskowe instrukcje BHP) oraz precyzyjnie wykonywał instrukcje sygnali-
sty podczas manewrowania ładunkiem.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Operator

ż

urawia wie

ż

owego powinien by

ć

opanowany, dokładny i rzetelny

w wykonywaniu swoich zada

ń

zawodowych. Powinna to by

ć

osoba silna psy-

chicznie, odpowiedzialna, o du

ż

ej samodyscyplinie i dobrej organizacji pracy,

komunikatywna, odporna na stres i umiej

ą

ca pracowa

ć

w zespole. Operator

jest nara

ż

ony na znaczne obci

ąż

enia fizyczne i psychiczne (zmienne warunki

atmosferyczne, hałas, wibracje, czynniki chemiczne, pyły, praca na wysoko

ś

ci,

wymuszona pozycja ciała, praca zmianowa, wyjazdy poza miejsce stałego
zamieszkania, wykonywanie czynno

ś

ci powtarzalnych, dyskomfort fizjologicz-

ny, odpowiedzialno

ść

karna i materialna). Ze wzgl

ę

du na te czynniki obni

ż

ona

sprawno

ść

: sensoryczna, intelektualna, ruchowa, funkcjonowania społecznego,

komunikowania si

ę

i psychofizyczna, stanowi

ą

przeciwwskazanie do wykonywania

zawodu. Przeciwwskazaniem mog

ą

by

ć

te

ż

zaburzenia: równowagi, percepcji

wzrokowej i słuchowej, choroby: somatyczne (nowotwory, cukrzyca, guz mó-
zgu), układów kostno-stawowego, pokarmowego, kr

ąż

enia i oddechowego,

choroby serca i alergie. Przydatno

ść

zdrowotn

ą

operatora potwierdza lekarz

medycyny pracy, na podstawie bada

ń

ogólnych, specjalistycznych i psycho-

technicznych.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Kandydat do pracy na stanowisku operatora

ż

urawia wie

ż

owego powinien

posiada

ć

dobry stan zdrowia i uprawnienia do wykonywania zawodu, w tym wy-

padku za

ś

wiadczenie o uzyskaniu kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i kon-

serwacji urz

ą

dze

ń

technicznych. Za

ś

wiadczenie wydawane jest na podstawie

pozytywnego wyniku egzaminu kwalifikacyjnego, potwierdzaj

ą

cego znajomo

ść

warunków technicznych dozoru technicznego, norm i przepisów prawnych oraz
umiej

ę

tno

ść

praktycznego wykonywania czynno

ś

ci obsługi

ż

urawia wie

ż

owego.

Za

ś

wiadczenie uprawnia do obsługi

ż

urawi wie

ż

owych oraz szybkomontuj

ą

cych

i jest wydawane przez Urz

ą

d Dozoru Technicznego. Zakres uprawnie

ń

mo

ż

e by

ć

ograniczony do rodzaju, typu lub ud

ź

wigu urz

ą

dzenia i dotyczy

ć

np. cech kon-

strukcyjnych, przeznaczenia czy modelu

ż

urawia. Ze wzgl

ę

du na przeznaczenie

i cechy konstrukcyjne

ż

urawie wie

ż

owe mog

ą

by

ć

sklasyfikowane jako specjali-

styczne urz

ą

dzenia techniczne, a od operatora mog

ą

by

ć

wymagane uprawnienia

wydane przez Transportowy Dozór Techniczny lub Wojskowy Dozór Techniczny.

8

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Post

ę

p techniczny, rozwój nowych technologii, a tak

ż

e coraz wi

ę

ksza

ś

wia-

domo

ść

w zakresie bezpiecze

ń

stwa i higieny pracy powoduj

ą

zapotrzebowanie

na wysoko wykwalifikowanych pracowników. Do grupy tej zaliczaj

ą

si

ę

mi

ę

dzy

innymi operatorzy

ż

urawi wie

ż

owych. Ich kompetencje potencjalni pracodawcy

oceniaj

ą

przez pryzmat zakresu posiadanych uprawnie

ń

, do

ś

wiadczenia oraz

cech osobowo

ś

ci. Rozwój zawodowy operatorów jest mo

ż

liwy przez rozszerza-

nie uprawnie

ń

uzyskanych w drodze egzaminów kwalifikacyjnych, a tak

ż

e

przez nauk

ę

j

ę

zyków obcych. Podnoszenie kwalifikacji mo

ż

liwe jest poprzez

udział w kursach zawodowych dla maszynistów, operatorów maszyn i urz

ą

dze

ń

d

ź

wigowo-transportowych i kursach specjalistycznych organizowanych przez

instytucje szkoleniowe w całym kraju, na seminariach doskonal

ą

cych prowa-

dzonych przez jednostki dozoru technicznego, na targach i pokazach z udzia-
łem producentów

ż

urawi wie

ż

owych, a tak

ż

e poprzez

ś

ledzenie informacji

w mediach, publikacjach fachowych i w Internecie.

2.7. Zadania zawodowe

Z1.

Organizowanie stanowiska pracy z uwzgl

ę

dnieniem instrukcji obsługi,

przepisów i zasad BHP, ochrony ppo

ż

., ergonomii i ochrony

ś

rodowiska

(niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z2.

Dobieranie technologii wykonywanych robót (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz1, Kz2, KzS).

Z3.

Ocenianie warunków atmosferycznych i

ś

rodowiska pracy

ż

urawia (nie-

zb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z4.

Kontrolowanie stanu technicznego urz

ą

dzenia i osprz

ę

tu (niezb

ę

dne kom-

petencje: Kz1, KzS).

Z5.

Dobieranie wła

ś

ciwych narz

ę

dzi pracy i osprz

ę

tu (niezb

ę

dne kompeten-

cje: Kz1, KzS).

Z6.

Kontrolowanie funkcjonowania ruchów roboczych, mechanizmów i urz

ą

-

dze

ń

zabezpieczaj

ą

cych (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z7.

Obsługiwanie urz

ą

dze

ń

sterowniczych (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2,

KzS).

Z8.

Kontrolowanie bezpiecze

ń

stwa wykonywanych prac przeładunkowych,

w tym wykonywanie manewrów zgodnych z instrukcjami sygnalisty (nie-
zb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z9.

Odbieranie i składowanie wyrobów i materiałów w wyznaczonych stre-
fach (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z10. Przekazywanie

ż

urawia operatorowi kolejnej zmiany lub zako

ń

czenie

pracy

ż

urawiem (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

9

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Obsługiwanie, konserwowanie, kontrolowanie i dobieranie parametrów

pracy

ż

urawia wie

ż

owego (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1, Z2, Z3,

Z4, Z5, Z6, Z7, Z10).

Kz2 – Wykonywanie robót przeładunkowych, monta

ż

owych i transportowych

(potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1, Z2, Z3, Z7, Z8, Z9).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1÷Z10).

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje potrzebne do wykonywania zada

ń

w zawodzie sugeruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 3, wła

ś

ciwym dla wykształcenia

zasadniczego zawodowego w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Po-
ziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawo-
dów i specjalno

ś

ci (grupa wielka 8 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód operatora

ż

urawia wie

ż

owego:

1) w zakresie wiedzy: zna podstawowe fakty, zasady procesy i poj

ę

cia ogólne,

zna i rozumie podstawowe zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy poszczególnymi procesami

technologii wykonywania robót przeładunkowych, monta

ż

owych i transpor-

towych. Zna obowi

ą

zuj

ą

ce przepisy i rozumie konsekwencje wynikaj

ą

ce

z ich nieprzestrzegania, zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy zjawiskami atmosferycznymi

a bezpiecznym funkcjonowaniem

ż

urawia wie

ż

owego, podstawowe uwa-

runkowania prowadzonej działalno

ś

ci w bran

ż

y budowlanej, transportowej

i magazynowej;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: ma umiej

ę

tno

ś

ci wymagane przy realizacji pro-

stych zada

ń

i rozwi

ą

zywania prostych, typowych problemów w zawodzie

operator

ż

urawia wie

ż

owego poprzez dobieranie podstawowych metod, na-

rz

ę

dzi, materiałów i informacji; potrafi wykonywa

ć

zadania według ogólnej

instrukcji, w zmiennych warunkach, umie odbiera

ć

i formułowa

ć

niezbyt zło-

ż

one wypowiedzi, tak

ż

e bardzo proste wypowiedzi w j

ę

zyku obcym

z uwzgl

ę

dnieniem terminologii fachowej.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefiniowanych

w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z7, Z10 wymaga po-

siadania kompetencji zawodowej Kz1.

3.1. Obsługiwanie, konserwowanie, kontrolowanie

i dobieranie parametrów pracy

ż

urawia wie

ż

owego Kz1

Wiedza – zna i rozumie podstawowe
fakty, zasady, procesy zwi

ą

zane z ob-

sługiwaniem, konserwowaniem, kontro-
lowaniem i dobieraniem parametrów
pracy

ż

urawia wie

ż

owego, w szczegól-

no

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochrony

ppo

ż

., ergonomii ochrony

ś

rodowi-

ska, stanowiskow

ą

instrukcj

ę

BHP,

zasady udzielania pierwszej pomocy;

−

technologi

ę

wykonywania

prac

oraz zasady organizacji stanowi-
ska pracy;

−

warunki dozoru technicznego, pod-

stawowe normy i przepisy prawne,
zakres przyznanych uprawnie

ń

;

−

instrukcj

ę

eksploatacji, dokumen-

tacj

ę

techniczno-ruchow

ą

i eks-

ploatacyjn

ą

;

−

rodzaje, budow

ę

i zasady działania

mechanizmów

ż

urawi wie

ż

owych;

−

rodzaje, budow

ę

, zasady działania

i eksploatacji urz

ą

dze

ń

i instalacji

elektrycznych;

−

rodzaje, budow

ę

i zasady działania

mechanicznych, elektrycznych i hy-
draulicznych urz

ą

dze

ń

zabezpiecza-

j

ą

cych;

−

rodzaje, budow

ę

i kryteria zu

ż

ycia

ci

ę

gien no

ś

nych, urz

ą

dze

ń

chwy-

taj

ą

cych, zawiesi i osprz

ę

tu po-

mocniczego;

−

zasady u

ż

ytkowania

ż

urawi wie-

ż

owych w innym zakresie ni

ż

przewidział producent;

−

znaki i sygnały bezpiecze

ń

stwa.

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje zadania

zawodowe zwi

ą

zane z obsługiwaniem,

konserwowaniem,

kontrolowaniem

i dobieraniem parametrów pracy

ż

ura-

wia wie

ż

owego, cz

ę

sto w zmiennych

warunkach atmosferycznych i

ś

rodowi-

skowych, nadzoruje rutynow

ą

prac

ę

personelu pomocniczego, w szczegól-
no

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

przepisów i zasad

BHP;

−

udziela

ć

pomocy przedlekarskiej;

−

okre

ś

la

ć

obszar pracy, dobiera

ć

metody i narz

ę

dzia pracy oraz za-

wiesia wła

ś

ciwe dla masy, gabary-

tów i rodzaju ładunku;

−

ustala

ć

kolejno

ść

wykonywanych

zada

ń

z pracownikami pomocni-

czymi;

−

weryfikowa

ć

niezb

ę

dn

ą

do wyko-

nania prac dokumentacj

ę

ż

urawia

wie

ż

owego;

−

okre

ś

la

ć

mo

ż

liwo

ść

przyst

ą

pienia

do pracy w panuj

ą

cych warunkach

atmosferycznych;

−

ocenia

ć

stan konstrukcji no

ś

nej,

poł

ą

cze

ń

, mocowa

ń

, stan instalacji

elektrycznej i hydraulicznej, stan
miejsca posadowienia

ż

urawia;

−

weryfikowa

ć

stan techniczny ci

ę

gien

no

ś

nych, urz

ą

dze

ń

chwytaj

ą

cych,

zawiesi i osprz

ę

tu pomocniczego;

−

kontrolowa

ć

funkcjonowanie wszys-

tkich ruchów roboczych, mechani-
zmów i urz

ą

dze

ń

zabezpieczaj

ą

-

cych;

11

−

okre

ś

la

ć

bezpieczne odległo

ś

ci od

napowietrznych linii elektroenerge-
tycznych, obiektów i elementów ru-
chomych

ż

urawia;

−

pozostawia

ć

stanowisko

pracy

w wymaganym przepisami i in-
strukcjami porz

ą

dku;

−

pozostawia

ć

ż

uraw we wła

ś

ciwym

miejscu i pozycji, składa

ć

ż

uraw

do pozycji transportowej;

−

zabezpiecza

ć

ż

uraw przed dost

ę

-

pem osób niepowołanych oraz
przed działaniem silnego wiatru;

−

kontrolowa

ć

stan techniczny

ż

ura-

wia, jego mechanizmów i elemen-
tów, ci

ę

gien no

ś

nych i osprz

ę

tu,

miejsca posadowienia

ż

urawia, in-

stalacji elektrycznej i hydraulicznej;

−

zabezpiecza

ć

zawiesia

przed

uszkodzeniem i działaniem warun-
ków atmosferycznych;

−

stosowa

ć

ś

rodki ochrony indywidu-

alnej.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z7, Z8, Z9, wymaga posiadania

kompetencji zawodowej Kz2.

3.2. Wykonywanie robót przeładunkowych, monta

ż

owych

i transportowych Kz2

Wiedza – zna i rozumie zale

ż

no

ś

ci

mi

ę

dzy

poszczególnymi

procesami

technologii wykonywania robót przeła-
dunkowych, monta

ż

owych i transporto-

wych, obowi

ą

zuj

ą

ce przepisy prawa

i konsekwencje wynikaj

ą

ce z ich nie-

przestrzegania, zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy zja-

wiskami atmosferycznymi a bezpiecz-
nym wykonywaniem powierzonych ro-
bót, prawa fizyki oraz poj

ę

cia z zakresu

mechaniki i elektroniki w odniesieniu do
działania mechanizmów i urz

ą

dze

ń

zabezpieczaj

ą

cych

ż

urawia, podstawo-

we uwarunkowania prowadzonej dzia-
łalno

ś

ci w bran

ż

y budowlanej transpor-

towej i magazynowej, w szczególno

ś

ci

zna:

Umiej

ę

tno

ś

ci – wykonuje zadania

zawodowe zwi

ą

zane z realizacj

ą

robót

przeładunkowych, monta

ż

owych i trans-

portowych w cz

ęś

ci bez instrukcji; roz-

wi

ą

zuje niezbyt proste, w pewnej cz

ęś

ci

nietypowe problemy cz

ę

sto w zmien-

nych

warunkach

atmosferycznych

i

ś

rodowiskowych,

w

szczególno

ś

ci

potrafi:

−

stosowa

ć

w praktyce obowi

ą

zuj

ą

ce

przepisy, instrukcje i warunki tech-
niczne;

−

manewrowa

ć

ż

urawiem wie

ż

owym

w ró

ż

nych warunkach atmosferycz-

nych i

ś

rodowiskowych;

12

−

zasady i przepisy BHP ochrony

ppo

ż

., ergonomii, ochrony

ś

rodo-

wiska, w zakresie robót przeła-
dunkowych, monta

ż

owych i trans-

portowych;

−

warunki techniczne dozoru tech-

nicznego, przepisy dotycz

ą

ce za-

sad u

ż

ytkowania urz

ą

dze

ń

tech-

nicznych i maszyn;

−

warunki odmowy wykonania zada-

nia;

−

zasady organizacji robót budowla-

nych, drogowo-mostowych, przeła-
dunkowych, transportowych i ma-
gazynowych;

−

instrukcje eksploatacji w zakresie

obsługi, stanowiskowa instrukcja
BHP oraz znaki i sygnały bezpie-
cze

ń

stwa;

−

specyfikacj

ę

techniczn

ą

i parame-

try pracy

ż

urawia;

−

rodzaje i zasady działania urz

ą

-

dze

ń

sterowniczych i steruj

ą

cych;

−

rodzaje i zasady działania wska

ź

-

ników, czujników i ograniczników;

−

zasady manewrowania ładunkiem

i zasady kojarzenia ruchów robo-
czych;

−

zasady pracy zespołowej d

ź

wignic;

−

zasady u

ż

ytkowania

ż

urawi wie-

ż

owych w zakresie innym, ni

ż

przewidział producent;

−

zasady post

ę

powania w przypad-

ku awarii, nieszcz

ęś

liwego wypad-

ku i niebezpiecznego uszkodzenia
urz

ą

dzenia.

−

manewrowa

ć

precyzyjnie ładunkiem

przy zmiennych parametrach robo-
czych, pr

ę

dko

ś

ciach i obci

ąż

eniach;

−

wykonywa

ć

zadania w ci

ą

gu prac

przeładunkowych,

monta

ż

owych

i transportowych;

−

obsługiwa

ć

ró

ż

ne rodzaje

ż

urawi

wie

ż

owych, zgodnie z posiadanym

zakresem uprawnie

ń

;

−

odczytywa

ć

i wykonywa

ć

instrukcje

sygnalisty przekazywane sygnałami
bezpiecze

ń

stwa (

ś

wietlnymi, d

ź

wi

ę

-

kowymi lub r

ę

cznymi) oraz korzy-

sta

ć

z ł

ą

czno

ś

ci bezprzewodowej;

−

u

ż

ytkowa

ć

urz

ą

dzenia sterownicze,

w tym konsol

ę

do sterowania bez-

przewodowego;

−

eliminowa

ć

wahania przenoszone-

go ładunku;

−

kontrolowa

ć

prawidłowo

ść

pracy

urz

ą

dzenia;

−

współpracowa

ć

z innymi operato-

rami d

ź

wignic w pracach zespoło-

wych;

−

przestrzega

ć

szczegółowych

in-

strukcji

u

ż

ytkowania

urz

ą

dzenia

w zakresie innym ni

ż

przewidział

producent (np. z zawieszon

ą

na ha-

ku platform

ą

robocz

ą

, z pojemni-

kiem do betonu wyposa

ż

onym

w podest dla operatora, skoki bun-
gee);

−

podejmowa

ć

działania w przypadku

awarii, nieszcz

ęś

liwego wypadku

i uszkodzenia

ż

urawia;

−

prowadzi

ć

dziennik

zmianowy

(ksi

ąż

k

ę

obsługi codziennej);

−

odczytywa

ć

informacje i ostrze

ż

e-

nia oraz odbiera

ć

i formułowa

ć

pro-

ste wypowiedzi w j

ę

zyku obcym,

je

ż

eli wymaga tego specyfika miej-

sca pracy.

13

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodo-

wych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

−

ponosi odpowiedzialno

ść

za przygotowanie do pracy

ż

urawia wie

ż

owego,

−

dostosowuje zachowanie do zmian w

ś

rodowisku pracy

ż

urawia wie

ż

owego,

−

pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w warunkach

pracy

ż

urawia wie

ż

owego okre

ś

lonych organizacj

ą

pracy i technologi

ą

wy-

konywania robót,

−

ocenia wpływ swoich działa

ń

realizowanych w ramach współpracy zespoło-

wej

ż

urawia wie

ż

owego i ponosi odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

14

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu operatora

ż

urawia

wie

ż

owego przedstawia rys.1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stoso-

wanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt

PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 834317 Operator

ż

urawia wie

ż

owego

15

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.